اخلاق در پژوهش

صفحه 1:
اخلاق در پژوهش دکتر فاطمه عزالدبنی 

صفحه 2:
موضوع اخلاق در پژوهش از مهمترین مباحث و موضوعات مطرح در اخلاق پزشکی نوین می باشد که در حال حاضر ‎dll] a9 alle boo‏ سارساندای سته ای ماله اران ‎SS oe Seo)‏ ۱ رشته هاى مختلف علوم و فنون مورد توجه ويزه قرار دارد. ‎ee ee as Tete eee)‏ سازد برخی شواهد تاریخی است که نشانگر عدم رعلیت اصول انسانى و اخلاقى در افراد مورد يوهش بوده است. 

صفحه 3:
قانون نورنبرگ اعلامیه هلسینکی و گزارش بلمونت از اولين قوانينى هستند كه در حوزه يزوهش رعايت اخلاق ل ل ا ل ‎Pp roar‏ يكى از معتبرترين راهنماهاى بين المللى اخلاق در ‎ar eae ey‏ ل ال ‎SNe‏ ‎Ro NES OR OD ane | OR eee‏ 

صفحه 4:
Lee eee Mi Ee Pe ‏نيز با مشاركت سازمان جهلنى بهداشت (1/171100) اولين بار‎ ‏ميلادى راهنماى بين المللى اخلاق در‎ ١17” ‏در سال‎ ‏يزوهشهاى زيست يزشكى با سوره هاى انسانى را تدوين و‎ ‏صورت‎ ٠٠١7 ‏منتشر نمود كه آخرين تجديد نظر آن در سال‎ گرفته است. 

صفحه 5:
۱۰پ( شرلیط اجتماعی, فرهنگی و مذهبی خود قوانین و راهنماهای اخلاقی ‎oe‏ ال ل ‎ee OA aay ced ae‏ بافت راهتمای اخلاقی حهانی و حامعی منتشر نشده است و ففط برخی کشورها و مجامع راهنماهایی اختصاصی یا غیراختصاصی در ری ی کر( لیس رت ر ارف رسای ررالرت ا ا الت 

صفحه 6:
در كشور ما نيز در سالهاى اخير توجه و اقبال ويقّه اى به موضوع اخلاق پزشکی وجود داشته است که برخی کتب. و مقالات چاپ شده بیانگر آن مى باشد. همجنين تدوين. برنامه راهبردى اخلاق يزشكى كشورء تصويب مركز تحقيقات اخلاق و تاريخ يزشكى تحت نظارته وزارت بهداشت» درمان وآموزش يزشكى در دانشكاه علوم يزشكى تهران» و نيز ايجاد سايت اخلاق يزشكى از فعاليتهاى بسيار مهم در اين دوره بوده اند. اخلاق در پژوهش نیز به عنوان یکی از مهمترین مباحث اخلاق پزشکی در كشور ما مورد توجه خاص قرار گرفته است. خوشبختانه در حال حاضر کمیته هاى اخلاق در يزوهش در تمام دانشكاههاى علوم يزشكى كشور و اكثر مراکز تحقبقاتی دارای ردیف بودجه مستفل تشکیل گردیده است. 

صفحه 7:
يس از بررسى كذهاى بين المللى موجودء با توجه به شرليط فرهنكى كشورء راهنماى عمومى اخلاق در يزوهش كشور طراحى كرديد. اين راهنما (مصوب کمیته کشوری اخلاق»۱۳۷۹) شامل ۲۶ اصل می باشد ‎re See aCe aera CS‏ ل 

صفحه 8:


صفحه 9:
دكتر باقر لاريجانى» دكتر فرزانه زاهدى» دکتر علیرضا پارساپور ل ۱ دكتر سيد محمد كاظمينى 

صفحه 10:
بالينى دكتر على فيض زادهء دكتر فريبا اصغرىء؛ دكتر عباس كشتكار, دكتر اكبر فتوحى» ‎od eS el Dae‏ ل ل ۱ ‎Eee ne we eS Sle es ee Dee Seed‏ حجه الاسلام محمد محمدیان» حجه الاسلام حسن صلاقی» ۱ دكتر كيارش آرامشء دکتر باقر لاریجانی 

صفحه 11:
راهنماهاى اخلاقى بزوهش بر گروههای خاص دكتر فاطمه شيدفر دكتر احمد كاويانى» دكتر عليرضا بارسابورء دكتر زهره حقيقى» و حجه الاسلام محمد محمديان؛ دكتر باقر لاريجانى 

