صفحه 1:
صفحه 2:
men | 7 ay ۳ وجود ندارد که و
از صرف وقت و کوشش دقيقاً همان چيزي باشد که انتظا کت
بايد در بي نكات و مشتركاتي بود كه اين موانع را برطرف نماينك:
كزارش نويسي به عنوان يك جزء جدا نشدني از فرآيند تحقيق محسوب
مح كردد.
صفحه 3:
أفرادي تهبه ميشود. ;
رش قوق مي كبريم كه كزارش نويس بيد سرد ز
مراحل کار در نظر داشته باشد:
۴ موضوع: مسئله
ا ۱
* خواننده: تفسير كننده
ا 0 Peep
»هدف: ايجاد ارتباط از طريق نتايج يا اطلاعات معين
صفحه 4:
اغلب بر مبناي و
ميگردد؛ ب یعنی انگیزه محقق در نهیه این کون كرا
Sl aren oe eo PN Sen
N ree SNES i رز
مختلف مانند بانکها - شرکتها - وزارتخانهها : 0 ۱۳۹
تهیه ميگردد.
صفحه 5:
يلي: اطلاعات مورد نیاز این گونه گزارش علاوه
دست اول از منابع و ماخذ دست دوم واه ۰ ۱۳۳۳
Ere rale mene oe tay oes 1
ole eg ee NO Me Ree ne ee et a)
عامل فرد از بين ميرود و نظرات و عقايد و اطلاعات از جندين متبع
مختلف جمعآوري مي كردد.
صفحه 6:
براي تهبه این گزارش از فرم. طرح و الکوی خاصي
*گزارش رسمي: معمولاً گرارش تحفیق به حصوص کرار
و دانشگاهي که بر اساس تحفیق دقیق, طولا ی ۰ ۳ ۳
ميشود و تهیه کنندگان و خوانندگان آین افراد مطلع و تحصبلکرد
هستند. باید با رعایت اصول خاص و علمي گزارش نوبسي تهبه شود.
صفحه 7:
رق سر 1ك ورس ی در ار
گزارشی کلا به صورت مدن ساده ۱ ا الاك |
* گزارش مختلط: برای انعکاس اطلاعات و مطاا ۳۳
Seen carey ace en راز ارتاد.
جداولء» منحنىها و امثال ان نیز استفاده میشود: 9
صفحه 8:
ركاف تر 2 ۳ بود. لذا اغلب گزارش ها
رسالات ل ا ا 1
أرائه مى شود.
*گزارش کوتاه: گزارش ساده را که جنبه ۰ ۳۳۳
ميتوان به صورت کوتاه تهیه کرد. بسياري از گزارشهاي ارت ۶"
Sa ار سح از
ا ل 0
جويي در مكان جهت بايگاني 3 نكهداري گزارش» توزیع ساده»
اطلاع رساني سریع و امثال آن تهیه ميشود.
صفحه 9:
TE Bere
ا ا ا را را
شفاهى به همراه يك كزارش كتبى ارائه نمود.
؟ گزارش شفاهي باید با ذکر هدف ا eS
حقایق با نظم منطقی به سمع حاضرین برسد و آنگاه خلاصه
ل 0
صفحه 10:
Fae ee ۲ yee 3 ro
راز سر ر سیر ea de ances re رت aa)
25 5) Pea a me Eee see gn PERT Dr
بر سل رس مور مر سرد رسب ربا
لب ار را مسر لد برخرردارندو يا بررسيايي ۱2
تس هم هلر eee RN or Ss ele aad Se تدش
aE Sy رت ecg ene ON EOS JR Cen Per OE eae pa
زمينههاي فني چهارچوب نمونه گيري و آزمایش, مراحل اجرا و تجزیه و تحلبلها و نظایر لن
باید ذکر و توصیف شوند.
صفحه 11:
صفحه 12:
کارا
ring the data (or developing the theory))
2- تجزيه و تحليل و طبقه بندي نتايج
(Analyzing and sorting the resultes)
(Out lining the report) طرح ريزي گزارش -3
“Writing the rough draft) ep ene
See A ae)
(Revising the rough draft)
صفحه 13:
سات
ae و عد
tale ree ۱
- همیشه آنها را یامن
ا د قراموش نکنید که: ارتباط دهید.
بيتي كنيده ا اس 2
الف) عنوانهابي كه زير آنها مهمترین Rt در كنار عَناويِن مربوظا
A 5 ad 5
سوه ا ا اا
See IO See 1
Serial ie ار
i دست دوم باشد. تصاویر) در بسیاری از را درمتان 2
- ميتوانند جانشی CoS Le ee ed alee eed Ne en ed
ستون جهاو رجا در کار OS One ree and ل
iy RO ene ل eee
2 رن Cen Sera
oe ee ١ Boi a
ع يِ
ee ter a ee eee ee geen
مشكل و برأوردن هدف كزارش. ese en oer
صفحه 14:
* نتايج مرتبط
ترتيب أولويت طبقه بندي مي شوند.
