آموزش الکترونیک

آموزش الکترونیک

اسلاید 1: آموزش الکترونیکارائه دهنده:نسرین کمالپور

اسلاید 2: يادگيري الكترونيكي حتماً بارها اين سخن را شنيده ايد «توانا بود هر كه دانا بود». به راستي آنچه كه مي توان امروز به آن بعنوان يك سرمايه فنا ناپذير از آن ياد كرد داشتن اطلاعات و توانايي بكارگيري آن است. اطلاعات به عنوان يك كالاي ثمين و وزين محسوب مي شود و هر كشوري كه از اين كالا بهره بيشتري بگيرد در عرصه بين المللي نيز پيشرفت هاي چشمگيري خواهد داشت و سخني به گزاف نگفته ايم اگر بگوييم دانايي و علم بهتر از ثروت است البته به معناي اخص آن، با پيشرفت هاي تكنولوژيكي شاهد بروز پديده هايي چون IT و ICT هستيم كه اين پديده ها در آينده اي نه چندان دور كليه فعاليت هاي سيستم هاي اقتصادي، آموزشي و رفاهي را در بر خواهد گرفت و نظام هاي آموزشي نيز از چنين امري مستثني نيستند.

اسلاید 3: تعریف یادگیری الکترونیکتعاريف متعددي دراين زمينه وجود دارد كه به چند مورد از آن اشاره مي شود:هر نوع يادگيري، آموزش يا پرورش كه با استفاده از فناوري كامپيوتري شناخته شده به خصوص فناوري هاي مبتني بر شبكه اينترنت ارائه مي گرد يادگيري الكترونيكي به مجموعه فعاليت هاي آموزشي اطلاق مي شود كه با استفاده از ابزارهاي الكترونيكي اعم از صوتي، تصويري ، رايانه اي ، شبكه هاي مجازي صورت مي گيرد. به عبارت ديگر كليه برنامه هايي را كه از طريق شبكه هاي رايانه اي به ويژه اينترنت، منجر به يادگيري مي شود يادگيري الكترونيكي مي نامند.

اسلاید 4: ويژگي هاي يادگيري الكترونيكي (student – ariented) 1 – دانش آموز محور است و معلم راهنما و تسهيل گر(facilitator) است . 2 – دوره هاي آن به صورت تعاملي (Interactive) است . 3 – محدوديت زماني و مكاني ندارد 4 – يادگيري مشاركتي است. 5 – بر اساس نيازهاي فردي و علايق و توانايي هاي هر فرد است

اسلاید 5: انواع يادگيري الكترونيكي در 2 نوع مي توان از آن نام برد : الف ) يادگيري الكترونيكي به صورت onlineب) يادگيري الكترونيكي به صورت (offline)

اسلاید 6: يادگيري الكترونيكي به صورت online به كليه برنامه ها و فعاليت ها و خدمات آموزشي كه از طريق شبكه (وب) به صورت Online (هميشه در دسترس) يا روي خط و بدون وقفه ارائه مي گردد آموزش online مي گويند. به عبارت ديگر آموزش online به آن دسته از آموزش هاي از راه دور گفته مي شود كه به وسيله مجموعه وسيعي از نرم افزارهاي كاربردي و روش هاي آموزشي مبتني بر فناوري و شامل آموزش رايانه اي ، وب ، اينترنت و همچنين مدرسه ، كلاس و دانشگاه مجازي باشد

اسلاید 7: يادگيري الكترونيكي به صورت (offline) بخشي از آموزش هاي الكترونيكي كه بدون استفاده از شبكه web و با توليد CD هاي آموزش انجام مي گيرد آموزش (off line) گويند. از ويژي گهاي آموزشي offline ، آموزش خودكار با خودآموز بدون ارتباط مستمر با معلم‌، محدوديت دسترسي به منابع آموزشي و عدم بهره مندي از امكاناتي همچون (chat) كردن، (teleconfdon) مي باشد