صفحه 12:
PO SPO at Le ee TB ISTE. ‏كامت و جنين‎ دكتر سوده غفورى فردء دكتر سعيده صادقى» دكتر فاطمه رمضان زادهء دکتر مرضیه آقاحسینی, دکتر اشرف آل یاسین, دکتر مامک شریعت؛ دکتر هوشمند هاشمی کهن زا دکتر علیرضا پارساپور دکتر کیارش آرامش؛ ‎Ne ae ENO) a neal acc‏ Fe CS Be Cen SS Es CaS OE EE pee 

صفحه 13:
مروری بر سیر تدوین و تصویب راهنمای اخلاقی پژوهشهای ژنتیک دكتر الهه متوسلىء دکتر محمد اکرمی, دکتر سیروس زینلی» دكتر محمدحسين مدرسىء دكتر عليرضا يارسابور» دكتر كيارش آرامش» حجه الاسلام محمد محمديان؛ دكتر باقر لاريجانى 

صفحه 14:
تدوین کدهای لازم برای کار بر روی حیوانات آزماشكاهى ۱۳ ay Hi nee Fane Y I re) ‏كرون ل سمي لف‎ 0 ‏دكتر رمضان نوروزيان» دكتر باقر لاريجانى‎ 

صفحه 15:
ی 3 ۱9 rer nea bres weer en) 

صفحه 16:
بیمار حق دارد در اسرع وقت درمان و مراقبت مطلوب. موثر و همراه با احترام کامل را بدون توجه به عوامل نزادى فرهتكى و مذهبى از كروه درمان انتظار داشته باشد. بیمار حق دارد محل بستری» پزشک» پرستار و سایر اعضای گروه معللح را در صورت تمایل را a OS ead TO ‏ا‎ Tea orl ‏را شخصا و یا در صورت تملیل از طریق یکی از وابستگان از پزشک معللح درخواست نملید به‎ | ee ener tee one Tony Deas Ne 2 ea ‏ا ا ا‎ Or) ca ad ‏احتمالی یا کاربرد سایر روشها را در حد درک خود از پزشک معالح دریافت و در انتخاب شیوه نهایی‎ ‏درمان مشارکت نماید.‎ ار را سر را اس تن سر رضایت شخصی خود از خانمه درمان را اعلام و با به دیگر مراکز درمانی مراجعه نماید. 

صفحه 17:
۶ بیمار حق دارد جهت حفظ حریم شخصی خود از محرمانه ماندن محتوای پرونده پزشکی, نتایج ‎oe Sei ar ar ee RD) aed Te oe Red‏ ل ‎neato‏ 0 ‎IS Ease 7‏ را ری و از اماد رودن فرك سور و در سار حور بر ‏اا ا 5 بسترى» انتقال و. يس از ترخیص اطمینان حاصل نماید. ‎SO Sead nee eases sl Na Ble, sneer Ce oa ‏سلامتی و درمان او موثرند تمایل و رضلیت شخصی خود به مشارکت درملنی را اعلام و با در‎ ۳ ‎ ‏بیمار حق دارد در صورت ضرورت اعزام و ادامه درمان در سایر مراکز درمانیء قبلا از مهارت عرو ماك را ور ‎ye en‏ 

صفحه 18:
شرح وظايف و محدوده اختيارات كميته ‎eee)‏ ا ‎Ge‏ ‏علوم پزشکی ماده سه و جهار آيين نامه اجرايي كميته اخلاق در يزو فثر 

صفحه 19:
‎٠‏ بررسى طرح هاى تحقيقاتى علوم يزشكى از حيث ملاحظات شرعى؛ حقوقى و اخلاق از قبيل: آزمودنی, حفظ آزمودنی از خطرات احتمالی تحقیق, رعایت رازداری» ‎ ‎fon en Ske) RO eerere Bees rst are SC Peers me ees ares apes SOE altace ‏کلیه پایان نامه های دوره دکتری تخصصی و فوق تخصصی و 01012 دوره های ‎PoE ee nee cara more eee Pe PP SEO Cpe‏ پژوهش را اخذ نماید. ‎Dee ee MOD a eee Reson See EL ee ‏ا‎ ‎۱ ed Nice Sen ee cece De ‎SD eee oS aa‏ ملی پذیرفته می شود و طرح هایی که دارای همکار(چه از نظر تأمین منابع مالی و یا نیروی انسانی) با قخص و یا مراکز حقیقی یا حقوقی خارج می باشند» علاوه بر اخذ موافقت نامه کمیته منطقه ای می بایست تاییدیه کمیته کشوری اخلاق در پژوهش ‏بر 

