صفحه 1:
بر اساس کتاب گیاه شناسی )
e Ee لك ا 0
انتشارات دانشگاه Bre
www.PnuNews.com
صفحه 2:
كياه شناسى |6
له
و
ا ۱
* فصل سوم. ساقه (5610)
ا mrp |
و
* فصل ششم. متابولیسم
ور
* فصل هشتم. فتوپریودینم
* فصل نهم. هورمونهای گیاهی
صفحه 3:
نعل ارال
21 Raye
صفحه 4:
گیاه شناسی )
27
ا ا ل ل ۱
معرفى مىشود و درباره هر يك از اجزاى تشكيلدهنده آن
بررسيهاى متعددى به عمل مىئايد. اكر كفته مىشود که
سلول» واحد ساختار و كار موجودات ززنده استء اين كفته
نه تنها در تك سلوليها بلكه در جاندارانى كه بدنشان از
ميلياردها سلول تشكيل شده نيز صادق است. زيراء زندكى
اين موجود يرسلولى وابسته.به فعاليت هماهنك اجزياى
et GaN Sev ا 0
صفحه 5:
كياه 2300 0
EES Se د ال ا ia
ديواره.است. يروتويلاسم كه فعالترين بخش زئده سلول به
شمار مىآيد از سيتويلاسم و هسته تشكيل يافته است. دور
سیتوپلاسم را غشایی فراگرفته که بین دیواره سلول و
1۱ mene Pre trae
وجود دارد. هسته حاوى مولكولهاى وراثتى بوده و به
وسيله غشايى احاطه مىشود. در سلولهاى ابتدايى (يست)
مانند باكتريها هسته مشخص يافت نمىشود ولى اجزاى مهم
PD Pe ل ال ا
صفحه 6:
دیزاره سلول
غشاء بللسما
و اكوثل مركزى
ميكروفلامنتا
وزیکول
احشام كثزى
صفحه 7:
گیاه شناسی )
دیواره سلولی (ديواره اسكلتى)
و
ديوارهاى به نام ديواره سلولى وجود دارد. اين ديواره به
منزله اسکلت خارجی سلول بوده؛ به آن شکل میدهد و از
محتویات درون آن محافظت میکند و همچنین مسئول
استحكام و سختى بعضى از بافتهاى كياهى است. بعضى از
ee rin ا ا Se
Cre oe De te Serer OSB ols) ل
سلولى هستند. ديواره سلولى كه معمولا از جند لايه بموجود
مىايد به وسيله يروتويلاسم ترشح و ساخته مىشود.
صفحه 8:
صفحه 9:
كياه 2300 0
در يك سلول گیاهی در حال تقسيم كه در دو قطب آن دو
هسته جدید پدید آمده لایه نازکی در استوانه سلول تشکیل
Ee) ا ا ا ا اك
اين لايه را تيغه ميانى مىكويند و.از جنس يكتات كلسيم
است. تيغه ميانى مانند جسب موجب اتصال سلولهاى مجاور
میشود. ضمن بزرگ شدن سلولها لایه نازك جدیدی به
|
لايه را ديواره نخستين مىنامند و جنس آن يكتوسلولزى
است (بهطور عمده شامل سلولز و يكتوز). ديواره نخستين
پیوسته نبوده و از رشتههای بسیار نازك و انعطافپذیر به
لا
نمیکند.
صفحه 10:
گیاه شناسی )
pene re SE De Se este ا ل mois
وجود مىآيد. در صورتى كه در عده ديكز از سلولها
دیواره جدیدتر ی به نام دومين ديوارة از,درون برو
ديواره نخستين ساخته مىشود كه منحضرا از جنس سلولز
است. سلولز به صورت رشتةهاى نازكى (فيبريل) در ريوى
ا ا ل ا ا
موجب استحكام اين ديواره مىشود. بنابراين» يس از تشكيل
دومین دیواره لایههای بین دو سلول مجاور شامل يك تيغه
0005 20 ا 0 ال ل
صفحه 11:
گیاه شناسی )
" در بافتهای چوبی دیواره سلولی به خاطر رسوب مادهای به
نام چوب یا لیگنین باز هم ضخامت بیشتری حاصل میکند
بهطورى كه در بعضى از اين قبيل سلولها ضخامت دومين
در ا د كت
تا
داشت که ضخیم شدن دیواره سلولی از بیرون به درون
صورت مىكيرد. يعنى ديواره دومين جوانتر بوده و
er Oc nee ee Dey eee ae لق
ED ۱
میشود.
صفحه 12:
گیاه شناسی )
تغییرات دیواره سلولی
" ديوارة:سلولى در سلولهاى بافتهاى كوناكون به تناسب كارى
كه انجام مىدهد تغييرات جالبى حاصل كرده است. كوتينى
One ا ا 0
زلهاى شدن© از جمله اين تغييرات است. کوتینی شدن و
چوب پنبهای شدن در بافتهای محافظ گیاه صورت میگیرد.
در كوتينى شدن روی دیواره خارجی سلولها که با محیط
بيرون در تماس است»ء مادهاى به نام كوتين ساخته مىشود.
لايه كوتينى را كوتيكول مىنامند. كوتين مادهاى موم شكل
0 لا اك
صفحه 13:
گیاه شناسی )
" در جوب ينبهاى شدن ديواره دومين سلولها از جنس مادهاى
به نام سوبرين يا جوب ينبه است. با مطالعه بافت جوب
ينبهاى با اين نوع تغيير بيشتر اشنا خواهيد شد. جوبى شدن
در- بافتهای استحکامی و آوندهای چوبی صورت میگیرد.
در سلولهای این بافتها مادهای به نام چوب یا لیکنین (از
گروه هیدراتهای کربن) ساخته میشود و در دیواره سلولها
رسوب میکند. ضخامت دیواره چوبی تدریجا زیاد میشود
و حجم عمده سلول را اشغال میکند. در این حالت سلولها
ینتم
صفحه 14:
گیاه شناسی )
" وقتى دست خود ريا روى برك يا ساقه كندم بكشيد آن ريا
زبر احساس خواهید کرد. دلیل آن رسوب ترکییات سیلیسی
روى سطوح خارجى سلولهاست. اضاقفه شدن تركيبات كانى
به دیواره سلولی را کانی شدن میگویند.
کرک Gp iS le ce EAR Bs apes ARLEN)
در ساختمان دیواره تیغه میانی سلولها به کار رفتهاند و
مىتوانند آب زيادى جذب كنند و به لعاب يا زله تبديل شوند
کت کی مت ل ل 2
صفحه 15:
صفحه 16:
گیاه شناسی )
ل CEs So eee
در هنگام ساخته شدن دیواره اسکلتی پدید میآیند» با هم
را
عبور کرده دو سلول مجاور را به هم پیوند میدهند. به هر
ريشته سيتويلاسمى ارتباط دهنذه يلاسمودسما و به مجموع
آنها پلاسمودسماتا میگویند.
٩ لانها. ضخامت دیواره اسکلتی بین دو سلول مجاور در همه
نقاط يكسان نيست. به نقاطى كه ديواره دوم در آن نانك
باقى مىماند و يا به وجود نمىآيد لان مىكويند. در محل
لانها معمولاً تعدادی پلاسمودسماتا وجود دارد که از راه
yon ees] ل ا
صفحه 17:
Jat
دیواره
یوارا درم
5
7
صفحه 18:
كياه 2300 0
واکوئلها
و
مختلف وجود دارند که به آنها واکوئل میگویند. در
سلولهای گیاهی جوان واکونلها کوچك و به تعداد بیشتر
Heer ee Tena eee nce
بهطور معمول.يك يا جند. واكوئل بزرك يديد مىآيد كه
aver ل ب
صفحه 19:
صفحه 20:
گیاه شناسی )
" وجود جنين واكوئلهاى بزرك و تمايز يافتداى از
لا
i 0 0
وجود دازد كه شامل آب و مواد محلول در آن است. اين
مواد به وسيله بخش زنده سلول فراهم مىآيند وبممكن است
جزو مواد اندوختهای یا مواد زاید سلول باشند. واکوئلها به
خاطر اندوختن بعضى مواد (مانند نمكهاى آلى» يروتئينهاء
les eee) ا ا 0
شمار میآیند. اما کار اساسى واكوئلها تنظيم آب داخل سلول
است زيرا در تبادل اب ميان سلول و محيط آن نقش بسيار
مهمی بر عهده دارند.
صفحه 21:
گیاه شناسی )
nears ات
* هرگاه اندام گیاهی در محیطی رقیقتر از محیط درونی
بر
آب به درون سلولء ايجاد حالت توؤرم در سلول است كه به
BE TE) ا ات ل را
سلولى واريد.مىشود كه به فشار تورژسانس معروف است.
فشار تورزسانسء غشاى يلاسمايى را محكم به ديواره سلول
مىجسباند. در نتيجه سلول سخت و محكم مىشود. تا زمانى
که آب در محیط اطراف سلول موجود باشد» فشار
تورژسانس برقرار میماند. این مسئله به ویژّه برای
ye exe) ۱
ع وسو امقر
صفحه 22:
گیاه شناسی )
* زیرا آنها را محکم و به وضع طبیعی نگه میدارد. حال اگر
سلولهای گیاهی در محیطی قرار داده شوند که غلظت آنها
بکشتر ازیفرون سلول باشد که کیش ار
صورت سلول كياهى آب از دست مىدهد و واكوئل كوجك
و جمع مىشود. در نتيجه غشاى يلاسمايى در بعضى نقاط
ل ا ا لكل
شادابى و تردى خود را از دست مىدهند به اين حالت
پلاسمولیز میگویند. باید توجه داشت که تورژسانس
نمایانگر- وضع طبیعی سلولها بوده و حالت پلاسمولیز وضع
غیرطبیعی را نشان میدهد و چنانچه پلاسمولیز ادامه یاید
منتهی به مرگ سلول میشود.
صفحه 23:
كياه 2300 0
پلاستها (پلاستیدها)
۱
بعضى از موجودات ابتدايى يافت مىشوند و اندازهاى در
حدود “6 تا © ميكرون دارند. يلاستها از ۱0
كوجكترى به نام بيش يلاست كه در سلولهاى تمايز نيافته
وجود دارند» بدید میآیند. با رشد سلول پلاستها نیز رشد
میکنند و وظایف معینی را بر عهده میگیرند. پلاستهای
اصلى سه نوعند: لوكويلاستهاء كرومويلاستها و
0 IES
صفحه 24:
گیاه شناسی )
* کروموپلاستها. رنگ بسیاری از گلبرگهاه میوهها و برگهای
ياييزى مربوط به كررومويلاستهاى موجود در سلولهاى
آنهاست. رنگیزههای موجود در کروموپلاستها در مجموع
|
" اين رينكيزهها عبارتند از: كاروتن (رنكيزه نارتجى)»
كزانتوفيل (رنكيزه زرد).و ليكوين (رنكيزه قرمز). اين
Des) ل ا كت
مىشوند. اما از آنجا كه در اينجا نسبت كلروفيل بيشتر
ere SBE lew DEES rien] كم
صفحه 25:
كياه 2300 0
د 00
* مهمترین پلاستها بهشمار میروند و عامل رنگ سبز در
كياهان هستند. رنك دانههاى درون كلرويلاستها انريئ
تابش خورشيد را مورد استفاده قرار مىدهند و سلولها به
Reo ar) CLO الك ل ل را ل
مىشود منبع غذايى جانداران فاقد كلروفيل مىباشد. 0
کلروپلاستها در گیاهان مشابه هم بوده و معمولاً به شکل
عدس میباشد.
صفحه 26:
كياه 2300 0
# هر کلروپلاست به وسیله دو غشأً احاطه میشود. درون
کر را
ماده حاوى ذرات جربىء مولكول ./10(]؛ مولكولهاى
نشاسته» ریبوزومها و تیغهها میباشد. بیشتر فعالیتهای
درون كلرويلاست به وسيله زنهاى هسته سلول كنترل
مىشود. اما بعضى از فعاليتهاى كلرويلاست در كنترل
مولكول 01/8] درون خود كلرويلاست است.
صفحه 27:
عيكو كرف للكتزوتيكى ميل :05
هيه
غشاء درونى و خارجى تيلاكوليد
کروپلاست
صفحه 28:
كياه 2300 0
(nucelus) <i.»
بزرگترین و واضعترین جسمی که به وسیله میکروسکوپ #
۳ در سلول ديده مىشود
تخممرغى وجود داريد. هسته در سلولهاى جوان بزركتر از
سلولهاى بير است.
قسمت اعظم ساختمان هسته را مادهای ژلهای تشکیل مىدهد
كه در داخل آن رشتههاى بهدهم جسبيده كروماتين شناور
میباشند. رشتههای کروماتین معمولاً بررنگ بوده و در
زیر میکروسکوپ به خوبی دیده نمیشود مگز اينکه بهوسیله
رنگهای بهخصوصی آنها را رنگآمیزی کرده باشند.
صفحه 29:
كياه شناسى )
* این رشتهها از اين نظر حائز اهمیت زیادی هستند که حاوی
«J ples ausii af ga po 5 able J sls Sit 5 cals
SDE Sone eee e Te Eene eee)
تبديل مىكردد كه هر كدام حاوى زنهاى بمخصوص كياه
مزبور مىباشد. هر هسته محتوى يك يا جند هستك
ا ۱ 5
کروماتین اتصال دارند و در موقع تفسیم سلول از بين
میروند و ماده تشکیلدهنده آن به کروموزوم مربوطه
متصل میگردد.
صفحه 30:
كياه 2300 0
" هسته مركز كنترل خواص اريثى و رنتيكى سلول است كه
اين كنترل ريا از طربيق مولكولهاى ./[|(0] موجود در
كروماتين انجام مىدهد و هر مولكول ./ل!(] توليد مولكول
۷۸ مخصوص را ترجمه و هدایت کرده و هر مولکول
تولید شده ساختمان مولکول پروتئین بهخصوصی را
ديكته و هدايت مىكند. مولكولهاى توليد شده ,811/4 در
هسته از جدار هسته وارد سيتويلاسم شده و در اين محل با
ساخت مولکول های پروتئین و آنزیمهای مختلف متابولیسم
کر
صفحه 31:
كياه 2300 0
۱ eee
52
مجموعه سلولهایی که ساختار یکسانی داشته باشند و کار
واحد و مشخصی را انجام میدهند بافت میگویيم. بافتها
را بر حسب خاستكاهء ساختار و نوع وظيفداى كه به
Pe eee SD) eS
PORE CED Seo Ee eee ere apy ee
مىشود:
بافتهای مریستمی
بافتهای غیر مریستمی.
صفحه 32:
گیاه شناسی )
بافتهای مریستمی
* سلولهای این بافت توانایی تقسیم شدن» سازندگی, و
ree RESETS HD ie SOE ل 0
در زندگی گیاه مشخص میسازد و شناسایی آنها به كمك
wee er ae ee oer) ا Steamer
RD SE eee eS ew eee a)
واكوئلهاى ريز داشته و در بين سلولهايش فضاى خالى
وجود ندارد.
" بافتهاى مريستمى خاستكاه ساير بافتهاى كياهئ هستند و در
rey ا ا ا ل 1
حلقههای زاینده (که سبب افزایش قطر ریشه و ساقه
میشوند) وجود دارند
صفحه 33:
كياه 2300 0
بافتهاى غير مريستمى
۴ به بافتهای غیر مریستمی بافتهای دائمی نیز میگویند.
