اصول بهداشت در مواجهه با تعشعات

اصول بهداشت در مواجهه با تعشعات

اسلاید 1: اصول بهداشت در مواجهه با تشعشعات هسته ای و امواج الکترومغناطیسامیرپور – دکترای تخصصی ( PHD) مهندسی محیط زیستدانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مراغهm.amirpour1128@mrgums.ac.ir

اسلاید 2: تعريف پرتو (Radiation) :پرتو یا تشعشع شكلي از انرژي است كه به صورت امواج یا ذرات در خلأ یا محیط مادی منتشر می شود . عمدتاً قابل حس و لمس توسط انسان نمي باشد . به طوري كه اگر شخصي تا حد مرگ از پرتوهاي يونساز انرژي دريافت كند ، بدنش در حد خوردن يك فنجان قهوه گرم مي شود. گستره استفاده از انرژي هاي هسته اي و امواج الكترومغناطيس :آلايندگي كم ، در دسترس و اقتصادي بودن آنها موجب شده كه انسان آگاهانه و به سرعت، اين انرژي ها را در كليه عرصه هاي زندگي از جمله صنعت، هوا فضا ، توليد نيرو ، تحقيقات ، پزشكي و ........، جايگزين ساير اشكال انرژي نمايد. در اين ارتباط بديهي است به نسبت گستردگي استفاده از آنها، احتمال دريافت انرژي مردم از اين منابع خواسته و يا ناخواسته بيشتر مي شود. بنابراين ضرورت دارد با ايجاد ساختارهاي كنترلي و نظارتي در چهارچوب فرآيندهاي قانوني و مدون، ضمن حداكثر استفاده از اين انرژي ها، كمترين آسيب را متوجه انسان و محيط زيست نمود.

اسلاید 3: منابع مولد انرژي هاي هسته اي و امواج الكترومغناطيس :انسان از دو منبع اصلي طبيعي و غيرطبيعي (مصنوعي) تحت تأثير اين انرژي ها قرار مي گيرد.الف : منابع طبيعي مولد اشعه Natural Sourcesب : منابع مصنوعي مولد اشعه (بشر ساخت) Artificial Sourcesانواع پرتوها : پرتوها به دو دسته كلي تقسيم مي شوند :الف : پرتوهاي يونساز Ionizing Radiation ب : پرتوهاي غيريونساز Nonionizing Radiation

اسلاید 4:

اسلاید 5: الف : پرتوهاي يونساز: Ionizing Radiation اگر مقدار انرژي پرتو در حدي باشد كه در حين عبور از هوا، توانايي يونيزه كردن اتم هاي هوا را دارا بوده و يا در صورت برخورد با بافت بيولوژيكي، توان آسيب به باندهاي شيميايي بافت را داشته باشد يونساز محسوب مي گردد. از نظر انرژي، پرتوئي توان يونسازي را دارد كه حداقل حاوي 4/12 الكترون ولت انرژي بوده و طول موج آن كمتر از 100 نانومتر باشد. ب : پرتوهاي غيريونساز: Nan ionizing Radiationپرتوهايي كه حاوي انرژي مي باشند و توان ايجاد آسيب به انسان و موجودات زنده را دارند اما مقدار انرژي آنها و ويژگي هاي آسيب رساني آنها با پرتوهاي يونساز متفاوت است. اين پرتوها شامل تشعشعاتي با طول موج بيشتر از 100 نانومتر مي باشند. بديهي است كه انرژي هر الكترون پرتو هاي غير يونساز كمتر از 4/12 ولت مي باشد.

اسلاید 6: ميزان پرتوگيري انسان از كدام منابع بيشتر است؟ الف : پرتوهاي يونساز طبيعي : تقريباً بيش از 80 درصد پرتوگيري انسان از اين نوع پرتوها مي باشد كه شامل موارد زير است.1.  گاز راديواكتيو رادون 222 : بيش از 50 درصد پرتو گيري انسان را اين گاز به خود اختصاص مي دهد. رادون 222 از دختران اورانيم بوده ومواجهه با آن موجبات ايجاد گسترده سرطان ريه را فراهم مي آورد. بطوريكه WHO اين گاز را به عنوان دومين عامل سرطان ريه بعد از سيگار معرفي كرده است. 2. پرتوگيري هاي داخل بدني (Internal) : دومين پرتو طبيعي يونساز، پرتوگيري از منابع داخل بدني است كه توسط آب و غذا وارد بدن شده و حدود 10 درصد آسيب هاي طبيعي پرتويي ( از 80 درصد فوق الذكر) را به انسان تحميل مي نمايد. لذا توجه جدي به تغذيه مردم از ديدگاه كاهش پرتوگيري ها، از اهميت ويژه اي برخوردار است.3. پرتوگيري انسان از منابع يونساز كيهاني : نظر به اين كه تشعشعات كيهاني عموماً يونساز و پرانرژي مي باشند به محض ورود به اتمسفر كره زمين و مواجهه با اتم هاي عناصر، راديوايزوتوپ هاي مختلف را توليد مي نمايند كه در صورت مواجهه انسان با اين راديوايزوتوپ ها موجبات تهديد سلامت را فراهم مي آورند.

اسلاید 7: ب : پرتوگيري غيريونساز طبيعي :عمده ترين منبع طبيعي غيريونساز، تشعشعات خورشيدي مي باشد.پ : پرتوهاي غير طبيعي (يونساز و غيريونساز) : همچنان كه ذكر شد انرژي هاي هسته اي و امواج الكترومغناطيس در كليه امورات زندگي به كار گرفته مي شوند و اين بكارگيري روزافزون نيز مي باشد. براي مثال مي توان به تعدادي از كاربري هاي آن ها اشاره كرد:1 .   پرتوپزشكي (پرتوتشخيصي- پرتودرماني)2 .  توليد نيرو3 .  عمق سنجي، سطح بندي، ضخامت سنجي و ... در كليه صنايع4 .  علوم فضائي5 .  علوم كشاورزي6 .  علوم تحقيقات و فناوري7 .   ارتباطات الكترونيكي و دنياي مجازي 8 .   ...

اسلاید 8:

اسلاید 9:

اسلاید 10:

اسلاید 11:

اسلاید 12: Alpha radiation

اسلاید 13: Gamma radiationGamma radiation is electromagnetic radiation composed of photons, which are small packets of energy with no mass and are of the same nature as X-rays, light, or radio waves.

اسلاید 14: Beta radiation

اسلاید 15: پرتو با بدن چه کار می کندبازسازیسرطانمرگ سلولی

اسلاید 16: برنامه های بهداشت پرتوها (بهداشت مواجهه با تشعشعات هسته ای و امواج الکترو مغناطیس ) پرتو هاي طبيعي :برنامه ملی بهداشت گاز رادون برنامه بهداشت تشعشعات خورشیدی پرتو هاي مصنوعي :برنامه بهداشت مراکز کار با اشعه در امور پرتو پزشکی برنامه مواجهه بهداشتی مردم با حوادث پرتوئی برنامه بهداشت مواجهه با تشعشعات ارتباطات الکترو نیکی و دنیای مجازی ( ( RF & MWبرنامه بهداشت میدان های الکترو مغناطیس فركانس هاي بشدت پائين ELF

اسلاید 17: برنامه ملی بهداشت گاز رادون 1

اسلاید 18: RADON؟