صفحه 1:
صفحه 2:
*
تغذيه د
LG Complementary Feeding
تعریف:
هرگونه غذایی که علاوه بر شیر مادر به کودک داده میشود.
سه دوره در تغذیه کودک:
Jal ole # (nursing period) ¢¢Lazil i slo ypu
transitional period), Jus!
از ۶ماهگی تا یکسالگی **
شروع تدريجى غذاى كمكى *
هنوز شير غذاى اصلى است (ابتدا شير مادر سيس غذاى كمكى)
modified adult period) ,YU5 3 cb.
از یکسالگی به بعد
تأمین اکثر نیازهای تغذیه ای کودک با غذای خانواده
©
صفحه 3:
سن شروع غذای کمکی: پایان ۶ ماهگی
أذيراء
۶ عدم كافى بودن شير براي تأمين نياز كودك ازاين زمان به بعد (دو
برابر شدن وزن در ه ماهكى)
۶ به حداقل رسیدن ذخیره آهن کودک (که در سه ماهه سوم بارداری
ذخیره شده بود)
۶ آمادگی دستگاه گوارش شیرخوار برای پذیرش غذاهای نیمه جامد از ۶
ماهگی
* تکامل عمومی بدن کودک برای پ
راندن غذا یا usion reflex
هدفدار دستها و انگشتان و .)
صفحه 4:
خطرات زود شروع كردن غذای کمکی
افزایش احتمال ابتلا به اسهال (به دلیل عدم آمادگی دستگاه گوارش
شیرخوار)
بیه و عدم رشد کافی کودک - علت:
سووءا
© جایگزین شدن با یک وعده شیر مادر به دلیل حجم کم معده نوزاد و
در نتیجه کاهش رغبت نوزاد به مکیدن پستان و لذا کاهش ترشح
شیر
* افزایش احتمال بروز آلرژی و حساسیت
** بنابراين براى ماده ارزشمندى جون
مادر كه غنى از پروتئین . املاح
إبى باقى نمى كذارد*
ويتامين و مواد مصونیتی است , ج
صفحه 5:
خطرات دير شروع کردن غذای کمکی
)١ جون شير مادر به تنهايى قادر به تامين نیازهای تغذیه ای کودک از پایان شنی
ماهكى به بعد امکان دارد رشد کودک کند و یا دچار توقف شود.
۲) ممکن است شیرخوار عمل جویدن را یاد نگیرد.
۳ ممکن است آشنا شدن او با مزه و قوام انواع غذاها به تاخیر
۴ شیرخوار تمایلی به استفاده از غذاهای جامد نداشته باشد.
۵) همین مسئله ممکن است سبب بروز سوء تغذیه وافت رشد شود.
صفحه 6:
خصوصیات غذای کمکی مناسب «
حجم کم. انرژی زیاد
"* نرم و سهل الهضم
قابل تهیه و در دسترس, ارزان و مناسب عادات غذایی ۱
خانواده 5
تازه و بهداشتی. کاملاً پخته و مصرف پس از خنک شدن
امکان استفاده در حجم کم و به دفعات
صفحه 7:
3 3 50
نحوه شروع غذای كمكى
هفته اول ماه هفتم:
& فرنی آرد برنج
۴ _ شروع از یک قاشق مربا خوری در روز اول تا رسیدن به ۱۲
قاشق طی سه وعده در روز هفتم
هفته دوم ماه هفتم:
٠“ حریره بادام (علاوه بر فرنی)
٠“ شروع مانند فرنی از یک قاشق مرباخوری (به ازای هر فاشق
حریره. یک قاشق فرتی کم شود)
دو هفته آخر ماه هفتم:
سوب (اضافه به غذاهای قبلی)
La
شروع از یک قاشق در روز نا رسیدن به ۶-۳ قاشق در روز
صفحه 8:
فرنی
آر ل
By
۱- شیر: یک لیوان پر
(شیر گاو شیر پاستوربزه. شیر مادر)
۲- آرد برنج : ۲قاشق مرباخوری
۳- شکر: ۳ قاشق مرباخوری
در ۱۰۰ گرم(۶ق.غ) ۲
کیلو کلری 496
كرم برمتئين©/© ٠١
صفحه 9:
دو هفته اول ماه هشتم:
۶ اضافه شدن زرده تخم مرغ
< شروع به اندازه یک نخود و افزایش تدریجی تا یک زرده کامل طی ۱۰ روز
۶ سپس هر روز نصف زرده یا یک در میان یک زرده کامل
۶ اضافه کردن سبزیجات نشاسته ای مثل سیب زمینی. کدو حلوایی و
نخود فرنگی به سوپ به فاصله هر سه روز
* دو هفته دوم ماه هشتم:
* ماست
* دو فاشق مرباخوری بعد از سوپ ظههر و شب
پوره سبزیجات نشاسته ای با سایر سبزیها
۶ اضافه کردن جو, بلغور گندم و رشته فرنكى به سوب هر سه روز یکبار
۴ اضافه كردن کره با روغن ماع (یک قاشق مرباخوری)
>
صفحه 10:
قاشقغنا خویی- حلقل| وعده 9
در ۱۰۰ گرم(حدود ۵ ق.غ)
| گرم پسروتنین9/6
صفحه 11:
۴ دو هفته اول ماه نهم:
۶ اضافه شدن حبوبات به سوپ
۶ شروع با عدس و ماش (سهل الهضم تر)
< سپس هر سه روز تغییر نوع حبوبات (لوبیا
چیتی, لوییا قرمز...)
