صفحه 1:
يشم dll لمن
exe sl a
صفحه 2:
صفحه 3:
دليل اهميت تاريخ جيست؟
جرا بايد تاريخ بخوانيم؟
آنسان. برای پیمودن راههای پر پیچ و خم و مسیرهای دشوار. نیازمند تجربه ها. درسها و عبرتهای تاریخ است.
ane eee SBT Ce Serer eS) aed ا ا ا لك
تاریخ . بینش و بصیرتیبه انسان می دهدکه از احوالات جامعه ء خوبش و جهان پیرامون خویش باخبرباشد . از
۷
۱ -آشنلییبا تاریخ بهترین و کم هزینه ترین راه برای کسب تجربه از زندگی گذشتگان است. ما هر چیزی را در
زندگی. یک بار می آموزیم و بار دیگر از آموخته های تجربه اوّل مان استفاده میکنیم.
صفحه 4:
1 pear TOOOr Ye Pek ee RUM ge Der Teo IER e| I ا
EU MCOVONC I Sep gOEN anaes eee a FI CoN UIT ا ا TOE TIT
. آینده تخواهیم داشت
۱
خویش و جایگاه تاریخی خویش را به درستی بشناسد و در صحنهء تاریخ نقش مثبتی ایفا نماید.
۴ -اگر کسی از سرنوشت دیگران. عبرت نگیرده خودش روزی عبرت دیگران میشود . از اینرو امام علی )ع( میفرماید: » از گذشتگان
بر ی را ای ات ها ای رانا تا ها
ا ا ل Ser ا Cor ال ل CRS I ا ال ل ۱
eee 22 ores ee gs
۵ -راه رسیدن به »بینش سیاسی« داشتن »بینش تاریخی« است. تا شما اطالعات درستی از تاریخ گذشته نداشته باشید نمیتوانید
| BSS Reese cad
صفحه 5:
ES ee Re ents Ce eee ا لا ل
میشناسیم «
Eee SCC FeO Wee Coen E MOB ME SOCL SD |e SU em CREE TSS aig ل ۱
تاریخی خود را بشناسیم. ما باید بدانیم که هویت تاریخی ما چگونه شکل گرفته است. اصل و ریشفهء ما از کجاست؟ و در طول
...اس سا یر 9
:اقبال الهوری» شاعر و اندیشمند معاصر میگوید
ae} 5 ی a Ee
ا ۱2 راستانی, قعبهای اعساثه ای
pan ere pera 7 <<
قو روشن از سوار سرلزشت فورشئاس أمر زيار سرلرشت
نی ee a 5-5 ee
aed Mea aA NOD eed
نسقهء بور تو را لى هوشمئر ee آمره شیراژه پثر
صفحه 6:
١ .تجربه اندوزى ( كسب تجربه از رويد ادهاى كذشته)
.۲ .عبرت آموزی (پند و درس گرفتن از حوادث ناگوار گذشته )
۳ .بصیرت افزایی (شناخت درست و هوشمندانهء مسائل جامعه)
Cer ne RPS Er Fe eer
9
1 1 .ابنده نكترى ( نكاه درست به أهداف اينده)
ال ا ۱
صفحه 7:
Ere ل
۱۳ ne. eB bod
۱ همیت علمی :
ال Cel alt Oe DRC ode acl ea es Ue a oe ce Ae oC. ah eae ee
OS DES Rt ee eee ae re Ls ep tad
فا سل 3
پس از ورود اسلام به ایران, انقللب اسالمی ایران. مهمترین تحول و رویداری است که در ایران روی داده است. زیرابه عمر ۲۵۰۰
ا م RP Ere area ean Perry Wohi pyr Vel pepo
