اصول آموزش موثر

صفحه 1:
اصول آموزش موثر تدوين دکتر محمد رضا كريمى - كارشتاس آموزش سلامت زستان ۸۶ 

صفحه 2:
پس از پایان این جلسه انتظار می‌رود شرکت کنندگان بتوانند: ك2 ‎tod Ea talon Bde‏ آموزکنی را خرستنسته قبل. و حین. بعد از آموزش طبقه‌بندی و نام ببرند. ‎-O‏ شرایط فیزیکی مناسب برای یک دور آموزشی را نام ببرند. ©- 2 حیطه‌های مختلف یادگیری راشرح دهند. ‎-F‏ روش مناسب آموزش هریک از حیطه‌ها را نام ببرند. ‏0 . انواع رویکردهای آموزشی را نام برده و معایب و مزایای هر کدام را ذکر کنند. 

صفحه 3:
عوامل موثر در موفقبت یک جلسه آموزشی (- تدارک. سازماندهی و ساختار جلسه آموزشی ۲- محتوای آموزش ۳- رویکرد آموزشی و انتخاب شیوه مناسب آموزشی 

صفحه 4:
عوامل موثر در موفقیت یک دورهٌ آموزشی ‎-٩‏ تدارک سازماندهی و ساختار جلسه آموزشی قبل از شروع آموزش -ایجاد انگیزه براي يادگيري - برقراري رابطه عاطفي -رعايت ‎al jal‏ - انتخاب محل مناسب ۶ 

صفحه 5:
عوامل موثر در موفقیت یک 199 8 آموزشی ‎-٩‏ تدارکء سازماندهی و ساختار جلسه آموزشی ‏در حین آموزش استفاده از روشهاي فعال ياددهي * رعایت سازمان یافته بودن مطلب * رعایت وضوح مطلب * انتخاب محل مناسب ۰ استفاده از تجارب قبلي یادگیرندگان ۶ آموزش مطالب كاربردي * توجه به تفاوتهاي فردي| ۶ 

صفحه 6:
عوامل موثر در موفقیت یک دورهٌ آموزشی ۱- تدارک. سازماندهی و ساختار جلسه آموزشی بعد از آموزش * - ارزشيابي + - ارائه بازخورد 

صفحه 7:
عوامل موثر در موفقیت یک دورهٌ آموزشی ۲- محتوای دوره آموزشی * هدف اصلي يك دوره آموزشي ایجاد توانائي براي انجام مجموعه اي از كارهاست و اين توانئي صرفا با آكاهي كسب نمي شود. * محتواي يك دوره آموزشي بايد حداقل شامل سه مجموعه باشد: ” انتقال دانش یا اطلاعات و آگاهي انتقال مهارت در انجام تغییر رفتار مورد نظر ۷ ایجاد نگرش صحیح در یادگیرنده نسبت به لزوم انجام مهارت كسب شده و تغییر رفتار لازم. 

صفحه 8:
عوامل موثر در موفقیت یک دورهٌ آموزشی ۲- محتوای, دوره آموزشی در طراحی یک دورة آموزشی باید دید که شرکت کنندگان: 0۰ به چه دانشي نیاز دارند. ۰ 0 کدام كارهاي عملي را انجام خواهند داد. ه26 باید چه نگرش و طرز برخوردي کسب کنند. 

صفحه 9:
۱- انتقال دانش » اطلاعات و آگاهی انتقال آگاهي به تنهائي موجب تغییر رفتار نمي شود. اطلاعات منتقل شده پس زمینه اصلي آموزش خصوصا در زمان مواجه با يك مسئله خاص است, اطلاعات موجود در هر زمینه بهداشتي بسیار وسیع و گسترده است مي بایست از اين دانستني ها بسته به مورد انتخاب و استفاده کرد. در انتخاب دانستني هاي که لازم است منتقل شود باید به این سوال پاسخ داد که "یادگیرنده اگر این مطلب را نداند کدام وظیفه را در قبال تغییر رفتار مورد نظر درست انجام نخواهد داد؟*. براي حل مشکل محدودیت حجم دانستني هاي قابل انتقال در هر جلسه آموزشي مي توان علاقه مندان را در يادگيري مطالب بیشتر راهنمائي کرد(از طریق معرفي کتاب»جزوه؛نشریه و...) 

صفحه 10:
روشهای انتقال دانستنی ها (دانش.اطلاعات و آگاهی) سخنرانی بحث های گروهی خودآموزی از طریق رسانه های چاپی (جزوه کناب نشریه. داستانه نمایش نامه و ...) نمودارها؛ فلو چارت؛ پوستر نوارهای شنیداریه نوارهای وبدئو گزارش مورد(6600۲ 606066) 

صفحه 11:
* در آموزش دانستني ها مهمترین نکته آنست که اطمینان پیدا کنیم که فرد یاد گرفته است. * يادگيري به معناي به یادآوردن مطلب در مواقع لازم توسط فرد یادگیرنده است. 

صفحه 12:
در حافظه بادگیرنده سازمان دادن به آموزش سادگی بیان انتخاب محتوای ضروری و مناسب پرسیدن مکرر سوالات در حین تدریس هر جلسه تشویق یادگیرنده به کار دو به دو و پرسش و پاسخ ان یکدیگر برگزاری امتحان هاي کوتاه و پاسخ دادن بلافاصله در كلاس يادآوري اطلاعات در جریان انجام يك مهارت عملي 

صفحه 13:
‎-Y‏ انتقال مهار ت ‏يادگيري زماني کامل است که فرید در زمان مود نیاز دانش خود را به یاد آورد و در عمل هم بتواند آنرا پیاده کند. مهارت میزان توانائي انجام يك کار به طرز صحیح است. مهارت ذاتي نیست بله باید آنرا آموخت و پرورش داد. براي ارزيابي میزان موفقیت در آموزش مهارت باید يادكيرنده را در موقعیت ساختگي یا واقعي که بتواند مراحل انجام کار را نشان دهد قرار داد. 

