صفحه 1:
صفحه 2:
اصول نمونه برداری
صفحه 3:
تعر یف بهداشت مواد غذايى
بهداشت مواد غذایی عبارت است از:
کلیه موازینی که رعایت آنها در تولیده فرآیند. نگهداری و
5 بر راد نا صرر ال اه خی ال را i
کیقیت بالای بهداشتی بدست مصرف کننده برسد.
صفحه 4:
ایمنی مواد غذایی از ضرورت های اولیه در پیشرفت ملت
است
4
سلامت و پیشرفت انسانها مستلزم دستیابی به غذای ايمن و
صفحه 5:
تعریف ایمتی مواد غذایی
در نظر گرفتن تمام موقعیتها و شرایطی که در طول چرخه
تهیه. فرآینده ذخیره سازی» توزیع و آماده سازی مواد غذایی
برای رسیدن به محصول سالم. مناسب و ایمن برای مصرف کننده
لازم و ضروری است.
صفحه 6:
بدلیل عدم رعایت کامل
موارد بهداشت و ایمنی مواد غذابی
= زده می شود سالیانه ۵/۱ میلیارد کودک زیر ۵سال از ابتلاء به اسهال رنج می
اسهال از عوامل مرتبط با وضعیت تغنیه است که سالانه باعث مرگ میلیونها کودک
در کشورهای در حال توسعه می شود. ee
بیش از ۴ ميليون نفو جان خود را از دست می دهند.
nd ام ی
9 ee
صفحه 7:
* //۷۰ علت اسهال در کودکان در اثر مصرف غذا و آب آلوده است.
lal ارات ال بر ری ۵
* همچنین بیماری های با منشاء مواد غذلیی هزینه های سنگینی را به کشورها
وارد می کند.
| * طبق بررسی مرکز کنترل بیماریها ( ©015625 ۶ه center
1 ) حدود ۷۷ درصد از مسمومیتهای غذایی ناشی ازمواد غذایی
عرضه شده در اماکن عمومی و رستورانها . ۲۰ درصد از مواد غذایی منازل و ۳
غذایی تجاری و صنعتی می باشد.
15 2
صفحه 8:
هيج غذایی دارای ارزش تغذیه ای نیست مگر اینکه
.براى خوردن ایمن باشد
ما می توانیم با شناسایی خطرات و استفاده از روشهای ۱
ساده» sae la مواد wilds
صفحه 9:
روشهای کنترل موادغذایی وشناسایی خطرات
۰ ۱- روشهای سنتی:
الف- نمونه برداری ازمواداول
ب- نمونه برداری ازمحصول يا فرآورده نهایی تولید شده
۰ ۲- روش موسوم به 11۸66۳ و یا تجزیه و تحلیل خطر وکنترل نقاط بحرافى :
Hazard Analysis Critical Control)
(Point
که ناظربر کنترل فرآیند تولید مواد غذایی از مرحله تههیه مواد اولیه تا مرحله مصرف آن
می باشد . لین روش مخاطرات بالقوه ناشی از مواد وی . Bae
تجهیزات و عوامل محیطی را مورد کنترل می دهد. ایور
صفحه 10:
: آنچه همچنان در بخش کنترل مواد غذایی متداول است
روش های سنتی نمونه برداری است
صفحه 11:
چه مواردی در نمونه برداری ازمواد خوردنی » آشامیدنی
و...حائز اهمیت است؟
۱- هدف از نمونه برداری
۳- نمونه بردار THD
۳- تجهیزات نمونه برداری -
۴- روشهای نمونه برداری ۲
صفحه 12:
۵- سترون سازی در صورت نیازبا توجه به
دا .
