اختصاصات ظاهری، فیزیکی، شیمیایی و رادیولوژیکی آب آشامیدنی

اختصاصات ظاهری، فیزیکی، شیمیایی و رادیولوژیکی آب آشامیدنی

اسلاید 1: اختصاصات ظاهري، فيزيكي، شيميايي و راديولوژيكي آب آشاميدني

اسلاید 2: اختصاصات ظاهري آب آشاميدني - طعم و بو اساسی ترین مسئله در مورد آب تصفیه شده عدم داشتن طعم و بو است. به استثناء موادی نظیر کلرورسدیم در آب که فقط بر روی طعم آب اثر گذاشته و تأثیری بر بوی آب ندارند، بوی آب ارتباط نزدیکی با طعم آن دارد.

اسلاید 3: عوامل مختلفي نظير رشد جلبكها ، تجزيه گياهان آبزي ، محصولات حاصل ازكلرينه كردن آب مثل كلرو فنلها و راكد ماندن آب در انتهاي شكبه توزيع درايجاد طعم و بوي آب مؤثرند. منشأ مشکلات مربوط به طعم و بوی آب ممکن است كيفيت آب خام، عدم كارايي سيستم تصفيه ، خوردگي شيميايي و يا رشد بيولوژيكي در سيستم توزيع باشد.

اسلاید 4: طعم و بوی آب همواره مسئله­ای است که مورد اعتراض مصرف کنندگان قرار می گیرد. با توجه به تأثیر منبع آب در پیدایش طعم و بو، مقدار وکیفیت آن در فصول مختلف سال ممکن است متغیر باشد. - شدت طعم و بو به دما و PH وابسته است . - بطور كلي در مورد طعم و بو هدف اين است كه آب تأمين شده براي 90 درصد مردم مطلوب باشد.

اسلاید 5: TON: Threshold Odor Number حجم آب بدون بو + حجم نمونهTON = حجم نمونه

اسلاید 6: بخشی از مشکلات طعم آب به نمک­های موجود در آب (کل جامدات محلول) و حضور برخی فلزات نظیر آهن، مس و منگنز مربوط می شود. در حالت کلی آبهائی که مقدار کل جامدات محلول آنها کمتر از mg/l1200 هستند از نظر مصرف­کنندگان قابل قبول هستند اما مقادیر کمتر از 650 میلی گرم در لیتر ارجحیت بیشتری دارند.

اسلاید 7: حد آستانه طعم بعضی از فلزاتفلز حد آستانه (mg/L) روی9ـ4مس5ـ2آهن1/0 ـ04/0منگنز30ـ4

اسلاید 8: علاوه بر فلزات و جامدات محلول ، طعم و بوي نامطلوب آب ممکن است به آلودگی آب با ترکیبات آلی سنتتیک مرتبط باشد . در این میان ترکیبات فنلی کلرینه شده از جمله تركيباتي هستند که بوی نامطلوبی دارند. علاوه بر این سایر محصولات جانبی حاصل از گندزدایی با کلر نظیر کلروفرم و برمرفوم به ترتیب در غلظت های mg/L1/0و mg/L3/0 توسط حس بویائی قابل تشخیص هستند.

اسلاید 9: تجزیه گیاهان آبزی و محصولات حاصله از فعالیت میکروبی از جمله عوامل مؤثر دیگری هستند که در ایجاد طعم و بو در آبهای سطحی نقش دارند. ارگانیسم­های متعددی نظیر انواع جلبک­ها، باکتریها، قارچها و پروتوزآها در ایجاد چنین مشکلاتی نقش دارند اما بیشترین مشکلات طعم و بو در آب به باکتریهای رشته­ای، اکتینومسیت­ها و جلبک­های سبزـ آبی نسبت داده می­شود.

اسلاید 10: این میکروارگانیسم ها با تولید فرآورده های متعددی باعث تولید طعم و بو در آب می شوند. از میان متابولیت های تولید شده توسط اکتینومسیت ها و جلبک های سبز ـ آبی می توان به ژئوزمین و متيل ایزو بورنئول (MIB) اشاره کرد که باعث تولید بوی خاک کپک زده در آب می شوند. حد آستانه بوی این ترکیبات کمتر از 10 نانوگرم در لیتر است.

