اصول نسخه نویسی

صفحه 1:


صفحه 2:
* نسخه بخش مهم از مراحل درمان بیماری میباشد بی توجهی نسبت به رعايت دقيق اصول نسخه نويسى ميتواند منجر به بروز مشکلاتی گردد تعریف: © نسخه عبارتست از يك دستورداروئى كه بطوركتبى ويا شفاهى از طرف يزشك ,2دندايزشك ماما ويا ساير افراد ى كه مطابق قانون ‎=CaEp eS)‏ را ‎J‏ وجه مشخصه ای که سخه دار ویی باید دار باشد این است که داروئى معين درزمان مشخص جهت فرد بخصوصى تجويزشود. ‎ 

صفحه 3:
‎ee‏ وك سق ار رن ‏» |)-نام»آدرس وتلفن نويسنده نسخه ‏* نام وآدرس وسن بيمار ‏ح-تاریخی که نسخه نوشته شده است:011010 0۳65 0۲ 01216 ‏* فیدتاریخ نوشته شدن نسخه برای استناد در موارد قانونی ودرماتی ضروريست وبرا ى داروهاى مخدر ويا ساير داروهائى كه از نظر قوانين مملكتى تحت كنترل مى باشتد اهميت خاص دارد. ‏ا ا ل ا ا ‎ee‏ ‎eG) Gol‏ ( ۳ ار اسر بارعا را ی فا ار ‎TS‏ ‎ 

صفحه 4:
ANAC cctarr a Vie ime Bene eee te Er ae » سرنسخه يا شروع نسخه بعنوان يك سمبل با علامت +إ|و)ا درهم ادغام شده مشخص مى شود.به نظر مير سد مخفف شدد كلمه لاتين هت وأء 5 بسن در یافت کنید باشد برسر, از مورخین این سمبل را از ستاره ژوبیتر میدانند که توسط قدما بعنوان كمك كننده به بهبودى بيماران بكار مى رفته ‎Oey nas ep‏ ور رل ترار ترا 

صفحه 5:
ن نام بوده وحاوى اسامى مى 9 

صفحه 6:
درمورد هرقلم داروی تجویز شده بطورمعمول 5 02 0 sas ‏ا‎ 4 

صفحه 7:
خطاهای ناشی از عدم رعایت اصول نسخه نویسی: و( املایی مخصوصاً درحالتهایی که خط پزشک خوانا نباشد ویا املاءكلمه را كامل ننويسد مثل :10مء 60018 ,202138 ‎methimazole,methocarbamol,metronidazole‏ ا ا ل ا ال كار رل )!3 ‎te (Od‏ کر ۱0 خطای فاشی ارتحویل یک شعل دار ویجری فعل دیور (کسول 0 © خطاى ناشى از تحوه مصرف (تزريق |/[|بجاى ‎(IM‏ خطای ناشی از تحویل تعداد مور دنظر دار و 

صفحه 8:
روط ل 2 بر کر ا توضيحات مربوط به نحوه كاربرد صحيح را نيز براى وى بايد بيان 

صفحه 9:
| ee ey ene 9s Sos eet tea ‏دربيشتر موارد منجر به عدم راهنمائى بيمار ورعايت نكردن‎ ‏'ميشود.‎ Des pay fa ‏یت پایستی درسورد‎ eee 

صفحه 10:
ENSUE ee Te) Deka WEE eRe ‏مصرف نميكنند كه علل آن عبارتست ان:‎ تم 6 ار سل ار سر 

صفحه 11:
‎SNOT MEST J‏ ا ا ا ا ‎Jy‏ تن بل زرا بت ‎ 

صفحه 12:
‎Ca nee cael‏ ل ‏* دراین قسمت ذکر دستورات خاصی توسط پزشک لازم 0 ادقعائي كه ات ‎ 