صفحه 20:
کلیه طرحهایی که به صورت چند مرکزی مورد پذیرش قرار می گیرند لازم است علاوه بر ‎eceeg enc I coe gel nse PENG eee ene‏ 00 سایر نهادهای پژوهشی همکار نیز موافقت نامه اخذ نماید. ا ا ل كات ‎eS cd‏ م ا ۱ ‎MeO eel aps 73 es‏ در صورتی که هر یک از اعضای کمیته منطقه ای به عنوان مجری یا همکار در طرح های ‎DS ee Sa ce Seer‏ ۱ ‎Bone Pera Sa ese Ee reepe dP ee‏ - سس ۱ رسميت يابد. 

صفحه 21:
| eaeoremteoree| RPS cose Pr oe ‏کال را و بر رل را ار ار ار‎ ‏دبیرخانه, اسناد و بایگانی» گردش کار, فرم های لازم برای ارزیابی اخلاقی ( از قبیل فرم‎ ‏تقاضانامه» فرم رضایت فرم ارزیابی ضرر و زیان و ...) و شرایط تشکیل جلسات در آن‎ ‏مشخص بوده و هم چنین لین اطلاعات در دسترس همگان به خصوص محتققین دانشگاه يا‎ ‏مرکز تحقیقانی قرار گیرد.‎ دای او رات یرای و اس بسا بر سای (درن مراد دور كميته كشورى و اعلام آن به آزمودنى هاء محققين و سازمانهاى بانى را به عهده دارند. 

صفحه 22:
توانمندسازی محققین و اعضای کمیته های اخلاق دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی می بایست در جهت ارتقای دانش و مهارت محققین و سازمان هاى بلنى تحقيق نسبت به موضوعات اخلاق در يزوهشء تمهيدات و تسهبيلات لازم را در خصوص اجراى برنامه هاى آموزشى مرتبط فراهم نمايد. دانشگاهها و مراکز تحقیقلتی می بایست در جهت نقویت و توانمندسازی اعضای کمیته | برنامه های آموزشی اعضاء در مجامع علمی داخلی و خارجی مساعدت لازم را مبذول نمایند. 

صفحه 23:
بيشنهادات ا 1۱ نقش مشورتى در دعاوى حقوقى عليه محقق براى قوه قضائيه م ا ا ا ا ل رسيدكى به مستندات اخلاقى كزارش نهايى طرح هاى تحقيقاتى مصوب كميته هاى اخلاق ‎ay P‏ 

صفحه 24:
۳ BY ah Bde led) ‏كنترل بر برو سه هاى قبل از يزوهش‎ - ‏بررسی حقوق آزمودنی ها:‎ 0000 ‏ا‎ اخذ تسهدناعة يزوطشكر نسبت به انجام كدهلى اخلاق در روهش 011000 ‏ا‎ art eS] ار تا ار ثبت بررسی کارشناسانه و تصمیمات کمیته اخلاق در پروپوزالها ‎ee he eet CRN as eee Te) SoM ey LS ess He eee‏ ۱ تدوين يرويوزالها بررسى حقوق مادى و معنوى برُوهش: بررسى حقوق مادى و معنوى كه بر اجراى طرح مترتب است و ثبت أن در برويوزال 

صفحه 25:
Fon See) TES aed) Tree es Cee a ‏نظارتها و فرمهای مربوطه‎ ‎Teena ad‏ م ا ا لت ‏موظف ششدن مجريان طرحها نسبت به ارائه كزارش عوارض اجراى طرح بر آزمودنى ‏ا ا ا ا ا 0 پژوهش می باشند. ‏رسیدگی و معرفی تخلفات مجریان به هیأت های بدون انتظامی هیأت علمی( بعد از تصویب قانون سس ‏ع را را ی ار ‏* بررسى كارشناسانه براى صدور 6162131206 11116231 براى هر طرح ‏ا ال ل ال 5 ‏ا ا ا ل لك ‏ات الاك 

صفحه 26:
ا ۳۳ ‏ا ل‎ ve Ay er) 9 اا ل ‎TP‏ الى ليت لل ‎FEATS POP OS ore‏ جهانى رعايت كدهاى اخلاقى ضرورى مى باشد. 7 1۱ پزشکی برای اعضای هت علمی استفاده كننذه از فرصتهاى مطالعاتى الزامى مى باشذء بر لي ا لط دای ری ارت ورن رانک ‎EL) oy Bey BEN Aba Ipoh‏ هاى تحقيقاتى خود رعايت كرده باشند. 1۳ ‏ال‎ gem go oe ‏و اروياء أمريكاى شمالى و آسياى جنوب شرقى‎ ‎be‏ ات علمی کشورهای فوق با معیارهای اخلاق پزشکی سایر کشورها. 