سلولهای حاصل از تفسیم بافت مریستم به تدریج تمایز
يافته» هر دسته شكل ويزهاى بيدا مىكنند و كار .معينى را
Seer ا ا ار
ا ۱
" بافتهاى غير مريستمى عبارتاند از: يارانشيم» كلانشيم»
اسكلرانشيم؛ بافت ترشحىء اييدرم و بافتهاى هدايت كننده.
صفحه 34:
گیاه شناسی )
سلولهای پارانشیم.
و SCRE a eae Nee ever
در همه بخشهاى عمده كياهان ۵
يافت مىشوند.. سلولها در ابتداى ييدايش كم و بيش
تخممرغى شكل هستند اما وقتى تعداد آنها افزايش مويابد به
See OTS eee DED EE DY eyo rs
رشد تغییر شکل میدهند. به همین مناسبت سلولهای
پارانشیمی اشکال متنوعی حاصل میکنند.
صفحه 35:
كياه 2300 0
* سلولهای اين بافت همانند سلولهای بافت پارانشیمی زندهاند
ena as) ۱
دارند از روى همين تفاوتها مىتوان كلانشيم را.از يارانشيم
تشخيص داد. اين بافت معمولاً در بخشهاى سطحى بعضى
از اندامها و در زير ابيدرم (رويوست) قرار مىكيرد.
ديواره يكتوسلولزى سلولهاى كلانشيمى قابل انعطاف و
شكليذير است و در جايى كه وجود دارد مانع.رشد اندام
BIS Seon Spree Se eee E we)
ساقههاى جوان و علفى يافت مىشود و ضمن
انعطافيذيرى استحكام آنها را نيز فراهم مىآورد.
صفحه 36:
كياه 2300 0
بافت اسکلرانشیم
سلولهای این بافت معمولا دیواره ضخیم» خشن ,و چوبی
شده دارند. سلولهاى آنها در حالت بلوغ مردهاند.و تنها
موجب استحكام اندامها مىشوند. دو نوع بافت
Ie ا ۳۳
اسکلرونیدها
فيبرها
صفحه 37:
كياه 2300 0
سل ۱
خارجیترین لایه سلولها در همه اندامهای جوان گیاه.
اپیدرم یا روپوست نام دارد. از آنجا که سلولهای اپیدرمی
بهطور مستفیم با محیط بیرون تماس دارند تغییرات
سازشی مخصوصی حاصل کرده و معمولاً شامل چند
نوعاند. بافت ابيدرمى اغلب از يك رديفه سلول درست شده
است. اما در معدودى از كياهان مانند كائوجوى زينتى يا
فیکوس شامل چند ردیف سلول است.
صفحه 38:
صفحه 39:
گیاه شناسی )
۳
" سلولهاى اين بافت موادى را مىساززند كه ممكن است در
سلول سازنده باقى بماند و يا به خارج از آن ترشح شود. در
ا ا ل كم
ا rede Se ل ل لك
ترشحى به شكلهاى مختلف ديده مىشود كه به بعضى از
Pers ents)
صفحه 40:
گیاه شناسی )
۱
لانن هم بر
الف) کرکهای ترشحی,مانند کرکهای ترشحی نعناع که در آن اسانس
tans ل ل ۱ ل
فرميك ترشح مىشود.
Te Dee IEE CBT gee d (cr ا ا ا
است که در اطراف يك حفره کرد آمدهاند و ترشحات خود را در آن
oe
ج) مجاری ترشحی, در برگ و ساقه کاج سلولهای ترشحی در اطراف
يك مجرا کرد آمدهاند و يك لایه سلول محافظ مجرا را از خارج
ا ل Te BD Cen ene ل 0 لك
مىشوند.
د) لولههای شیرابهدار. هر گاه برگ یا ساقه گیاه انجیر را ببرید از
re renin ante ل
خواهد شد. اين شيرابه در لولههاى شيرابهدار جريان دارد.
صفحه 41:
CO mss مجرای
سلولهای عیراهای
صفحه 42:
گیاه شناسی )
ا ا ل ا
7 ا ا ا ا ey (ars)
نمكهاى محلول (شيره خام) را در كياه توزيع مىكنند ودر كياهان
مختلف به صورت آوندهای چوبی و تراکنیدها دیده میشود. در
ساختار این بافت سلولهای پارانشیمی و فیبر نیز شرکت دارند.
ب) آوندهاى جوبى. به صورت لولههاى باريكى هستند كه هر كدام از
تعدادى سلول دراز كه در عرض بدهم جسبيده و در طول در امتداد
reae rene grea IMO RWC ل ا 2 0
وقتی پروتوپلاسم خود را از دست میدهند میمیرند و يك لوله
توخالى براى عبور شيره خام حاصل مىشود.
صفحه 43:
گیاه 2300 |4
صفحه 44:
گیاه 2300 |4
صفحه 45:
صفحه 46:
گیاه شناسی )
ل 6 0م
" در ساقه كياهان درختى يس از مدتى رويؤست (ابيدرم) از
میان میرود و به جای آن بافتی به نام پریدرم پدید میآید.
پریدرم بیرونیترین بخش تنه يك درخت است و سلولهای
تست مس سس مر رات
سلولها در هنگام جوانی مادهای به نام سوبرین تولید میکند
op eee 1
به آب و گازها نفوذتاپذیر است. بنابر این بافت پریدرم برای
دا(
است. در بعضى كياهان مانند نوعى بلوط ضخامت لايه
جوب ينبهداى قابل توجه بوده و از آن براى ساختن جوب
ap et ل eer
صفحه 47:
0 شناسى 01
فصل دوم
ETON BEE BE
صفحه 48:
گیاه شناسی )
۱ ene meer Sea
شامل اندامشناسى ظاهرى و تشريح داخلى كياهى (اناتومى) مىباشد.
با اين تعريف مورفولورٌئ:خارجى شامل بروسى انذامها و اعضاء
دی سر هر مارم
و ان و اب ای تاره کار
را مىكويند.
* قسمتهای مختلف گیاهان که از نظر مورفولوژی و ساختمانی شبیه
به هم باشند يك عضو (0۲01) میگویند هر عضو از اجتماع چند
نوع بافت و Op merece gency es همشکل با ساختمان
مشابه تشكيل شدهاند. گیاهان دارای 6 عضو اصلي در دستگاه
رویشی (ریشه ساقه و برگ) و يك عضو در دستگاه زایشی (گ)
میباشند. چنانکه دکر گردید هر عضو نبات مسئول انجام نقش
۱
صفحه 49:
چم 2 1 3 ,
صفحه 50:
گیاه شناسی )
(Root) 44.) 0-4
" موريفولوزى (ريختشناسى) خارجى ريشه
" اولين عضوى كه از دانه خارج مىشود و به طرف زمين
TD See ee) ا ا ل ا 0
شده است.
صفحه 51:
كياه 2300 0
(Root cap calyptra) 4s (4!)
ار ری کر
مريستمى ريشه را محافظت مىنمايد و:از ساير قسمتهاى
Se se cone w) ال ی ی
AG ah dee وک ل ROG
ال
ب) ناحيه نمو
" در بالاى كلاهك بخش صاف و كوتاهى وجود دارد كه بافت
مریستمی ريشه بوده و سبب رشد طولی ريشه میگردد.
اگر این قسمت قطع گرد رشد طولی ريشه نیز قطع
میگردد.
صفحه 52:
گیاه شناسی )
ج) منطقه تارهاى كشنده
" بالاى ناحيه نموء منطقه تارهاى كشنده وجود دارد. اين
ضمائم يك سلولى ربيشه بافت اييدرم ريشه است كه طول
ار
خارجی ريشه را میپوشانند. تارهای کشنده برای جذب
مواد غذايى خاك به كار مىريود. مجموع تارهاى (موها)
کشنده در ريشه به شکل مخروطی است که رأس آن به
طرف کلاهك متمایل میباشد و قاعده آن متوجه طوقه
مىباشد.
صفحه 53:
گیاه شناسی )
د) ريشههاى فرعى يا جانبى (10015! /[5©66©0101211)
۴ اولین زیشهای که از گیاه خارج میشود و اغلب بهصورت
عمودى در خاك فريو مىرود ريشه اصلى نام دارد. كه ممكن
است موادى در خود ذخيره كند مانند ريشه جغندر و كوكب
كه هر كدام به ترتيب ساكارز و اينولين ذخيره مىنمايند.
" از ريشه اصلى يس از مدتى ريشههاى فرعى يا جانبى
or ne See rere) 1
We rica] ا eee =o Nese Bee
بلندتر از ريشههاى فرعى يايينى هستند.
صفحه 54:
گیاه شناسی )
ه) ريشههاى نابجا
" اكر منشأ ريشه» ريشهجه كياهك نباشد و بر روى اندامهايى
جون ساقه و برك و ليهها رشد كند جنين ريشداى.راء ريشه
نابجا كويند. ريشههاى نابجا مانند ريشههاى بسين منشأ
درونى دارند. ريشههاى نابجا اغلب در محل كرته ساقه
ظاهر میشوند. ریشههای نابجا غیر از محل گره ساقه
ممكن است در هر نقطه ساقه نيز تشكيل شود.
صفحه 55:
صفحه 56:
كياه 2300 |4
hea o) هر
" ريشدها متناسب با ,اعمالى كه انجام مىدهند تغيير شكل داده
و بهصورتهای گوناگونی دیده میشوند.
(Tuberculate roots) cslosé slaacy (cil
ب) ریشههای تننسکننده (0۵15 0۱۲۵۲۵۲۷ انا
ج) ریشههای مکنده (۵۵5 5۱601۳65)
د) ریشههای مرکب ( (Concresiin tes
صفحه 57:
گیاه شناسی )
0-9 ره
ساختمان اولیه ريشه
* ساختمان سلولهای انتهای ريشه و ناحیه صاف آن یکنو اخت
eee ten etn ee elec as) رت
اين ناحيه سلولهاى يكسان و مشابهى كه از نوع بافت
مریستم انتهایی میباشند دیده میشوند و در ناحیهای که
تارهاى كشنده ظاهر مىشوندء بافتهاى مختلف ريشه توليد و
ا كا
صفحه 58:
گیاه شناسی )
الف) اپیدرم (۴۳6۲۳۸6)
سطح خارجی ريشه از يك طبقه سلولهای مکعبی شکل و
مشابه که دارای پروتوپلاسم و هسته با جدار سلولزی نانك
مىباشند و يوشيده از موهاى تارهاى كشنده هستند اين
سلولها فاقد روزنه و سلولهای روزنهای میباشند. بهعلاوه
در ناحيه مخصوص و فاصله معينى از انتهاى رريشه قادرند
ضمائم یا استطالههایی طویل به نام تارهای کشنده تولید کنند
و از این جهت با اپیدرم ساقه کاملاً متفاوت میباشند.
صفحه 59:
گیاه شناسی )
(Cortex) Guy (a
" يوست ريشه به مراتب قطورتر از پوست ساقه است و از
rer ۹(
است. سلولهای آن عموماً زنده و شکل چند وجهی دارند و
ee Ce are et ne OTe eon arse
اختلافى كه در ساختمان طبقات مختلف أنها مشاهده
ا ل اا ال
صفحه 60:
گیاه شناسی )
|( طبقهبندی چوب پنبهای.
و ۱۳
Ce ee See er reny ne Te SOT TE
اين ترتيب ريشه را از خطر تغييرات شديد محیط خاریج و
Be eas ا ۱
در حقيقت همان ابيدريم تغييرشكل يافته است كه يروتويلاسم
خود را از دست داده است.
0 پوست خارجی.
ِا or) لس لت يافته سلولهاى
آن جندوجهى و كنار هم قرَار مىكيرند و فاق فضاى بين
سلولى مىباشند.
صفحه 61:
كياه 2300 0
0 carey) zo)
" در زير يوست خارجى كه داراى يارانشيم نامنظم بوده و
سلولهاى آن بهطور منظم مىباشند قرار كرفته است.
eyar Teen ا ل ۱
بيش در آنها فضاهاى بين سلولى ديده مىشود. جدار
سلولهاى اين ناحيه معمولاً سلولزى و.كلوسيدىاند
صفحه 62:
گیاه شناسی )
۳ 6
" اين لايه كه استوانه مركزى را احاطه مىكندء سلولهاى آن
كوجكتر از ساير سلولهاى يوست بوده و حاوى مقدار زيادى
دانههای نشاسته میباشند. بنابراین در برش عرضی ريشه
كاملا ا Benes eee eve
سلولهاى آندودريمى كاملا سلولزى نبوده بلكه بخشى از آن
جوب ينبهاى شده و نوار كاسيارى را تشكيل مىدهد كه در
اثر يلاسموليز شدن سلولها (يايين آمدن فشار اسمزى) در آن
چین خوردگی ایجاد میگردد. اين نوار فقط در ريشه گیاهان
مشاهده میگردد.
صفحه 63:
گیاه شناسی )
©. استوانه مركزى.
" قطر استوانه مركزى ريشه كمتر از يوست است و ساختمان آن
ا ا ا ا ا
مختلفی در آن دیده میشود. در بعضى از ريشدها فقط يك استوانه
مرکزی دارند که به آنها 1005616 میگویند و بعضی دیگر
از ریشهها که دارای چند استوانه مرکزی میباشند به آنها
در( ا ا ا ا ا تا
استوانه مركزى از قسمتهاى زير تشكيل شده است:
ی لير ۱
۱۵ ا ل الل ا ل (on
ج) بارانشيم استوانهاى.
صفحه 64:
گیاه شناسی )
٩-< ساختمان پسین ريشه
# ساختمان پسین ريشه به وسیله دو طبقه مولد خارجی و
ety tp en verge EN)
صفحه 65:
كياه شناسى [)
ا له
" يس از آنكه فعاليت موهاى كشنده و ريشه متوقف كرديد
علاوه بر آنكه جدار سلولهاى يوست آن چوب پنبهای و
غيرقابل نفوذ مىشود طبقه مولدى در يارانشيم, يوست ظاهر
میگردد كه از خارج طبقات جوب ينبه و از داخل طبقات
Ween eter Rb reer ۱
در ناحیه پریسیکل ظاهر میگردد و بنابراین پس از مدتی
کت
ل ا ل Seer
سر
ره ۱
صفحه 66:
گیاه شناسی )
ب) طبقه مولد داخلى يا باخيت (6311112111113©) طلرواده).
ا ال ا Sree Oy alee eee
ece POLS) ا ا CO orn ۱ ۱ ۱7
بین دستههای چوبی و آبکش آن ظاهر گشته و منحنی سینوسی شکلی
نا
مینماید و ابتدا فعالیت آن موضعی میباشد. یعنی در سمت انحناء
OY Oe Sel ae ne ۱
ea CRIED ee Eee Nes) ۱3
ey Ua استوانهاى شكل مىكردد ولى طولى نمىكشد كه كليه
سلولهاى طبقه مولد داخلى شروع به فعاليت نموده از سمت خارج
خود آبكش ثانويه و از سمت داخل جِوَب ثانويه توليد مىنمايد.
