آنتالوژی

صفحه 1:
5 ۱ ۱ / Ontology 4 protege ie EW ke ae oO) ‏بلج وه بو‎ 000 

صفحه 2:
آنتالوژی چیست ؟ 1 آنتالوذع)رنجموعداى بط اإتعارين رسمياببراى ‎a‏ مم .مورلا نظ ولروابط بين'آنها یک آنتالوژی به همراه نمونه‌هایی که بای کلاسهایش تعرین شدهء ‎CIE enh Gx‏ 1 

صفحه 3:
eis 19 errs / \ ١ همانطور كه در تلن آنتالوث/ به آن إشاره شده يك آنتالوذى/ 0 1 ‏ا ا ا‎ ne ts) ‎Pee 8y Cie er EE SNe le‏ ل ‎eee Dk erie to pe See ee) ‏ل ال ا رك‎ 

صفحه 4:
ie کلاسلا یکی از قاط تيرك /إنتالوذيها هستبا ‎fis‏ ‎Re ew a‏ / نمونه همانطوراكه از نامش ييدأيبته مثالى براى يك كلاس است. سای سس الى یک کلاس 6 “در آنتالوذى قرار مى كيرد . به عنوان ‎TO‏ ا ‎Ne‏ “نام برده 

صفحه 5:
2 Py / WoL GS b. ‏اسالاتهارتوصیف کننده ات و نمونههميباشند‎ ۲ ‏.مي‌توانيم وی گی‌ها وضفات كالاسها و نمونهها را بيان كنيم‎ ‏اسلاتها همانطور كلااز نامشان ن يبكٌاست به منزله يك جاى خالى (به تعبيروى‎ pores ‏ا ا ا ل‎ ee cae ‏-مي‌باشند‎ ‎۱ ‏و‎ ocr er ee Leona Pere rer ete D nn Bree ere Sal MEISE 2 ‏ا‎ ‏.سراى هس نمونه اتومبيل مقادي مختلفى در اين سلاتها قرار م ى كيرد‎ 

صفحه 6:
تن ها ‎at‏ ‏فاستها خصوصیات اسلاتهارا يي مي‌کنند. شاید به تعبيسرى بتوان كنت كدافاستها په منزله‌ی اسلاتی در اسلاتها هستند. اسالاتها می توانندفاستت‌های مختلفی داشته پاشند که نوع مقدار, ل ل ل ل 1 ا ا ا ‎ES‏ ‏.مهم اسالاتها را برررسی می‌کنیم 8 

صفحه 7:
ادامه - ۱۷ ها دخیم‌سازی لطس دنه قلار بف شود. انوا داده‌ای عبارتند از رشته‌ای» عددی؛ بولین و شمار ش ‎Tae St ee ers)‏ ۱ نو ‎Paine‏ اساللات: مان است نگهداری کند بید از پیش ت 9 نمونه بکار می‌روند. ‎pe else Ce eCLE PCTS NRE > One To |‏ می‌کنند. در حالت ساده این فاست مشخض می‌کند که آیا در یک اسللات فقط یک مقدار جای می‌گیرد یا ‎eT EA Eels) Be See cre teg‏ ا ا ‎preci‏ ‏ا ‎BITE eeLerC BSTC OB ep Teen en ee‏ موتوان هنكام تعرريف اسلات دامنه و حدود مقاديرى را كه يك اسلات مىيذيرد. تعيين كرد. ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 8:
a 73 le a بار دیگر ‎Peer elas PPE SP A NEL Cee SVR eee] Toy‏ گاهی می‌توان رای یک حوزه 100 بتا متفاوت ارائه داد كبأدر عين حال همكى و | می‌شوند را ارئه کنیم. روشن اسیً که تنکس شی گای طرراح و تجربه‌ی وی در حوزه تخصصی مورد ‎Aree ST | ee eee‏ 10 مرحله اول: مشخص کردن موضوع و محدوده آنتالوژی Rea eT eel ea este fe nT See ist ALON eat net eed Bre a> bern Oey ae 3 ree re eed موضوعی که آنتالوژی پوشش می دهد کدامست؟ 0 ۱ 00000 Sh is eek 

صفحه 9:
َو مكمل” كنتدمى لاد 000 ۸ : اسب بر ل ار ۱ ا ا ل 9 6 - سک 

صفحه 10:
۱ at See a cn ae ee ee ۱ ۳ نوشتن ليستى أ تمامى كلماتى كه مى جوَاهيك/درباره آنها توضيح دهيلم و خواص اين كلمات من ‎ne Lene)‏ اا 0 ‎Pers) DCMT‏ ا ا ‎Fess‏ ‏باشند, ضروری می باشد .1 Fee 7 See bn eT oy ea ene EET Ty ‏نردیک می باشند بطوریکه انجام این مراحل بصورت مجزا کار مشکلی می باشد. بنابراین تهیه لیست‎ ۱ cree er eC Pee eee erne Eneon des BeLBIeTcecy CON ‏ال ا ا‎ SP Te eal 00 E ied cme eee eee = 0 

صفحه 11:
‎ia‏ سوم: تعريف كالاسها ساحتار كلاسا ‎ ‏روشهای مختنی با ام د :عبارتنداز / ا ‎Sere ee LSS‏ مورد بحث آغاز وبا عرش ماهيم جزثى تر ادامه مى ياب مثلا" در | ‏"رو" 0 ‎if‏ ن ۳ زیر کلاس ت۱۳ ‎DL eS.‏ ا ‎a Leh ree‏ ۳ 3 ‎crepe ied este eee AE Eee Eerie we \s-5 3)‏ این کلاسها با یکدیگر و تعرین مفاهیم کلی تر ادامه می یابد ‎ ‎۳ ‎1 

صفحه 12:
‎(Sage‏ آوری كه كار بر و كازبر در ‎Ss‏ ی ۱ 7 دا في ۱ ۱ ‏بهپیین بکارمی رون ‎ ‎| OS ETE TE) ere DEN D. het gees are tan en ever HEME (one E nen SKE Pannen ath) ‏مى شوند, نيازى به توصيف بيشتى دارند. در هم صورت از هل كدام ازاين روشها استفاده شود, ابتدا لازم است كد به تعريف كلاسها بيمردازيم و برا اآين كار از ليستى كه در مرحله سوم الجاد شده است استفاده مى كنيم ودر نهايت كلاسها رابه شكلى ظبقه بندى شده سازمانيظى ميكنيم هس ديدى را كه نسبت به موضوَع انتخاب كنيم, معمولا” با تعريف كلاس كار آغاز مى 000 كنيم. اين عبارات در آنتالوذى كلاسها را تشكيل خواهند داد و نقاط اساسى مّاتار كلاسى خواهند بود.اين كلاسها رادر يك مناطتار رده پندی شده سازماندهی. ‎iarcrreien Pam pee ecw mmr ay‏ 00 ‎gare ec en yn‏ 2 ام ‎Pee ea ESTERS BY UR PE ONY SMe ene Tin Pe‏ 00 1 111 ااا اام ‎Bese Oe ese Perea‏ ‏:عن كل ساختار كلاسن .طرراصي شده مادق باشد ‏نباشد, بهت است كد از روش م ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎6 

صفحه 13:
4 بجحله جهارم: تعريث خواص كككصهايا امبلاتها 1 بر‌ای پاستیگویی به سوالات مکمل که در مرحله ۱ مطررح شده انم را ‎tate ey ae anB)‏ ۱۳ 5 اسها خواهند بو این خواص بضورت اسلات به کلاس ضمیمه ‎BRO ET OP:‏ ا / 

صفحه 14:
تا | ۱ 2 4 Brome eee eal eee ‏ا‎ ESE, oe Oe te tee ade ieee a [rae ASA Ait RVC OPER Nee bce APT pres fees ee ‏مفاهیمی را به صورت نموته باق م‌کنيم که نمی توانندکاندید برای سوم کلاس بودن سای فاهیمباشند بر‎ (0 7 SIR ‏است نموندها ا‎ ‏ماد منسبی وارد و‎ AI ARON (MEN INDIVID PME = ae 

صفحه 15:
‎ot ae ere‏ زوا ‎ie‏ 1۱ ایحاد ‏المزارهاى ا 0 ‏ا ۳ ویر 0 0901000 حملت را ‎shee SA‏ پرشکییانشگاه استانقوررد طرراحى شدياك ا 0[ ‎So yer‏ آن براى توسعنها. كيم کی فا ۳9 ‎Py a‏ بسيارى فرمتها والمدلهاى دانش رايج؛ به دليلدر دسترس بودن مآحنذ اين برنامه, برنامه نويسان اين امکان را دارنداکه هم قابلیت جدیدی ‎(cee ewe PED PON SEEN‏ ‎a), Mie‏ 02 ‏یجاد یک آنتالوزی ‎SCS toc Ser ees a Ee ne ‏وارد کرردن دانش موضوع ‎ ‎ ‎ ‎ ‎= 06 