۳.خودشناسی :
هر ملتی دارای هویتی است که بر اساس مولفه های دینی, ملی و فرهنگی آن. شکل میگیرد. ملتی که هویت خود را یعنی تاریخ»
ey ey eee er ae ee eae
صفحه 8:
۱ ESBS ES ا
OTS a ea oO are ee ae a a al CoD ee a Ie
Hels oe
با گذشت زمان و فاصله افتادن از وقایع و حوادث تاریخی و دگرگونی جامعه. به مرور آنها مورد فراموشی و غفلت قرار میگیرند و نسل
جدید ممکن است از مبارزات. فداکاریها و ایثارگربهای پدران و بزرگان جامعفء خویش. همچنین از علل و عوامل حوادث گذشته
ا ا ا ل ا الت ال
4 .انتقال فرهنك :
۱
همهء افراد جامعه به خصوص فرهیختگان و دانشگاهیان است. مطالعه و شناخت انقالب اسالمی در واقع نوعی تبادل و انتقال فرهنگی
لى به نسل ديكر است. و هدف آن پیشگیری از تحریف فرهنگ و تاریخ انقلب اسالمی است
صفحه 9:
Atego re ul etd
| Seed cons eee ee Reo oC
9 م ار ار
۱ RS a Se ee Re م
rene) ا
pee ere ag
با توجه به راز و نشیبها و تحول و دگرگونیهایی که در مراحل مختلف هر انالبی زخ میدهد؛انقلاب ها در گذشت زمان دچارآفات
ES RD Sore eel RO SOE Nese eee SC BES cee ee Be ene ood)
0 ل Sea eee a econ ne eS Se Sd Tee Te eee
صفحه 10:
انقلاب هاى يزرى جهان
انقلاب هاى بزرى جهان كدامند؟
كهن ترين و جديدترين آن را بيان نمائيد؟
ارح ادر سهان راك مي سى رخ هاده اشع ار جملف PR gee te come ere getty ere ree
دكركونى هاى وسيع و كسترده در سياستهاى داخلى و خارجى كشورها و همجنين در تحوللت منطقهاى و بين المللى داراى اهميت
7 ا ل ال re reap eve ee eo) Fone ا ل ا ا ل EY
rT RED Ree ei میلادی) ۱۷۸۰ ee
انقلاب کبير الجزایر ر ۱۹3۲ میلادی) ۶ (a Ea en ro) ies
بررسی قرار میدهیم.
۰- انقلاب کبیر اسلامی ایرات ( ۱۱۷۰ میلادی)
صفحه 11:
انقلاب هاء پدیدههایی مثبت يا منفی؟!
PCY Sy pean eRe Teo TT
ee ta Cn OR TC SESS ae cas ee es BL ene a te eae IB
تمیرسند اقا به دالیل منعدد انقلاب ها نتایج مشبتی ,را به دتبال دارند.
۱ )تجربه تاریخی اکثریت انقلاب ها به خصوص انقالبهای کبیر, نشاندهندهی نتلیج مثبت آنها برای سرنوشت بشریت و مردم آن
۱
۲ اتجا که انقلاب عا سیب سرگونی سکومنهای فاسدء سلطنتی و پادشاهی ۰ مورونی دیکنانوری و دسی نشانده شده اند برای
پا
ee ae NCS) ae Reece eon or as ono aa اك
بشريت به دنبال داشتهاند.
ا ا ۱
آمدن ارزشهای جدید و متعالیتر هستند از این رو نیز انقالب ها پدیدهای مثبتی به شمار میروند.
