فصل 13 علوم نهم -جانوران بی مهره

بسم الله الرحمن الرحيم فصل 13 جانوران بی مهره جانوران مهره اسکلت داخلی از جاندارانی که داران جنس استخوان یا غضروب دارند بی مهرگان جاندارانی که اسکلت ندارند یا دارای اسکلت خارجی از جنس آهک و سیلیس هستند بی مهرگان این جانوران 6دسته اند : اسفنج ها کیسه تنان بند پایان خارپوستان کرم ها نرم تنان اسفنج ها ساده ترین جانوران دریازی هستند فاقد وسیله حرکتی هستند و درجای خود ثابت اند بدن آنها سوراخ های متعددی دارد که آب از آنها وارد می شود جریان آب در آنها به تنفس و دفع مواد زاِءد کمک می کند استحکام باالی دیواره اسفنج به دلیل وجود قطعات سوزن مانندی از جنس سیلیس آهک یا مواد پروتیینی است کیسه تنان هیدر ها مرجان ها عروس دریایی شقایق دریایی ساختمان بدنی آنه کمی پیشرفته تر از اسفنج ها است اب از منافذ بین سلول ها وارد و از دهان اصلی خارجمی شود در کیسه تنان محل ورود و خروج آب یکی است بعضی کیسه تنان مانند شقایق دریایی و مرجان ها جابجا نمی شوند و برخی مثل عروس دریایی و هیدر ها در آب شناورند یزرگترین کیسه تنان مرجان ها هستند که اسکلت آهکی دارند کرم ها لوله ای پهن حلقوی کرم های لوله ای این کرم ها بر خالف بی مهرگان گفته شده ،دستگاه گوارش دهان و مخرج دارد اگر چه معموًال انواع انگل آن مثل آسکاریس کرمک و کرم قال بدار معرفی می شود ،اما برخی زندگی آزاددارند. تعدادی از آنها در خاک زندگی می کنند که پس از خوردن باکتر یها و قار چها،ترکیباتی را به خاک اضافه م یکنند که باعث رشد بهتر گیاهان می شود. تخم کرم های لوله ای انگل بیشتر از طریق آب و سبزیجات آلوده ،وارد بدن می شود و در دستگاه گوارش به کرم بالغ،تبدیل می شود. کرم های پهن ساده ترین گروه کرم ها هستند که بدنی پهن با دستگاه های عصبی و گوارش ساده ای دارند .کرم های پهن مانند کیسه تنان تنها یک راه برای ورود دارند ولی خروج مواد از سطح بدن انجام می شود پالناریا برگی شکل نواری کرم کدو بیشتر کرم های پهن ،انگل اند و مراحل رشد و نمو خود را در بدن چند موجود زنده از جمله انسان طی می کنند. مثًال نوزاد کرم کدو که در گوشت گاو آلوده ،زندگی م یکند، می تواند وارد بدن ما شود و در آنجا بالغ و بزرگ شود؛ سا لها در روده باقی بماند و ضمن مصرف غذای گوارش یافته ممکن است باعث انسداد روده شود کرم های حلقوی این کرم ها برخالف کرم های قبلی افزون بر دستگا ه گوارش و عصبی ،دستگاه های گردش خون و دفع مواد زائد را هم دارند. کرم های حلقوی بدنی حلقه حلقه ،نرم و ماهیچه ای دارند. پوست آنها باید همیشه مرطوب باشد ومویرگ های فراوانی دارد. وضعیت امکان جذب اکسیژن مورد نیاز را از طریق پوست این فراهم می کند .اگر چه بیشتر کرم های حلقوی زندگی آزاد دارند؛ ولی تعداد کمی نیز انگل اند. کرم خاکی ،نمونٔه معروف آنهاست که وجود آن در زمین های کشاورزی، اهمیت زیادی دارد. زالو ،نمونٔه دیگری از کر مهای حلقوی است که زندگی انگلی دارد و از خون جانوران دیگرتغذیه می کند نرم تنان این دستهاز بی مهرگان به هشت دسته تقسیم می شوند اما در اینجا به 3دسته پرداخته می شود : سرپایان هشت پا و ماهی مرکب شکم پایان حلزون و لیسه دو کفه ای ها صدف های دو کفه ای نرم تنان بدنی نرم و بدون حلقه دارند در بیشتر آنها بخشی سفت به نام صدف ،بدن را در بر گرفته و از آن حفاظت می کند بیشتر آنها در آب دریا یا آب شیرین و برخی در خشکی زندگی می کنند فواید نرم تنان تهیه ابزار های زینتتی صنایع دارویی بهداشتی تهیه نخ بخیه تولید کلسیم قابل جذب استخراج مروارید از درون صدف دوکفه ای ها نیز یکی از فواید نرم تنان است که از لحاظ اقتصادی بسیار اهمیت دارد بندپایان به چهار دسته تقسیم می شوند : حشرات عنکبوتیان سخت پوستان بدن و اندام های حرکتی این جانوران از قطعات یا بند هایی تشکیل شده است به همین دلیل به آنها بندپایان می گویند این جانوران اسکلت خارجی و سختی دارند که عضالت به آن متصل است و از اندام های داخلی حفاظت م یکند. سخت بودن اسکلت خارجی ،جلوی رشد جانور را میگیرد .به همین دلیل ،بسیاری از آنها پوست اندازی می کنند؛ اسکلت قبلی را از خود جدا می کنند و یک اسکلت بزر گتر و جدید برای خود می یسازند هزارپایان حشرات ویژگی های حشرات: دو جفت بال شش عدد پا بدن سه قسمتی چشم های مرکب ساده شاخک فواید حشرات گرده افشانی گیاهان تولید ابریشم،موم و عسل غذای بسیاری از جاندان به عنوان موجود آزمایشگاهی در آزمایشگاه ژنتتیک تاثیر در بهداشت محیط به ویژه از بین بردن الشه جانوران مرده عنکبوتیان گروهي از بندپايان هستند که شامل عنکبوت ،رتيل ،عقرب و کنه مي شوند. بسياري از آنها به داشتن نيش زهري معروف هستند توانايي تنيدن تار در عنکبوت نيز اهميت دارد که با اين کار بسياري از حشرات مزاحم ما را شکار مي کنند سخت پوستان همان طور که از نامشان پيداست پوششي سخت و محکم دارند ولي بيشتر سخ تپوستان ،ذره بيني و درياز ياند غذاي جانوران بزرگ مثل ماهي ها را تشکيل مي دهند. دارند.خرچنگ پهن ،خرچنگ دراز و ميگو ،نمونه هايي از آنها هستند خرخاکي نمونه اي خشکي زي از سخت پوستان است هزارپایان نسبت به بقيه بندپايان کمياب ترند. شکل ظاهري و تعداد پاهاي زياد ،آنها را از بقيه. بندپايان ،متمايز می کند. البته تعداد پاهاي هزارپايان به هزار نمي رسد. بعضي از آنها ،گوشتخوار و بعضي گياه خوارند. خارپوستان خارپوستان جانوراني هستند که در سطح بدن و زير پوست شان خارهايي وجود دارد درون بدن آنها ،دستگاه گردش آبي وجود دارد که کار دستگاه هاي گردش خون ،تنفس و دفع را انجام مي دهد همه خارپوستان ،درياز ياند .ستاره دريايي ،توتيا و سکه شني، نمونه هايي از آنها هستند سکه شنی توتیا خیار ستاره دریایی الله دریایی پایان