صفحه 16:
دسررسي 9 منابع هربوط به أ ‎٩ 1‏ 7 ی اولین بار عرضه شیاه است و در حال توسعه می: بصورت محص ولك دانشكاهى و رايكاق ارئه مى شود براى دست رسي لله آحرين نسخه نر ةاضزارء ‎ ‎ ‏راهنمایی‌ها و نشریات مربوط پا آن و گرروه‌های یی مربوطه می‌توان به سایت اینترفنتی زیر تمراجعه کرد ‎0 

صفحه 17:
1 0 1 :ايجاد يك بير وأو (آنتالوذى ) جديد كه در ذيل به شسرحأأنها مىيردازيم؛ انجام م شود ) ‎Cor ose‏ ‎Tae‏ 00 ۰ ‎ced‏ هر ‎ ‎ ‏نامه های تولید و ویرایش آنتالوژی است که از آن می توان برای تال آنتلوژی به ویر‌ايش و طراحی آنتالوژی استفاده كرد 

صفحه 18:
13) 59 so ‏إلى دري‎ ۳ a ‏ذه را ب‎ ١ ‏الاين‎ 2 ١ va 

صفحه 19:
Eres ss a ‏ا ا‎ Ca bela 

صفحه 20:
م6 Pareles mt een ‏اا‎ ‎Ee) 

صفحه 21:
م6 Freee rE Teed Cay eter eee Par ee ee استاندارد را بسراى آثتالوذى حنود انتخاب كرده است 

صفحه 22:
۱ a ‏کار ب[نلاشی‌ها‎ [۱۳ ese [9 تسس مک نا ور یا 

صفحه 23:
یک مسته بد #ساسلد مراتییدازند ‎I Sy Serene‏ isco am | 2 ‏ایو امس سس 2 و3 سا ی سس‎ 

صفحه 24:
fe د همهم “Template Stats Estar ae reasonable 6 ‏ما‎ ما قاد ‎rope‏ ما 9 ۳۰۳ Gr 000 بصورت درختى نمايش مي ‎a‏ 

صفحه 25:
پچ فیلد وجود دارد؛ فیلدمربوط یهن بر‌نامه به طور پیش فرض نامی را 5 0[ ‎cod‏ .نوع كلاس مريوطه رزأ مشخص ميكند 0-0201 ١س‏ كه در أ نام كلاس وارد ملشود. هنكامى كه يك كلاس ساخته ‎Ce‏ ا ا 00 3 

صفحه 26:
Class Window (classes 

صفحه 27:
aN / ۸ ۷-9 ۲ Perk. WA... Orca eas] به کاربم اجازه اضافه کنردن یک متن توضیحی برای کلاس را می دهد. پر کردن این قسمت اختیاری می .باشد اما بيشنهاد مئ شود ببراى وضوح منهوم كلاسهاء دراي قسمت توضيحى اضافه شود 

صفحه 28:
ه06 

صفحه 29:
سس و rule mar, ‏که نمونهایاآن در‎ Trantor ey ‏تیف م‌شونده اما‎ ‏اسلات ها مى توائتد يه‎ Beyer ‏مكان ايجاد شده و يدون‎ ‏اینکه بههیع کلاسی‎ ‏ارقباط داشت باشتدثر‎ ‏هرتامه موجود بأشتد.‎ eee eons أسلاتهاى موجود در ايروثه ثمايش ناده شده 

صفحه 30:
/ کارذبا اسلاتهاصس نام اسالات: كه نام اسلات را مشخص مىكن یه اک سم ‎FSD‏ ‏۳ ۸ ۱ 3 كا رديناليتى :ين ميد مشخص ميكف كه آيا اسلايهورد نظ مى تؤاند بيش از يك مقدار را بكيرد يا .ضوع ‎SHAS‏ ل ا ۱ PS Toy cre Seay ‏ا ا‎ TE eA EE ta) ‏اسلاتهای عددی را مشخص كررد يا براى اسلاتهايى كه نوع دادهاوشان كلاس است می‌توان یک محدوده‎ ارده 

صفحه 31:
نمونه اي ‎een‏ انتالوژي ‎B‏ ا ا ل اسلاتهاء 0 دبالمح ‎a i‏ نمونههأ وغيره رابه قالب يك ۳ برد ودر جنبه ذنى مهطترين موضوع تخي ۱ ea 