صفحه 14:
روشهای آموزش و انتقال مهارت نمايش عملي ايفاي نقش نوارهاي شنيداري نوارهاي تصويري روش حل مسئله روشهاي توضيحي 

صفحه 15:
۳- آموزش و یا انتقال نگرش نگرش را نمي توان تدریس کرد. مقدمات تغییر نگرش به ترتیب عبارتند از: 0) رعایت نکات اساسي درطرز برخورد با دیگران و موقعیتها ) گفتن نگرش مطلوب مربی مقدمه 0)فراهم کردن شرایطی که یادگیرنده نگرش های خود را بشناسند(به طریق بحث و ایفای نقش) <4) نزدیک کردن نگرش افراد به برایند ديدگاههاي گروه ارائه يك الگو از نگرش صحیح, افراد را به تغییر نگرش ترغیب روش ارزيابي نگرش افراد یادگیرنده قرار دادن او در يك موقعیت ساختگي و یا واقعي و مشاهده گرایش و روش برخورد او با آن ei) jal 

صفحه 16:
روشهای آموزش و انتقال نگرش بازدید از فیلد گردشهاي علمي ايفاي نقش مطالعات موردي نوارهاي شنيداري و تصويري بحثهاي گروهي روشهاي توضيحي 

صفحه 17:
عوامل موثر در موفقیت یک دورهٌ آموزشی ۳- رویکرد آموزشی . رویکرد آموزشی تعلیمی(از بالا به پائین) ۲ رویکرد آموزشی مشارکتی 

صفحه 18:
۱- رویکرد آموزشی تعلیمی * به اين رویکرد رویکرد از بالا به پائین» رویکرد ذخیره اي و رویکرد محتوي محور هم مي گویند. ‎٠‏ در اين رويكرد مربي سعي مي کند فاصله آنچه یادگیرندگان مي دانند و آنچه باید بدانند را کم کند با این پیش فرض که یادگیرندگان نقص یا کمبود اطلاعات دارند. 

صفحه 19:
د 5 ۵ هذ نئ مزاياى رويكرد تعليمى آسان و سريع است تربیت مربي مسلط بر اين رویکرد مشکل نیست. امکانات كمتري مي خواهد . در مدت کوتاهی می توان اطلاعات زیادی را منتقل کرد. . تعداد نفرات بیشتری را می توان در جلسه تحت پوشش قرار داد. 

صفحه 20:
معایب رویکرد تعلیمی در اين رویکرد فرض براین است که یادگیرندگان نقص یا کمبود اطلاعات دارند در صورتي که ممکن است چنین 9 این رویکرد همواره به تغییر. رفتار نمي انجامد. این رویکرد بیشتر براي انتقال آگاهي و دانستني ها مناسب است که اينها هم براي عملي شدن يك رفتار كافي نيستند. 

صفحه 21:
۳- رویکرد مشارکتی در اين رویکرد جایگاه محوري از آن یادگیرنده است. در این رویکرد مشکل یادگیرنده نه نقص اطلاعات بلکه کمبود تواناني حل مسئله است. در این رویکرد نقش مربي به عنوان يك تسهیل کننده است و او نیز خود همه چیز را نمي داند و فقط راهنماست. در اين رويكرد مربي به دانش و تجارب گذشته یادگیرندگان نیاز دارد و آموزش را برآنها استوار مي کند. در اين رویکرد از روشهاي مختلف آموزشي استفاده مي شود لذا ميزان يادكيري افزايش مي يابد. در اين روش مربي جايكاهي برابر با يادكيرند كان دارد. 

صفحه 22:
.0 ۵ ۵ مزایای رویکرد مشارکتی افزایش میزان يادگيري در اين روش به دلیل استفاده از روشهاي مختلف آموزشي خصوصا روشهای یاددهی فعال برجا گذاشتن اثر تجمعي به دلیل بالاتر بردن توانائي حل مسئله یادگیرندگان اين رویکرد از محدوده کلاس فراتر رفته و به زندگي مردم نزدیکتر مي شود. در این رویکرد آموزش با تجارب قبلی ارتباط داده می شود. در اين رویکرد اطلاعات میان اعضاء کلاس تبادل می شود. در اين رویکرد برای انتخاب محتوای آموزشی بر نیاز شرکت کنندگان تکیه می شود. ی استفاده شده در ین رویکرد امکان تغییر رفتار و نگرش را فراهم می کند. 

صفحه 23:
معایب رویکرد مشارکتی اجراي اين رویکرد نیاز به مربي با تجربه و آشنا به اين روش دارد اجراي اين رویکرد به زمان بيشتري نیاز دارد 5 اجراي این رویکرد به امکانات بيشتري نیاز دارد. 

صفحه 24:
اهمیت انجام ارزشیابی یک جلسه آموزشی * هیچ آموزشي بدون ارزشيابي کامل نیست ارزشيابي آموزگار را از تغییر رفتار صحیح آموزش گیرنده مطمئن مي کند. + ارزشيابي آموزش گیرنده را به فراگيري مطالب بیشتر * ارزشيابي اشکالات برنامه را به مربي نشان میدهد و به اصلاح روش آموزشي او كمك مي کند. 

صفحه 25:
روشهای اداره جلسه ال مشاركتي ©- تعليمي ۷ هرچه روش اداره جلسه به روشهاي مشاركتي نزدیکتر باشد و نیز هرچه تعداد حواس درگیریادگیرندگان 5 در جریان آموزش بیشتر باشد يادگيري موثرتر. است. ” قبل از شروع هر مرحله از آموزش مي بایست با شاگردان صحبت کرد و از يادگيري آنها اطمینان حاصل کرد. 

صفحه 26:
اصول آموزش بزر گسالان گرد آوری » ترجمه و تدوین دکتر محمد رضا کریمی - کارا امزش سلامت با همکاری دکتر پونه سروروان - کارشناس آموزش سلاست زير نظر دکتر محمد حسین شریفی - کاشناس مسئول واحد رات و موزش سلامت زمستان ۸۶ 

صفحه 27:
يس از بايان این جلسه انتظار می‌رود شر کت کنندگان بتوانند: د © 0 5 0 اصول يادگيري در خردسالان را نام ببرند. . اصول يادگيري در بزرگسالان را نام ببرند. . راههائي را براي يادگيري بهتر بزرگسالان ذکر کنند. , موانع يادگيري را نام ببرند. . اصول سازماندهي فكري جهت آموزش بزرگسالان را نام ببرند. 

صفحه 28:
ما امروزه چگونه باد می گیریم؟ انسانها هر روزه و بطور فعال در حال افزايش دانش خود دانش و اطلاعات بصورت غير فعال کسب نمی شود. دانسته های قبلی زمینه ساز دانش جدید هستند. دانسته های امروز زمینه ساز دانش فردا است. 

صفحه 29:
یاد گیری از طریق نظاره کردن بر امر آموزش صورت نمی گیرد. * یاد گیرنده صرفا با نشستن در کلاس درس شما و كوش كردن يه تعالیم شما و حفظ کردن و پاسخ ده به سنوالت شما چیز زیادیر یاد نمی گیرد. یاد گیرنده باید در مورد آنچه آموخته است : پحث کند 7" مطلب بنویسد ۲ آنها را با تجارب گذشته خود پیوند دهد 7" در زندگی روزمره خود بکار ببندند. " آنها باید آنچه را یادگرفته اند جزئی از وجودشان کنند. 

صفحه 30:
اصول یادگیری ۰ اصول یادگیری در خردسالان 7 شتر به موه توحه دارند بيسعر به موصوع ‎Saar ge‏ به آینده نظر دارند غالبا جهت تغییر جهت و جهت گیری نسبت به یک موضوع به بزرگسالان وابسته اند. پذیرش بیشتری نسبت به تغییرات مورد نظر در آموزش داده شده دارند. اغلب برای آینده نا معلوم تربیت مى شوند ‎v‏ اغلب به دیگران خصوصا بزرگسالان و گروه همسالانشان برای تغییر رفتار وابسته اند. < v v v 

صفحه 31:
اصول کلیدی در بادگیری بزرگسالان ‎٠‏ اصول یادگیری در بزرگسالان " زمانی به یادگیری رو می آورند که به آن مطلب برای حل مسئله خود احساس نياز كنتد: به شدت اعتقاد دارند كه بايد در تغيير رفتار خودمختار و غير وابسته به ديكران باشند. 3 تجارب قبلى خود بسيار اهميت ميدهند حتى اكر تجارب مضرى بوده اشد v "در مراحل خاصی از زندگی که خواستار نتایج معین تغییر رفتار هستند آماده یادگیری هستند. ی امر توجه دارند و بر مشكلى كه بايد با آن آموزش حل و فصل شود تمرکز می کنند 1 ” غالبا به اطلاعات جدید منتقل شده به آنها مشکوک هستند. "در جستجوی ربط موضوعات با مسائل دیگر هستند. 

صفحه 32:
برای اينکه فرد بزر کسال بهتر یاد بگیرد باید از آنها خواست که: * اطلاعلتی را که آموخته است به زبان خود بازگو کند. مثالهائی در این خصوص بیان کند. * در شرایط مختلف و مدلهای مختلف این آموخته ها را تشخیص دهد. * ارتباط بین مطالب جدید را با دیگر واقعیتها و ایده ها دریابد. * برخی از پی آمدهای تغییر رفتار جدید را پیش بینی کند. * مخالفتهای خود را با اطلاعات جدید بیان کند. 

صفحه 33:
برای اینکه فرد بزر کسال بهتر باد بگیرد باید : به او احترام بگذارید. در او احساس امنیت ایجاد کنید. آنچه مي آموزد کاربرد داشته باشد. آنچه مي آموزید با تجارب قبلي او ربط داشته باشد. 

صفحه 34:
موانع يادكيرى اعتماد به نفس يائين عدم تمايل به مساعدت شما در آن موضوع خاص اطمينان نداشتن به خود در موفقيت در تغيير رفتار انگیزه کم ونامشخص ِ بی توجهی و یا عدم مشارکت در حین آموزش دای بدست آوردن اطلاعات بیشتر در رتبطه با موضوع از طرق غير اضطراب و احساس نا امنی دانش ناکافی فرد در رابطه با موضوع نگرانی های شخصی . مالی . اجتماعی عدم وجود شرایط فیزیکی . روانی . با سلامتی مناسب جهت بادگیری 

صفحه 35:
اصول بادگیری در بالغین بر فعالیتهائی که در برنامه ریزی و اداره جلسه و ارزشیابی فعالیتهای آموزشی بالغین استفاده می شوند تاکید دارد. 

صفحه 36:
‎-١‏ بز ركسالان بايد بخواهند تا ياد بكيرند ‏بزركسالان براي اين نكته كه در فعاليتهاي يادكيري حضور داشته باشند و مشاركت كنند كاملا آزادند ‏برخي برنامه هاي آموزشي به مشاركت فعال يادكيرنده نياز دارد ‏موثر بودن فرآيند يادكيري و دستيابي به هدف نهائي آن(تغيير رفتار) به انكيزه شخصي ارتباط دارد ‏براي اينكه افراد در فعاليتهاي يادكيري مشاركت كنند بايد در آنها اصساس نیاز کرد 

صفحه 37:
۲- بزرگسالان باانجام دادن یاد می گیرند بزرگسالان با مشارکت مستقیم در روند بادگيري بهترین يانگيري را دارند آموزش بزرگسالان را از نقطه آغاز برنامه ريزي کنیدسپس از هر فرصتي براي راغب کردن آنها به امريادگيري استفاده کنید. 

