ارزیابی و اندازه گیری عوامل شیمیایی

صفحه 1:


صفحه 2:
ررعرورعی ات عع هرود وداج 25 emical agents Por OGPW ‏وس مر‎ 41 

صفحه 3:


صفحه 4:
ل ا ل ‎ee En UME cp aC PONE ante Wea rip‏ رت ‎yeaa ye eee omy‏ لو مواذ معلق. ‎MET ETS ES mre EOI E MER Spt‏ رت می‌شود ی ‎ed‏ 7 ا ۱9 1 رت ها 9 5 ای جوشکاری 

صفحه 5:
ب - بر يايه تركيب شیمیایی . این طبقه بندی بسیار مفصل انتت مانند فلت ۱ ل ا ا ا ا ل ‎Als yy —‏ هر ۱ رت را ۱ ۳ 7۳۹۷۳ 57 : داشته باشيم . آما به طور عام ‏د وت ‎ ‎ ‎ ‎ ‎۶۱ ‎ ‎5 ‏بروج ل‎ oe al ‏تزا اک ۱ ی 

صفحه 6:
کر حدود 50000۰ عد ۳ ‎Eee COCO Eas se aes oa‏ ل ار رز کار می‌شود . برلی‌حدود (00(0 مادم شیمیایی‌مهم تاکنون‌لستاندارد ‎y il‏ را 0 ‎rey‏ ل 20م ‎١‏ 0 اولین بار ‎eens)‏ ان ‎et‏ 3 و ی عوامل آسیب زاي محیط کار باشد . 

صفحه 7:
قدم دوم . چک کردن منابع اطلاعاتی موسسات؛آوشا و نایوش ‏ ۳ ....مشاهده در محيط كار - تماس با مراكز كنترل سموم و قدم سوام إ(تفتتتيزةإداده ها و اطلاعات ملى و خارجى 

صفحه 8:
: لايه هاى مختلف هوا تروبو سذر . بسين6 تسا ©0 كيلومترىزمينكه تسمام لنقلاباتجوودر أنصورتمىك يرد © ری ری ار رت ره = ۰-۰ ۱ سح 71 رس ار ‎ee eee Re Pos mle sor ACO Rane aes‏ 00 

صفحه 9:
و = 5 ا ‎Se cp‏ 4 سم ‎ne Cars 5,‏ مت يمه ‎Satya isthe aoc cir menue yENPS BH ye 54‏ .اطراف ‎ate‏ پدید می آورد . بادها برخی فصلی ( گردباد ) و برخی دائمی هستند ‎SO‏ ل ۱ ۲1 2 

صفحه 10:
‎Say oA‏ و تلا میور شوک كيرد, ‎PER eas‏ اینورژن تشعشعی که به. اشباوة ‎ ‏سرد مى شود يديد مى أيد و هواى كرمتر در بالاى هواى سرد قرار مى كيرد ‏ار ‏ا ا ا ان ‎ ‎ ‏لس سس لي لمتكم ‎ ‎ ‏211000 ‏ند باد از سوی منطقه ادكه ات ‎ ‎ 

صفحه 11:
28 5 ل رس مر اه 7 ره هه ۱۹۱ الك عماأ عاد صل صا رای ره ۱ 5 جز تبرت سرب ان وو رو رو دا و رح - فلوچارت تصمیم سازی منطقی ‎ee‏ 

صفحه 12:
تصادفی و سیستماتیک است د 5 کرد : - وسیله نمونه برداری ؛ محیط و اسط نمونه برداری.(,جذب سطحیو سح ‎roa Ges‏ | از چه کسی باید اندازه گیری شود . سس( نمونه را از کجا جمع آوری کنیم . کارشناسان و متخصصین بهداشت حرفه ای ‎OMe OS NE BMC E Stir uewyy (urresires 154‏ ا ‎pare‏ CESSES) ee os ‏ردو دک‎ Six ‏نمونه‎ - NOES fe ‏ل‎ = 

صفحه 13:
‎aed e)‏ اك الل ا ‎tee eee‏ رس سس اساس حدود تماس مجاز و متوسط غلظت زمانی در 60 ساعت كار و تمان ا ا ا ا ل ۱ ‎enee Eran Pr 0‏ ا ل 0 رد ‎Pea BY ean‏ ‎ ‎ ‏روژهای ‎oy‏ جهت نموه ‎oa (Om 

صفحه 14:
- در گروه اول ؛ اسپیرومتر ؛ بطری ماریوتی , پیستون بدون اصطکاک و گاز مترترو خشک قرار دارند. Re ee es OO ‏سر‎ ‎٩‏ تحص مر( ‎Sea ‏ررر‎ ‎ ‏- در گروه سوم ؛ لوله پیتو و آنومتر ها قرار دارند. 

صفحه 15:
<< ‏ره دا راز ی اس سر نرتسن‎ a) («۰-۰ ۱ eave ‏ا ل ل ل ا ا ا‎ IGE ‏از استفاده بايد تراز شده و کالیبره شود . / ( 11/20 ) ررحط‎ pear pen Sen EP a Cm reef evi eae EVE cele YP 9 ee Ge ‏سوا - () ممص ) حبا‎ )( ( - ) cc KOR ee eK ok cold ‏روتامتر ها #برای ستجش ذبى به كار ميروند؛ افت فشار كم و قرائت مستقيم لست . قطر اين‎ 00 ‏وسیله در حدود 10/0 تا لل‎ ‏روزنه بحرانى ؛ بر اساس اصل برنولى و تبديل انرزى بتانسيل بم سينيتيك كاري‎ © ا اند ومست ‎setae‏ تس 

صفحه 16:
‎Teese‏ الت لم بار اول : 650/49 ثانیه - بار دوم : 000/09 ثانیه و بار سوم : ل 00 با جمع دوره های زمانی سه بار آزما یش و تقسيم آن بر © , ميانكين زمان حركت (000© ميلى ليتر ‏,۳/۵/49 ثانیه . ‎ ‎2-00 ‏0-0 ‏وين ميزلن جريان براى مدار نمونه بردارى 200 0 ‎Ere‏ 

صفحه 17:
روش مك 0 = لذ ‎Si hy te Teh)‏ ل ا لصيس رن محلول های جاذب و لوله های جاذب گرفته می شود . تسام ی اا ‎nO NEES BYC" OTERO)‏ 1 7 روش نمونه برداری آتی : در شرایطی به کارمی رود که ترلکم آلاينده بسيار بالا باشد . البته در لين روش بدلیل کم بودن حجم"هوای نمواته برداری شده باید تراکم در طول زمان یکنواخت باشد. 0 tease ee Tere ee SES Ee Te Pere oe edar Bee O ‏ل‎ (ni resect ‏اا ا ا‎ ‎ie cesar Dee)‏ زر كيسه هاى نمونه بردارى ©0 تا 00 ليترى با جنس يلى استر ,تفلون و فلوروكربن 

صفحه 18:
Se bie Nee OED) eer roe nee) am eres EP Ly say) ‏از درون جلذب ماع در آن کاملا حل شده و ی با آن وارد واکتش مشوند وماده بای مان در از‎ Sen COSTS ean ee rem epson ecto ty ie fuEe Puer nn cre ‏ل‎ al Breer acres fled rere ye لل يم 00 ‏ا‎ ier ‏شود. دارى ظرفيت هاى, 50 ل ان‎ قر بطرى بستگی درد ‎Cz‏ ارت 2 3 سمه 

صفحه 19:
en ce eee Cl cock oe eee One etre Renae retest ee reco a SS eee ideas * عوامل موثر در جذب سطحی : سطح ماده , ماده جاذب , ساختمان ملکولی , فشار وگرما و 5 تخرد استفاده از جالپ ها برای جمع آوری گازها و بخارات لز لوله های جاذب استفاده کنند. ‎Sion‏ ری جك هستند كه محتوى واسطه نمونه بردارى اند a 5 0 0 Pane Too. TO ‏ا‎ 

صفحه 20:
oa ‏رح سس‎ lal ‎ide:‏ . کاغذ های معرف هم بای گا زهاً بکار می رود , منل نوار..- معرف سيانيد هيدروزن . اما دتكتور تيوب ها براى ارزيابى كمى و طيْفى موآن مخاطره آمیز در هوای صنایع تولید شدند. ‎Te TSE Eos de)‏ ا ا ا ل ‎Se AY sh Gls (0 -O epg le ‏را‎ 0 ‏در اشكار ساز سَرَيْع با نواجة به غلظت آلاينده در زمانى در حدود ©-© دقيقه مى توان به م ل ا ل باشد . ‎ ‎Sea 535‏ ‎o ls oa rics‏ ست آز به استفاده ذا رسک 

صفحه 21:
= So Le 5 ee eee en eer SD TOE Breer erp Cen peae al tern nea) ۱ DIS ey nee et eye Cie 0-0 er re ‏تراکم ولقعیگاز ار لين‌رلبطه ببدستمی‌لید‎ )2 ۴ 

صفحه 22:
۹ ته ‎ae‏ ‏الروك وس رو رس رن سر ۰۴ در ارزيابي مواجهه شغلي نمونه برداري و تجزيه عبارتست از : جمع آوري - م رم راز ‎aki‏ 9 تماس شغلي مقایسهخواهد شد . 

صفحه 23:
صخر د حرفه اي تسد سس - تعیین مشخصات منبع و ارزيابي کنترل - اهداف نظارت و تنظیم از سوي موسسات بيروني ‎on Se‏ 5 زر ا ‎Ores‏ ‎ 

صفحه 24:


صفحه 25:
مت 0 مر 0 دب ۱۹۳ ‎Si Se eee eyes‏ وت نها بر سم بسیار معمولی و از بدیهیات است . تس سر ‏آنروسل ها ما نند كردوغبار - دود هاى فلزى - ميست ها و دودها معمولا در يك كستره ابعادى رل ‏= با ی أقُوابزدها از متغير هايى هستند كه بر استقرار آنها در بدن انسان و ‎ ‎as BS ‎ ‎Weer e ey Lee Terie D 1 ‏رای سم درد‎ Pips hesewernery) ‎ ‎000 

صفحه 26:
وهای ‎ree 2 TO SSEI Gas dome‏ ع : قراردادهای معمولی شامل سس ‎pee‏ الل ا ل ال ا ا ل 0 " كسترده ترين مفهوم مورد استفاده در ارز شیابی بهداشتی هوابرد ها سرعت سقوط ذررات,درومهوارست . تعادل بین دو نیرو ی سقوط و شناوری منجر به سرعت نهایی يا سرعت سقواظالازاانتتة'در هوا ست . تعادل بين دو نيرو ى سقوط و شناورى منجر ‎Se ۱ earch 07‏ nen ] ene ‏قا وو دوروو سل‎ ا 71 

صفحه 27:
0 Te weep ae reer eo Mos Oise eben ‏در فرایند های دارای دمای بالا و شیمیایی تولید می شوند.‎ ‏سس* ذرات در رنح 20 /(- 0 میکرومتر معمولا به شکل کواگوله شده در کندانسه‎ ‏اشذن بخار توليد مى شوند..‎ ۱ ‏ال ا‎ ‏الا الم لخ 070 ميته‎ ۲ . ‏ا 00 میکرون دارند‎ Bee DE) 05 wy 7 ‏در مجموع‎ "0١| 

صفحه 28:
۱ — Pe Ser bei are te Ie ES ae eee eehe iy a pest See eee Co en fe neem ‏توجیح کننده آنها نیست . برای نمونه یک ذره ذغال سنگ را در نظر بگیریم که دارای قظر‎ ‏ااا‎ ‎00 ‏ل ا‎ . ‏ارزشيابى آنهاستتا‎ ‏قطر ائروديناميك به اندازه ذر* کروی با دانسیته 0 ؛ راديكال دانسيته و راديكال ضريب‎ * کا گرا بسعگی 00 

صفحه 29:
آثر ات تاثیر دارند . ‎sie‏ — شکل ذرات به طور کلی به طبیعت آنها بستگی دارد ؛ در این رابطه به 0[ و ۱ ‎Sr wre een = reer reer ene es‏ ‎rT Wk Al han‏ ۱ 1 ss COTE a ieee ‏هستند که در آنها ت‎ . ‏بحرانی در اثر گذاری الیاف ها بر روی انسان هستند‎ 

صفحه 30:
are Dm A Ese ee el ree 7 ۳ ‏سس‎ eee ‏ا 0 سس‎ i cs ene NT NE ‏عمو ا‎ . ‏به شرطی که همه اندازه گیری ها در یک راستا باشد‎ ‏کح ا ا ا ا ل ال‎ Peres) BES OHS EE BE ‏ا ا‎ ‏واضح است كه نه بزركتوين:وبنه كوجكترين قطر ذرات نخواهد توانست جرم‎ * on OTE Sa ee ‏وس ذرات اندازه گیری شده را به ما بدهد‎ تشر توت ‎TORE‏ ‎(Wiese. ieee‏ ی و لت 

صفحه 31:


صفحه 32:
و الب - — SSS eee ‏ج- آنهایی که در ناحیه تبادل گاز های تنفسی رسوب می کنند.‎ ‏كت‎ SEN CeO SBE EIN IS ae SAC 1@100 4 eS ۱ COONS COT ESY SCCM ‏ا‎ ‎em SP SSH OS SOUT ie en Wes AES ye ‏ا ل ل‎ ECG NIE) 5-0 - ‏1غ‎ re eee) ا 0 أو 5 - ار ‎nn‏ دون حدود 0/3 + 2/9 ميكرون است . 

صفحه 33:
0 تعداد زيلدى از كردوخيارها يدون تاثير ببواوزيك قلمداد مى شوند ؛ به ين دستد مشخصلت ماده نمونه برداری شده “و کرت باشد. در این 0 اصلاح شده آقای بمورر() به این موضوع اشاره دارد . * برای نمونه حدود مجاز تماس با گردوغبار کریستللین آزاد سیلیکا 9/,/166) برای ذو منظور ارائه مى شود : )- كل مواد معلق © (71508050 - ذرات قابل استنشاق ‎ES SOND TE CORT NED eM OR Reta ce orien)‏ ” ‏ل‎ Lr yep eer iee spe Ber ust Geary 

صفحه 34:
* راهبرد نمونه بوداری از ذررات ۲ صحت اندازه گیری ها ی ذرات هوابره بستگی به ظر فیت نمونه فردی با توجهریه سس متوسط آلاینده در نمونه ها دارد . دقت اندازه گیری غلظت آلاینده در -هوا .هم به اجرای صحیح اندازه گیری بستگی دارد . صحت و دقت نمونه برداری و تجزیه ‎See ie Tee Te ToL eee SI Er)‏ ل ‎BE‏ ار 00 ‎CONS SB Ne TOE oN OVE TO ON oases on Oe‏ ‎ely ue Sia aioe 3‏ رز سصستی نت بر کل ‎ees‏ الذراف ۱ ,ریک نز ‎ees‏ بررسى مجدد روا 1 = ل لال گیری ما لت 

صفحه 35:
3۳2۳ ۳ ۳ ‏ف ا‎ a كت لمكت ‎een‏ = — ‎(O)‏ 61/3 ؛ 0/8 ؛ 0/02 ؛ 6/3 ؛ 00 و 489 میلی گرم بر متر ‎ir‏ fe EEE EMG SNS BOS eS ‏ا‎ (igs Dine) هستند ۰ 23 وه احتمالانی از نظر تماس ممکن است برای کارگران بوجود آید . با توجه به توزیع نرمال لوگاریتمی فراوانی تجمعی و در صد فراوانی تجمعی کمتر ا و اا 0 5 متر مکعب در تماس هستند . 

صفحه 36:
1 تيروى وزن 5 ار در ۱۱ ی یراع ابر ترا ‎re yc a ee BCG eee oe Teese‏ مى رسویشان جداشوند. خا لص کردن یا الوتریاسیون روشی است که به ذ رات موجود در هوا اجازه داده می شود تا همراه حريان هرا ‎ee‏ ا ا ا — و از جريان هوا جدا شوند. اين شيوه براى ذرات درشتر موثرتر است . از جمله Pemege Suu nna reer Cee em TOF REP pastry i) oon connie صفحات بسیار ناز کت ای مي باشند که با فواصل مساوی و معینی به صورت افقی و عمودی یک بجرای چهار گوش ترا فته و هوا با سرعتی مشخص از درون آن عبور می کند . نمونه ۳ 78 ‎0-١‏ بو ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏و ل ‎١‏ ‏0# ا #راتر() كه بر اساس خاصيت كريز آز دن كروك ذرات می پردازد و ل استنشاق در مقیاس بزرکتر برای کنترل نیز قابل استفاده است . ‎ ‎ 

صفحه 37:
SSIES ena ‎i‏ دآزند مانند يي هس سس كت الكتريكي محر ‎se‏ ‎ ‏اسیون ذرات هوابرد به پارامتر های زیر بستگی دارد": آندازه ذرات»+شکل آنها ؛ وزن مخصوص ؛ مشخصات سطح ذرات ؛ مقدار آن ؛ دانسیته , رطوبت و سرعت كاز . ‏م ‏فيلتر مورد استفاده در روش صاف كردن به عواملى مانند نوع الاينده و روش نمونه ‎ae‏ آنها عبارتند از : ‎= ‎ ‎ ‎ ‎ee ‎۳ ‏يد کش‎ 

صفحه 38:
‎i Se eS) =‏ الترو استانیکی قرار دارند . البته برای محبط های دارای کردوغبار قابل انفجار ‏.. #-روش حرارتى : اين روش بر اساس عبور هوا ى حامل ذرات از درون مسير ‎ ‎ ‎۹-۹ rc) ‏استوار است .بدین ترتئیب که وجود گرادیان دمايي بالا و عمود بر جهت جریان‎ ۱9 aes) ۲ nie ‎ 

صفحه 39:
۷ ar b See Tee Ses Fe pein AOC ee eee * ‏د‎ Lie tea ble Slo eS Tee Ere) ‏نموته برداری فردی برای گردوغبار کل‎ * ‏کا لیبر اسیون پمپ فردی و انتخاب هولدر مناسب‎ -)1 ‏كردن كاست ها ؛ سازمان دهى نمونه بلا‎ Senge Topsy rel Wy ee serio ‏نگ ...) 3 اجرای نمونه‌برداری‎ coccinea an ‏ص‎ ۳ 

صفحه 40:
ieee eae = ee po pe or scsi ee ene ‏بل‎ ‎. ‏براونين و انتشار به اندازه ذرات بستكى دارد‎ ا ا ل ا ا ۱ Tae elo argent) Pe ‏ا‎ این فاکتور از خارج قسمت,قطر معادل به قطر رسوبی به توان (6 بد ست می آید . 7 2 Tice Ea Retr wae شكل ذرات و حتى دانسيته آنهاست . بس یم بگویم کم : ,9610 ‎eos‏ ير ‎forse tM oo ae ce ache 99۰ er‏ انحراف معيار هستند .پس متوسط توزیع لندازه ذرلت می شود : «/ ۵ ب < له ؛ 1 بار متوسط توزیع ذرلت و » تعداد ذرات با قطر ی است . 

صفحه 41:
Vee Se I ‏کر رسای‎ 9 sess je mena ee ee si) Lo ee ae eS Pe Cee SONOS. ee DTT Des ele) BES ee Dine Spee Teo Se Sede Rann sperte he Tee) eer Te" Sr eS Leb ee) Sr ie nes ew tein is) Sr See ۲ eh ee rl rey esse eye) ‏ل سل 0 برای‎ lca Ea gt iat ‏غالبا‎ ۶ میکروسکپ نوری ‎Ore area‏ میکروسکپ نوری شامل 63 قسمت است : - منبع نور (- عدسی های ‎SS Sah‏ و اتسور - قطعات لام *- 

صفحه 42:
می شود. مر 0 ‎ete Sc grec‏ ل سحت رس سس محور لام و عدسى است . حداكثر زاويه اى كه عدسى مى تواند نور را از لام درزافت كند (0© درجه است ؛ در اين صورت لام كنار عدسى قرار دارد . © :5 0م 0 " شاخص براكندكى نور در اجسام مختلف متفاوت است ؛ براى هوا ) ؛ براى آب 0 و برای روغن های امولسیون ‎Sage‏ يش ۲ بر کنمایی زیاد. ( بر ۲ 1 تس ‎ee‏ لل 5000 فوق تفر 9 ا ا ‎Tee‏ 0 بیشترین عدد بزرگنما يي استفاغده نمود . 

صفحه 43:
‎Coe Ne LOS eer ed‏ ين ‎ie 1 17‏ ¥ ال 1 ‎ ‎ik‏ 1 بسسم أ را ‎ek (nee OES Eee oie B A Tec Sey‏ ل 700 آماده کردن لام و نحوه شمارش * _ آماده سازی نمونه ها در روش تر و یا فیلتر * در روش تر از سلول شمارش مانن دان استفاده می شود اما در روش فیلتر نمونه ۱ براى جلوكيرى از تجمع ذرات روى لام بايد از يك مولد اولتراسونيك استفادد ‎ ‎ ‎ ‎ ‏بر 77س دز قسمت عدسی چنمی راز می گیرند . مانند ‎ace‏ 0 عانصتسي لمولجماك عاصامجا ۱ ‎ 

صفحه 44:
اروش نمونه برداری و شمارش الیاف آزیست ورس حموسر2) 4 ‎ree‏ ها ار ۳ اختصاص دارد . ب - كروه آزبستهاى دو شلخه اى يل آمفيبول . اين كروه © نوع آزبست دارد . 9 کر و سیدولیت یا آزبست آبی 2 آموزیت یا آزبست قهوه ای 0- آنتوفیلات تریمیو لیت. 0-,اکتینولا یت ار زیا بی کمی و ne” Ib. 207 oat SS, ‏ات‎ ee 0000 ‏ل‎ ‏ين ا 2 لات ل ا ل تن‎ Ne) ‏بت‎ ‎. ‏جزئيات روش هايى را براى اندازه كيرى غلظت الياف آزبست ارائه داده اند‎ 

صفحه 45:
لل 1101 الج الس 22017 ازاك 11 52000 ا ا ا 00 3 استفاده از ممبران فيلتر در سال +6 ©©0). ۷ 0 b Or Eee Tee ePIC ‏ل ان ا‎ ‎eles ees ee Sete een EC at C22 S iene) 5 ie‏ شمارش ‎ren‏ ‎Bete SOBs heer RB BYE Segoe SBM Seal 0‏ ‎ ‏رل رو استفاده در اين )- استن براى شقاقت كزان نمونه ‏عد وت بر ارت ‏0- ممبران فیلتر 0/0 - 60/0 میکرومتر با هلدر مناسب 

صفحه 46:
۱ * رت هه سس نموته بردار : فیلتر 0.06 میم موجن ور لا 6:0 © جریان عبوری هوا : 0.5 ۱/۰ ©0 ا © تموتة شاهد : © سد عم اصاط ليذ (0) 2 ل لل ‎Nas‏ روش 1 زمايش ‎QDetkod‏ ‏,4 ملا كردن يمب 2- نمونه برذارزى بر اساس روش 0۳ ر(وسبجدا كردن هلدر و نكي 5 5 0 هر سا ب ‎we he‏ 

صفحه 47:
‎Sie‏ رح مس با شین ‎| ‏ا‎ ‎reer SS Stet eee fe eee ere ie pe 2 RCA Leonor ‏ا‎ ‎(el Cl oS ces Gaal pay Gal cpp Cast Gum Coates GS ‏سیر‎ ‎Beet Se BSE es ene EOE er Pee ee eee) ‏اصلی بش‎ ‏*_نمونه برداری در داخل کانال, :,وقتی نمونه بردار را داخل کانال می گذاریم در ‎7۳۳۳77۳۳۳ ۱ ed - ‏و‎ ‎ ‏ی ‎RR‏ ‏مس اس سل رز ‎cag‏ ‏داخل کانال با نمونه بردار برابر باشد . 

صفحه 48:
حالات سر عت در برراب و کانای: Be ee eB ae TOC enka toe eke DSSS kD rete kateb Or een e ‏ا‎ ‏بسن اگر سرعت در پراب کمتر باشد ؛ ذرات بزرکتر وارد پراب می شوند و ذرات‎ ‏کوچکدر باقی می مانند,,نسبت سرعت داخل نمونه بردار به داخل کانال حائز‎ ‏با‎ sti spn Salles) 

صفحه 49:
*,رروش ,هی ۳ ‎es‏ 50 3 ‎és‏ را( اسك و ما ل ‎Se ME ere ECEE (OCU Ee‏ را در هوا بوسیله (6() توصیه نموده است . ‏ا ‎re recer Cm ese i ele ap Hr Ceres ge‏ ۱۳ از اين فازها عبارت است از فاز ساكن ( شامل كستره وسيع ذرات با سطح بسيار ‎(eb,‏ ل ل ا ا ا 00 روشى'بّْآى جِذااستازَى تركيبات آلى با كذراندن يك جريان كَازَى از روى ا ا ا ا ا ا ا كت ‎si 97 9 ۵ ۱‏ ا ا ا ا ‎a‏ ‏رد 3 تال ۱ عر ون ات کر و ‎ ‎ 

صفحه 50:
eet ee by OS Ea ae ee SE eO BE LoS eae te ES : ‏اصول نمونه برداری‎ - ۱ MED seinen sire ‏قطر خارجی من میلیمتو؛ مش 6۳00-6000 ؛ بخش جلوبي (1000) میلی گرم و‎ ‏بخش عقبی 060 میلی گرم ذغال فعال ) برای نمونه برداری . البته از لوله ذغال‎ ‏فعال بزركتر حاوى (0(00© ميلى كرم ( (0*0(0 ميلى ككرم درييجلو و0000‎ ‎ener ۳‏ ل ل ع می شود . 