صفحه 13:
برخی از نکات مفیددرنسخه نویسی : * همه بيماران نياز به درمان با دارو ندارند ودربسيارى از موارد باراهنمائى كردن ودرمان غيرداروئى مشكل بيمار حل ميشود. » هركز از نام شيميايى دارو استفاده نكنيد بويزه آنهائى كه باييشوند عدد هستند تام دار ونباید به اختصار نوشته شود وبجز درموارد ‎eS‏ شكل دارو برا ى بيمار مزيت داشته باشد استفاده از نام ژ نریک ار جحیت دار د » در صورتى كه از نام تجارى استفاده شود ويا يرشك قصد دارد نوع داروی بیمار در دوران درمان ثابت بماند می بایست نام رنريك دارو نوشته شود و.بدنبال آن كارخانه سازنده درون يرانتز ‎eye yl‏ ۱ ۱ ا ا ‎RE SN‏ د ۷ 

صفحه 14:
* توصیه میشود واحد داروئی حتی برای فراورده هائی که فقط با یک واحد معين دردسترس هستند نوشته شود زيرا تشخيص دارو را سهل كرده ودر صورتى كه واحدهاى ديكرى دراينده از اين دارو در دسترس قرار گرد از بروز اشتباه جلوگیری شود. ‎Tae‏ لا بعتوان مخفف ][0را استفاده نکنید زیرا ممکنست با. 

صفحه 15:
* هرگر نقطه اعشاری با صفر را بعداز اعداد صحیح قرار ندهید مانند 2.0 بلکه باید بصورت <نوشته شود زیرا اگر نقطه اعشاری جلب توجه نکند ممکنست با دوز (10) بر ابر اشتباه شود ,عدم استفاده از صفر قبل از مميز باعث اشتباه مميز با عدد يى ميكردد. © مطمئن شويد راه تجويز دارو را صحيح نوشته ايد وباعث بروز اشتباه نميشود حتى الامكان تعداد يك دارو را با اعداد رومى ننويسيد جون موجب بروز اشتباه ميشود . » در صورتى كه بيمار دجار افسردكى است ويا خطر خودكشى وجود دارد مقدار کل داروی مورد نیاز باید بطور منقسم نسخه شود بطورى كه هر قسمت در صورت مصرف يكجا كمتراز مقدار ‎cial vets‏ رای رد تا بر ار بل لاذه شوك 

صفحه 16:
* تعداد اقلام داروئی یک نسخه حداقل ممکن باشد زیرا امکان ‎RR Cn Pern eS ee‏ * در نوشتن فرمولاسيونهاى تركيبى ماده داروئى موثر را اول وساير موارد رادر زير آن بنويسيد وكلية اجزاء فرم و لاسيون تركيبى را دريت تروش ‎jg HS‏ تواد فراورده رآ معلوم تمائيد کلیه اجزا ء به درصد ويا به كرم نوشته شود.يعنى بر مبناى واحد بکسال ذرج کر د3. وله روا ح سر رل كر كي را و ‎anes ree eae Sees)‏ ۳ دک زر ۳ شركت ‎ils‏ بات و و تسیر پر رز ‎Ee eyes‏ 

صفحه 17:
درتجویز دارو به بیماران آسیب پذیر (کودکانءزنان باردار وشیرده)سالمندانبیماران کید ی وکلیوی و..) باید احتیاط شود » داروهاى تجويز شده نبايد با يكديكر تداخل خطرناك داشته باشند ا ا ا ا ل 0 2 شخصى واعمال سليقه فردى كه مقبوليت علمى ندارد * در تجویز دارو برای بیمارانی که دار ای ‎EY Sy)‏ را تا هستند دفت نمائید زیرا بسیاری دارو ها حاوی این مواد هستند( شربت و الگزیر حاوی فند والگزیر حاو ی الکل است) * سدیم یا پتاسیم بنزاتین پنی سیلین میتواند تعادل الکترولیتی ر ادچار ‎BDI A‏ ار الكتروليتها را وارد بدن ميكند 