صفحه 12:
rr
انتالب را از نظر معنا و مفهومی و از جنبهی سیاسی» اجتماعی تعریف نمائید؟
انقللب. وازهاي عربى از ر باب انفعال (انقلب. ينقلب. انقلاب) ميباشد كه در لغت به معناى تغييرء تحول ب ركشتكى و دك ركونى
ل ا ل الال للك 2 ار 5 PR
زبر شدنء رجعتء تغيير و تحول« ميباشد. ١
ee Tee) الي
مالع رن رسای SPSL GI Eee ele ENE aI eae eto Pees np
eC ceean oe nce eRC Re SU cre River coe Recess CMe) Bces cedge kere acer Me Seen sete ST) ۳
تحقق روح جمعی یک ملت است۸ ۲ اندیشمند دیگری معتقد است: »انقلاب. تجلی فریادهای عقیم و آرمانهای عظیم یک ملت اسیر
Y yo
صفحه 13:
۱ ام و در
ee SNOT SRS eae co) Save orden Reese NOL SS By es) SS ime cee NO ee
ec eel ee ems eM Ss Bene
در یک جمع بندی کلی انقلاب را از دیدگاه سیاسی و اجتماعی چنین میتوان تعریف نمود: #قیام و طفیان مردم یک کشور علیه
aed وت(
9
ی(
بیدن به نظامی مطلوب Sareea بنيانى همراه بوده و در مدت زمان طوالنىء به ثمر
نشر علم. صن ؟؟
۲ دریای خزر» ا
ل ادا ا و هس
ی
ثلائی» تهران: نشر علم
۷۰ ص ۳۸۵
ee و
صفحه 14:
ee ree Ty
1522011110111
عصیان و سرکشی اند. et ae همراه با قیام (برخاستن)». -۱
".مردمى لند؛ يعنى اقشار مختلف مردم از كروهها و صنفهاى مختلف از شهرهاى مختلف در آن نقش دارند. (شليد آغازكر انقالب
ا ا ل ل ease
ل ل ا ل ا ا EH ROIPC TES ery Pa
اداره ميشود)
هدف انقلاب رسیدن به نظامی جدید و مطلوب همراه با قوانین جدید. حاکملنی جدید و شایسته و ارزشهلیی نو در جهت اهداف -۴
زا
رس oR ll dee SCRE Racer oO MCC Tae ea eS cree ec aaa
ca le) eal aE Reed Nea colin eae eal eat Sant aoa)
ٰ
َّ
ن
م
ح
لر
ٱ
ه
لل
ٱ
م
س
ب
ِ
ْ
َّ َٰ ِ
ِ ْ ِ
يم
ح
ٱلر
ِ
َّ
ِ
انقالب اسالمی
ایران
ضرورت مطالعه و تدبر در
تاریخ
دلیل اهمیت تاریخ چیست؟
چرا باید تاریخ بخوانیم؟
انسان ،برای پیمودن راههای پر پیچ و خم و مسیرهای دشوار ،نیازمند تجربه ها ،درسها و عبرتهای تاریخ است.
کسی که تاریخ نداند،هرچند در رشته ء علمی خود صاحب نظر باشد ولی انسان آگاهی محسوب نمی شود ،چراکه
تاریخ ،بینش و بصیرتی به انسان می دهدکه از احواالت جامعه ء خویش و جهان پیرامون خویش باخبرباشد .از
اینرو ضرورت دارد تا تاریخ را به دالیل زیر بشناسیم و در آن تدبر و تأمل نمائیم:
- 1آشنایی با تاریخ بهترین و کم هزینه ترین راه برای کسب تجربه از زندگی گذشتگان است .ما هر چیزی را در
زندگی ،یک بار می آموزیم و بار دیگر از آموخته های تجربه ا ّول مان استفاده میکنیم.
- 2اینکه از دیر باز گفتهاند» :گذشته ،چراغ راه آینده است« ،سخن درست و حکیمانه ای است؛ چرا که برای پیشبینی درست آینده،
باید تاریخ گذشته را مطالعه نمود .تاوقتی گذشتهء خودرا نشناسیم و از رویدادهای گذشته باخبرنباشیم ،تدبیر درستی نسبت به
آینده نخواهیم داشت .
- 3انسان هم میتواند محکوم تاریخ باشد و هم سازندهء آن .زمانی سازندهء تاریخ خواهد بود که تاریخ خویش ،و جهان پیرامون
خویش و جایگاه تاریخی خویش را به درستی بشناسد و در صحنهء تاریخ نقش مثبتی ایفا نماید.
- 4اگر کسی از سرنوشت دیگران ،عبرت نگیرد ،خودش روزی عبرت دیگران میشود .از اینرو امام علی )ع( میفرماید » :از گذشتگان
پند گیرید ،پیش از آنکه آیندگان از شما پند گیرند « .این سخن ارزشمند امام،شامل همهء زمانها و خطاب به همهء انسانهاست.
چنان که همهء ملتها سرنوشتی شبیه به یکدیگر دارند .تاریخ زندگانی همهء بشریت ،شایستهء عبرت است؛ و همانگونه که ما از
گذشتگان و سرگذشت آنان درس عبرت میگیریم ،چه بسا سرنوشت ما نیز مایهء عبرت آیندگان شود.