صفحه 38:
۳- بر روی مسائل واقع بینانه تمركز كنيد به بزركسالان بايد دانش و مهارتي را که بلافاصله امکان بکار گيري آن وجود دارد آموزش داده شود بزرگسالان زمان كافي و صبر و شكيبائي لازم را براي يادگيري اطلاعات غیر مرتبط ندارند از روشهائي استفاده کنید که بر پایه استنتاج است از روشهاي عيني تدریس استفاده کنید مثل:مطالعه موردي» » »ايفاي ‎Oeworesirciivg ‘iii‏ 6 براي بزرگسال مسئله اصلي را مشخص و توصیف کنید راه حلهاي جایگزین رفتار غیر بهداشتي را بيشنهاد كنيد نتیجه گيري فرد از مجموع مفاهیم منتقل شده انجام خواهد شد 

صفحه 39:
راهكار‌هاي استنتاجي نسبت به راهكارهاي قياسي براي بزرگسالان موثرتر است براي راهنماتي بزرگسالان جهت حل مشکل مثالهاي بسياري بزنید . مثالهاتي که هم دانش و مهاریت آنها ربا افزایش دهند و هم تغییر نگرش در آنها ایجاد کند اطلاعاتي که از راههاي استنتاجي بدست آید ماندگارتر هم هستند 

صفحه 40:
۴- تجرییات گذشته روند يادكيرى را تحت تاثير قرار میدهد تجربیات چه مثبت چه منفي روند يادگيري را تحت تاثیر قرار مي دهد تجربیات يك جمع بزر‌گسال درخصوص يك موضوع معین مي تواند بسیار متنوع باشد تجربیات يك صفت و شاخص تجمعي هستند تجربیات گذشته یادگیرنده در خصوص يك موضوع باید مرتب و منظم شود اضافه كردن يك دانش جديد يا يك مهارت؛ وابسته به حوادث اتفاق افتاده در زندكي است 

صفحه 41:
آموزش دهنده بزرگسالان باید از اثرات مثبت و منفي تجربیات گذشته اطلاع داشته باشد تجربیات مثبت کیفیت يادگيري را افزایش میدهند تجربیات منفي کیفیت يادگيري را کاهش میدهند. 

صفحه 42:
۵- محیط های بادگیری بی تکلف تبعیت سفت و سخت از قوانین آموزشي مانع از يادگيري بزرگسالان است. به بزرگسالان برباي دخیل شدن کامل در روند آموزش اختیار دهید. اغلب بزرگسالان راهكار‌هاي رفتاري را قبول مي کنند. قبول کردن وابسته به درگیر شدن در کار است. بزرگسالان قوانین نحوه عمل کرد خود را خود تدوین مي کنند. خود يادگيري را در بزرگسالان باید تقویت کرد. 

صفحه 43:
آنها را بر تمرکز بر چشم اندازرهاي مثبت يادگيري توانمند کنید. مهلت دهي براي تغییر رفتار يك ضرورت است مهلت برنامه ريزي شده جهت تغییر رفتار به روند يادگيري کمك مي کند, ‎nae‏ دهید تمام شرکت کنندگان در روند يادگيري مشارکت ‏بحثهاي آزاد و بي تشریفات را تقویت کنید. 

صفحه 44:
۶- تنوع در روشهای تدریس بزرگسالان براي يادگيري از حواس مختلف خود بهره مي ‎a‏ درگیر کردن تمام حواس براي يادگيري موثر تر باید مد نظر باشد براي در كير كردن حواس مختلف فعاليتهاي متنوع را بايد بكار برد. درگیر کردن حواس متعدد ماندگاري آموزشها را افزایش میدهد. 

صفحه 45:
بین کفایت آموزش و موثر بودن آموزش تفاوت وجود دارد. هرچه کفایت آموزش بیشتر باشد يعني مفاهیم بيشتري منتقل شده است هرچه آموزش موثر تر ارائه شده باشد ماندگاري بيشتري خواهد داشت سبك سنكين كردن اينكه آموزشها بايد جه مقدار باشد و بايد در زمان برنامه ريزي انجام شود. 

صفحه 46:
۷- راهنمائی کنید ولی نمره ندهید بزرگسالان در ارزيابي خود جهت انجام يك عمل کاملا مسنقل عمل میکنند. از اينکه مثالي براي دیگران شوند لذت نمي برند. ازتحقير شدن و ریشخند شدن مي ترسند. تمایل دارند در زندگي روزمره تغییر رفتار آنها به اثبات برسد. از بکار بردن استانداردهاي اجرائي سفث و سخت در جلسات يادگيري بزرگسالان پرهیز کنید.مگر زماني که واقعا لازم شمرده شده است, 

صفحه 47:
پیشنهادات كاربردي براي تسريع در امور را ارائه دهيد. در تدريس از روشهاي محترمانه و غير تهديد كننده استفاده كنيد. به بالغين ياد دهيد كه خود ارزيابي داشته باشند. بالغين از تشويق شدن به جهت ظرفيت هايشان به عنوان يك فرد يادكيرنده سود مي برند. 

صفحه 48:
۸- احترام بگذارید و در آنها احساس امنیت ایجاد كنيد بزركسالان بايد احساس كنند كه نه فقط به استناد آنجه مي داند بله به عنوان يك انسان مورد احترام هستند. احترام قائل شدن در هر فرهنك و منطقه اي خصوصيات ويزه اي دارد كه بايد به آن توجه كرد. بزركسالان به اظهار نظر خود بسيار اهميت مي دهند و زماني يادكيري بهتري دارد كه با نظر او برخورد منطقي و صادقانه صورت گیرد, نباید تصور کرد یادگیرنده کم میداند بلکه آنها از حوادثي که براي خودشان یا اطرافیانشان رخ داده اطلاعات و تجارب بسياري کسب کرده اند. نباید از ابتدا به دنبال دادن اطلاعات جدید بود بلکه باید ابتدا دانسته هاي قبلي را بیرون کشید و سازماندهي کرد. 