صفحه 51:
0 ear ‏ین‎ i eee ‏اصول نمونه بردارى : تاه‎ - ‏استفاده از لوله سيليكازل براى نمونه بردارى . بعد از آماده سازى يمب لوله نمونه‎ ‏د ل ل كن‎ SET STEN ser Se ‏ا ل ا‎ 5 cee eS te eae) : ‏رب تجزیه می شوند‎ Gr نو دی تیل فتالات ۶ دی فتالات ؛ 2 دی بوتیل فسفا ت 00 ؛ ارتوترفنيل ؛ بلى كلرو بنزن ؛ ترى بوتيل فسفات ؛ اسيد آزلئيك ؛ اعون کلیکون ها 7 

صفحه 52:
و 2 لحم 5 ‎Z‏ ‏ار زر ار رت زر غیره ‎EOE Neel nD Bee) Shere‏ ۳ ا ا ا ‎eae‏ 1 ‎TEED)‏ ا ا ل ا ال ۱0 ‎ete‏ ا ا ا ۱ بك ويل ب مه ا ‎Spe eee‏ روك كر سا توگرافی آماده شود . 

صفحه 53:
د- تجزایه تر کیبات نمونه برادار ی دار 5 آغشتد: 5و تظر از توت تایه ار سح ماده مورد نظر بوسيله دستكاه كاز كرو ما توكراف مجهز به آشكار ساز الكترونى تجزيه مى كردد. 0 ؛ 6 متیلن دی آنیلین ل ل - دی کلروبنزیدین ؛ .ار تودیا 26 تولوئن دی آمین ؛ ارتومتیل آنیلین ؛ امینو تولوئن ؛ ی مت زود سر رد وزنی"استات جدو" ‎EAU ETI‏ 7 ل ا ا ا ل 0 مثال ديكر نمونه بردارى از كلوترآلدئيد در هوا است + 

صفحه 54:
‎ee 5 9‏ ابراى نمونه يردارى از كادتن الدديد روش استاندارد فيلتر آغشته را ييشنهاد مى كند ‎ ‏خر کب اه اس رم دس خر ۳۳ او ی ات ل ا ‎ee‏ ‎are Sas pC Pe eo)‏ << قطره قطره بر روی فیلتر می چکانیم به طوریکه تما م سطح فیلتر آغشته شود : --2- تجزيه آلا ينده هاى هوا با استفاده از كروماتوكرافى مايع ‎AWPLO‏ ‏يي را( ا 1 ار كرد ۳ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎Som ‏" روش (,ا۵),) تجزیه می ند ‎Bg)‏ تال ‎esi 1‏ ۱ ‎sa‏ سس وير برو ون 5 

صفحه 55:
می باشند جذب می شوند ‎Soe‏ ‏ل ا ‎ren cr‏ | Pep eres <i Lowen res SL) ‏-ابيووا تم ؟ رَيِبَآ لتر يكتين ؛ باراكوات ؛ تركيبات جند حلقه اى آروما تيك ؛ بروموكسى‎ ‏گلوتر آلدیید؛ اسپارتام ؛‎ + 7 ‏نمونه هاای مورد عاد مت‎ 2p ‏آماده سازی فیلتر‎ - ی ررك امد مرف ور ن,گذاشته ا ا ا ال ل ا ل ا ا ‎ARES‏ ‏متیل آمین ؛ اسید آکر یلیک ؛ متیل اتیل ‎penis earn enon)‏ 

صفحه 56:
بيد كتتت وج =— }3 تگاه جذب نمی جهت تجزیه ترکیبات فازی در هوا بر گسی پو شیده ‎eee he sec‏ ‎a aU‏ يت م ‎ary‏ ‏قرار داده است . موسسه ها ى 008411,09 , ,001060841 تجزيه ده ها تركيب شيميايى فلزى با آين دستگاه را توصیه نموده اند . طیف سنجی اتمی تحت عناوین نشر اتمی ؛ جذب اتمی و فلوئورسانس ‎Tees Tees Ee Te‏ 0 ‎PE ee ee Cee cence e as erie ee‏ ‎eae ee he‏ ا ‎Ree Cee ES eee‏ کند و اما روش نمونه برداری بسیار ساده است . ‎a ae ane a eared Ao le‏ 00 ‎urine ERIE ۳۳‏ لس سس ۳ 

صفحه 57:
ی زيرا تمام انبا 0 ها والاس [ طرفینی #ت که می توانند به تراز های با انرژی بالاتر ارنقا یابند . در این رابطه فالون بیر توانايى جذب يك تابش را تفسير مى كند . قانون بير در شرح رفتار جذبى تنها برای محلول های رقیق موفقیت دارد . در غلظت های بالا متوسط فاصله بین گونه های"چذب کنتلاهکاهش می یابد . در اين موارد قانون بیر لامبرت بخوبی صادق رن رس سس ‎ae 5‏ 5000000 اك ۰ بع ل اس ا ون وكين ‎ 

