صفحه 1:
کنترلهای داخلی
صفحه 2:
سیستم حسابداری عبارت است از مجموعه ایی از اجرای به هم پیوسته در داحل یک
موسسه که آثار مالی رویدادهای آن موسسه را به صورت ها و گزارش مالی تبدیل
میکعده پس از ورود داده ها به سیستم حسابدلری ۰ پردار آن ها به ترتیب به صورت زبر
صورت می گیرد ۱) |سناد و مدارک اولیه بعد از تحربه تحلیل و چگونگی تاثیر آن ها بر
روی دارایی ها و بدهی هاء حقوق صاحبان سرمایه درآمدها و هزینه ها حسب و مورد در
بدهکار با ستانکار آفلام مربوط در دفتر روزنامه
در دفتر روزنامه به حساب هاى مربوط در دفتر کل منتقل می شود. برای داشتن
اطلاعات جزئی تر و تفضیلی از حساب های دفتر کل از دفاتری به نام (دفتر معب)
۱ استفادة مى شود پردازش داده ها در یک سیستم حسایداری به دو قسمت
ay esa
ترازآزمایشی که از آن برای صحت ثبت رویداد های مالی در دفتر روزنامه و انتقال آن ها
به دفتر کل در پایان هر ماه استفاده می شود. صورت های مالی آساسی شامل ترازنامه
صورت سود و زیان. صورت سود و زیان جامع و صورت جریان وجوه نقد که به عنوان
ستاده نهایی سیستم حسابداری محسوب می شوند
می شوند ۲) ثبت های,لنجام شده
صفحه 3:
مدیران موسسات و سازمانهاتوجه وافری به سیستم های کنترل داخلی دارند. زرا مدیران به خوبی
ميدانند در نبود یک سیستم کنترل داخلی اث بخش . تحقق رسالت اصلی شرکت,حفظ سودآوری
وبه حداقل رساندن رویدادهای غير منتظره بسيار مشكل ااست و وسیله ایست که موجب میشود,
نسیت به ارقام و آمار حسابداری اطمینان بیشتری بیایند واعداد واطلاعات مذکور را مینای
تصمیمات خود قرار دهند وهمچنین آنان را مطمثن میسازد که سیستم و روشهای صحیح مالی
واداری در داخل موسسه ایشان به طور کامل اجراء می شود.
کنترل داخلی از نظر حسابرسان مستقل نيز حائز اهميت بسيارى میباشدزیرا حدوددنوع واجرای
کنترلهای داخلی بیش از هر موضوع دیگردر تعیین روشهای حسابرسی وحجم رسیدگیهای
حسایرس موثر میباشد و حسایرس مستقل پس از بررسی چگونگی کنترل داخلی میتواند نسبت یه
گستردگی رسیدگی ها جهت اظهارنظر نسیت به گزارشهای مالی تصمیم لازم را اتخاذ نمايد.
کنترل داخلی نمی تواند موفقیت یک واحد اقتصادی یا حتّی نداوم حیات آن را تضمین کند
حتی اثر بخش ترین سیستم کنترل داخلی؛ تنها میتواند به واحد اقتصادی کمک کند تا به اهداف
\ تجاری اساسی دست یابد. کنترل داخلی اثربخش میتواند مدیریت را به اطلاعانی دربارة پیشرفت یا
عدم پیشرفت در راستای تحقق اهداف مجهز کند .
| نمی تواند رویدادها یا پدیده های غیر قابل کنترل مانند سیاستها یا برنامه های دولت . اقدامات
قبا يا شرايط اقتصادى را تغییر دهد . ولی برای دستیایی به اکثر اهداف مهم . به کار گیری
کنترلهای داخلی گریز ناپذیر است .به همین جهت .تقاضا برای سیستمهای بهتر و برتر کنترل
داخلی و گزارش عملکرد Lab ul رو به افزایش است‌با دقت نظر بیشتر میتوان دریافت که کنترل
إخلى ابزارى مفيّك برای حل مشکلات بالقوه است. کنترل های داخلی تنها به حسابداری وامور
محدود نمی شود بلکه تمام واحد تجاری و فعالیت های آن را شامل میشود.
صفحه 4:
کنترل های داخلی
برداشت افراد از اصطلاح کنترل داخلی متفاوت است لین امر سردرگمی بازرگانان‌قانون
گذاران‌تدوین کنندگان مقررات و دیگران را به دنبال دارد.این برداشتهای ناهمگون
وانتظارات متفاوت .مشکلاتی را برای واحدهای اقتصادی به بار می آورد.چنانچه در قوانین
.مقررات یا دستورالعملها واژه کنترل داخلی به کار رود بی آنکه تعریفی صریح و روشن از
آن آورده شود آنگاه بر دامنه مشکلات افزوده میشود .