صفحه 49:
‎-٩‏ رابطه مربی و یادگیرنده باید عاطفی»اجتماعی و صمیمی باشد ‏وجود احسااس صمیمیت موجب ابراز افکار و نگرانیها و ‏لذت از فضاي آموزش مي شود. ‏مربي بايد يادكيرندكان را با خود برابر بداند . ‏مربي الكوي يادكيرنده است و در جلسه آموزشي علاوه بر ‏دانسته ها رفتار و منش مربي نیز منتقل مي شود. ‏مربي بايد با رفتار خود به یادگیرندگان نشان دهد كه براي ‏آنها اهميت قائل است. ‎. ‏به ييسش و باسخ در جلسه آموزشي بايد بايبند بود‎ ٠ 

صفحه 50:
ويزكيهاى ياد كيرندكان ‎٠‏ ويزكيهاى بادكيرندكان بزركسال ”2 بزركسالان در حال آموزش متمركز بر مشكلى هستند كه قرار است از طريق اموزش حل و فصل شود. به نتايج نهائى امر توجه دارند. ۷ _ تصميم كيرنده اصلی در مشارکت در آموزش و تغییر رفتار خود فرد بزرگسال است. ”7 غالبا به اطلاعات جدید که به آنها داده می شود مشکوک هستند. در جستجوی ربط موضوعات به مسائل دیگر هستند. در یادگیری خودشان مسئولیت پذيرند. ‎v ‎v 

