صفحه 1:
بسم الله الرحمن الرحيم
اصلاح برنامه آموزشی درس اخلاق پزشکی
صفحه 2:
ل ارهز
نياز سنجي ضرورت بازنكري برنامه درسي اخلاق يزشكي
* مصاحبه با مسئولین آموزش
جم«
صفحه 3:
ل ارهز
مصوبه شوراى سياستكذاري وزارت بهداشت, درمان و آموزش
يزشكى (آذر ماه 1384)
۴ تشکیل گروه اخلاق پزشکي در دانشگاههاي پزشکي
ae |
صفحه 4:
بازنكري برنامه آموزش اخلاق
eT eal eS ADS heed)
صفحه 5:
2 2
بازنگری برنامه آموزش اخلاق
مراحل
نيازهاي جامعه در ارتباط با محصول دوره آموزشي جيست؟
اهداف آموزشي كلي و اختصاصي دوره جيست؟
الل كن
Ce) 7 erred sl
از چه استراتژي هاي آموزشي باید استفاده شود؟
۱
00000
peopel ew ene apes < ل 0 ل
من
ا ا ان
صفحه 6:
* بررسي مقالات رضايت سنجي مردم از نظر سلامت ايران
* بررسي نتایچ مطالعهي مشکلات حرفهاي پزشکان ایران که توسط
ل اك
te لو
۴ بررسي نتایج طرح شیوعسنجي مسائل اخلاقي در طبابت در يكي از
م نهاي درماني تهران
ree Pe ere cee Po
مرور برنامهي درسي اخلاق پزشكي دانشگاههاي سایر کشورها *
مرور مقالات وضعيت سنجي آموزش اخلاق يزشكي *
صفحه 7:
اهدات كلي
دوره أموزش اخلاق يزشكي بايد:
* دانشجويان را در زمينه شناخت .و يذيرش تعهدات حرفه اي خود توان
مند سازد.
دانشجويان را در شناخت جنبه هاي انساني و اخلاقي حرفه بزشكي
توان مند سازد.
توجه دانشجويان به موضوعات اخلاق يزشكي ييرامون خود را افزايش
دهكد.
زيربناي دانشي و مهارتي لازم براي تصمیم گيري اخلاقی به روش
el ee ا Rae ee
Bee SBTC. Cale) 2 دانش sO)
al [0 ena ere eee
صفحه 8:
هداف بينابيني
ere] Sere لت ات يزشكي شامل موارد زير مي باشد:
* مباني و تلوري هاي اخلاقي
ل 5
* دانش يايه اي موضوعات اخلاق يزشكي:
* اتونومي و رضایت آگاهانه خطاماي بزشكي
7 * اخلاق د رآموزش بزشكي
* رازداري و حقيقت كوبي * اخلاق يزشكي در رابطه با مادر و جنين
ل Sere وا
* ملاحظات اخلاقي بايان حیأت * رابطه يزشك با ساير اعضا ي كادر خدمات سلامت
pea 5300 اي ل
صفحه 9:
اهداف بينابيني
در بعد ميهارتي, هدف آموزش اخلاق پزشكي ایجاد توانمندي تصمیم
ل ا ا
Petree ل eee a
پزشکي در مورد موضوعات اخلاق پزشکي
جلب مشارکت بیماوان و بستگان ایشان در تصمیمات تشخيصي درماني و
|
و
تواناييارائه و پذیرش انتقادات مناسب
مهارت هاي لازم براي پیاده سازي تعهدات حرفه اي و تصمیمات اخلاقي
اتخاذ شده در حضور محدودیت های موجود در موسسات محل فعالیت
صفحه 10:
اف ۱۳
بعد نكرشيء اهداف آموزش اخلاق پزشكي شامل موارد زیر مي باشد:
* توجه داشتن(2518/21612655 121021]©) به موضوعات اخلاق يزشكى در محيط
کار خود i
۱ CS RNS TSU pees
و جامعه به نحوي که منافع بیمار را بر منافع خود اولویت دهد.
