اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری

صفحه 1:
Health Action in Emergencies 7 ۳ 0 Eee ne oe تهیه و تنظیم مهندس حسين فررخ زاده 

صفحه 2:
اقدامات بهداشتی در شرلیط اضطراری ‎Sal wiley at GI»‏ و للْموْمنِ امتحانْ و ‎liu‏ ‎slg 5 3 4558‏ كَرَامَةَ « (بحار الانوار. ج ۶۴ ص ۲۳۵): بلا و گرفتاری برای ستمگران موجب ادب آنها می‌شود. و برای موّمن آزمایش حساب می گردد. و برای پیامبران موجب درجات است و برای اولیاء کرامت به حساب می‌آید. عدركه ذراين بزم عقرب تر است كام ب3اء هرکه بود تشنه دیدار دوست آب لب ن 

صفحه 3:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری 3 نکم بشیَء نالف و الجوع و تفص من الوا و لاش و ارات تشر سین لين إن سيم یه ‎‘is‏ ابو نا له زاجفون» یعنی قطعاً همه شما را با چیزی از ترس. گرسنگی, و کاهش در مالها و جانها و میوه هاء آزمایش می کنیم و بشارت ده به استقامت کنندگان! آنها که هرگاه مصیبتی به ایشان می رسد. می گویند: ما از آن خدائیم و به سوی او باز می گردیم. اين آيه. مصیبت را به صابرین نسبت داده که پس از مواجهه با آن. همه چیز را از خدا و به خدا دانسته اند و این عین توحید است. 

صفحه 4:
Glassary of Terms Community=is the smallest social grouping in country with an effective social structure and potential administrative capacity Complex Emergencies= are situation of disrupted livelihood and threats to life produced by warfare, civil disturbance and large-scale movement of people, in which any emergency response has to be conducted in difficult p ical and security environment Disasters= are event that occur when pignificant of people are exposed to hazards to which they are vulnerable, with injury and loss of life, often combined .with damage to property and livelihoods Emergencies=are situation that arise out of disasters, in which the affected community,s ability to cope has been overwhelmed, and where rapid and effective action is .required to prevent further loss of life and livelihood Emergency planning= is a process that consist of: determining the response and recovery strategies to be implemented during and after emergencies(based on assessment of vulnerability): responsi for the etrataniac: tha mananaman?t ctriictiira ra: rad far an 

صفحه 5:
Glassary of Terms Emergency preparedness= is a programe of long-term development activities whose goals are to strengthen the overall capacity and capability of a country to manage relief through recovery and back to sustained development. Emergency prevention= is based on vulnerability assessment and concerns the technical and organizational means of reducing the probability or consequences of disasters and the community, vulnerability. Environmental health management= is the intentional modification of the natural and built environment in order to reduce risks to human health or to provide opportunities to improve health. Extreme events= are known natural or manmade events that occur outside their normal range of intensity, energy or size , Which often produce life-threatening hazards. 

صفحه 6:
Glassary of Terms Hazards= are phenomena or substances that have the potential to cause disruption or damage to humans and their environment. The words threat and hazard are often used in .the same way ion and prevention= are actions aimed at redu eliminating the impact of future hazard events.by avoiding the -hazard or strengthening resistance to it =comprises measures taken in advance of a disaster aimed at decreasing or eliminating its impact on society and .the environment Preparedness= comprises activities designed to minimize loss of life and damage ,to organize the temporary removal of people and property from a threatened location, and facilitate timely .and effective rescue, relief and rehabilitation Prevention= involves activities designed to provide permanent -protection from disasters 

صفحه 7:
Glassary of Terms Resilience= is a community,s ability to withstand the damage caused by emergencies and disasters. It is a function of the various factors that allow a community to recover from S. ity= concerns the factors operating in a community that allow a hazard to cause an emergency ( disaster) , e.g., proximity to hazard , or level of development. is the degree to which a population or an idual is unable to anticipate, cope with, resist and r ver ity assessment= makes it possible to anticipate problems that specific groups will face in the event of a disaster and during the period of recovery. This is also known as hazard assessment , risk assessment or threat assessment. Vulnerability reduction= comprises the steps taken to reduce people,s exposure to hazards and increase their capacity to survive and to recover from disasters. 