Evaluation and Measurement chemical agents For MSPH By: H Kakooei 2006 Occupational Hygiene model of action  Anticipation  Identification  Evaluation  Controls تقسیم بندی عوامل شیمیایی الف – برمبنای حالت فیزیکی گازها .موادی هستتد که در دمای 25درجه سانتی گراد و فشار سطح دریا حالت 1- گازی دارند.بعضی ها داری بو و برخی فاقد آن اند مانند مونواکسید کربن .گاز کلر سبز -اکسید ازت خرمائی – بخار برم قهوه ای بخارها .محصول تبخیر مواد ی هستند که در دمای اتاق و فشار اتاق حالت مایع یا جامد 2- .دارند.مثل اسید کلریدریک که در منفی 83درجه سانتی گراد می جوشد مواد معلق .انتشار و پراکنندگی ذرات جامد یا مایع در فاز گازی خاص یا هوا آئروسل نامیده می 3- :شود .ابعادشان بین 001/0تا 100میکرون متغیر است .این مواد شامل گردوغبار .ذرات نامنظم آلی و معدنی در فرایند مکانیکی و طبیعی هستند -از 1تا 100میکرون قطر دارند .شکل آنها متفاوت است :کروی مانند کربن بالک – اکسید آهن – گرده گل .منشوری :آهن و کوارتز – .لیفی :آزبست و پنبه – .فلسی :میکا و تنباکو - فیوم یا دمه .ذرات فلزی خارج شده از سطح فلز مذاب اند .کمتر از 1میکرون قطر دارند .مثل فیوم .های جوشکاری – اسفالت – سرب و کادمیوم - الیاف .ذراتی هستند که طولشان بیش از عرض آنها ست .از الیاف معد نی مانند :پشم شیشه – آزبست – فایبر گالس – کنف و پشم حیوانات - ب – بر پایه ترکیب شیمیایی .این طبقه بندی بسیار مفصل است .مانند فلزات – مواد معدنی – مواد آلی – حال ل ها – هیدروکربنها .غیره ج – بر پایه اثر های فیزیولوژیک .اثر فیزیولوژیک در گازها و بخار ها به تراکم ماده بستگی دارد لذا مشکل است که بر پایه این اثر تقسیم بندی موثری :داشته باشیم .اما به طور عام مواد خفگی آور و محرک .آمونیا ک – اسید کرومیک - مواد خفگی آور .مانند دی اکسید کربن – مونو اکسید کربن مواد بیهوشی آور .مانند هیدروکربنها سموم سیستمیک .بنزن – فلزات سنگین –و شبه فلزات مانند آرسنیک و فسفر مواد فیبروز دهنده یا حساسیت زا .مانند سیلیس – آزبست و گر ده گیا هان کلیات درحدود 3000000میلیون ترکیب شیمیایی تا کنون ثبت شده است .که - در حدود 60000ماده از آنها ارزش اقتصادی دارند .در هر سال تقریبا چیزی در حدود 700 – 1000ماده شیمیایی جدید وارد بازار کار می شود .برای حدود 500ماده شیمیایی مهم تاکنون استاندارد تماس حرفه ای .تهیه شده است براي نمونه سازمان OSHAاستاندارد هايي را براي نظارت پزشكي اجباريبراي 34ماده شيميايي وضع نموده است . در ايران نيز براي اولين بار از سوي گروه ليست عوامل شيميايي در رابطه بامواجهات بيماريزا ي شغلي را در قالب يك جدول با 41ماده شيميايي به سفارش سازمان تامين اجتماعي تعيين ومشخص نموده است .اين لسيت بخوبي مي تواند براي ما نشانه اي از اولويت ها در مسير تحقيقات و نظارت بر عوامل آسيب زاي محيط كار باشد .  :چگونه می توان بر روی اثرات موادشیمیایی تحقیق کرد - قدم اول .مالحضات سم شناسی – تما س بسیار شدید – ارتباط سم شناسی و غیره قدم دوم .چک کردن منابع اطالعاتی موسسات؛اوشا و نایوش – ....مشاهده در محیط کار – تماس با مراکز کنترل سموم و قدم سوم .تفسیر داده ها و اطالعات ملی و خارجی ‏Sources of Information: Niosh , Osha, www.nicem.c ‏omwww.os.dhhs.gov- www.cdc.gov- www.cdc.g ‏v/niosh/pubs- مقدمه ای بر هواشناسی آلودگی هوا هوای اطراف کره زمین تا ارتفاع 1000کیلومتر تخمین زده می شود 1- کل توده هوا تنها در 5/3کیلومتری سطح زمین الیه ترو پوسفر* قرار دارد 2- 95 % :الیه های مختلف هوا تروپو سفر .بین 6تا 18کیلومتری زمین که تمام انقالبات جوی در آن صورت می گیرد 0 تروپوپوز .بین طبقه تروپوسفر و استراتسفر قرار دارد 0 استراتسفر .بعد از تروپوپوز شروع می شود تا ارتفاع 80کیلومتری ادامه دارد.هوا رقیق است 0 یونسفر .در ان طبقه فاصله ملکول های گاز در هوا کمتر شده و گازها اتمی می شوند 0 اگزوسفر .باالی 1000کیلومتر ی است و این طبقه از الکترونها و پروتون ها است 0 وزن بخار آب همراه هوا 146میلیون تن یا 6/2در صد وزن کل هواست 3- .غلظت آالینده ها تحت تاثیر انتشار آتمسفری ( افقی و عمودی ) رقیق می شوند 4- انتشار افقی االینده ها 5- زمین یک تبدیل کننده امواج است و فرکانس زیاد انرژی خورشید را به فرکانس کم ( گرمایی ) - .تبدیل می کند .انتقال گرما از زمین به فضا بوسیله کنوکسیون و تشعشع انجام می شود - ,اگر زمین نمی چرخید هوای نزدیک استوا گرم می شد و باال می رفت و به قطب ها می رسید - اما زمین می چرخد و مناطق جدیدی برای تابش بوجود می آید ,این چرخش یک الگواز باد ها را .در اطراف جهان پدید می آورد .بادها برخی فصلی ( گردباد ) و برخی دائمی هستند .حرکت افقی باد به نام سرعت باد است و به صورت یک گلباد رسم می شود - انتشار عمودی آالینده ها 6- .توده هوا که در آتمسفر باال می رود فشار کمتری را تحمل می کند ,منبسط شده و سرد می شود در شرایط مساعد یک توده هوا در هر 1000فوت ( 3300متر ) حدود 4/5(7/14 فارنهایت ) درجه سانتی گراد سرد تر می شود ,اگر به طرف پائین بیاید به همین مقدار گرمتر .می شود .-این گرم و سرد شدن را میزان بارند گی آدیابا تیک می گویند ,که مستقل از دمای آتمسفر است  :ادامه نسبت 4/5به 1000فوت همیشه وجود دارد - یک میزان بارند گی سوپرآدیاباتیک را میزان بارند گی قوی می گویند دمای آتمسفر از نسبت فوق - .بیشتر پائین می آید .بارندگی ساب آدیاباتیک میزان بارندگی ضعیف است - حالت خاص از بارندگی ضعیف را اینورژن می گویند ,که هوای گرم باالی هوای سردتر قرار می - گیرد ,این پدیده یک آتمسفر پایدار ایجاد می کند ,مانند اینورژن تشعشعی که به هنگام شب وقتیکه .زمین سرد می شود پدید می آید و هوای گرمتر در باالی هوای سرد قرار می گیرد .پایداری آتمسفر را می توان به شکل ستون دود مشاهده کرد .در اینورژن حرکت دود افقی است 7- :عواملی که باعث تغییر درجه حرارت ,رطوبت ,فشار و سایر پدیده های جوی می شود 8- الف .حرکت وضعی زمین ( 27کیلومتر در دقیقه ) شب وروز را پدید می آورد ب .حرکت انتقالی با سرعت 29کیلومتر در ثانیه دور خورشید که سال پدید می اید ج .جنس زمین .که به خاطر متفاوت بودن گرمای ویژه پوسته زمین و باال تر بودن آن از دمای ویژه آب در صبحها ابتدا خشکی ها گرم می شوند بعد آب اما در شب ابتدا زمین سرد می شود بعد آب .معموال باد از سوی منطقه سرد به طرف منطقه گرم می وزد پایان Sampling Strategies  The actual measurement is a holistic approach to prevention & reduction of ill health at work .  Questions to address: Way sample ; what to measure ; How to sample; Whose exposure should be measured; Where to collect; When to measure; How long to sample for; How many measurement /reading; How often to sample; What to do with the .data; What to record یک سوال اساسی است ؛ برای ارزیابی قبول نمونه. چرا نمونه برداری-1 .....برداری؛ مطالعه اپیدمیو لوژیک ؛ برای ارزیابی کنترل ؛ اعتراضات و بررسی ها در بهداشت حرفه: برای تعیین میزان تماس و تعیین نیاز. میزان تماس ارزیابی اولیه ؛ ارزیابی مقدماتی ؛- : سطح انجام می شود4 ای در بررسی عمیق و پایش عادی ............. فلوچارت تصمیم سازی منطقی-  -2چه چیز اندازه کیری شود ؟ در صنعت معموال یک ماده استفاده نمی شود؛ برای این موضوع باید تمام آالینده ها ؛ مخلوط آنها به عنوان کل و مواد اصلی یا جانشینی . -3چگونه نمونه برداری کنیم .همه روش ها ی اندازه گیری همراه با خطاهای تصادفی و سیستماتیک است .برای به حداقل رساندن آنها به مواد زیر توجه کرد - :وسیله نمونه برداری ؛ محیط واسط نمونه برداری ( جذب سطحی و فیلتر ) ؛ پمپ نمونه برداری ؛ و روش تجزیه ........ -4از چه کسی باید اندازه گیری شود . -5نمونه را از کجا جمع آوری کنیم .کارشناسان و متخصصین بهداشت حرفه ای برای نصب وسیله نمونه برداری از دو موقعیت استفاده مکنند: الف – در هر قسمت از بدن ( نمونه برداری فردی ) ب -ثابت نمودن وسیله و قرار دادن در یک محل ثابت ( استاتیک ) نمونه برداری فردی در محیط میکرو در منطقه تنفسی ودر فاصله 30-20سانتی متری از دهان و بینی فرد است .  -6چه موقع اندازه گیری کنیم .در یک روز یا شیفت کاری ؟ فرایند ها کال 3نوع هستند :مداوم ؛ چرخه ای و تصادفی -7چه مدت نمونه برداری کنیم .این متغیر در استاندارد ها ذکر شده است .بر اساس حدود تماس مجاز و متوسط غلظت زمانی در 8ساعت کار و تماس کوتاه مدت این پروتکل تعیین می شود (براي نمونه درمورد بخارات آلوده كننده و ساير مواد خطر ناك حداقل 4ساعت زمان براي نمونه برداري نياز است. -8چه مقدار اندازه گیری و قرائت الزم است . -9اغلب چگونه نمونه برداری کنیم .با توجه به تخمین متوسط افراد و وجود یک سطح اطمینان و حدود خطای مشخص از رابطه tcv/e)2)= nمیتوان تعداد روزهای الزم جهت نمونه برداری را بدست آورد. پایان - 10با داده ها چه باید کرد . وسایل اندازه گیری فلو یا حجم :به سه دسته تقسیم می شوند. )1- integrated volume meters (total 2- flow rate meters 3- velocity meters در گروه اول ؛ اسپیرومتر ؛ بطری ماریوتی ,پیستون بدون اصطکاک و گاز مترتروخشک قرار دارند. در گروه دوم ؛ دو نوع وسایل یافت می شوند.variable area meter -1 ‏variable heat meter -2 در دسته 1روتامتر ها قرار دارند و در دسته 2روزنه بحرانی یااورفیس قرار دارد. -در گروه سوم ؛ لوله پیتو و آنومتر ها قرار دارند. وسایل اندازه گیری حجم : ‏v=a.h -1اسپیرو متر یک استاندارد اولیه است ؛ حجم را با روابط هندسی اندازه می گیرد کالیبراسیون نیاز ندارد ؛ و بین 9تا 560لیتر متغیر است ,دوکار کالیبراسیون و اسپیرومتری را انجام می دهد . -2بطری ماریوتی ؛ ساده و ارزان و یک استاندارد اولیه است .همان مقدار که هوا وارد می شود ‏v=a.h آب از آن خارج میگردد ؛ -3پیستون بدون اصطکاک یا بورت حباب صابون ؛ یک استانداد اولیه است ؛ v=a.dhبرای حجم های کم کاربرد دارد 1تا 3لیتر . -4گازمتر تر ؛ یک استاندارد میانی است و از یک محفظه چهار قسمتی درست شده است .قبل از استفاده باید تراز شده و کالیبره شود k=v ( H2O ) /A . -5گاز متر خشک ؛ هم یک استاندارد میانی است ؛ شبیه یک کنتور گاز ؛ و باید کالیبره شود. ‏k= ( second N – first N ) = ( second N of gas meter – first N gas meter)x -6روتامتر ها ؛برای سنجش دبی به کار میروند؛ افت فشار کم و قرائت مستقیم است .قطر این وسیله در حدود 12/0تا 16اینچ است ؛ q=(second reading- first reading/ t)k -7روزنه بحرانی ؛ بر اساس اصل برنولی و تبدیل انرژی پتانسیل به سینیتیک کار می کند . -8وانتوری ؛ گذر جریان را اندازه می کیرد .تغییر سطح مقطع در آن بتدریج است . -9لوله پیتو و آنومومتر ها سرعت را اندازه می گیرند. نگاهی به یک مثال تعیین میزان جریان : برای نمونه فرض کنید یک مدار نمونه برداری شامل -1بورت واژگون -2فیلتر هولدر -3پمپ نمونه برداری فردی ,باشد .یک کارشناس بهداشت حرفه ای زمان حرکت حباب صابون را از 500میلی لیتر به صفر به صورت زیر تعیین می کند : -1زمان تعیین شده برای حجم 500میلی لیتر : بار اول 42/13 :ثانیه – بار دوم 50/13 :ثانیه و بار سوم 49/13 :ثانیه با جمع دوره های زمانی سه بار آزما یش و تقسیم آن بر , 3میانگین زمان حرکت 500میلی لیتر هوا برابر می شود با 47/13ثانیه . -2تعیین میزان جریان پس از تبدیل میلی لیتر بر ثانیه به لیتر بر دقیقه میزان جریان بدست می آید . 500ml/13.47s×1liter/1000ml×60sec/1min=2.22lpm پس میزان جریان برای مدار نمونه برداری 22/2لیتر بر دقیقه محایبه می شود. تکنیک های نمونه برداری از هوا دو روش عمومی برای نمونه برداری از هوا( گازها و بخارات ) وجود دارد : -1روش قرائت مستقیم یا نمونه برداری آنی Direct –reading or Real –time در این روش نتایج در کم ترین زمان ارائه میشود -2روش مداوم یا نمونه بر داری جامع Integrated Sampling این نمونه ها از طریق مکش هوا به درون یک جمع آوری کننده Sampling mediumمانند فیلتر , محلول های جاذب و لوله های جاذب گرفته می شود . معموال برای تجزیه نمونه ها از روش نمونه برداری جامع استفاده می شود. مدار نمونه برداری در این روش شا مل collection device 2- sampling medium 3- -1 : ‏suction pump روش نمونه برداری آنی :در شرایطی به کارمی رود که تراکم آالینده بسیار باال باشد .البته در این روش بدلیل کم بودن حجم هوای نمونه برداری شده باید تراکم در طول زمان یکنواخت باشد. نمونه برداری آنی در موارد زیر توصیه نمی شود -1 :متغیر بودن تراکم آالینده در طول زمان -3تعیین میانگین زمانی تراکم مورد نظر باشد. -2کم بودن تراکم االینده در محیط انواع نمونه بردارهای آنی : -1فالسک ها و حباب های خال با گنجایش 200تا 1000میلی لیتر -2ظروف جابجایی گاز یا مایع 250تا 300میلی لیتر -3کیسه های نمونه برداری 15تا 250لیتری با جنس پلی استر ,تفلون و فلوروکربن روش های نمونه برداری مداوم : اگر در محیطی تراکم گازها و بخارها مقادیر باالیی نباشد الزم است حجم زیادی از هوا از درون یک ماده و یا یک محلول جاذب عبور داده شود تا با جمع آوری مقدار قابل قبولی از آالینده ,امکان تجزیه شیمیایی و تعیین مقدار آلودگی فراهم آید . ‏ پدیده های مورد استفاده در ابزار های جمع آوری مداوم شامل : -Absorptionجذب سطحی Adsorption -1جذب 2 ‏ در پدیده جذب برای جمع آوری گاز ها و بخارات از انواع جاذب ها استفاده می شود .آالینده ها با عبور از درون جاذب مایع در آن کامال حل شده و یا با آن وارد واکنش مشوند وماده باقی مانده در آزمایشگاه تعیین مقدار میشود .راندمان این روش کمتر از صد در صد است و کارایی جمع آوری گازها و بخارات با این پدیده به عوامل زیر بسگی دارد : حجم هوا – حجم مایع جاذب و فرار بودن آالینده مورد نظر ‏ وسایل مورد استفاده در روش جذب بطریهای گاز شوی ساده ( ایمپینجرها ) :از پر مصرفترین وسایل نمونه برداری از هوا محسوب می .1 شود .داری ظرفیت های مختلف است ,و میزان جذب در این ظروف به عوامل چندی مانند ارتفاع مایع جذب ,قطر بطری بستگی دارد .سری آنها راندمان بهتری دارند. انواع آنها شامل :گرین بورگ اسمیت ,نوع متوسط یا میدجت ایمپینجر و نوع کوچک یا میکرو . 2نمونه گیرهای متخلخل ( بابلرهای متخلخل ) :از جنس شیشه بوده و لوله ورودی هوا در آن به شیشه ای متخلخل منتهی می شود . .4ستونهای حاوی گوی های شیشه ای .3بطری های نمونه گیر با لوله مارپیچ  -2جذب سطحی بسیاری از جامدات می توانند مقدار قابل توجه ای از گازها را با کمک پدیده ای کامال فیزیکی در سطح خود جذب نمایند .از این روش برای جمع آوری گازها و بخارات نامحلول و واکنش ناپذیر استفاده می شود .تمرکز يک ماده روی سطح جامد يا مايع پديده جذب ناميده می شود .نيروی عملکرد در جذب بر دو نوع است -1 :فيزيکی يا واندروالسی -2شيميايی يا جذب فعال از معمولی ترین جاذب های سطحی می توان به Activated charcoal , Silica Gel , : Chromosorb and Tenaxاشاره کرد . عوامل موثر در جذب سطحی :سطح ماده ,ماده جاذب ,ساختمان ملکولی ,فشار وگرما و ..... نحوه استفاده از جاذب های سطحی :برای جمع آوری گازها و بخارات از لوله های جاذب استفاده می کنند Sorbent tubes .لوله های شیشه ای کوچک هستند که محتوی واسطه نمونه برداری اند .واسطه می تواند یک جاذب مثل کربن فعال باشد .بازیافت این لوله ها به دو روش :بازیافت حرارتی و شیمیایی انجام می گیرد. توجه :در برخی از موارد برای نمونه برداری بخارات آلی از فیلتر آغشته به مواد شیمیایی هم استفاده می شود .برای نمونه می توان به نمونه برداری از گلوترآلد ئید ها نام برد .البته بخارات و آئروسل های ترکیباتی مانند 4-4 :متیلن دی آنیلین ,بنزیدین 3-3دی کلروبنزیدین 6,2 , تولوئن دی آمین ها هم با همین روش نمونه برداری می شوند . آشکارسازها یا دتکتورتیوب ها : برای تعیین غلظت آالینده های آتمسفری از سه نوع دستگاه قرائت مستقیم استفاده می گردد -1 .معرفهای مایع -2کاغذهای حاوی مایع -3لوله های آشکار ساز معرفهای مایع آمپولهای حاوی موادی مانند معرف اکسید نیتروژن هستند که مستقیما رنگ ایجاد می کنند .کاغذ های معرف هم برای گا زها بکار می رود .مثل نوار معرف سیانید هیدروژن .اما دتکتور تیوب ها برای ارزیابی کمی و کیفی مواد مخاطره آمیز در هوای صنایع تولید شدند. با توجه به روش کاروسایل اخیر به 2نوع تقسیم می شوند : -2آشکار ساز طوالنی مدت -1آشکار ساز سریع در اشکار ساز سریع با توجه به غلظت آالینده در زمانی در حدود 5-2دقیقه می توان به جواب رسید .نوع دوم برای محل های است که غلظت االینده کم باشد . روش کار : استفاده از این وسایل بسیار آسان است .دو سر تیوپ شکسته شده و به پمپ پیستونی متصل می شود .جهت اندازه گیری یک نوع گاز خاص نیاز به استفاده از اشکارساز مخصوص همان گار است .پمپ ها باید کالیبره شوند . استفاده درست از گازیابها : -1برای دقت کار باید به دستورالعمل های سازندگان توجه کر د . -2قبل استفاده به تاریخ انقضا ء توجه شود . -3لوله ها در محیطی خنک نگهداری شوند ؛ 25درجه سانتی گراد کوتاه مدت . -4چون تغییر رنگ سریع است باید قرائت سریع انجام شود . -5بهتر است لوله ها در شرایط کالیبره شده استفاده شوند . تاثیر ضریب تصحیح فشار در گازیاب ها : ‏F=1013/PA = Fبرابر است با ضریب تصحیح فشار = PAفشار جو بر حسب میلی بار = Cتراکم واقعی گاز = Rتراکم قرائت شده C= R×Fتراکم واقعی گاز ار این رابطه بدست می اید  :ارزيابي در بهداشت حرفه اي ‏ ارزيابي شامل بررسي مقدماتي و پايش هاي كاربردي براي جمع آوري داده ها و اطالعات است .البته اطالعات به دودسته كمي و كيفي تقسيم مي شود. پايش محيط كار شامل نمونه برداري ،تشخيص و آشكار سازي ،شناسايي و اندازه گيري مخاطرات شيميايي است . ‏ در ارزيابي مواجهه شغلي نمونه برداري و تجزيه عبارتست از :جمع آوري – كشف و آشكارسازي – شناسايي و اندازه گيري عوامل مورد نظر محيط از قبيل هوا ،خاك ،آب ،و عوامل شيميايي و غيره ‏ اطالعات جمع آوري شده پس از تجزيه و تحليل براي ارزيابي مواجهه بلقوه و با لفعل شاغلين در مواجهه استفاده مي شود .معموال مقادير بدست آمده با حدود تماس شغلي مقايسه خواهد شد . ‏ چارچوب ارزيابي مواجهه در بهداشت حرفه اي ‏Framework for Occupational Exposure Assessment چهارچوب ارزيابي و يا ارزشيابي در بهداشت حرفه اي شامل اقدامات زير است : ارزيابي مواجهه اپيدميولوژي حرفه اي تعيين مشخصات منبع و ارزيابي كنترل اهداف نظارت و تنظيم از سوي موسسات بيروني تعيين تغييرات در مواجهه Exposure Variability تعريف مواجهه -تعريف دز Dose عدم قطعيت در اندازه گيري هاي فيزيكي ‏Uncertainties in Physical Measurements ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ اندازه گيري چيست ؟ كميت هاي فيزيكي مانند دما ،جريان هوا و غلظت آالينده ها اجزاي سامانه اندازي گيري :مانند سنسور ،سيگنال ها و خروجي ها كاليبراسيون خطا هاي اتفاقي و سيستميك عدم قطعيت انتشار Propagation of Uncertainties عدم قطعيت كمي هيستوگرام توزيع پيوسته توزيع نرمال يا طبيعي ضريب تغييرات CV اندازه گيري صحت روش حد شناسايي يا Limit of Detection ‏Limit of Quantitation Evaluation of Exposure to Airborne Particles ‏in the Work Environment تماس حرفه ای با هوابردها و ائروسل ها در محیط کارو تاثیر آنها بر سالمتی انسان بسیار معمولی و از بدیهیات است . آئروسل ها ما نند گردوغبار – دود های فلزی – میست ها و دودها معموال در یک گستره ابعادی از خیلی ریز fineتا درشت قابل روئت coarseقرار دارند . رفتار هوا بردها در هوا وبدن انسان به عواملی مانند مشخصات فیزیکی و شیمیایی آنها بستگی دارد .اندازه ؛ دانسیته و شکل هوابردها از متغیر هایی هستند که بر استقرار آنها در بد ن انسان و هوای محیط کار تاثیر بسزایی دارند .برای نمونه ذراتی که فقط دارای اثرات بیرونی مانند اثربر روی پوست هستند اندازه آنها بسیار بی اهمیت است .اما در آالینده ها ذره ای که پس از ورود به بدن و جریان خون اثرات سیستمیک بجا می گذارند مانند سرب ؛ منگنز و غیره اندازه ذره بسیار مهم است . اثرات خورندگی هوابرد ها بر سیستم تنفسی انسان به عواملی مانند حاللیت ؛ اندازه ؛ شکل ذرات و خصوصیات ویژه سیستم تنفسی بستگی دارد . Particle size اندازه ذره معمولی ترین مشخصه فیزیکی مواد معلق در هوا است .اندازه ذرات به طور معمول توسط قطر آن بیان می شود ؛ مگر شکل هندسی ذره مشخص باشد .اگر ذره گرد با شد قطر آن در واقع شاخص اندازه خواهد بود ؛ اما اگر ذره گرد نباشد قرارداد های معمولی دیگر باید اندازه ذره را توجیح کند .این :قراردادهای معمولی شامل سرعت رسوب ذره -قطر بعنوان بعد آن - توده ذرهحجم ذره گسترده ترین مفهوم مورد استفاده در ارز شیابی بهداشتی هوابرد ها سرعت سقوط ذرات در هوا ست .تعادل بین دو نیرو ی سقوط و شناوری منجر به سرعت نهایی یا سرعت سقوط ذرات در هوا ست .تعادل بین دو نیرو ی سقوط و شناوری منجر به سرعت نهایی یا terminal velocityمی شود .قطر معادل آئرودینامیک Aerodynamic equivalent diameterبه طور واقعی قادر به اندازه گیری خطی ذرات نیست اما برای قطر دایره ای فرضی با دانسیته 1گرم بر سانتی متر مکعب سرعت نهایی ته نشینی را در هوا بدون در نظر گرفتن اندازه هند سی ؛ شکل و دانسیته درست توجیح می کند .پس قطر آئروديناميکی يک ذره معادل با قطر يک ذره کروی مبنا با واحد چگالی يک ؛ که همان سرعت ته نشينی ذره را دارد ؛ در نظر گرفته می شود .  در شق دیگر از قطر معادل استوکس Stokes equivalent diameterبرای بیان قطر فیزیکی ذرات گرد دارای دانسیته متوسط و سرعت سقوط مشابه استفاده می شود .مطابق با این توصیف از سرعت نهایی سقوط ذرات گرد در رنج 1-50 میکرو متر متناسب است با دانسیته و مربع قطر شان .البته ذرات بدون شکل گرد از این قانون پیروی نمی کنند . ذرات با قطر 0/ 005 – 0/ 05میکرو متر به شکل بخارات کندانسه شده در فرایند های دارای دمای باال و شیمیایی تولید می شوند. ذرات در رنح 2 –0/ 05میکرومتر معموال به شکل کواگوله شده در کندانسه شدن بخار تولید می شوند . ذرات بزرکتر یا coarse particlesدر فرایندهای مکانیکی همچون پاشش مواد سا ینده تولید می شوند .قطر آنها کمتر از 100میکرو متر است . دود های فلزی دارای متوسط قطر کمتر از 1میکرومتر تا 0/ 01؛ میست ها دارای متوسط قطر کمتر از ./5میکرومتر دارند . در مجموع گردو غبار Dustمعموال قطری کمتر از 100میکرون دارند .  ذرات هوابرد برای ورود به آلوئول های ریوی باید دارای سرعتی کمتر از 3*10 3متر بر ثانیه که معادل 7میکرومتر دانسیته واحد ذره کروی است باشد. ذرات با قطر ائرودینامیکی باال تر از 10میکرومتر نمی توانند به درون نازوفارنکس نفوذ کنند و سرنوشت ذرات بزرکتر از 50میکرومتر هم سد شدن توسط بینی و دهان است . بسیاری از گردوغبار هوابرد دارای شکلی بی قاعده و متراکم هستند .رفتار ذرات متراکم بستگی به خصوصیات آئرودینامیک انها مانند اندازه و شکل دارد ؛ و اندازه میکروسکی آنها توجیح کننده آنها نیست .برای نمونه یک ذره ذغال سنگ را در نظر بگیریم که دارای قطر در حدود 15 میکرومتر است ؛ اما این ذره مشابه یک ذره با قطر گرد معادل آئرودینامیک 7میکرومتر سقوط می کند .بنابراین ؛ اندازه آئرودینامیک ذرات مهمترین عامل در ارزشیابی آنهاست . قطر آئروديناميک به اندازه ذره کروی با دانسيته 1؛ راديکال دانسيته و راديکال ضريب کانيگهام بستگی دارد . ذرات همگن يا مونو ديسپرس دارای انحراف معيار هندسی کمتر از 1/2هستند ؛ اما ذرات پلی ديسپرس يا غير همگن انحراف معيار هندسی بزکتر از 1/2دارند. شکل ذرات هوابرد Shape of particles اندازه ذرات به تنهایی قادر به نشان دادن اثرات بیولوژیک هوابردها نیست ؛ مشخصات فیزیکی از قبیل شکل Shape؛ خلل وفرج ‏Porosityو زبری Roughnessنیز همچنین در بروز و تشدیداین اثرات تاثیر دارند . شکل ذرات به طور کلی به طبیعت آنها بستگی دارد ؛ در این رابطه به چند نمونه اشاره می شود : ذرات گرد sphericalمانند کربن بالک ؛ اکسید آهن ؛ پولن ها ذرات به شکل منشوری Prismمانند آهن و کوارتز ذرات فیبری شکل Fibreمانند آسبستوز ؛ پنبه ؛ پشم سنگ و فیبر شیشه ای ذرات به شکل ورقه Flakeمانند ذرات چای ؛ میکا و تنباکو شکل ذرات در هوابردهای رشته ای مانند آزبست بسیار مهم است .فیبر ها ذراتی هستند که در آنها نسبت طول به عرض در حدود 3است .این نسبت یک عامل بحرانی در اثر گذاری الیاف ها بر روی انسان هستند .  پس خطر ذرات هوابرد در نتيجه ورود آنها به بافت ريه است . ذرات کوچکتر از 10ميکرون به قسمت های عميق ريه نفوذ می کنند چون ذرات ناشی از فعاليت های صنعتی؛ پلی ديسپرس هستند لذا تعيين قطر آنها بسيار مهم است .در اندازه گيری قطر ذرات هوابرد 3حالت ممکن است : -1قطر سطح معادل projected area diameter؛ که قطر دايره ای است برابر با مساحت ذره مورد نظر . -2قطر فرت Feret diameter؛ که فاصله بين دو خط منتهی اليه ذره است .البته به شرطی که همه اندازه گيری ها در يک راستا باشد . -3قطر ما ر تين Martin diameterطول خطی است که ذره را به دو قسمت مساوی تقسیم می کند .اين خط را می توان در هر راستا کشيد . واضح است که نه بزرگترين و نه کوچکترين قطر ذرات نخواهد توانست جرم ذرات اندازه گيری شده را به ما بدهد .فقط اندازه کوچکترين قطر ممکن است اطالعاتی از رفتار آئروديناميکی فيبرها و ذرات به ما بدهد . قطر فرت برآوردی کمتر از حد انتظار دارد ؛ بر عکس قطر مارتين متوسط قطری بيش از حد حقيقی نشان می دهد ؛ اما قطر سطح معادل بهترين براورد است. سطح و حجم در ذرات Surface area and volume همانگون››ه ک››ه قبال گفت››ه ش››د ؛ ش››کل ذرات تع››یین کنن››ده نس››بت بین س››طح و حجم ذرات است .کل سطح ذرات یا سطح جذب سطحي آنها به کل سطح ایجاد شده توسط آنها بستگی دارد . قابلیت حل شدن یا solubilityیکی دیگر از خصوصیاتی است که در اثر گذاری بیولوژیک ذرات تاثیر به سزایی دارد .این اثر در نمونه برداری و تجزیه نیز قابل توجه است . ترکیب هوابرد ه››ا Compositionت››اثیر مس››تقیمی در نت››ایج س››المتی اف››راد در مواجه››ه ش››غلی و غ››یر شغلی دارد .آنا لیز ترکیبات یک آالینده ذره ای برای تعیین اثرات آن مهم است .پس نمونه ب››ردای بدون تعیین مقدار Bulk sampleقادر به شناسایی ترکیب گردو غبار هوابرد نخواهد بود . Sampling for total and respirable Dust سازمان ISOگردوغبار را بر اساس چگونگی ته نشینی در دس››تگاه تنفس ب››ه 3 دسته تقسیم می کند : الف – آنهایی که در ناحیه راههای هوایی سر ته نشین میشوند. ب -آنهایی که در نای و نا یژه نشست می کند . ج -آنهایی که در ناحیه تبادل گاز های تنفسی رسوب می کنند. سازمان ACGIHگردو غبار ها را به صورت زیر تقسیم بندی کرده است : IPMگردوغبار قابل تنفس inhalable؛ ک››ه در ه››ر نقط›ه از دس›تگاه تنفس›ی ت›هنشین شوند مخاطره آمیز هستند .قطر آنها بزرکتر از 10ميکرون است . TPMيا توراسيک به ذراتی گفته می شوند که در ناحی››ه ن››ای و ن››ایژه و ناحی››هقفسه سيينه ایجاد آسیب می کنند ,قطر آئرودینامیکی آنها 10 ± 1میکرون است . RPMذرات قابل استنشاق Respirableدر ناحیه تبادل گازهای تنفسی یا کیسههای هوایی نفوذ کرده و ایحاد مزاحمت می کند .قطر آئرودین››امیکی آنه››ا در ح››دود 3/5 ± 0/3ميکرون است .  تعداد زیادی از گردوغبارها بدون تاثیر بیولوژیک قلمداد می شوند ؛ به این دسته گردوغبار آزار دهنده یا Nuisanceاطالق می شود .از این نمونه می توان به سلولز ؛ کوراندوم؛ گچ ؛ مرمر ؛ گل ؛ تالک و غیره اشاره کرد .حد مجاز تماس با این ذرات در حدود 5میلی گرم بر متر مکعب است . روش نمونه برداری معموال مبتنی بر متغییر هایی ما نند هدف از نمونه برداری , مشخصات ماده نمونه برداری شده ؛و روش تجزیه می باشد .در این رابطه نموگرام اصالح شده آقای Cornبه این موضوع اشاره دارد . برای نمونه حدود مجاز تماس با گردوغبار کریستالین آزاد سیلیکا SILICA برای دو منظور ارائه می شود -1 :کل مواد معلق – TSPM 2ذرات قابل استنشاق در این رابطه می توان به جداول استاندارد حدود مجاز تماس مراجعه کرد . استراتژی نمونه برداری و نمونه برداری فردی از هوابرد ها : نمونه برداری در محیط کار برای تعیین تماس حرفه ای انسان با ذرات هوابرد در محیط کار است .در نمونه برداری فردی پس از نصب نمونه بردار در فضای تنفسی کارگر در حدود 30سا نتی متری جلوی صورت آن متوسط تماس کارگر از طریق محاسبه ارزش تراکمی غلظت ذرات بدست می آید .نتایج آنگاه با متوسط غلظت زمانی یا TWAمقایسه می شود .  راهبرد نمونه برداری از ذرات ؟ یک راهبرد مناسب باید متناسب با ارزشیابی تماس حرفه ای؛ اقتصادی و مبتنی بر اهداف باشد .در اين رابطه بايد به نقش تحليل های آماری بپرداِز م . توجهات آماری در نمونه برداری از هوابرد ها : صحت اندازه گيری ها ی ذرات هوابرد بستگی به ظرفیت نمونه فردی با توجه به متوسط آالينده در نمونه ها دارد .دقت اندازه گيری غلظت آالينده در هوا هم به اجرای صحيح اندازه گيری بستگی دارد .صحت و دقت نمونه برداری و تجزيه مواد بايد در آزمايشگاه و با روش ديگری نيز تعیین شود .انحرف نسبی ازيک توزيع نرمال می تواند توسط ضريب انحراف )coefficient of variation (cv همچون Relative standard deviationمشخص شود Cv .همچون يک روش به عنوان شاخص پراکنندگی برای ارزش های صحيح است .در عمل . cv=sd/meanکل ضريب انحراف cvTيک ترم آماری مورد استفاده برای توصيف بررسی مجدد روش در آزمايشگاه است .اين ضريب بين چندين منابع خطا شامل انحراف از جريان و خطای اندازه گيری مشترک است .  تفسير رابطه غلظت هوابردهای ذره ای و محل نمونه برداری (تماس) : بعد از اندازه گيری فردی در ناحيه تنفسی پارامترهای آماری برای توصيف تما س در آن ناحيه به کمک گرفته می شود .با توجه به توزيع غير نرمال اندازه هوابردها در محيط کار ؛ از دو پارامتر توصيفی ميا نگين هندسی و انحراف معيار هندسی استفاده می شود .برای مثال در يک محيط کار 7کارگر؛ نمونه برداری فردی انجام شده است و غلظت های زير بدست آمده است : 7/0؛ 4/5؛ 1/9؛ 0/12؛ 5/3؛ 20و 18ميلی گرم بر متر مکعب سواالت مطرح 95 -1 :درصد کارگران دراين حالت در مواجهه با چه غلظتی هستند -2 .چه احتماالتی از نظر تماس ممکن است برای کارگران بوجود آيد . با توجه به توِز يع نرمال لوگاريتمی فراوانی تجمعی و در صد فراوانی تجمعی کمتر از غلظت اندازه گيری شده را بدست آورده و منحنی مربوطه رسم می شود . نتايج % 95 - :کارگران با 75/1تا 38ميلی گرم بر متر مکعب مواجهه دارند % 5 - .کارگران با بيش از 30ميلی گرم ....در تماس هستن . % 10با 22و % 50با 8و % 90با 9/2ميلی گرم برمتر مکعب در تماس هستند .  اصول نمونه برداری از ذرا ت هوابرد Principles of particle collection نمونه برداری از پلی ديسپرس ها در وحله اول به انتخاب مناسب وسيله نمونه برداری دارد .بطور کلی نمونه برداری از ذرات معلق به دو صورت آنی و مداوم امکان پذير است .وسايل نمونه برداری از ذرات معلق براساس يک يا چند اصل زير است : -1ته نشينی ذرات Particle settlement 1-1ته نشينی ثقلی Gravitational settlement نيروی وزن عامل مهمی در در سقوط ذرات معلق در هواست البته ذرات بسیار ريز مدتها در هوا باقی می مانند Elutriation .يا خالص کردن فرايندی است که ذرات می توانند مطابق با سرعت رسوبشان جداشوند. خا لص کردن يا الوترياسیون روشی است که به ذ رات موجود در هوا اجازه داده می شود تا همراه جريان هوا از مجاورت سطحی عبور نموده و آنقدر به راه خود ادامه دهند تا بواسطه نيروی ثقل خود ته نشين گشته و از جريان هوا جدا شوند .اين شيوه برای ذرات درشتر موثرتر است .از جمله وسايلی که بر اين اساس ساخته شده ؛ الوترياتورها Elutriatorsهستند .اين وسايل شامل يک دسته صفحات بسيار نازک آلومينيمی می باشند که با فواصل مساوی و معينی به صورت افقی و عمودی در يک مجرای چهار گوش قرار گرفته و هوا با سرعتی مشخص از درون آن عبور می کند .نمونه ديگر هگز لت Hexletاست .اين وسيله برای جمع آوری ذرات قابل استنشاق بکارمی رود. 2-1ته نشينی با نيروی گريز از مرکز Centrifugal settlement در روش اخير ذرات درشت بدليل نيروی گريز از مرکز از جريان هوا جدا شده ودر قسمت پايين دسگاه جمع آوری جمع می شوند ,اما ذرات ريزتر يا قابل استنشاق همراه جريان هوا به طرف خروجی حرکت کرده و قابل صاف شدن خواهد بود .بر اين اساس وسيله ای ساخته شد بنام سيکلون Cycloneکه بر اساس خاصيت گريز از مرکز به جمع آوری ذرات می پردازد .اين وسيله عالوه بر نمونه برداری ذرات قابل استنشاق در مقياس بزرکتر برای کنترل نيز قابل استفاده است .  -2صا ف کردن Filtration صاف کردن يکی از متداول ترين روش ها برای نمونه برداری از آئروسل ها به شمار می رود .داليل آن هم روشن است ؛ هزينه کم ؛ سهولت کار و قابليت نگهداری نمونه برای مدتها ی طوالنی .جمع آوری ذرات در اين روش چند مکانیسم دخالت دارند مانند :تماس مستقيم Interception؛ انتشار Diffusion؛ جذب الکتريکی Electrical attraction؛ برخورد Impactionو ...... فيلتراسيون ذرات هوابرد به پارامتر های زير بستگی دارد :اندازه ذرات ؛ شکل آنها ؛ وزن مخصوص ؛ مشخصات سطح ذرات ؛ مقدار آن ؛ دانسيته ,رطوبت و سرعت گاز . 1-2محيط واسط يا فيلتر ها فيلتر مورد استفاده در روش صاف کردن به عواملی مانند نوع آالينده و روش نمونه برداری بستگی دارد .معمولی ترين آنها عبارتند از : فيلتر غشائی Membrane filter فيلتر سلولزی cellulose filter فيلتر الياف شيشه ای - Glass fibre filterفيلتر نقره ای silver -فيلتر الياف پالستيکی - Plastic fibre filterفيلتر نوکلپور Nucleopre  -3رسوب گير الکترواستاتيکی Electrostatic precipition اساس روش بدين صورت است که گاز حاوی ذرات از مجرايی با اختالف پتانسيل 25 – 10کيلو وات عبور کرده و باردار می شود ؛ و ذرات باردار شده برروی سطح الکترود جمع آوری بدام می افتند .دراين دسته رسوبگيرهای الترواستاتيکی قرار دارند .البته برای محيط های دارای گردوغبار قابل انفجار مناسب نيست . -4روش حرارتی :اين روش بر اساس عبور هوا ی حامل ذرات از درون مسير باريکی که اختالف دمای بسيار زيادی بين سطوح گرم و سرد آن بر قرار است ؛ استوار است .