۱
تعهد به تعالي حرفه اي
تعهد به عدالت و عدم تبعیض در ارایه خدمات
| ا 00
احترام به بیمار به عنوان يك انسان و توجه نشان دادن به تفاوت هاي فرهنگي و
مذهبيء سنء جنس و ناتوانيهاي بيمار
83 ۱ SPP eR nF]
1 AP
صفحه 11:
۳
و سازمان بندي آن
صفحه 12:
رفتار حرفه اي
اناريخجه و مكاتب اخلاقي
اصول جهاركانه و ابزازهاي تحليل اخلاقي
ارتباظ ار ار
اد
تعیین ظرفیت و تصمیم گيري جایگزین
Pes Mee FOOD
00 ed ers
خطاهاي پزشکی
مشارکت دانشجویان در مراقبت ازلیماران
تعارض منافغ يرشك
0
ال ۳
Reg eye ees cal
ene een
ال ا
صفحه 13:
استراتژي و روشهاي آموزشي
صفحه 14:
رت زا ی
» Problem Based
» Student Centered
صفحه 15:
روشهای آموزشي
ا لت
cei 20
* نكارش لاى بوى
* راند اخلاق باليني
صفحه 16:
Problem based
teaching
* استفاده از روش 01501155108 2۵56 در گروههاي
کوچك
صفحه 17:
ساختار کلاسها
ne Ros ی
موارد اخلاقي
صفحه 18:
Student centered
viele مك
book * 100 لمويشئ
*سه 06886 اخلاق پزشکی که در بخشها با آن برخورد
داشته اند را انتخاب این دفترچه درج می شود.
ا لت ل لي |
اخلاقى مطرح در ©085© مورد نظر و تعارضات احتمالى آنها
توضيح دادة مى شود:
صفحه 19:
Student centered
Leaching
راند اخلاقى به عنوان جلسه يايانى دوره
1
۱
6 هاي خودظن را مطلم و لاني کنند. استاد هدایت
بحث و جمع بندي آن را بعهده دارد.
صفحه 20:
ارزشيابي
صفحه 21:
بررتیبر بایان
* ارزشيابى 1017231156
50 002 ل es UES
توسط دانشجويان در 28001 106 در كروههاي مجزا با
۳۳ ا ا
مي كيرد و دانشجويان فيدبك تجزيه و تحليل خود را دريافت
ses
صفحه 22:
رزشيابي دانشجوبان
ارزشيابى 511111111311576
* حضور فعال در بحث كارهاي كروهي
Logbook ¢
* امتحان پاياني به صورت سوالات تشريحي مبتني بر آنالیز
©5 و سؤالاتي با ياسخهاي كوتاه است.
صفحه 23:
ارزشيابى اساتيد
ارزشيابي اساتيد به روشهاي زير انجام مي كيرد:
ا ا ee ل ا SO
كلاس جمعآوري خواهد شد. نتايج اين نظرخواهي در
ed | استاد مربو یرام ۱۳۲
ال SESS SP er 1
اساتيد به صورت اختياري و به انتخاب خود اساتيد. كه فرم
زا اس
صفحه 24:
كك
ارزشيابي دوره به صورت زير انجام مي شود:
فرم نظرخواهي پرشده توسط دانشجویان در پایان دوره
برگزاري جلسه ۳10 با جمعي از دانشجویان در
وعد رت ی 2
دریافت فیدیک هاي انفرادي از دانشجویان و اساتید
صفحه 25:
اطلاع رساني برنامه
صفحه 26:
اطلاع رساني برنامه
00 0
BE) eae 2 ۹
۳ اهنماي دور
؟ تهیه کتابچه راهنماي
50
a ۴ 3 =
؟ سایت گروه اخلاق پزشکه
صفحه 27:
صفحه 28:
ارزشيابي اولين اجراي دوره
صفحه 29:
رت
4
93
54.5
%29.5
رت
فرايند
Ares BION Ty eee omer > Ler gpne kee pepe rave
دانشجویان قرار داد
0 Ie roy ees Sy eC pe
د ری
FE pee or- 1c PMOL ONE) <1 Lh) eT EOS]
محتواي دوره بر
لا 5