صفحه 8:


صفحه 9:


صفحه 10:


صفحه 11:


صفحه 12:


صفحه 13:


صفحه 14:


صفحه 15:


صفحه 16:


صفحه 17:


صفحه 18:


صفحه 19:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری تاریخچه مرور وقایع گذشته و آمارهای بهداشتی در طول (00 سال گذشته نشان می دهند که بلایای طبيعى باعث مرگ بیش از سه های ناشی از بلایای عظیم به بيش از جهارصد ميليارد دلار رسيده است و اين در حالی است که در دهه قبل میزان خسارت ها 1052 میلیارد و دو دهه قبل یکصد میلیارد دلار بوده است,در سه دهه گذشته میزان وقوع بلایا 0 برابر و زیان های مالی ناشی از آن ها 9 برابر شده است. ایران جزء ‎WD‏ کشور بلا خیز جهان است و 760900 جمعیت کشور در معرض خطرأت ناشی از سیل و زلزله قرار دارند . بیش از 60672 میلیارد ریال خسارت به کشور وارد تموده است و کشور ما از نظر آمار وقوع حوادث طبیعی در مقام ششم جهانی قرار دارد و در 00 سال اخیر بیش از 400 هزار نفر از مردم ایران بر اثر وقوع بلایای طبیعی کشته شده اند که از این تعداد ۲9 درصد بر اثر زازله و ©1)ذرصد بر ار سيل و 00 درصد بر اثر سایر بلایای طبیعی جان خود را از دست داده اند. در سطح جهان بیش از چهل مجموعه بلایای طبیعی با زیر مجموعه های متعددد شناسابی شده اند که از اين تعداد حدود سی مجموعه بلایای طبیعی »ایران را تهدید می کند. نا بر ظهار نظر کارشناسان + ایران یکی از مستعد ترین کشورهای روی خط زازله دیا است. بر پایهآمارهای رسمی در 000 سال گذشته بیش از 000 درصد تفات جانی کشور ناشی از زلزلهبوده است و از 0/00 شهر کشور فقط 0 درصد آن از نظر وقوع زازله کم خطر طبقه بندی شده اند. بررسی ها نشان می دهد که تقرییا" در هر هفته 9 زلزله با شدتی کمتر از چهار ریشتر » در هر ماء یک زلزله با قدرت 6 و در هر دو سال زلزله با شدت 60 و در هر ده سال یک زلزله بالای 0 درجه در مقیاس ریشتر در کشور رخ داده است. یکی از مهیب ترین بلایای طبیعی طبیعی قرن بیستم که در کشور ما رخ داده است زلزله 00 خرداد ‎Ie CO TS OE eee‏ اج 1 أن با جای گذاشت 

صفحه 20:
اقدامات بهداشتی در شرابط اضطراری هن مان 0 هر هدیس وم وش داقت. ‎copied iat ge‏ دی بيستم بودداست لا اين أبران يليان يافت. ا ل 1 اج .مردم و نظاميان ايران استفاده كرد. ‎wo ۱ whe‏ لاي دمر ‏۵۵ نفر کشته نظامى و غير نظامى. ‎coe a‏ نظامی و غیر نظامی ۱۸ اسیر ‏ا “بيش ان م ل 55 7 ‎aed‏ ل 0 و ري ‎als at Jy‏ حدود ‎aioe‏ مصدوميت شدماند. تلفات جادهاى در ايران ى يك دوره ۰ ساله با میزان تلفات انسانی عراق برابری می‌کند. بر اساس ‎Oh‏ «برآورد جلده‌ای ‎Serene ana‏ بر ۱۸ هزارو ۵۰۰ ها( سل و ماس یف مق ‎eyed‏ را ‎ot‏ ‏کر ار تراسا ‎sd‏ ال مسا عقلة به لزان ‎٠٠‏ رار ا سيت كر عت ان ‏به خرد اختصاص داده 