۶- دق معت وكقايت نون دار 55
۷- درج اطلاعات مورد نیاز بر روی نمو
۸- انتقال
وسریع به آزمایشگاه
صفحه 13:
* محموله :
محموله مقداری از کالا است که طبق قرارداد در یک زمان تحویل
می کردد . محموله ممکن است شامل چند بهر و یا قسمتهایی از یک بهر
- =
# برهر :
شار معینی از کالا است که تب ش لبط بکسان تولید شله باشد ۰
( سرى ساخت ) ea وير عونت ae
صفحه 14:
« حكجم بور
تناد يا مقداري ار فراوردة که یک بير را تشكيل 2 اد
* حجم نمونه :
تعداد يا مقدارى از كالا كه مورد آزمايش قرار مى كيرد .
* نمونه معرف :
نمونه ای که معرف کلیه ویژگی های آن ماده برای انجام آزمایشات لازم =
جهت بررسی های میکروبی و..باشد . کاس
h Sas
صفحه 15:
* چهارچوب محموله (قاب) :
چنانچه نمونه برداری از تمامی قسمت های محموله امکان پذیر نباشد از
بسته هلیی که در دسترس می باشند نمونه برداری صورت می گیرد که البته
نتایج آن فقط برای بسته های آن چهارچوب قلبل تفسیر بوده ونماینده كل
محموله نمی باشد .
* نمونه اولیه :
عبارت است از ماده جمع آ وری شده برای نمونه برداری
~ >
صفحه 16:
صفحه 17:
bj “ee
: ۱-کنترل مستمر کالاذرسطح عرضه
- محصولاتی که بصورت فله عرضه می شوند
- تولیدات صنفی
- محصولاتی که بصورت بسته بندی شده عرضه می شوند (تولید داخل » وارداتی)
۲- بررسی فرآورده های مشکوک به فساد
۳- بررسی شکایات واصله
۴- صدور یا تمدید پروانه های بهداشتی
۵- بروزمسمومیتها یا بیماریهای ناشی از مواد غذایی آلوده
صفحه 18:
نمونه بردار
نمونه برداری
بايد توسط شخص مطلع وصلاحیت دار
.صورت كيرد
=e
(i
صفحه 19:
ظروف وتجهیزات نمونه برداری
۱- متناسب با: الف) نوع ماده غذایی(مایع .جامد)
ب) نوع آزمایشات مورد نیاز(میکروبی .شیمیایی و..)
۲- تمییز وخشک باشد
۳- به راحتی قابل شستشو و ضد عفونی کردن باشد . =
>- چنانچه از ظروف فلزی استفاده می شودزنگ نزن باشد.
۵- کیسه های پلاستیکی یکبار مصرف محکم وبا گنجایش کافی باشد.
os
صفحه 20:
7- سایر وسایل از قبیل چنگال , قاشق, لنبرک گیره. کار چراغ الکلی»
كيسه يخ ...
۷- ظروف مناسب عایق برای حمل نمونه هاى يخ زده يا سردشده
۸- مواد لازم برای سترون کردن (الکل ...)
ec
برداری وسایر اطلاعات لازم بر روی نمونه
۰- فرم مخصوص نمونه برداری وتکمیل کامل آن جهت اسر eee
آزمایشگاه
صفحه 21:
© نمونه برداری تصادفی
در لين روش به صورت تصادفی نمونه برمی داریم و نظر خاصی اعمال
نمی کنیم .
این روش صحت و دقت بیشتری دارد .
تعداد ظروف N.
تعداد نمونه مورد نیاز «
صفحه 22:
* نمونه برداری انتخابی
متناسب با هدف نمونه ها را انتخاب می کنیم .
نمونه های شکایتی
علائم جنون گاوی در لاشه گاو
مشاهده کنسرو با قوطی باد کرده و برآمده
صفحه 23:
روشهای متداول سترون سازی وسایل
نمونه برداری
۱- شعله پروبان يا بوتان ویا چراغ گاز آزمایشگاهی که برای وسایل
فلزی بکار می رود.
۲- غوطه ور ساختن درالکل ۷۰ درصد وسپس شعله ور ساختن آن.
صفحه 24:
۳- اتو کلاو کردن در ۱۲۱درجه سانتی گراد بمدت ۱۵دقیقه.
6- هوای داغ فور( اون ) با ۱۸۰درجه سانتی گراد حرارت برای مدت ۲
ساعت در مورد وسایل فلزی وشيشه ای نشکن.