انتخاب اطلاعات مناسب براي رسيدن مخاطب به نذيجة هد
Seen a peer ere carrer كك
Feo > as tne ged SPRY ee
0 ل ا
٩
صفحه 15:
بتیرایس باخر امت تل از شررع بهد نرتتن تزارش ابتدا
pe
دراين قسمت جهارجوب كزارش ميتواند در قالب عناويتي كر
مقدمه. فرضیات. نظریهها. تجزیه و تحلیل» اسباب. ازماپ :
ضمانم و مراجع مطرح گردد.
در طرح نهايي این سرفصلها باید به گونه اي طرح شوند غا ضمن خلاصه و
ee ne eee aeRO Tear) ا es
eae
رس
صفحه 16:
* وطیفه راهنمايي را ایفا کند.
۴ ترغیب کننده خواننده براي خواندن گزارش ۲
و را ار
ترعي باك
* از نظر دستور زبان بدون فعل باشند.
صفحه 17:
گزارش سریعتر باشد» محقق با آسانی و تسلط و حضور
clans ان ای سر ار
ae کر ار
««چگونه آن را بگوییم؟»>
eae che و
آورده و حتيالامكان در زمان نوشتن به مطللب قبلي بازنكشت و فقط
بعد از پایان هر بخش تن را مرور کنیم.با لین دیدگاه که آیا هر آنجه
که میخواستهايم گفتهايم یا نه؟ اگر نه. ناگفتهها را کال کنیم.
صفحه 18:
انتفادی و به صورت بك خواننده recy نمود.
Cea ل ا سارب سسسب
مراحل زير را انجام داد:
1 اولین مرور براي بررسي محتوبات گزارش
ESN eNOS Ness ا aes
3 مرور سوم براي بررسي رعایت دستور زبان و تکات
Gay =p
صفحه 19:
ا و و ار
* بررسي جامعيت: بررسي مي شود كه آيابا توجه به منلبع صرف شد:
ار
ter Woo pea ل الس ترف
مواردي که در تجدید نظر ميتوند کارگشا باشنده عبارتند از
*خود را به جاي خواننده گذاشتن
* نظرخواهي از اهل فن
00
با ما ۱
* تعداد تجدیدنظر
صفحه 20:
لذا باید لغات و اصطلاحات
Oe ee en eS Se Sy eee as)
| poses aig = epg PE رساء شیواء قابل فهم و به دور از
نگردد.
فا
et SoS رز 017 دا
طولاني و ... پرهیز شود.
6- دسته بندیها: در نگارش تا آنجا که ممکن است مطالب دسته بندی شود. هر مبحت
عنوانی داشته باشد. نوشتهها پاراگراف بندي شود. جمله بنديها ضابطه مند باشتد, هر
0
انتخاب شده براي خوانندکان آشتا و قبل ۶
صفحه 21:
asap igo mn rowel
خارج شود.
* صراحت: وابستگيها ی از
واقعیتها نشوند.
* رعايت تقدم و تأخر: تقدم و تأخر مطالب رعايت شود
۴ رعابت عفت کلام و قلم: حریم اشخاص
* يرهيزاز شخصيت زدكي
و حقوقي رعایت شود:
صفحه 22:
ترس واضح ۳۳5 SENSI رياضي
*اختصار (Conciseness) توضیحات اضاقه و
سره بر ترس زمر سا
ML AULL OY Weer eh رک مر ۲
per er be) KRY CS) رت ۳۳ يكپارچگي
بيان خطاهاي 0
احتمالي و نواقص
صفحه 23:
پا
4 از )53(
سپس به آنها مطلب گفته شود (متن اصلي)
را ی و ٠ (جمعبندي و نتیجه گبری ۲
ی ne الكت
از تهيه كزارش دنبال نس وود le, تأکید )$3 نظريات اصضلي: ss oe
طرح خلاصه آن در ابتدا و انتهاي هر بخش.
*جدا کردن حقایق از فرضیهها. نظریهها و عقاید شخصي که هنوز به
اثبات نرسيدهاند.
صفحه 24:
؟اندازه آن حداکثر 120 حرف است.
*منعکس کننده و ترجمان موضوع مورد بررسي باشد.
*معرف سطح اصلي تلاش و کوشش باشد.
ور ۱
ا 0
جلت و رسا باشد.
۶ ستوالي را در ذهن برانگیزد.
Renee Ie Ret ete rere
صفحه 25:
ODDS
۲ را رام 2
۴ هدف. اهمیت و دلیل انتخاب موضوع را مشخص مي كند.
* ساختار و محدوده گزارش را معلوم ميکند. (تعیین مسیر)
ep و
نك سرض لسرن كه
بت با را رت ات اتاب رس رو تفت باشدر
۶ رت cen ee Reree) ROSS en Se anc ee ace
(GB
ere Pe a BRE Sr er
صفحه 26:
ie meen err ere peel اه
شرح روش تحليل
را
- موضوع. مسئله و حدود مطالعه را مشخص ميسازند.
- جهت مطالعه را مشخص میسازند.
[0 OMe enPNUES ere ee
لذا بايد فرضيات در كزارش به خوبي بيان و تبيين كردد.
صفحه 27:
tee توضیح 2 شود.