اصول آموزش موثر تدوين دكتر محمد رضا كريمي – كارشناس آموزش سالمت زمستان 86 پس از پايان اين جلسه انتظار مي‌رود شركت كنندگان بتوانند: عوامل مؤثر در موفقيت يك دورة آموزشي را در سه دسته -1 طبقهبندي و نام ببرند. ‌ قبل ،و حين ،بعد از آموزش -2 شرايط فيزيكي مناسب براي يك دورة آموزشي را نام ببرند. -3 حيطههاي مختلف يادگيري راشرح دهند. ‌ -4 حيطهها را نام ببرند. ‌ روش مناسب آموزش هريك از انواع رويكردهاي آموزشي را نام برده و معايب و مزاياي هر -5 كدام را ذكر كنند. عوامل موثر در موفقيت یک جلسه آموزشي -1تدارک ،سازماندهی و ساختار جلسه آموزشی -2محتوای آموزش -3رویکرد آموزشی و انتخاب شیوه مناسب آموزشی عوامل موثر در موفقيت يك دورة آموزشي -1تدارک ،سازماندهی و ساختار جلسه آموزشی قبل از شروع آموزش ايجاد انگيزه براي يادگيري برقراري رابطه عاطفيرعايت احترام -انتخاب محل مناسب عوامل موثر در موفقيت يك دورة آموزشي -1تدارک ،سازماندهی و ساختار جلسه آموزشی در حين آموزش • • • • • • • استفاده از روشهاي فعال ياددهي رعايت سازمان يافته بودن مطلب رعايت وضوح مطلب انتخاب محل مناسب استفاده از تجارب قبلي يادگيرندگان آموزش مطالب كاربردي توجه به تفاوتهاي فردي عوامل موثر در موفقيت يك دورة آموزشي -1تدارک ،سازماندهی و ساختار جلسه آموزشی بعد از آموزش • -ارزشيابي • -ارائه بازخورد عوامل موثر در موفقيت يك دورة آموزشي -2محتوای دوره آموزشی • هدف اصلي يك دوره آموزشي ايجاد توانائي براي انجام مجموعه اي از كارهاست و اين توانئي صرفا با آگاهي كسب نمي شود. • محتواي يك دوره آموزشي بايد حداقل شامل سه مجموعه باشد: انتقال دانش يا اطالعات و آگاهي انتقال مهارت در انجام تغيير رفتار مورد نظر ايجاد نگرش صحيح در يادگيرنده نسبت به لزوم انجام مهارت كسب شده و تغيير رفتار الزم. عوامل موثر در موفقيت يك دورة آموزشي -2محتوای دوره آموزشی در طراحي يك دورة آموزشي بايد ديد كه شركت‌كنندگان: • -1 • -2 • -3 به چه دانشي نياز دارند. كدام كارهاي عملي را انجام خواهند داد. بايد چه نگرش و طرز برخوردي كسب كنند.  -1انتقال دانش ،اطالعات و آگاهي • • • • • انتقال آگاهي به تنهائي موجب تغيير رفتار نمي شود. اطالعات منتقل شده پس زمينه اصلي آموزش خصوصا در زمان مواجه با يك مسئله خاص است. اطالعات موجود در هر زمينه بهداشتي بسيار وسيع و گسترده است مي بايست از اين دانستني ها بسته به مورد انتخاب و استفاده كرد. در انتخاب دانستني هاي كه الزم است منتقل شود بايد به اين سوال پاسخ داد كه ”يادگيرنده اگر اين مطلب را نداند كدام وظيفه را در قبال تغيير رفتار مورد نظر درست انجام نخواهد داد؟“. براي حل مشكل محدوديت حجم دانستني هاي قابل انتقال در هر جلسه آموزشي مي توان عالقه مندان را در يادگيري مطالب بيشتر راهنمائي كرد(از طريق معرفي كتاب،جزوه،نشريه و)... روشهاي انتقال دانستني ها (دانش،اطالعات و آگاهي) • • • • • • • سخنراني بحث هاي گروهي خودآموزي از طريق رسانه هاي چاپي (جزوه ،كتاب ،نشريه ،داستان ،نمايش نامه و )... نمودارها ،فلو چارت ،پوستر، نوارهاي شنيداري نوارهاي ويدئو گزارش مورد()CASE REPORT • در آموزش دانستني ها مهمترين نكته آنست كه اطمينان پيدا كنيم كه فرد ياد گرفته است. • يادگيري به معناي به يادآوردن مطلب در مواقع الزم توسط فرد يادگيرنده است. راهکارهای باالبردن ماندگاری اطالعات در حافظه یادگیرنده • • • • • • • سازمان دادن به آموزش سادگی بیان انتخاب محتوای ضروری و مناسب پرسيدن مكرر سواالت در حين تدريس هر جلسه تشويق يادگيرنده به كار دو به دو و پرسش و پاسخ از يكديگر برگزاری امتحان هاي كوتاه و پاسخ دادن بالفاصله در كالس يادآوري اطالعات در جريان انجام يك مهارت عملي  -2انتقال مهارت • • • • يادگيري زماني كامل است كه فرد در زمان مود نياز دانش خود را به ياد آورد و در عمل هم بتواند آنرا پياده كند. مهارت ميزان توانائي انجام يك كار به طرز صحيح است. مهارت ذاتي نيست بله بايد آنرا آموخت و پرورش داد. براي ارزيابي ميزان موفقيت در آموزش مهارت بايد يادگيرنده را در موقعيت ساختگي يا واقعي كه بتواند مراحل انجام كار را نشان دهد قرار داد. روشهاي آموزش و انتقال مهارت • • • • • • نمايش عملي ايفاي نقش نوارهاي شنيداري نوارهاي تصويري روش حل مسئله روشهاي توضيحي  -3آموزش و يا انتقال نگرش • نگرش را نمي توان تدريس كرد. • مقدمات تغییر نگرش به ترتیب عبارتند از: )1رعايت نكات اساسي درطرز برخورد با ديگران و موقعيتها )2گفتن نگرش مطلوب مربی مقدمه )3فراهم کردن شرایطی که یادگیرنده نگرش های خود را بشناسند(به طریق بحث و ایفای نقش) )4نزدیک کردن نگرش افراد به برايند ديدگاههاي گروه • ارائه يك الگو از نگرش صحيح ،افراد را به تغيير نگرش ترغيب مي كند. • روش ارزيابي نگرش افراد يادگيرنده قرار دادن او در يك موقعيت ساختگي و يا واقعي و مشاهده گرایش و روش برخورد او با آن امر است. روشهاي آموزش و انتقال نگرش • • • • • • • بازديد از فيلد گردشهاي علمي ايفاي نقش مطالعات موردي نوارهاي شنيداري و تصويري بحثهاي گروهي روشهاي توضيحي عوامل موثر در موفقيت يك دورة آموزشي -3رویکرد آموزشی .1 .2 رويكرد آموزشي تعليمي(از باال به پائين) رويكرد آموزشي مشاركتي  -1رويكرد آموزشي تعليمي • به اين رويكرد رويكرد از باال به پائين ،رويكرد ذخيره اي و رويكرد محتوي محور هم مي گويند. • در اين رويكرد مربي سعي مي كند فاصله آنچه يادگيرندگان مي دانند و آنچه بايد بدانند را كم كند با اين پيش فرض كه يادگيرندگان نقص يا كمبود اطالعات دارند. مزاياي رويكرد تعليمي .1 .2 .3 .4 .5 آسان و سريع است تربيت مربي مسلط بر این رويكرد مشکل نیست. امكانات كمتري مي خواهد در مدت کوتاهی می توان اطالعات زیادی را منتقل کرد. تعداد نفرات بیشتری را می توان در جلسه تحت پوشش قرار داد. معايب رويكرد تعليمي .1در اين رويكرد فرض براين است كه يادگيرندگان نقص يا كمبود اطالعات دارند در صورتي كه ممكن است چنين نباشد. .2اين رويكرد همواره به تغيير رفتار نمي انجامد. .3اين رويكرد بيشتر براي انتقال آگاهي و دانستني ها مناسب است كه اينها هم براي عملي شدن يك رفتار كافي نيستند.  -2رويكرد مشاركتي • • • • • • در اين رويكرد جايگاه محوري از آن يادگيرنده است. در اين رويكرد مشكل يادگيرنده نه نقص اطالعات بلكه كمبود توانائي حل مسئله است. در اين رويكرد نقش مربي به عنوان يك تسهيل كننده است و او نيز خود همه چيز را نمي داند و فقط راهنماست. در اين رويكرد مربي به دانش و تجارب گذشته يادگيرندگان نياز دارد و آموزش را برآنها استوار مي كند. در اين رويكرد از روشهاي مختلف آموزشي استفاده مي شود لذا ميزان يادگيري افزايش مي يابد. در اين روش مربي جايگاهي برابر با يادگيرند گان دارد. مزاياي رويكرد مشاركتي .1 .2 .3 .4 .5 .6 .7 افزايش ميزان يادگيري در اين روش به دليل استفاده از روشهاي مختلف آموزشي خصوصا روشهای یاددهی فعال برجا گذاشتن اثر تجمعي به دليل باالتر بردن توانائي حل مسئله يادگيرندگان اين رويكرد از محدوده كالس فراتر رفته و به زندگي مردم نزديكتر مي شود. در این رویکرد آموزش با تجارب قبلی ارتباط داده می شود. در این رویکرد اطالعات میان اعضاء کالس تبادل می شود. در این رویکرد برای انتخاب محتوای آموزشی بر نیاز شرکت کنندگان تکیه می شود. روشهای استفاده شده در ین رویکرد امکان تغییر رفتار و نگرش را فراهم می کند. معايب رويكرد مشاركتي .1اجراي اين رويكرد نياز به مربي با تجربه و آشنا به اين روش دارد .2اجراي اين رويكرد به زمان بيشتري نياز دارد .3اجراي اين رويكرد به امكانات بيشتري نياز دارد. اهميت انجام ارزشيابي يك جلسه آموزشي • • • • هيچ آموزشي بدون ارزشيابي كامل نيست ارزشيابي آموزگار را از تغيير رفتار صحيح آموزش گيرنده مطمئن مي كند. ارزشيابي آموزش گيرنده را به فراگيري مطالب بيشتر تشويق مي كند. ارزشيابي اشكاالت برنامه را به مربي نشان ميدهد و به اصالح روش آموزشي او كمك مي كند. روشهاي اداره جلسه -1مشاركتي -2تعليمي هرچه روش اداره جلسه به روشهاي مشاركتي نزديكتر در باشد و نيز هرچه تعداد حواس درگيريادگيرندگان جريان آموزش بيشتر باشد يادگيري موثرتر است. قبل از شروع هر مرحله از آموزش مي بايست با شاگردان صحبت كرد و از يادگيري آنها اطمينان حاصل كرد. اصول آموزش بزرگساالن گردآوري ،ترجمه و تدوين دكتر محمد رضا كريمي – كارشناس آموزش سالمت با همكاري دكتر پونه سروروان – كارشناس آموزش سالمت دكتر محمد حسين زير نظر شريفي – كارشناس مسئول واحد ارتباطات و آموزش سالمت زمستان 86 پس از پايان اين جلسه انتظار مي‌رود شركت كنندگان بتوانند: .1 .2 .3 .4 .5 اصول يادگيري در خردساالن را نام ببرند. اصول يادگيري در بزرگساالن را نام ببرند. راههائي را براي يادگيري بهتر بزرگساالن ذكر كنند. موانع يادگيري را نام ببرند. اصول سازماندهي فكري جهت آموزش بزرگساالن را نام ببرند. ما امروزه چگونه ياد مي گيريم؟ • • • • انسانها هر روزه و بطور فعال در حال افزايش دانش خود هستند. دانش و اطالعات بصورت غير فعال كسب نمي شود. دانسته هاي قبلي زمينه ساز دانش جديد هستند. دانسته هاي امروز زمينه ساز دانش فردا است. ياد گيري از طريق نظاره كردن بر امر آموزش صورت نمي گيرد. • ياد گيرنده صرفا با نشستن در كالس درس شما و گوش كردن به تعاليم شما و حفظ كردن و پاسخ دهي به سئوالت شما چيز زيادي ياد نمي گيرد. ياد گيرنده بايد در مورد آنچه آموخته است : بحث كند مطلب بنويسد آنها را با تجارب گذشته خود پيوند دهد در زندگي روزمره خود بكار ببندند. آنها بايد آنچه را يادگرفته اند جزئي از وجودشان كنند. اصول يادگيري • اصول يادگيري در خردساالن بيشتر به موضوع توجه دارند ‏ به آينده نظر دارند ‏ غالبا جهت تغيير جهت و جهت گيري نسبت به يك موضوع به بزرگساالن وابسته اند. ‏ پذيرش بيشتري نسبت به تغييرات مورد نظر در آموزش داده شده دارند. ‏ اغلب براي آينده نا معلوم تربيت مي شوند ‏ اغلب به ديگران خصوصا بزرگساالن و گروه همساالنشان براي تغيير رفتار وابسته اند. اصول كليدي در يادگيري بزرگساالن • اصول يادگيري در بزرگساالن زماني به یادگیری رو می آورند که به آن مطلب برای حل مسئله خود احساس نیاز کنند. به شدت اعتقاد دارند كه بايد در تغيير رفتار خودمختار و غير وابسته به ديگران باشند. به تجارب قبلي خود بسيار اهميت ميدهند حتي اگر تجارب مضري بوده باشد در مراحل خاصي از زندگي كه خواستار نتايج معين تغيير رفتار هستند آماده يادگيري هستند. به نتایج نهائی امر توجه دارند و بر مشکلی که باید با آن آموزش حل و فصل شود تمرکز می کنند. غالبا به اطالعات جدید منتقل شده به آنها مشکوک هستند. ‏در جستجوی ربط موضوعات با مسائل دیگر هستند. براي اينكه فرد بزرگسال بهتر ياد بگيرد باید از آنها خواست که: • • • • • • اطالعاتي را كه آموخته است به زبان خود بازگو كند. مثالهائي در اين خصوص بيان كند. در شرايط مختلف و مدلهاي مختلف اين آموخته ها را تشخيص دهد. ارتباط بين مطالب جديد را با ديگر واقعيتها و ايده ها دريابد. برخي از پي آمدهاي تغيير رفتار جديد را پيش بيني كند. مخالفتهاي خود را با اطالعات جديد بيان كند. براي اينكه فرد بزرگسال بهتر ياد بگيرد باید : • • • • به او احترام بگذاريد. در او احساس امنيت ایجاد کنید. آنچه مي آموزد كاربرد داشته باشد. آنچه مي آموزد با تجارب قبلي او ربط داشته باشد. موانع يادگيري • • • • • • • • • • اعتماد به نفس پائين عدم تمايل به مساعدت شما در آن موضوع خاص اطمينان نداشتن به خود در موفقيت در تغيير رفتار انگيزه كم ونامشخص بي توجهي و يا عدم مشاركت در حين آموزش روشهاي بدست آوردن اطالعات بيشتر در رتبطه با موضوع از طرق غير علمي اضطراب و احساس نا امني دانش ناكافي فرد در رابطه با موضوع نگراني هاي شخصي ،مالي ،اجتماعي عدم وجود شرايط فيزيكي ،رواني ،يا سالمتي مناسب جهت يادگيري اصول يادگيري در بالغين بر فعاليتهائي كه در برنامه ريزي و اداره جلسه و ارزشيابي فعاليتهاي آموزشي بالغين استفاده مي شوند تاكيد دارد.  -1بزرگساالن بايد بخواهند تا ياد بگيرند بزرگساالن براي اين نكته كه در فعاليتهاي يادگيري حضور داشته باشند و مشاركت كنند كامال آزادند برخي برنامه هاي آموزشي به مشاركت فعال يادگيرنده نياز دارد موثر بودن فرآيند يادگيري و دستيابي به هدف نهائي آن(تغيير رفتار) به انگيزه شخصي ارتباط دارد براي اينكه افراد در فعاليتهاي يادگيري مشاركت كنند بايد در آنها احساس نياز كرد  -2بزرگساالن باانجام دادن ياد مي گيرند بزرگساالن با مشاركت مستقيم در روند يادگيري بهترين ياذگيري را دارند آموزش بزرگساالن را از نقطه آغاز برنامه ريزي كنيدسپس از هر فرصتي براي راغب كردن آنها به امريادگيري استفاده كنيد.  -3بر روي مسائل واقع بينانه تمركز كنيد به بزرگساالن بايد دانش و مهارتي را كه بالفاصله امكان بكار گيري آن وجود دارد آموزش داده شود بزرگساالن زمان كافي و صبر و شكيبائي الزم را براي يادگيري اطالعات غير مرتبط ندارند از روشهائي استفاده كنيد كه بر پايه استنتاج است از روشهاي عيني تدريس استفاده كنيد مثل:مطالعه موردي، ، ،ايفاي نقش، Demonestration ، براي بزرگسال مسئله اصلي را مشخص و توصيف كنيد راه حلهاي جايگزين رفتار غير بهداشتي را پيشنهاد كنيد نتيجه گيري فرد از مجموع مفاهيم منتقل شده انجام خواهد شد راهكارهاي استنتاجي نسبت به راهكارهاي قياسي براي بزرگساالن موثرتر است براي راهنمائي بزرگساالن جهت حل مشكل مثالهاي بسياري بزنيد .مثالهائي كه هم دانش و مهارت آنها را افزايش دهند و هم تغيير نگرش در آنها ايجاد كند اطالعاتي كه از راههاي استنتاجي بدست آيد ماندگارتر هم هستند  -4تجربيات گذشته روند يادگيري را تحت تاثير قرار ميدهد تجربيات چه مثبت چه منفي روند يادگيري را تحت تاثير قرار مي دهد تجربيات يك جمع بزرگسال درخصوص يك موضوع معين مي تواند بسيار متنوع باشد تجربيات يك صفت و شاخص تجمعي هستند تجربيات گذشته يادگيرنده در خصوص يك موضوع بايد مرتب و منظم شود اضافه كردن يك دانش جديد يا يك مهارت ،وابسته به حوادث اتفاق افتاده در زندگي است آموزش دهنده بزرگساالن بايد از اثرات مثبت و منفي تجربيات گذشته اطالع داشته باشد تجربيات مثبت كيفيت يادگيري را افزايش ميدهند تجربيات منفي كيفيت يادگيري را كاهش ميدهند.  -5محيط هاي يادگيري بي تكلف تبعيت سفت و سخت از قوانين آموزشي مانع از يادگيري بزرگساالن است. به بزرگساالن براي دخيل شدن كامل در روند آموزش اختيار دهيد. اغلب بزرگساالن راهكارهاي رفتاري را قبول مي كنند. قبول كردن وابسته به درگير شدن در كار است. بزرگساالن قوانين نحوه عمل كرد خود را خود تدوين مي كنند. خود يادگيري را در بزرگساالن بايد تقويت كرد. آنها را بر تمركز بر چشم اندازهاي مثبت يادگيري توانمند كنيد. مهلت دهي براي تغيير رفتار يك ضرورت است مهلت برنامه ريزي شده جهت تغيير رفتار به روند يادگيري كمك مي كند. اجازه دهيد تمام شركت كنندگان در روند يادگيري مشاركت كنند. بحثهاي آزاد و بي تشريفات را تقويت كنيد.  -6تنوع در روشهاي تدريس بزرگساالن براي يادگيري از حواس مختلف خود بهره مي گيرند. درگير كردن تمام حواس براي يادگيري موثر تر بايد مد نظر باشد. براي در گير كردن حواس مختلف فعاليتهاي متنوع را بايد بكار برد. درگير كردن حواس متعدد ماندگاري آموزشها را افزايش ميدهد. بين كفايت آموزش و موثر بودن آموزش تفاوت وجود دارد. هرچه كفايت آموزش بيشتر باشد يعني مفاهيم بيشتري منتقل شده است هرچه آموزش موثر تر ارائه شده باشد ماندگاري بيشتري خواهد داشت سبك سنگين كردن اينكه آموزشها بايد چه مقدار باشد و بايد در زمان برنامه ريزي انجام شود.  -7راهنمائي كنيد ولي نمره ندهيد بزرگساالن در ارزيابي خود جهت انجام يك عمل كامال مستقل عمل ميكنند. از اينكه مثالي براي ديگران شوند لذت نمي برند. ازتحقير شدن و ريشخند شدن مي ترسند. تمايل دارند در زندگي روزمره تغيير رفتار آنها به اثبات برسد. از بكار بردن استانداردهاي اجرائي سفت و سخت در جلسات يادگيري بزرگساالن پرهيز كنيد.مگر زماني كه واقعا الزم شمرده شده است. پيشنهادات كاربردي براي تسريع در امور را ارائه دهيد. در تدريس از روشهاي محترمانه و غير تهديد كننده استفاده كنيد. به بالغين ياد دهيد كه خود ارزيابي داشته باشند. بالغين از تشويق شدن به جهت ظرفيت هايشان به عنوان يك فرد يادگيرنده سود مي برند.  -8احترام بگذاريد و در آنها احساس امنيت ايجاد كنيد • • • • • بزرگساالن بايد احساس كنند كه نه فقط به استناد آنچه مي داند بله به عنوان يك انسان مورد احترام هستند. احترام قائل شدن در هر فرهنگ و منطقه اي خصوصيات ويژه اي دارد كه بايد به آن توجه كرد. بزرگساالن به اظهار نظر خود بسيار اهميت مي دهند و زماني يادگيري بهتري دارد كه با نظر او برخورد منطقي و صادقانه صورت گيرد. نبايد تصور كرد يادگيرنده كم ميداند بلكه آنها از حوادثي كه براي خودشان يا اطرافيانشان رخ داده اطالعات و تجارب بسياري كسب كرده اند. نبايد از ابتدا به دنبال دادن اطالعات جديد بود بلكه بايد ابتدا دانسته هاي قبلي را بيرون كشيد و سازماندهي كرد.  -9رابطه مربي و يادگيرنده بايد عاطفي،اجتماعي و صميمي باشد • • • • • وجود احسااس صميميت موجب ابراز افكار و نگرانيها و لذت از فضاي آموزش مي شود. مربي بايد يادگيرندگان را با خود برابر بداند . مربي الگوي يادگيرنده است و در جلسه آموزشي عالوه بر دانسته ها رفتار و منش مربي نيز منتقل مي شود. مربي بايد با رفتار خود به يادگيرندگان نشان دهد كه براي آنها اهميت قائل است. به پرسش و پاسخ در جلسه آموزشي بايد پايبند بود . ويژگيهاي ياد گيرندگان • ويژگيهاي يادگيرندگان بزرگسال بزرگساالن در حال آموزش متمركز بر مشكلي هستند كه قرار است از طريق آموزش حل و فصل شود. به نتايج نهائي امر توجه دارند. تصميم گيرنده اصلي در مشاركت در آموزش و تغيير رفتار خود فرد بزرگسال است. غالبا به اطالعات جديد كه به آنها داده مي شود مشكوك هستند. در جستجوي ربط موضوعات به مسائل ديگر هستند. در يادگيري خودشان مسئوليت پذيرند.