اسلاید 11: بعضی از ترکیبات مولد طعم و بو در آبترکیب بو طعمژئوزمین خاک، علف کپک زده کپک، خاک، ماندگی و کهنگی متیل ایزوبورنئول (MIB) کپک، خاک، زغال کپک، خاک، کهنگی ایزوبوتیل متوکسی پیرازین چوب، کهنگی، کپک کروزوت، کهنگی، گرد و خاک ایزوپروپیل متوکسی پیرازین دوده، گرد وخاک، کلم کپک، سبزیجات

اسلاید 12: علاوه بر آبهای سطحی در بعضی از منابع آب زیرزمینی و سیستم های توزیع ممکن است در اثر احیاء سولفات توسط باکتریهای بیهوازی، بوی نامساعد سولفید هیدروژن تولید شود. بوی این گاز که شبیه تخم­مرغ گندیده بوده و در غلظت های کمتر از 100 نانوگرم در لیتر قابل تشخیص است. باکتریهای تولید کننده این ترکیب گونه­ای از باکتریهای گوگردی تحت عنوان دی سولفو و­يبريودی سولفوریکانس است. از جمله متابوليت­هاي دیگرباکتریايی که باعث تولید طعم و بوی شبیه لجن و ماهی در سیستم­های توزیع می­شوند می­توان به ترکیبات دی متيل پلی سولفیدها و متیل مرکاپتان اشاره کرد.

اسلاید 13: کدورتپدیده ای است که میزان شفافیت آب را مشخص میکند. کدورت در آبهای سطحی به دلیل حضور مواد کلوئیدی از قبیل رس و سیلت، پلانکتونها، میکرو ارگانیسم ها و ترکیبات آلی حاصل از تجزیه گیاهان و بقایای حیوانات ظاهر می شود. کدورت باعث پراکندگی و یا جذب نور در حین عبور در آب بر روی یک خط مستقیم می شود.

اسلاید 14: هرچند تغییرات مواد معلق باعث تغییرات کدورت آب می­شود ولی برقراری و ارائه یک رابطه بین میزان کدورت و مقدار مواد معلق به دلیل تاثیر ویژگیهای مواد معلق نظیر اندازه، شکل و ضریب شکست در میزان جذب و پراکنده کردن نور بسیار مشکل است. کدورت بالای آب علاوه بر ظاهر نامناسب باعث جذب مواد شیمیایی و يا عوامل بيولوژيكي می شود که ممکن است از نظر بهداشتی خطرناک بوده و یا باعث بو و مزة نامناسب در آب می شود.

اسلاید 15: همچنین عوامل مولد کدورت با ایجاد سطح جذب برای ارگانیسم های بیولوژیکی در فرآیند گندزادایی نیز مداخله نموده و کارآیی فرآیند را درنابودی عوامل بیولوژیک تحت تاثیر قرار می دهد. روشهای مختلفی برای سنجش کدورت مورد استفاده قرار می گیرد که شامل روش کدورت سنجی جکسون، روش نفلومتری و روش فورمازین است.

اسلاید 16: روشهاي استاندارد سنجش كدورت عبارتند از : 1 – توربيديمتري : سنجش قدرت عبور نور (JTU) Jackson Turbidity Unit 2 – نفلومتري : سنجش قدرت پراكنده شدن نور (NTU) Nephelometric Turbidity Unit

اسلاید 17: در روش جکسون میزان عبور نور شمع استاندارد جکسون از نمونه آب مورد سنجش قرار می گیرد، اما در روش نفلومتری و فورمازین میزان پراکنده شدن نور به عنوان معیاری برای تعیین میزان کدورت نمونه مورد استفاده قرار می گیرد.

اسلاید 18: به طور کلی کدورت آب تصفیه شده به عنوان معیاری برای سنجش کارآیی واحدهای تصفیه آب (انعقاد، ته نشینی و فیلتراسیون) مورد توجه است. سازمان جهانی بهداشت میزان کدورت قابل قبول آب شرب را برحسب واحد نفلومتری 5 واحد (NTU5) تعیین کرده است. معمولاً ظاهر آبی که کدورت آن کمتر از NTU5 باشد برای مصرف کنندگان قابل قبول است.