بدين ترتيب که وجود گراديان دمايي باال و عمود بر جهت جريان موجب جذب ذرات به سطح سرد مس شود .پديده اخير را ترموفورزيس ‏Thermophoresis می نامند . نمونه برداری برای گردوغبار کل و قابل تنفس Total and Respirable هدف از نمونه برداری کل نشان دادن نمونه ای از کل ذرات معلق در هوا ست . و اما هدف از نمونه برداری ذرات قابل تنفس بدام انداختن آن دسته از ذراتی است که می توانند به آلوئول های ريوی برسند . برای ا نجام اين مهم راهبرد نمونه برداری به دو صورت است : -1نمونه برداری فردی -2نمونه برداری ثابت و در محل توليد آالينده نمونه برداری فردی برای گردوغبار کل -1کا ليبراسيون پمپ فردی و انتخاب هولدر مناسب -2آماده سازی فيلترها و کا ست ها ( وزن کردن ؛ سرهم کردن کاست ها ؛ سازمان دهی نمونه بال نک -3 )....اجرای نمونه برداری نمونه برداری فردی برای گردوغبار قابل تنفس -1انتخا ب پمپ و کا ليبره کردا آن -2آماده سازی فيلتر و هو لدر ها -3انتخاب سيکلون ده ميلی متری مانند دور اوليور -4وز ن کردت فيلترها در قبل -4توزين فيلتر ها بعد از نمونه برداری -5تعيين غلظت از رابطه مورد نظر Sizing Methodology مشخصات ذرات معلق يا هوابردها در جلسات گذشته در اين مورد کمی صحبت شد ؛ گفتيم که مهمترين عامل در شناسايی و بررسی رفتار ذرات بحث در مورد Sizeاندازه آنهاست .اندازه ذرات ممکن است در يک رنجی از 10به توان منفی 7سانتی متر تا ذرات کندانسه شده با قطری معادل 10به توان منفی 3ساتتی متر باشد .در مجموع جهت توضيح رفتار ذرات هوابرد توصيف اندازه آنها مهم است .زيرا بسياری از خصوصيات ابرهای ذرات معلق مانند ميزان رسوب کردن ؛ اکوموله شدن ؛ حرکت براونين و انتشار به اندازه ذرات بستگی دارد . در اين رابطه به موضوع شکل و ديسپرسيتی ذرات اشاره کرديم ودر اين راستا به قطر آئروديناميک ؛ سطح معا د ل ؛ فرت و مارتين هم اشاره ای شد .ضمنا برای درک بهتر موضوع بايد به فاکتور شکل ديناميک ذرات هم اشاره ای کنيم ؛ اين فاکتور از خا رج قسمت قطر معادل به قطر رسوبی به توان 2بد ست می آيد . توجها ت آماری Statistical considerations دانستيم که درجه ديسپرسيتی ذرات هوابرد بسيار مهمتر از شکل ذرات و حتی دانسيته آنهاست .پس يک متوسط قطر ذرات برای توجيح آنها مهم نيست . با توجه به توزيع غير نرمال ذرات هوابرد می توان از تکنيک های قوی آماری استفاده کرد . بنا براين ما می توانيم بگويم که %67 :اين ذرات دارای اندازه ای بين ± 1انحراف معيار از ميانکين ؛ %95آنها بين 2±انحراف معيار و % 7/99بين 3±انحراف معيار هستند .پس متوسط توزيع اندازه ذرات می شود d = ni di /ni :؛ dبار متوسط توزيع ذرات و ni تعداد ذرات با قطر diاست .  انحراف معيارحسابی هم از رابطه معمولی بدست می آيد . متاسفانه اندازه ذرات بسياری از آئروسل ها از توزيع نرمال پيروی نمی کنند ؛ بلکه توزيع منحنی آنها بصورت زنگی خواهد بود . تکنيک های اندازه گيری ذرات هوابرد Measurement Techniques در آئروسل ها هوا ,فاز پيوسته و ذرات جامد فاز پراکنده آنها را تشکيل می دهند .اين ذرات وقتی که به ذرات کوچکتری تقسيم شوند سطح کل آنها افزايش می يا بد ؛ برای نمونه اگر يک قطره آب با قطر 1سانتی متر و سطح خارجی 3ضرب در 10به توان منهای 4متر مربع به ذراتی به قطر يک ميکرون تقسيم شود ؛ ذراتی با سطح کل 30متر مربع ايجاد می کند . پس نمونه برداری در شناخت ترکيبات هوا و تجزيه و تحليل کمی و کيفی آالينده های هوابرد از اهميت ويژه ای برخوردار است .يکی از روش های نمونه برداری ذرات معلق در هوا استفاده از روش تر و با بطری های گاز شوی مانند ايمپينجر است .شما رش ذرات هوابرد با ديسپرسيتی باال غالبا با ميکروسکپ نوری انجام می شود .برای نمونه در سال 1932برای اولين با آقای گرين بورگ بوسيله گراتيکول ويپل Whippleاقدام به شمارش ذرات پلی ديسپرس نمود .البته در سال 1942اين روش توسط سازمان ACGIHمورد تا ييد قرار گرفت و به يک روش استاندارد تبديل شد . ميکروسکپ نوری Optical Microscopy ميکروسکپ نوری شامل 5قسمت است -1 :منبع نور -2عدسی های کندانسور -3قطعات الم -4 عدسی ها ی شئی -5عدسی چشم يا اکولر  کيفيت تصوير نهائي توسط عدسی بهبود می يابد ؛ و همچنين اين کيفيت به نور بستگی دارد .حد رزولوشن در ميکروسپ ها ی نوری با رابطه زير نشان داده می شود : ‏d= 0.61λ/η sin α در اين رابطه dکمترين فاصله دو خطی است که بطور مجزا از هم تشخيص داده می شود λ .طول موج نور مود استفاده و ηشاخص رفراکسيون نور بين محور سيستم نوری الم و عدسی می باشد .و αهم نيم زاويه ای است که شامل زاويه بين محور الم و عدسی است .حداکثر زاويه ای که عدسی می تواند نور را از الم درژافت کند 90درجه است ؛ در اين صورت الم کنار عدسی قرار دارد Sin α . می تواند نزديک به 1و برخی اوقات 0/ 94برای بزرگنمايی عدسی باشد . شاخص پراکندگی نور در اجسام مختلف متفاوت است ؛ برای هوا 1؛ برای آب 33/1 و برای روغن های امولسيون معمولی 55/1است .حاصل شاخص پراکندگی و sinα عدد گشادگی numerical apertureاست .اين عدد برای بزرگنمايی زياد ( )97x 25/1خواهد بود البته اگر از روغن امرسون استفاده شود .حد تئوريکی طول موج برای عدسی های نوری در فرمول فوق تقريبا 200ميلی ميکرون يا μm 0.2می باشد .با اين حساب بايد از عدسی با بيشترين عدد بزرگنما يي استفاغده نمود .  حدود تشخيص چشم انسان 1/0ميلی متر است ؛ يعنی اگر کوچکترين ذره در الم به اندازه 1/0ميلی متر ديده شود ؛ توسط چشم قابل تشخيص است .بنا براين ريزترين جز و قابل رويت بوسيله عدسی شيئی ( )μm 0.2با يد 500برابر بزرکتر شود تا بوسيله چشم قابل رويت گردد .اگر بزرگ کننده شيئی ( )46x مورد استفاده قرار گيرد ؛ يک اکولر 10xبا يد استفاده شود ؛ که در اين صورت بزرگنمايی بيشترين مقدار خواهد بود يعنی 46در 10می شود 460برابر . آماده کردن الم و نحوه شمارش ‏ ‏ ‏ ‏ آماده سازی نمونه ها در روش تر و يا فيلتر در روش تر از سلول شمارش مانن دان استفاده می شود اما در روش فيلتر نمونه ها بايد شفاف شوند . برای جلوگيری از تجمع ذرات روی الم بايد از يک مولد اولتراسونيک استفاده کرد . استفاده مناسب از شبکه های مدرج چشمی .اين گراتيکول ها پس از کاليبره شدن در قسمت عدسی چشمی قرار می گيرند .مانند porton , new porton , : .walton beckett , whipple grids, british standard graticule روش نمونه برداری و شمارش الياف آزبست Asbestos count طبقه بندی آزبست :آزبست به گروهی از سيليکاتهای معدنی از جمله سيليکاتهای آهن و منيزيم اطالق می شوند که در يک ترکيب زنجيری به صورت الياف در طبيعت يافت می شوند . انواع آزبست :الف -گروه آزبستهای مارپيچی يا سرپا نتين تنها نمونه معروف اين گروه پنبه نسوز يا کرايزوتايل chtysotileاست % 90 .توليد جهانی به اين نوع اختصاص دارد . ب – گروه آزبستهای دو شاخه ای يا آمفيبول .اين گروه 5نوع آزبست دارد . -1کر و سيدوليت يا آزبست آبی -2آموزيت يا آزبست قهوه ای -3آنتوفيالت -4تريميو لیت -5آکتينوال يت مقدمه ارزيا بی کمی و کيفی آزبست با استفاده از روش PCMيا استفاده از ميکروسکپ نوری و فيلتر ممبران امروزه در اغلب کشور ها گسترش يافته است .کميسيون جامعه اروپا C.E.C؛ اداره ايمنی و بهداشت آمريکا OSHA؛ سازمان استاندارد بين المللی ISO؛ جامعه تست مواد آمريکا ASTM؛ موسسه ايمنی و بهداشت حرفه ای NIOSHو انجمن بين المللی آزبست AIAهر کدام با اختالفا تی در جزئيات روش هایی را برای اندازه گيری غلظت الياف آزبست ارائه داد ه اند . ااختالف اين سازمانها بيشتر در استفاده از مواد شفاف کننده و نوع گراتيکول است . در اين حال حدود مجاز TLVتماس با الياف آزبست در کشورهای مختلف صنعتی کمی با هم اختالف دارند . برای نمونه : ‏ ) OSHA : 0.1 ASBESTOS FIBER ( < 5 Μm long/cc ‏ ) NIOSH : 0.1 F/CC ( F >5 Μm long ‏ ‏ACGIH : 0.2 crocidolite; 0.5 amosite ; 2 chrysotile and other asbestos , fibers / ‏cc ‏ تاريخچه شمارش الياف ‏ اولين کاست در سال 1950استفاده شد توسط کاخانه ميلی پور ‏ استفاده از ممبران فيلتر در سال 1964 ‏ در سال ACGIH 1971و AIAروشی برای شمارش الياف آزبست ارائه کردند. ‏ در سال NIOSH 1977قانون شمارش توجه به طول آزبست را ارائه کرد. ‏ در سال Bougit & Reist 1978قوانينی برای شمارش اليا ف آزبست بر اساس ميدانهای شمارش ارائه کردند . ‏ در سال Walton &Backet 1978گراتيکول جديدی را برای آزبست طراحی کردند . ‏ روش شمارش الياف آزبست روشهای قابل استفاده می توان به روش Niosh 7400که مورد تائيد AIAهم است اشاره کرد .اين روش به PCMهم معروف است . وسايل مورد استفاده در اين روش .1 -1استن برای شفاف کردن نمونه -2پمپ نمونه برداری -3ممبران فيلتر 2/1 – 8/0ميکرومتر با هلدر مناسب  -4الم ( کا ست ) ؛ المل -5ميکروسکپ نوری ( فازکنتراست ) -6گراتيکول ترجيحا Walton-Backet -7سرنگ هيپو درميک و قيچی و غيره -8ميکرومتر نمونه برداری Sample -1نمونه بردار :فيلتر to 1.2 μm ,ester membrane ,25mm– 0.45 -2جريان عبوری هوا to 16 l /min 0.5 : -3نمونه شاهد to 10 field blanks per set 2 : ‏Accuracy : 80 to 100 fibers counted -4 روش آ زمايش Method -1کاليبره کردن پمپ -2نمونه برداری بر اساس روش استاندارد -3جدا کردن هلدر و نگهداری مناسب نمونه -4وزن کردن نمونه ها -4شفاف کردن نمونه ها با بخار استن -5شمارش الياف در يک ميدان 25 ميلی متری  راهبرد نمونه برداری در داخل کانال ها : گازها و بخارات در داخل کانالهای خروجی در صنايع بعلت دمای باالی آنها از مشخصات ويژه ای برخوردار هستند .درجه حرارت رابطه مستقيمی با فيلتر و مقاومت آن دارد .برای نمونه در دمای 800درجه فيلتر ممبران کارائی ندارد اما بجای آن فيلتر فايبر گالس از کارائی خوبی برخوردار است .مشخصات اتصالت ؛ واگرا و همگرا بودت آنها آشفتگی در داخل کانال ايجاد می کند ؛ اين آشفتگی برای گازها مشکل ساز نيست چون آنها را يکنواخت می کند اما برای ذرات مشکل ايجاد می شود .در مورد ذرات بايد نمونهای گرفت که نماينده تراکم اصلی باشد . نمونه برداری در داخل کانال :وقتی نمونه بردار را داخل کانال می گذاريم در اصل بخشی از خطوط جريان را جدا می کنيم ؛ در اين حالت با وسيله ای باشد که هوا را به سمت نمونه بردار ما هدايت کند .اين کار را sampling probeانجام می دهد .در حقيقت با تغيير probeمی توان سرعت را با هم برابر کرد .يعنی برای استفاده از يک فيلتر با قطر استاندارد در سرعتهای مختلف بايد تغييری در probeداشته باشيم .در مجمو ع در شرايطی با يد نمونه برداری کنيم که سرعت داخل کانال با نمونه بردار برابر باشد .  حاالت سرعت در پراب و کانال : سه حالت در اين رابطه داريم -1 :ايزوکنتيک isokineticسرعت در پراب و کانال برابر است -2 .ساب کنتيک subkineticسرعت پراب کمتر از سرعت کانال است -3 .سوپر کنتيک superkineticکه سرعت پراب بيشتر از سرعت کانال است . اگر سرعت در پراب بيشتر از کانال باشد ؛ تراکمی که جمع می شود کمتر از تراکم واقعی است .چون اينرسی باعث می شود ذرات بزرکتر وارد پراب نشوند . اگر سرعت در پراب کمتر باشد ؛ ذرات بزرکتر وارد پراب می شوند و ذرات کوچکتر باقی می مانند .نسبت سرعت داخل نمونه بردار به داخل کانال حائز اهميت است و هر چه به يک نزديک باشد بهتر است .البته اگر نسبت – 2/1 8/0باشد يعنی ± %20باشد نمونه را قابل قبول وپمی دانند و اگر در اين رنج نباشد مورد قبول نيست .  