> دو هفته دوم ماه نهم:
۶ آب میوه
* شروع با یک قاشق مرباخوری سپس
افزایش تا ۶ قاشق در روز
صفحه 12:
سيب زمینی:یک عدد کوچک
هویج:اعدد کوچک
جعفری:۲۰ گرم
گوشت ماهیچه:۳۵ گرم
صفحه 13:
* دو هفته اول ماه دهم:
میوه
۶ شروع با یک قاشق مرباخوری سپس افزایش تا ۶ قاشق در روز
* مانند: هلو سیب. موز ...
*" ممنوع بودن ها در زیر یکسالگی (ایجاد حساسیت): انواع
توت شود وی لباو ای وه
* در اواخر هفته دوم: خرما
* دادن غذاهایی که کودک می تواند خودش با دست به دهان يبرد
بیسکوییت. ماکارونی. تکه سیب زمینی, هویج پخته شده و ...
۳ » هفته دوم ماه دهم:
۶ متنوع كردن سوب
۶ کته نرم همراه با گوشت
۲ ماهی
صفحه 14:
كته قخم مرغ
برنج : ۲ قاشق غذا خوری
کره :اق.م
زرده تخم مرغ نیک عدد
صفحه 15:
تنوع غذایی در تهیه سوپ. کته يوره و ...
اضافه کردن مقدار غذای کودک با توجه به
اشتهای او
عدم دادن غذای سفره به خاطر داشتن نمک
و چاشنی ها و ...
نکته مهم:
* از ۶ تا ۱۲ماهگی غذای اصلی شیر مادر
است لذا به طور مکرر و بر اساس تمایل
کودک باید به او شیر داد
صفحه 16:
غذاهای ممنوع در زیر یک سالگی
مواد حساسيت
* شیر گاو سفيده تخم مرغ. برخى ميوه ها (انواع توت. کیوی. خربزه.
آلبالو كيلاس). بادام زمينى
احتمال خفكى:
© كشمش,انكور. ذرث, آجيل وس
مشكلات خاص:
قهوه و جاى بررنك (يجاد بيقرارى). عسل غير ياستوريزه (بوتوليسم»
ساير غذاها:
برخی حبوبات(مثل لپه و نخود). پنیر, شکلات. میگو. نوشابه های رنگی
و گازدار اسفناج و کلم. ترشیها. فلفل و ادویه جات و ...
صفحه 17:
تغذیه در سال دوم زندگی
استفاده از تمام گروههای غذایی
اضافه کردن شیرینی و چربی
شیر مادر بعد از غذا
بيه (غير از شير مادر): 5-8 بار در روز
انتقال تدريجى از غذاى مخصوص به غذاى خانواده بين ١ تا ه/١سالكى (براى عادت
کردن کودک)
اضافه كردن سفيده تخم مرغ به تدريج (مانند زردم: يك در ميان يك تخم مرغ كامل
ادامه قطره آهن و مولتى ويتامين
اكثر شيرخواران در بايان سال اول زندگی به ۳ وعده غذای اصلی و ۲یا ۲ میان
وعده عادت می کنند.
صفحه 18:
تغذیه بعد از دو سالگی
فعالیت بیشتر کودک و لذا اشتهای بیشتر
صبحانهمهمترین غذای کودک
غذا خوردن را به عهده خود کودک گذاشتن
صفحه 19:
Gla:
Hipster (lie ps لصفهان(دلنشکه تغذیه و
cel rab htt baby! Pods peut عمط )اج
‘aats(| Atert
امه ساسا
کتاب راهنمای تغذیه نوزاد/مهتاب قاسمیان/انتشارات کتاب درمانی
تغذیه تکمیلی
Complementary Feeding
تعریف:
میشود.