۵- فوطه ور سازی وسایل بمدت ۱۰ دقیقه درمحلول حاوی 20010۳10
صفحه 25:
دقت » صحت و کفایت نمونه برداری
۱- نمونه از تمام قسمتهای محموطه برداشته شود بگونه ای که نماینده واقعی از کل
محموله باشد.
۲- حتی الامکان نمونه ها درظرف باز نشده و اصلی به آزمایشگاه فرستاده شود.
۴۳ گر تمام بسته ها در دسترس داشد از انبایه روش تصادفی تمونه برداری شود
5 نمونه برداری در محیطی دور از گرد وخاک وجریان هوا ورطوبت انجام شود.
8- در صوريكه قسمتى از محموله وضع خاص وغير مشايهى با ساير قسمتهاي =
al دارد نظیر جعبه و یا کارتن های شکسته ء له شده » و رطوبت دیده نمونه
بردارى بايد به طور افتخاهی صورت گیرد .
رو
صفحه 26:
* 7- جنانجه نمونه غذليى داراى حجم زباد باشد بلید متناسب با شرایط
ماده غذايى به قرار ذيل ازآن نمونه بردارى كرد :
م -1- ماده غذايى ناهمكن و غير يكنواخت :
الف ) مى توان نمونه را همكن کرد :
نمونه بردارى شير از بشكه
ب) نمى توان نمونه را همكن كرد :
تمینه برداری از بشبر باید از قسمتهای مختلف ی یک مقدار برداشت نمود این
ی
۲-۶ - ماده غذایی همگن و یکنواخت :
به راحتی می توان از تمام قسمتهای آن نمونه برداری نمود .
صفحه 27:
درج مشخصات بر روی نمونه ها
۲ * نام و آذدرس محل کار نمونه برداز
۰ نام و آدرس صاحب YW
* تاریخ و ساعت نمونه برداری
۰ علت نمونه برداری
۰ نام کالا
صفحه 28:
تاريخ توليد و انقضام
سری ساخت
شماره پروانه ساخت وزارت بهداشت
نام شرکت تولید کننده
آدرس و شماره تلفن شرکت تولید کننده =
صفحه 29:
انتقال صحیح وسریع به آزمایشگاه
* ۱- در حمل و تقل نمونه ها باید کوشش شود که شولیط میکروبیولوژیکی ماده
غنلیی تییرننماید. (به فوریت نمونه ها آزملیش شود »از یخدان » یخچال »با فریزر
جهت جلوگیری از تغيير شرليط ماده غذليى در هنكام نكهدارى ويا انتقال مود غذابی
استفاده)
۰ ۲- حمل نمونه ها به آزمایشگاه تاحد ممکن باید سریع باشد.
صفحه 30:
* ۴ در عورد غذاهاى خشك و كتسروها اختراط خاصى لازم نيست ؛ فقط درجه حرارت
نبايد از ۴۵ درجه سانتى - كراد تجاوز كند.
© 5- نموئة هاى مواد غذليى فاسد شكنى غير متحمد يليد در دمای صفر ا ۵ درجد
سانتی گراد نگهداری شده و توسط ظروف عایق دار به آزمایشگاه ارسال گردد.
* ۵- نمونه های غذایی منجمد راباید تاهنگام آزمایش همچنان به حالت انجماد
نگهداری کرد . (نگهداری در دمای زیر صفردرجه تازمان تحویل به آزمایشگاه)
صفحه 31:
آزمایش نمونه در آزمایشگاه کنترل موادغذایی و بهداشتی استان
1
ارسال نتيجه آزمايش به شبكه بهداشت و درمان ارسال كننده نمونه و در صورت
نا بودن نمونه ارسال نتيجه آزمايش به مديريت نظارت بر مواد غذايى و
بهداشتی
1
مکاتبه با معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مربوطه
1
پیگیری و دریافت پاسخ از آن دانشگاه
1
اعلام پاسخ دریافتی به شبکه بهداشت و درمان
صفحه 32: