صفحه 1:
صفحه 2:
9 فصل ٠
كودكان تيز هوش ٠
صفحه 3:
* دو ارزش بنیادین برابری و تعالی , دو هدف
مهم آموزش و پرورش کودکان استثنایی
هستند.
برابری یعنی اینکه هر کودکی صرف نظر از
پیش زمینه های
فرهنگی,تحصیلی ,اجتماعی ,خانوادگی ,معلول
ت يا قومیت برای دریافت خدمات اموزشی
یکسان, فرصت عادلانه و مناسب داشته باشد.
صفحه 4:
۴ برابری عمودی یعنی مداخله نابرابر برای افراد
تابرابر به منظور برابر ساختن آنها 2
* تعالی یعنی اینکه همه ی دانش آموزان | از
جمله آنهایی که در علوم , اقتصاد ,هنر و سایر
زمینه ها استعدادهای خارق العاده دارند
فرصت کافی داشته باشند تا آنها را شکوفا
صفحه 5:
* تعالی از این نظر اهمیت دارد که شکوفایی
دانش اموزان در زمینه های مختلف ,شکوفایی
و پیشرفت جامعه را تسهیل می کند.
صفحه 6:
° تعاریف
* اصطلاح تیزهوش برای اشاره به افراد بسیار
باهوش بكار مى رود.
٠ در ايلات متحده ,اولين تعريف تيزهوشى از
روی عملکرد کودک در آزمونهای هوشی
| تنفورد بينه به دست آمد.
صفحه 7:
* کودکانی که ضرایب هوشی آنها پین 130 تا
140 بود :تيزهوشس يا dol ww wow به حساب
أمدند .انها بين 1 تا 3 درصد جمعیت هم سن
خود را تشكيل مى دادند.
* نمره ی بالا در آزمون استنفورد بینه ,آزمون
هوش وکسلر براي کودکان .یا سایر آزمونهای
ووشب “سريسر از يجيعالات خود رشد می
صفحه 8:
٠ تحقیقات نشان می دهد که در آزمونهای
هوشی ,جمعیت یک نسل بهتر از جمعیت نسل
پیش از خود نمره مى أورد.
* افزایش تعداد دانش آموزان تیزهوش يا سرآمد
محدودیت ندارد ولی باید عاقل بود و شرایط
را طوری فراهم اورد که تعداد این دانش
آموزان به تدریج و بطور دائم افزايش يابد.
صفحه 9:
* تعریف رسمی از دانش آموزان تیزهوش به
اين صورت است:
٠ كودكان و نوجوانانى كه در مقايسه با همسالان
خود .از محیط مشابه و از تجربه هاى مشابه
بهتر استفاده می کنند و در انجام دادن کارها,
هوش و استعداد بیشتری نشان می دهند.
صفحه 10:
8 آنها در انجام دادن فعالیتهای هوشی ,خلاقانه 9
هنری , توانایی بالایی دارند , از قدرت رهبرى
بالایی برخوردارند و در حوزه های تحصیلی و
علمی مختلف درخشش عالی نشان می دهند.
۰ توانایی در کنار آمدن با یک مشکل بی نظم و
نظم بخشیدن به آن به منظور روشن شدن ان
,نشانه ی تیزهوشی است.
صفحه 11:
عناصر تشکیل دهنده ی هوش
به عقيده ى نظریه پردازان , هوش يا توان
ذهنى ,از 3 عامل مهم تشكيل مى شود:
قدرت خارق العاده در يردازش اطلاعات
خزانه ای از راهبردهای شناختی که بتوان از
انها استفاده کرد.
دانش و مهارت لازم برای عملکرد صحیح در
صفحه 12:
* تیزهوشی: یگانه(خاص) يا چندگانه(عام)؟
۰ برخی روانشناسان ‘ از جمله هوارد
گاردنر ,معتقد است که تیزهوشی عبارتست از
یک سری تواناییهای ویژه .
صفحه 13:
هوشهای نه گانه ی گاردنر:
هوش زبانی
هوش منطقی - ریاضی
هوش موسیقی
هوش فضایی و مکانی
هوش بدنى - عضلانی
هوش ميان فردى
صفحه 14:
* هوش درون فردی
* وجودگرا
صفحه 15:
٠ خلاقیت
* بعضی محققان و معلمان معتقدند که خلاقیت
عنصر اصلی در تعریف تیزهوشی است اما هیچ
تعریف جامعی که مورد قبول همگان باشد از
خلاقیت ارائه نشده است .گیلفورد برای
خلاقیت چند عنصر ارائه داده است:
صفحه 16:
Fluency ° سیالو فرد خلاق‌میتولند تعداد
زيادىايده توليد كند و ليزكار را نيز مى
کند.
۰ ۳۱۵۵[۱]۷, لنعطافيذيرى
og osllbS5Ls .Novelty/ originality ۰
از قدیمی‌ترها
٠ ۶۱۵00۲۵[0۳, توضیح همراه ببا جرئیات
صفحه 17:
۰ 201107 5۷۳۲۳۱6629, تواناییوترکیب‌کردن
۰ 0011107 ۸۳۵۱۷2۱۳9 , تواناییتحلیل‌کردن
* , توانایی سازمان دهی مجدد یا تعریف دوباره
ی ایده های Ability to reorganize..5>90
or redefine existing ideas
9usTrxuz., Complexity ٠ 24 نشان‌می‌دهد
که قادر اسنتعداد زیادعلیده هاعمرتبط با
یکدیگر را مدیرینکند.
صفحه 18:
clin Sob rT oa im
3 است و به شدت به زمان ,شرایط محیطی
صفحه 19:
٠ به عقیده ی عامه ی مردم ,افراد بسیار خلاق
افرادی عجیب و غریب ,درون گرا ,نوروتیک ,از
لحاظ اجتماعی بی دست و پا و از لحاض
علائق بدون تعادل هستند که در مرز دیوانگی
قرار دارند.
صفحه 20:
* با اين که بعضی هنرمندان و موسیقیدانان به
این تصویر عمومی دامن می زنند ,این موضوع
حقیقت چندانی ندارد.
* مطالعات مستقیم درباره ی افراد
خلاق ,تصویری بسیار متفاوت به دست می
دهد:
صفحه 21:
مثبت اما بسیار کوچک وجود دارد.
۰ 2 افراد خلاق معمولا معلومات عمومی و
علایق بالاتر از حد متوسط دارند و در ترکیب
کردن عقاید از منابع مختلف ,بهتر و آسان تر
۰ 3- افراد خلاق به روی اتواع زیادی از تجریه ها
باز هستند.آنها افکار غير منطقی را مدنظر
قرار می دهند و در قید و بند احساسات و
رویاهای خود نیستند.
صفحه 22:
۰ 4- افراد خلاق از افکار,ایده ها ,مفاهیم
سمبلیک ذت می برند.
٠ 5- افراد خلاق به استقلال خود اهمیت می
دهند و پیچیدگی را ترجیح می دهند.
صفحه 23:
ترفنیجر,یانگ, شلبای و شپردسون چهار بعد
متفاوت فرايند خلاقيت را نشان داده اند؛
ابعاد خلاقيت:
1- توليد افكار و عقايد
2- رفتن به عمق افكار و عقايد
3- شجاعت كاوش در عقايد
4- كوش دادن به صداى درون
صفحه 24:
تولید افکار و عقاید
به انعطاف پذیری شناختی gli دارد.در wb
که
رفتن به عمق افکار و عقاید ,قدرت ترکیب و
استدلال بیشتری مطالبه میکند.
در شجاعت کاوش در عقايد .شخصيت به
ریسک پذیر شود و در مقابل تجربه های جدید
باز باشد.
صفحه 25:
مرحله ی آخر گوش دادن به صدای
درون ,یعنی تجسم دقیق انچه فرد می خواهد
به ان برسد و عزم را جزم کردن به منظور
غلبه موم که رهم زد ویژگیهای
صفحه 26:
* دانش آموزانی که هوش سرشار دارند باز هم
به حمايت از طرف خانواده ,مدرسه و جامعه
نياز دارند تا بتوانند از توانایی خود حداکثر
استفاده را ببرند.
صفحه 27:
* عوامل موثر در تیزهوشی و استعداد
۰ ورائت و محیط
* یکی از قوی ترین دلایل در تایید تاثیر ورائت در
تیزهوشی ,وجود تعداد اندک ولی چشمگیر نوابغ
است.مرد جوانی بنام مایکل کرنی(متولد 1984) به
دستاوردهای زیر که همگی رسما مشاهده و ثبت
شده اند نايل شده است.او در 4 ماهگی حرف زدن
را شروع کرد و در 8 ماهگی کلمات را تک تک می
خواند .نام او در کتاب رکوردهای جهانی گینس برای
موارد زیر به ثبت رسیده است.
صفحه 28:
1- جوانترین فرد تاریخ که دیپلم دبیرستان
دریافت می کند(در 6 سال و 5 ماهگی)
2- جوانترین فرد تاریخ که وارد دانشگاه می
شود(در 6 سال و 7 ماهگی)
3- جوان ترین فرد تاریخ که از دانشگاه فارغ
التحصیل می شود(در 10 سال و 4 ماهگی)
4- جوانترین فرد تاريخ که مدرک کارشناسی
ارشد در بیوشیمی دریافت میکند(در 14
صفحه 29:
* دکتر بنجامین بلوم تلاش کرد عواملی را که با
توانایی ذهنی خارق العاده ارتباط دارند
شناسایی کند .او دوران کودکی شناگران,پیانو
نوازان,ریاضی دانان و ساير افراد تیزهوش و
معروف را مورد مطالعه قرار داد .بلوم در
اس با خود افراد. والدين و معلمان قدیمی
دارند.
صفحه 30:
٠ 1- اراده برای تلاش بیشتر به منظور رسیدن
به مراحل بالا
٠ 2- حس رقابت با همسالان و همرديفان در
زمينه ى استعدادها و عزم راسخ براى بهترين
بودن به هر قيمتى
٠ 3- توانايى در يادكيرى سريع فنون,عقاید یا
فرايندها در زمينه ى استعدادها
صفحه 31:
* تحقیق درباره ی کودکان تیزهوش
* چه چیزی دانش آموزان تیزهوش را ازر
همسالان آنها متمایز می کند؟ این ویژگی در
روش آموزشی معلمان چه اثری بر جای می
گذارد؟برای پاسخگویی به اين دو
سوال ,الكوهاى كلى موجود بین کودکان و
نوجوانان تیزهوش و انحراف از انها را مورد
توجه قرار می دهیم.
صفحه 32:
* منظور از انحراف از الگوهای
کلی,پراکندگی(واربانس) ویژگیها در درون
گروه است.هدف ما اين است که در طول
زمان, گروههای دانش آموزان تیزهوش را
شناسايى و مورد مطالعه قرار دهيم تا معلوم
شود که رشد آنها چه شکلی به خود میگیرد.
صفحه 33:
* لوئیز ترمن پس از مطالعه درباره ورائت و با
استفاده از آزمون هوشی استنفورد بینه , در
سال 1920مطالعه ی 1528 کودک نیز‌هوش
را آغاز کرد.مطالعه ای که بیش از 60 سال
ادامه یافت.ترمن و همکارانش کودکان مورد
مطالعه را تا بزرگسالی و سالمندی دنبال
کردند.
صفحه 34:
ترمن,پژوهش درباره ی کودکان تیزهوش را در
مدارس دولتی کالیفرنیا انجام داد. او برای
انتخاب آزمودنیهای خود “از معرفی نامه های
معلمان و آژمونهای هوشی گروهی کمک
گرفت .در آخرین مرحله ,عملکرد کودکان در
مقیاس هوشی استفورد بینه را ملاک قرار داد.
اکثر اين کودکان ضرایب هوشی 140 يا بالاتر
داشتند و میانگین ضزایب هوشی گروه 151
بوده است.
صفحه 35:
* در واقع همه ی کودکان سرامد بودند.نتایج
بدست آمده در همه ی ابعاد رشدی و اجتماعی
هیجانی مناسب و بالاتر از متوسط بوده
است .اعضای گروه در مدرسه ,در شغل و در
زمينه هاى سلامت,ازدواج و ویژگیهای اخلاقی
و عملكرد موقعيت بسيار خوبى داشتند.
صفحه 36:
2° ر آخرین بخش : تحقیق طولی ترمن .افراد
گروه در 60 ,70 سالكيمورد مطالعه قرار
گرفتند.آنها باز هم از لحاظ سلامت ,بهداشت
روانی و نرخ بقا,عملکرد خوبی نشان دادند.
صفحه 37:
* در مورد رابطه ی تیزهوشی و مسائلی مثل
افسردگی Ops کاری ,کمالگرایی,خودکشی و
واکنش در مقابل استرس ,عقاید متفاوتی
وجود دارد.اين تفاوت ها نشان می دهند که
کودکان تیزهوش ,از نظر سازگاری اجتماعی -
هیجانی ,تفاوتهای فردی دارند و نیز نشان می
دهند که پژوهشگران متفاوت به جنبه های
متفاوتی از این توزیع وسیع نگاه می کنند.
صفحه 38:
* درباره ثابت يا متغير بودن هوش دو نظريه
2979 دارد.یکی از نظریه ها ءنظربه ى ثبات
هوش , به ثابت و نامتغیر بودن هوش معتقد
است.طبق این نظریه ,هوش یک cul Shug
است بنابراین برای تغییر دادن آن ,نمی توان
کار چندانی انجام داد.
صفحه 39:
* نظریه دوم ,نظریه ى افزايش هوش ؛ معتقد
است كه به رغم وجود تفاوتهاى ذاتى بين مردم
. هوش حالت انعطاف يذير و شكل يذير دارد
يعنى با تلاش مى توان أن را رشد و افزايش
داد. اعتقاد به هر يى از اين دو نظريه مى تواند
ach تفاوت در نحوه ی واکنش به استرس
باشد.
صفحه 40:
8 ویژگی دیگری که به نظر می رسد بخشی از
زندگی اجتماعی و هیجانی دانش آموزان
تيزهوش باشد ,كمالكرايى است.كمالكرايى
يعنى تركيبى از افكار و رفتارها كه از
استانداردهاى بالا يا انتظارات بزرگ فرد از
عملکرد خود ريشه میگیرد.
صفحه 41:
8 اگر کمالگرایی به نوروز تبدیل شود, دانش
آموزان تيزهوش به افرادى كريزان از شكست
٠ بنظر مى رسد بزهكارى معمولا با ضريب
هوشى كم و متوسط رابطه دارد هرجند بعضى
نوجوانان تيزهوش جنايات وحشتناكى مرتكب
شده اند.
° جنسیت نیز در نحوه ی تصمیم گیری دانش
آموزان تیزهوش اثر میگذارد.
صفحه 42:
* پسران تیزهوش با مشکل دیگری مواجه
هستند. آنهایی که بیش از حد حساس
هستند ,زیاد به سر و وضع خود میرسند ,عمق
مسائل را سریع درک میکنند ,احساساتی
خطر مواجه اند که « زنانه» به حساب آیند.
صفحه 43:
° دختران تیزهوش معمولا بیشتر از دختران
عادی ویژگیهای جنسیتی مردانه میگیرند.بعضی
از اين ویژگیها عبارتند از استقلال,قاطعیت
on 9
* یکی از مشکلات سازگاری رایج برای بسیاری
از دانش آموزان تیزهوش ,مقابله با احساس
کسالت از نشستن در کلاسهایی است که
بیشتر دانسته های آنها تدریس می شود.
صفحه 44:
٠ بايد به یاد داشته باشیم که لفراد,در درون هر
یک از گروههای کودکان استثنایی ,بیش از هر
چیز و مهمتر از همه ,یک فرد هستند و هر فرد
نقاط قوت و ضعف خاص خود را دارد.در واقع
در هر طبقه از کودکان استثنایی ,تفاوتهای
درون فردی می تواند مهم تر از تفاوتهای میان
فردی در بین اعضای گروه باشد.
صفحه 45:
* شناسایی کودکان تیزهوش
۶ برنامه شناسایی دانش آموزان تیزهوش در
مدارس, باید هم روشهای عینی و هم روشهای
ذهنی را شامل شود.
صفحه 46:
* اکثر مدارس نمرات آزمونهای هوش گروهی یا
آزمونهای موفقیت گروهی را در اختیار_
دارند.این اطلاعات می توانند نقطه ی اغازی
پرورش ویژه اما محدودیت wh نیز دارند از
جمله :
صفحه 47:
آزمونهای هوش گروهی به اندازه آزمونهای هوش
فردی قابل اعتماد نیستند.
آزمونهای گروهی به ندرت تواناییهای ذهنی سطوح
بالا را بکار میگیرند زیرا بیشتر برای دانش آموزان
متوسط ساخته می شوند.
آزمونهای گروهی به ندرت تفکر خلاق يا زمینه های
شناختی فراتر از استعداد تحصیلی را اندازه میگیرند.
برخی کودکان در آزمونهایی که محدودیت زمانی
دارند عملکرد زیاد خوبی نشان نمی دهند.
صفحه 48:
* آزموتهای پیشرفت تحصیلی از لحاظ عدم
تبعیض ,در وضع بهتری قرار دارند.انها تنها
کودکانی را شناسایی می کنند که از نظر
* روش دیگر برای شناسایی کودکان باهوش oul
aS cowl همه ی دانش آموزان را در یک برنامه
ی مخصوص شرکت دهیم و انهایی را که در
این برنامه عملکرد خوبی دارند از بقیه متمایز
صفحه 49:
8 آزمون استعداد تحصیلی و سایر آزمونهای
استعداد برای آزمودن دانش آموژانی كه در
ریاضیات توانایی بسیار بالایی دارند بکار میرود.
٠ شناسایی کودکان تیزهوش باید اولین گام در
جهت برنامه ریزی ویژه باشد.همچنین می
توان از اين شناسایی برای اخذ کمکهای ی مالی
دولت استفاده کرد.
صفحه 50:
* گروههای ویژه در میان کودکان تیزهوش
* دختران تیزهوش
* به نظر میرسد که تفاوتهای جنسی ,در
باورهایی که دخترها از خودشان دارند تاثیر
میگذارند و کارامدی هوش آنها را محدود
میسازند.
صفحه 51:
موفقیت در ریاضیات یکی از زمینه هایی است
که در yl اثر : تفاوتهای جنسیتی همچنان باقی
لست .
یکی از دشوارترین دوره ها برای دختران
تیزهوش دوره ی بلوغ است.دوره ای که
اعتماد به نفس آنها در پایین ترین حد و نگرانی
آنها درباره S مقبوليت اجتماعى “در بالاترین
دختران تیزهوش به ریسک پذیری تشویق
صفحه 52:
* کودکان نابفه
٠ در آزمایشی كه فلدمن به سال 1984 انجام
من دهد :دو گروه از بزركسالانى كه در تحقيق
شواهد مردانی که در گروه بسیا ز ناموش فرار
داشتند در زندگی موفقتر از مردانی بودند که
در گروه باهوش جای گرفته بودند.
صفحه 53:
* دانش آموزان نابغه یکی از بزرگترین و
نادرترین منابع طبیعی جوامع هستند.باید درباره
آنها مطالب بیشتری بیاموزیم تا ريشه ی نبوغ
آنها را درک کنیم و راههای کمک رسانی به آنها
را برای سازگاری با محیط اجتماعی اطراف
خود ,که اغلب دشوار است ,بدست آوریم.
صفحه 54:
تیزهوشان ناموفق
درباره کودکان تیزهوش باورهای غلط زیادی
وجود دارد که یکی از آنها نظریه ی گلوله ی
توپ است.طبق ابن نظریه ,همانطور که گلوله
ی توپ پس از شلیک شدن دیگر قابل انحراف
از مسیر خود نخواهد بود کودکان تیزهوش نیز
از رسیدن به توانایی کامل هرگز بازداشته
نخواهند شد.این نظریه نیز مثل بسیاری از
نظریه های ساده اندیشانه ی دیگر اشتباه
صفحه 55:
* زیرمجموعه ای از کودکان تیزهوش وجود دارد
که تیزهوشان ناموفق نامیده میشوند,دانش
آموزانی که موفقیت تحصیلی آنها ,بطور
دایم ,کمتر از انتظار می شود.
صفحه 56:
+ بسياري ان كزودةان به سطحب أن مي
تحصيلى كه نمرات بالای آنها در ۳
صفحه 57:
* در پژوهش طولی و طولانی مدت
ترمن ,پژوهشگران 150 مرد با عملکرد کمتر
از حد انتظار را با 150 مرد موفق مورد
مقایسه قرار دادند.در پرسشنامه هایی که خود
اين مردان,خانواده و اطرافیان آنها پر کرده
بودند معلوم شد که 4 ویژگی عمده مردان
ناموفق را از مردان موفق متمایز می کنند:
احساس خودکم بینی بیشتر,اعتماد به نفس
پایین.پشتکار کمتر, احساس هدفمندی کمتر در
زندگی
صفحه 58:
* کودکان تیزهوش معلول |
۶ یکی از زمینه هایی که توجه پژوهشگران را
جلب كرده .كودكى است که هم تیزهوش
تشخيص داده ميشود و هم ناتوانى يادكيرى
دارد.
صفحه 59:
٠ کلمن استراتژی sb کوبینگ دانش آموزان
تيزهوش مبتلا به ناتوانيهاى يادكيرى را با دانش
اموزان معلولى كه وضعيت هوشى نامعلومى
داشتند مقايسه كرد.او متوجه شد كه دانش
آموزان تیزهوش تعداد زيادى راهبردهاى
انطباقى دارند در حالى كه دانش اموزان
معلول با وضعيت هوشي
نامشخص ,اغلب,درماندگی آموخته شده ٠كريق
و اجتناب يا دوری جستن نشان می دهند.
صفحه 60:
کلمن پيشنهاد کرد به دانش آموزان مبتلا به
اختلالات پادگیری مستقیما باید راهبردهای
انطباقی آموزش داده شود تا بتوانند در محیط
تحصیلی دوام بیاورند.
صفحه 61:
زمینه ی دیگری که در آن تیزهوشی يا نوع
دیگری از معلولیت آمیخته میشود .اختلال
طیف اوتیسم است .با آنکه اکثر کودکان
اوتيست تشخيص داده شده توانايى متوسط يا
زیر متوسط دارند زیرمجموعه کوچکی از آنها
وجود دارد که کودکان مبتلا به سندروم آسپرگر
نامیده می شوند.کودکانی که ممکن است
بسیار باهوش باشند.
صفحه 62:
8 دانش اين کودکان ممکن است در سطح یک
دايره المعارف باشد ولى روابط اجتماعى آنها
بسيار ضعيف است .مشكل عمده اين كودكان
نظريه ذه ن(ذهن خوانى ) است .انها به رغم
موفقيت تحصيلى ,در زمينه ى انطباق يذيرى
به کمک نیاز دارند.
صفحه 63:
گذر از مدرسه به جامعه
دانش آموزان عادی در زندگی از مراحل مهمی
گذر می کنند : از مهد کودک به كلاس اولءاز
ابتدایی به راهنمایی و ...
٠ اين نوع كذرها براى دانش آموزان تیزهوشی
كه به شتاب كيرى عادت كرده اند ممكن است
دشوارتر باشد.در صورت نیاز,روانشناسان باید
به اين کودکان مشاوره ارائه دهند.
صفحه 64:
۶ دانش آموزان تیزهوش که بعدها به دانشجویان
چند مرحله دیگر اضافه می کنند :گذر به دوره
فوق لیسانس و دکتری..
صفحه 65:
* خانواده ی کودکان تیزهوش
٠ یکی از پدیده های تعجب برانگیز در رابطه با
آموزش و پرورش امریکا افزایش کودکانی
ست که به جای مدرسه رفتن ,در خانه و با
معلمان خصوصى يا والدین خود درس می
خوانند.
صفحه 66:
8 بعد از فوت انيشتين در سال 1955 ,توماس
هاروی ,نورولوژیست, مغز او را به خانه خود
برد و به مدت 40 سال آن را نگه داشت .او
گاهی یک برش کوچک از آن را در اختیار
محققان قرار می داد .همه ی این محققان
ارزو داشتند چیزی غیر عادی که بتواند نبوغ
انیشتین را توضیح دهد در بافت های آن پیدا
کنند . تنها چیزی که کشف شد تعداد بیش از
حد سلولهای گلیال در مناطقی بود که به
شناخت پیشرفته ربط داده شده اند.
صفحه 67: