صفحه 1:
بسم الله الرحمن الرحيم
مرح جح
فصل ©: اصول بودجه(0)
كتاب بودجه : منشي زاده - موسي خاني
be,
تت
صفحه 2:
جايكاه اصل در بودجه
هر علمى بر يايه هاى اصولى ثابت استوار است.بودجه نيز براصول و
ا ا 0
ا م ۱
31
البته بيش از ((سه))هم اين اصول به صورت يراكنده ودر لابلای
ا ل ا ل ا ل 0 1 ل
.از ((سه))بنه یادگار مانده است
صفحه 3:
اصل سالانه بودن بودجه
از زماتی که بودجه در اداره امور کشورها وارد گودید همیشه آن را
=I TON ene ۱
بعلت می باند
جنبه فنق1
جنبه سیاسی2
صفحه 4:
جنبه فنى
ا ا
می گردد و لذا باید در یک فاصله زمانی باشد.فاصله زمانی در
اختیار قانونگذار می باشد
۱ eis Ie SSeS eae]
,طلید عبث خواهد بود
,زمان های طولانی بیش از یکسال پیش بینی دقیق را مشکل می کند
بنا براين در زمان ((يكسال))امكان بيش بينى نزديك به واقعيت بيشتر
سا
صفحه 5:
جنبه سپاسی
ا ل Oey erie Ip yreee ۱
ببرای برنامه خود جلب نماید اهمیت بسیار. دارد
0 15" PR Ton COSY
ليات دولت آأكاهى يابند وبر آن صحه كذارند و يا تغيير ۳9
.جهت برناامه هارا از دولت بخواهند
صفحه 6:
اعتبارات برنامه ای
نيازهاى اقتصادى جديد ايجاب مى كند كه برنامه ريزان ضمن اصل
tee eed ا ل ل
بنا بر اصل سالانه بودن بودجه اعتبارات مصوب فقط در طول سال
قابل مصرف می باشد و قابل انتقال به سال بعد نیست
و باید مانده اعتبارات مصرف نشده هر سال حداکتر تا پایان فروردین
ماه سال بعدبه خزانه بر گشت داده شود
VES CeO | ا له
ویا دولت مجبور به انجام عملیاتی باشد که اجرای آن بیش ازیکسال
ا مت لحي لتر جد
صفحه 7:
بودجه كمتراز يكسال
ا و ...دولت نمی
oe Coe ETE ال
مجلس تا فراهم شدن امكانات لازم براى تصويب بودجه ساليانه»بودجه
R Peete yenly ا لات ل 2521211
oe sy eg peek, رطا
صفحه 8:
ی
یکی از دلایل رعایت اصول فوق؛فراهم نمودن تسهیلات لازم جهت
اتخاد تصمیم بر مینای کل اطلاعات مورد نیاز در تصویب و ایجاد
زمینه های لازم برای آگاهی جامعه از کل سیاست های دولت در
یک سال و ارزیابی نتایج آن دانست.و اضح است اگر بودجه واحدی
ا ا ee De
که یکی از مهمترین حقوق اساسی آنان است و نیز به درک کامل قوه
ل SS yee
صفحه 9:
اصل جامعیت بودجه
بدو ستؤوم ادال در اين انسل ستبال سن كود
تا ا ا ا ا 0ل
EN ا 1۹
هاى دولتى»موسساتدولتىو موسساتانتفاعىولبسته به دولتفهاد هاى
النقلابىو كلياه دستكاههايوكه به نحوواز لنحا ازبودجه دولت
ا ل ل 0000
2
بايد ارقام در لمد و هزینه منظور شده در بودجه به صور نک امل2
ay eer ل
صفحه 10:
اصل شا مليت يا تفصيل
به موجب اين اصل بودجه دولت بايد به صورت مشروح به ريز و
تفصیل تهیه وتنظیم و به مجلس تقدیم گردد.د رآمد در لایحه باید یه
صورت مشروح و دستگا هی طبقه بندی شده و هزینه های هر
دستگاه در قالب برنامه ها و مود هزینه و به تفکیک هز ینه های
ees عمرانی ونیز ملی و استانی به شهرى و روستا يى درج
ردد
رعایت این اصل موجب می گردد نظارت مجلس ازطریق نمایندگان
مردم و سازمان های نظارتی مانند دیوان محا سبات بر درآمد ها و
هزينه ها ىاكشور,.به نحو موثر تحقق يافته و تسهيلات لازم نيز
.برای انجام این امر فراهم شود
صفحه 11:
اصل تخصیص
بر طبق اصل تخصيص تمام ارقام مندرج در بودجه بايد به همان وضع
و ترتيبى كه قانون بودجه و ييوست هاى منضم به آن تعيين و به
تصویب مجلس رسیده است وصول شده و یا به مصرف رسد
ae eer owns Tees Sern |
0
مفاد اصل ©© قانون اساسى تأ كيد بر رعايت اصل فوّق دازّد وآن.را
بو از از وظایف عمده دیوان محاسبات کشور مطرح می
صفحه 12:
9 ee
به موجب اين اصل كه در يى ناخالص منظور كردن ارقام به وجود مى
آید نمی توان و نباید در بودجه بعضی از در آمد ها برای انجامهزیته
.های مشخصی تخصیص داد
اصل جامعیت بودجه ایجاب می کند کلیه در آمد ها در خزانه متمرکز و
کلیه پرداخت ها از طریق انجام شود,ولی این اصل در عمل کمتر با
«۰
.اين عدم رعايت در مواردى جنبه قانونى داشته است
ا ات
براه آهن سراسرى از محل ماليات بر قند و شكر و جاى دانست
صفحه 13:
7
اصل انعطاف پذیری در زبان مالی به معنای اصلاح بودجه است و عبا
ا ا ل ل ل
لس ا لب
و
دستگاه و اضافه نمودن همان مبلغ به پاره ای از مواد و برنا مه ها
Ceneye kere eis FO -SeE ene eles ۱
ies Tet ey Sy cere eS) ا ل 3
.مديران براى حل مسائل و مشكلات آنان فراهم مى سازد
صفحه 14:
اصل تخمينى بودن در آمدها
این اصل تاکیدی بر این مطلب آئنت که منظور شدن مبلغی تحت عنوان
ا ار سا(
قانونى وتنها به استناد اين باشد كه درآمد مزبور در سند بودجه
بر زر زا
باید توجه داشت که بودجه پس از تصویب در مجلس ارزش قانونی پیدا
می کند .اما اجاژه دریافت در آمد یک اجازه مشروط است و دریافت
در آمد های لازم بدون وجود قانون جداگانه عملی تیتعت
اتنهاوجود ارقام در آمد در سند بودجه »بدون آنكه قانون وصول آن از
ما ات
صفحه 15:
اصل تحديدى بودن هزينه ها
بر اساس این اصل انجام هزینه های دستگاه ها ی اجرایی در چارچوب
اعتبارات مصوب امكان يذير است و انجام هزينه ها بيش از اعتبارات
,مصوب و انجام أن تخلف محسوب مى شود
Bates ا ل ا ا elo nney
تأمین اعتبار بیش از اعتبار مصوب آشاره به موضوع فوق دارد
ا ل te Les ۱
شود منظور شدن اعتبار در بودجه یک دستگاه اجرایی تکلیفی برای
انجام دادن هزینه توسط دستگاه مزیور از نظر حقوقی در برندارد
ننه عبارتى تصويب اعتبارات اجازهخرج است نه تكليف به آن
بسم هللا الرحمن الرحیم
موضوع
فصل :2اصول بودجه()1
كتاب بودجه :منشي زاده – موسي خاني
:تنظيم
قاسم فاضلي
پائیز86
جایگاه اصل در بودجه
هر علمی بر پایه های اصولی ثابت استوار است.بودجه نیز براصول و
.پایه های نهاده شده که از آنها به اصول بودجه یاد می شود
تدوین این اصول اولین بار در سال 1885توسط ((لئون سه))انجام
.گرفت
البته پیش از ((سه))هم این اصول به صورت پراکنده ودر البالی
نوشته های علمای اقتصاد و مالیه یافت می شد ولی مدون نمودن آن
.از ((سه))به یادگار مانده است
اصل ساالنه بودن بودجه
از زمانی که بودجه در اداره امور کشورها وارد گردید همیشه آن را
برای یکسال در نظر می گرفتند.اصل سالیانه بودن بودجه به دو
:علت می باشد
ف???نی1-
جنبه? ف???نی
?یاسی2-
جنبه? س??یاسی
جنبه فنی
بودجه نوعی برنامه است و هر برنامه ابتدا وانتهایی برای آن پیش بینی
می گردد و لذا باید در یک فاصله زمانی باشد،فاصله زمانی در
.اختیار قانونگذار می باشد
فاصله زمانی کمتر از یکسال به واسطه کارعظیمی که تهیه بودجه می
.طلبد عبث خواهد بود
.زمان های طوالنی بیش از یکسال پیش بینی دقیق را مشکل می کند
بنا براین در زمان ((یکسال))امکان پیش بینی نزدیک به واقعیت بیشتر
.خواهد بود
جنبه سیاسی
از این جهت که دولت هر? ساله مجبور است نظرمجلس را
.برای برنامه خود جلب نماید اهمیت بسیار? دارد
در صورتی که این زمان افزایش یابد نمایندگان مردم نمی توانند به
موقع از عملیات دولت آگاهی یابند وبر آن صحه گذارند و یا تغییر
.جهت برنا مه ها را از دولت بخواهند
اعتبارات برنامه ای
نیازهای اقتصادی جدید ایجاب می کند که برنامه ریزان ضمن اصل
.سالیانه بودن بودجه به آینده طوالنی تری توجه نمایند
بنا بر اصل ساالنه بودن بودجه اعتبارات مصوب فقط در طول سال
.قابل مصرف می باشد و قابل انتقال به سال بعد نیست
و باید مانده اعتبارات مصرف نشده هر سال حداکثر تا پایان فروردین
.ماه سال بعد به خزانه برگشت داده شود
.مگر آنکه تعهداتی ایجاد شده و پرداخت نشده باشد
ویا دولت مجبور به انجام عملیاتی باشد که اجرای آن بیش ازیکسال
زمان می برد و سفارشاتی انجام می دهد که باز پرداخت آن در چند
سال باشد
بودجه کمتراز یکسال
در مواردی به لحاظ بحرانهای سیاسی،اقتصادی،مالی و...دولت نمی
.تواند بودجه را به موقع تهیه و تنظیم نماید
مجلس تا فراهم شدن امکانات الزم برای تصویب بودجه سالیانه،بودجه
هایی را به صورت 2/12، 1/12و...یعنی بوجه های یک
.ماهه،دو ماهه و ..می باشد به تصویب می رساند
اصل وحدت بودجه
یکی از دالیل رعایت اصول فوق،فراهم نمودن تسهیالت الزم جهت
اتخاذ تصمیم بر مبنای کل اطالعات مورد نیاز در تصویب و ایجاد
زمینه های الزم برای آگاهی جامعه از کل سیاست های دولت در
یک سال و ارزیابی نتایج آن دانست.واضح است اگر بودجه واحدی
وجود نداشته باشد به آگاهی عموم مردم بر درآمد ها و مخارج عمومی
که یکی از مهمترین حقوق اساسی آنان است و نیز به درک کامل قوه
.مقننه از محتوای بودجه لطمه شدید می زند
اصل جامعیت بودجه
:دو مفهوم اساسی در این اصل دنبال می شود
دولتب???ایستیک???لیه? در آ?مدهایو هزینه? هایخ?ود را ا?عم? از عمرا?نیو1-
یا?عم? از وزا?تخانه? ها و ش??رک?ت
ج?اریوهمچنینا?عتبارا?تدستگاه? هایا?جرا?ی ،
ها ی دولتی،موسساتدولتیو موسساتا?نتفاعیوا?بسته? ب???ه? دولت،ن??ه?اد های
ا?نقالبیو ک???لیه? دستگاهه?اییک???ه? ب???ه? ن??حویاز ا?نحا ازبودجه? دولت
ب???ه?ره? مند میش??وند را ب???اید در س??ند ب???ودجه? جمع? آوریو ب???ه? مجلس
.ت???قدیم? ک???ند
ب???اید ارقام? درآ?مد و هزینه? منظور ش??ده? در ب???ودجه? ب???ه? ص??ورتک???امل2-
.و ب???ه? ش??کلن??ا خ?ا??لصن??وشته? ش??وند ن??ه? ا?ینکه? ب???ا هم? ت???ه?اتر ک???نند
اصل شا ملیت یا تفصیل
به موجب این اصل بودجه دولت باید به صورت مشروح به ریز و
تفصیل تهیه وتنظیم و به مجلس تقدیم گردد.درآمد در الیحه باید به
صورت مشروح و دستگا هی طبقه بندی شده و هزینه های هر
دستگاه در قالب برنامه ها و مواد هزینه و به تفکیک هز ینه های
جاری و عمرانی ونیز ملی و استانی به شهری و روستا یی درج
.گردد
رعایت این اصل موجب می گردد نظارت مجلس ازطریق نمایندگان
مردم و سازمان های نظارتی مانند دیوان محا سبات بر درآمد ها و
هزینه ها ی کشور به نحو موثر تحقق یافته و تسهیالت الزم نیز
.برای انجام این امر فراهم شود
اصل تخصیص
بر طبق اصل تخصیص تمام ارقام مندرج در بودجه باید به همان وضع
و ترتیبی که قانون بودجه و پیوست های منضم به آن تعیین و به
.تصویب مجلس رسیده است وصول شده و یا به مصرف رسد
بنا براین هزینه های هر دستگاه باید در چار چوب عملیات،برنامه ها و
.مواد مصوب صورت گیرد
مفاد اصل 55قانون اساسی تأ کید بر رعایت اصل فوق دارد وآن را
به عنوان یکی از از وظایف عمده دیوان محاسبات کشور مطرح می
.کند
اصل عدم تخصیص
به موجب این اصل که در پی ناخالص منظور کردن ارقام به وجود می
آید نمی توان و نباید در بودجه بعضی از در آمد ها برای انجامهزینه
.های مشخصی تخصیص داد
اصل جامعیت بودجه ایجاب می کند کلیه در آمد ها در خزانه متمرکز و
کلیه پرداخت ها از طریق انجام شود.ولی این اصل در عمل کمتر با
.قاطعیت اجرا شده است
.این عدم رعایت در مواردی جنبه قانونی داشته است
اولین جلوه عدم رعایت این اصل را در بودجه ایران می توان ساخت
.راه آهن سراسری از محل مالیات بر قند و شکر و چای دانست
اصل انعطاف پذیری
اصل انعطاف پذیری در زبان مالی به معنای اصالح بودجه است و عبا
رتست از تغییر و جابجایی در موارد هزینه و برنامه های دستگاه
اجرایی بدون آنکه در سر جمع اعتبارات مصوب تغییر حاصل شود
یعنی با اجازه کاهش مبلغ بعضی از مواد برنامه ها ی مصوب یک
دستگاه و اضافه نمودن همان مبلغ به پاره ای از مواد و برنا مه ها
ی دیگربه شکلی که در کل اعتبارات مصوب آن دستگاه تغییری به
وجود نیاید زمینه الزم را تا حدودی برای اختیار و آزادی عمل
.مدیران برای حل مسائل و مشکالت آنان فراهم می سازد
اصل تخمینی بودن در آمدها
این اصل تاکیدی بر این مطلب است که منظور شدن مبلغی تحت عنوان
در آمد از افراد جامعه اعم از حقیقی و یا حقوقی بدون وجود مجوز
قانونی وتنها به استناد این باشد که درآمد مزبور در سند بودجه
.منظور شده است
باید توجه داشت که بودجه پس از تصویب در مجلس ارزش قانونی پیدا
می کند .اما اجازه دریافت در آمد یک اجازه مشروط است و دریافت
.درآمد های الزم بدون وجود قانون جداگانه عملی نیست
تنهاوجود ارقام در آمد در سند بودجه ،بدون آنکه قانون وصول آن از
تصویب مجلس گذشته باشد نمی تواند مجوزی برای وصول در آمد
.باشد
اصل تحدیدی بودن هزینه ها
بر اساس این اصل انجام هزینه های دستگاه ها ی اجرایی در چارچوب
اعتبارات مصوب امکان پذیر است و انجام هزینه ها بیش از اعتبارات
.مصوب و انجام آن تخلف محسوب می شود
ماده 93قانون محاسبات عمومی مصوب 1366در خصوص
.تأمین اعتبار بیش از اعتبار مصوب اشاره به موضوع فوق دارد
همانطور که انجام هزینه بیش از اعتبار مصوب خالف محسوب می
شود منظور شدن اعتبار در بودجه یک دستگاه اجرایی تکلیفی برای
.انجام دادن هزینه توسط دستگاه مزبور از نظر حقوقی در برندارد
.به عبارتی تصویب اعتبارات اجازهخرج است نه تکلیف به آن