صفحه 21:
اقدامات بهداشتی در شرابط اضطراری در اين گزارش عنوان شده است که هزینه ۱۸ میلیارد دلاری تصادفات در سال ‎AP‏ به تنهایی ۳۳ سال بودجه فعلی راهداری کشورء ۲۲۰ سال بودجه فعلی ایمنی‌سازی نقاط حادثه‌خیز کشور» هزینه ایجاد دو میلیون شغل برای جوانان » ساخت ۱۲ برج به اندازه بزرگ‌ترین برج ساخته شده در دوبی یا خرید ۶۰ فروند هواپیمای ایرباس را پوشش می‌دهد. ملاحظه ای بر آمار خسارات جنگ جهانی دوم تلفات انسائی : اين جنك که شاید خونین ترین جنگ در تاریخ بشر بود؛ حدود چهل تا نجاه میلیون انسان قربانی گرفت. کشته های در میدان جنگ و مراکز شهرهاء حدود چهار برابر تلفات انسانی جنگ جهانی اول بود. وسعت میدانهای نبرد - تقریباتمام کرة زمین -۰ بی رحمی در قتل عام و اختراع وسایل جدید کشتار دسته جمعی» موجب اين تلفات عظیم توده های انسانی شد. اروپاء به تنهایی؛ حدود سی میلیون نفر کشته داد. به طور مثال» در روز سیزدهم فوریه. ۰10000 نبروی هوابی متفقین» چهارده ساعت تمام شهر «درسد» آلمان را بمباران و آن را ویران کرد. در این عملیات 10000000 نفر کشته؛ نصیب آلمانی ها شد. ژاپن نیز سه ميليون نفر از مردمش را در اين جنك از دست داد ۱ 

صفحه 22:
ود که کانون آن در ۱۵ زه که کشور هانتی را رزند 

صفحه 23:
سیل پاکستان در سال ۰۲۰۱۰ سیل عظیمی بود که در پی باران‌های موسمی شدید و بالا آمدن سطح آب رود سند. ۳ نفر در این حادثه جان خود را ‎eae eo‏ عشور باكسكان ز1 تا . بیش از أذ دست دادندالاه سث. ا: نک مسلب ‎ ‎ 

صفحه 24:
روز جمعه ساعت ۲:۴۶ بعد از ظهر زلزله‌ای به بزرگی ‎٩‏ ریشتر سندای ژاپن را لرزاند.این زلزله باعث ایجاد سونامی به ارتفاع ۱۰ متر شد كه تا ۱۰ کیلومتر بر روی خشکی پیشروی کرد همچنین این سونامی باعث از کارافتادن دستگاه خنک کننده رآکتورهای نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما شد.آمار اعلام شده تا کنون از مرگ ۵۶۹۲ نفر مفقود شدن ۹۵۰۶ نفر و بی خانمان شدن ‎ie A J io‏ مرف ‎ ‎ ‎ 

صفحه 25:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری بر طبق تعریف سازمان بهداشت جهاني حوادث غیرمترقبه (015358675) پديه‌هاي زیست محيطي ناگهاني هستند که از چنان شدتي برخوردارند که کمك رساتي خارجي را طلب مي‌کنند و براساس تعريفي دیگر هر حادثه اي که با آسیب و تخریب خود باعث ايجاد نياز مازاد بر ظرفيت ياسخ يك جامعه كردد حادثه غيرمترقبه خوانده ميشود. تعريف دوم از اين جهت كه حوادث غيرمترقبه ساخته بشر را نيز بوشش مى دهدء تعريف كامل تري است. MCI= (Mass or Multiple Casaulty Incidents) ais ci ly Cole ‏در کنار حوادث غیرمترقبه؛‎ Is any incident in which emergency medical services resources, such as personnel) and equipment, are overwhelmed by the number and severity of casualties) قرار دارند که موجب ايجاد مرك و مير يا جراحات ‎(Infrastructure )glacsitay5 4S gla 3 ais Sipe glad suede‏ جامعه براي پاسخ به اين حوادث به طور نسبي دست نخورده باقي ميمانند در اين حالت نياز ايجاد شده فراتر از منابع موجود و فرآيندهاي روزمره عملکرد سیستم مي‌باشد مانند تصادف قطار ؛ الويوص و... حوادث خیرمترقبه در يك تقسیم بندي كلي دیگر به در دسته تقسیم مى شود: 1-حوادث طبيعي (113018531) مانند زلزله» سیل» طوفان و... صحوادث تکنولوژيك یا بشر ساخت ( 616 1۷511-193 ) مانند حملات نظامي حملات بيوتروريستي» نشت مواد رادیواکتیو و... 

