صفحه 1:
ن الرحیم
بسم اللّه الرحمن الر
صفحه 2:
عنوان پژوهش
نواع قالب بندی ساختمان
گرد آورنده ِ
زمستان ۱۴۰۳
صفحه 3:
فهرست موضوعات
* تعریف قالب بندی
ا نالك
8 انواع قالب بندى سيستم هاى قالب بندى
صفحه 4:
تعریف قالب بندی
قالببندی (۴0۵110180۳[6) در مهندسی سازه و ساختوساز, به سیستم مهندسیشده و موقتی اطلاق
میشود که با هدف شکلدهی, نگهداری و کنترل هندسی بتن تازه در حین فرآیند گیرش اولی
12 ) و سختشدن (21111110)) طراحى و اجرا مىشود. اين سيستم به عنوان یک سازه موقت
٩ ۳ ۳ اميك oh | gS جميرى (شامل فشار هيدرواستاتيكوزن
بتن و تجهیزات) را تحمل میکند. بلکه باید الزامات دقیق مهندسی از جمله دقت ابعادی. پایداری
ساختاری» و مقاومت در برابر تغییر شکل 0110۳ 1(6116)) را نیز برآورده سازد.
صفحه 5:
معیارهای انتخاب نوع قالب
Mecca 0 10 0 مسارهاى مختلفى وابستداست كه همكى بايد در كتار هم
.سنجيده شوند
اولاً قالب بايد بتواند فشار ناشى از بتن تازه را تحمل کند. بهخصوص وقتی بتن از ارتفاع ريخته
peal 00 ری آشمت استموادی مثل فلن چوب pedals lis cule
كار ۲ سر اقبصادی نیز هرینه اولیه خرید قال>
تعداد دفعاتی که میتوان از آن استفاده کرد (مثلا قالب فلزی برای پروژههای بزرگتر
مقرونبهصرفهتر است) باید بررسی شود. دقت ابعادی قالب هم حیاتی است؛ یعنی اندازه و شکل
آن باید طوری باشد که بتن پس از خشک شدن دقیقاً مطابق طرح اولیه اجرا شود و انحرافش از
«استانداردهای جهانی بیشتر نباشد
سرعت نصب و باز کردن قالب هم بر زمان کلی پروژه تأثیر میگذارد. پس سیستمهایی که
.سریعتر جمع و باز میشوند (مثل قالبهای مدولار) اغلب ترجیح داده میشوند
صفحه 6:
انواع قالب بندی سیستم های قالب بندی
قالببندی بر اساس جنس مصالح. نوع سازه. و روش اجرابه دستههای مختلفی تقسیم میشود. که مهم
ترین آنها از قرار زیر است:
۱-قالببندی بر اساس جنس مصالح
۲-قالببندی بر اساس روش اجرا
۳-قالببندی بر اساس نوع سازه
۴-قالببندی ویژه
۵-قالبهای پیشساخته ۳0۲0۲۷۵16 216©251))
صفحه 7:
۱-قالببندی بر اساس جنس مصالح
الف) قالب چوبی
ب) قالب فلزی
| ج) قالب پلاستیکی ( پلیمری)
1 د) قالب فایبر گلاس (۳1۳)
صفحه 8:
| الف) قالب چوبی
قالب چوبی یکی از رایجترین و سنتیترین روشهای قالببندی در ساختوساز است که از تختههای چوبی يا تخته
چندلایی ساخته میشود.
ن: مناسب برای پروژههای کوچک يا یکبارمصرف.
پذیری: امکان برش و تنظیم سریع برای اشکال غیراستاندارد.
ee ee ان نی در سایتهای محدود.
عایق حرارتی: جلوگیری از یخزدگی بتن در هوای سرد.
معایب:
دوام کم: مقاومت پایین در برابر رطوبت و احتمال تورم. پوسیدگی یا حمله موریانه.
استفاده محدود: معمولاً تنها برای ۳ تا ۵ چرخه قابل استفاده است.
اما بری از ۷ حروی کار ماهر رای تصب دقیق.
تغییر شکل: احتمال خمش تختهها تحت فشار بتن (بهویژه در ارتفاعهای بالای ریختگی).
مشکل زیستمحیطی: مصرف چوب جنگلی بدون گواهی پایدار/)85))
صفحه 9:
سانا
.
¥
۳ لل
on ليه
صفحه 10:
" ب) قالب فلزی
قالب فلزی از ورقهای فولادی یا آلومینیومی ساخته میشود و برای پروژههای بزرگ و تکرارشونده استفاده میشود و
کاربرد اصلی آن در سازههای بلندمرتبه, پلهاء تونلها و پروژههای صنعتی است.
مزا
مقاومت بالا؛ تحمل فشار بتن در ارتفاعهای زياد بدون تغيير شكل.
استفاده مکرر: بیش از ۵۰ چرخه استفاده با نگهداری مناسب.