عملکرد مدیریبلگآوره از نظر دستیابی به موقع به منابع و اطلاعات 83
تا
3۸ 520-07
صفحه 30:
۳
رت
ارم
59
۹6641
ال ل 000
أي خود ثوان مند سازد
oe TO) يالك د ل ل
أين دوره تو
خرفه يزشكى Bo
یا تا
خود را افزّايش دهد
این دوره توانست زيربناي دانشي و مهارتي لازم براي تصمیم گيري
اخلاقي به روش صحيح و با در نظر كرفتن موازين حقوقي را در
دانشجویان ایجاد کند
0 ee eS SA eS BNO ee oe red
۱ cd pe eens
صفحه 31:
3
لط
425
90002
61.5
1
روشهای آموزشي
|
روش هاي تك
Logbook
صفحه 32:
wow
* موفقيت برنامه در دستيابي به بخشى از اهداف
۳
Rates آموزشي Sue peer oe ات ا
فورش ec | Aer
صفحه 33:
بسم الله الرحمن الرحیم
اصالح برنامه آموزشی درس اخالق پزشکی
گروه اخالق پزشکي
دانشكده پزشكي -دانشگاه علوم پزشکي تهران
سابقه اصالح برنامه
نياز سنجي ضرورت بازنگري برنامه درسي اخالق پزشکي
• مصاحبه با مسئولين آموزش
• نظر سنجي از انترنها
2
سابقه اصالح برنامه
مصوبه شورای سياستگذاري وزارت بهداشت ,درمان و آموزش
پزشكي (آذر ماه )1384
• تشکيل گروه اخالق پزشکي در دانشگاههاي پزشکي
• بازنگري آموزش اخالق پزشکي
3
بازنگري برنامه آموزش اخالق
پزشكي دوره پزشكي عمومي
بازنگري برنامه آموزش اخالق
پزشكي
مراحل
5
.1
.2
.3
.4
.5
.6
.7
.8
.9
.10
نيازهاي جامعه در ارتباط با محصول دوره آموزشي چيست؟
اهداف آموزشي كلي و اختصاصي دوره چيست؟
چه محتوايي بايد ارايه شود؟
اين محتوا چگونه بايد سازماندهي شود؟
از چه استراتژي هاي آموزشي بايد استفاده شود؟
از چه روش هاي آموزشي بايد استفاده شود؟
ارزيابي چگونه انجام مي شود؟
جزييات برنامه آموزشي چگونه به اطالع رسانده مي شود؟
چه محيط آموزشي مورد تأكيد قرار مي گيرد؟
كل فرايند ارايه برنامه آموزشي چگونه اداره مي شود؟
نياز سنجي
• بررسي مقاالت رضايت سنجي مردم از نظر سالمت ايران
• بررسي نتايج مطالعهي مشكالت حرفهاي پزشكان ايران كه توسط
انجمن پزشكان عمومي انجام يافته بود
• مصاحبه با اساتيد صاحب نام اخالق
• بررسي نتايج طرح شيوعسنجي مسائل اخالقي در طبابت در يكي از
بيمارستانهاي درماني تهران
• مرور برنامه درسي اخالق پزشكي دانشگاههاي شيراز و اصفهان
• مرور برنامهي درسي اخالق پزشكي دانشگاههاي ساير كشورها
• مرور مقاالت وضعيت سنجي آموزش اخالق پزشكي
6
اهداف كلي
دوره آموزش اخالق پزشكي بايد:
•
•
•
•
•
7
دانشجويان را در زمينه شناخت و پذيرش تعهدات حرفه اي خود توان
مند سازد.
دانشجويان را در شناخت جنبه هاي انساني و اخالقي حرفه پزشكي
توان مند سازد.
توجه دانشجويان به موضوعات اخالق پزشكي پيرامون خود را افزايش
دهد.
زيربناي دانشي و مهارتي الزم براي تصميم گيري اخالقي به روش
صحيح و با در نظر گرفتن موازين حقوقي را در دانشجويان ايجاد كند.
دانشجويان را در زمينه به كارگيري اين دانش و مهارت ها در تصميم
گيري اخالقي توان مند سازد.