صفحه 26:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری اين تقسيم بندي و ساير تقسيم بنديها در عمل كمك زيادي به ما نميكند و تفكيك حوادث غيرمترقبه به اين شكل هميشه ممكن نيست. براي مثال زلزله به عنوان يك بلاي طبيعي در كنار عدم استحكام بناي ساختمانها در مقابل زمين الرزه به عنوان يك عامل انسان ساخت ميتوانند حادثه بيافريند. در يك تقسيم بندي كاربردي حوادث غيرمترقبه براساس نياز به ياسخ متناسب با آنها به سه سطح تقسيم ميشوند: * سطح اول: حوادث غیرمترقبه اي هستند که منابع و سازمان‌هاي محلي ‎(LOCAL)‏ قادر به پاسخ دهي مناسب به آنها و تبعات ناشي از آنها هستند. ۰ سطح دوم: حوادث غیرمترقبه اي هستند که براي کنترل آنها نیاز به کمك‌هاي مشترك منطقه اي (اقدصمأوع8) وجود دارد. * سح سوم: حوادث غیرمترتبه اي هستند که از توان پاسخ نيروهاي محلي و منطقه اي خارج است و ‎lel JoaS gL (International) glldl ox ye 4 (statewide) ja gads‏ مورد نیاز است. تعيين اهميت هر بلا 1 تلفات و صدمات جانی انسانی و حیوانات اهلی 2- قطع خدمات عمومی: برق؛ گاز و دیگر سوخت هاء ارتباطات؛ آب آشامیدنی؛ شبکه فاضلاب؛ مواد غذایی» بهداشت و .. ©- از بين رفتن يا آسيب دیدن اموال عمومی و شخصی © انتشار بيماريهاى واكير صاختلال در فملیتهای عادی 

صفحه 27:
مه * : اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری ۰ مدیریت بلایای طبیعی + طبق یک تعریف علمی » حوادث غیر مترقبه » زاییده پدیده های طبیعی هستند که بر اثر تغییرات در پوسته کره زمین رخ می دهند و همه ساله علاوه بر خسارات فراوان در جهان » هزاران قربانی به جای می گذارند. بر این اساس ۰ حوادث شدید باعث از هم پاشیدگی خانواده ها » بی خانمانی افراد ,مشکلات بهداشتی » سوء تغذيه » رکود یا تعطیلی مراکز آموزشی و خدماتی » بیکاری » مهاجرت اجباری می شوند. همچنین اهمیت حوادث طبیعی تا آنجا است که سازمانهای بشر دوست بین للمللی موظف شده اند تا برنامه های خود را موازی با حقوق بشر برنامه ریزی کرده و خود را در مقابل گروه هدف ازجمله در بخش حوادث طبیعی مسوول و پاسخگو بدلنند. براین اساس » توزیع نظام مند دانش و اطلاعات بین اقراد +خصوصا افرادی که در پاسخگویی شرکت دارند ءاصل بنیادین دستیابی به درک مشترک از مشکلات و انجام هماهنگی های لازم بین سازمانی در بخش حوادث طبیعی تعریف جهانی شده است . ‎٠‏ طبیعت در طول تاریخ ۰ چهره خشن خود را با پدیده های ویرانگری نظیر زمین لرزه » فوران آتشفشان ۰ خشکسالی » جاری شدن سیل » شوک های حرارتی ۰ گردباد ۰ توفان های گرمسیری و دریایی به انسان نشان داده و شالوده زندگی بشر را از بدو پیدایش آن با خطر مواجه کرده 