صفحه 32:
71 9 1 ۳۸ باید بتوان ۳ ‎Bap)‏ پلاختار کلاسی؛ كلاسي اسلاتهاء اطلاعات اسلاتها پل سطح کالاسها: نمونه‌ها و غیره را به قالب یک .شبکه معنایی برد ‎ace eco)‏ تك ‏مهم 

صفحه 33:
Cot em era m-panahi@ce.shatif.edu mpanahiazar@yahoo.com m.panahiazar@gmail.com وه سس = 

Ontology and protege Maryam panahiazar M_panahi@ce.sharif.edu Ms student in sharif university 1 آنتالوژی چيست ؟ آنتالوژي مجموعه‌اي است از تعاريف رسمي براي مفاهيم يک حوزه .مورد نظر و روابط بين آنها يک آنتالوژي به همراه نمونه‌هايي که براي کالسهايش تعريف شده، .تشکيل يک پايگاه دانش را براي حوزه مربوطه مي‌دهد 2 عناصر تشکيل دهنده آنتالوژي همانطور که در تعريف آنتالوژي به آن اشاره شد ،يک آنتالوژي شامل مفاهيمي است که در حوزه مورد بحث آنتالوژي وجود دارند .اين مفاهيم در آنتا لوژي بصورت کالسها و نمونه ها نمايش داده مي شوند .خواص هر مفهوم که توصيف کننده ويژگيهاي مختلف هر مفهوم است.توسط اسالتها تعيين مي شود.فاست ها .خصوصيات اسالتها را تعيين مي کنند 3 کالسها و نمونه‌ها کالسها يکي از نقاط تمرکز آنتالوژيها هستند .کالسها توصيف کننده مفاهيم موجود در يک حوزه مي‌باشند. نمونه همانطور که از نامش پيداست ،مثالي براي يک کالس است. به عنوان مثال در حوزه سخت‌افزار کامپيوتر مفهوم پردازنده به صورت يک کالس به نام ‘ ’CPUدر آنتالوژي قرار مي‌گيرد .به عنوان نمونه‌هايي از اين کالس مي‌توان از ‘ ’i386و ‘ ’Pentiumنام برد. 4 اسالتها اسالتها توصيف کننده خواص کالسها و نمونه‌ها مي‌باشند .با کمک اسالت‌ها .مي‌توانيم ويژگي‌ها و صفات کالسها و نمونه‌ها را بيان کنيم اسالتها همانطور که از نامشان پيداست به منزله يک جاي خالي (به تعبيري يک متغيير يا فيلد) براي ثبت مقاديري براي صفات يک کالس يا نمونه .مي‌باشند نام اسالت خود مبين صفتي است که مي‌خواهيم ميزانش را تعيين کنيم .به عنوان مثال کالس اتومبيل مي‌تواند شامل اسالتي به نام حجم موتور ،مدل و نام سازنده باشد و سپس .براي هر نمونه اتومبيل مقادير مختلفي در اين سالتها قرار مي‌گيرد 5 فاست ها فاست‌ها خصوصيات اسالتها را تعيين مي‌کنند .شايد به تعبيري بتوان گفت که فاست‌ها به منزله‌ي اسالتي در اسالتها هستند .اسالتها مي توانندفاست‌هاي مختلفي داشته باشند که نوع مقدار ,مقادير مجاز و تعداد مقاديري را که به يک اسالت مي توانيم اخصاص دهيم را مشخص مي کند .در ادامه بعضي از فاست‌هاي مهم اسالتها را بررسي .مي‌کنيم 6 ادامه : نوع داده‌اي اسالت مانند ساير محيط‌ها دخيره‌سازي نوع داده‌اي را ک]]ه ي]]ک اس]]الت قرار است نگهداري کند بايد از پيش تعريف شود .انواع داده‌اي عبارتند از رشته‌اي ،عددي ،بولين و شمارش]]ي و دو نوع کالسي و نمونه‌اي که دو مورد آخر به ترتيب ب]]راي ذخيره‌سازي مق]]ادير از ن]]وع کالس و نمونه بکار مي‌روند. کارديناليتی اسالت:کارديناليتي اسالت تعداد مقاديري را که در يک اسالت جاي مي‌گ]]يرد تع]]يين مي‌کنند .در حالت ساده اين فاست مشخض مي‌کند که آيا در يک اسالت فقط يک مق ]]دار جاي مي‌گ ]]يرد يا چندين مقدار .