صفحه 18:
| * پودر ۴۵۷۵6۲ © شياف 5 0501م ملا5 9 00 ا ا م ات 

اصول نسخه نویسی دکتر منصوره مومن هروی متخصص عفونی-استادیار دانشگاه علوم پزشکی کاشان اصول نسخه نویسی صحیح نسخه بخش مهم از مراحل درمان بیماری میباشد بی توجهی نسبت به رعایت دقیق اصول نسخه نویسی میتواند منجر به بروز مشکالتی گردد تعریف: نسخه عبارتست از یک دستورداروئی که بطورکتبی ویا شفاهی از طرف پزشک ،دنداپزشک ،ماما ویا سایر افراد ی که مطابق قانون اجازه تجویز دارو را داشته باشند صادر میگردد وجه مشخصه ای که نسخه دارویی باید دارا باشد این است که داروئی معین درزمان مشخص جهت فرد بخصوصی تجویزشود. مشحصات یک نسخه داروئی -1 نام،آدرس وتلفن نویسنده نسخه -2 نام وآدرس وسن بیمار -3 تاریخی که نسخه نوشته شده استdate of prescription: قیدتاریخ نوشته شدن نسخه برای استناد در موارد قانونی ودرمانی ضروریست وبرا ی داروهای مخدر ویا سایر داروهائی که از نظر قوانین مملکتی تحت کنترل می باشند اهمیت خاص دارد. درمورد نسخ حاوی داروهای قابل تجدید درصورتی که بیش از 6 ماه از تاریخ نوشتن چنین نسخه ای گذشته باشد پیچیدن مجدد آنها غیر مجاز است ودربسیاری از کشورها یک نسخه 3-6ماه اعتبار دارد. -4عنوان نسخه یا سرنسخهThe Superscription : سرنسخه یا شروع نسخه بعنوان یک سمبل با عالمت RوX درهم ادغام شده مشخص می شود.به نظر میر سد مخفف شده کلمه التین Recipeبمعنی دریافت کنید باشد برخی از مورRخین این سمبل رRا از ستاره ژوبیتر میدانند که توسط قدما بعنوان کمک کننده به بهبودی بیماران بکار می رفته وبا گذشت زمان تحرRیف Rوبصورت کنونی مورد استفاده قرار میگیرد. -5متن نسخه قسمت اصلی یامتن نسخه تحت این نام بوده وحاوی اسامی ومقادیر موارد داروئی تجویز شده می باشد.این قسمت نسخه بایستی دقت وتوجه بیشتری به آن مبذول نمود.این بخش باید خوانا،کامل وصحیح باشد درمورد هرقلم داروی تجویز شده بطورمعمول 6 عامل باید مشخص گردد: -1 نام دارو -2 شکل دارو -3 واحد دارRوئی -4 تعداد دارو -5 نحوه مصرف -6 فواصل تجویز خطاهای ناشی از عدم رعایت اصول نسخه نویسی: خطای ناشی از تحویل یک دارو بجای داروی دیگر بعلت شباهت امالیی مخصوصا ً درحالتهایی که خط پزشک خوانا نباشد ویا امالءکلمه را کامل ننویسد مثل Adalat, Adult cold: ‏methimazole,methocarbamol,metronidazole خطای ناشی از تحویل یک واحد داروئی متفاوت با فرم مورد نظر (ایندرال 40بجای ایندرال 10میلی گرمی) خطای ناشی ا زتحویل یک شکل داروبجای شکل دیگر(کپسول بجای ویال) خطای ناشی از نحوه مصرف(تزریق IMبجای )IV خطای ناشی از تحویل تعداد موردنظر دارو -6دستور مصرف دارو به بیمارTranscription or Direction for patient در صورتی که بیمار برای اولین بار از داروئی استفاده میکند توضیحات مربوط به نحوه کاربرد صحیح را نیز برای وی باید بیان کرد جهت جلوگیری از خطرات ناشی از تفسیر غیر صحیح دستورمصرف توسط افراد غیر متخصص توصیه میشود این