صفحه 27:
۱ cat SOE et dae ‏ا لت لز‎ oat Teed etek) eee neared ‏لت‎ ۱۷ در اراک مقالات و خلاصه مقالات اعضای هیکت علمی به کنگره های خارجی رعایت کدهای ‎Pee hese‏ مر ار ا سن پزشکی را در پروژه های خود رعایت نکرده اند محدودیت در نظر گرفت. لحاظ نمودن معيارهاى اخلاق اسلامى ايرانى در تمامى فيلم هاى دانشكاه علوم يزشكى تهران در مجامع بين المللى 0 ‏ا‎ Teeter cee Se oad oe 0 ene este ot ecm ne Seka eS es ts ae 

صفحه 28:
کمیته ارتقاء - هیئت ممیزه تدوین معبارهای لازم برای مدرسان دوره های اخلاق پزشکی در سطوح مختلف لحاظ امتیازات خاص برای رعایت موازین اخلاق در پژوهش در ترفیع و ارتقاء اعضاء هیئت ‎ie‏ تأييد مدارج و كواهى نامه هاى مربوط به موضوع اخلاق يزشكى كه توسط ساير مدارج داخلى و یا بین المللی صادر می گردد. ‎Ne eed hae aS er Day ee‏ رت ‏يرُوهش هاى آنها رعايت كرديده است. ‎1 ‏سس‎ ed ead ‏كميته اخلاقى نيز مد نظر قرار كيرند. ‏م لل را رسن اودر ترا لسر تر ررك ‎= ‎ 