اگر الزم باشد مي‌توان بطور دقيقتري حداقل و حداکثر اين امر را نيز مشخص نمود. دامنه مقادير اسالت:براي آنکه صحت داده‌هايي ک]]ه قرار اس]]ت در اس]]التها قرار گيرن]]د ت]]ا ح]]دي کن]]ترل ش]]ود، مي‌توان هنگام تعريف اسالت دامنه و حدود مقاديري را که يک اسالت مي‌پذيرد ،تعيين کرد. 7 طراحي آنتالوژي بار ديگر الزم است تا اين نکته را يادآوري کنيم که راه‌حل‌هاي آنتالوژيک براي يک حوزه يکتا نيستند و گاهي مي‌توان براي يک حوزه چند آنتالوژي نسبتا متفاوت ارائه داد که در عين حال همگي معتبر باشند ..در اين قسمت سعي مي‌کنيم مراحل اصلي طراحي و نکاتي را که معموال در اين فرايند مفيد واقع مي‌شوند را ارئه کنيم .روشن است که تفکر شئ‌گراي .طراح و تجربه‌ي وي در حوزه تخصصي مورد مطالعه ،نقش بسزايي در کيفت آنتالوژي در دست ايجاد خواهد داشت مرحله اول :مشخص کردن موضوع و محدوده آنتالوژي در اين مرحله موضوع و هدف آنتالوژي مشخص مي شود .ايجاد يک آنتالوژي با تعريف موضوع آن شروع مي شود که به بسياري از سواالت :بتدايي پاسخ مي دهد .اين سواالت عبارتند از موضوعي که آنتالوژي پوشش مي دهد کدامست؟ از اين آنتالوژي براي چه منظوري استفاده مي شود؟ اطالعات آنتالوژي پاسخگوي چه نوع سواالتي خواهد بود؟ چه کسي از آنتالوژي استفاده مي کند و به آن دسترسي دارد؟ 8 ادامه يکي از راههاي تشخيص هدف آنتالوژي تهيه ليستي از سواالتي است که آنتالوژي مي‌بايست قادر به پاسخگويي به آنها باشد .به اين سواالت "سواالت مکمل" گفته مي شود .آنتالوژي مي‌بايست شامل اطالعات کافي براي پاسخ گويي به اين نوع سواالت باشد .مثال" در حوزه موبايل سواالت مفيد زير :مطرح مي شوند چه مشخصاتي از يک گوشي را هنگام انتخاب آن بايد در نظر گرفت؟ افزود تا شبکه به شبکه نسل سوم تبديل شود؟ GPRSچه نودهايي بايد به شبکه قابليتهاي اضافه شده در شبکه هاي نسل سوم چه مي باشد؟ 9 مرحله دوم :در نظر گرفتن مفاهيم مهم در آنتالوژي نوشتن ليستي از تمامي کلماتي که مي خواهيم درباره آنها توضيح دهيم و خواص اين کلمات مفيد اس]]ت .تهي]]ه يک ليست کامل از عبارات و تعيين نوع آنها (اسالت يا کالس بودن) ب]]]دون در نظر گرفتن ت]]]داخل بين مفاهيمي که ارائه مي کنند و رابطه بين آنها و يا هر خاصيت ديگري ک]]ه اين عبارات ممکن اس]]ت داش]]ته باشند ,ضروري مي باشد. دو مرحله بعد که يکي ايجاد ساختار کالس اس]]ت و ديگري تع]]يين خ]]واص کالس]]ها (اس]]التها) ب]]ه يک]]ديگر بسيار نزديک مي باشند بطوريکه انجام اين مراحل بصورت مجزا ک]]ار مش]]کلي مي باش]]د .بن]]ابراين تهي]]ه ليست فوق ما را در انجام همزمان اين دو مرحل]]ه ياري مي‌کن]]د .در مرحل]]ه ابت]]دا م]]وقعيت مف]]اهيم را در ساختار کالسي تعري]]ف مي ک]]نيم و سپس در مرحله‌ي بع]]د از آن ک]]ار را با توص]]يف خصوص]]يات اين مفاهيم ادامه مي دهيم .اين دو مرحله مهمترين مراحل طراحي آنتالوژي مي باشند. 10 مرحله سوم :تعريف کالسها و ساختار کالسي روشهاي مختلفي براي ايجاد ساختاز کالسي وجود دارد که :عبارتند از روش از باال به پايين:آنتالوژي در اين روش با تعريف مفاهيم عمومي تر در زمينه موضوع مورد بحث آغاز و با معرفي مفاهيم جزئي تر ادامه مي يابد .