اسلاید 19: رنگ آب خالص معمولاً فاقد رنگ است اما در طبیعت به دلیل خاصیت انحلالی آب و تماس آن با محیط اطراف انواع مختلفی از مواد در آب حل شده و باعث پیدایش رنگ در آن می­شوند. رنگ در آب آشامیدنی ممکن است به دلیل حضور مواد آلی طبیعی نظیر مواد هیومیکی یا مواد معدنی محلول نظیر آهن و منگنز و یا به دلیل حضور اسیدهای آلی باشد. علاوه بر موارد فوق رنگ آب ممکن است به واسطه دفع پسابهای صنعتی حاوی رنگ نظیر فاضلاب صنایع کاغذسازی، صنایع نساجی و ... باشد. رنگ موجود در آب به صورت رنگ حقیقی و ظاهری تقسیم بندی می­شود.

اسلاید 20: معمولاً رنگ ناشی از مواد معلق را که باعث پراکندگی و تفرق نور شده و با سانتریفوژ یا فیلتراسیون قابل حذف است را رنگ ظاهری و رنگی که پس از سانتریفوژ یا فیلتراسیون قابل اندازه­گیری و تشخیص است ( مواد محلول) رنگ حقیقی می­نامند.

اسلاید 21: مقدار رنگ اندازه­گیری شده ممکن است به صورت واحد رنگ حقیقی (TCU) و یا بر حسب پلاتین کبالت بیان شود. در اغلب استانداردها نظیر استانداردهای ارائه شده توسط سازمان جهانی بهداشت و استانداردهای آمریکائی مقادیر استاندارد رنگ بر حسب واحد رنگ حقیقی 15 واحد تعیین شده است. انجمن اقتصادی اروپا از واحد پلاتین کبالت برای بیان مقادیر رنگ آب استفاده کرده و مقدار رنگ قابل قبول آب شرب را 20 میلی گرم پلاتین کبالت در هر لیتر آب تعیین کرده است.

اسلاید 22: از نکات بسیار مهمی که در اندازه­گیری رنگ نمونه­ها باید مورد توجه قرار گیرد حداکثر زمان نگهداری نمونه­ها، شرایط حفاظت، حجم نمونه برداشتی و نوع ظرف نمونه­برداری به کار رفته است که به ترتیب 48 ساعت، نگهداری در دمای 0C4، ml500 و ظروف شیشه­ای و پلی اتیلیني است که باید جهت آزمایش این پارامترها مورد توجه قرار گیرد.

اسلاید 23: حرارت - بطور كلي سرعت واكنش هاي شيميايي و بيولوژيكي با كاهش درجه حرارت كاهش مي‌يابد. - عموماً آب سرد مطبوعتر از آب گرم مي‌باشد. - طعم آب با افزايش دما، افزايش و با كاهش دما بطور قابل ملاحظه‌اي كاهش مي‌يابد. - با افزايش دما فشار بخار تركيبات قابل تبخير افزايش يافته و باعث ايجاد بو مي‌شود. - كارايي انعقاد يا كواگولاسيون رابطه مستقيمي با درجه حرارت دارد.

اسلاید 24: ـ PH پتيمم در انعقاد با افزايش درجه حرارت كاهش مي‌يابد. ـ بطور كلي با افزايش درجه حرارت گندزدايي بهتر صورت مي‌گيرد. ضمناً ميزان خوردگي در سيستمهاي تصفيه تابع درجه حرارت است. ـ با كاهش درجه حرارت آب ويسكوزيته آب افزايش يافته، سرعت ته‌نشيني و فيلتراسيون كاهش مي‌يابد. ـ كارايي سيستمهاي تصفيه نظير فيلتراسيون و ته نشيني در حذف رنگ و كدورت در زمستان كمتر از تابستان است.