اسلاید 8: مقدمه اي بر E-Learning :آموزش الكترونيك E-Learning آموزش مبتني بر فناوري اطلاعات است. با توسعه اطلاعات و شبكه هاي بين المللي ، فرآيند آموزش و يادگيري نيز دچار تغييرات عمده اي شده است. مرزهاي مؤسسات آموزشي به تدريج محو شده و در نهايت فاصله بين خانه و مدرسه از بين خواهد رفت. اصطلاح آموزش الكترونيكي، گستره ي وسيعي از كاربردها – از جمله آموزش مبتني بروب (Web Based Traning) آموزش مبتني بر كامپيوتر (Computer Based Traning) كلاسهاي مجازي (Virtual Classes) و همكاري هاي الكترونيكي (Digital Corporation) را در بر مي گيرد.

اسلاید 9: E-Learning چيست ؟كلمه ي E-Learning از دو قسمت تشكيل شده است. E اول واژه ي كلمه ي Electronic است و از نظر مفهومي شامل هر شكلي از وسايل الكترونيكي است كه آموزش يا منابع آموزشي ارائه شده از طريق شبكه هاي كامپيوتري را در بر مي گيرد. Learning آموزشي است كه مي تواند در هر زمان ، هر مكان و براي هر كسي اتفاق بيافتد

اسلاید 10: تاريخچه : در اينجا نگاهي داريم به سير تكاملي E-Learning :قبل از 1983 (عصر led Training-Instructor(ILT))1993-1984 ( عصر Multimedia)1999-1994 (كودكي Web)2005-2000 (نسل بعدي Web)

اسلاید 11: قبل از 1983 (عصر led Training-Instructor(ILT)) ILT روش ابتدايي آموزش بود كه فرار دانشجويان از كار را روا مي دانست و مركز توجه روي آموزش و تعامل مستقيم استادان و دانشجويان بود. اما به معني هزينه هاي بالاتر و بيكاري در عمده ي ساعات اداري بود. در اين دوره به دنبال راههاي بهتر آموزش بودند.

اسلاید 12: Power Point ، Macintosh ، Cd-Rom ، Win 3.1 و ... فنون پيشرفته عصر چند رسانه اي بودند. براي جذاب تر و قابل حمل تر كردن آموزش ، دروس از طريق Cd-Rom ها ارايه مي شد(cbt) اين روشها با وجود قيمتهاي پايين ، فاقد تعامل بين استاد و دانشجو و پويايي درس بود.1993-1984 ( عصر Multimedia)

اسلاید 13: 1999-1994 (كودكي Web)هنگاميكه Web گشايش يافت ، تهيه كنندگان آموزشي شروع به تحقق نمودند كه اين فناوري چگونه مي تواند آموزش را بهبود بخشد. ظهور مرورگران وب (Web Browser) ، HTML ، Mediaplayers ، Java باعث تغيير ظاهر آموزش Multimedia شد، آموزش Web_Based يا Webcast هايي كه كم قيمت بودند و به طور دائم ارسال مي شد ظهور كرد. (اين عصر را موج اول آموزش E-Learning ناميدند.)

اسلاید 14: 2005-2000 (نسل بعدي Web)اين دوره موج دوم آموزش E-Learning را در بر مي گيرد.

اسلاید 15: مشخصات يك E-Learning كامل :باعث افزايش كارآيي شود.تشويق كننده براي كاربر باشد.هدفمند باشد.به صورت يكپارچه باشد.قابليت شخصي سازي را داشته باشد.امكان يادگيري به صورت جمعي را داشته باشد.قابليت اخذ و ذخيره و ارائه دانش را داشته باشد.قابليت دسترسي آسان و گسترده به اطلاعات را داشته باشد.