صفحه 67:
0 شناسى 01
فصل سوم
(Stem) 4a
صفحه 68:
گیاه شناسی )
" نقش ساقه در كياهء نكهدارى بركها و ميودها و هدايت شيره
اك ا ا 0 ل ك0
Steptoe ل ل ا ا
و
نقش عمده آن استحكام بخشيدن يه كياه است.
صفحه 69:
كياه 2300 0
0-© مورفولوزى خارجى ساقه
ا لك اك ا 2 إن رشد و خارج شدن زيشه ظاهر مىكردد»
به رشد و نمو خود ادامه داده و بر خلاف رزيشه به طرف بالا شروع
به رشد مىكند و ساقه اصلى نبات را تشكيل مىدهد. در روى ساقه
اصلی به تدریج برگهای سبز ظاهر شده و گیاه کاملی زا به وجود
مىآورد. انتهاى ساقه اصلى كياه به يك جوانه انتهايى مُنتهى مىكردد
که رشد و نمو طولی ساقه را تأمین میکند. جوانه ساقه کوتاهی
لا
2ك نت راشم ل زلباك کر ۱
وجود بركهاى كوجك در اطراف جوانه و نقش خفاظتى آنها در
درختان سردسيرى كه فصل زمستان را به حالت غيرفعال
مىكذرانند اهميت زيادى دارد.
صفحه 70:
جوانه انتهایی
جوانه جانبی
آش برگی
اثر جوانه كل
عدسى
اثر جوانه انتهايى
صفحه 71:
010
انشعابات ساقه
و
طويلتر مىكردد و برگهای جدیدی در سطح آن ظاهر
مىكردد. أكر جوانه انتهايى از بين برود يكى از جوانههاى
محوری که به انتهای ساقه نزديكتر. است بهطور قائم رشد
ا ل 0
جوانههاى جانبى ساقههاى فرعى در نبات به وجود مىايد
SECS لات |
صفحه 72:
گیاه شناسی )
۱ RP Tere =)
" انشعابّات ساقه در.نباتات عالى داراى دو حالت منويوديك و
سميوديك است. در انشعابات منويوديك جوانه انتهايى مزتباً
به رشد خود ادامه مىدهد و در نتيجه رشد جوانههاى
محورى آنء ساقههاى فرعى ظاهر مىكردد مائند درخت
بلوط» راشء كاج و ,غيره. در انشعابات سميوديك رشد و
aes ل ا ا ل ا Ee
فرعى جاى آن را مىكيرد و به رشد خود ادامه مىدهد
مانند بید» نارون و زبانكنجشك.
صفحه 73:
گیاه شناسی )
ور(
نمو طولی ساقه گیاه به وسیله بافت مریستمی که در جوانه
ل ل ا ا
میانگرههای ساقه با یکدیگر. مساوی نيستند. میانگرههای
قسمت تحتانی ساقه طویلتر. از میان گرههای فوقانی و
انتهايى است ۱
طول میانگرهها تقلیل مییابد و بالاخره به جوانه انتهايى كه
ا ل ا 1
صفحه 74:
كياه 2300 |4
۰ الف) els ساقههاى هوايى
). ساقههاى خزنده.
© ال 0 ا ا
(Epine) & 4 .¢
6 فیلوکلادها (0۱۱۷۱۱۵۱۵06).
Plantes succulenles) .44§ claailu 6
.(Chaume) clo sits cladtlu 2
صفحه 75:
010
ب) ساقههای زیرزمینی
mn PCC ل ا OEP كم
رو
2 ره رون JSS uk
: انواع آنها عبارتند از
لحا مارا by 65525 .
(Tubercule) dS 1954 4S .©
RGU) nt os)
صفحه 76:
گیاه شناسی )
9( ساقههاى آبى
" اين ساقدها كه در [ب شناور هستند داراى اييدريمى نازك
حاوى كلرويلاست و فاقد روزنه است اما يوست ضخيم و
يارانشيم آن داراى حفرههاى زياد است كه عامل سبكى و
شناورى ساقه به حساب مىئايد مانند نيلوفر ابى و آلاله ابى.
صفحه 77:
گیاه شناسی )
دوام و عمر و ارتفاع ساقه
۳ ب۰ ال ا 0
عدهای چندسالهاند. ساقههای یکساله عموما علفی» سبز و نازك
میباشند كه بهنام علف (۳۱6۲۵6) معروفاند. در عدهای از گیاهان
ممکن است ساقهها یکساله دو یا سه ساله ولی ریشهها چند ساله
باشند مانند شير سكّها كه داراى ساقه دو ساله و ريشهجَند ساله
ا ا ا ا ا 00
دسته تفسيم مىكردند:
0. كير ارتفاع آن 1-6/0) متر بوده و انشعابات ساقه از سطح زمين
زیاد است.
6 درختچهها. دارای ارتفاع حدود 1-77 متر میباشند.
©. درختها. دارای ارتفاع بیش از 2" متر هستند.
صفحه 78:
گیاه شناسی )
6. تغييرات ظاهررى ساقه بر حسب شرايط آب و هوايى
sti) romans) لمان 56
" شرايط اقليمى (01117311) از قبيل حرارت» بارندكى»
رطوبت» خشكىء حداقل حرارت زيمستان و حداكثر حرايت
و ... در ساقه كياهان تغييرات ظاهرى ايجاد مىكند.
صفحه 79:
گیاه شناسی )
5 تغییرات ظاهری ساقه بر حسب شرایط ادافيك
.(Edaphiques)
Berar ee eee as RCC OP epee
و جهت تابش نورء ارتفاع.از سطح دريا و جنس خاك در
وضع ساقه گیاهان مناطق کوهستانی و استپی کاملا
۱ ا ل em ep ree
عارى ان برك و اغلب شوريسند مىباشند. در ارتفاعات
0 ا اللا
00001 010 0 ا ا ve Wipe
اين مناطق مىشوند كه بىشباهت به كياهان نواحى خشك
نیست.
صفحه 80:
گیاه شناسی )
(Leaf feuille) <:9-7
۹ 9
" بركها اندامهاى سبزرنكى هستند كه در :طول ساقه و شاخه
دیده میشوند و در ار رشد و نمو جوانه انتهايى ساقه و
جوانههاى محوررى أن در ربوى ساقه نبات ظاهر مىكردند.
برگها در ساقههای زیرزمینی (ریزوم) و حتی گیاهان
تواحی خشك بهصورت فلسی دیده میشوند و گاهی در
نباتات بهشکل تیغ درمیآیند. بعضی از دانشمندان برگ را
ساقه تغییر شکل یافتهای میدانند که تقارن محوری خود را
رو 7 د
an 0 0 دك نك
و کوچکتر از سایر برگها هستند.
صفحه 81:
گیاه شناسی )
مورفولوژی خارجی برگ
* برگ دارای صفحه سبز رنگی است که به آن پهنك ۱306ظ) با
Limle) مىكويند و در نباتات مختلف به ابتعاد متفاوت و مختلف
دیده میشود و غالباً بهصورت افقی قرار گرفته و بهوسیله دنباله
باریکی به نام دمبرگ (۳6[01) به ساقه متصل میگردد. برگ
بعضی از گیاهان فاقد دمبرگ است که به آن برگهای بیپایه گفته
میشود. در بعضتی از گیاهان قاعده دمبرگ در موقع اتصال به ساقه
الس
میکند درمیآید و غلاف یا نیام برگ نامیده میشود, رشد غلاف در
نباتات مختلف اندازه و شکلهای گوناگون دارد» چنانکه در غلات
yes Ce Sener Cnr ee Sern BEB Te ae) ۳
مىيوشاند.
صفحه 82:
گیاه 2300 |4
صفحه 83:
گیاه شناسی )
۷۳
woe cee NEST) ۵ زا(
متفاوت و غير منظم يهنك در كياهان مختلف بهوجود مىآيد
به دو دسته تقسیم 0
الك كا اه
ب) برگهای مرکب
صفحه 84:
كياه 2300 0
(Simple F) bs csteS 2 (Call
ی برگهایی هستند که پهنك آنها از قطعه واحدی تشکیل شده و
cee yet Ree rep ect ل ا ۱
اختلافى كه از نظر شكل و فرم يهنك در بين آنها موجود
een ۹ ۳ 4
* تقسيمبندى از نظر كناره برك باشرح زير مىباشد:
103012 ل 6 Glo lS >: .d
(Clenties F) v2 sk 2
9 برگهای مضرس هلالی (۲۳6۳6|65).
(.LoLes F) slo SS Ss
صفحه 85:
صفحه 86:
صفحه 87:
گیاه شناسی )
Fen Sy yee Bra
" در بعضى از نباتات بريدكى بركهاى ساده بمقدرى زياد
لا ۳
هر کدام برگچه (۲0۱|6) گویند. در کنار برگچهها
هيجوقت جوانه ظاهر نمىشود و با اين علتء ثنناسايى و
تمایز آنها از برگ کاملا مقدور است:,برگهای مرکب ربا به
دو دسته تقسیم میکنند:
| ا را رورت ۱0
(.Palmes F) ay oS» hS .C
صفحه 88:
شاده ای فرد
۳4
برگهای مرکب سه بر شاخه ای برگهای مرکب دویر شاخه ای
برگهای پنجه ای مرکب
صفحه 89:
كياه 2300 0
0 رگیرگها و انشعابات فرعی ل ل ٩-0
ركبرك عبارتست از انشعابات دستههاى جوب و آبكش
ل ا 0 1 ا
كه مستقيم از دمبرك داخل يهنك مىشود. ركبرك اصلى
و ركيركهاى ديكر كه از انشعابات ركبيرك اصلى
Ber Cre Peep ynt en eer e)
لپهایها رگبرگ اصلی پس از آنکه وارد پهنك شد انشعاب
پیدا نموده و بصورت شبکه در- هم و پیچیدهای در میآید
در صورتی كه تكليدايها که اغلب فاقد دمبرگاند
رگیرگها بهطور موازی از نیام وارد پهنكگ شده و اغلب
بدون انشعاب در طول پهنك امتداد مییابد.
صفحه 90:
كياه 2300 0
* طرز قرار گرفتن رگبرگها و انشعابات آنها در پهنك نباتات مختلف»
متفاوت است و بشرح زير میباشد:
الل ال By ree Teo
ESS O Os NESE) ۰
انشعابات فرعى ذيكرى تشكيل مىدهند مانند برك كيْلاس و رائن.
©. انشعابات ينجداى (©521113 .10). فاقد ركبرك اصلى بوده ودر
دستجات جوب و آبكش به محض وارد شدن در پهنك به رگیرگهای
و ۱
©. انشعابات موازى (©!31721©1 .ل18). در ركبركهاى دراز و
كشيده مانند تكليدايها از قبيل لاله و زنبق و غلات ديده مىشود.
صفحه 91:
گیاه شناسی )
0 تغییرات برگ
. همیشه شکل و فرم برگها به شکلی که اشاره گردید نیست بلکه شکل
آنها نسبت به وظيفداي كه دارند و يا در per een nye Jere]
مىكند. بعضى از بركها براى محافظت قسمتى از اعضاء نبات مانند
جوانه بمكار مىروند. بعضى ديكر براى ذخيره مواد غذايى ويا
برای تولید مثل و یا جذب مواد غذایی مورد استفاده نبات واقع
میگردند که اينك به ذکر تغییرات مذکور میپردازيم. :
.(Ecaille) oli .d
(Epine) 4.6
.(Phyllodes) 14.9
۳
(Eracte) 4&5:.S
©. برك نباتات آبزى (غ+131م 5ع16ا80103161).
و ریسا ات 10
صفحه 92:
گیاه شناسی )
(etd) ا SVs‘ SWS 6B)
" براى آنكه نبات تقارن خود را حفظ كند و حداكثر استفاده از
نور آفتاب را بنمايد بركها و شاخههاى فرعى آن به طريق
متقارن روی ساقه اصلی قرار میگیرند» این طرز قرار
گرفتن برگها روی ساقه را فیلوتاکسی گویند که اصولاً در
هر نوع گیاه هميشه ثابت است و دو نوع فیلوتاکسی بهنام
نظم چرخهای یا متقایل و نظم متناوبی یا منفرد در گیاهان
وجود دارد.
صفحه 93:
صفحه 94:
010
ساختمان داخلى برك
" جنانكة كفتيم برك شامل دو قسمت اصلى دمبرك و يهنك
بوده و هر يك از آنها ساختمان مخصوضى دارد.
صفحه 95:
گیاه شناسی )
0. ساختمان دمبرك
" دمبرك مانند يهنك داراى تقارن دو جانبى است. اكرجه ساختمان
weer aon meek ا 000
0 0 ا ا ا ا
eee re) |
يك با چند سلولی است. در داخل ایدرم دمبرگ» با
eae, RGN Jae ete es 41
بعضى موارد حاوى دانههاى كلرؤيلاست هستند و بين آنها ديده
میشود. آخرین طبقه پوست آندودرم است که بهشکل حلقه مسدودی
دستجات جوب و آبكش را از بوست مجزا مىكند كه در اين حالت
ل ۱
ee ers) ل ل ل ال
در این حالت آنرا شیزومریستل (51۱/20۳06150616) گویند.
صفحه 96:
گیاه شناسی )
CS] د
ساختمان پهنك نسبت به محیطی که در آن قرار گرفته در
نباتات مختلف متفاوت است خصوصاً ساختمان پارانشیم آن
نسبت به احتياج نبات تغيير حاصل مىكند. Bee ey oa
ساختمان پهنك 9 بخش دیده میشود: اپیدرم» پارانشیم»
دستههاى جوب و آبكش (ركبركها).
صفحه 97:
گیاه 2300 |4
صفحه 98:
كياه 2300 0
(Epiderme) ex! (ill
اييدرم برك در حقيقت همان اييدرم ساقه است كه در برك "
نيز امتداد دارد و سطح برك يعنى سطحخ فوقانى و,تحتائى
RES 0 ا ل wae ee aS)
چند طبقه سلولهای متحدالشکل و منظم و فاقد دانههای
كلرويلاست تشكيل يافته كه در مقطع عرريضىء مستطيل
شكل مىباشند و اغلب سطح آنها به استثناء نباتات آبزى
0
كوتيكول سطح فوقانى برف ضخيدتر از سطح تحتانى آن
است و در بعضى كياهان كاملا سخث مىشود مثل برك
غلات و خرما كه كوتيكول سيليسى شده است.
صفحه 99:
گیاه شناسی )
ب) پارانشیم برگ یا مزوفیل (۷6۵56۵0۷۱۱6).
و
REE) اد ۱
زيادى دانههاى كلرويلاست مىباشند و يارانشيم كلروفيلى
را
عمل تبخير و كربنكيرى و توليد شيره يرورده بهوسیله آن
صورت مىكيرد. بافت يارانشيمى در اغلب بركّها هتروزن
یعنی از دو نوع پارانشیم نردبانی و متخلخل از یکدیگر
متمايز تشكيل يافته مانند برك اكثر نباتات دو ليهاى» برك
اغلب نباتات تكليهاى و كاجها داراى يارانشيم يكنواخت
(هموژن) میباشند.
صفحه 100:
گیاه شناسی )
ج) دستههای چوب و آبکش (رگیرگها).