اخالق در پژوهش دکتر فاطمه عزالدینی موضوع اخالق در پژوهش از مهمترين مباحث و موضوعات مطرح در اخالق پزشكي نوين مي باشد كه در حال حاضر توسط مجامع بين المللي ،سازمانهاي منطقه اي ،سياستگذاران و برنامه ريزان كشورهاي مختلف ،و محققين و متخصصين رشته هاي مختل ف علوم و فنون مورد توجه ويژه قرار دارد. آنچه لزوم پرداختن به اين موضوع را بيش از پيش حياتي مي سازد برخي شواهد تاريخي است كه نشانگر عدم رعايت اصول انساني و اخالقي در افراد مورد پژوهش بوده است. قانون نورنبرگ ،اعالميه هلسينكي و گزارش بلمونت از اولين قوانيني هستند كه در حوزه پژوهش رعايت اخالق را مورد تأكيد قرار داده اند .اعالميه هلسينكي ،به عنوان يك ي از معت برترين راهنماهاي بي ن المللي اخالق در پژوهش ،تا كنون چندين بار مورد ويرايش قرار گرفته كه آخرين آن در سال 2004ميالدي بوده است. شوراي بين المللي سازمانهاي علوم پزشكي ()CIOMS نيز با مشاركت سازمان جهاني بهداشت ( )WHOاولين بار در س ال 1982ميالدي راهنماي بي ن المللي اخالق در پژوهشهاي زيست پزشكي با سوژه هاي انساني را تدوين و منتشر نمود كه آخرين تجديد نظر آن در سال 2002صورت گرفته است. عالوه بر قوانين و راهنماهاي بين المللي ،برخي كشورها نيز متناسب با شرايط اجتماعي ،فرهنگي و مذهبي خود قوانين و راهنماهاي اخالقي ملي مدوني را تهي ه نموده اند .در موضوع پژوهشهاي پيوند عضو و باف ت راهنماي اخالق ي جهان ي و جامع ي منتش ر نشده اس ت و فقط برخي كشورها و مجامع راهنماهايي اختصاصي يا غيراختصاصي در اين حيطه تهيه كرده اند كه البته بحث و اختالف نظرهايي پيرامون مفاد آنها وجود دارد. در كشور ما نيز در سالهاي اخير توجه و اقبال ويژه اي به موضوع اخالق پزشكي وجود داشته است كه برخي كتب و مقاالت چاپ شده بيانگر آن مي باشد .همچنين تدوين برنامه راهبردي اخالق پزشكي كشور ،تصويب مرك ز تحقيقات اخالق و تاري خ پزشك ي تح ت نظارت وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشك ي در دانشگاه علوم پزشك ي تهران ،و نيز ايجاد سايت اخالق پزشكي از فعاليتهاي بسيار مهم در اين دوره بوده اند .اخالق در پژوهش نيز به عنوان يكي از مهمترين مباحث اخالق پزشكي در كشور ما مورد توجه خاص قرار گرفته است .خوشبختانه در حال حاضر كميته هاي اخالق در پژوهش در تمام دانشگاههاي علوم پزشكي كشور و اكثر مراكز تحقيقاتي داراي رديف بودجه مستقل تشكيل گرديده است. پس از بررسي كدهاي بين المللي موجود ،با توجه به شرايط فرهنگي كشور ،راهنماي عمومي اخالق در پژوهش كشور طراحي گرديد .اين راهنما (مصوب كميته كشوري اخالق )1379،شامل 26اصل مي باشد كه متن كامل آنها در برخي منابع آمده است. پيوند عضو و بافت حيوانات آزمايشگاهي كارآزمائيهاي باليني اخالق در پژوهش ژنتيك گروههاي خاص گامت و جنين مروري بر سير تدوين و تصويب راهنماي اخالقي پژوهش هاي پيوند عضو و بافت كشور دكتر باقر الريجاني ،دكتر فرزانه زاهدي ،دكتر عليرضا پارساپور، دكتر مصطفي محقق دولت آبادي ،دكتر علي جعفريان، دكتر سيد محمد كاظميني راهنماي اخالق در كارآزمائيهاي باليني دكتر علي فيض زاده ،دكتر فريبا اصغري ،دكتر عباس كشتكار ،دكتر اكبر فتوحي، دكتر غالمعلي حامد برقي ،دكتر عبدالرسول سبحاني ،دكتر ساره همامي، دكتر رقيه صادقي ،دكتر شاهين آخوندزاده ،علي يوسفي نژاد، حجه االسالم محمد محمديان ،حجه االسالم حسن صادقي، دكتر محمدباقر پارساپور ،دكتر نورمحمد صبري، دكتر كيارش آرامش ،دكتر باقر الريجاني راهنماهاي اخالقي پژوهش بر گروههاي خاص دكتر فاطمه شيدفر ،دكتر احمد كاوياني ،دكتر عليرضا پارساپور ،دكتر زهره حقيقي، دكتر كيارش آرامش ،دكتر علي واشقاني فراهاني ،دكتر زرين تاج كيهاني دوست، حجه االسالم محمد محمديان ،دكتر باقر الريجاني مروري بر تدوين راهنماهاي اخالقي پژوهشي بر گامت و جنين دكتر سوده غفوري فرد ،دكتر سعيده صادقي ،دكتر فاطمه رمضان زاده، دكتر مرضيه آقاحسيني ،دكتر اشرف آل ياسين ،دكتر مامك شريعت، دكتر هوشمند هاشمي كهن زاد ،دكتر عليرضا پارساپور ،دكتر كيارش آرامش، حجه االسالم محمد محمديان ،دكتر فاطمه تارا ،دكتر منصور رضايي، دكتر امير ديبايي ،دكتر منيژه كهبازي ،ستاره همامي ،دكتر باقر الريجاني مروري بر سير تدوين و تصويب راهنماي اخالقي پژوهشهاي ژنتيك دكتر الهه متوسلي ،دكتر محمد اكرمي ،دكتر سيروس زينلي، دكتر محمدحسين مدرسي ،دكتر عليرضا پارساپور ،دكتر كيارش آرامش، حجه االسالم محمد محمديان ،دكتر باقر الريجاني تدوين كدهاي الزم براي كار بر روي حيوانات آزمايشگاهي دكتر سيدجاويد آل داوود ،دكتر عباس جوادزاده بلوري ،دكتر هيبت اهلل صادقي ،دكتر ميرعلي محمد سبز قبائي ،دكتر سيدمحمود لطيفي، دكتر رمضان نوروزيان ،دكتر باقر الريجاني منشور حقوق بيمار معاونت سالمت وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشكي  -1بيمار حق دارد در اسرع وقت درمان و مراقبت مطلوب ،موثر و همراه با احترام كامل را بدون توجه به عوامل نژادي فرهنگي و مذهبي از گروه درمان انتظار داشته باشد. -2بيمار حق دارد محل بستري ،پزشك ،پرستار و ساير اعضاي گروه معال ج را در صورت تمايل بشناسد. -3بيمار حق دارد در خصوص مراحل تشخيص ،درمان و سير پيشرفت بيماري خود اطالعات ضروري را شخصا و يا در صورت تمايل از طريق يكي از وابستگان از پزشك معالج درخواست نمايد به طوري كه در فوريت هاي پزشكي اين امر نبايد منجر به تأخير در ادامه درمان يا تهديد جاني بيمار گردد. -4بيمار ح ق دارد قب ل از معاينات و اجراي كام ل درمان اطالعات ضروري در خصوص عوارض احتمالي يا كاربرد ساير روشها را در حد درك خود از پزشك معالج دريافت و در انتخاب شيوه نهايي درمان مشاركت نمايد. -5بيمار حق دارد در صورت تمايل شخصي و عدم تهديد سالمتي آحاد جامعه طبق موازين قانوني رضايت شخصي خود از خاتمه درمان را اعالم و يا به ديگر مراكز درماني مراجعه نمايد.  -6بيمار حق دارد جهت حفظ حريم شخصي خود از محرمانه ماندن محتواي پرونده پزشكي ،نتايج معاينات و مشاوره هاي باليني جز در مواردي كه بر اساس وظايف قانوني از گروه معالج استعالم صورت مي گيرد اطمينان حاصل نمايد. -7بيمار حق دارد از رازداري پزشك و ديگر اعضاي تيم معالج برخوردار باشد لذا حضور باليني افرادي كه مستقيما در روند درمان شركت ندارند موكول به كسب اجازه بيمار خواهد بود. -8بيمار حق دارد از دسترسي به پزشك معالج و ديگر اعضاي اصلي گروه معالج در طول مدت بستري ،انتقال و پس از ترخيص اطمينان حاصل نمايد. -9بيمار حق دارد با كسب اطالع كامل از نوع فعاليتهاي آموزشي و پژوهشي بيمارستان كه بر روند سالمتي و درمان او موثرند تمايل و رضايت شخصي خود به مشاركت درماني را اعالم و يا در مراحل مختف پژوهش از ادامه همكاري خودداري نمايد. -10بيمار حق دارد در صورت ضرورت اعزام و ادامه درمان در ساير مراكز درماني ،قبال از مهارت گروه معالج ،ميزان تعرفه ها و پوشش بيم هاي خدمات در مركز درماني مقصد مطلع گردد. شرح وظايف و محدوده اختيارات كميته هاي منطقه اي اخالق در پژوهش هاي علوم پزشكي ماده سه و چهار آيين نامه اجرايي كميته اخالق در پژوهش  -1بررسي طرح هاي تحقيقاتي علوم پزشكي از حيث مالحظات شرعي ،حقوقي و اخالق از قبيل: رضايت آزمودني ،رعايت حقوق آزمودني ،حفظ آزمودني از خطرات احتمالي تحقيق ،رعايت رازداري، مراعات حقوق همكاران ،استفاده صحيح از اطالعات ،حفظ ارزشهاي