اسلاید 16: عوامل اصلي در فرآيند آموزش از راه دور : در فرآيند آموزش هاي از راه دور عوامل زير مشاركت دارند :دانش آموزان و دانشجويان ، مربيان و اساتيد، تسهيل كنندگان ارتباطي،كاركنان پشتيباني، مديريت

اسلاید 17: روشهاي آموزش و يادگيري از راه دور: امروزه نظام هاي نوين زير جايگزين نظام هاي سنتي يادگيري و ياددهي (يعني روشهاي تدريس خصوصي ، سخنراني) شده اند:دروس چند رسانه اي ، ساز و كارهاي ا رتباطي پيشرفته ، آزمون مكتوب ، سمينارهاي مجازي پيوست ، آزمايشگاههاي مجازي مشاركتي ، عوامل دانشگاهي هوشمند

اسلاید 18: آموزش از راه دور چگونه ارائه مي شود؟آموزش از راه دور از ابزارها و وسايل مختلفي بهره مي گيرد . اين ابزارها در چهار گروه اصلي قرار مي گيرند:الف) ابزارهاي صوتيب) ابزارهاي تصويريپ) دادهت) چاپ

اسلاید 19: مزيت هاي آموزشي الكترونيكي نسبت به آموزش سنتي :در رابطه با امتيازات اين نوع آموزش نسبت به آموزش سنتي به طور خلاصه و كلي مي توان به موارد زير اشاره نمود :قابل ارزيابي بودن نتايج به سادگيقابل استفاده بودن در كليه ساعات شبانه روزكيفيت بالاتر و پيوستگي بيشترخودكار بودن و صرفه جويي در زمان و هزينه رفت و آمدقابليت نگهداري اطلاعات دلخواه طي آموزشهزينه مناسب براي دوره هاي فراگيري آموزش

اسلاید 20: طراحي يك سيستم آموزش :يك سايت آموزشي بايد شامل موارد مهم زير باشد:پرونده مدرسان (Instructions Profile) ، پرونده دانش آموزان ، مشاوره ، ثبت نام ، كاتالوگ دوره ، امتحان ، كلاس درس ، محدوده شخصي دانش آموزان، تابلو اعلانات ، كتابخانه ، پيك الكترونيكي ، گواهينامه

اسلاید 21: كلاس مجازي (Virtual Classroom)محيطي Online كه در آن دانشجويان و آموزشياران با هم در تعامل مي باشند .( اين محيط به نوعي يك كلاس معمولي را به وسيله ي امكاناتي نظير كنفرانس ويدئويي و سيستم هاي چند رسانه اي شبيه سازي مي نمايند.)

اسلاید 22: دانشگاه هاي مجازي دانشگاه هاي مجازي يكي از اشكال آموزش هاي از راه دور هستند و اخيراً در كشورهاي مختلف دنيا نقش بسزايي را در امر آموزش جوانان به عهده دارند.در كلاس هاي درس مجازي دانشجويان در دوره هايي به صورت كنفرانس هاي رايانه اي شركت مي كنند . اين دوره ها از طريق اينترنت و شبكه هاي وب جهاني ارائه مي شوند و از نرم افزارهايي استفاده مي كنند كه امكان برقراري ارتباط را براي دانشجويان فراهم مي سازند .

اسلاید 23: اجزاي دانشگاه هاي مجازياجزاي دانشگاه مجازي عبارتند از :: Information Booth به دانشجويان در فهم دانشگاه مجازي ، خدمات آن ، سر فصل هاي دروس و مدارج تحصيلي كمك مي كند.: Teaching Unit دفاتر و واحدهاي آموزشي كه واحدهاي درسي ، سمينارها ، آزمايشگاهها ة پايان نامه ها و برنامه امتحانات را ارائه مي دهند.: Student Office مسئول خدمات اجرايي و اداري مانند ثبت نام دروس ، سمينارها ‌، امتحانات و كارگاهها است.: Library امكان دسترسي به فهرست هاي اطلاعاتي و كتابخانه اي را فراهم مي كند.: Cafeteria ارتباطات و اجتماعات دانشجويي را براي دانشجويان دور از دسترس و نيز گفتگو و بحث را براي آن ها فراهم مي آورد.Black Board : دانشجويان را در جريان اخبار قرارمي دهد . : Research Center اين مركز به دانشجويان درباره فعاليت هاي تحقيقاتي و انتشارات اطلاع مي دهد و نيز امكان ارتباط بين دانشجويان و محققان را فراهم مي سازد .: Shop در اين محل امكان خريد منابع درسي ميسر است .