مثال" در حوزه‌ي موبايل مفهوم " Gو "G" 2را در نظر مي گيريم و براي آن 3زير کالس ""Standard System" 1کلي زير کالسهاي " Gرا تعريف مي کنيم .در ادامه ئبراي "G " 2و " را تعريف مي کنيم3 . روش از پايين به باال:مراحل ايجاد آنتالوژي در اين روش با تعريف کالسهاي جزئي و انتهايي آغاز .و با دسته بندي اين کالسها با يکديگر و تعريف مفاهيم کلي تر ادامه مي يابد 11 جمع آوری در سطح کاربر(رفتار یک کاربر در یک سایت) .روش ترکيبي: که از ترکيب دو روش از باال به پايين بکار مي روند هيچکدام ازاين سه روش بر ديگري برتري ندارند و انتخاب هر يک از اين روشها بسته به ديدي است که نسبت به موضوع آنتالوژي وجود دارد .چنانچه ديد کسي که آنتالوژي را طراحي مي کند ديدي سيستماتيک و از باال به پايين باشد ,بهتر است که از روش اول استفاده مي شوند ,نيازي شود .اما روش ترکيبي اغلب براي اکثر طراحان آنتالوژي ساده‌تر مي باشد چون مفاهيمي که در ميانه اضافه به توصيف بيشتري دارند .در هر صورت از هر کدام از اين روشها استفاده شود ,ابتدا الزم است‌ که به تعريف کالسها بپردازيم و براي اين کار از ليستي که در مرحله سوم ايجاد شده است استفاده مي کنيم و در نهايت کالسها را به شکلي ظبقه بندي شده سازماندهي ميکنيم هر ديدي را که نسبت به موضوع انتخاب کنيم ,معموال" با تعريف کالس کار آغاز مي شود .از ليست تعريف شده در مرحله قبل, عباراتي را که موجوديت مستقلي دارند از عباراتي که آنها را توصيف مي‌کنند جدا مي کنيم .اين عبارات در آنتالوژي کالسها را تشکيل مي کنيم.اين خواهند داد و نقاط اساسي ساختار کالسي خواهند بود.اين کالسها را در يک ساختار رده بندي شده سازماندهي سازماندهي بر مبناي پاسخ به اين سوال خواهد بود که آيا اگر نمونه اي براي اين کالس تعريف شود لزوما"(بنا به تعريف) نمونه اي از .کالس ديگري خواهد بود يا خير زير Aاست .مي‌گوييم کالس Is aمعموال" وقتي صحبت از ساختار کالسي به ميان مي‌آيد ،منظور ارتباط بين کالسها بر اساس رابطه‌ي نيز باشد .بايد توجه داشته باشيم که اين رابطه مي بايست در کل Bيک نمونه از Aاست ،اگر هر نمونه از Bکالسي از کالس .ساختار کالسي طراحي شده صادق باشد 12 مرحله چهارم :تعريف خواص کالسها يا اسالتها کالسها به تنهايي اطالعات کافي را براي پاسخگويي به سواالت مکمل که در مرحله 1مطرح شده اند را ندارند.در اينجا معموال" کالسها را از ليستي که در مرحله سوم ايجاد کرده ايم انتخاب مي کنيم و واژه‌هاي باقيمانده خواص اين کالسها خواهند بود .اين خواص بصورت اسالت به کالس ضميمه .مي‌شوند و براي هر خاصيت در ليست بايد کالسي را که توصيف مي‌کند مشخص کنيم 13 مرحله پنجم :ايجاد نمونه ها در مرحله آخر ايجاد آنتالوژي به ساختن نمونه‌ها مي‌پردازيم .نمونه‌ها آخرين و پايين‌ترين (اختصاص]ي‌ترين) س]]طح در ساختار آنتالوژي هستند .نمونه‌ها جزء مفاهيم کليدي و مهم حوزه نيستند .براي مث]]ال در ح]]وزه مخ]]ابرات م]]دل‌هاي خاصي از محصوالت مخابراتي مي‌توانند به صورت نمونه‌ منظور شوند .همانطور که قبال نيز يادآور ش]]]]ديم ،تنها مفاهيمي را به صورت نمونه بيان مي‌کنيم که نمي‌توانند کانديد براي سوپر-کالس بودن ساير مفاهيم باش]]ند .