- 5راه رسیدن به »بینش سیاسی« داشتن »بینش تاریخی« است .تا شما اطالعات درستی از تاریخ گذشته نداشته باشید نمیتوانید
تحلیل درستی از امروز و آیندهء جهان و کشورتان داشته باشید.
از این رو استاد شهید مطهری معتقد است » :ما به وسیله امروز ،گذشته را بهتر میشناسیم و به وسیلهء گذشته ،امروز را بهتر
میشناسیم «.
-6تاریخ ،هویت ماست .و یکی از علل فراگیری تاریخ ،هویت شناسی و به معنای دیگر ،خودشناسی است .ما باید هویت و شناسنامهء
تاریخی خود را بشناسیم .ما باید بدانیم که هویت تاریخی ما چگونه شکل گرفته است ،اصل و ریشهء ما از کجاست؟ و در طول
سالیان گذشته ،سرنوشت تاریخی ما و پدران و مادرانمان چگونه رقم خورده است؟
:اقبال الهوری ،شاعر و اندیشمند معاصر میگوید
چیست تاریخ ،ای ز خود بیگانهای؟!
داستانی ،قصهای افسانه ای
قوم روشن از سواد سرگذشت
خودشناس آمد زیاد سرگذشت
سرگذشت او گ َر از یادش رَ َود
باز ان َ َدر نیستی گ ُم می شود
ن ُس خهء بود تو را ای هوشمند
ربط ایام آمده شیرازه بند
. 1تجربه اندوزی (کسب تجربه از رویدادهای گذشته)
در ی ک جمع بندی
کلی میتوان هدف
. 2عبرت آموزی (پند و درس گرفتن از حوادث ناگوار گذشته)
. 3بصیرت افزایی (شناخت درست و هوشمندانهء مسائل جامعه)
از مطالعه و تدبر
در تاری خ را چنین
بیان نمود:
. 4هویت شناسی (خودشناسی و خود باوری)
. 5آینده نگری (نگاه درست به اهداف آینده)
. 6بینش سیاسی (تحلیل و درک درست از رویدادهای امروز جامعه)
ضرورت پرداختن به انقالب اسالمی ایران چیست ؟
چرا درس انقالب اسالمی ایران میخوانیم؟
. 1اهمیت علمی :
1انقالب اسالمی ایران یکی از پدیدههای مهم تاریخی در عرصه بین المللی است از اینرو ضرورت دارد این پدیدهء مهم علوم
سیاسی از ابعاد گوناگون در مراکز علمی و دانشگاهی مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد.
. 2اهمیت موضوع :
پس از ورود اسالم به ایران ،انقالب اسالمی ایران ،مهمترین تحول و رویداری است که در ایران روی داده است ،زیرا به عمر 2500
سالهء نظام شاهنشاهی پایان داد و اولین حکومت اسالمی مبتنی برفلسفه و اندیشهء سیاسی تشیع را در جهان بنا نهاد.
. 3خودشناسی :
هر ملتی دارای هویتی است که بر اساس مؤلفه های دینی ،ملی و فرهنگی آن ،شکل میگیرد .ملتی که هویت خود را یعنی تاریخ،
فرهنگ و شناسنامه خود 5را نشناسد و به مرور زمان از صحنه جهانی حذف و یا در فرهنگ های دیگر هضم خواهد شد.
ملتی که خود را بهتر بشناسد ،خود را باور دارد و نسبت به داشتههای خود احساس ع ّزت و سرافرازی میکند و با اعتماد به نفس به
جلو گام بر میدارد و احساس حقارت نمیکند .خودشناسی اساس موقعیت شناسی و پیش نیاز خودباوری است.
. 4غفلت زدایی :
با گذشت زمان و فاصله افتادن از وقایع و حوادث تاریخی و دگرگونی جامعه ،به مرور آنها مورد فراموشی و غفلت قرار میگیرند و نسل
جدید ممکن است از مبارزات ،فداکاریها و ایثارگریهای پدران و بزرگان جامعهء خویش ،همچنین از علل و عوامل حوادث گذشته
غافل مانده و آنها را به فراموشی بسپارد .از اینرو ضرورت دارد تاریخ کهن هر کشوری در حافظه تاریخی مردم آن ثبت و ضبط گردد.