اسالمي در انتخاب موضوع و روند انجام تحقيق و ... تبصره يك :كليه پايان نامه هاي دوره دكتري تخصصي و فوق تخصصي و phDدوره هاي مختلف پزشكي كه داراي سوژه هاي انساني مي باشند مي بايست مصوبه كميته منطقه اي اخالق در پژوهش را اخذ نمايد. تبصره دو :ساير پايان نامه هاي دانشجويي داراي سوژه هاي انساني با نظر شوراي پژوهشي مربوطه در صورت نياز به كميته منطقه اي اخالق در پژوهش ارائه و مورد بررسي قرار مي گيرد. -2كليه طرح ها و پايان نامه هايي كه به صورت طرح ملي پذيرفته مي شود و طرح هايي كه داراي همكار(چه از نظر تأمين منابع مالي و يا نيروي انساني) با شخص و يا مراكز حقيقي يا حقوقي خارج مي باشند ،عالوه بر اخذ موافقت نامه كميته منطقه اي مي بايست تأييديه كميته كشوري اخالق در پژوهش هاي علوم پزشكي را نيز كسب نمايد.  -3كليه طرحهايي كه به صورت چند مركزي مورد پذيرش قرار مي گيرند الزم است عالوه بر كسب اخذ موافقت كميته اخالقي دانشگاه يا مركز تحقيقاتي از كميته يا كميته هاي اخالق ساير نهادهاي پژوهشي همكار نيز موافقت نامه اخذ نمايد. -4كميته منطقه اي اخالق مي بايست نتيجه رأي خود را به طور شفاف و با ذكر دليل به اطالع مجري و يا سازمان باني برساند و در صورت اعتراض مجري و تمايل نامبرده ،پرونده را جهت بازنگري به كميته كشوري اخالق ارسال نمايد. -5در صورتي كه هر يك از اعضاي كميته منطقه اي به عنوان مجري يا همكار در طرح هاي پژوهشي مطرح باشند در جلسه مربوط به ارزيابي طرح مذكور در كميته حق رأي ندارند ،در اين صورت رأي اكثريت مطلق ساير اعضاء مالك اعتبار است. -6جلسات كميته منطقه اي اخالق در پژوهش هاي علوم پزشكي مي بايست با لحاظ شرايط اخالقي ( از نظر تخصص و جنسيت) حداقل يكبار در ماه تشكيل و با حضور دو سوم اعضاء رسميت يابد.  -7كميته هاي منطقه اي مي بايست نسبت به تهيه شيوه نامه اجرايي كميته كه در آن جايگاه حقوقي كميته ،اعمال و وظايف آن شرايط اعضاء و شيوه انتخاب آن ها ،ساختار اداري و دبيرخانه ،اسناد و بايگاني ،گردش كار ،فرم هاي الزم براي ارزيابي اخالقي ( از قبيل فرم تقاضانام ه ،فرم رضاي ت ،فرم ارزياب ي ضرر و زيان و )...و شراي ط تشكي ل جلس ات در آن مشخص بوده و هم چنين اين اطالعات در دسترس همگان به خصوص محققين دانشگاه يا مركز تحقيقاتي قرار گيرد. -8كميته هاي منطقه اي مسئوليت اجراي مصوبات ،بخشنامه ها و ساير امور محوله از سوي كميته كشوري و اعالم آن به آزمودني ها ،محققين و سازمانهاي باني را به عهده دارند. توانمندسازي محققين و اعضاي كميته هاي اخالق -1دانشگاهها و مراكز تحقيقاتي مي بايست در جهت ارتقاي دانش و مهارت محققين و سازمان هاي باني تحقيق نسبت به موضوعات اخالق در پژوهش ،تمهيدات و تسهيالت الزم را در خصوص اجراي برنامه هاي آموزشي مرتبط فراهم نمايد. -2دانشگاهها و مراكز تحقيقاتي مي بايست در جهت تقويت و توانمندسازي اعضاي كميته اخالق از طريق برگزاري كارگاههاي آموزشي و ايجاد تسهيالت الزم براي مشاركت در برنامه هاي آموزشي اعضاء در مجامع علمي داخلي و خارجي مساعدت الزم را مبذول نمايند. پيشنهادات -1رسيدگي به شكايات از سوي آزمودني و همكاران پژوهش -2نقش مشورتي در دعاوي حقوقي عليه محقق براي قوه قضائيه -3نقش نظارتي نسبت به حسن اجراي تعهدات اخالقي مجري پژوهشي در اجراي پژوهش -4رسيدگي به مستندات اخالقي گزارش نهايي طرح هاي تحقيقاتي مصوب كميته هاي اخالق در پژوهشي وظايف مديريت امور پژوهش در رسيدگي اخالقي به امر پژوهشي الف – كنترل بر پرو سه هاي قبل از پژوهش ‏ بررسي حقوق آزمودني ها: .1اخذ رضايت نامه آگاهانه در تدوين پروپوزال .2اخذ تعهدنامه پژوهشگر نسبت به انجام كدهاي اخالق در