اسلاید 25: ـ فيلتراسيون از طريق استفاده از كربن فعال نسبت به درجه حرارت حساس است. قدرت جذب كربن فعال با كاهش درجه حرارت افزايش مي‌يابد. درجه حرارت آب آشاميدني بايد بين 5 تا 15 درجه سانتيگراد باشد. مناسبترين درجه حرارت آب آشاميدني 8 تا 12 درجه سانتيگراد است.

اسلاید 26: اختصاصات فيزيكي آب آشاميدني ـ pH pH محلول عبارت است از منفي لگاريتم غلظت يون هيدروژن pH= -1og [H+] pH يك نمونه آب معمولاً با روش الكترومتريك و با يك الكترود شيشه‌اي اندازه‌گيري مي‌شود. درجه حرارت اثر مهمي در اندازه‌گيري pH دارد. pH در نمونه آبهاي طبيعي از طريق سيستم تعادلي دي‌اكسيد كربن، بيكربنات و كربنات كنترل ميشود.

اسلاید 27: از آنجائیکه pH آبهای سطحی به واسطه تعادل موجود بین دي‌اكسيد كربن، بيكربنات و كربنات کنترل می­شود در بعضی مواقع رشد جلبک در آب باعث می­شود جزء کربنات و بی کربنات به عنوان منبع کربن توسط جلبک­ها استفاده شده و باعث افزایش pH آب و قلیائی شدن آنها بشود.

اسلاید 28: pH معمولاً فاقد اثر بهداشتي مستقيم بر روي مصرف كنندگان است. امااين فاکتوریک پارامتر مهم از دیدگاه بهره­برداری است که توجه به آن در کلیه مراحل تصفیه آب به ویژه مراحل انعقاد، فلوکولاسیون و گندزدایی بسیار ضروری است تا از تصفیه و گندزدایی مؤثر و مناسب آب اطمینان حاصل شود. زیرا عوامل مورد استفاده در انعقاد و فلوکولاسیون و گندزدایی با کلر عمدتاً در دامنه معینی از pH بیشترین کارآئی را دارند.

اسلاید 29: طوریکه برای گندزدایی مؤثر با کلر pH آب باید کمتر از 8 باشد. pH آبی که وارد شبکه توزیع می­شود باید برای جلوگیری از خوردگی سیستم آبرسانی کنترل شود. مقادیر استاندارد ذکر شده برای pH توسط سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا، سازمان جهانی بهداشت و اتحادیه اروپا در محدودة 5/8-5/6 می­باشد.

اسلاید 30: قابليت هدايت الكتريكي قابلیت هدایت الكتريكي نشان دهنده توانایی محلولهای آبی برای انتقال جریان الکتریکی است. این توانایی محلولها به نوع یونهای موجود در محلول، غلظت، ظرفیت، میزان تحرک یونها و درجه حرارت آب بستگی دارد. در حالت کلی محلولهای محتوی ترکیبات معدنی بر خلاف محلولهای محتوی ترکیبات آلی هدایت پذیری خوبی دارند زیرا ترکیبات معدنی برخلاف ترکیبات آلي در محلولها به صورت یونیزه حضور دارند.

اسلاید 31: قابليت هدایت الكتريكي در یک محلول به صورت عکس مقاومت الکتریکی تعریف می­شود. مقاومت الکتریکی بر حسب اهم گزارش می­شود و هدایت الکتریکی بر حسب موهس(عکس اهم ) و يا زيمنس گزارش می­شود. ميزان هدايت الكتريكي در آب شرب معمولاً بر حسب μmohs/cm يا μs/cm گزارش مي شود.

اسلاید 32: در مورد اغلب آبها با ضرب كردن فاكتور 55/0 تا 7/0 در مقدار هدايت الكتريكي، ميزان TDS برحسب mg/l بدست مي‌آيد. بطور كلي هدايت الكتريكي تابع درجه حرارت است و در موقع اندازه‌گيري دما بايد 20 تا 25 درجه سانتيگراد باشد.

اسلاید 33: مواد معلق مواد معلق شامل مواد آلي و معدني مي‌باشد. غلظت مواد معلق در آبهاي سطحي بسته به فصول مختلف و چگونگي جريان آب متفاوت است. مواد معلق موجود در آب براساس معيار وزني – حجمي(g/m3 يا mg/l) اندازه‌گيري مي‌شوند و اين روش هيچگونه اطلاعي در مورد نوع مواد، چگونگي اندازه ذرات و كيفيت مواد نمي‌دهد.

اسلاید 34: اختصاصات شيميايي آب آشاميدني سختي سختي آب به صورت یک مفهوم قابل درک عبارت از توانایی آب در رسوب دادن صابون است.

اسلاید 35: صابون معمولاً به واسطه کاتیونهای فلزی دو ظرفیتی رسوب مي­كند از ميان كاتيونهاي فلزي دو ظرفيتي کلسيم و منیزیم از غالب­ترین کاتیونهايی هستند که باعث سختی آب و رسوب صابون می­شوند هرچند کاتیونهای دیگر نظیر آهن، استرانسیوم، منگنز، باریم، روی و آلومینیوم نیز در آب حضور دارند اما به دلیل اینکه مقادیر آنها بسیار کم هست و عمدتاً به صورت کمپلکس با ترکیبات آلی حضور دارند نقش چندانی در رسوب دادن صابون و سختی آب ندارند.

اسلاید 36:

اسلاید 37: سختی کل آب از مجموع سختی حاصل از یون کلسيم و منیزیم قابل محاسبه است که معمولاًٌ بر حسب میلی گرم در لیتر کربنات کلسيم گزارش می­شود. این دو کاتیون فلزی ممکن است با تشکیل ترکیبات کربناته و غیر کربناته باعث ایجاد سختی در آب شوند بر همین اساس سختی آب را به دو گروه سختی کربناته (موقت) و سختی غیر کربناته (دائم) می­توان تقسیم بندی کرد

اسلاید 38: درگروه اول( سختي موقت) کاتیونهای کلسيم و منیزیم همراه با آنیون بي کربنات و به صورت Ca(HCO3)2 و Mg(HCO3)2 در آب حضور دارند. اين تركيبات در نتيجه حرارت دادن آب رسوب مي كنند.Ca(HCO3)2 CaCO3+ H2O+ CO2 Mg(HCO3)2 MgCO3 + H2O+ CO2 اما درگروه دوم( سختي دائم) این کاتیونها همراه عوامل غیر کربناته نظیر سولفات، کلرور و يا نيترات مي باشند. و با حرارت دادن رسوب نمي كنند.

اسلاید 39: علل نارضایتی مصرف کنندگان از رسوب ایجاد شده توسط آب سخت افزایش هزینه انرژی مصرفي و مسائل زیبايي شناختی است زیرا ایجاد رسوب با ضخامت یک میلی متر هزینه­های انرژی مصرفی را به میزان 10 درصد افزایش می­دهد.علاوه بر رسوب در تأسیسات و ظروف، سختی آب به دلیل کاهش راندمان شستشوی مواد شوینده مورد اعتراض مصرف کنندگان است .

اسلاید 40: میزان اعتراض مردم نسبت به تأثیر آب سخت بستگی به کیفیت آب و میزان عادت و تطابق آنها با آب مصرفی دارد. هرچند مصرف آبهای سخت یک سری مشکلاتی را به دنبال دارد اما مصرف آب بسیار نرم نیز مناسب نبوده و توصیه نمی­شود زیرا چنین آبهایی باعث خوردگی شدید در سیستم لوله­کشی مي شوند.

اسلاید 41: طبقه بندی كيفيت آب براساس ميزان سختينوع آب sawyer(mg/L caco3) Briggs and Ficke(mg/L caco3) نرم 75ـ0 60 ـ 0 نسبتاً سخت 150ـ75 120ـ60 سخت 300ـ150 180ـ120 بسیار سخت بالاتر از 300 بالاتر از 180

اسلاید 42: كل مواد جامد محلول منظور از كل جامدات محلول مجموعه‌اي از نمكهاي معدني و مقادير كمي از مواد آلي است. و شامل جامداتی است که تحت شرایط معین از یک فیلتر که خلل و فرج آن 2 میکرومتر یا کمتر باشد عبور می­کنند. منابع اصلي افزايش TDS شامل منابع طبيعي (انحلال كاتيونها و آنيونهاي موجود در تركيبات خاك) و تخليه پسابها و فاضلابهاي شهري و صنعتي مي‌باشد.

اسلاید 43: استفاده از نمك جهت كنترل يخ و برف در سطح جاده ها در فصل زمستان، باعث آلوده شدن منابع آب سطحي و زيرزميني شده و بطور قابل ملاحظه‌اي مقدار TDS آبها را افزايش مي‌دهد. آبهائی که میزان جامدات محلول بالایی داشته باشند از نظر گوارائی نامطلوب بوده و ممکن است باعث افزایش اثرات سوء فیزیولوژیکی در مصرف کنندگان شوند. علاوه بر مصرف شرب، آبهائی که میزان جامدات محلول آنها بالا مي باشد برای استفاده صنعتی نیز مناسب نمی باشند.

اسلاید 44: کاتیونها و آنیونهایی که در میزان TDS نقش دارند کربنات، کلراید، سولفات، نیترات، سیلیکات سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم می­باشند. با توجه به اجزاء تشکیل دهنده TDS این پارامتر از آب می­تواند در تعیین کیفیت آب آشامیدنی نظیر طعم، سختی، خوردگی و رسوب گذاری نقش داشته باشد.

اسلاید 45: هر چند TDS زیاد باعث خوردگی و یا رسوب گذاری در لوازم خانگی، لوله­های آب و آبگرمکن می­شود اما مقادير پایین آن نیز قابل قبول نیست زیرا باعث بی مزگي آب شده و خاصیت انحلال آب را افزایش میدهد که این امر خود باعث خوردگی جدار لوله­ها و سیستم­های انتقال می­شود که باعث آثار سوء بهداشتی و اقتصادی می شود.

اسلاید 46: هيچ گونه مدركي دال بر اينكه مصرف آب با TDS بيش از 1000 ميليگرم در ليتر اثرات سوء بهداشتي برجاي مي‌گذارد، وجود ندارد .

اسلاید 47: طبقه بندي كيفيت آب براساس ميزان TDSطعم آبTDS(mg/l)كوچكتر از 300عالي300 تا 600خوب600 تا 900متوسط900 تا 1200بدبزرگتر از 1200غير قابل قبول

اسلاید 48: قلیائیتاز نظر شیمیایی ، قلیائیت عبارت از توانایی آب در خنثی کردن اسید ضعیف و رسیدن به 5/4=pH است. قلیائیت آبهای طبیعی به واسطه وجود کربناتها، بی­کربناتها و هیدروکسیدها است. یونهای دیگر نظیر فسفاتها، سیلیکاتها و بوراتها نیز می­توانند در ایجاد قلیائیت مؤثر باشند اما به دلیل اینکه غلظت و تاثیر آنها نسبت به آنیونهای گروه قبل بسیار کمتر است از قلیائیت ناشی از آنها صرف نظر می­شود.

اسلاید 49: قلیائیت مانند pH آب نقش مهمی در فرآیندهای تصفیه به ویژه انعقاد و لخته سازي دارد و بر خاصيت خورندگي و رسوبگذاري آب اثرگذار است. کل قلیائیت آب از دو جزء تشکیل شده که شامل قلیائیت نسبت به فنل فتالئین یا قلیائیت ساده و قلیائیت نسبت به متيل اورانژیا قلیائیت کل می­باشد.

اسلاید 50: قلیائیت كربناتبيكربناتهيدروكسيدP=00M0P=M00P2P002(M-P)02P-M2PM-2P0

اسلاید 51: نيترات و نيتريت نيترات و نيتريت يونهايي هستند كه به عنوان بخشي از چرخه طبيعي ازت وجود دارند. از نقطه نظر بهداشتي نيترات معمولاً به سادگي در بدن انسان به نيتريت تبديل مي‌گردد. غلظت نيترات و نيتريت را معمولاً برحسب ميليگرم در ليتر ازت بيان مي‌كنند. نيتراتها در سطحي گسترده و به مقادير قابل توجهي در خاك، آب و گياهان يافت مي‌شوند. نيتريت‌ها معمولاً در مقادير كمتري نسبت به نيتراتها وجود دارند.