. 5انتقال فرهنگ :
هر جامعهای ،برای ماندگاری و پویایی ،نیاز به انتقال و تثبیت درست فرهنگ خویش از راههای گوناگون دارد .این وظیفهء حاکمان و
همهء افراد جامعه به خصوص فرهیختگان و دانشگاهیان است .مطالعه و شناخت انقالب اسالمی در واقع نوعی تبادل و انتقال فرهنگی
از نسلی به نسل دیگر است .و هدف آن پیشگیری از تحریف فرهنگ و تاریخ انقالب اسالمی است.
. 6آگاهی و بصیرت :
برای آنکه تحلیل درستی از مسائل سیاسی و اجتماعی امروز ایران و جهان داشته باشیم ،باید واقعیتهای تاریخی را به درستی
بشناسیم و با آگاهی و 6بصیرت ،تحلیل واقع بینانهای از آنها ارائه دهیم .در عصر کنونی که عصر انفجار اطالعات نام گرفته است،
باید هوشیار باشیم گول تبلیغات فریبندهء رسانههای مختلف را نخوریم و با سطحینگری و ساده اندیشی ،هرچیزی را می بینیم
یامی شنویم زود باور نکنیم.
. 7آسیب شناسی :
با توجه به فراز و نشیبها و تحول و دگرگونیهایی که در مراحل مختلف هر انقالبی ُرخ میدهد؛ انقالب ها در گذشت زمان دچار آفات
و آسیبهایی میشوند که آنها را از اهداف اصلی خود دور میسازد .از این رو ،به منظور پیشگیری و درمان این آسیبها ،ضرورت دارد تا
آنها شناسایی و سپس با برنامهریزی و سیاستگذاری در جهت درمان آن اقدام نمود.
انقالب های بزرگ جهان
انقالب های بزرگ جهان کدامند؟
کهن ترین و جدیدترین آن را بیان نمائید؟
7در تاریخ معاصر جهان ،حوادث مهمی رخ داده است؛ از جملهء آنها وقوع انقالب ها بزرگ دنیاست .انقالب ها بزرگ ،به دلیل ایجاد
دگرگونی های وسیع و گسترده در سیاستهای داخلی و خارجی کشورها و همچنین در تحوالت منطقهای و بین المللی دارای اهمیت
و قابل تحقیق و تحلیل و بررسی میباشند .به همین جهت با این انقالب ها آشنا میشویم و تحوالت و تأثیرات آن را مورد تحقیق و
بررسی قرار میدهیم.
ابتدا با انقالب های بزرگ جهان آشنا
:میشویم
-1انقالب کبیر فرانسه ( 1789میالدی)
-3انقالب کبیر چین ( 1949میالدی)
-2انقالب کبیر روسیه ( 1917میالدی)
-4انقالب کبیر الجزایر ( 1962میالدی)
-5انقالب کبیر اسالمی ایران ( 1979میالدی)
انقالب ها ،پدیدههایی مثبت یا منفی؟!
آیا انقالب ها پدیدههای مثبتی بودهاند؟ چرا؟
از آنجا که انقالب ها پدیدههایی همراه با تخریب ،تغییر ،خشونت ،خونریزی ،شورش و درگیری هستند پدیدههای مثبتی به نظر
نمیرسند ا ّما به دالیل متعدد انقالب ها نتایج مثبتی را به دنبال دارند:
) 1تجربه تاریخی اکثریت انقالب ها به خصوص انقالبهای کبیر ،نشاندهندهی نتایج مثبت آنها برای سرنوشت بشریت و مردم آن
کشور بوده است.
) 2از آنجا که انقالب ها سبب سرنگونی حکومتهای فاسد ،سلطنتی و پادشاهی ،موروثی ،دیکتاتوری و دست نشانده شده اند برای
رهایی ملتها از این حکومتهای فاسد ،مفید ،مثبت و مؤثر بودهاند.
) 3چون انقالب ها زمینه ساز حکومتهای مردمی ،دموکراتیک و جمهوری شده اند از این جهت نیز نتایج مثبت و ارزشمندی برای
بشریت به دنبال داشتهاند.