اهداف بينابيني
در بعد دانشي ،اهداف آموزش اخالق پزشكي شامل موارد زير مي باشد:
• مباني و تئوري هاي اخالقي
• تعهد و رفتار حرفه اي
• دانش پايه اي موضوعات اخالق پزشكي:
•
•
•
•
•
•
8
اتونومي و رضايت آگاهانه
ارتباط پزشك و بيمار
رازداري و حقيقت گويي
اخالق در پژوهش
مالحظات اخالقي پايان حيات
تخصيص منابع و عدالت
•
•
•
•
•
•
خطاهاي پزشكي
اخالق در آموزش پزشکي
اخالق پزشكي در رابطه با مادر و جنين
تعارض منافع پزشک
رابطه پزشك با ساير اعضاي كادر خدمات سالمت
تعيين ظرفيت و تصميم گيري جايگزين
اهداف بينابيني
در بعد مهارتي ،هدف آموزش اخالق پزشكي ايجاد توانمندي تصميم
گيري اخالقي و طبابت اخالقي است که شامل اجزاء زير مي باشد:
•
•
•
•
•
9
توانايي برقرار ارتباط با بيماران ،بستگان ايشان و ساير اعضاي كادر
پزشكي در مورد موضوعات اخالق پزشكي
جلب مشارکت بيماران و بستگان ايشان در تصميمات تشخيصي درماني و
تعامل موثر با ايشان در مورد موضوعات اخالق پزشكي
توانايي ارزيابي و ارتقاء عملکرد خود در مراعات تعهدات حرفه اي
توانايي ارائه و پذيرش انتقادات مناسب
مهارت هاي الزم براي پياده سازي تعهدات حرفه اي و تصميمات اخالقي
اتخاذ شده در حضور محدوديت هاي موجود در مؤسسات محل فعاليت
اهداف بينابيني
در بعد نگرشي ،اهداف آموزش اخالق پزشكي شامل موارد زير مي باشد:
•
•
•
•
•
•
•
•
10
توجه داشتن( )ethical awarenessبه موضوعات اخالق پزشکي در محيط
کار خود
احترام ،دل سوزي ،درست كاري ،قابل اعتماد بودن و پاسخ گويي به نيازهاي بيماران
و جامعه به نحوي كه منافع بيمار را بر منافع خود اولويت دهد.
وظيفه شناسي و مسؤوليت پذيري در مقابل بيماران ،جامعه ،قانون و حرفه پزشكي و
تعهد به تعالي حرفه اي
تعهد به عدالت و عدم تبعيض در ارايه خدمات
احترام به نقش ساير اعضاي تيم خدمات سالمت
احترام به بيمار به عنوان يك انسان و توجه نشان دادن به تفاوت هاي فرهنگي و
مذهبي ،سن ،جنس و ناتوانيهاي بيمار
انتقاد پذيري و نگرش نقادانه نسبت به خود
تعهد به حفظ سالمت خود و ساير اعضاي تيم خدمات سالمت
محتواي آموزشي
و سازمان بندي آن
11
12
1
رفتار حرفه اي
دو جلسه
2
تاريخچه و مکاتب اخالقي
يك جلسه
3
اصول چهارگانه و ابزارهاي تحليل اخالقي
يك جلسه
4
ارتباط پزشك و بيمار
يك جلسه
5
اتونومي و رضايت آگاهانه
يك جلسه
6
تعيين ظرفيت و تصميم گيري جايگزين
يك جلسه
7
رازداري و حقيقت گويي
يك جلسه
8
رابطه پزشك با ساير اعضاي كادر خدمات سالمت
يك جلسه
9
خطاهاي پزشكي
يك جلسه
10
مشاركت دانشجويان در مراقبت از بيماران
يك جلسه
11
تعارض منافع پزشك
يك جلسه
12
تخصيص منابع و عدالت
يك جلسه
13
حقوق افراد آسيب پذير
يك جلسه
14
اخالق در مسايل مربوط به مادر و جنين
يك جلسه
15
مسائل اخالقي پايان حيات
يك جلسه
16
راند اخالق پزشكي
يك جلسه
استراتژي و روشهاي آموزشي
استراتژي آموزشي
Problem Based
Student Centered
14
روشهاي آموزشي
• بحث در گروه هاي کوچک
• سخنراني تعاملي
• نگارش الگ بوک
• راند اخالق باليني
15
Problem based
teaching
در گروههايCase discussion • استفاده از روش
كوچك
16
ساختار کالسها
• تشکيل گروه هاي کوچک 10-12نفره براي بحث بر روي
موارد اخالقي
17
Student centered
teaching
• log bookآموزشی :
• سه caseاخالق پزشکي که در بخشها با آن برخورد
داشته اند را انتخاب اين دفترچه درج می شود.
• در آن شرح مسئله ,سوال اخالقي و اصول و ارزشهاي
caseمورد نظر و تعارضات احتمالي آنها
اخالقي مطرح در
توضيح داده می شود.
18
Student centered
teaching
راند اخالقي به عنوان جلسه پاياني دوره
• دانشجويان بر اساس caseهاي الگ بوک خود در گروههاي
کوچک گروه بندي مي شوند .با حضور استاد جلسه مربوطه
caseهاي خودشان را مطرح و بحث مي کنند .استاد هدايت
بحث و جمع بندي آن را بعهده دارد.