صفحه 28:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری انسان همواره به توسعه که لازمه آن منابع طبیعی است نیازمند بوده و بر این اساس سیمای طبیعت بویژه زمین را با ايجاد سكونت كاههاء توسعه حمل و نقل ‎٠‏ نابودى جنكل ها و مراتع » فعالیت های کشاورزی و صنعتی »بهره برداری از معادن »ایجاد سدها و تغییر مسر رودخانه ها تغییر داده است . از طرفی افزایش جمعیت » پیشرفت فن آوری و در نتیجه گسترش فرهنگ مصرف و به دنبال آن نیاز بشر به منابع طبیعی و انرژی »موجب تغییرات شدیدتر و گسترده تر از گذشته در محیط زیست شده است گرم شدن كره زمين »کاهش لایه ازن » ریزش نزولات اسیدی» آلودگی هوا » آلودگی شیمیایی آب و مواد غذایی » نابودی و کاهش تنوع زیستی و بالاخره تغییرات آب و هوا ءنمونه هایی از اي قبیل بلایا هستند. به دليل عدم آكاهى و زیاده خواهی بشر ابعاد حوادث گسترده شده که علی رغم دسترسی به فن آوری پیشرفته و حجم اطلاعات مورد نظر »عملا مقابله با آنها بسیار مشکل شده است . آمار و تحقیقات نشان می دهد که حدود 000 درصد از بلایای طبیعی که در جهان رخ می دهند در ارتباط با عوامل اقلیمی است که در برخی از مناطق جهان این موضوع به 00000 در صد می رسد . یک تغییر کوچک در اقلیم با تغییر پذیری اقلیمی در بسیاری موارد می تواند منشاء تغییرات بزرگ در شدت و میزان وقوع رخدادهای شدید اقلیمی و بلایای طبیعی باشد . هرساله بلایای طبیعی گوناگون از جمله زمین لرزه سیل » توفان «خشکسالی » لغزش زمین »آتشفشانی مناطق مختلف جهان را دچار مصیبت و انسان ها را گرفتار می سازد. براساس آمارهای منتشره از سوى سازمان ملل متحد از بين انواع بلایای طبیعی که هر ساله تلفات جانی و خسارت اقتصادی فرارانی در سطح جهان به جوامع انسانی وارد می سازد ؛ 

صفحه 29:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری بلایای زیر به عنوان حوادث طبیعی عمده از نظر میزان مرگ و میردر سطح جهان مطرح می باشند ‎eee‏ 9 2-زلزله %30 رقا 15 4- سایر بلایا %6 

صفحه 30:
Global Deaths by Disaster Type, 1985-99 Others Flood 49% Windstorm 15% Total deaths: 

صفحه 31:
Global Deaths from Disasters, by Region, 1985-99 South America 10% Africa 4% Caribbean 2% Central America 4% North America 1% Oceania 6 77 Europe 1.5% ~ Total deaths: 560,776 

صفحه 32:
Proportion of epidemics by continent: 1974 - 2003 Africa ml Asia Europe Latin America North America m Oceania 

صفحه 33:
Cost Breakdown of Disasters EARTHQUAKE FIRE COASTAL STORM TSUNAMI AND TYPHOON omen DROUGHT SEVERE WINTER STORM HURRICANE TORNADO AND FLOOD SEVERE STORM 