حفت اعادی: سح طاف و یکنواعت بتن بدون
نصب سریع: سیستم پانلی مدولار برای کاهش زمان اجرا.
مقاوم در برابر رطوبت و آتش: عمر طولانیتر نسبت به چوب.
حاف امتسادى بلنتعدت واقتن هزيدة هر يروزمهاى يزركه.
از به پرداخت.
معایب:
هزینه اولیه بالا: نیاز به سرمایه گذاری اولیه بیشتر.
وزن سنگین (فولاد): نیاز به تجهیزات سنگین برای جابجایی.
انعطاف پذیری کم: محدودیت در ایجاد اشکال پیچیده بدون اصلاح پانلها.
خوردگی در محیطهای مرطوب: نیاز به گالوانیزه یا رنگآمیزی.
صفحه 11:
صفحه 12:
ج) قالب پلاستیکی ( پلیمری)
قالب پلاستیکی (پلیمری) از مواد پلیمری مانند ۳67 یا پلی پروپیلن ساخته میشود و به عنوان جایگزینی سبک و
ee ee شود كه كار رد اسلی آن در پروزههای مسکونی کوچک تا متوسطدیوارهای
پیشساخته یا سازههای تکراری ومناطق مرطوب یا ساحلی است.
مزایا:
سبکی: حمل و نصب آسان حتی بدون تجهیزات سنگین.
مقاوم در برابر رطوبت و خوردگی: مناسب محیطهای مرطوب يا شیمیایی.
اا ۱ ۰ سره با نگهداری ules
ous بر ات مور با اتسالات ساده؛
eo از کمتر به پرداخت نهایی.
هزینه متوسط: مقرونبه صرفه برای پروژههای با تکرار متوسط.
معایب:
مقاومت محدود: تحمل فشار کم در ارتفاعهای بالای بتنریزی.
حساسيت به دما: احتمال تفيير شكل در دماى بسيار بالا:
اتعطاف ید ی کم منت اشکال ساده و تکراری (مثل دیوارهای مستقیم):
دوام کمتر نسبت به فلز: سایش در طول زمان.
محدودیت در پروژههای بزرگ: عدم تطابق با سازههای عظیم.
صفحه 13:
قالب های پلاستیکی (پلیمری)
لا
صفحه 14:
لا د) قالب فايبر كلاس 1*182))
قالب فایبرگلاس ( 1*۳ ۳) از ترکیب لیاف شيشه و رزین پلیمری ساخته میشود و برای پروژههایی با اشکال پیچیده یا
نیازمند مقاومت ویژه استفاده میشود و کاربرد اصلی آن در سازههای دریایی (مثل اسکلهها) , سطوح منحنی یا تزئینی
رگن دها نماهای خاص) و محیطهای شیمیایی (بتروشیمی, تصفیهخانها) است.
مزا
مقاومت بالا؛ تحمل فشار بتن و بارهای دینامیکی.
سبکی: وزن کم برای جابجایی آسان.
مقاوم در برابر خوردگی: مناسب محیطهای مرطوب. شیمیایی یا دریایی.
اتعطاف در طراحی: ساخت سطوح منحنی, بافتدار یا اشکال معماری پیچیده.
عمر طولانی: بیش از ۱۰۰ چرخه استفاده با نگهداری مناسب.
نصب سریع: قطعات پیشساخته با اتصالات ساده.
معا
هر اون له 3 بر به چوب یا پلاستیک.
حساسیت به اشعه: ۷[ کاهش مقاومت در صورت قرارگیری طولانی در معرض نور خورشید.
نیاز به تخصص: نیازمند نیروی کار آموزشدیده برای نصب دقیق.
تعمیرات دشوار: ترهیم آسیبهای سطحی
یاز به مواد خاص دارد.
صفحه 15:
۲- قالببندی بر اساس روش اجرا
الف) قالب ثابت
لأ ب) قالب لغزنده
لآ ج) قالب بالارونده
| د) قالب پرشی
| قالب تونلی
صفحه 16:
لا الف) قالب ثابت (152011101221)
as Gaal ells از بت ربری جدا نمیشود و به عنوان بخشی از سازه باقی میماند. معمولا از جنس فولاد
ne شود و كاربرد اصلى أن در ديوارهائ عايقبندىشدهء:فونداسيونها يا
سقفهای مرکب و سازههای دریایی با نیاز به محافظت طولانىمدت است.
مزایا:
صرفهجویی در زمان: حذف فرآیند بازکردن قالب.
افزایش عایقبندی: در صورت استفاده از مواد عایق ۲
مقاومت افزوده: بهبود رفتار سازه در برابر بارهای جانبی یا آتش.
کاهش ضایعات: عدم نياز به تخريب قالب.
معايب:
هزينه اوليه بالا: قيمث مصالح دائمى نسبث به قالب موقت
محدودیت طراحی: نیاز به برنامهریزی دقیق برای یکپارچگی سازه.
تعمیرات سخت: دسترسی محدود به بتن پس از اجرا.