قسمت بطور خوانا وکامل به زبان فارسی نوشته شود واز بکار بردن اختصارات خودداری شود اکتفا کردن به نوشتن تعداد دوز روزانه بطورکلی مثالً سه بار درروز گمراه کننده است وباید بطور دقیق فاصله آنها ذکر شود  حتی المقدو راز نوشتن کلمه طبق دستور خودداری شود زیرا دربیشتر موارد منجر به عدم راهنمائی بیمار ورعایت نکردن دستورمصرف صحیح دارو میشود. رعایت نوع غذا،نوشیدنی وسایراطالعاتی که بیمار بایستی درمورد داروهایش داشته باشد را مشخص کند. قید کلمه حایگرین نشود یا همانطو رکه نوشته شده داده شود دربرخی کشورها الزامی است وگرنه دکتر داروساز مجاز به جایگزین کردن دارو است. در مورد دستور داروئی در صورت لزوم As required حداکثر مقدار مصرف وکمترین فاصله زمانی مصرف دارو باید قید شود بطورمتوسط %50بیماران داروی خود را به درRستی مصرف نمیکنند که علل آن عبارتست از:R الف)نشانه های بیمارRی فرRوکش کرRده ب) عوارض جانبی دارو بروز کرده ج)بیمار دارو رRا کارساز نمیداند د)برنامه مصرRف دارو پیچیده است(مصرف تعداد زیاد دارRو) ه)فقدان آموزش الزم درمورد مصرف داروها  یک هماهنگی منطقی مابین دستورها وهشدارها که پزشک وداروساز میدهند باید وجود داشته باشد کمترRاز %60بیماران میدانندکه داروئی که میگیرRند رRا باید چگونه مصرف کنند.پزشک باید اطمینان یابد که بیمار بخوبی نحوه مصرف Rوچگونگی مصرف داروهای خود رامیداند واین مسئولیت را نمیتوان بعهده هیچکس دیگر گذاشت. -7دستور تکرار نسخه Special instruction-reffill=renewal instruction دراین قسمت ذکر دستورات خاصی توسط پزشک الزم میباشد.مثالًتعداد دفعاتی که نسخه بایست تکرار شود یا تجویز Rشود مشخص میگردد.در مواردی که نسخه احتیاج به تجدید شدن نداشته باشد نیز بایستی درقسمت reffillذکر گردد یک نسخه نباید بیش از 5مرتبه یا بعداز 6 Rماه از Rتاریخ صدور آن تکرار شود. برخی از نکات مفیددرنسخه نویسی : همه بیماران نیاز به درمان با دارو ندارند ودربسیاری از موارد باراهنمائی کردن ودرمان غیرداروئی مشکل بیمار حل میشود. هرگز از نام شیمیایی دارو استفاده نکنید بویژه آنهائی که باپیشوند عدد هستند نام دارونباید به اختصار نوشته شود وبجز درموارد خاصی که تجویز یک شکل دارو برا ی بیمار مزیت داشته باشد استفاده از نام ژنریک ارجحیت دارد در صورتی که از نام تجاری استفاده شود ویا پزشک قصد دارد نوع داروی بیمار در دوران درمان ثابت بماند می بایست نام ژنریک دارو نوشته شود و.بدنبال آن کارخانه سازنده درون پرانتز قید شود وپزشک تاکید نماید که فقط همان نوع دارو داده شود نام دارو معموالً به انگلیسی نوشته می شود.  توصیه میشود واحد داروئی حتی برای فراورده هائی که فقط با یک واحد معین دردسترس هستند نوشته شود زیرا تشخیص دارو را سهل کرده ودر صورتی که واحدهای دیگری درآینده از این دارو در دسترس قرار گیرد از بروز اشتباه جلوگیری شود. از حرف Uبعنوان مخفف unitاستفاده نکنید زیرا ممکنست با ‏Oیا 4اشتباه شود اعداد اعشاری رابتنهائی با نقطه(بجای ممیز) همچون 5.