19
ارزشيابي
ارزشيابي دانشجويان
• ارزشيابي Formative
در راند اخالق پزشكي پايان دورهcase ،هاي ارائه شده
توسط دانشجويان در log bookدر گروههاي مجزا با
حضور دانشجويان و استاد مربوطه مورد بحث و تحليل قرار
ميگيرد و دانشجويان فيدبك تجزيه و تحليل خود را دريافت
ميكنند.
21
ارزشيابي دانشجويان
ارزشيابي Summative
• حضور فعال در بحث كارهاي گروهي
• Logbook
• امتحان پاياني به صورت سواالت تشريحي مبتني بر آناليز
caseو سؤاالتي با پاسخهاي كوتاه است.
22
ارزشيابي اساتيد
ارزشيابي اساتيد به روشهاي زير انجام ميگيرد:
• فرم نظرخواهي پر شده توسط دانشجويان كه در پايان هر
كالس جمعآوري خواهد شد .نتايج اين نظرخواهي در
اختيار استاد مربوطه قرار ميگيرد.
• حضور يكي از اعضاي هيأت علمي گروه در جلسة تدريس
اساتيد به صورت اختياري و به انتخاب خود اساتيد ،كه فرم
ارزشيابي استاد را تكميل و به استاد مربوطه تحويل ميدهد.
23
ارزشيابي دوره
ارزشيابي دوره به صورت زير انجام ميشود:
• فرم نظرخواهي پرشده توسط دانشجويان در پايان دوره
• برگزاري جلسه FGDبا جمعي از دانشجويان در
خصوص بررسي وضعيت دوره
• دريافت فيدبک هاي انفرادي از دانشجويان و اساتيد
24
اطالع رساني برنامه
اطالع رساني برنامه
• جلسه معرفي دوره
• تهيه کتابچه راهنماي دوره
• سايت گروه اخالق پزشکي
26
وب سايت گروه اخالق
شامل برنامه و تمام مواد آموزشي درس
27
ارزشيابي اولين اجراي دوره
Absol.
agree
/agree
%75
%81.4
%93
criteria
برنامة معرفي ابتداي دوره اطالعات كافي در مورد دوره در اختيار
دانشجويان قرار داد
حجم اطالعاتي كه در دوره در اختيار دانشجويان قرار داد ،كافي بود.
محتواي دوره براي دانشجويان دورة باليني کاربردي بود.
%54.5
از روشهاي تعاملي ( )interactiveمثل ارائة ،caseفيلمهاي
آموزشي و ...به نحو مناسبي در دوره استفاده شده است.
%29.5
زمانبندي دوره براي عناوين مختلف مناسب نبود.
%45
29
فرايند
%22.7
نحوه ارزشيابي دانشجويان مناسب بود.
عملكرد مديريت دوره از نظر دستيابي به موقع به منابع و اطالعات
مورد نياز مناسب نبود.
پيامد
Absol.
agree /
agree
%72.8
اين دوره توانست دانشجويان را در زمينه شناخت و پذيرش تعهدات حرفه
اي خود توان مند سازد
%77.3
اين دوره توانست دانشجويان را در شناخت جنبه هاي انساني و اخالقي
حرفه پزشكي توان مند سازد
%95.4
اين دوره توانست توجه دانشجويان به موضوعات اخالق پزشكي پيرامون
خود را افزايش دهد
%59
30
criteria
%64.1
اين دوره توانست زيربناي دانشي و مهارتي الزم براي تصميم گيري
اخالقي به روش صحيح و با در نظر گرفتن موازين حقوقي را در
دانشجويان ايجاد كند
اين دوره توانست دانشجويان را در زمينه به كارگيري اين دانش و مهارت
ها در تصميم گيري اخالقي توان مند سازد
روشهاي آموزشي
Absol.
Agree /agree
%85
31
criteria
بحث در گروههاي كوچك
%42.5
سخنراني
%74.2
راند پايان دوره
%67.5
روش هاي تعاملي
%53.1
Logbook
بحث
• موفقيت برنامه در دستيابي به بخشي از اهداف
• لزوم ادغام در بخشهاي باليني
• محيطهاي آموزشي مناسب براي رشد تعهدات حرفه اي
• آموزش اعضاء هيأت علمي
32
33
سپاسزگارم