وابستگی به مصالح: خطر خوردگی یا واکنش شیمیایی در صورت انتخاب نامناسب مواد
صفحه 17:
صفحه 18:
لا ب) قالب لغزنده
قالب لغزنده یک سیستم قالببندی متحرک است که به صورت پیوسته و همزمان با بتنریزی به سمت بالا یا
١ 52 sae taal وش عمدا برای ساخت سازههای بلند استفاده میشود و کاربرد اصلی آن در ساخت.
سیلوهای غلات. برجهای مخابراتی. پایههای پلهای بلند و هستههای بتنی برجها و پروژههایی که سرعت اجرا و
ای ساره و مارد است.
مزايا:
سرعت اجرای بالا: امکان بتنریزی پیوسته بدون توقف.
یکپارچگی سازه: عدم وجود درزهای سرد و افزایش مقاومت.
صرفه اقتصادی: کاهش هزینه نیروی انسانی و زمان در پروژههای عظیم.
اتعطاف در ارتفام. مناسب برای سارههای بلندتر از ۴۰ متر,
کیفیت سطح بتن: سطح صاف و یکنواخت بدون نیاز به پرداخت.
ویژه (جکهای هیدرولیک, قالب فولادی).
یت دقیق سرعت بتنریزی و حرکت قالب.
محدودیت در شکل سازه: عمدتاً برای سازههای عمودی یا با مقطع ثابت (دایره. مستطیل).
حساسیت به خطا: هرگونه اشتباه در تفظیمات میتواند کل سازه را تحت تأثیر قرار دهد.
صفحه 19:
صفحه 20:
7 ج) قالب بالارونده و تفاوت آن با قالب لغزنده
یک سیستم قالببندی است که پس از هر مرحله بتنریزی, به صورت مکانیکی پا هیدرولیکی
rs Ce ese
ررس مدتا برای سازههای عمودی بلند مانند dag y دیوارهای برشی یا هستههای بتنی
استفاده میشود.
sates ای فا در در آن اس که در قالب بالا رونده قالب بعد از اتمام هر مرحله بتن
ریزی و گیرش اولیه بتن به صورت گام به گام به ارتفاع بالتر منتقل میشود.
لی در قالب لغزنده قالب به صورت پیوسته و همزمان با بتن ریزی به سمت بالا پا افقی حرکت
میکند.
صفحه 21:
معایب و مزابا قالب بالا رونده
مزایا:
سرعت بالا: کاهش زمان پروژه با حذف نصب مجدد قالب.
ایمنی بهتر: کارگران روی سکوهای ثابت کار میکنند.
کیفیت بتن یکنواخت: عدم وجود درزهای سرد.
صرفهجوبی در هزینه: قابلیت استفاده مکرر از قالب.
انطباق با ارتفاع زیاد: مناسب برای سازههای بلندتر از ۱۵ طبقه.
نیاز به برنامهریزی دقیق: هماهنگی بین بتنریزی و حرکت قالب.
محدودیت در شکل ساره: مناسب سازههای عمودی با مقطع ثابت.
وابستگی به نیروی متخصص: نیاز به اپراتورهای آموزشدیده
صفحه 22:
قالب بالا رونده
صفحه 23:
قالببندی پیشرفته برای ساخت سازههای بتنی یکپارچه (مثل دیوارها و سقفها» در یک مرحله ریختن بتن است. این
قالبها معدولاً aves) ساخته شده و به شكل نيمههاى متحرك (تونلمانند) استفاده ميشود.
اين سيستم بيشتر در پروژههای انبوهسازی مسکن, هتلها و ساختمانهاى ادارى يكسان استفاده ميشود.
سرعت بالا: ساخت سريع به دليل امكان بتنريزى همزمان ديوارها و سقف.
كيفيت سطح بتن: سطح صاف و يكنواخت بدون نياز به كارهاى تكميلى.
كاهش هزينههاى بلندمدت: مناسب براى يروزههاى تكرارى (مثل ساختمانهاى مسكونى).
استحكام سازه: يكبارجكى بتنء مقاومت در برابر زلزله و بارهاى جانبى را افزايش ميدهد.
٠ کاهش نار به دریت و فضای کار خطرناک
: نیاز به سرمابهگذاری سنگین برای خرید قالبهای فولادى.
انعطافيذ يرى كم: طراحى سازه بايد استاندرد و تکراری باشد (عدم امکان
خطا در اجرا منجر به تاخیرهای پرهزینه میشود.
محدودیت در ارتفاع: معمولاً برای ساختمانهای تا ۲۰ طبقه مناسب است.
وابستگی به بتن: مصرف بالای بتن ممکن است از نظر زیستمحیطی چالشبرانگیز باشد.