اسلاید 52: نيترات‌ها در حضور اكسيژن كافي بر اثر اكسيداسيون ازت آلي توسط باكتريهاي موجود در آب و خاك و طي فرآيند نيتريفيكاسيون بوجود مي‌آيند. از نيترات بعنوان كود در كشاورزي استفاده مي‌شود. بيشترين مقدار نيتروژن موجود در كودهاي شيميايي در خاك به نيترات تبديل مي‌گردد. نيتراتها همچنين در ساخت مواد منفجره كاربرد داشته و بدليل اينكه عامل اكسيدان هستند در صنايع شيميايي و صنايع غذايي (براي جلوگيري از فساد مواد غذايي) استفاده مي‌شوند.

اسلاید 53: استفاده اصلي نيتريتها بعنوان جلوگيري از فساد موادغذايي به همراه نمكهاي سديم و پتاسيم مي‌باشد. مقاديري از نيترات و نيتريت در اثر اكسيداسيون نيتروژن به وسيله تخليه الكتريكي در جو و يا فعاليتهاي انسان توليد مي‌شود. بطور كلي استفاده از كودها، تجزيه مواد گياهي و حيواني، فاضلابهاي خانگي، دفع لجن و مواد زايد به زمين، فاضلابهاي صنعتي، شيرابه زباله و نزولات جوي همه در وجود نيترات در منابع آب دخالت دارند.

اسلاید 54: تشكيل نيتريت در بدن به دو دليل از اهميت ويژه‌اي برخوردار است: 1ـ نيتريت هموگلوبين خون را به مت هموگلوبين اكسيد مي‌نمايد. در صورت مصرف آب حاوي نيترات ، در داخل معده اين تركيب توسط باكتريهاي احياء كننده نيترات به نيتريت تبديل مي شود. در حضور نيتريت Fe2+ هموگلوبين به Fe3+ اكسيد شده و مت هموگلوبين كه يك رنگدانه قهوه اي است ، تشكيل مي شود.

اسلاید 55: اكسي هموگلوبين Fe+2 + O2 ( هموگلوبين)مت هموگلوبين Fe+2 + NO2 ( هموگلوبين)(قرمز)(قهوه اي)

اسلاید 56: هموگلوبين پيگماني است كه قادر به انتقال اكسيژن مي باشد، در حالي كه مت هموگلوبين قادر به ايجاد پيوند با اكسيژن مولكولي نيست،بنابراين افزايش غلظت اين تركيب منجر به كمبود اكسيژن در بافت هاي بدن و در نهايت خفگي مي شود. معده نوزادان داراي pH بالاتري نسبت به افراد بالغ است. اين شرايط باعث احياء بيشتر نيترات توسط باكتريهاي احياء كننده مي شود. در بالغين سالم ،آنزيمي بنام مت هموگلوبين ردوكتاز ميزان مت هموگلوبين را در حد 1 تا 2 درصد كل هموگلوبين خون حفظ مي كند.

اسلاید 57: كودكان در مقايسه با بالغين از آنزيم مت هموگلوبين ردوكتاز كه وظيفه تبديل متهموگلوبين به هموگلوبين را به عهده دارد، برخوردار نيستند.بيماري ناشي از افزايش غلظت مت هموگلوبين در خون را سيانوز نوزادان، بيماري بچه آبي و مت هموگلوبينميا مي نامند.

اسلاید 58: 2ـ نيتريتها قادرند در بدن انسان با آمين ها ( R-CO-NH2 ) و آميدهاي نوع اول و دوم (R-NH2 ) واكنش داده و به نيتروزآمين كه تركيبي سرطانزا است تبديل گردند .

اسلاید 59: مقدار رهنمودي بيان شده براي نيترات 50 ميليگرم در ليتر برحسب يون نيترات و مقدار رهنمودي براي نيتريت 3 ميليگرم در ليتر برحسب يون نيتريت مي‌باشد.

اسلاید 60: به علت امكان وجود همزمان نيتريت و نيترات در آب آشاميدني مجموع نسبتهاي غلظت هر يك به مقادير رهنمودي مربوطه نبايد از يك تجاوز كند.