اسلاید 24: سيستم آموزشي هوشمند :در حال حاضر سيستم هاي آموزشي متنوعي در دنيا به كار گرفته مي شود ولي پيشرفته ترين آنها سيستم هاي آموزشي هوشمند (ITS) سيستم هاي بر مبناي كامپيوتر هستند كه با به كارگيري تكنيكهاي مختلف دانش ، مهارتهاي گوناگوني را به دانش آموزان منتقل مي كنند. اين سيستم ها از تلفيق آموزش به كمك كامپيوتر (CAI) و فناوري هوش مصنوعي (AI) به وجود آمده اند . هدف از طراحي اين نوع سيستم ها ارائه آموزش به هر كاربر با توجه به نيازهاي منحصر به فرد كاربر است بدين ترتيب كامپيوترها از حالت دستور عملي خارج شده و با به كار گيري تكنيك هاي هوش مصنوعي بر اساس اطلاعاتي كه از ميزان دانش و توانايي هر كاربر دارند تصميماتي را در مورد چگونگي آموزش او اتخاذ مي كنند

اسلاید 25: اجزا يك ITS را كه در ظاهر يكپارچه به نظر مي رسد ميتوان به صورت زير در نظر گرفت ماژول آموزشي (Pedagogical Module)مدل دانش آموز(Student Model) محدوده ي دانش (Domain Knowledge)مدل خبره (Expert Model)

اسلاید 26: زیرساخت های آموزش الکترونیکی: وقتي صحبت از زيرساخت هاي آموزش الکترونيکي به ميان مي آيد عموماً اذهان به سمت زيرساخت هاي سخت افزاري و شبکه اي موردنياز معطوف مي گردند. گرايش سخت افزاري به امر فناوري ارتباطات و اطلاعات ريشه در تاريخ صنعت انفورماتيک اين کشور دارد. از سوي ديگر عدم توجه کافي به مفاهيم بنيادين فناوري ها، باعث عدم کارآمدي در بخش هاي مختلف تصميم گيري از جمله در زمينه آموزش الکترونيکي گرديده است

اسلاید 27: . منطق توسعه شبکه زيرساخت شبکه‌اي سيستم آموزش الکترونيکي براساس پروتکل TCP/IP و روي هر شبکه‌اي که آنرا پشتيباني کند قابل اجرا خواهد بود. توصيه مي‌گردد در اين بخش از پروژه توسعه براساس نياز واقعي صورت گيرد. تنها در صورتي شبکه مورد استفاده قرار خواهد گرفت که کاربران بصورت طبيعي و فطري به آن احساس نياز نمايند. صرف گسترش شبکه و توزيع امکانات ارتباطي نظير پست الکترونيکي بدون ايجاد زمينه‌هاي فرهنگي باعث ايجاد مطالباتي خواهد شد که مجموعه را در ادامه کار ملزم به انجام حرکات شتابزده خواهد کرد و بدون شک معضلات فرهنگي و اطلاعاتي به بار خواهد آورد.2. محتوا در سيستم‌هاي آموزش الکترونيکي گسترده در حجم آموزش و پرورش و دانشگاه‌هاي بزرگ هزينه هاي زيرساخت کمتر از 20% هزينه ها را تشکيل مي‌دهد و بيش از 80% از هزينه ها مربوط به محتواي تهيه شده است. لذا محتوا در اين سيستم‌ها جزء دارايي(Asset) محسوب مي‌گردد و در طراحي آن بايد ملاحظاتي را در نظر گرفت که با تغيير شرايط زماني و مکاني، تغييرات محتوا به حداقل ممکن برسد و قسمت عمده محتوا همواره قابل استفاده باشد.مراحل توليد محتوا به شرح زير است:الف)طراحي که خود شامل مراحل زير است: 1. نياز سنجي هر RLO و يا RIO بايد در پاسخ به يک نياز مشخص و قابل اندازه‌گيري طراحي شود در غير اينصورت ارزيابي ميزان يادگيري ممکن نخواهد بود. 2. تحليل کارها در اين مرحله نويسنده در پاسخ به هر نياز شناسايي شده کاري را مطابق با قابليت‌هاي سيستم در نظر مي‌گيرد و مطالبي را که ذکر آنها به عنوان پيش‌نياز و يا مطالب کمکي و حاشيه اي لازم مي داند اضافه مي‌کند. در اين مرحله تقريباً ساختار RLO و RIO هاي موردنياز مشخص مي‌گردند. 3. تعيين اهداف آموزشي پس از انجام مرحله قبل اهداف آموزشي هر RIO, RLO شناسايي مي‌شوند. اين اهداف به دانشجو يا دانش‌آموز مي گويد براي فراگيري مطلب چه کاري را بايد انجام دهند و براي نويسنده مشخص مي‌کند که چه نوع تمرين و يا