به]]تر است نمونه‌ها از کالسهاي خاص‌تر ايجاد ش]]وند ت]]ا از کالس]]هاي عام و خيلي کلي .هنگ]]ام ايجاد نمونه‌ها ،ب]]راي آن دسته از اسالتهاي کالس پدر که در تعريف کالس فاقد مقدار (مقادير پايا) بوده‌اند ،بايد مقدار مناسبي وارد شود. 14 ابزاري براي ايجاد آنتالوژي‌ها Protégé ي]]]ک محي]]]ط وي]]]رايش و ي]]]ک ساختار قاب]]]ل بس]]]ط را ب]]]راي ايجاد ابزارهاي شکل دهي دانش پايه فراهم مي سازد . يک برنامة کامپيوتري مي باش]]د ک]]ه قاب]]ل اج]]را و گس]]ترش در محيطهاي وين]]دوز ،سيس]]تم عام]]ل ،MAC س]]والريس ،لين]]وکس Unix ،مي باش]]د .اين برنام]]ه توس]]ط واح]]د انفورماتي]]ک پزش]]کي دانش]]گاه استانفورد طراحي شده است .در مقايسة ابزارهاي مختلف ايجاد آنتالوژي ،مهمترين شاخص‌هاي قابل توجه ،ارزيابي قدرت برنامه در بيان م]]دل دانش و سپس ق]]ابليت آن ب]]راي توس]]عه‌هاي آتي مي باش]]د. مي‌ت]]وان گفت ک]]ه Protégéهر دو ش]]اخص را در ب]]ر دارد چراک]]ه عالوه ب]]ر پش]]تيباني آن از بسياري فرمتها و مدل‌هاي دانش رايج ،به دليل در دسترس بودن مآخذ اين برنامه ,برنام]]]ه نويسان اين امک]]ان را دارن]]د ک]]ه هر ق]]ابليت جدي]]دي را ب]]ه اين برنام]]ه ک]]اربردي اض]]افه کنن]]د .از Protégé مي‌توان در موارد زير بهره جست: ايجاد يک آنتالوژي شکل دهي واسط کاربر براي دريافت اطالعات وارد کردن دانش موضوع 15 دسترسي و منابع مربوط به آن از آنجا که در دانشگاه استنفورد طراحي و براي اولين بار عرضه شده است و در حال توسعه مي‌باشد و بصورت محصولي دانشگاهي و رايگان ارئه مي‌شود ،براي دسترسي به آخرين نسخه نرم‌افزار ،آخرين راهنمايي‌ها و نشريات مربوط به آن و گروه‌هاي خبري مربوطه ،مي‌توان به سايت اينترنتي زير :مراجعه کرد ‏protégé.stanford.edu 16 ايجاد يک پروژه جديد :ايجاد يك پروژه (آنتالوژي) جديد طي مراحلي كه در ذيل به شرح آنها مي‌پردازيم ،انجام مي‌شود .گزينه جديد ازمنوي پروژه انتخاب شود :قالب پروژه‌ها :standard text files فرمت رايجي در بين برنامه هاي توليد و ويرايش آنتالوژي است که از آن مي توان براي انتقال آنتالوژي به .محيطهاي ديگر ويرايش و طراحي آنتالوژي استفاده کرد 17 JDBC ..پروژه را به صورت جدولي دريک پايگاه داده ايجاد ميکند براي اينکه بتوان اين جدول را ايجاد کرد اوًال بايد يک پايگاه داده روي سيستم نصب شده باشد و ثانيًا رابط نيز به سيستم معرفي شده باشد .در صورت استفاده از سيستمهاي ويندوز يك منبع اطالعاتي بايد قبال .تعريف كرده باشيد 18 RDF .براي توصيف داده ها براي منابعي که روي وب هستند با استفاده از "عبارتها"" ،منابع" و "خصوصيتها" طراحي شده اند 19 . 20 پنجره‌اي كه به منظور تعيين قالب آنتالوژي ظاهر مي‌شود . pprj .پسوندي که پروژه با آن ذخيره مي شود پنجره‌اي كه به منظور تعيين نام پروژه آنتالوژي و فايلهاي .مربوط به آن ظاهر مي‌شود اين كادر محاوره‌اي مخصوص حالتي است كه كاربر قالب فايلهاي متني استاندارد را براي آنتالوژي خود انتخاب كرده است 21 كار با آنتالوژي‌ها درپروتژ پس از ايجاد يك پروژه جديد يا استفاده از الگوي از پيش تعريف شده براي آنتالوژي‌هاي مورد نظريک پايگاه ..