" انشعاباتى كه بهطور سميوديك از دستجات جوب و آبكش
ساقه منشعب میشوند پس از عبور از دمبرگ در پهنك
منشعب شده و با انشعابات.فرعى خودء ركبركهاى يهنك را
تشكيل مىدهند اين ركبركها كذشته از اينكه بمواسطه
استحكام خود برك را ال خطر شکستن و تا شدن حفظ
کر ار ای ترا رد اه از
aw Sve eS) 1
صفحه 101:
گیاه شناسی )
Seed ار
* برگها بر اثر رشدرو نمو جوانه بهوجود میآیند و مبداً تولید
NS 0
remem nie ret Im Tepe scree ار
Te oreo ecu een p err Ecce ل 2
سلولهاى يوست نيز بافتهاى داخلى برك بهوجود مىآيند.
صفحه 102:
گیاه شناسی )
Syl O40
ل ال UENCE Bee Une Pe OnE ام
BS rere eves Sie eee eee se Er)
كدوك (630106010©5) كويند. برك بعضى از درختان مانند
بلوط و راش یکسال کامل در روی درخت باقی مانده و با وجودیکه
در يائيز زرد مىشود اما در اول بهار يعنى موقع شكفتن جوانه
محورى و در نتيجه فشار وارده از ساقه جدا مىكردد و آنها را
ا 0 ۱
یا چند سال روی درخت باقی میماند و آنهاارا برگهای دانم یا
يرزيستانت (1515]31065©) كويند. درختانى كه داراى بركهاى
دائماند کاملاً خزان نمیکنند باکه قسمتی از برگهای آن هر سال روی
درخت باقی میماند از این جهت آنها را هميشه سبز گویند.
صفحه 103:
گیاه شناسی )
٩-0 سقوط برگ
" اكر به محل جدا شدن برك از ساقه دقت كنيم اثر مشخصض و منظمى
میبينيم. در بعضی نباتات مانند عرعرکه دارای دمبرگ قطور و
meg ye Pen euala Nes ا Fei
ا ا ا ال برگ بعضی از
owen rt, ا ۱ PEE
همواره قسمتى از دمبرك روى ساقه آنها باقى مىماند. و از اين
جهت است که ساقه درخت خرما به عکس سایر درختان پلهپله و
ا ا 0 0
ل ا ا ا ل 0 ف ان
توليد مىشود كه اين طبقه بعد از مدتى به طبقات جوب ينبه ساقه
مات کر ل ا EG AR GOO وب
تبديل نشده و اين عمل باعت به تعويق افتادن سقوط برك مىكردد.
صفحه 104:
0 شناسى 01
سم
ساختمان گل و میوه
صفحه 105:
گیاه شناسی )
كل
ا ل ا ل ل لت
روموت وا 0
U5) Ge! 24: (Angiospermes) خود میرسد و
لا
میکند.
صفحه 106:
كياه 2300 0
3
# گل مانند سایر جوانهها از کنار برگ کوچکی بهنام برگه
خارج شده و بر روی پایه بلند يا کوتاهی که پایه نام دارد
قرار مىكيرد. كل معمولاً شكل و اندازه و رنكهاى كوناكون
دارد بعضی از آنها آنقدر کوچکند که به زحمت دیده
ا ا ل ا لات
متمايز يريانت (0©113101617) يا يوشش كل و دستكاه
توليدمثل تشكيل يافته است. يوشش كل خود از.دو قسمت
جاء گل ا 0
نگ ردارب hl و ملگ یرل
۳
صفحه 107:
صفحه 108:
كياه 2300 0
0 |
" از مجموع قطعات سبز رنگی بهنام کاسبرگ یا سپال
0 ا ا ۱
مىشود كه بخشهاى ديكر كل را مىيوشاند: تعداد آنها در
ay ener tee aS ا ABV eee ONG Ree
كَاهِى خصوصاً در تكليدايها به رنكهاى متنوع ديده
مىشود. (لاله و زنبق)» اينكونه كاسبركها را كه شبيه
كلبرك مىباشند يتالوئيد (310101غ261) كويند مانند
کاسبرگهای لاله عباسى و كلماتيس.
صفحه 109:
گیاه شناسی )
(Corolle) S A. ¢-6
و
معمولاً داراى رنكهاى مختلفى است تشكيليافتة است. شكل
گلبرگها در نباتات مختلف متفاوت است. بعضی ساده و
بعضی دیگر مانند تاجالملوك قیفی شکل و به مهمیزی منتهی
مىشوند در شببو و ميخك كلبركها به نوك باريكى منتهى
میشوند که قسمت پهن آن را پهنك و انتهای باريك آن را
تاخنك یا زبانك مینامند.
صفحه 110:
گیاه شناسی )
P-O 486 8 ات زور۱۱
ل ا ا err
رک و الا ۱
بهدشمار مىرود. نافه از تعداد زيادى ميلههاى باريك بعنام
يرجم (©1311717ع) كه مانند ساير قطعات كل از تغيين
شكل برك بهوجود آمده و كلرويلاست خود را از دست
دادهاند تشکیليافته و مولد دانه گرده و گامت نر میباشد.
تعداد پرچم در گلهای مختلف متفاوت است ۳
تریمر (۲۲۱۳6۲) یعنی قطعات گل در آتها مضربی از 6
است و كياهان دوليهاى ينتامر (317831©1) يعنى ينج و
يا مضربى ان آن است.
صفحه 111:
گیاه شناسی )
ce ساختمان پرچم
" هر پرچم دارای يك میله و يك بساك است:
(a ریت1
" ررشته باريكى است كه بساك را به كل مريبوط مىسازد و
مواد غذایی لازم را به بساك و دانه گرده میرساند. میله
اغلب گلها طویل و استوانهای شکل و گاهی مانند پیاز
مسطح و یا مانند سیبزمینی و پامچال کوتاه میباشد.
همچنین میله پرچمهایی مانند شببو ممکن است آزاد باشد و
يا مانند ختمی دارای پرچمهای به هم چسبیده باشد.
صفحه 112:
گیاه شناسی )
ارت 10
# بسك برجستگی کیسه مانندی است که در انتهای میله قرار
دارد و بهوسيله شيارهاى طولى به دو قسمت تقسيم مىشود
و هر قسمت دارای دو حفره دراز بهنام کیسه گرده
Gul (Sacpollinique) ۱
PORSCHE Ere ye rine PT (ye) 1219)
كرده هر قسمت را از هم جدا مىكند از بين رفته و در
نتيجه شكافى طولى در ديواره هر قسمت استوانهاى بساك
ظاهر شده و باعث پراکنده شدن دانههای گرده میشود.
صفحه 113:
كياه 2300 0
۴ اگر مقطع عرضی بساك جوانی ربا در زیر میکروسکوپ
ا رت
پار انشیمی متحدالشکل تشکیلیافته و بهوسیله اپیدرمی نازك
محافظت مىشود. در اثر رشد و نمو تدريجى بساك در
جهار نقطه آن كه دو به دو متقارن هستند جند سلول تغيير
شكل يافته و به موازات سطح بساك تقسيم مىكردند و جهار
ENE ا ا ا ۱
صفحه 114:
گیاه شناسی )
0
" درون هر دانه كرده دو هسته وجود دارد يكى از اين
هستهها کروی و درشتتر از هسته دیگر میباشند و هسته
ED) ۱
بيضى شكل مىباشد و هسته زاينده (زايشى) ناء:داريد. دانه
کر
ا ا ا Ue are Se ers
از بین مینود ولی هسته زاینده تقسیم شده و دو سلول جدید
تولید میکند.
صفحه 115:
كياه 2300 0
22-0
ا one] ا ۳-0( از هم هستند
ديالى استمون( 5661700176 /(|1(13) و اكر ميلدها به هم
چسبیده باشند آن را گامواستمون ( 01776586170617 6)
میگویند. حال ممکن است پیوستگی پرچمها فقط در طول
میله پرچم باشد مانند اتصال میلههای پرچم در گیاهان تیه
ا ا ا ل 500
چسبیده و تشکیل توده پرچمی يك پارچه ربا بدهند. وقتی میله
پرچمهای يك گل با هم متحد شوند و توده پرچمی واحدی را
تشکیل دهند آنها را مونادلف (۷۵/80610/۱6)
میگویند.
صفحه 116:
گیاه شناسی )
۱) وت با KS S46 PO
داخلیترین قسمت گل بوده و اندام سازنده (Pistil) eS
گامت ماده است. مادگی مانند جام و نافه از برگهای تغییر
ترا رت و
مىشوند تشكيليافته و مولد تخمك و كامت ماده 'مىباشد.
صفحه 117:
گیاه شناسی )
6 ساختمان قسمتهای مختلف يك برچه
* از نظر تشریحی ساختمان» دیواره برچه شبیه ساختمان برگ است و
از نظر فیلوژنی نیز منشاً برگی دارد. اگر مادگی زیان پس قفا را که
از يك برجه بهوجود آمده است تسطيح نماييم. مشابهت آنرا با برك
ل ا ا 1 ا 2 Pes
شباهت ديده مىشود. در يك برجه سه قسمت اساسى وجود دارد.
قسمت يايينى كه:در قاعده قرار دارد تخمدان (/01/311) نام دارد كه
ل و ا ا بر
كوجكى باننام جفت (01361713) به جذار تخمدان متصل
2 دوم قسمت لوله مانند که خامه (500/16) نام دارد. انتهاى
خامه كه اغلب قطور و مسطح مىباشند كلاله (51]101173) نام
دارد.
صفحه 118:
كياه 2300 0
الف) كلاله (5210122).
" كلاله انتهاى ا ف
arc ere se ات ا ل نم
در سوسن.كرد.و غلات دارائ دو.كلاله يرمانند مىباشند.
در زنبق و زعفران كلاله رشد و نمو زيادى نمؤده و
ETS CD Ves os en ee Serpe
FEB = Caner a) ese ENE CUED IBC” OE
میتوان گفت که کلاله انتهای بافت هادی است که در رأس
خامه منبسط شده و به شكل كلاله درمىآيد. شكل كلاله نيز
مىتواند يكى از راههاى شناسايى كياهان باشد.
صفحه 119:
گیاه شناسی )
(Style) aa (a
۴ زآنده اریکین ات که تخمدان ر اربة کلاله واصل ميکند.
بهعبارت دیگر بخش دراز و باريك برچه را خامه مینامند.
خامه در- بعضی از گلها دراز در برخی کوتاه,و در عدهای
اصولاً وجود ندارد. هر رشته کاکل ذرت که درء روی بلال
دیده میشود يك خامه است. خامه ممکن است آزناد یا بههم
جسبيده باشد. مجارى خامه كه وظيفه هدايت لوله كرده را
بدعهده دارد از بافت يارانشيم تشكيليافته است.
صفحه 120:
نمو گاموفیت ماده
۱۹
سلول مادر مگاسپور دبپلوئید
صفحه 121:
گیاه شناسی )
ج) تخمدان و ساختمان تخمك.
* تخمدان قسمت برجسته و متورم و میان تهی است يك یا چند
۹
بهنام جفت به جدار تخمدان متصل میشوند. پایدای که
ester woe epee eer el pce ee] ۱۱
مىشود. ناحيداى كه بند به تخمك متصل مىشود ناف
03 0
صفحه 122:
گیاه شناسی )
63-0 اقسام تخمك
* تخمکها را از نظر چگونگی و طرز قرار گرفتن در- تخمدان
و همجنين شكل أن مىتوان به اقسام زير تقسيم كرد:
الف) تخمکهای راست یا اورتوتروپ
(0۳۲۱۵۲۲۳۵۳00۱۷5). در اين حالت توسل در جهت
تقسيم مستقيم فوليكول ريشد كزده بنابراين ميكروبيل و ناف
در يك امتداد قرار دارند مانند تيره. هفت بند در بعضى از
بازدانكان .
صفحه 123:
كياه 2300 0
ب) تخمكهاى وازكون يا آناتروب (811361010125).
و
مانند تیره گلسرخ.
ا ل Sp روز ۰ تررانف) ۱
خمیدگی نوسل باعث میشود که سوراخ میکروپیل آنها مجاور ناف
قرار كيرد مانند بعضى از كياهان تيره كلم و نخود.
د) تخمکهای اپوتروپ و اپیتروپ (6 ۸0۲۲۵۵
(Epitrope
" تخمكهاى ايوتروب آنهايى هستند كه ذر سمت راست جفت در جهت
حركت عقربههاى ساعت بيجيده و تخمكهاى ايىتروب أآنهايى هستد
كه در سمت راست جفت و در جهت مخالف حركت عقربههاى
ساعت 525 شده باشند.
صفحه 124:
صفحه 125:
كياه شناسى |6
۳
# طرز اجتماع برچههای يك مادگی و بالاخره طرز قرار
کر 7
گرفتن تخمکها در درون تخمدان در گیاهان مختلف متفاوت
است و در شناسايى و طبقهبندى نباتات اهميت زيادى دارد
و آن را به © حالت زير:تقسيم مىكنند:
الف) تمكن مركزى.
ب) تمكن محورى.
ج) تمكن كنارى يا جانبى.
صفحه 126:
x ae
در
Neg
33
صفحه 127:
گیاه شناسی )
4 كلهاى كامل و كلهاى ناقص
0 ل ا ا OCT
و جام نافه مادگی مرکب میباشد گلهایی که:دارای هر چهار جزء
کار ل ا ely
باشند گلهای ناقص گویند. مثلاً اگر اسفئاج و چغندر دازای
کاسبرگ فاقد کاسبرگ (بیگلبرگ)» زبان گنجشك فاقد پریانت و
ا ا ال ل اث CHES NRC LTB NENG
oale 95 US ا ا ل a 5 iS
By ل ا (nla nal] 0) alcool] t=)
POS CECE PN Spe TS See PLETE LE COP en Seay
۱ ON Creat BPE URE pe ERO ETRE WO Gute‘
گلهای ناقص محسوب میگردند.
صفحه 128:
گیاه شناسی )
۱ ور( ۱ 9 cane)
" در بعضى نباتات مانند تيره آلاله»ء نيلوفر آبى و ماكنوليا
تعداد قطعات گل فوقالعاده زیاد بوده و در روی يك خط
See Rene) ا 6 PAR ety ronierea
در اغلب نباتات تعداد اجزاء گل معدودند. اين دسته از كلها
را گلهای پیرامنی یا سيكليك گویند.
* گلهایی که تعداد اجزاء قطعات يك گل در پیرامنهای مختلف
با هم مساوى باشند ايزو سيكليك مىكويند مائنه شمعدانى و
اكر تعداد قطعات و اجزاء كل در بيرامنهاى مختلف متفاوت
باشد آنها را هترو سيكليك كويند مانند اطلسى و شببو.
صفحه 129:
كياه 2300 |4
©1-© طرز قرار كرفتن اجزاء كل نسبت به محور خود
" طريز قرار كرفتن مادكى و ساير.اجزاء كل نسبت به محور
در نباتات مختلف متفاوت است و به سه حالت زیر دیده
مىشود.
"210010 ل ات Bye) eee gen eg (ars)
ب) حالت تخمدان زیرین (52101/1301015).
.(Perigynous) (935 448 Glass ج) حالت
صفحه 130:
گیاه 2300 |4
لف تخمدان زيررن
صفحه 131:
گیاه شناسی )
0
۱
حامل گل متوقف شده و تمام فعالیتهای گیاهی و انرژیی
ا و
متامورفوز برگهای تغیبر شکلیافته يك شاخه به صورت
اجزاء گل در میآیند ابتدا کاسبرگها و سپس گلبرگها و بعد
برچهها ظاهر میگردند.