نشان ندهید زیرا اگر نقطه جلب توجه نکند ممکنست با دوز 10برابر اشتباه شود وباید بصورت 0.5نوشته شود مانند هالوپریدول 5و0.5,  هرگز نقطه اعشاری یا صفر را بعداز اعداد صحیح قرار ندهید مانند 2.0بلکه باید بصورت 2نوشته شود زیرا اگر نقطه اعشاری جلب توجه نکند ممکنست با دوز 10برابراشتباه شود .عدم استفاده از صفر قبل از ممیز باعث اشتباه ممیز با عدد یک میگردد. مطمئن شوید راه تجویز دارو را صحیح نوشته اید وباعث بروز اشتباه نمیشود حتی االمکان تعداد یک دارو را با اعداد رومی ننویسید چون موجب بروز اشتباه میشود . در صورتی که بیمار دچار افسردگی است ویا خطر خودکشی وجود دارد مقدار کل داروی مورد نیاز باید بطور منقسم نسخه شود بطوری که هر قسمت در صورت مصرف یکجا کمتراز مقدار کشنده باشد دراین مورد حتما ً به بیمار هشدار الزم داده شود  تعداد اقالم داروئی یک نسخه حداقل ممکن باشد زیرا امکان تداخالت داروئی احتمالی راکاهش میدهد در نوشتن فرموالسیونهای ترکیبی ماده داروئی موثر را اول وسایر موارد رادر زیر آن بنویسید وکلیه اجزاء فرموالسیون ترکیبی را دریک کروشه مشخص کنید وزن نهائی فراورده را معلوم نمائید کلیه اجزا ء به درصد ویا به گرم نوشته شود.یعنی بر مبنای واحد یکسان درج گردد. به بیماران مبتال به صرع،اختالالت غدد درون ریز وبیماران قلبی وعروقی توصیه کنید که داروی خود را فقط از یک شرکت تولیدی تهیه کنند زیرا تفاوت فرموالسیون یک داروی معین که توسط چند شرکت تولید میگردد باعث میشود که تغییر نوع دارو منجر به بروزخطراتی برای بیمار گردد  درتجویز دارو به بیماران آسیب پذیر (کودکان،زنان باردار وشیرده،سالمندان،بیماران کبد ی وکلیوی و )..باید احتیاط شود داروهای تجویز شده نباید با یکدیگر تداخل خطرناک داشته باشند کاربرد داروها بایست براساس متون علمی باشد نه تجربه های شخصی واعمال سلیقه فردی که مقبولیت علمی ندارد در تجویز دارو برای بیمارانی که دارای رژیم فاقد قند ونمک یاالکل هستند دقت نمائید زیرا بسیاری داروها حاوی این مواد هستند( شربت والگزیر حاوی قند والگزیر حاوی الکل است) سدیم یا پتاسیم بنزاتین پنی سیلین میتواند تعادل الکترولیتی رادچار اختالل کند چون بخصوص دردوزاژ باال مقادیر زیادی از این الکترولیتها را وارد بدن میکند Capsule کپسول Creamکرم Drop قطره Elixirالگزیر Enema انما Pomad/ Ointmentپماد Gargles غرغره Gelژل Spray اسپری Solution محلول Lotionلوسیون Mouth washesدهان شویه Vialویال Pearl پرل Syrupشربت Suspansionسوسپانسیون Inhalerبخور Serum سرم                   Ampule آمپول Powder پودر Suppositories شیاف  Tabletقرص    Enteric-Coated Enteric- Tablets(E.C.T)  Buccal or Sublingual Chewable Tablet Effervescent Tablet Immediate Release Tablet(I.R) Extended Release Tablet or Sustainedrelease(SR),Retard Vaginal Tablet       