اسلاید 28: آزموني را براي ارزيابي اينکه يادگيرنده به هدف آموزشي دست يافته است يا خير در نظر بايد گرفت. ويژگي‌هاي اصلي که هر زيرساخت آموزش مجازي بايد دارا باشد بصورت خلاصه عبارتند از: 1. قابليت استفاده مجدد از محتوا (Reusability) با توجه به نگرش سرمايه‌اي به محتواي آموزشي تهيه شده براي شبکه، قابليت استفاده مجدد فاکتوري است که هزينه ها و زمان توسعه و ايجاد محتواي آموزشي را به طرز چشمگيري کاهش مي دهد.Object) نگاه شود که در مورد آن يک ويژگي‌هاي زيرساخت نرم‌افزاري2. قابليت در هم کنش (Interoperability)در يک شبکه گسترده آموزشي از ابزار و برنامه هاي کاربردي بسيار متنوعي بهره مي بريم. همگي اين ابزارها در يک شبکه اينترنتي نيازمند استفاده از محتواي آموزشي، اطلاعات کاربران و ساير اطلاعات تهيه شده هستند. يکي از مهمترين قابليت هايي که بايد در زيرساخت آموزش مجازي مد نظر قرار گيرد اين است که تمامي اين ابزارها بايد بتوانند از طريق شبکه محتواي خود را مابين يکديگر به اشتراک گذاشته و تبادل کنند. 3. قابليت گسترش ابعاد (Scalability)طراحي يک قالب مناسب نرم‌افزاري که بتواند توسعه کاربرد سيستم را همزمان با گسترش شبکه از نظر ابعاد جغرافيايي و سخت‌افزاري تضمين نمايد، امکان خريد تدريجي سخت‌افزارها را متناسب با توسعه نياز و فرهنگ کاربرد شبکه آموزشي با حفظ کارايي مناسب، مقدور خواهد ساخت. بدين طريق از ضرر ميلياردي حاصل از افت قيمت سخت‌افزارهاي استفاده نشده نيز جلوگيري خواهد شد. به منظور دستيابي به کارايي مورد قبول در چنين شبکه‌اي به زيرساخت‌هاي مناسب سخت‌افزاري، نرم‌افزاري و ارتباطي نياز است. امکان دستيابي به چنين زيرساخت‌هايي چه از بعد سخت‌افزاري و چه از بعد فن آوري‌هاي نرم‌افزاري در کشور وجود دارد. براي دستيابي به اين منظور لازم است زيرساخت داراي قابليت هاي زير باشد: * توزيع اطلاعات و محتوا در حجم‌هاي بسيار بزرگ در هنگام نياز * توزيع مديريت سيستم و مديريت محتوا * توزيع خدمات و برنامه هاي کاربردي * استفاده از فن‌آوري‌هاي قابل توسعه نرم‌افزاري