صفحه 132:
گیاه شناسی )
(Inflorescence) oi
* طرز قرار گرفتن گل روی شاخه را گلآذین میگویند. ساقه گل
دهنده بعضى از نباتات فاقد انشعابات فرعئ 'مىباشد. در بعضى از
ecb yeaie Lagan) ری را
در بعضی دیگر از قبیل پیچ تلگرافی و بنفشه محوری است که
كلآذين منفرد.ناميده مىشود. بالعكس ساقه كل دهنده درٌّ اغلب نباتات
منشعب شده و هز.يك از انشغابات فرعى آن به يك كل منتهى
مىكردد. مانند آفتابكردان و مينا كه از مجموع كلهاى فوقالعاده
كوجك تشكيل شده است. هر قدر تعداد كلهاى يك كلآذين زياد شود
رشد گلها محدود شده و از درشتى آنها كاسته مئكردد: بمطور كلى
کر ۳ ۱ اد و ۹
و
صفحه 133:
گیاه شناسی )
ل ۶۳۰۳
ا 2 ال ل 1 5 ear 0
شاخه بر يك كل منتهى مىشود. در اين حالت هر كل,روى شاخه
کوتاه (دمگل) فزار گرفته و ساقه گل دهنده(محور اصلی) بو
نامحدود به رشد خود ادامه میدهد و گلهای جدیدی تولید میکند.
شکفتن گل در گلآنین نامحدود از پایین به بالا و یا از خارج به
داخل بهطور سانترييت صورت مىكيرد. يغنى ممكن است در
sire orien) ا 1
ا ا ا ی
نامحدود مرکب مانند خوشهای مرکب» سنبلهای مرکب» چتری
مركب مىباشد.
صفحه 134:
گیاه شناسی )
2 ا ا"
pe eye rea EOE TN 0 ab Cer pe Os PORTE
كلآذينهاى نامحدود از آن مشتق شدهائد؛ در كلآذين
خوشهای گلها در طول محور. اصلی به فواصل نسبتاً
Br ree ا ا ا ecg | re Oe)
روی برگی قرار گرفته است مانند شببو و انگور فرنگی»
0 ل Set [ogre rere pe)
Eee Uh Creston ا See PI CO
بالا بهتدریج کوتاه میشود. گلآذین خوشهای ممکن است
0 ys yee Cer eme Tcl
ELE STC 0 SBN ا ا etry
مركب شاخدهاى فرعى منشعب مىشود مانند ياس.
صفحه 135:
صفحه 136:
گیاه شناسی )
(Spike) alse U8
۱ Ee Sle Mere Te OTe!
كلها فاقد دمكل بوده و مستقيماً به محور اصلى يا فرعئ
(ساده يا مركب) متصل مىشوند. كلآذين سنبله نيز ممكن
است ساده باشد مانند بارهنك و يا مركب باشد مانند غلات.
ات ا ا ل ا ا ا لك
سنبله ساده تشکیلیافته است.
صفحه 137:
كياه 2300 0
5 گلآنین 2 ل 7001"
Peace ا 6 Pere St OS
نابر ابر. یعنی دمگلهای پایینی درازتر و دمگلهای بالایی
بهتدریج کوتاهتر میشوند به نحوی که گلها همگی در يك
سطح قرار مىكيرند مانند كلآذين كيلاسء آلبالو» كلابى.
صفحه 138:
گیاه شناسی )
اه ررزه) ۲
RN IES OUST OSE 3 0 0 ا ل
شبيه كلآذين ديهيم است اما دمكل به يك اندازه از انتهاى محور
اصلى خارج و منشعب مىكردد من منظره چتر دارد. کر
ers EGER EE MIO IR EO
جعفری چتری مرکب باشد. در گلآذین چتری مرکب همه یا يك گل
به جتر كوجكى بعنام جترك منتهى مىكردد, در اين حالت مجموع
UI rent econ ا ا Be SCE
(۱۳۷۵۱۱6۲6) و مجموع برگچههای قاعده پایکهای فرعی را
کر 9
خارج به طرف داخل است و از اين نظر قابل مقايسه با كلآذين
حخوشداى أست.
صفحه 139:
كياه 2300 0
5 گلآنین ا (Capitale)
نوعى كلآذين جترى اشت كه در آن يايكها ان بين رفته و يا
ante eee ال BB ee Se eee
كرفتهاند و در نتيجه كلآذين متراكم شده است و در اطراف
آنها برگکها به رنگ سبز قرار گرفتهاند مانند مینا. گلهای
کوچك آن معمولاً گلچه نامیده میشوند. سطح این نوع
ear WO caTVOr RSPR RIBS 1
صفحه 140:
گیاه شناسی )
ب) كلآذين محدود يا كرزنى.
" محور اصلى كلآذينهاى ككرزن به يك كل ختم مىشوند و در
ewe eet ا 0 ار
میگردد. بهعبارت دیگر ساقه گل دهنده و پایکها و بالاخره
هر كدام از يايكهاى فرعى به يك كل منتهى مىشوند. اين
كلها از طرفى رشد و نمو انتهاى ساقه را متوقف و از
cave Say Boo) ات ا 0 2
مدن > زر 2 و
خوشهای جانبی و در ككرزن سميوديك است و منشأ كلى كه
er eres را كاك
مىباشد.
صفحه 141:
گیاه شناسی [)
(۸
دوسويه ١ گرزن یک سوید
صفحه 142:
كياه شناسى )
" براى تشريح هر يك نوع از اين كلآذين با سه اصطلاح
زير باید آشنا شد.
In تس پا سرا ۱
rere Ferny eet wre
ال و
تغيير نموده و مخالق جهت اوليه قرازن مىكيرد.
©. هترودروم (۳۱6۲6۲۵0۲۵۲6۵). یعنی هم دارای
انشعابات همودروم و هم دارای انشعابات آنتیدروم باشند.
صفحه 143:
گیاه شناسی )
0200
۴ که در آن فقط يك محور فرعی بیش از محور اصلی رشد
مینماید مانند گرزن خانواده گاوزبانیان. اگر دز هر
انشعاب جهت محور فرعی به ترتیب در سمت,راست و
چپ تغییر کند یعنی فقط ساقههای آنتیدروم باقی بمانند.
مجموع گلآذین به شکل مارپیچ درمیآید که آن ربا گلآذین
BSE A (5 (eli f-loollol=) pees cron eee wey
محورها متوالیاً در يك سمت راست با چپ بهوجود آید که
معمولاً نیز بههمان طرف خم میشود آن ریا گلآذین گرزن
حلزونى (©5601701010) مىنامند و در اين حالت
انشعابات آنتیدروم ساقه حذف شده است مثل گاوزبان.
صفحه 144:
كياه 2300 0
گرزن دو سویه یا دو جانبی (51۴۵۲)
۴ که در آن انشعابات فرعی از دو جانب خارج میشوند و
ee) ا er ree Ese] ا Fy
yese Wey P= EEE TE y uenleg ا
معمولاً محورهای فرعی نیز به نوبه خود دارای انشعابات
eo ل eC eS ee |
كرزن جند سويه يا جند جانبى (101]1031/!). در اين نوع
كلآذين معمولاً در زير كل انتهايى بيش از © محور فرعى
ese) ا EOE Cee Toe
میشود.
صفحه 145:
گیاه شناسی )
(Fertilization) ci ¢190
" لقاح خساسترين مرحله رشد زيندكى كليه كياهانى است كه
ا ا ا Pye ere
عموم پیدازادان بهوسیله آمیزش دو سلول نر و ماده گیاه»
بهنام تاک (Zygote) ai FOR را مىتهد or
مىكيرد. 0
كامت ماده يا اتوسفر كه درشتتر است ثابت مانده و ككامت
ذر برای تشکیل تخم به جانب او متوجه میگردد.
اين عمل دازياى © مرحله است:
ا ا 2 0 ۱
صفحه 146:
صفحه 147:
گیاه شناسی )
©6© -م 0 ميوه و دانه (172111© ع ع6 آنا ا)
تشكيل دانه
٩ همانطوری که قبلاً اشاره شد پس از انجام عمل لقاح
مضاعف در نهاندانكان تخمك به دانه تبديل مئشوند. كفتيم
كه در عمل لقاح تخمزا با يك اسيرم تركيب شده و سلول
۱
ا eee eee ۱
سریع تقسیم شده و بافت آندوسپرم را بهوجود میآورد و
سلول تخم نیز با اندکی تأخیر شروع به تقسیم مینماید و در
نتیجه تقسیم عرضی آن ابتدا دو سلول مشابه تولید میشود.
صفحه 148:
گیاه شناسی )
6-6 ساختمان دانه
" به طوريكلى مىتوان ساختمان يك دانه را يس از يايان يافتن
ريشد و نمو به صورت زِير خلاصه نمود:
کف زیتزیر(۱۵/2۰۱
(Amande) 5.6
صفحه 149:
صفحه 150:
0 شناسى 01
صفحه 151:
گیاه شناسی )
زو
ات ار
PROSE LES Ee ۳
تخمدان رشد كرده و بخشى از ميوه را تشكيل مىدهند. ميوه
ان دو بخش يريكاريب (م716231ع6) يا فرابر و.دانه
تشكيليافته است. يريكارب شامل © قسمت است: بخش
درونى آن را درونبر (م217610631) و بخش خارجى يا
اپیدرم خارجی را برونبر (۴0۱6۵۲0) و پارانشیم بین آن
دو را بخش میانی یا میانبر (65060۲0/) مینامند.
صفحه 152:
گیاه شناسی )
(Parthenocarpy) 4S; 4
Beery eet wis STEP Cea)
Spee ete ا
RRP aS MONEE re Ci pee STOP No Ne or)
كه ممكن است جنين ميوداى دانهدار يا بدون دانه باشد كه
اين عمل را بكرزايى (ياريتنوزنز) و عمل بموجود آمدن
ميوه بدون لقاح را يارتنوكاريى مىنامند.
صفحه 153:
گیاه شناسی )
2 0
* میوهها را اصولاً با توجه به تعداد برچههای مادگی نسبت به اختلاف
ساختمان بریکارپ شکوفایی و ناشکوفایی آنها ساختمان تخمدان و
غیره تقسیم بندی مینمایند.
میوهها به دو گروه ساده و مرکب تقسیم میشوند:
ميوهدهاى ساده ميوههايى هستند كه از رشد يك تخمدان تخاصل
میشوند البته ممکن است تخمدان يك یا چند برچه باشد. میوههای
مركب ميوههايى هستد که از اجتماع چند میوه ساده که از رت
برچههای يك یا چند گل بهوجود میآیند تشکیل میگردند. البته گاهی
ee ا Ci BSB ار DOE
تشکیل میدهند. اين میوهها را میوههای کاذب گویند مانند
مات ال سر تس ات
کاسبرگها بهوجود میآیند.
صفحه 154:
كياه ۳۳۹
الف) میوههای 97
٩ به دو دسته میوههای گوشتی و میوههای خشك تقسیم
میشوند:
A (geile I) eer eer In
من
.(Drope) cis
صفحه 155:
كياه 2300 |4
©. ميوهدهاى خشك.
(Indehiscents) tS Ass (claro aa
ميوههاى خشك ناشكوفا عبارتند از:
فندقه یا آکن لحت 010"
سامار یا فندقه بالدار (561051).
.(Caryopsis) +.
)۱۱15661۱15( میوههای خشكک شکوفا
.(Gousse) ali
(Capsule) JS
تن"
1 1« 5 د 4 الت
صفحه 156:
صفحه 157:
صفحه 158:
گیاه شناسی )
ب) میوههای مرکب
" ميوهدهاى مركب ميوهدهايى هستند كه از تجمع جند ميوه ساده
كه از رشد برجههاى يك كل يا جند كل بموجود مىآيند
تشکیل میشود که آنها ربا به میوههای مرکب تكگلی و چند
كلى تقسيم مىكنند:
). ميوههاى مركب تك كلى.
اك
صفحه 159:
گیاه 2300 0
فصل پنجم
رشد و نمو در گیاهان
صفحه 160:
كياه 2300 0
ات ةك 2
" در كياهان» رشد در همه نقاط گیاه انجام نمیگیرد بلکه
مخصوص بخشهايى به نام مناطق رشد و نمو است. مناطق
رشد و نمو عبارتند از: نوك ساقه» نزديك نوك.ريشه.
را
هستند که در ریشه و ساقه پدید میآیند و با فعالیت خود
باعث افزايش قطر ريشه و ساقه مىشوند. در هر يك از
ee Sie ne) ا ا ۱
صفحه 161:
گیاه شناسی )
مرحله تکثیر. در این مرحله سلولهای مریستمی به سرعت
تقسیم میشوند و بر تعداد خود میافزایند.
مرحله بزرگ شدن. بهدنبال مرحلة اول انجام میگیرد. در
اين مرحله سلولهاى حاصل از تقسيم توانايى تقسيم را از
دست مىدهد ولى بر ابعاد آنها افزوده مىشود وت:اين بزركف
شدن تا آنجا ادامه مییابد تا سلولها به حداکثر اندازه خود
برسند.
Renee UU ey rena CST SN eve USB YES)
کاری که انجام میدهند تغییر ساختاری میدهند و بافتهای
گوناگون را پدید میآورند.
صفحه 162:
كياه 2300 0
مرح رشد خخستیی و شم لین
# ریشد نخستین» بیشتر شامل رشد طولی ريشه و ساقه و
بیدایش شاخهها و ریشههای فررعی اس با این توصیفت
رشد نخستین در همه گیاهان چوبی و علفی عمومیت دارید.
رشد پسین همان طور که قبلا هم اشاره کردیم شامل افزایش
قطر ريشه و ساقه است. نهانزادان آوندی و اغلب
نهاندانكان تكليهاى رشد قطرى ندارند. در آنها ساختمان
پسین بهوجود نمیآید. بتابراین رشد پسین مخصوص
نهاندانكان دوليهاى و بازدانكان است.
صفحه 163:
گیاه شناسی )
0. رشد طولى ريشه.
" براى مشخص كرريدن منطقه رشد طولی در ریشه انتهای
يك ريشه در حال رشد را به وسيله مركب مخصوص
ميليمتر به ميليمتر علامتكذارى مىكنيم يس از جند روز
مشاهده مىشود كه حداكثر ريشه معمولا در ميليمتر دوم و
سوم صورت كرفت.و بخشهاى مربوط به كلاهك و تارهاى
كشنده ثابت باقى مانده است. به اين دليل كفته مىشود كه
تمركز رشد ريشه نزديك به:انتهاست.
صفحه 164:
صفحه 165:
صفحه 166:
كياه 2300 0
9 رشد طولی ساقه.
" براى مشاهده رشد.طولى Cerna ساقه نورستهاى را در
ريوى كياه آماده كرده و طول آن را بر خحسب ميليمتر اندازيه
میگیریم آنگاه آن را به حال خود میگذاريم و در فواصل
زمانی معین مجدد طول آن را میسنجیم مشاهده میشود که
رشد طولى در.نوك ساقه و در منطقه وسيعترى به طول
جند ده سانتيمتر انجام مىشود.