دانش ايجاد مي شود ريشه تمامي کالسها مي باشد .در اين مرحله هنوز هيچ نمونه و کالسي ايجاد نشده است و مي توان پروژه ‏thing 22 را با تعريف کالسها و اسالت ها و نمونه ها تکميل کرد .يک دسته بندي سلسله مراتبي دارند .روابط بين زير کالسها را بصورت درختي نمايش مي­دهد 23 كار با كالسها كادر مربوط به فرم کالس که در پنجره‌اي مستقل نمايش داده شده است يک دسته بندي سلسله مراتبي .دارند روابط بين زير کالسها را بصورت درختي نمايش مي­.دهد 24 پنج فيلد وجود دارد .فيلد مربوط به نام کالس که در آن نام کالس وارد مي‌شود .هنگامي که يک کالس ساخته مي شود برنامه به طور پيش فرض نامي را براي آن در نظر مي‌گيرد که کاربر مي تواند آن را به دلخواه تغيير دهد .اين .نام بايد در پايگاه دانش يکتا باشد ‏Role .نوع کالس مربوطه را مشخص ميکند ‏Abstract,Concrete 25 .اين کادر رابطه‌ي وراثتي بين کالسها را نشان مي‌دهد 26 . Constraints که به کاربر اجازه مي دهد تا محدوديت هايي را براي يک کالس تعريف کند ‏Documentation به کاربر اجازه اضافه کردن يک متن توضيحي براي کالس را مي دهد .پر کردن اين قسمت اختياري مي .باشد اما پيشنهاد مي شود براي وضوح مفهوم کالسها ،دراين قسمت توضيحي اضافه شود 27 كادر مربوط ويرايش اسالتهاي مربوط به يک کالس 28 . کار با اسالتها 29 با کمک پنجره کار با اسالتها که نمونه‌اي از آن در شکل نشان داده شده است ،مي‌توانيد يک اسالت را ايجاد، ويرايش يا پاک کنيد. اگر چه اکثر کالس‌ها از طريق کادر مربوط به کالس‌ها تعريف مي‌شوند ،اما اسالت ها مي توانند به طور مستقل در اين مکان ايجاد شده و بدون اينکه به هيچ کالسي ارتباط داشته باشند در برنامه موجود باشند. در سمت چپ اين پنجره تمامي اسالت‌هاي موجود در پروژه نمايش داده شده .اند کار با اسالتها .نام اسالت :که نام اسالت را مشخص مي‌کند و بايد توجه داشت که سيستم بين حروف بزرگ و کوچک تفاوت مي گذارد کارديناليتي:اين فيلد مشخص ميکند که آيا اسالت مورد نظر مي تواند بيش از يک مقدار را بگيرد يا خير .نوع داده‌اي:تعيين مي‌کند هنگام پر کردن اسالت از چه نوع داده‌اي مي‌توان استفاده کرد محدوديتها:مي‌توان براي يک اسالت بر حسب نوع داده‌اي آن محدوديتهايي تعريف کرد .به عنوان مثال بازه‌ي اسالتهاي عددي را مشخص کرد يا براي اسالتهايي که نوع داده‌اي‌شان کالس است مي‌توان يک محدوده کالسي .تعريف نمود 30 نمونه اي از تبديل آنتالوژي از نظر مفهومي بايد بتوان كليه اطالعاتي را كه در ساختار كالسي ،كالسها، اسالتها ،اطالعات اسالتها در سطح كالسها ،نمونه‌ها و غيره را به قالب يك .شبكه معنايي برد و در جنبه فني مهمترين موضوع تغيير قالب اطالعات است 31 مراحل تبديل آنتالوژي از نظر مفهومي بايد بتوان كليه اطالعاتي را كه در ساختار كالسي ،كالسها، اسالتها ،اطالعات اسالتها در سطح كالسها ،نمونه‌ها و غيره را به قالب يك .شبكه معنايي برد و در جنبه فني مهمترين موضوع تغيير قالب اطالعات است 32 m-panahi@ce.shatif.edu mpanahiazar@yahoo.com m.panahiazar@gmail.com 33