اسلاید 29: توجه به امنيت در چنين زيرساختي بسيار حياتي است. بايد به امنيت در دو سطح کلي نگريست: * امنيت ارتباطي (امنيت بستر سخت‌افزاري شبکه) * امنيت کاربري سيستم (دسترسي در سطوح مختلف به محتوا و سرويس هاي مختلف آموزشي) در بعد ارتباطي اين امنيت با استفاده از پروتکل هاي امن، سخت‌افزارهاي مناسب و مطمئن تامين خواهد شد.Security)4. امنيت (5. سازگاري با استانداردها (Standards Compliance)لزوم استفاده و تدوين استانداردهاي مختلف در بخش هاي مختلف اين سيستم با توجه به گستردگي و تنوع کاربري شبکه بر کسي پوشيده نيست. * بسته بندي و ارائه اشياء مختلف آموزشي در کنار يکديگر* اطلاعات مديريت کاربران* ارتباط لايه هاي نرم‌افزاري* ارتباطات مختلف در سيستماستانداردها در بخش هاي زير تدوين مي‌گردند.* ابرداده‌هاي مربوط به اشياء آموزشي6. بهره برداري بهينه از حداکثر امکانات موجود با حداقل هزينه هاانتزاعي و صد البته شي‌گرا نسبت به کليات زيرساخت نرم‌افزاري و ارتباطي است.

اسلاید 30: عمده ترين استانداردها مشخصه بسته بندي مطالب و محتويات IMSمشخصه زمان بندي و ترتيب دهي ساده IMSراهبردها و توضيح هاي AICC جهت سيستمهاي آموزشي مبتني بر كامپيوتر استاندارد SCORMعمده ترين استانداردي كه در رابطه با ارزشيابي و سنجش مطرح مي شود استاندارد IMS Question & Test Interoperability Specification = Q & TI مي باشد.

اسلاید 31: پيش بيني رشد E-Learningعموماً معتقدند كه E-Learning موجب يك انقلاب مشابه با انقلاب صنعتي براي آموزش و پرورش شده است.در حال حاضر E-Learning تنها يك قسمت كوچك بازار آموزش است. Gartner گروه تجزيه و تحليل IT پيش بيني مي كند كه در سال 2005 اين بازار رشدي بالاي 33 ميليارد دلار خواهد داشت كه يك سوم بازار جهاني را در بر مي گيرد.

اسلاید 32: نوعي نرم افزار E-Learning در ايران مهندس كاشاني : "نرم افزار Webct در حال حاضر در ميان 60 شركت توليدكننده نرم افزار مقام اول را دارد . اين نرم افزار در حال حاضر در بيش از 2680 دانشگاه و مدرسه آموزش عالي و در 80 كشور جهان به كار برده مي شود . اين نرم افزار شامل 1250 دوره آموزشي از پيش آماده و editor مخصوص براي نوشتن معادلات و فرمول هاي رياضي مي باشد. همچنين امكان امتحان ، ارزيابي ، مديريت محتوا و ... در آن وجود دارد."

اسلاید 33: نتيجه گيري : حال بايد پاسخي به اين سوال بدهيم كه : آيا ايران امكانات اوليه اجراي يك سيستم آموزش الكترونيكي را دارد ؟آموزش الكترونيكي محيطي است كه از فناوري استفاده مي كند و آموزش را مستقل از مكان و زمان با نگرش هاي جديد آموزشي انتقال مي دهد. سه عامل كليدي جهت بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات در امر آموزش عبارتند از : ساختار رايانه اي و شبكه اي ، محتوا و نيروي متخصص و آگاه. ساختار رايانه اي و شبكه اي كشور حداقل در شهرهاي بزرگ در حدي است كه بكارگيري فناوري در امر آموزش آغاز شود. امور مربوط به دو دو عامل كليدي ديگر يعني مختوا و تربيت نيروي انساني بايد به سرعت مدنظر تصميم گيرندگان مملكتي قرار گيرد.براي بهره برداري از فناوري اطلاعات در قدم هاي نخست، ساختار كافي وجود دارد و اينترنت به عنوان بهترين وسيله اي كه در اختيار داريم مي تواند ظريف ترين كاربرد در حوزه ي آموزش را فراهم كند. در اين رابطه ، تجربه عملي وجود دارد و 33 نفر در ايران در يك سيستم صد در صد آموزش الكترونيكي وارد شده اند و با موفقيت مراحل را كسب كردند.