صفحه 34:
اقدامات بوداشتی در شرایم اضطا رای سلامتی < حالت آسایش کامل جسمی. رواتی و اجتماعی و نه فقدان بیماری یا نقص عضو بهداشت ‏ علم و هنر پیشگیری از بیماری‌ها؛ طولانی کردن عمر و ارتقا سلامتی به‌وسیله شش‌های متشکل لجتماعی است. بهداشت > راه رسیدن به سلامتی بهداشت محیط < کنترل عوامل محیطی که به نحوی بر روی سلامتی اثر می گذارند. ‎(Disasters) Lob‏ = وقوع ناگهانی یک فاجعه که ساختار بنیادی و عملکرد عادی جامعه یا مردم را مختل می کند. رویداد یا مجموعه رویدادهایی که میزان تلفات جانی و یا خسارات مالی وارده به اموال» ساختمانهای زیر بنایی» خدمات بنیادی و یا وسایل امرار معاش بیش از ظرفیت عادی جامعه ای که در معرض آن بلا قرار گرفته» باشد و بدون کمک نتوان با آن مقابله کرد. ‏مهمترین آثار بلایا بر محیط : ‏-آلودگی منابع آب آشامیدنی و اپیدمی ( بیماریهای لنگلی؛ اسهالی؛ اسهال خونی؛ ژیاردیازیس و بیماریهای عفونی) ‏©- از بين رفتن منازل و لزوم سریناه موقت برای بازماندگان و در نهایت جابجایی جمعیت ‏0-عدم توزیع مناسب جمعیت در استانها و شهرهای کشور و تراکم جمعیتی و ساختمانی ‏<- ایجاد وقفه و اختلال در سیستم دفع زباله و فاضلاب و انباشته شدن آنها در محیط زندگی ‏2 آلودگی مواد غذایی و کمبود مواد غذایی و مشکلات تغذیه در منطقه ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 35:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری © افزايش ناقلين ‎-P‏ تعفن ناشی از اجساد انسانی و لاشه حیوانات در منطقه 0-عدم توجه به اهمیت و نقش مردم در تامین امنیت بهداشت و امداد در بروز ب مشکلات بهداشت روانی و واکنش های اجتماعی 0 نداشتن بانک اطلاعاتی 0)-فزایش بی رویه جمعیت و رشد و توسعه شهر نشینی انواع بلاها (Natural disasters) 22+ God (Artificial or human-made Disasters) 4 ‏بیای ساخت‎ (Technological Disasters) .# ۳ (Natural disasters) 2 sou -d بلای طبیعی اصولا" تغییری در شرایط محیطی است که سبب گسسته شدن روند زندگی طبیعی مردم و قرار گرفتن آن ها در معرض عناصر مضر و خطرناک محیط می شود به عبارت 

صفحه 36:
,& مه 8 : اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری 0 بر ات و خسارت گسترده انسانی :مادی و شده و قدرت آن بيشتر ازتوان بث بك ‎Se om ree Rylan pub cosh‏ آورنده شان که می تواند طبیعی یا ناشی از دخالت بشر باشند طبقه بندی می شوند (ناگهانی و تدریجی). »- بلایای طبیعی ناگهانی »این بلایا به دو گروه تقسیم می شوند. الف- بلایایی که منشا زمینی دارند نظیر زمین لرزه »زمین لغزش ۰ وقوع بهمن .آتشفشان و تسونامی ایی که منشا ء آب و هوایی دارند مانند توفان» گردباده سیل» سرما و گرمای شدید که مستقیم عوامل آب و هوایی قرار دلرند و همچنین تهاجم آفات .آتش سوزی »رها شدن مواد سمی و خطر آفرین در محیط زیست که تحت تأثیر غير مستقيم عوامل آب و هوایی می باشند. © بلایایی طبیعی تدریجی مانند خشکسالی » قحطی و بیماریهای واگیر که به تدریج جامعه را تحت تأثیر قرار می دهند. گرچه مفهوم بلایای طبیعی به طور معمول زمین لرزه »سیل ۰ زمین لغزش .آتشفشان و برخی دیگر ازاین گونه پدیده ها را در اذهان تداعی می نماید اما امروزه به علت مداخله بی رویه انسان در محیط زیست ابعاد اين قبیل بلایا گسترده تر شده و از چارچوب مفاهیم رایج آن فراتر رفته است . 