) 4مهمترین ویژگی انقالب ها ،مردمی بودن آن است .چون اکثریت مردم یک جامعه خواستار تغییر سرنوشت خویش و روی کار
آمدن ارزشهای جدید و متعالیتر هستند از این رو نیز انقالب ها پدیدهای مثبتی به شمار میروند.
انقالب چیست؟
انقالب را از نظر معنا و مفهومی و از جنبهی سیاسی ،اجتماعی تعریف نمائید؟
انقالب ،واژهایـ عربی از مصدر باب انفعال (انقلب ،ینقلب ،انقالب) میباشد که در لغت به معنای تغییر ،تحول برگشتگی و دگرگونی
است .در زبان انگلیسی واژه انقالب ،ترجمه () Revolutionبه معنی »برگشتن ،از حالی به حالی شدن ،دگرگون شدن ،زیر و
زبر شدن ،رجعت ،تغییر و تحول« میباشد1 .
معنی و مفهوم سیاسی و اجتماعی انقالب
صاحب نظران علوم سیاسی و علوم اجتماعی برای واژهء انقالب تعاریف مختلف و متعددی ارائه داده اند چرا که به نظر آنان انقالب
واژهء پیچیدهای است که برای شناخت آن نیازمند تعاریف درست میباشد .میشل فوکو ،اندیشمند فرانسوی معتقد است» :انقالب،
تحقق روح جمعی یک ملت است« 2.اندیشمند دیگری معتقد است» :انقالب ،تجلی فریادهای عقیم و آرمانهای عظیم یک ملت اسیر
گی روشه جامعه شناس کانادایی ،انقالب را قطع رابطه با وضعیت حاضر میداند که غیر قابل قبول و تحمل ناپذیر میباشد4 .
ساموئل هانتینگتون ،نظریه پرداز مشهور آمریکایی در تعریف انقالب میگوید» :انقالب ،یک حرکت مردمی درجهت تغییر سریع و
بنیانی در ارزشها و باورهای مسلط همراه با خشونت داخلی میباشد.
در یک جمع بندی کلی انقالب را از دیدگاه سیاسی و اجتماعی چنین میتوان تعریف نمود» :قیام و طغیان مردم یک کشور علیه
نظام حاکم برای رسیدن به نظامی مطلوب که معموالً با خشونت و تغییرات بنیانی همراه بوده و در مدت زمان طوالنی ،به ثمر
میرسد«.
-1دریای خزر ،عباس محمد پور ،نشر علم ،ص 44
-2دریای خزر ،عباس محمد پور ،نشر علم ،ص 44
-3تغییرات اجتماعی ،گی روشه ،ترجمه منصور وثوقی ،تهران :نشر نی ، 1385 ،ص 223
-4ساموئل هانتینگتون ،سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی ،ترجمه محسن
ثالثی ،تهران :نشر علم،
، 1370ص385
ویژگی شاخص انقالب
ویژگی شاخص انقالبها کدامند؟ برشمرید؟
1ـ همراه با قیام (برخاستن) ،خروش ،شورش ،طغیان ،عصیان و سرکشی اند.
.2مردمی اند؛ یعنی اقشار مختلف مردم از گروهها و صنفهای مختلف از شهرهای مختلف در آن نقش دارند( .شاید آغازگر انقالب
گروهها یا اقشار خاصی باشند ،اما در ادامه طیفهای مختلف مردمی با آنها همراه شده و انقالب را به پیش میبرند).
. 3علیه نظام حاکماند (یعنی نظام حکومتی که حاکمیت دارد .نظام سلطنتی و پادشاهی که با دیکتاتوری و استبداد و مدیران فاسد
اداره میشود)
4ـ هدف انقالب رسیدن به نظامی جدید و مطلوب همراه با قوانین جدید ،حاکمانی جدید و شایسته و ارزشهایی نو در جهت اهداف
انقالب میباشد.
5ـ همراه با خشونت است .زیرا ،هم حکومت برای بقا و ماندن مقاومت میکند و با نیروهای نظامی خود به مقابله بر میخیزد و هم
مردم برای سرنگونی نظام حاکم دست به خشونت میزنند و با عوامل حکومت درگیر میشوند.