ات معماری پیچیده
صفحه 24:
صفحه 25:
۳-قالببندی بر اساس نوع سازه
| الف) قالب دیوار
لأ ب) قالب ستون
| ج) قالب سقف(دال)
| د) قالب تير
صفحه 26:
! الف) قالب دیوار
قالب دیوار در سازههای بتنی» سازهای است که برای نگهداری بتن در حین شکلگیری و سفت شدن استفاده
میشود. این قالبها بهصورت دو طرفه. مدولار, یا با جنسهای مختلف مانند چوب. فلزه یا پلاستیک ساخته
مى شوند.
مزايا:
1٠١ 5 " 221 افراين درت ساحتوساز مىشود.
٩ ۱ ۱ ۱ اور هي با استحکام و پایداری بیشثر ساخته میشوند.
اطاف پذیری: برحی از قالبها مانند قالبهای چوبی با مدولا, امکان ساخت اشکال پیچیده را فراهم میکنند.
كيفيت سطح: استفاده از قالبهای پلاستیکی یا فلزی میتواند منجر به سطوح صاف و بدون نقص شود.
معا
هزينه: قالبهاى فلزى هزينه اوليه بالابى دارند. اكرجه در درازمدت مقرون به صرفه هستند.
وزن: قالبهای فلزی وزن زیادی دارند و حملونقل آنها دشوار است.
۵ درابط آبوهوایی حساین هستند و نیاز به عایقکاری دارند.
محدودیت استفاده: قالبهای پلاستیکی برای استفادههای مکرر مناسب نیستند و تا ۵۰ بار قابل استفاده هستد
صفحه 27:
صفحه 28:
لأ ب) قالب ستون
قال وهای ی برای شکلدهی به ستونها استفاده میشود. این قالبها میتوانند از
جنسهای مختلفی مانند فلز چوب, یا پلیمر باشند.
مزایا:
سرعت و سهولت اجرا: قالبهای پلیمری و فلزی امکان قالببندی سریع را فراهم میکنند
استحکام و دوام: قالبهای فلزی از استحکام و دوام بالایی برخوردارند و میتوانند به دفعات استفاده شوند
تدوع شکل میتوان از آنها برای ساخت ستونهای با اشکال مختلف استفاده کرد
حمل و نقل آسان: قالبهای پلیمری وزن کمتری دارند و حملونقل آنها آسانتر است.
وزن زیاد: قالبهای فلزی سنگین هستند و نیاز به جرثقیل برای جابجایی دارند
نیاز به روغنکاری: قالبهای فلزی نیاز به روغنکاری دارند تا بتن به آنها نچسبد
حساسیت به شرایط جوی: برخی از قالبها به تغییرات دمایی حساس هستند
صفحه 29:
صفحه 30:
۲ ج) قالب سقف(دال)
ee Ie ۱ .۰ ۱ تا -هابی گفته میشود که برای ساخت دالهای بثنی در محل پروژه
استفاده میشوند. این قالبها پس از بتنریزی و سخت شدن بتن, برداشته میشوند.
مزایای:
مقاومت بالا: دالهاى بتنى در يرابر بارهاى مختلف مقاومت خوبى دارند. 1
cel ol cae sens es eee eee میشود كه اجراى كفيوش و سقف آسان باشد.
دوام: دالهاى بتنى بسيار بادوام هستند و نياز به تعمير كمترى دارند.
معايب:
ee
هزینه: ساخت دالهای بتنی بهویژه در پروژههای بزرگ هزینهبر است.
نیاز به قالببندی: برای ساخت دالهای بتنی در محل, نياز به قالببندی است که زمانبر میباشد.
صفحه 31:
| د) قالب تیر
قالب تير بتنی به مجموعهای از قالبهایی گفته میشود که برای ساخت تیرهای بتنی در سازهها استفاده
۰ دلت ]على تشكيل شدهاند: کف پوتر و آویز. برای پایداری داخلی و خارجیی:تیرها
از پشتبندهای خاصی استفاده میشود ۱.
مزایای:
eile we funk gd ells eae el el ls eG را افزایش میدهد.
استحکام: قالبهای فلزی یا پانلی مورد استفاده در تیرها استحکام بالایی دارند
سرعت اجرا: استفاده از قالبهای پیشساخته میتواند سرعت کار را افزایش دهد.
x استفاده از قالبهای فلزی یا پیشساخته هزینهبر است.