کنترل داخلی به صورت زیر تعريف ميشود :
کنترل داخلی فرآیندی امست که به منظور کسب اطمینان معقول (نسبی) از تحقق
اهدافی که در پنچ گروه به شرح زیر دسته بندى مى شوندءتوسط هيئت مديره »مديريت
و سایر کارکنان یک ولحد اقتصادی برقرار می شود:
-اثربخشی و کارآیی عملیا
- قابلیت اعتماد گزارشدهی مالی
- رعایت قوانین و مقررات مربوط
- تشویق کارکنان به رعایت رویه های واحد تجاری و سنجش میزان رعایت رویه ها
- حفاظت داراییها در برابر ضایع شدن .سوء استفاده و تقلب
صفحه 5:
تعریف مفاهیم ذیل را به همراه دارد :
- کنترل داخلی یک فرآیند است . کنترل داخلی .خود هدف و غایت نیست بلکهابزاری برای
دستیایی به اهداف است .
- کنترل داخلی به دست کارکنان واحد اقتصادی طراحی و اجراء میشود . کنترل داخلی فقط آمیزه
ای بی روح از فرمها و دستورالعملها نیست .بلکه مشارکت تمامی کارکنان واحد اقتصادی را می
طلبد .
- از كنترل داخلى تنها انتظار مى رود كه برای مدیریت و هیئت مدیره واحد اقتصادی .اطمینانی
معقول فراهم آورد نه اطمينانى مطلق .
* هدف كنترل داخلى .دست يافتن به اهداف استهدافى كه در يك يا جند كروه متمايز و در
عین حال مشترک الوجه قرار می گیرند. ۱
این تعریف (از کنترل داخلی )به دلیلاينکه به زیر مجموعه های کنترل داخلی نیز توجه دارد. کلی
و فراگیر است برای مثال «در صورت تمایل میتوان جداگنهبرکنترلهای حاکم بر گزارشدهی مالی یا
کنترلهای حاکم بر رعايت قوانين و مقررات «تمركز كرد.
با استناد به اين تعريف مى توان اثر بخشى كنترل داخلى را به صورت زير تعريف كرد :
كنترل داخلى در صورتى اثربخش تلقى مى شود که هینت مدیره و مديريت از موارد زير اطمينان
معقول داشته باشند:
آكاهى از ميزان دستيابى به اهداف عملياتى واحد اقتصادى
- تهيه صورتهاى مالى قابل اعتماد
- رعایت قوانین و مقررات مربوط ۱ ۱
هرچند کنترل داخلی یک فرآیند است اما اثربخشی آن بوضعیتی از اين فرآیند در یک مقطع یا
مقاطعی از زمان است .
به طور خلاضه . ساختار کنترل های داخلی شامل کلیه اقداماتی است که به عمل می آید تا
«یریت اطمینان یاید هرچیزی به گونه ای که باید . عمل میکند .
صفحه 6:
انواع کنترل های داخلی
* کنترل های داخلی عملیاتی اداری )
کنترل هایی هستند که برصورتهای مالی تاثیری ندارند يا تاثير اندکی دارندوبه طور
مستقیم مورد توجه حسابرسان مستقل قرار نمی گیرند . این کنترلها به منظور دستیابی
به اهدافی چون کارآیی وسودمندی عملیات ورعایت رویه های موردنظر مدیریت در تمام
قسمتها و دوایر واحد تجاری استقرار می یابند.
* کنترل های داخلی حسابداری (مالی)
کنترل هایی هستند که مستقیمً برقبلیت اتکای مدارک حسابداری و صورتهای مالی اثر
دارندوبه منظور دستیابی به اهدافی چون حفاظت داراییها . قابلیت اتکای مدارک
حسابدلری وتهیه صورتهای مالی قابل اطمینان استقرار می یابند .
صفحه 7:
* انواع کنترل های داخلی حسابداری (مالی)
: ) كنترل يايه(اوليه ) ١
حداقل كنترل هاى داخلى لازم جهت اطمينان از ثبت صحيح و كامل فعاليت هاى واحد
تجاری مانند: مشاهده عینی دارائیهای ثابت ۰ بررسی اجمالی گردش حساب به منظور
تعیین اقلام غیر عادی » تهیه و تنظیم صورت مغایرت بانکی یا رفع مفایرت » تهیه و
تنظلیم تراز آزمایشی
) كنترل هاى انظباطى (ثانويه) :
کنترل هایی که جهت اطمینان از حسن اجراى كنترل هاى داخلى يايه و حفاظت از
اموال و داراييهاى واحد تجارى صورت مى كيرد. 7
كنترل هاى انظباطى در شركتهايى مستقر مى كردند كه حجم فعاليت آنها كسترده مى
باشد.