* «صحت» بايد تحليلي از خطاهاي ممكن در تك تك انذارة كير
eater ا ور(
elo 0
در لا ل مقايسه نتايج بدست آمذه ارارم ]5 ۳۳۳۳
«دقت» نیز معمولاً ere cer ل ل
صفحه 28:
Prien
ل ee ol
۶۱ ؟ توضیحات اضافي 5 طولاني بهتر است در بخش پیوست گزارش
شود. 5
"در انتهاى بحث يك خلاصه كوتاه از مباحث كلنة ند Sis js
از جزئیات بيمورد خودداري شود.
صفحه 29:
نازرا
انا و مستقل از متن اصلي گزارش باشد.
خصوصيات اين بخش:
ا ا علامتهاي تعریف نشده
و
Te Sen ao
6 IE Sear ا
۱ از واقعیات بدست آمده اس( 3
۱ ee eS Re etoile ae
صفحه 30:
ی 7 )3( 0 كلمه).
و U booty) i بت رد
* موضوعات مهم و اصلي مجزا و خلاصه شود.
* مطالب اصلي هر بخش را مجزا و خلاصه كرد.
ا ل ا سدسرم
* مطالب حذف شده در قالبي كلي تر بیان شود.
*مروري بر خلاصه تهیه شده که آیا کاملاً متأثر از اصل مدرك است با خیر؟
صفحه 31:
22 را براي aes بهتر خواننده و | pe
reer y Tees eels ار
براي اطلاعرساني نیز از اين کلیدواژهها براي بازیابی مط
استفاده ميشود. این کلمات وسیلهاي هستند براي بازبایی
اطلاعات. بهتر است كه كليدوازههاي مناسب از كتب لغات
تخصصي كه در اين ارتباط وجود دارد انتخاب شوند.
صفحه 32:
اک دز ی
موارد کاربرد:
* وارد كردن مشتقات رياضي
0
epee re اص رارض
#فهرست نشاندها و علائم.
ل
صفحه 33:
*جهت نشان دادن کارهای وابسته به موصوع
* تصديق كارهاى ديكران در زمينه مورد بحث 3
Osten een ca Reger Cron ead سرد
با دیگر اطلاعات.
es) ات
جهت مقايسه نتايج قبلي با نتايج كارهاي محققب
و
دانشگاه صنعتي اميرکبير
دانشکده مهندسي صنايع
درس سمينار
گزارش نويسي
عباس افرازه
پاييز 1383
مقدمه:
معموًال براي تحقيق مبالغي هنگفت و زمان زيادي به مصرف مي رسد و
زمان زيادي به تحليل نتايج اختصاص مييابد .از اين رو متناسب با اين
كوششها و مخارج بايد نتايج تحقيق نيز ب99ه گ99ونهاي ب99ا ارزش عرض99ه
شود.
از آنجا كه از نظر بسياري از افراد انتقال كلمات در ق99الب گ99زارش ك99ار
دشواري است و معمو ًًال اين اطمينان وجود ندارد كه گزارش نهايي پس
از صرف وقت و كوشش دقيق ًًا همان چيزي باشد كه انتظ99ار دارن99د ،ل99ذا
بايد در پي نكات و مشتركاتي بود كه اين موانع را برطرف نمايند.
گزارش نويسي به عنوان يك جزء جدا نشدني از فرآيند تحقيق محسوب
ميگردد.
تعريف واژه گزارش
واژه گزارش ( )Reportدر فرهنگ آكسفورد :يک بياني99ه رس99مي اس99ت از
نتايج يك تحقيق يا هر بررسي كه براي تهيه آن اطالعات معي99ني م99ورد ني99از
است و توسط فرد يا هيأتي دستور تهيه آن داده ميشود و به وسيله ف99رد ي99ا
افرادي تهيه ميشود.
از تعريف فوق نتيجه مي گيريم که گزارش نويس بايد اجزاي زير را در تم99ام
مراحل كار در نظر داشته باشد:
•موضوع :مسئله
•نويسنده :فرد يا افراد
•خواننده :تفسير كننده
•ساخت :بيانيه رسمي
•هدف :ايجاد ارتباط از طريق نتايج يا اطالعات معين
انواع گزارش از لحاظ منظور و مورد
استفاده:
•گزارش تحصيلي و تحقيقي دانشگاهي :آن گزارشهايي است ك99ه
اغلب بر مبناي تحقي99ق خ99الص ( )Pure Researchتهي99ه
ميگردد؛ يعني انگيزه محق99ق در تهي99ه اين گون99ه گزارش99ها باي99د
صرفًا ذوق و عالقه به مطالعه و حل مشكل مورد نظر باشد.
•گزارش اداري :اين نوع گزارش معم99وًال ب99ه س99فارش س99ازمانهاي
مختلف مانند بانكها – شركتها – وزارتخانهه99ا و ص99نايع مختل99ف
تهيه ميگردد.
انواع گزارش از نظر منابع و مآخذ
•گزارش ساده :منبع و مأخذ چنين گزارشي صرفًا اطالع99ات دس99ت اول
است مانند تهيه خالصه يك كتاب يا تهيه گزارش مصاحبه با يك ف99رد در
زمينه خاص و يا حتي اظهار عقيده شخصي درباره يك مطلب.
•گزارش تفصيلي :اطالعات مورد نياز اين گونه گ99زارش عالوه ب99ر من99ابع
دست اول از من99ابع و مآخ99ذ دس99ت دوم و گ99اه س9وم ب99ا رع99ايت اص99ول
جمعآوري اطالعات استخراج ميگردد .براي گزارشهاي واقعي تحقيقي
و بخصوص دانشگاهي بايد اين نوع گزارش تهيه گردد.در چنين گزارشي
عامل فرد از بين ميرود و نظرات و عقايد و اطالع99ات از چن99دين منب99ع
مختلف جمعآوري ميگردد.
انواع گزارش از نظر شكل
•گزارش غير رسمي :گزارش غير رس99مي ب99راي دادن اطالع99ات م99ورد
احتياج در موارد مختلف و اغلب در مواقع فوري تهيه ميشود .معموًال
براي تهيه اين گزارش از فرم ،طرح و الگوي خاصي پيروي نميشود.
•گزارش رسمي :معموًال گزارش تحقيق به خصوص گزارشهاي علمي
و دانشگاهي كه ب99ر اس99اس تحقي99ق دقي99ق ،ط99والني و مس99تقل تهي99ه
ميشود و تهيه كنندگان و خوانندگان آن افراد مطل99ع و تحص99يلكرده
هستند ،بايد با رعايت اصول خاص و علمي گزارش نويسي تهيه شود.
انواع گزارش از لحاظ نحوه انعكاس
اطالعات و مطالب
• گ99زارش انش99ايي :اطالع99ات و مط99الب منعكس در اين چ99نين
گزارشي كًال به صورت متن ساده ادبي يا انشايي است.
• گزارش مختلط :براي انعكاس اطالعات و مطالب مختل99ف اس99ت.
در اين گونه گزارشه99ا عالوه ب99ر متن س99اده از ارق99ام ،فرموله99ا،
جداول ،منحنيها و امثال آن نيز استفاده ميشود.
انواع گزارش از نظر اندازه و مقدار
•گزارش طوالني :در تهيه گزارش بايد از تطوي99ل كالم خ99ودداري
نمود ،ولي گزارشي كه بيش از حد خالصه و كوتاه باشد ،رساننده
مطلب به نحو احسن نخواهد بود .لذا اغلب گزارشها و بخص99وص
رساالت تحقيق طوالني است و در موارد بسيار به ص99ورت كت99اب
ارائه ميشود.
•گزارش كوتاه :گزارش ساده را كه جنب99ه تحقيقي كم99تري دارد،
ميتوان به صورت كوتاه تهيه كرد .بسياري از گزارش99هاي اداري و
ب99رخي از گزارش99هاي مختص99ر كالس99ي كوت99اه هس99تند .خيلي از
گزارشهاي كوتاه به منظور صرفه جويي در وقت خوانن99ده ،ص99رفه
جويي در مكان جهت بايگاني و نگهداري گ99زارش ،توزي99ع س99اده،
اطالع رساني سريع و امثال آن تهيه ميشود.
انواع گزارش از لحاظ نحوه ارائه:
• گزارش كتبي :هر گاه نتيجه تحقيق ،بررسي ،جمعآوري مطالب
و استنتاج از آن به صورت كتبي و نوش99ته ارائ99ه ش99ود ،گ99زارش
كتبي تهيه شده است.
• گزارش شفاهي :نتيجه مطالعه ،تحقيق و جم99ع آوري مط99الب و
استنتاج منطقي را ميتوان يا صرف ًًا به طور شفاهي و يا به ط99ور
شفاهي به همراه يک گزارش كتبي ارائه نمود.
• گزارش شفاهي بايد با ذكر هدف و منظ99ور آغ99از گ99ردد .س99پس
حقايق با نظم منطقي به سمع حاضرين برس99د و آنگ99اه خالص99ه
مطلب و نتيجه آن بيان شود.
انواع گزارش به لحاظ محتوا:
•گزارش مقدماتي :اين نوع گزارشات معموًال در مطالعه مقدماتي و مواردي كه دستيابي فوري
به نتايج اصلي ،ضروري است تهيه ميشود .در چ99نين م99واردي غالبً9ا خالص9هاي از روش99ها و
محدوديتها ،اطالعات مربوط به نمونه و روش انجام ك99ار و تض99ادهاي مش99اهده ش99ده بين اين
يافتهها و دادههاي منابع ديگر (در صورت وجود) به طور مختصر بيان ميشود.
•گزارش كلي :يك گزارش توصيفي است و براي كساني تهي99ه ميش99ود ك99ه ب99ه نت99ايج تحقي99ق
بيشتر از روش شناسي ،زمينههاي آماري ،مراحل اجرا و تجزي99ه و تحلي99ل عالقمن99د هس99تند.
شامل :بيان هدفها ،توصيف دامنه و سطح پوشش تحقيق ،جمعآوري اطالعات ،نت99ايج كمي،
تاريخ و مدت انجام بررسي ،صحت بررسي ،هزينهها ،ارزيابي ،مسئوليتها ،منابع و مآخذ و ….
•گزارش فني :اين گزارش براي بررسيهايي كه از اهميت خاصي برخوردارند و ي99ا بررس99يهايي
كه فنون يا جريانات جديد مهمي را آزمايش ميكنند ،جهت اهل فن تهي99ه ميش99ود .در اين
نوع از گزارشات ،عالوه بر نكات اصلي مثل اهداف ،نحوه كسب اطالع و منابع م99ورد اس99تفاده،
زمينههاي فني چهارچوب نمونه گيري و آزمايش ،مراحل اجرا و تجزيه و تحليلها و نظاير آن
بايد ذكر و توصيف شوند.
مراحل گزارش نويسي از نظر زمان:
هدف از گزارش
تعيين موضوع گزارش
علت انتخاب موضوع
قبل از نوشتن
نويسنده
مواد و منابع
هنگام نوشتن
ساختار
زبان
نحوه ارائه
بعد از نوشتن
حروف چيني
بازنگري
كنترل نهايي
خواننده كيست ؟
مراحل گزارش نويسي از نظر ترتيب
انجام كار:
مراحل گزارش نويسي شامل انجام امور پنجگانه زير ميباشد:
-1جمع آوري اطالعات (يا پيشرفت نظريهها)
( )Gathering the data (or developing the theory
-2تجزيه و تحليل و طبقه بندي نتايج
( )Analyzing and sorting the resultes
()Out lining the report
-3طرح ريزي گزارش
()Writing the rough draft
-4نوشتن پيش نويس
-5تجديد نظر و اصالح پيش نويس
()Revising the rough draft
عنوانها
منابع
مواد بصري
نظم و ترتيب مواد
چه مواردي الزم است بدانيم؟
جمع آوري موادي كه صرفًا بهاص99طالحات مرج99ع مرب99وط
ميشوند.
رهنموده999ايي ك999ه توس999طدرخواست كننده گ99زارش داده
شده.
فهرس9999999ت عنوانه9999999ايي(موض99وعاتي) ك99ه باي99د پيش
بيني كنيد:
ال99ف) عنوانه99ايي ك99ه زي99ر آنه99ا
دادهها جمعآوري ميشوند.
ب) عنوان بخشها ك99ه دادهه99اي
جمع آوري شده براي نوش99تن
گزارش زي99ر آنه99ا باي99د م99رتب
شوند.
ج) فق999ط م999وادي را تحت اين
عنوانها ق99رار دهي99د ك99ه ب99راي
نوشتن گزارش م99ورد اس99تفاده
قرار خواهند گرفت.
اين نخس99تين گ99ام در انتخ99اب
مواد است.
كجا ميتوانم اين اطالعات را
پيدا كنم؟
فهرست منابع اطالع99ات رادر كن999ار ه999ر ي999ك از
عناوين قرار دهيد.
من99ابع برحس99ب موض99وعگ9999زارش متنوعان9999د،
فراموش نكنيد كه:
ال999ف) م999ردم (اش999خاص)
مهمترين منابعاند.
ب) بازديد از محل و گفتگ99و
ب99ا اف99راد ممكن اس99ت
بهتر از منابع اطالع99ات
دست دوم باشد.
ج) در جستجوي نزديكترين
موض99وع ي99ا موض99وعات
مشابه گزارشي كه تهيه
ميكنيد ،باشيد.
چه نوع م99واد بص99ري ني99از
دارم؟
فق999ط آنچ999ه را ك999هميتواند ب99ه درك بيش99تر
خواننده كمك كند تهيه
نماييد.
هميش99ه آنه99ا را ب99ا متنارتباط دهيد.
هريك از م99واد بص99ري رادر كنار عناوين مرب99وط
به خود در ستون 1قرار
دهيد.
مواد بصري (نموداره99ا وتص99اوير) در بس99ياري از
موارد ميتوانند جانشين
مطالب گردند.
اكن9ون تص9ميم بگيري9دك99ه ك99دام ي99ك از م99واد
بصري بيشتر الزماند.
ب99ا چ99ه نظمي م99واد را ارائ99ه
دهم؟
بررسي :
الف) هدف و خواننده:
اينه99ا مهم99ترين عوام99ل در
ارائه يك گ99زارش متقاع99د
كنندهاند.
ب) مواد:
م9اهيت و ط9بيعت موض9وع،
خود اغلب منطقي ت99رين
نظم را تعيين ميكند.
مط999الب مهم را در آغ999از و
پاي99ان گ99زارش متمرك99ز
كنيد .هرگز مط99الب مهم
را در مي9999ان (وس9999ط)
گزارش دفن نكنيد .م99واد
ستون چهار را با در نظ99ر
گرفتن اولويتهاي تع99يين
شده در ستون يك ،شماره
گذاري و مرتب كنيد.
نتايج :بر اساس عقايد و نظريات بررسي شده – تصميمات نويسنده – ارزيابي شواهد و مدارك .
توصيهها :پيشنهادات عملي براي حل مشكل و برآوردن هدف گزارش.
ه بندي نتايج:
تجزيه و تحليل و طبق
•با توجه به هدف تحقيق و مخاطب موضوع تعريف ش99ده و نت99ايج
را مشخص ميكنيم.
•نتايج مرتبط به هم در دستههاي مختلف چي99ده ميش99وند و ب99ه
ترتيب اولويت طبقه بندي ميشوند.
•اطالعات مرتبط به هر دسته از نتايج مشخص ميشوند.
• انتخاب اطالعات مناسب براي رسيدن مخاطب به نتيجه و هدف
گزارش و حذف موارد غيرضروري و مازاد از اطالعات.
•نظم تصاوير ،نموداره99ا ،اش99کال و … مرتب99ط ب99ا اطالع99ات ب99راي
راهنمايي و درك بيشتر مخاطب از موضوع.
• ارائه مثال براي تأكيد و حمايت از نتايج بدست آمده.
طرح اوليه گزارش:
تهيه چهارچوب اوليه ،مرحله مقدماتي براي تهيه گزارش محسوب ش99ده و ب99ه
عنوان نقطه شروع و آغازين مورد استفاده قرار ميگيرد و به ت99دريج بس99ط و
گسترش مييابد.
بنابراين بهتر است قبل از شروع به نوش99تن گ99زارش ابت99دا ط99رح كلي گ99زارش
تهيه شود.
دراين قسمت چهارچوب گ9زارش ميتوان9د در ق9الب عن9اويني نظ9ير خالص9ه،
مقدمه ،فرضيات ،نظريهها ،تجزيه و تحليل ،اسباب ،آزمايشات ،نمونه ،نت99ايج،
ضمائم و مراجع مطرح گردد.
در طرح نهايي ،اين سرفصلها بايد به گونه اي طرح شوند تا ض99من خالص99ه و
روشن بودن به عنوان يك راهنما عمل نموده و ترغيبي باش99د ب99راي خوان99دن
گزارش.
تهيه عناوين و سرفصلها كه در نه99ايت منج99ر ب99ه فهرس99ت
مطالب گزارش ميشوند ،بايد داراي مشخصات زير باشد:
•خالصه باشد.
• روشن باشد.
• وطيفه راهنمايي را ايفا كند.
• ترغيب كننده خواننده براي خواندن گزارش باشد.
• داراي زيرعنوانه99اي اص99لي (فص99ل – بخش) و عن99اوين
فرعي باشد.
• از نظر دستور زبان بدون فعل باشند.
تهيه پيش نويس:
•نوشتن پيش نويس بايد به سرعت بعد از پايان تحقيقات آغاز شود .چرا
كه مطالب در ذهن محقق تازه است و هر چه تهيه اين مرحله از گزارش
سريعتر باشد ،محقق با آساني و تسلط و حضور ذهن بيش99تري ميتوان99د
يافتههاي خود را ساماندهي كند.
•تمركز بر اين باشد كه ‹‹چه چيز را ميخواهيم بگ99وييم؟›› ن99ه آنکه
‹‹چگونه آن را بگوييم؟››
•بايد هر چه در ذهن است را در چهارچوب ط99رح اولي99ه ب99ر روي كاغ99ذ
آورده و حتياالمكان در زمان نوشتن به مطالب قبلي بازنگش99ت و فق99ط
بعد از پايان هر بخش آن را مرور كنيم ،با اين ديدگاه كه آي99ا ه99ر آنچ99ه
كه ميخواستهايم گفتهايم يا نه؟ اگر نه ،ناگفتهها را كامل كنيم.
مرور پيش نويس:
•بايد مدتي بعد از تهيه پيش نويس مجددًا به آن با دي99دي
انتقادي و به صورت يك خواننده مراجعه نمود.
•براي تطبيق نوشته حاضر با آنچه كه مطلوب اس99ت ،باي99د
مراحل زير را انجام داد:
-1اولين مرور براي بررسي محتويات گزارش
-2دومين مرور براي فنون سازماندهي
-3مرور سوم ب99راي بررس99ي رع99ايت دس99تور زب99ان و نك99ات
درست نويسي
مراحل نهايي آخرين بازبيني گزارش:
جنبههاي تجديد نظر عبارتند از:
•بررسيهاي كلي :چگونگي ارتباط بخشها و فصلها بررسي مي شوند.
مي گيرند.
•بررسي محتوا :كم و كاستيها با ديدي منتقدانه مورد بررسي قرار
•بررسي جامعيت :بررسي مي شود که آيا با توجه به منابع صرف شده و هدف تحقيق،
مطلب تهيه شده از جامعيت برخوردار است.
•بررسي ادبي :متن تهيه شده از ديدگاه ادبي بررسي مي شود.
مواردي كه در تجديد نظر ميتواند كارگشا باشند ،عبارتند از:
•خود را به جاي خواننده گذاشتن
•نظرخواهي از اهل فن
•تكميلهاي الزم
•اخذ كمك از ويراستار
•تعداد تجديدنظر
ضوابط ادبي در نگارش:
-1سبك نگارش :سبك نگارش بايد به گونهاي باشد كه خواندن آن آسان و درك و فهم آن ب99راي
گروهي كه كتاب جهت آنها نوشته شده ،ممكن و ميسر باشد.
-2لغات و اصطالحات :از آنجا كه لغات و اصطالحات در انتقال مفاهيم نقش اساسي دارن99د ،ل99ذا
بايد لغات و اصطالحات انتخاب شده براي خوانندگان آشنا و قابل فهم باشند.
-3قواعد دستوري :در گزارش بايد رعايت نكات ادبي و دستوري بشود و متن تحقيق زيبا ،رسا،
شيوا ،قابل فهم و به دور از ابهام باشد .با رعايت اين نكته كه محتوا فداي الفاظ نگردد.
-4عالمتها و نقطهگذاريها :از عالئم دستوري در جاي مناسب خود استفاده شود.
-5پرهيزها :در نگارش گاهي بايد از اموري نظير توضيحات بيش از حد متعارف ،جمالت طوالني
و … پرهيز شود.
-6دسته بنديها :در نگارش تا آنجا كه ممكن است مطالب دسته بندي شود .هر مبحث عن99واني
داشته باشد ،نوشتهها پاراگراف بندي شود ،جمله بنديها ض99ابطه من99د باش99ند ،ه99ر جمل99ه ي99ك
مطلب را بيان كند.
ضوابط علمي و اخالقي:
•بي طرفي :در تحقيق و عرضه نتايج بايد بي طرف بود.
• علميت :ساده نويسي نبايد سبب شود كه مس99ئله از ص99ورت علمي خ99ود
خارج شود.
• صراحت :وابس99تگيها و گرايشه99ا س99بب خ99ودداري از انعك99اس ص99ريح
واقعيتها نشوند.
• رعايت تقدم و تأخر :تقدم و تأخر مطالب رعايت شود.
• رعايت عفت كالم و قلم :حريم اشخاص حقيقي و حقوقي رعايت شود.
• پرهيز از شخصيت زدگي
ملزومات يك گزارش خوب:
• نظم و ترتيب ( :)Clarityآشكار و بدون ابهام بودن متن،
تعريف واضح مفاهيم و اعداد رياضي
•اختصار ( :)Concisenessتوضيحات اضافه و خارج از
موضوع در گزارش وجود نداشته باشد.
•پيوستگي ( :)Continuityبين تمام بخشهاي گزارش بايد
پيوستگي و يكپارچگي وجود داشته باشد.
•واقعيت ( :)Objectivityارزيابي صادقانه ،بيان خطاهاي
احتمالي و نواقص
سبك گزارش نويسي:
نکاتي که يك سبك خوب را مشخص ميكنند ،عبارتند از:
•طبيعي نوشتن
•راهنمايي خواننده:
به خواننده آنچه را كه قصد داريم ،بگوييم( .مقدمه)
سپس به آنها مطلب گفته شود( .متن اصلي)
سرانجام آنچه را كه گفتهايم ،مرور كنيم( .جمعبندي و نتيجه گيري)
•رسيدن به نكته :بايد خواننده را مستقيمًا و بدون گمراهي به نكته و هدفي
كه از تهيه گزارش دنبال ميشود ،رساند .تأكيد روي نظريLLات اصLLلي :ب99ه
صورت طرح خالصه آن در ابتدا و انتهاي هر بخش.
•جدا كردن حقايق از فرضيهها ،نظريهها و عقايد شخصي كه هنوز بLLه
اثبات نرسيدهاند.
اجزاي گزارش :عنوان()Title
عنوان نامناسب براي يك گزارش ممكن است باعث ش9ود ك99ه گ9زارش و منب99ع
علمي قابل استفاده نبوده و از دست برود!
•اندازه آن حداكثر 120حرف است.
•منعكس كننده و ترجمان موضوع مورد بررسي باشد.
•معرف سطح اصلي تالش و كوشش باشد.
•نوع كار معلوم شود( .آزمايش ،نظري)… ،
•توخالي و فريب دهنده نباشد.
•جالب و رسا باشد.
•سئوالي را در ذهن برانگيزد.
•ايجاد رغبت جهت خواندن مطلب در افراد نمايد.
اجزاي گزارش :مقدمه
()Introduction
•برقراري ارتباط با خواننده
• موضوع گزارش را مشخص ميكند و شرح ميدهد.
• هدف ،اهميت و دليل انتخاب موضوع را مشخص ميكند.
• ساختار و محدوده گزارش را معلوم ميكند( .تعيين مسير)
• نكات برجسته تحقيق در آن مشخص مي گردد.
• نوع گزارش را معلوم ميكند.
• مقدمه با ساختار نوشتار اصلي بايد سازگاري داشته باشد.
• ذكر جنبههاي غيرمعمول گزارش (ضميمه ،فيلم ،ديسك ،تع99يين ت99اريخ و
…)
• تشكر و قدرداني از افراد و عوامل دخيل در انجام تحقيق
اجزاي گزارش :متن اصلي
•شرح آزمايش فني :وسايل و لوازم آزم99ايش ،روش آزم99ايش ،نمونهه99اي
آزمايش و …
•قالب تجزيه و تحليل :بيان مشكل (مسئله) ،فرض99يات و ح99دود تحلي99ل،
شرح روش تحليل
•فرضيهها در تحقيقات:
موضوع ،مسئله و حدود مطالعه را مشخص ميسازند. جهت مطالعه را مشخص ميسازند. چهارچوب سازماندهي نتايج مطالعه را مشخص ميکنند.لذا بايد فرضيات در گزارش به خوبي بيان و تبيين گردد.
اجزاي گزارش :خطاها و دقتها
در هر گزارش كه با مقادير سر و كار دارد ،بايد ص99حت ،دقت و ق99ابليت تولي99د
مجدد اطالعات به طور واضح مشخص شود و نيز موارد اختالف بايد به همراه
دادهها توضيح داده شود.
• «صحت» بايد تحليلي از خطاهاي ممكن در تك تك اندازهگيريها و چگونگي
اين خطاها در نتايج نهايي منعكس شود .اين امر به عنوان «حداكثر خط99اي
احتمالي» بيان ميشود.
• «خطا» معموًال شامل مقايسه نتايج بدست آمده از آزمايشات مجدد است.
• «دقت» نيز معموًال به وسيله تعيين «دامنه انحراف» بيان ميشود.
اجزاي گزارش :طرح و بحث نتايج
•سازماندهي مطلوب و ارائه مطلوب نتايج
•ارائه نتايج همراه با تحليلهاي مرتبط با نتيجهگيريه99اي ب99ه عم99ل
آمده.
• مقايسه نتايج بدست آمده با نتايج بدست آمده از س99اير تحقيق99ات
مشابه.
• نحوه س99ازماندهي ،روشه99ا و نح99وه رس99يدن ب99ه نت99ايج مش99خص
ميشود.
•توضيحات اضافي و طوالني بهتر اس99ت در بخش پيوس99ت گ99زارش
آورده شود.
•در انتهاي بحث يك خالص99ه كوت99اه از مب99احث گفت99ه ش99ده مط99رح
ميشود.
•از ارائه جزئيات بيمورد خودداري شود.
اجزاي گزارش :بخش پاياني و تكميلي
اين بخش ميتواند به گونهاي باشد كه خواننده را ت99رغيب ب99ه خوان99دن جزئي99ات گ99زارش
نمايد و يا برعكس او را از ورود به گزارش منحرف نمايد! ل99ذا بخش پاي99اني باي99د خ99ود
اتكا و مستقل از متن اصلي گزارش باشد.
خصوصيات اين بخش:
•عدم استفاده از عالمتهاي تعريف نشده
•معادالت ،جداول ،اشكال ،مراجع و ضمائم در آن ذكر نميشود.
•مطلب جديدي را معرفي نميكند.
•يافتههاي عمده تحقيق را بيان ميكند( .خالصه نتايج)
•استخراج نتيجهگيري از واقعيات بدست آمده است( .نتيجه گيريها)
•بر پايه اطالعات موجود اظهار عقيده ،ارزيابي و توصيه ميكند( .آثار نتيجهگيري)
چگونگي تهيه يك خالصه خوب:
•محل قرار گرفتن خالص99ه در ب99رخي گزارش99ات در ابت99داي آن اس99ت و در
برخي ديگ99ر در انته99اي گ99زارش خالص99ه معم99وًال گزي99دهاي از س99رمقاله و
نتيجهگيري بحث است( .حدودًا 300كلمه).
•تمام مدرك (نوشته) به دقت خوانده شود.
•موضوعات مهم و اصلي مجزا و خالصه شود.
•مطالب اصلي هر بخش را مجزا و خالصه كرد.
•مطالب تكراري ،فهرستها ،مثالها و توصيف جزئيات حذف شود.
•مطالب حذف شده در قالبي كلي تر بيان شود.
•مروري بر خالصه تهيه شده كه آيا كامًال متأثر از اصل مدرك است يا خير؟
اجزاي گزارش :كليدواژهها
()Indexes
معموًال بخش آخر گزارشات كلمات موضوعي خاص (كليدواژهها)
( )Indexرا براي راهنمايي بهتر خواننده و ارجاع به صفحاتي
كه اين كلمات در آن صفحات بكار رفته است ،تهيه ميشود و
براي اطالعرساني نيز از اين كليدواژهها براي بازيابي مطلب
استفاده ميشود .اين كلمات وسيلهاي هستند براي بازيابي
اطالعات .بهتر است كه كليدواژههاي مناسب از كتب لغات
تخصصي كه در اين ارتباط وجود دارد انتخاب شوند.
اجزاي گزارش :ضمائم
()Appendixes
ضمائم بر اساس نوع و اهميت مطالب تهيه شده قاب99ل تنظيم اس99ت.
ليكن حتمًا نبايد در هر گزارش وجود داشته باشد.
موارد كاربرد:
•وارد كردن مشتقات رياضي
•ارائه مثال
• شرح مفصل فنون ،روشها و لوازم… براي هدف اصلي گزارش.
•فهرست نشانهها و عالئم.
• برنامههاي كامپيوتري.
اجزاي گزارش :مراجع
()References
منظور از ذكر مراجع عبارتند از:
•جهت نشان دادن كارهاي وابسته به موضوع
•تصديق كارهاي ديگران در زمينه مورد بحث
•جهت جلوگيري از تكرار توصيف (دستگاهها) نحوه ايجاد نظريات
با ديگر اطالعات.
•تأييد فرضيهها ،نتيجهگيريها ،نقطه نظرات يا توضيحات مؤلف
جهت مقايسه نتايج قبلي با نتايج كارهاي محقق.
•تعيين منابع كه مطلب از آنها تهيه شده است.