۷ ۱۰۱9۶ ,4 مهاریندی متاسب است,
ea و ( ور میکند
صفحه 32:
EAS: در
۷ پاباز ٩
A | . توجهشما Ae
LR. DS Xs
بسم اهلل الرحمن الرحیم
1
عنوان پژوهش
انواع قالب بندی ساختمان
گرد آورنده :
زمستان1403
فهرست موضوعات
• تعریف قالب بندی
• معیارهای انتخاب نوع قالب
• انواع قالب بندی سیستم های قالب بندی
تعریف قالب بندی
قالببندی ( )Formworkدر مهندس,ی س,ازه و س,اختوساز ،ب,ه س,یستم مهندس,یشده و موقت,ی اطالق
میشود ک,,ه ب,,ا هدف شکلده,,ی ،نگهداری و کنترل هندس,,ی بت,,ن تازه در حی,,ن فرآین,,د گیرش اولی,,ه
) )Settingو س,ختشدن ( )Curingطراح,ی و اجرا میشود .ای,ن س,یستم ب,ه عنوان ی,ک س,ازه موق,ت
عم,ل میکن,د ک,ه ن,ه تنه,ا بارهای اس,تاتیک و دینامی,ک ناش,ی از بت,ن خمیری (شام,ل فشار هیدرواس,تاتیک ،وزن
بت,,ن و تجهیزات) را تحم,,ل میکن,,د ،بلک,,ه بای,,د الزامات دقی,,ق مهندس,,ی از جمل,,ه دق,,ت ابعادی ،پایداری
ساختاری ،و مقاومت در برابر تغییر شکل ) )Deflectionرا نیز برآورده سازد.
معیارهای انتخاب نوع قالب
انتخاب نوع قالب در ساختوساز به معیارهای مختلفی وابسته است که همگی باید در کنار هم
.سنجیده شوند
اوالً قالب باید بتواند فشار ناشی از بتن تازه را تحمل کند ،بهخصوص وقتی بتن از ارتفاع ریخته
میشود.جنس قالب نیز دارای اهمیت است،موادی مثل فلز ،چوب یا پلیمر باید در برابر رطوبت و
خوردگی مقاوم باشند تا عمر مفیدشان باال برود .از نظر اقتصادی نیز هزینه اولیه خرید قالب و
تعداد دفعاتی که میتوان از آن استفاده کرد (مث ً
ال قالب فلزی برای پروژههای بزرگتر
مقرونبهصرفهتر است) باید بررسی شود .دقت ابعادی قالب هم حیاتی است؛ یعنی اندازه و شکل
آن باید طوری باشد که بتن پس از خشک شدن دقیقاً مطابق طرح اولیه اجرا شود و انحرافش از
.استانداردهای جهانی بیشتر نباشد
سرعت نصب و بازکردن قالب هم بر زمان کلی پروژه تأثیر میگذارد ،پس سیستمهایی که
.سریعتر جمع و باز میشوند (مثل قالبهای مدوالر) اغلب ترجیح داده میشوند
انواع قالب بندی سیستم های قالب بندی
قالببندی بر اس1اس جن1س مص1الح ،نوع س1ازه ،و روش اجراب1ه دس1تههای مختلف1ی تقس1یم میشود ،ک1ه مهم
ترین آنها از قرار زیر است:
-1قالببندی بر اساس جنس مصالح
-2قالببندی بر اساس روش اجرا
-3قالببندی بر اساس نوع سازه
-4قالببندی ویژه
-5قالبهای پیشساخته ))Precast Formwork
-1قالببندی بر اساس جنس مصالح
الف) قالب چوبی
ب) قالب فلزی
ج) قالب پالستیکی ( پلیمری)
د) قالب فایبر گالس ()FRP
الف) قالب چوبی
قالب چوبی یکی از رایجترین و سنتیترین روشهای قالببندی در ساختوساز است که از تختههای چوبی یا تختههای
چندالیی ساخته میشود.
مزایا:
هزینه پایین :مناسب برای پروژههای کوچک یا یکبارمصرف.
انعطافپذیری :امکان برش و تنظیم سریع برای اشکال غیراستاندارد.
سبکی :حملونقل و نصب آسان حتی در سایتهای محدود.
عایق حرارتی :جلوگیری از یخزدگی بتن در هوای سرد.
معایب:
دوام کم :مقاومت پایین در برابر رطوبت و احتمال تورم ،پوسیدگی یا حمله موریانه.
استفاده محدود :معموالً تنها برای ۳تا ۵چرخه قابل استفاده است.
زمان بری :نیاز به نیروی کار ماهر برای نصب دقیق.
تغییر شکل :احتمال خمش تختهها تحت فشار بتن (بهویژه در ارتفاعهای باالی ریختگی).
مشکل زیستمحیطی :مصرف چوب جنگلی بدون گواهی پایدار))FSC.
قالب چوبی
ب) قالب فلزی
قالب فلزی از ورقهای فوالدی یا آلومینیومی ساخته میشود و برای پروژههای بزرگ و تکرارشونده استفاده میشود و
کاربرد اصلی آن در سازههای بلندمرتبه ،پلها ،تونلها و پروژههای صنعتی است.
مزایا:
مقاومت باال :تحمل فشار بتن در ارتفاعهای زیاد بدون تغییر شکل.
استفاده مکرر :بیش از ۵۰چرخه استفاده با نگهداری مناسب.
دقت ابعادی :سطح صاف و یکنواخت بتن بدون نیاز به پرداخت.
نصب سریع :سیستم پانلی مدوالر برای کاهش زمان اجرا.
مقاوم در برابر رطوبت و آتش :عمر طوالنیتر نسبت به چوب.