صفحه 167:
گیاه 2300 |4
صفحه 168:
گیاه شناسی )
وه ساخت و کار مریستم نوك ساقه
" در نوك ساقه انواعى از سلولهاى مريستمى كه ان ديدكاه
ty ا ل Bey erty
بیرونیترین بخش جوانة انتهایی چندین لاية سلول سطحی
به نام پوسته و در زیر آنها تودهای سلولهای مریستمی به نام
مریستم مغز و در بین پوست و مغز» مریستم دیگری به نام
سح مس و
هاكزا و بيش مريستم نهنجزا است. اين مريستمها در هنكام
فعاليت رويشى كياه فعاليت ندارند و بدهمين جهت به آنها
مريستمهاى خفته مىكويند ولى در هنكام كلزايى اين
ا کح
مىاورند.
صفحه 169:
صفحه 170:
گیاه شناسی )
٩-6 پیدایش ریشههای فرعی
ضمن بررسی و مطالعه ساخت و کار مریستمهای نوك
ساقه با نحوة پیدايش برگهاء گلها و شاخهها آشنا شدید. در
اینجا چگونگی پیدایش ریشههای فرعی را بررسی ميکنيم.
در برش عرضی ریشه دیدیم که خارجیترین لاية استوانه
ا ۱
مناسبت است که سلولهای آن پس از تقسیمات متوالی؛
ا Wes ۱
تقسیم سلولهای لایه ریشهزا که در مقابل آوندهای چوبی
در ۱ ا 7 ل
ريشه است بهوجود میآیند.
صفحه 171:
گیاه شناسی )
مه رشد پسین
* رشد پسین مربوط به فعالیت مریستمهای پسین است. فعالیت
اين مريستمها موجب رشد قطررى ساقه و ريشه مىشود. اين
مريستمها بهصورت دايره (در برش عرضى).و استوانه
(در طرح فضايى) در استوانه مركزى و بهصورت نيم
حلفههایی در پوست ریشه و ساقه وجود دارند. مریستم
ene keer eee Penne 50
استوانه مركزى را لايه زاينده جوب - ابكش يا كامبيوم
PN
صفحه 172:
صفحه 173:
صفحه 174:
گیاه شناسی )
در( ات
* چوبپنبه و پوست از لاية ویژهای بهوجود میآید که بر خلاف
کامبیوم جایگاه مشخضی ندارد و بصورت حلقة پیوسته نبوده و
فعاليت آن هميشكى نيست و ممكن است در ۱
ا Swe Tone
SCRE OO Nee ene Sie BES i Ton a)
بهوجود آید. از تفسیم سلولهای اين لایه از خارج بافت چوبپنبه و
TO) نايذير
eery ا ا ا OCR en repre ere ۱97
Ja gly Gli S 49) a j1 ys 5 oad Jas GS 49 4G) ۰
زاینده پوست منتهی به تشکیل لایههایی از بافت چوبپنبه میشود.
0
مىد هند. PE Pee IE Sp Ore Sper etre aaer app iare
زیر زمینی نقش حفاظتی را به عهده دارد.
صفحه 175:
بازائديم يوست قديم سنت 2
صفحه 176:
گیاه شناسی )
صفحه 177:
گیاه شناسی )
9
مولكولهاى غذايى را تجزيه مىكنند و انرزى حاصل از اين تجزيه
ا ا ل لت
مىشود. سيس در موقع نياز مولكولهاى 2/172 تجزيه و انرزى
رهاط ور اك ل سار
ل ا ا ا ا م
مىشوند. اين عمل سلول را مادمسازى مىكويند كه به رشد سلول
ee ae Se) ا رت
(Shs 5 4 gu) antl le cr pce Quad bal 5} eo p83 555i ol
میگویند. مهمترین فرآیندی که ضمن آن انرژی لازم برای اعمال
ols همه جانداران به ذام مئافتد و ذخيره مىشود فتوسنتز نام دارد
که موضوع این بخش است. موضوع دیگری که در این بخش با آن
آشنا مىشويد تنفس است كه شامل واكنشهاى انرىزا در درون
سلولهاست.
صفحه 178:
گیاه شناسی )
ee ne (|
۴ فتوسنتز. فرآیند انرژی اندوزی است که در حضور نور در
جانداران سبزینهدار رخ میدهد. ضمن این فر ایند انرژی
ت 5
ترکیب و حاصل میآیند ذخیره میشود. وقتی در
كلرويلاستها آب و دىاكسيد كربن با هم تركيب مىشوند. قند
حاصل مىآيد و اكسيزن به عنوان يك مادة دفعى آزاد و
۱
صفحه 179:
كياه 2300 0
072 دیاکسیدکرین
Ren eB oS Se ee Tie eS" Ti
این گاز از طریق روزنههای هوایی وارد برگ میشود سپس در
ار ا ICE ED Ee eB EE
مىشود و از طريق انتشار وارد سلولها مىشود و به كلرويلاستها
ل ل ل
اق (۰
بوته ذرت كه در يك جريب زمين كاشته شدهاند در 00
فصل رشد بيش از (0(0©© كيلوكرم كربن در خود ذخيره
0 ا ل
لازم است. دىاكسيدكربن مصرف شده در فتوسنتزء كربن و
0 ا ا ROB eS
صفحه 180:
كياه 2300 0
0-۶ نور
" طيف وسيعى ان يررتوها ان خورشيد به فضا منتشر مىشود.
ميزان انريزى اين يرتوها در هر ثانيه معادل يك ميليون
برابر تمام ذخاير سوختهاى فسيلى كرة زمين محاسبه
كردهاند. اين يررتوها بموصورت ذرات كوجكى بتنام فوتون يا
eS ا ا ال دك
بوده و انرزى هر فوتون بستكى به ميزان تواتر آن دارد.
فوتونها يا يرتوهايى كه طول موج كمترى داشته باشند
انرژی و قدرت نفوذ بیشتر و آنهاییکه توان موج بیشتری
دارا باشند انرزى و قدريت كمترى دارند. در,ضمن هر قدر
eS") ل ا ل ا ا ا
جابدجا كريدن الكترونهاى يك ماده خواهند داشت.
صفحه 181:
ope tem ۱ . ۱۳۳0 صن (i'm) 1۳0
را ee ee ee ty
امواج راديويى | میکروویوها | قرمز دور مادراء | اشعه ايكس | اشعه كاما
“ |
IE ee)
سررلكة زو 300009 58000 600100 65017 700۱ 750m
«جطل ازایش طول Cx
فزایش آنرژی سب
صفحه 182:
(pee rans
1
i
4
i
صفحه 183:
گیاه شناسی )
One Sone)
چند نوع کلروفیل شناخته شده است که در همه آنها يك اتم
منيزيم وجود دارد. ساختمان كلروفيل با بخش آهندار
هموكلوبين خون جانوران شباهت دارد.
غشای تیلاکونیدهای کلروپلاستهای بیشتر گیاهان دو نوع
كلروفيل دارد. كلروفيل 3 و كلروفيل (ا. كلروفيل 2ج سبز
روشن و كلروفيل ( سبز متمايل به زرد است. بمطور
معمول مقدار كلروفيل ج در كلرويلاست © برابر مقدار
cul itis Is
صفحه 184:
صفحه 185:
010
Venere hee)
" بر روى تيلاكوئيدهاى كلرويلاستها مجموعدهايى از حدود
0 ©© تا (6<000 مولكول از رنكيزههاى مختلف (بهظور
عمده كلروفيل 3» کمی کلروفیل 0 و كاروتنوئيدها) همراه
با برخی پروتئینها گرد همآمده و مجموعههایی بهنام
فتوسیستم بهوجود میآورند. فتوسیستمها محل به دام انداختن
انرژی نوری هستند. در هر فتوسیستم مولکولهای کلرو فيل
cD Dee
و به مولكولهاى كلروفيل 3 انتقال مىدهند.
صفحه 186:
مودکولهای رنگیزه گیرنده ۳
صفحه 187:
گیاه شناسی )
Bene eee ee lie
" يك دسته از واكنشهاى فتوسنتز در حضور نور انجام
میشوند. اینها را واکنشهای وابسته به نور (واکنشهای
ريوشنايى).مىنامند. دسته دوم واكنشهايى هستند.كه براى
ا ener 7
تاريكى و هم در روشنايى انجام مىشوند واكنشهاى مستقل
از نور (واكنشهاى تاريكى) نام دارند.
صفحه 188:
(از استروما)
ce +
Ne rat isi فسفری شدن
شدن نوری چرخهای 777
صفحه 189:
كياه 2300 0
1 مستقل از UR fone)
این واکنشها بهطور مستقیم به نور وابسته نیستند. در اين
مرحله 200 احياء و اولين تركيبات آلى ساخته مىشوند.
براى احياء دىاكسيدكربن ,هيدروزن و رت
صفحه 190:
گیاه شناسی )
و
كالوين» در دريون استروماى كلرويلاستها صورت.مىكيرد.
صفحه 191:
,70+ ,تاو - ۶1۵۵ +۶6۵۱
دو ملکول
:۲ - فسفو lS
oe
J 2200
5
رییولوزت ۵ س lind
ترانس کیتولاز. آلدرلاز و دیگر آنزیمها
صفحه 192:
گیاه شناسی )
00-© بازده فتوسنتز
۴ بازده يك دستگاه از طریق اندازهگیری انرژی مصرف شده نسبت به
انرژی دستگاه تعیین میشود. طبق قانون دوم ترموديناميك تبدیل
انرزى دن هیچ دستگاهی صددر صد نیست. یعنی همه انرژی داده
Cee eed ل ا ا لك
هیچ ا ا ل Be Swe
Cees Im rew ا ان
انرزى خورشيدى كه به برك مىتابد حدود (6/0-6/0 درصد در
ال و
در مواد آلی مانند هیدراتهای کربن اندوخته میشود و بقیه آن
بهصورتهای مختلف مانند بازتابش گزّماه تبخیر و غیره هدر
میرود.
صفحه 193:
گیاه شناسی )
0-0 عرامل موثر بر شدت فتوسنتز
۱ Deer can
يك گیاه متصاعد میشود و یا میزان دیاکسیدکربنی که در
واحد زمان جذب گیاه میشود محاسبه میکنند.. عوامل
درونى و عوامل بيرونى در شدت فتوسنتز مؤْثرّند.
صفحه 194:
گیاه شناسی )
09-© تنفس
ا ا ا ل رك ل EXT
يه مولكولهاى بيجيدة مواد آلى (غذا) و استفاده از انرژی
اندوخته شده در آنها را دارا باشند. عمل اکسیداسیون مواد آلی کد
منتهى به آزاد شدن انرزى مىشود مستلزم جذب اكسيرّن از راه
er ا و ريشة گیاه است. بتابراين تظاهرات
خارجى تنفس عبارت است از جذب 20 و.دفع 20.0 يعنى
مبادلات گازی بین گیاه و محیط. ولی بهطوری که در زیستشناسی
ل ل ل ا ا Cet 2
اساسى كه منجر به شكسته شدن مولكولهاى مواد آلى و رها شدن
انرزى مىشود در درون سلولها انجام مىيذيرد و ما از آن به عنوان
تنفس سلولی نام میبریم.
قدرت
صفحه 195:
گیاه شناسی )
60 شدت تنفس
" مقدار اكسيزن جذب شده و يا دىاكسيدكربن دفع شده را در
واحد زمان» شدت تنفس میگویند. اگر تعریف شدت
فتوسنتز را به خاطر بيآوريم ملاحظه مىكنيم كه تبادلات
گازی در اين دو فرآیند عکس يكديكرند. در تنفس اكسيزن و
هیدرات کربن به مصرف میرسد و آب و 200 تولید
میشود. در صورتی که در فتوسنتز آب و 200 به
۱
صفحه 196:
گیاه شناسی )
9-9 کسر تنفسی
۱ Te SIs
میبينیم که معمولاً حجم دیاکسیدکرین دفع شده از گیاه
برابر حجم اكسيزين جذب شده نيست. نسبت بين.اين دو را
كنا للم :لون كدر ون كلق و عله داك ett, كدو
رویش و گل دادن گیاه متفاوت بوده وتا حدودی نوع
مادهای که در واکنشهای تنفسی تجزیه میشود را مشخص
میسازد.
صفحه 197:
4ب
گیاه شناسی )
صفحه 198:
گیاه شناسی )
ا ا ا eter ety Vee ve
كانون ساخت مواد وينُهاى هستند كه تنظيهكننده» ارتباط
ا اا 0 0 0 2210-07
" اين مواد موجبات تنظيم رشد ريشه» ساقه, برگه جوانهها و
همچنین زمان گلدهی رویشدانه» افتادن برگها» میوهها و
سایر فعالیتهای زیستی را فراهم میآورند. عمدة این مواد
شیمیایی هورمونهای گیاهی نامیده میشوند.
صفحه 199:
كياه شناسى )
عناصر ضروری گیاه را اغلب به دو دسته پرمصرف یا
يرنياك.و كممصريف يا كم نياز تقسيم مىكنند. عناصر
پرمصرف آنهایی هستند که مقدار مصرّفشان در گیاه بیش
از عناصر كممصرف است مثلاً مقدار ازنت (عنصر
ييمصرف) كياه هزاران برابرٌ مقدار روى (عنصر
کممصرف) است. براساس این تقسیمبندی عناصر ,۷
P, N, O, H, C ,5 ,ا ,3) يرمصرف و عناصر
Gigune C4 pases C], B, Mo, Zn, Cu, Mn, Fe
مىشوند.
صفحه 200:
گیاه شناسی )
| روشهای بررسی نیاز غذایی گیاه
ا ا ا 7 ل 0 00
ل كس ا ل ۱
روشهایی که بهمنظور برآورد میزان نیاز گیاه به عنصر
معین یا عناصر معین است میپردازيم. در اين مورد سه
روش متداوك را مىتوان نام برد:
پرورش گیاه در محلولهای غذایی
©. تجزیه و بررسی خاك
تجزیه بافت و اندامهای گیاه.
" هر يك از اين روشها محدوديتها و مزايايى دارد كه با
rey ل
صفحه 201:
كياه 2300 0
يرورش كياه در محلولهاى غذايى
برای اینکه معلوم شود چه عناصری برای رشد گیاه
ضروری است. پرورش گیاه در محلولهای غذایی که
پرورش هیدر وپونيك (۳۱۷۵۲000۳6) نامیده میشود
وسیلهای مهم میباشد آغاز تاريخچة پرورش گیاه در محیط
مایع را میتوان سال 866 میلادی دانست که در اين
سال يزوهشكرى به نام وود واريد (3101ل/الا [000لالا) در
gg kena! ا رن ۱
eee ا apy ا
صفحه 202:
گیاه شناسی )
* تاکنون فرمول بیش از (166) محلول غذایی مختلف منتشر شده
است که تفاوت آنها در نسبت غاظت عناصر است. تعیین اينکه
كداميك از اين محلولهّاى غذايى بهتو است به دلايل زير ساده نيست.
). سرعت جذب عناصر بهوسيله ريشه يكسان نيست و تركيب محلول
غذایی ضمن پروزش گیاه دستخوش تغییر است.
نیاز انواع گیاهان به هر عنصر متفاوت است» مثلاً برخی از
we SS ee re ane Bere eens ۳
rere ا ل كا
0 ا ا Inc)
سرعت استفاده از مواد غذايى موجود در محلول غذايى را تغيير
5
صفحه 203:
گیاه شناسی )
eres ie Bic)
" تجزيه شيميايى تمونههاى خاك يكى از روشهاى تعيين مقدار عناصر
غذايى موجود در آن است عامل اصلى در اين روش نحوة
نمونهبردارى است كه بايد با دقت تمام از جاهاى مختلف و عمقهای
معین خاك تهیه شوند. ناهمگنی ترکیب غذایی خاك دز سطح يك
مزرعه یا يك باغ میوه زیاد است و به همین علت تعداد نمونهها باید
و
تجزیه شیمیایی خاك بیشتر بهمنظور تعيين ميزان نياز كياه به كود
شيميايى در صورتى مفيد خواهد بود كه اطلاعاتى نيز در مورد
میزان جذب و مصرف عناصر توسط گیاه در دست داشته باشیم. اين
اطلاعات از تجزيه شيميايى خاك به دست نمىايد بلكه از بررسيهاى
تجزيه بافت و اندامها بايد حاصل شوند.
صفحه 204:
گیاه شناسی )
۱۳ culls 43 jai P-O
3 تجزيه بافتهاى كياهى روشى است كه وضع غذايى كياه را با تعيين
علخت كتاكرة دن ادر ير ار ادر ين كلد" اندامى كه بيشتر به اين منظور
مورد استفاده قرار مى. (oR inet paca
اساس تجزیه |
غلظت عنصر ایی مشخص در بافتهای آن است برای این منظور
ACFE TES ی
eS See) DP ۱
Rein pS ADM aI eSinA eae 0 ۱
راکه در رژ غذايى اوليه داده نشده استء به مقادير زياد به آنها
میدهند. در نتیجه تا هنگامی که تر ا 0
eG NSE ere ayer ew eI Onc کی RW eee be
ك5 هر ae gh rot ی مار کون مر ات
ا em ل 0ت 0
شیمیایی تهیه میشود.
صفحه 205:
كياه 2300 0
igre tifa 0 | كياهان
" در اين بخش بهطور خیلی اختصار به نقش مشخص و
ESE eA ی
Sep LOE ۱
EURO ED TEED TO Se DICE SES Teed eae)
Fee lo See eo) beeen
REPT ne ES y= CGE NESW REEDS) 7 9
كمبود ازت قرار مىكيرد.
صفحه 206:
گیاه شناسی )
33!
* از اجزای ساختمانی اسیدهای آمینه پروتئینهاء آنزیمهاء کو آنزیمهاه
اسيد نوكلئيك؛ كلروفيل» اغلب غشاهاى كياهى بسيارى از
eee Seeder. ا ا ا BES ere
گیاه است. مشخصترین علامت کمبود ازت در گیاهان کاهش میزان
رشد و بروز حالت كلروز است.
كوكرد.
" از اجزاى سازنده سه اسيد آمينه سيستين» سيستئين و.متيونين است
OY eee Bnet ed |
Te Beis Pond Minories ext key) 6 50
بهعلاوه گوگرد جزئی از کوآنزيم ۸ است که در بسیاری از مراحل
جرخه كريس و متابوليسم اسيدهاى جرب دخالت دارد. نشانههای
كمبود كوكرد در كياهان بهطور كلى شبیه نشانههای کمبود ازت
eae)
صفحه 207:
گیاه شناسی )
" در تركيبات فسفاتهاى نوكلئوتيدها و اسيد نوكلئيكها وارد
مىشود. ناقلهاى فسفات؛ فسفوريلاسيون و انرزى اتصالهاى
فسفات در متابوليسم جربيهاء كربوهيدراتها تنفس» فتوسنتز
ا ا ا ا 0 0ه
ا ۹
شدن يروتئينها تجمع قندها در اندامهاى رويشى و ظهور
رنك بنفش در اندامهاى بعضى كياهان است.
صفحه 208:
كياه شناسى [)
" به صورت نمك در تيغه ميانى ديواره سلوؤل بهضوريت
پکتات کلسیم وجود دارد. 005 با اسیدهای آلی
دیگر تولید نمك میکند و یونهای کلسیم معمولاً بهعنوان
ree ل ا ل ل 0
e es) ۱
بهدعهده دارد. كلسيم بهعنوان فعالكننده جندين آنزيم در
کات FS Shen Dee SIDED oC Ree
ريشد لوله كرده مؤثر است. از نشانههاى ويه كمبود كلسيم
تا ۱
ابتدا در قسمت انتهايى بركهاى جوان بمصورت كلروز و
|
صفحه 209:
كياه 2300 0
منيزيم.
" اين عنصر جز مواد معدنى كلروفيل استء منيزيم در
ا ا ۱
نقش دارد. يونهاى منيزيم در فعال كردن بعضى از آنزيمها
نقشى دارند (بهعنوان مثال ترانس فسفوريلاز) اين عنصر
در حفظ ریبوزومها یعنی اندامکهایی که با ساخته شدن
پروتئین مربوطاند نیز نقش بازی میکند.
ا ا ا 0
معمولاً منجر به بروز يك كلروز خاص در بعضى گونهها
به رنگ بنفش میشود.
صفحه 210:
گیاه شناسی )
پتاسیم.
* بر خلاف همه عناصر کانی ماکرومتابولیسمی لازم بزای گیاهان»
يتاسيم بهطور قطع مغلوم نيست كه در تركيب موادآلى كه براى
oN) 0 اساسیاند درآید. پتاسیم يك عنصر غیرقابل
صرفنظر میباشد و نواحی جوان در حال رشد گیاهان ee
ا eee Pe ۱
تنظیمی و کاتالیزوری است و EO RECA Fete ot
شدن روزندها نقش اسمزى بازى مىكنند. يتاسيم به نحوى در ساخته
شدن پروتنینها از اسیدهای آمینه دخالت دارد. متابولیسم
BSS ee ete ise es oe eI
كمبود شديد يتاسيم فتوسنتز متوقف و تنفس افزايش مىيابد. نشانة
کمبود پتاسیم کلروز (زردی رنگ برگ) و نکروز (لکههای پراکنده
ROSTER etre Srey Een nt] 0۳
0
صفحه 211:
گیاه شناسی )
cal
" در ساخته شدن کلروفیل در گیاهان سبز لازم است. بعضی
IID ۹۱(
زنده عمل میکنند ترکیبات آهندار میباشند. نمونه مشخص
TOR 1s KO pry (ECP ل
در مكانيسم اكسيداسيون احياء دخالت دارد. كمبود اين
ee ل ا ا ۱
صفحه 212:
010
" اين عنصر فقط بهمقدار بسيار كمى براى كياهان لازم است و مقدار
زيادى آن براى كياهان سمى است. نقش منكنز در كياهان بهعنوان
كاتاليزور اصلى يا كمكى مىباشد. اين عنصر مخصوصاً در ارتباط
با ترکیبات آهن شاید نقش مستقیمی در پدیده اکسیداسیون احیاء بازی
مىكند. منكنز فعالكننده تعدادى از سيستمهاى آنزيمى آاسست. از
جمله بعضى از آنهايى كه توسط منيزيم غيرفعال مىشوند منكنز
همچنین بهنحوی با ساخته شدن کلروفیل مربوط است بهطوری که
كلزويلاستها فوراً تحت تأثير كمبود.آن قرار مىكيرند. كلروز حاصل
Oe) were ES) ا ان
Pre Teale سس
صفحه 213:
گیاه شناسی )
5
" اين عنصر بامقدار بسيار كم لازم است. ولى محدوده مقدار
TES E7 ل ا ل ل
آسيبديدكى شديد يا مرك سلولهاى مريستم انتهايى ساقه و
ربيشه مىشود (بهعلت غلظت زياد تركيبات فنولتى) و وجود
آن از ساخته شدن ترکیبات فنولی جلوگیری میکند. بر
een exe SSO ES Taree) م
در بعضی گونهها معلوم شده که رشد دانه گرده را تحريك
میکند.
صفحه 214:
گیاه شناسی )
)5
" اين عنصر بجز در تراكم خيلى كم براى كياهان سمى است
ال ا ا ا 0
طبیعی گیاه وجود داشته باشد. کمبود روی سبب بههم
خوردكى ساختمان نوك ريشه» كوتاه ماندن و عدم تشكيل
بذر میگردد. روی از اجزای آنزیمهای کربونیک انیدر ایز
زر
آنزيمى است. ربوى همجنين در ساخته شدن اسيد ايندول
استيك که يک هورمون گیاهی است لازم میباشد.
صفحه 215:
كياه 2300 0
5
و ۱
به غلظت بسيار كم؛ جون مس يكى از اجزاى آنزيمهاى
UE ee ا ا ا ا ات
اكسيداز و همجنين يلاستوسيانين است. يكى از نشانههاى
كمبود اين عنصر بيمارى نوك ميرى مركبات. و بعضى
درختان دیگر است.
صفحه 216:
گیاه شناسی )
موليبدن.
۴ از همه عناصری که بهطور قطع ضریوری بهشمار میآیند.
موليبدن به كمترين مقدار لازم است. اين عنصر معمولا
بهصوريت .يون موليبدات در اختيار كياهان قرار مىكيرد.
يكى از نقشهاى اين عنصر عملى است كه در سيستمهاى
ل ا ا ا ا
انجام مىدهد. نشانههاى كمبود ان بيشتر به نشانههاى كمبود
ازت شباهت دارد و توليد كل نيز در كياهان محدود
مىكردد.
صفحه 217:
گیاه شناسی )
کر
" يك عنصر ميكرومتابوليسمى ضرورى براى كياهان است
CON ioe tay -SIC EN) ل کر
مولكول آب طى واكنشهاى فتوسنتزى عمل كند. نشانه كمبود
اين عنصر کلروز برگهای جوان و پژمردگی گیاه است.
صفحه 218:
گیاه شناسی )
528
[0 ا ا ا
ea pepe er een ل ا re ES
گونههای نمك دوست. افزودن ترکیبات سدیمدار به خاك
معلوم شده است كه منجر به رشد سريعتر بسيازى از انواع
EDT ene eT ee) eS لان
صورت کمبود پتاسیم و در مورد بعضی گونههای دیگر
حتی وقتی یتاسیم کافی باشد صدق میکند. نمونه گیاهان
دسته اول جو» هویج پنبه» کتان و گوجه فرنگی و گیاهان
دسته دوم کرفس» انواع چغندر و شلغم میباشد.
صفحه 219:
كياه 2300 0
سیلیس,
ی 1
گونههای گیاهان عالی ضروری باشد. سیلیس بهطور قطع
عنصر اصلی برای رشد طبیعی دیاتومهها است.
۳
و
ern bere) wollen 1
ممکن است این عنصر برای گونههای معینی از جنس گون
ضرورى باشد.
صفحه 220:
0 شناسى 01
فصل هشتم
فتوپریودیسم
صفحه 221:
گیاه شناسی )
۱ و
ا محسوسسرترين
Rae ga OO 7 aS)
اساس دانش ما از اين يديدة در سال (0©©)0 وقتى كارنر و آالارد
رشد توتون رقم مریلند ماموت را در گلخانه طی ماههای زمستاتی
بررسی کردند ریخته شد. این رقم توتون که در تابستان به ارتفاع
۱
واشنگتن کل نمیدهد از طرف دیگر بوتة ساقهای که در گلخانه در
زمستان كشت مىشود بيش از |) متر رشد نمىكند ولى كل و بذر
زياد توليد مىنمايد اين مشاهدات منتهى به اين فرضيه شد كه رشد و
نمو غير مشابه بوته توتون در دو فصل نتيجه تفاوت طول روز
ا ۳
صفحه 222:
گیاه شناسی )
0-0 گیاهان روزکوتاه
" اين كياهان در محدودة فتويريود كوتاهتر از فتوتّريود 3
مىد هند. اگرچه بعضی گونهها لااقل در فتؤتريودى كه.تا حدودى
طولانىتر از حدمطلوب است و ۱9| پراکنده گل میدهند در
re top eee eee Be) 0
گل نمیدهند و بهطور نامحدود بهحالت رویشی باقی میمانند.
گیاهانی که بهعنوان روز کوتاه طبقهبندی میشوند شامل حسن
يوسفء سيبزمينى شيرينء كل ستارهاى» توتفرنكىء آمبروز»
داوودی بنفشه. شاهدانه» فاربیتیس» گونههای اسفناج کالانگوئه»
ree Erker Dee here TCO ese 0
اغلب كلهاى أهلى و وحشى نواحى مهتدل است كه در اوايل بهار يا
اواخر تابستان به كل مىروند.
صفحه 223:
گیاه شناسی )
©-© كياهان روز بلند
" فقط در شرايط فتويريود طولانىتر از فتويريود بحرانى تا
روشنايى دايم بهسهولت كل مىدهند. ۳
NS) Ce eS DE acs Sea 2
خيلى طولانى انجام مىكيرد. ولى اين امن لااقلدر برخى
ا ل ا ا ا
لحك رت یر كر رار ياك اد كر تالش Sey)
بهحالت رویشی بهطور نامحدود قرار مىكيرند. كياهان اين
گروه اسفناج» جغندر» تربچه کاهو 0
اغلب غلات» دم Pees شبدر ختمی درختی» سیبزمینی
و اغلب گلهای اهلی و وحشی نواحی معتدل هستند که در
اواخر بهار یا تابستان به کل میرود.
صفحه 224:
كياه 2300 0
©-© كياهان بىتفاوت «روز خنثى»
ا 5
روشنايى مداوم بهسهولت گل میدهند. گیاهان این گربوه
شامل گل آهار» گل قاصدك. گندمك» گوجه فرنگی» پنبه»,
گندم سیاه و برخی ارقام توتون است.
صفحه 225:
010
00
" براى برخى از كياهان روزكوتاه محدود فتويريود كه طى آن كل
0 بسیار محدود, است در را آنها يك فتويريود بحرانى
SN figs تور تدای سم تشرد بت اوه SADE
5 اعتء براى لوبيا سورًا بيلاكسى تقريباً =( a) ساعت»
و
ساعت است و به همین ترتیب يك ف 1 يود بحرانی برای گیاهان
Tete" DLLs Ie ED 0
طولانیتر گل میدهند. مثلا دوره فتوپریود برای بذرالبنج 48
ساعت و برای جغندر یکساله 5 تا *6) ساعت است. کیاهانی
بیتفاوت مانند گیاهان روز بلند فقط در محدوده طول روز طویلتر
إز فتويريود بحرانى به كل مىروند. ولى طول روز بُحرانى اين قبيل
كوندها كوتاهتر از فتويريود بحرانى كياه روز بلند است. كياهان
اا ا
أنها يا ميان أن دو است كل مىدهد. مثلاً يك رقم نيشكر فقط در
فتويريود كه تقريباً بين 00/© و ©) ساعت است cy میدهد.
صفحه 226:
كياه 2300 0
<6-© فتوبريود القائى
" جرخه فتويريودى كه كلدهى را در كياه ايجاد كند يك جرخه
ل 0 ا ا ا 0 7
القايى ناميده مىشود. يك دوره روشنايى © ساعته متناوب
با يك دوره تاريكى © ساعته يك جرخه القايئ براى كياه
روز كوتاه توق است كه فتويريود بحرانى آن ©0/©
ساعت مىباشد. يك دوره روشنايى ©0 ساعته متناوب با
يك دوره تاريكى © ساعته يك جرخه غير القايى براى اين
0-2 03
صفحه 227:
گیاه شناسی )
©6-© مكانيسم كلى فتويريوديسم
" كلدهئ بهعنوان مثال ذر يك كياه روز بلند نظير اسفناج
موقعی شروع میشود که فقط برگهای گیاه در معرضص
فتوپریود بلند قرار بکیرند. اگر مریستم انتهایی در معرضص
فتوپریود بلند باشد نتیجه ادامه نمو رویشی است: نتایج
مشابهى هم در تعدادی از گونههای روز بلند و هم گونههای
۳
صفحه 228:
گیاه شناسی )
©-© فعل و انفعالها در مريستم
" فقط مريستمهاى انتهايى ساقه كه ممكن است به صورت انتهايى يا
جانبى روى ساقه بموجود آيد مىتواند به مريستمهاى كل تبديل شوند.
چندین عامل تعیین میکند که کدام مریستمها و به چه مقدار به گل
he een se one ا ا لك ل
EOE Oe Eee teen eS Crea ee PEN EGrat
رشد لازم قبل از رسیدن به اين مرحله از گونهای به گونه دی
ا ل eT ar ENO O ne م
Eee Ie Te Ce eI yee م
گلاهی ایجاد کرد. بعضی دیکر از گیاهان بزای رسیدن به مرحله
et ee reve nn ae bye ۱۳
رامىتوان ديد كه از © تا (0)© سال رشد مىكنند سيس يك بار كل
داده و میمیرند.
صفحه 229:
گیاه شناسی )
0-2 نقش مواد بازدارنده در فتوپریودیسم
" شواهذى نشان مىدهد كه مواد بازدارنده لااقل درن برخى
كياهان در اين فرآيند نقشى داريند. مواد بازدارنده ممكن
ve Te Bsa 7
دارند توليد شوند و نتيجه آن اختلال در انتقال فلوريزن است
SB Ee ا ا ا ا ا
مواد متابولیسمی را حداقل در بعضی گونههای روز کوتاه
نباید نادیده گرفت,
صفحه 230:
گیاه شناسی )
©-9 تفاوتهاى اساسى در واكنش فتوبريودى كياهان روز بلند و روز
sta
BRD ACHES Tee NEP SPP Bn eT eres
Shree eee ep re eee BED Eros Ise re me kt
صادق است. بنابزاين كياهان رون بلند به صورت يك كروه و
مخصوصاً نوعی که اجباری است بهطور مشترك در رفتار
فتویریودی خود خصوصیات معین و مشخصی را منعکس میکنند.
درباره كياهان روز كوتاه هم مىتوان اين مطلب را بيان كرد ولى
بايد تأكيد شود كه رفتار فتويريودى فقط تعداد قليلى از كياهان روز
كوتاه بهطور کامل مطالعه میشوند. در واقع مسلم است که انواع
بیشتری از الگوهای رفتار فتوپریودی از آنجا که بررسیها نشان داده
ep Enea rere)
صفحه 231:
گیاه شناسی )
را ۱۳
خصوصیت اساسی در واکتش فتوپریودی گیاهان روز بلند
۱
در چرخههای 002 ساعته روی آغاز گلدهی است.
و ا را
<6 ساعته صادق: است. كياهان روز بلند در دورههاى
ل كن بر مرچ را
LTO SOLES) ا ا ل 20
ORG acon 7 تناوتٍ دو ساعت
تاريكى است كل مىدهند.
صفحه 232:
0 شناسى 01
* فصل نهم
هورمونهای گیاهی
صفحه 233:
گیاه شناسی )
ا ا ا eter ety Vee ve
كانون ساخت مواد وينُهاى هستند كه تنظيهكننده» ارتباط
ا اا 0 0 0 2210-07
" اين مواد موجبات تنظيم رشد ريشه» ساقه, برگه جوانهها و
همچنین زمان گلدهی رویشدانه» افتادن برگها» میوهها و
سایر فعالیتهای زیستی را فراهم میآورند. عمدة این مواد
شیمیایی هورمونهای گیاهی نامیده میشوند.
صفحه 234:
گیاه شناسی )
94 اکسینها
* در سال 4800 چاراز داروین زیستشناس انگلیسیو فرزندش
متوجه شدند كه «كولئويتيل» كياهان تيرة غلات (غلاتى كه ساقة
نورسته اين گياهان را دربرمیگیرند) بهسمت نور يك جانیه خم
میشود. آنها دریافتند که با پوشاندن نوك کولئوپتیل بهوسیله يك جسم
کدر این خمیدگی حاصل نمیشود. در سال 1958 يك
فیزیو لوژیست هلندی به نام پریتس ونت تحفیقات داروین را دنبال
کرد. او نوك کولئوپتیلهای جو دو سر را قطع کرد و آنها را بر
روى مقدارى آكَار (مادة زلاتينى مانندى كه از جلبكهاى قرمز
بمدست مىآيد) يهن شده قرار داد. يس از جند ساعت نوك
کولئوپتیلها را برداشت و آگار را به صورت مکعبهای بسیار کوچك
برش داد. سيس قطعات كوجك آكار را برروى سطح برش
کولئوپتیلهای نوك بریده قرار داد.
صفحه 235:
گیاه شناسی )
٩ او مشاهده کرد هرگاه قطعه آگار تمامی سطح برش را
بيوشاند» رشته كولئويتيل به طول قائم انجام مىشود. اما اكر
قطعه آگار در يك سمت سطح برش قزار. گیرد کولئوپتیل
بهسمت دیگر خم خواهد شد. او از اين آزمایشها نتیجه
گرفت که از نوك کولئویتیلها مادهای ترشح شده,و وارد آگار
میشود و این ماده مسئول خمیدگی در
این اندامهاست ونت این ماده را «اکسین» نامید (از لغت
gener کر دادن).
صفحه 236:
گیاه شناسی )
" اكسين علاوه بر افزايش رشد طولى سلولها در فعاليتهاى
So ا ا ا ا ا
بنابراين در توليد رييشه بر روی قلمههایی که در آنها
ريشدزايى به سختى صورت مىكيرد از اكسين استفاده
مىشود. جوانه انتهايى ساقه با مقدار زيادى اكسين سريع
رشد کرده تا مدتی از رشد عدهای از جوانههای کناری
Spe WEBNS ICS ا ا ا ۳[
کنترل اکسین جوانه انتهایی است. اکسین موجود در پهنك
برگ موجب دوام برگ میشود و از ریزش آن جلوگیری
میکند.
صفحه 237:
گیاه شناسی )
" اكسين كريجه تشكيل كل را به تأخير مىاندازد اما در
ا را
مىشود. اين امر موجب شده كه در مواردى از اكسين در
توليد ميوههاى بىدانه (بكريزايى) استفاده شود. در اين حالت
از گردهافشانی جلوگیری به عمل آورده و تخمدان را تحت
تأثير اكسين قرار مىدهند در نهايت تخمدان بدوان انجام لقاح
تبدیل به میوه بیدانه میشود. اکنون معلوم شده که مادهای
0
است و ساير اسیدهای آبی که نظیر اکسین عمل میکنند به
اسید ایندول استيك تبدیل میشوند.
Be ae ct ate remove ESKER
0 ا
صفحه 238:
گیاه شناسی )
کاربرد اکسینها در کشاورزی
و رت
ميوه جندين برابر قدرت خود كل و ميوة توليد مىكنند اما
اگر. همه گلها به میوه تبدیل شوند» کیفیت میوه به شدت
تا
سال بعد كم مىشود. براى بيشكيرى از اين حالت و حفظ
تعادل باردهىء كاربرد غلظتهاى معينى ان اكسينها سبب
ریزش تعدادی از گلها خواهد شد.
" ©. ازدياد كياهان و كشت بافت.براى توليد رزيشه در مورد
كياهان سخت ريشه زا مثل يسته و كريدو و همجنين القا
ريشه در كياهانى كه با كشت بافت تكثير مىشوند.
صفحه 239:
گیاه شناسی )
9. استفاده به عنوان علفکش: مثل دیکلروفنوکسی استيك
اسید (-4 سآوو) در علف هرز باعث رشد سریع میشود
و باعث میشود که ذخيرة ريشه مصرف شود و گیاه به
۱
۱ ES RNS ri
اثر مىكند و هريكاه مقدار اكسين از حد مورد نياز بيشتر يا
كمتر باشد بر روى اندامهاى ياد شده اثر نخواهد كرد. بياى
ار ل ا ل eer
مقدار زياد سبب توقف رشد ريشه مىشود. اكسين مورد
نياز براى رشد جوانهها بیشتر از ريشه و براى رشد ساقه
بيشتر از جوانههاست.
صفحه 240:
گیاه شناسی )
۳
در سال 906۲ در آلبومین شیری تارگیل و ذرت مواردی
شناخته شد كه بر رشد كياهان اثر مثبت داشتند. اين.مواد را
سيتوكنين ناميدند. سيتوكنينها كروهى از تركيبات طبيعى در
کی ری ی رک
ae ESD meter) ا ee ۱
دارند. اين مواد بهطور کلی در تمام مراحل رشد گیاهان از رویش
ت ۱
و
eee eo ew an Senet DOL eva) e ge Ss ات
ال كت
صفحه 241:
6| كياه شناسى
020 Tet tn (ar
‘Zeatin .d
۰۱۱۱۱۷۵۲۵
‘Dimethyl- auyl- adenin .9
«Methyl Thiozeatin .
صفحه 242:
010
ب) سيتوكنينهاى مصنوعى
۰86۱۱2۷۱ 7 0٩
Ethoxy ethyl adenin ©
Tetra- hydro- pyranil- & benzyl- adenin
(PBA)
صفحه 243:
كياه 2300 0
موارد استفاده از سيتوكنين در كشاورزى
6. در كشت بافت
©. غلبه جوانه انتهايى ريا از بين مىبرند. در فلفل زينتى
OD Ee Sete Cee ene ae)
Be eS Ce we ee Bie) io)
0 rer een
صفحه 244:
گیاه شناسی )
تت ۳
" در ساكل ©©099 دانشمندان ثياينئ نوعى بيمارتى را در
كياه برينج كزارش تادند كه در آن طول:بوته دو برابر طول
بوته معمولی میشد.
" بوتههاى بيمار ضعيف بودند وَ دانه توليد نمىكردند. آنها
دا له رل
قارج به نام جيبرلا است. سيس مادة مؤثر در اين قارج را
Ener eeey ا 0
جیبرلین نه تنها در قارچها یافت میشود بلکه دهها ترکیب
مشابه آن را از گونههای مختلف گیاهی به دست آوردند یا
بهطور مصنوعی ساختهاند.
صفحه 245:
گیاه شناسی )
جیبرلینها بهطور کلی در مراحل مختلف رشد و نمو گیاه از
POSED) ا ا ل ا ا SD
برنج گفته شد جیبرلین موجب رشد طولی ساقه به ویژه
ساقة گیاهان کوتاهقد (پاکوتاه) مانند ذرنت» نخود و لوبیای
پاکوتاه میشود. ولی رویانواع پابلند آنها تأثیز چندانی
ندارد. بعضی گیاهان مانند کلم در سال دوم گل میدهند»
Ie eS Es Ee.) ۶
طویل میشود در سال اول گل میدهد. بتابراین جییرلین بر
De Ie Tee Tee) ۱
و دانههاى در حال خواب مىشود. اين مواد برخلاف اكسين
از ريشهزايى جلوكيرى مىكنند و مانع تشكيل ريشه بر
روی قلمهها میشوند.
صفحه 246:
گیاه شناسی )
كت لت تا
Leo ا 0 dish .
ا BC Sa OE ED Ne ee Rew ee
اثر بازدارندهها مىباشد كه جيبرلين باعث از بين رفتن دوزة خواب
مىشود.
©. به وجود آمدن كلهاى نر
5 tones Cen
9. جانشین نقش سرما در جوانهزنی بذرها و غده میشود
©. بزرك كردن اندامهاى كياه: قبل از لقاح در انكور جيبرلين باعث
MOE eo) 0
©. تأخير در زمان رسيدن ميودها: اكرايك ماه قبل از رسيدن يرتقال
رین ره رل رل رب سرت سب رس زنك رايد
mB et eres
صفحه 247:
گیاه شناسی )
9-9 هورمونهای بازدارنده
" هورمونهاى بازدارنده از رشد Plant growth)
۲5 رشد و نمو در گیاهان تحت تاثیر عوامل
مختلف تنظیم کنندگی» قرار میگیرد. گروهی از
تنظيمكنندههاى رشد كياهىء بازدارندههاى رشد هستند. اين
مواد نیز بر دو ل ل 0
حاصل فرآوردههای متابولیسمی گیاه میباشند نظیر اسید
آبسيزيك که به شرح آن میپردازيم و گروه دیگر که بهطور
مصنوعى ساخته مىشوند وادر كشاورزى نيز استفاده
ا ا ال 0 ۱
كلرايد (0.0.0) سوكسينيك اسيد دى متيل هيدرازين را
میتوان نام برد.
صفحه 248:
گیاه شناسی )
رت
ا ۱
میتوان آن را در همه اندامهای گیاهی یافت اما بهطور ویژهای در
ديواره ميوههاى.ابدار وجود دارد ور از رويش داندها در ۱ ۱
جلوكيرى بهعمل مىآورد. اسيد آبسيزيك و مشتقات آن در اغلب
رت
(CBee were eae SNe ee OE) Ee
عمل میکنند. به همین مناسبت از آن بهعنوان هورمون بازدارنده یاد
a DE Dye wee Ns Dene Eee! مر دس
تعرق میشود و موجبات مقاومت گیاه در برابر کمآبی را فراهم
er) ۱
دانهها از جمله اثرات دیگر آبسیزین هستند. به همین مناسبت برای
ا ل ل nO ل 0
صفحه 249:
گیاه شناسی )
oli] 6-6
" در زمانهاى كذشته جينىها مشاهده كرده بودند هنكامئ كه ميوهدهاى
نارس در معرض دود حاصل از بخاريها قرار داده مىشوند
ا ا ا ا Bee
IC ا ا ۱
ژیرادین(<1966) سرچشمه میگیرد که مادة گازی شکل باعث
تسريع در ريزش برك در كياهان مىشود. بيست سال بعد موليش
(1/10115617) به اين موضوع اشاره كرد كه در كياه جو بين
ا ل ل 0 0
رستها و حضور مقادیر کم گازی که در ریزش برگ موثر است
رابطهای وجود دارد. بررسیهای مشابهی بهوسیله نل جوبو
ار رد زر کر ۱3
er an ا Be eee Eee ene
POM OTRO CMTE INGE Bc Pee Br Tan
صفحه 250:
گیاه شناسی )
اتفن.
" اكر مابخواهيم از.اتيلن استفاده كنيم جون فرار است باعث
مىشود كه مادهاى به نام اتفن ابداع شوذ كه موقعى كه بر
روی شاخه و برگ پخش کردند بهراحتی جذب گیاه میشود
و در درون ياخته (سلول) تبدیل به اتیلن و فسفر:و کلر
میشود و به اين ترتیب کاربرد اتیلن در باغات میوه راحت
میشود.