کنترل های انظباطی خود به سه دسته زیرتقسیم می شوند :
الف)کنترل های سرپرستی : به منظور حصول اطمینان از حسن اجرای کنتر لهای پایه
صورت میگیرد . ۱
ب)کنترل های حفاظتی : به منظور استفاده صحیح از داراییها و حفاظت از آنها به کار
گرفته ميشود تا از وارد آمدن خسارت یا سوء استفاده از آنها جلوگیری شود .
ج)كنترل هاى تفكيك وظايف تفکیک وظایف و مسئوليتها بين كاركنان به نحوى كه
هيج فردى مسئوليت انجام و ثبت يك معامله را از ابتدا به عهده نداشته باشد .به
طور کلی .کنترل و نظارت هرفرد(قسمت)توسط فرد(قسمت) دیگر .
صفحه 8:
۵ ابزارهای دستیابی به کنترل های داخلی
از آنجائیکه عملیات هر واحد تجاری متفاوت از واحدهای تجاری دیگر است.ذااستقرارکنتول های
داخلی یکسان برای کلیه واحدهای تجاری مقدور نمی باشد استقرار کنترل های خاص در هر
سیستم به عواملی چون اندازه‌نوع عملیات و هدف های سازمانی که سیستم برای آن طراحی شده
bel
عواملی که برای یک سیستم کنترل داخلی رضایتبخش در هر
۱) محیط کنترلی
۲ )سیستم حسابداری
۳) روش های کنترلی
۱) محیط کنترلی
میط کنترلی از مجموعه عواملی که برای دستیایی به سیاستها واجرای روشهای شرکت طراحی می
شود تشکیل یافته و منعکس کننده نگرش کلی مدیریت واحد تجاری ومالکان آن درباره استقرار
سیستم کنترل داخلی و اهمیت آن برای واحد تجاری است.عوامل خارجیمانند قوانین و مقررات
لازم الاجراء بخشی از محیط کنترلی شرکت است
عوامل داخلی عمدتاً عبارتند از
- طرز تفکر مدیریت و نحوه اجرای آن
ان ضروری است عبارتند اوه
- سیستم پیش بینی های مالی و بودجه
- کمَیته حسابرسی
- حسايرسیداخلی
صفحه 9:
کار حسابرسان داخلی » بررسی و ارزیابی سیستم کنترل های داخلی و کارآبی هر یک از
بخشهای و دوایر واحد تجاری در انجام دادن امور و وظایف محوله می باشد.حسابرسان
داخلی یافته های خود را از عدم کارآیی کنتر لهای داخلی همراه با پیشنهادهای اصلاحی
به منظور بهبود عملکرد واحد تجاری و اعمال کنترل های داخلی به مديريت ارشد ارائه
می دهند . حسابرسان داخلی به طور کلی وظایف تعیین شده در طرح سازمانی به دواير
و واحدها را از یایت موثر انجام شدن ویا عدم انجام امور محوله : بررسی می کنند
۲) سیستم حسابداری
سیستم حسایداری شامل روشها و سوابقی است که به منظور شناسايىءكردورى.تجزيه و
تحلیل,طبقه بندیثبت و گزارش معاملات یک واحد اقتصادی و پاسخگویی در قبال
داراییها و بدهیهای آن ایجاد می شود .یک سیستم حسابدلری کارا به گونه ای طراحی
مى شود که :
- کلیه معاملات معتبر را تعیین و ثبت کند.
- معاملات را به منظور طبقه بندی مناسب برای گزارشگری مالی به موقع و با جزییات
کافی تعریف نماید.
ارزش معاملات را به گونه ای اندازه گیری کند که ثبت ارزش پولی مناسب آن را در
صورتهای مالی امکان پذیر سازد.
د دوره زمانی وقوع معاملات را تعیین کند تا بتوان معاملات را در دوره خسابداری مناسب
ثبک نمود.
- معاملات و موارد افشای مربوط را به درستی در صورتهای مالی نشان دهد.
صفحه 10:
۳) روش های کنترلی
عبارتند از سیاستها و رویه هایی که مدیریت علاوه برمحیط کنترلی و سیستم حسابداری
برقرار میکند تا به هدفهای خاص سازمانی دست یابد . روشهای کنترلی اهداف
دارد و در سطوح مختلف سازمانی و داده پردازی به کار می رود. همچنین می توان این
روشها را در اجزای خاصی از محیط کنترلی و سیستم حسابداری تعبیه کرد.به طور کلی
روشهایی که مربوط به موارد زیر است‌به عنوان روشهای کنترلی طبقه بندی می شود :
- تقسیم وظایف به صورتی که هیچ کس نتواند در حین انجام وظایف عادی خود مرتکب
اشتباه با تخلف می شود وآن را پنهان سازد. گماشتن افراد مختلف برای مسئولیتهایی
مانند تایید معاملات.ثبت معاملات و نگهداری و حفاظت از دارایبها از جمله چنین
روشهایی است.
- طراحی و به کارگیری مستندات و سوابق کافی به منظور حصول اطمینان از ثبت
مناسب معاملات و رویدادها «مانند استفاده از استاد حمل پیش شماره گذاری شده ارسال
کالا.
- ایجاد کنترلهای حفاظتی کافی در مورد امکان دستیابی به برنامه های رایانه ای و
پرونده های اطلاعاتی . و
- کنترلهای مستقل در مورد عملکرد و ارزیابی مناسب ثبت شده مانند کنترلهای
دفتری,صورتهای تطبیق,مقایسه داراییها با حسابهای ثبت شده .کنترل های اعمال شده
به وسیله برنامه های رایانه ای ,بررسی گزارشهای مربوط به خلاصه جزییات مانده حسا
توسط مذیریت (مانند یک تراز آزمایشی از مانده های قبلی حسایهای دریافتنی» وبرر
oles LS) تهیه شده رایانه ای توسط کاربر.
صفحه 11:
ای کنترل داخلی
واحدهای اقتصادی به کمک کنترل داخلی می توانند به اهداف عملیاتی و سودآوری خود دست
یابند و از اتلاف منابع اقتصادی جلوگیری کنند . به کمک کنترل داخلی از قابلیت اعتماد
گزارشدهی مالی و رعایت دفیق فوانین و مقررات (که از آسیب دیدن شهرت و آوازه یک واحد
اقتصادی و سایر پیامدها جلوگیری میکند)اطمینان حاصل می شود . در مجموع واحدهای
اقتصادی,به کمک کنترل داخلی می توانند به مقاصد و خواسته های خود دست یابند ودر طول sol,
از خطرات و رویدادهای غیر منتظره دوری کنند
* محدودیتهای ذاتی کنترل داخلی ۱
متاسفانه . عدة ای از کنترل داخلی توقعات غیر واقع بینانه و خارق العاده دارند. آنها به دنبال
مطلقها هستند ولی کنترل داخلی به دلیل محدودیت های ذاتی که دارد نمی تواند شواهدی قطعی
مینی بر دستیابی به هدفها را برای مدیریت فراهم کند . نمونه هایی از اين محدودیتها عبارتند از
۱) احتمال نارسا شدن یکی از روشهای کنترل داخلی به دلیل تفییرات ایجاد شده در شرایط و
کاهش میزان رعایت آن
۲ احتمال نادیده گرفتن کنترل های داخلی از طرف مدیران یا کارکنان
۳ اشتباهات بالقوه انسانی ناشی از بی دقتی .حواس پرتی,خطای قضاوتی وتفسیر نادرست
دستورالعملها .
؟) اغلب كنترل هاى داخلى درباره معاملات و رویدادهای روزمره ونه غير متعارف برقرار مى شوند .
3) مخخارج استقرار هر يك از روشهاى كنترل داخلى نبايد بيشتر از منافع مورد انتظار آن روش باث
۶ دادن اظمینانی معقول و نه مطلق . در خصوص تحقق اهداف واحد اقتصادی
صفحه 12:
منابع و ماخذ:
-١ عباس ارباب سلیمانی و محمود نفری - اصول حسایرسی - جلداول - نشریه شماره ۸۷ سازمان
حسایرسی
1- كيان مهام و امير بوريا نسب - كنترل داخلى جارجوب يكيارجه - جلد اول - نشریه شماره
۸ سازمان حسابرسی
1- عباس ارباب سلیمانی و كمال زارع - حسابرسى داخلى - جلد اول - نشریه شماره ۱۷۴
سازمان حسایرسی
۴- مهیمنی و عیداله پور - راهنمای جامع حسابرسی عملیاتی - نشریه شماره ۱۳۹
حسایرسی
3- ابراهيم وحيدى اليزايى - اصول حسابرسى - جلد اول - انتشارات ترمه