هرگونه غذایی که عالوه بر شیر مادر به کودک داده
سه دوره در تغذیه کودک:
شیرخواری انحصاری ( 6 :)nursing periodماه اول
انتقالی(:)transitional period
از 6ماهگی تا یکسالگی
شروع تدریجی غذای کمکی
هنوز شیر غذای اصلی است (ابتدا شیر مادر سپس غذای کمکی)
تعدیلی بزرگساالن (:)modified adult period
از یکسالگی به بعد
تأمین اکثر نیازهای تغذیه ای کودک با غذای خانواده
2
سن شروع غذای کمکی :پایان 6ماهگی
زیرا :
3
عدم کافی بودن شیر برای تأمین نیاز کودک از این زمان به بعد (دو
برابر شدن وزن در 5ماهگی)
به حداقل رسیدن ذخیره آهن کودک (که در سه ماهه سوم بارداری
ذخیره شده بود)
آمادگی دستگاه گوارش شیرخوار برای پذیرش غذاهای نیمه جامد از 6
ماهگی
تکامل عمومی بدن کودک برای پذیرش غذای کمکی (رفلکس Jبیرون
راندن غذا یا ، extrusion reflexتوانایی نشستن ،حرکات
هدفدار دستها و انگشتان و )...
خطرات زود شروع کردن غذای کمکی
افزایش احتمال ابتال به اسهال (به دلیل عدم آمادگی دستگاه گوارش
شیرخوار)
سوءتغذیه و عدم رشد کافی کودک – علت:
جایگزین شدن با یک وعده شیر مادر به دلیل حجم کم معده نوزاد و
در نتیجه کاهش رغبت نوزاد به مکیدن پستان و لذا کاهش ترشح
شیر
افزایش احتمال بروز آلرژی و حساسیت
بنابراين براي ماده ارزشمندي چون شيرمادر كه غني از پروتئين ،امالح
ويتامين و مواد مصونيتي است ،جايي باقي نمي گذارد0
4
خطرات دير شروع كردن غذاي كمكي
)1چون شير مادر به تنهايي قادر به تامين نيازهاي تغذيه اي كودك از پايان ششJ
ماهگي به بعد نيست امكان دارد رشد كودك كند و يا دچار توقف شود.
)2ممكن است شيرخوار عمل جويدن را ياد نگيرد.
)3ممكن است آشنا شدن او با مزه و قوام انواع غذاها به تاخير بيفتد.
)4شيرخوار تمايلي به استفاده از غذاهاي جامد نداشته باشد.
)5همين مسئله ممكن است سبب بروز سوء تغذيه وافت رشد شود.
خصوصیات غذای کمکی مناسب
حجم کم ،انرژی زیاد
نرم و سهل الهضم
قابل تهیه و در دسترس ،ارزان و مناسب عادات غذایی
خانواده
تازه و بهداشتی ،کام ً
ال پخته و مصرف پس از خنک شدن
امکان استفاده در حجم کم و به دفعات
6
نحوه شروع غذای کمکی
هفته اول ماه هفتم:
فرنی آرد برنج
شروع از یک قاشق مربا خوری در روز اول تا رسیدن به 12
قاشق طی سه وعده در روز هفتم
هفته دوم ماه هفتم:
حریره بادام (عالوه بر فرنی)
م اه
شروع مانند فرنی از یک قاشق مرباخوری (به ازای هر قاشق
حریره ،یک قاشق فرنی کم شود)
دو هفته آخر ماه هفتم:
سوپ (اضافه به غذاهای قبلی)
شروع از یک Jقاشق در روز تا رسیدن به 6-3قاشق در روز
ه
ف
ت
م
فرني
آرد
برنج
-1شير :يك ليوان پر
(شير گاو ،شير پاستوريزه ،شير مادر)
-2آرد برنج 2 :قاشق مرباخوری
-3شكر 3 :قاشق مرباخوری
لJJيواJنيا كاسJه 1/3
حداقل 2وعده
در 100گرم( 6ق.غ )
كيلو كاJلري135
گJJرم پJJروJتJئين4/5
شتم
اه ه
م
دو هفته اول ماه هشتم:
اضافه شدن زرده تخم مرغ
شروع به اندازه یک نخود و افزایش تدریجی تا یک زرده کامل طی 10روز
سپس هر روز نصف زرده یا یک در میان یک زرده کامل
اضافه کردن سبزیجات نشاسته ای مثل سیب زمینی ،کدو حلوایی و
نخود فرنگی به سوپ به فاصله هر سه روز
دو هفته دوم ماه هشتم:
ماست
دو قاشق مرباخوری بعد از سوپ ظهر و شب
پوره سبزیجات نشاسته ای یا سایر سبزیها