صرفه اقتصادی بلندمدت :کاهش هزینه در پروژههای بزرگ.
معایب:
هزینه اولیه باال :نیاز به سرمایه گذاری اولیه بیشتر.
وزن سنگین (فوالد) :نیاز به تجهیزات سنگین برای جابجایی.
انعطافپذیری کم :محدودیت در ایجاد اشکال پیچیده بدون اصالح پانلها.
خوردگی در محیطهای مرطوب :نیاز به گالوانیزه یا رنگآمیزی.
قالب فلزی
ج) قالب پالستیکی ( پلیمری)
قالب پالستیکی (پلیمری) از مواد پلیمری مانند PVCیا پلی پروپیلن ساخته میشود و به عنوان جایگزینی سبک و
مدرن برای قالبهای سنتی استفاده میشود که کاربرد اصلی آن در پروژههای مسکونی کوچک تا متوسط،دیوارهای
پیشساخته یا سازههای تکراری ومناطق مرطوب یا ساحلی است.
مزایا:
سبکی :حمل و نصب آسان حتی بدون تجهیزات سنگین.
مقاوم در برابر رطوبت و خوردگی :مناسب محیطهای مرطوب یا شیمیایی.
استفاده مکرر :قابلیت استفاده تا ۳۰-۲۰چرخه با نگهداری مناسب.
نصب سریع :سیستم مدوالر با اتصاالت ساده.
صافی سطح بتن :نیاز کمتر به پرداخت نهایی.
هزینه متوسط :مقرونبهصرفه برای پروژههای با تکرار متوسط.
معایب:
مقاومت محدود :تحمل فشار کم در ارتفاعهای باالی بتنریزی.
حساسیت به دما :احتمال تغییر شکل در دمای بسیار باال.
انعطافپذیری کم :مناسب اشکال ساده و تکراری (مثل دیوارهای مستقیم).
دوام کمتر نسبت به فلز :سایش در طول زمان.
محدودیت در پروژههای بزرگ :عدم تطابق با سازههای عظیم.
قالب های پالستیکی (پلیمری)
د) قالب فایبر گالس ) )FRP
قالب فایبرگالس ( )FRPاز ترکیب الیاف شیشه و رزین پلیمری ساخته میشود و برای پروژههایی با اشکال پیچیده یا
نیازمند مقاومت ویژه استفاده میشود و کاربرد اصلی آن در سازههای دریایی (مثل اسکلهها) ،سطوح منحنی یا تزئینی
(گنبدها ،نماهای خاص) و محیطهای شیمیایی (پتروشیمی ،تصفیهخانهها) است.
مزایا:
مقاومت باال :تحمل فشار بتن و بارهای دینامیکی.
سبکی :وزن کم برای جابجایی آسان.
مقاوم در برابر خوردگی :مناسب محیطهای مرطوب ،شیمیایی یا دریایی.
انعطاف در طراحی :ساخت سطوح منحنی ،بافتدار یا اشکال معماری پیچیده.
عمر طوالنی :بیش از ۱۰۰چرخه استفاده با نگهداری مناسب.
نصب سریع :قطعات پیشساخته با اتصاالت ساده.
معایب:
هزینه اولیه باال :قیمت باالتر نسبت به چوب یا پالستیک.
حساسیت به اشعه UV :کاهش مقاومت در صورت قرارگیری طوالنی در معرض نور خورشید.
نیاز به تخصص :نیازمند نیروی کار آموزشدیده برای نصب دقیق.
تعمیرات دشوار :ترمیم آسیبهای سطحی نیاز به مواد خاص دارد.
-2قالببندی بر اساس روش اجرا
الف) قالب ثابت
ب) قالب لغزنده
ج) قالب باالرونده
د) قالب پرشی
قالب تونلی
الف) قالب ثابت ()Traditional
قالبی است که پس از بتنریزی جدا نمیشود و به عنوان بخشی از سازه باقی میماند .معموالً از جنس فوالد
گالوانیزه ،پلی استایرن یا کامپوزیت ساخته میشود و کاربرد اصلی آن در دیوارهای عایقبندیشده ،فونداسیونها یا
سقفهای مرکب و سازههای دریایی با نیاز به محافظت طوالنیمدت است.
مزایا:
صرفهجویی در زمان :حذف فرآیند بازکردن قالب.
افزایش عایقبندی :در صورت استفاده از مواد عایق
مقاومت افزوده :بهبود رفتار سازه در برابر بارهای جانبی یا آتش.
کاهش ضایعات :عدم نیاز به تخریب قالب.
معایب:
هزینه اولیه باال :قیمت مصالح دائمی نسبت به قالب موقت بیشتر است.
محدودیت طراحی :نیاز به برنامهریزی دقیق برای یکپارچگی سازه.
تعمیرات سخت :دسترسی محدود به بتن پس از اجرا.
وابستگی به مصالح :خطر خوردگی یا واکنش شیمیایی در صورت انتخاب نامناسب مواد
قالب ثابت
ب) قالب لغزنده
قالب لغزنده یک سیستم قالببندی متحرک است که به صورت پیوسته و همزمان با بتنریزی به سمت باال یا
افق حرکت میکند .این روش عمدتاً برای ساخت سازههای بلند استفاده میشود و کاربرد اصلی آن در ساخت
سیلوهای غالت ،برجهای مخابراتی ،پایههای پلهای بلند و هستههای بتنی برجها و پروژههایی که سرعت اجرا و
یکپارچگی سازه اولویت دارد ،است.
مزایا:
سرعت اجرای باال :امکان بتنریزی پیوسته بدون توقف.
یکپارچگی سازه :عدم وجود درزهای سرد و افزایش مقاومت.
صرفه اقتصادی :کاهش هزینه نیروی انسانی و زمان در پروژههای عظیم.
انعطاف در ارتفاع :مناسب برای سازههای بلندتر از ۲۰متر.
کیفیت سطح بتن :سطح صاف و یکنواخت بدون نیاز به پرداخت.
معایب:
هزینه اولیه باال :نیاز به تجهیزات ویژه (جکهای هیدرولیک ،قالب فوالدی).
نیاز به تخصص باال :مدیریت دقیق سرعت بتنریزی و حرکت قالب.
محدودیت در شکل سازه :عمدتاً برای سازههای عمودی یا با مقطع ثابت (دایره ،مستطیل).
حساسیت به خطا :هرگونه اشتباه در تنظیمات میتواند کل سازه را تحت تأثیر قرار دهد.
قالب لغزنده
ج) قالب باالرونده و تفاوت آن با قالب لغزنده
یک سیستم قالببندی است که پس از هر مرحله بتنریزی ،به صورت مکانیکی یا هیدرولیکی
به ارتفاع باالتر منتقل میشود.
این روش عمدتاً برای سازههای عمودی بلند مانند برجها ،دیوارهای برشی یا هستههای بتنی
استفاده میشود.
تفاوت آن با قالب لغزنده در آن است که در قالب باال رونده قالب بعد از اتمام هر مرحله بتن
ریزی و گیرش اولیه بتن به صورت گام به گام به ار,تفاع بالتر منتقل میشود،
ولی در قالب لغزنده قالب به صورت پیوسته و همزمان با بتن ریزی به سمت باال یا افقی حرکت
میکند.
معایب و مزایا قالب باال رونده
مزایا:
سرعت باال :کاهش زمان پروژه با حذف نصب مجدد قالب.
ایمنی بهتر :کارگران روی سکوهای ثابت کار میکنند.
کیفیت بتن یکنواخت :عدم وجود درزهای سرد.
صرفهجویی در هزینه :قابلیت استفاده مکرر از قالب.
انطباق با ارتفاع زیاد :مناسب برای سازههای بلندتر از ۱۵طبقه.
معایب:
هزینه اولیه باال :نیاز به تجهیزات ویژه (جرثقیل ،جکهای هیدرولیک).
نیاز به برنامهریزی دقیق :هماهنگی بین بتنریزی و حرکت قالب.
محدودیت در شکل سازه :مناسب سازههای عمودی با مقطع ثابت.
وابستگی به نیروی متخصص :نیاز به اپراتورهای آموزشدیده
قالب باال رونده
د ) قالب تونلی
یک سیستم قالببندی پیشرفته برای ساخت سازههای بتنی یکپارچه (مثل دیوارها و سقفها) در یک مرحله ریختن بتن است .این
قالبها معموالً از جنس فوالد ساخته شده و به شکل نیمههای متحرک (تونلمانند) استفاده میشود.
این سیستم بیشتر در پروژههای انبوهسازی مسکن ،هتلها و ساختمانهای اداری یکسان استفاده میشود.
مزایا:
سرعت باال :ساخت سریع به دلیل امکان بتنریزی همزمان دیوارها و سقف.
کیفیت سطح بتن :سطح صاف و یکنواخت بدون نیاز به کارهای تکمیلی.
کاهش هزینههای بلندمدت :مناسب برای پروژههای تکراری (,مثل ساختمانهای مسکونی).
استحکام سازه :یکپارچگی بتن ،مقاومت در برابر زلزله و بارهای جانبی را افزایش میدهد.
امنیت :کاهش نیاز به داربست و فضای کار خطرناک
معایب:
هزینه اولیه باال :نیاز به سرمایهگذاری سنگین برای خرید قالبهای فوالدی.
انعطافپذیری کم :طراحی سازه باید استاندارد و تکراری باشد (عدم امکان تغییرات معماری پیچیده).
نیاز به برنامهریزی دقیق :خطا در اجرا منجر به تاخیرهای پرهزینه میشود.
محدودیت در ارتفاع :معموالً برای ساختمانهای تا ۲۰طبقه مناسب است.
وابستگی به بتن :مصرف باالی بتن ممکن است از نظر زیستمحیطی چالشبرانگیز باشد.
-3قالببندی بر اساس نوع سازه
الف) قالب دیوار
ب) قالب ستون
ج) قالب سقف(دال)
د) قالب تیر
الف) قالب دیوار
قالب دیوار در سازههای بتنی ،سازهای است که برای نگهداری بتن در حین شکلگیری و سفت شدن استفاده
میشود .این قالبها بهصورت دو طرفه ،مدوالر ،یا با جنسهای مختلف مانند چوب ،فلز ،یا پالستیک ساخته
میشوند.
مزایا:
سرعت ساخت :قالب دیوار باعث افزایش سرعت ساختوساز میشود.
استحکام :با استفاده از قالب دیوار ،دیوارهای با استحکام و پایداری بیشتر ساخته میشوند.
انعطافپذیری :برخی از قالبها مانند قالبهای چوبی یا مدوالر ،امکان ساخت اشکال پیچیده را فراهم میکنند.
کیفیت سطح :استفاده از قالبهای پالستیکی یا فلزی میتواند منجر به سطوح صاف و بدون نقص شود.
معایب:
هزینه :قالبهای فلزی هزینه اولیه باالیی دارند ،اگرچه در درازمدت مقرون به صرفه هستند.
وزن :قالبهای فلزی وزن زیادی دارند و حملونقل آنها دشوار است.
حساسیت به شرایط جوی :برخی از قالبها به شرایط آبوهوایی حساس هستند و نیاز به عایقکاری دارند.
محدودیت استفاده :قالبهای پالستیکی برای استفادههای مکرر مناسب نیستند و تا ۵۰بار قابل استفاده هستند
قالب دیوار
ب) قالب ستون
قالب ستون در سازههای بتنی ،برای شکلدهی به ستونها استفاده میشود .این قالبها میتوانند از
جنسهای مختلفی مانند فلز ،چوب ،یا پلیمر باشند.
مزایا:
سرعت و سهولت اجرا :قالبهای پلیمری و فلزی امکان قالببندی سریع را فراهم میکنند
استحکام و دوام :قالبهای فلزی از استحکام و دوام باالیی برخوردارند و میتوانند به دفعات استفاده شوند
تنوع شکل :میتوان از آنها برای ساخت ستونهای با اشکال مختلف استفاده کرد
حمل و نقل آسان :قالبهای پلیمری وزن کمتری دارند و حملونقل آنها آسانتر است.
معایب:
هزینه اولیه :قالبهای فلزی هزینه اولیه باالیی دارند
وزن زیاد :قالبهای فلزی سنگین هستند و نیاز به جرثقیل برای جابجایی دارند
نیاز به روغنکاری :قالبهای فلزی نیاز به روغنکاری دارند تا بتن به آنها نچسبد
حساسیت به شرایط جوی :برخی از قالبها به تغییرات دمایی حساس هستند
قالب ستون
ج) قالب سقف(دال)
قالب سقف دال بتنی به مجموعهای از قالبهایی گفته میشود که برای ساخت دالهای بتنی در محل پروژه
استفاده میشوند .این قالبها پس از بتنریزی و سخت شدن بتن ،برداشته میشوند.
مزایای:
مقاومت باال :دالهای بتنی در برابر بارهای مختلف مقاومت خوبی دارند.
سادگی اجرا :ساختار یکپارچه و مسطح آن باعث میشود که اجرای کفپوش و سقف آسان باشد.
دوام :دالهای بتنی بسیار بادوام هستند و نیاز به تعمیر کمتری دارند.
معایب:
وزن زیاد :دالهای بتنی وزن زیادی دارند که ممکن است نیاز به سازههای قویتر باشد.
هزینه :ساخت دالهای بتنی بهویژه در پروژههای بزرگ هزینهبر است.
نیاز به قالببندی :برای ساخت دالهای بتنی در محل ،نیاز به قالببندی است که زمانبر میباشد.
د) قالب تیر
قالب تیر بتنی به مجموعهای از قالبهایی گفته میشود که برای ساخت تیرهای بتنی در سازهها استفاده
میشوند .این قالبها از دو قطعه اصلی تشکیل شدهاند :کف پوتر و آویز .برای پایداری داخلی و خارجی تیرها
از پشتبندهای خاصی استفاده میشود.1
مزایای:
پایداری سازه :اجرای درست قالب تیر ،پایداری سازه را افزایش میدهد.
استحکام :قالبهای فلزی یا پانلی مورد استفاده در تیرها استحکام باالیی دارند.
سرعت اجرا :استفاده از قالبهای پیشساخته میتواند سرعت کار را افزایش دهد.
معایب:
هزینه :استفاده از قالبهای فلزی یا پیشساخته هزینهبر است.
نیاز به مهاربندی :برای پایداری تیرها نیاز به مهاربندی مناسب است.
وزن زیاد :برخی از قالبها وزن زیادی دارند که حملونقل آنها را دشوار میکند