روش ها ی اندازه گيری گازها و بخارات -1تجزيه ترکيبات شيميايی در هوا توسط دستگاه گازکروما توگرافی () GC کاربرد اين دستگاه جهت تجزيه گازها در هوا روزافزون است .قدرت جداسازیستونها ی کروما توگرافی به همراه حساسيت و گزينش پذيری آشکارسازها ی آن اين دستگاه را روشی ايده آل برای تعيين بسياری از ترکيبات شيميايی در هوای محيط کار نموده است NIOSH and OSHA .تجزيه صدها هيدروکربنها را در هوا بوسيله GCتوصيه نموده است . اساس جداسازی در اين دستگاه بر پايه انتشار نمونه بين دو فاز استوار است .يکیاز اين فازها عبارت است از فاز ساکن ( شامل کستره وسيع ذرات با سطح بسيار زياد ) و فاز متحرک يا فاز گازی است که از ميان اين بستر ساکن عبور می کند . GCروشی برای جدا سازی ترکيبات آلی با گذراندن يک جريان گازی از روی فاز ساکن است .چنانچه فاز ساکن جامد باشد آن را کروما توگرافی گاز جامد ( )G.S.Cو اگر فاز ساکن مايع باشد آن را کروما توگرافی گاز ما يع ()G.L.Cمی نا مند . اجزا ی دستگاه : GCاستوانه گاز حامل ؛ کنترل کننده سرعت جريان گاز وکنترل کننده فشار آن ؛ محل تزريق نمونه ؛ ستونهای پرشده و مويين ؛ آشکارسازها ؛ نرم افزار و تنظيم کننده دمای محل تزريق الف :ترکيباتی که توسط ذغال فعال نمونه برداری می شود و با GCتجزيه می شوند : مشخصات ترکيبات شيميايي :متوکسی اتا نول ؛ متوکسی اتيل استات ؛ اتوکسی اتانل ؛ دی پروپيلن ؛ گليکول متيل اتر ؛ هيدروکبنهای هالوژنه ( بنزيل کلرايد ؛ بروموفرم ؛ کلروبنزن ؛ کلروفرم ؛ ارتودی کلروبنزن ؛ هگزا کلرواتان ؛ وينيل برومايد ؛ متيل کلرايد و غيره ) ؛ پروپيلن اکسايد ؛ تترا هيدروفوران ؛ فرمالدئيد ؛ اسيد استيک ؛ فورفورال و غيره ؛ اصول نمونه برداری :استفاده از لوله ذغال فعال ( دارای طول 7سانتی متر ؛ قطر داخلی 4ميلی متر ؛ قطر خارجی 6ميلی متر ؛ مش 40- 20؛ بخش جلويي 100ميلی گرم و بخش عقبی 50ميلی گرم ذغال فعال ) برای نمونه برداری .البته از لوله ذغال فعال بزرکتر حاوی 600ميلی گرم ( 400ميلی گرم در جلو و 200 ميلی گرم در عقب ) هم استفاده می شود .روش کار روش استاندارد است و نمونه بردار بايد در مسير جريان هوا قرار گيرد ؛ ضمنا ارزيابی امکان خروج نمونه از قسمت جلوئي هم انجام می شود ؛ بعد با روش کروما توگرافی عمل تجزيه انجام می شود . ب :ترکيباتی که توسط سيليکاژل نمونه برداری می شود : گروه آمين های آليفاتيک ( دی اتيل آمين ؛ دی متيل آمين ) ؛ گروه آمين هایآروماتيک ( آنيلين ؛ ارتوتو ليدين ؛ 2و 4گزيليدين ؛ ان ان دی متيل آنيلين ) ؛ ترکيبات آمينو اتانل ؛ دی متيل فرم آميد ؛ متانول ؛ نيترو بنزنها ؛ کلرو استالد ئيد ؛ کلرو استيک اسيد ؛ دی متيل استاميد ؛ متيل اتيل کتون و .... اصول نمونه برداری :استفاده از لوله سيليکاژل برای نمونه برداری .بعد از آماده سازی پمپ لوله نمونه گير ساخته می شود ( لوله سيليکاژل به طول 7سانتی متر ؛ قطر داخلی 4 ميليمتر و قر خارجی 6ميلي متر که از دو بخش جلوئی 150ميلی گرم و پسين 75ميلی گرمی در ست شده است ) . ج :ترکيباتی که با فيلتر نمونه برداری و توسط GCتجزيه می شوند : انتشار بسياری از هيدروکربن ها مانند آفت کشها و سموم ارگانوفسفره در محيطکار به صورت آئروسل بوده که جهت جمع آوری آنها از فيلتر استفاده می شود . ترکيبات آلی شامل -4 :تری مليتيک آن هيدرايد ؛ -5تری ارتوکرزيل فسفا ت ؛دی بوتيل فتاالت ؛ دی فتاالت ؛ -2دی بوتيل فسفا ت ؛ کلر نيتيد ترفنيل ؛ آلفا ويتا نفتيل آمين ؛ ارتوترفنيل ؛ پلی کلرو بنزن ؛ تری بوتيل فسفات ؛ اسيد آزلئيک ؛ آندرين ؛ ترکيبات گليکول ها ؛ ...  روش نمونه برداری و تجزيه :وسايل مورد نظر ؛ پمپ نمونه برداری ؛ فيلتر مثال استرسلولز ؛ ستون مورد نظر ؛ سرنگ ميکرو متری ؛ ظزف اولتراسونيک ؛ ترازو و غيره د -ترکيباتی که با بطريهای گازشو ی جمع آوری می شود : اين ترکيبات شامل ؛ آلدرين ؛ کپون ؛ منومتيل انيلين ؛ ليندان ؛ کلرومتيل اتر ؛ و غيره نمونه برداری و تجزيه :وسايل مورد نياز شامل پمپ نمونه برداری ؛ ستون مناسب برای گازکروما توگرافی ؛ سرنگ ؛ پی پت ؛ ترازو و غيره روش نمونه برداری؛ هم استفاده از لوله گازشوی حاوی جاذب است .البته برای نمونه برداری از برخی مواد مانند آلدرين ؛ کپون و ليندين بطری بع همراه فيلتر استفاده می شود . روش آماده سازی نمونه بر اساس روش های استاندارد است .برای مثال ؛ برای آلدرين محلول نمونه برداری شده داخل يک ويال يا بالن ريخته شده و بوسيله محلول ايزواکتان به حجم 15ميلی ليتر رسانده تا جهت تزريق به گاز کروما توگرافی آماده شود . د -تجزيه ترکيبات نمونه برداری شده با فيلتر آغشته : مقدمه :اساس نمونه برداری در تعداد قابل توجه ای از ترکيبات شيميايی چون 4-4 :دی متيلن دی آنيلين ؛ بنزيدين ؛ 4-2تولوئن دی آمين ؛ ارتوتوالی داين ؛ ارتو -متا – پرا – تولوئيدين با استفاده از فيلتر فايبر گالس آماده شده با اسيد سولفوريک است .در نتيجه عبور هوا همراه با آالينده مورد نظر از فيلتر ؛ توليد يک ماده ثانويه بنام هپتا فلوئورو بوتيريک اسيد آن هيدرايد HFAAمی نمايد .ماده مورد نظر بوسيله دستگاه گاز کرو ما توگراف مجهز به آشکار ساز الکترونی تجزيه می گردد. ترکيبات شيميا يی 4-1 :؛ 4متيلن دی آنيلين ؛ 3-2؛ – 3دی کلروبنزيدين ؛ -5 ارتودياسيندين ؛ 2-3؛ -4تولوئن دی آمين ؛ ارتومتيل آنيلين ؛ امينو تولوئن ؛ متيل اتيل و بوتيل مرکپتا ؛ بنزيد ين و غيره آماده سازی نمونه ها :برای مثال ؛ جهت نمونه برداری از ترکيبات مرکپتان فيلتر فايبر گالس بايد از استات جيوه اشباع شود .بدين منظور فيلتر داخل محلول % 5وزنی استات جيوه گذاشته می شود و در هوا خشک می کنند .در پايان کار ؛ رنگ زرد روی فيلتر نشان دهنده آمادگی جهت نمونه برداری است . مثال ديگر نمونه برداری از گلوترآلدئيد در هوا است :  برای نمونه برداری از گلوتر آلدئيد روش استاندارد فيلتر آغشته را پيشنهاد می کند .نمونه گير از يک کاست فيلتر روبز و دو فيلتر پشم شيشه آغشته به دی نيتروفنيل هيدرازين و اسيد فسفريک تشکيل شده است .محلول 2و 4دی نيترو هيدازين و اسيد فسفريک با حل کردن يک گرم از DNPH؛ 5ميلی ليتر اسيد فسفريک و استو نيتريل در يک بالن 250ميلی ليتری تهيه می شود .فيلتر را در دهانه بشر 30ميلی ليتری به نحوی قرار می دهيم که قسمت رويی آن به طرف بيرون باشد ؛ با استفاده از پی پت 5/0ميلی ليتری محلول دی نيترو فنيل هيدازين ؛ اسيد فسفريک را قطره قطره بر روی فيلتر می چکانيم به طوريکه تما م سطح فيلتر آغشته شود . -2تجزيه آال يند ه های هوا با استفاده از کروماتوگرافی مايع HPLC در ميان روش های تجزيه ای کروما توگرافی ؛ بعد از GCگاز کر وما توگرافی مايع با کار کرد عالی High performance liquid chromatographyبيشترين استفاده را در تجزيه هيدروکربنهای منتشره در هوا دارد .بيشترين نمونه هايی که به روش بطر ی های گازشوی ؛ فيلتر و لوله ذغال فعال از تر کيبات شيميايی منتشر شده در هوا با روش HPLCتجزيه می شوند .اين روش بر اساس انواع فازهای متحرک و ساکن است ؛ در ا ين روش فاز متحرک يک مايع بوده و فاز ساکن يک مايع يا يک جامد خواهد بود . ادامه .....اگر فاز ساکن مايع باشد ؛ کروماتوگرافی مايع – مايع است و در حالت دوم مايع – جامد ناميده می شود .يک دستگاه HPLCدارای اجزای زيراست . -1فاز متحرک -2منا بع ذخيره فاز متحرک -3سيستم کنترل فاز متحرک -4سيستم پمپ کننده -5قسمت تزريق نمونه -6ستون -7آشکار ساز ها از عوامل مهم در تعيين فاز متحرک پال ريته يا قطبيت حال ل است .قطبيت بدين معنی است که مولکول دارای دو مرکز مثبت و منفی بوده و لذا توسط مولکول های ديگر که دارای اين خاصيت می باشند جذب می شوند .قطبيت آب باال بوده اما ترکيبا ت اکسيژن دار آلی مانند الکل ها ؛ کتون ها ؛ استر ها دارای خاصيت دو قطبی کمتری بوده و لذا پال ريته آنها از آب کمتر است . ترکيبات شيميايی : الف – ترکيباتی که با فيلتر نمونه برداری و با HPLCتجزيه می شوند : پيرو تم ؛ ريبا ويرين ؛ استر يکتين ؛ پاراکوات ؛ ترکيبات چند حلقه ای آروما تيک ؛ بروموکسینيل ؛ اسيد سيا ندريک ؛ وارفارين ؛ گلوتر آلدييد؛ آسپارتام ؛ ..... آماده سازی فيلتر :برای نمونه ها ی مورد نظر از 4-4متيلن دی آنيلين برای آغشته سازی فيلتراستفاده می شود ؛ آنگاه فيلتر فايبر گالس را در يک ظرف شيشه ای پهن گذاشته و 5/0ميلی ليتر اسيد سولفوريک 26/0نرمال به آن اضافه می کنيم و سپس به مدت يک ساعت در دمای 100درجه حرارت داده تا خشک شود .و پس از خشک شدن قابل استفاده خواهد بود . ب -ترکيباتی که با جاذب سطحی نمونه برداری می شوند : آنسايدين ؛ اتيلن دی آمين ؛ تری اتيلن تترا آمين ؛ گلو تر آلدئيد ؛ پارا کلروفنل ؛ کارباديل ؛ فنل ؛ دی متيل آمين ؛ اسيد آکر يليک ؛ متيل اتيل کتون ؛ متيل -2سيا نو آکروليت ؛ .... ج – ترکيباتی که توسط بطری های گاز شوی نمونه برداری می شوند : 2-4تولوئن دی آمين ؛ 6-2تولوئن دی آمين ؛ استالدئيد ؛ اتيلن ايمين ؛ ايزوسيا نات ها ؛ پنتا کلو فنا ؛ دی آمين و ............ -3جذب اتمی امروزه کاربرد دستگاه جذب اتمی جهت تجزيه ترکيبات فلزی در هوا بر کسی پو شيده نيست .دقت اين دستگاه همراه با کوره آن ؛ آنرا روشی ايده آل برای تعيين بسياری از ترکيبات شيميايی فلزی در هوا قرار داده است .موسسه ها ی NIOSH , OSHAتجزيه ده ها ترکيب شيميايی فلزی با اين دستگاه را توصيه نموده اند .طيف سنجی اتمی تحت عناوين نشر اتمی ؛ جذب اتمی و فلوئورسانس اتمی مور د بررسی قرار می گيرند .اجزای دستگاه جذب اتمی : -1منبع تابش -2اتم ساز -3تکفام کننده و شکاف -4آشکارساز ها با اين روش نمی توان ترکيبات يک فلز را از هم تفکيک کرد ؛ مقدار و شکل ذرات را مشخص نمی کندو اما روش نمونه برداری بسيار ساده است . برای نمونه :ترکيبات آلومينيوم با فيلتر استر سلولز غشايی با خلل و فرج 8/0و قطر 37ميلی مترنمونه برداری می شود .بعد از نمونه برداری با يک پنس فيلتر را داخل يک بشر قرار می دهيم ؛ 6 ميلی ليتر اسيد نيتر يک بر روی آن می ريزيم ؛ و روی آن را برای مدتی می پوشانيم .نمونه را بر روی اجاقی با دما ی 140درجه حرارت داده تا کل نمونه حل شود و يک رنگ زرد پديد آيد . بعد محلول استاندار را تهيه می کنيم و با روش استاندار مطابق با دستورالعمل کا رخانه سازنده عمل اندازه گيری را انجام می دهيم .  -4دستگاه اسپکتروفتومتر اندازه گيری کمی در روش های طيف سنجی جذبی بر اساس تابش يک دسته پرتو نورانی تکفام يا مونو کروماتيک به نمونه و اندازه گيری مقدار نور جذب شده توسط محلول قرار دارد .کليه مواد آلی و اکثر مواد معدنی قادر به جذب تابش الترومغنا طيس می باشند .زيرا تمام آنها الترون های واالنس ( ظرفيتی ) دارند که می توانند به ترازهای با انرژی باالتر ارتقا يابند .در اين رابطه قانون بير توانايی جذب يک تابش را تفسير می کند .قانون بير در شرح رفتار جذبی تنها برای محلول های رقيق موفقيت دارد .در غلظت های باال متوسط فاصله بين گونه های چذب کننده کاهش می يابد .در اين موارد قانون بير المبرت بخوبی صادق است . اجزای يک دستگاه اسپکترو فتومتر شامل : -1منبع انرژی تابشی -2تکفام ساز -3کنترل کننده شدت نور -4سلول ها ی شفاف برای نگهداری نمونه ها -5ردياب -6ثبات ترکيبات زير بخوبی با اين روش اندازه گيری می شوند :دمتيل هيدرازين ؛ کرم ؛آهن ؛ فرم آلدئيد ؛ سيانيد هيدروژن ؛ ميست های نفت ؛ اکسيد سيليس ؛ آمونياک ؛ و.............