پژوهش .3اخذ تعهدنامه پژوهشگر نسبت به انجام كدهاي اختصاصي اخالق در پژوهش(در صورت لزوم) .4اخذ تعهدنامه پژوهشگر نسبت به انجام كدهاي اختصاصي اخالق در پژوهش .5ثبت بررسي كارشناسانه و تصميمات كميته اخالق در پروپوزالها ‏ بررسي حقوق پژوهشگران :بررسي حقوق مجريان و همكاران طرحها و تعامل بين اينها از نظر حقوق مادي و معنوي در تدوين پروپوزالها ‏ بررسي حقوق مادي و معنوي پژوهش :بررسي حقوق مادي و معنوي كه بر اجراي طرح مترتب است و ثبت آن در پروپوزال ب) مشخص شدن طرحهايي كه در حين اجراء احتياج به نظارت اخالقي دارند و فواصل زماني اين نظارتها و فرمهاي مربوطه ‏ مصوب شدن تغيير در پروتكل يك طرح مصوب از نظر اخالقي ‏ موظف شدن مجريان طرحها نسبت به ارائه گزارش عوارض اجراي طرح بر آزمودني ‏ بررسي و نظارت بر طرحهايي كه مشمول طرحهاي با جنبه هاي كدهاي اختصاصي اخالق در پژوهش مي باشند. ‏ رسيدگي و معرفي تخلفات مجريان به هيأت هاي بدون انتظامي هيأت علمي( بعد از تصويب قانون مربوطه) ج) اقدامات الزم براي نتايج حاصله از پژوهش ‏ بررسي كارشناسانه براي صدور Ethical clearanceبراي هر طرح ‏ بررسي كارشناسانه براي صدور Ethical approveبراي چاپ مقاالت ‏ رسيدگي به شكايات شركت كنندگان در پژوهش ‏ رسيدگي به شكايات پژوهشگران دستورالعمل هاي اجرايي كردن كدهاي اخالق پزشكي (روابط بين الملل) -1در گرانتهاي بين المللي ارسالي اعضاي هيئت علمي دانشگاه به سازمانهاي جهاني رعايت كدهاي اخالقي ضروري مي باشد. -2گذراندن دوره كارگاه اخالق در پژوهش هاي پزشكي براي اعضاي هيئت علمي استفاده كننده از فرصتهاي مطالعاتي الزامي مي باشد. -3در دوره هاي مشاهده گري ،بورسهاي كوتاه مدت ،فلوشيپ ها و مأموريت هاي آموزشي اولويت با افرادي باشد كه اصول كدهاي اخالق پزشكي را در فعاليت هاي تحقيقاتي خود رعايت كرده باشند. -4مطالعه تطبيقي كدهاي اخالق پزشكي در كشور ،با كشورهاي اسالمي هم جوار و اروپا ،آمريكاي شمالي و آسياي جنوب شرقي -5برگزاري همايشهاي بين المللي اخالق پزشكي جهت آشنايي اعضاي هيئت علمي كشورهاي فوق با معيارهاي اخالق پزشكي ساير كشورها.  -6تدوين كتب به زبان انگليسي جهت معرفي كدهاي اخالقي جمهوري اسالمي به ساير كشورهاي اسالمي و اروپا ،آمريكاي شمالي و آسياي جنوب شرقي با كمك مركز تحقيقات اخالق پزشكي -7در ارائه مقاالت و خالصه مقاالت اعضاي هيئت علمي به كنگره هاي خارجي رعايت كدهاي اخالقي الزامي مي باشد. -8در تخصيص اعتبار براي تخفيف بليط پرواز خارجي اعضاي هيئت علمي كه اصول اخالق پزشكي را در پروژه هاي خود رعايت نكرده اند محدوديت در نظر گرفت. -9لحاظ نمودن معيارهاي اخالق اسالمي ايراني در تمامي فيلم هاي دانشگاه علوم پزشكي تهران در مجامع بين المللي -10مطالعه و بررسي پيشنهادهاي اصالحي بر كدهاي اخالق پزشكي در سطح بين الملل -11همكاري در برنامه ريزي جهت آموزش مستمر مفاهيم اخالق پزشكي با ساير مراجع مرتبط كميته ارتقاء – هيئت مميزه -1تدوين معيارهاي الزم براي مدرسان دوره هاي اخالق پزشكي در سطوح مختلف -2لحاظ امتيازات خاص براي رعايت موازين اخالق در پژوهش در ترفيع و ارتقاء اعضاء هيئت علمي. -3تأييد مدارج و گواهي نامه هاي مربوط به موضوع اخالق پزشكي كه توسط ساير مدارج داخلي و يا بين المللي صادر مي گردد. -4طراحي سازوكار و مكانيزم الزم جهت ارتقاء افرادي كه كدهاي اخالق پزشكي در نتايج پژوهش هاي آنها رعايت گرديده است. -5در بررسي طرحهاي تحقيقاتي كه به جهت ارتقاء مطرح مي باشند مالحظات اخالقي و تائيديه كميته اخالقي نيز مد نظر قرار گيرند. -6در بررسي مقاله هاي ارائه شده نيز مالحظات اخالقي و حقوق افراد و مولف مدنظر قرار گيرد.