اضافه کردن جو ،بلغور گندم و رشته فرنگی به سوپ هر سه روز یکبار
اضافه کردن کره یا روغن مایع (یک قاشق مرباخوری)
سيب زميني :يك عدد متوسط
كره :يك قاشق مرباخوري
شير 5:ق.غ يا نصف استكان
پوره سیب زمینی
قJاشJقغJذا خJورJي– حJداJقJل 1وJعده6 J
در 100گرم(حدود 5ق.غ)
كيلو كاJلرياJنرژJي123
گJJرم پJJروJتJئين3/8
دو هفته اول ماه نهم:
اضافه شدن حبوبات به سوپ
شروع با عدس و ماش (سهل الهضم تر)
سپس هر سه روز تغییر نوع حبوبات (لوبیا
چیتی ،لوبیا قرمز)... ،
دو هفته دوم ماه نهم:
آب میوه
شروع با یک قاشق مرباخوری سپس
افزایش تا 6قاشق در روز
ماه نهم
عدس1:ق.غ
برنج1:ق.غ
سيب زميني:يك عدد كوچك
هويج1:عدد كوچك
جعفري 20:گرم
گوشت ماهيچه 35:گرم
سوپ
گJJرم 100
كيلو كاJلري47/5
گJJرم پJJروJتJئين3/1
ويتامين ها
امالح
ماه دهم
دو هفته اول ماه دهم:
میوه
شروع با یک قاشق مرباخوری سپس افزایش تا 6قاشق در روز
مانند :هلو ،سیب ،موز... ،
ممنوع بودن برخی میوه ها در زیر یکسالگی (ایجاد حساسیت) :انواع
توتها ،خربزه ،کیوی ،آلبالو ،گیالس و ...
در اواخر هفته دوم :خرما
دادن غذاهایی که کودک می تواند خودش با دست به دهان ببرد:
بیسکوییت ،ماکارونی ،تکه سیب زمینی ،هویج پخته شده و ...
دو هفته دوم ماه دهم:
متنوع کردن سوپ
کته نرم همراه با گوشت
ماهی
كته تخم مرغ
برنج 2 :قاشق غذا خوري
كره 1:ق.م
زرده تخم مرغ :يك عدد
ق.غ – 1تJJا دو وJعده8 J
كيلو كاJلري145
گJJرم پJJروJتJئين4
گJJرم( 6-5Jق.غ) 100
ماه یازدهم و دوازدهم
تنوع غذایی در تهیه سوپ ،کته ،پوره و ...
اضافه کردن مقدار غذای کودک با توجه به
اشتهای او
عدم دادن غذای سفره به خاطر داشتن نمک
و چاشنی ها و ...
نکته مهم:
از 6تا 12ماهگی غذای اصلی شیر مادر
است لذا به طور مکرر و بر اساس تمایل
کودک باید به او شیر داد
غذاهای ممنوع در زیر یک سالگی
مواد حساسیت زا:
احتمال خفگی:
کشمش ،انگور ،ذرت ،آجیل و ...
مشکالت خاص:
شیر گاو ،سفیده تخم مرغ ،برخی میوه ها (انواع توت ،کیوی ،خربزه،
آلبالو ،گیالس) ،بادام زمینی
قهوه و چای پررنگ (ایجاد بیقراری) ،عسل غیر پاستوریزه (بوتولیسم)
سایر غذاها:
برخی حبوبات(مثل لپه و نخود) ،پنیر ،شکالت ،میگو ،نوشابه های رنگی
و گازدار ،اسفناج و کلم ،ترشیها ،فلفل و ادویه جات و ...
تغذیه در سال دوم زندگی
استفاده از تمام گروههای غذایی
اضافه کردن شیرینی و چربی
شیر مادر بعد از غذا
دفعات تغذیه (غیر از شیر مادر) 6-5 :بار در روز
انتقال تدریجی از غذای مخصوص به غذای خانواده بین 1تا 1/5سالگی (برای عادت
کردن کودک)
اضافه کردن سفیده تخم مرغ به تدریج (مانند زرده) :یک در میان یک تخم مرغ کامل
ادامه قطره آهن و مولتی ویتامین
اکثر شیرخواران در پایان سال اول زندگی به 3وعده غذای Jاصلی و 2یا 3میان
وعده عادت می کنند.
@ از دو سالگی
تغذیه بعد
فعالیت بیJشتر کودک و لذا اشتهای بیشتر
صبحانه مهمترین غذای کودک
غذا خوردن را به عهده خود کودک گذاشتن
منابع:
https://nutr.mui.ac.ir غذایی
(
اصفهان(دانشکده ت غ ذیه و علوم
https://www.beytoote.com/baby/nutrition-baby/food-supplement-nf
ants1.html
https://honarehzendegi.com/
انتشارات کتاب درمانی/مهتاب قاسمیان/کتاب راهنمای تغذیه نوزاد