صفحه 37:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری بلاهای طبیعی عملی از طبیعت است با چنان شدتی که وضعی فاجعه انگیز لیجاد کند و در اين وضع شیرازه زندگی روزمره ناگهان گسيخته شود و مردم دچار رنج و درماندگی شوند و در نتیجه به غذا » يوشاكه سريناه » مرلقبت های پزشکی و پرستاری و سایر ضروریات زندگی و به محاظت در مقابل عوامل و شرایط نامساعد محتاج گردند. بلایای طبیعی را می توان از گسترده ترین نگرانی های بشر تلقی کرد.,طبق آمار ۷۷۲۱0 در طی ‎OO.‏ سال گذشته بیش از 0 میلیون نفر در اثر بلایای طبیعی جان خود را از دست داده اند و زندگی بیش از یک میلیارد نفر شدیدا" تحت تاثیر قرار گرفته است. انواع بلایای طبیعی : بلاهایی که در اثر عوامل جوی ایجاد می شوند مانند طوفان ها( تندباد» گردباد‌گردبادهای دریایی و کولاک برف)» موج سرمای سخت. موج گرمای سخت و... 6 بلاهایی که ناشی از تغییرات سطح زمین هستند مانند سيل» بهمن؛ ریزش کوه و. 0- بلاهایی ناشی از تکان یا جابجایی قسمت های مختلف قشر زمین مانند زمین لرزه.آتشفشان و.. <سوانحی مانند ریزش بناها(سد» تونل» ساختمان» معدن و..) انفجار» آتش سوزی تصادفات وسایل نقلیه» غرق کشتی؛ تصادف قطار؛ ورود سموم به شبکه آبرسانی و.. ()-بلایای پیچیده» مانند جنگ خشکسالی؛ گرم شدن کره زمین» کاهش لایه ازون؛ بارانهای اسیدی وغیره که باعث جابجایی جمعیت و پناهندگی از یک کشور به کشور دیگر می شود. 

صفحه 38:
اقدامات بهدلشتی در شرایط اضطراری بلایای ساخت بشر(۱1585]6۳5 ۱۲۵۵۱-۴۱۵06 ۵۳ اهآع)تاه) بلایا و یا وضعیت هاى اضطرارى كه دليل اصلى و مستقيم وقوج آنها اعمال شناخته شده بشر خواه عمدی و خواه سهوی باشد.اين قبیل بلایا؛ غير از بلاياى فنى » شامل وضعيتى است كه جمعيت غير نظامى متحمل جاتر و خسارات مالى به خدمات زير بنايى و وسايل امرار معاش » به دلیل وقوع جنگ و یا مبارزات داخلی و یا سایر مناقشات(]2010][16) ) می شود. در بسیاری از موارد مردم مجبور می شوند خانه و زندگی خود را ترک کرده و تعداد گروه های اجتماعی پناهندگان و آوارگان افزایش يابد. © بلایای فنی (۱525]67۳5 افز۲66۳00۱09) وضعیتی که بر اثر آن تعداد زیادی از مردم » اموال و تاسیسات زیر بنایی و یا فعالیت های اقتصادی مستقیما" و به وضع نا مطلوبی تحت تاثیر حوادث عمده صنعتی از قبیل رویدادهای آلوده کننده شدید» تصادفات هسته ای» سقوط هواپیما(در نواحی پر جمعیت) آتش سوزی گسترده و یا انفجار قرار می گيرند. 

صفحه 39:
۱۵ ‏تن‎ ‎Severe Wind Storm Severe Winter Storm Hail Storm¢S $4) ۱9 ‏ا‎ ‎Extreme heat Eisler eres) زكر )۳۷۱۲۱606 یاه موه ۱23-1 ریت رات ‎Avalanche)‏ ‎Volcanié Eruption‏ (ریزش‌کوم)ع0 زا1۵15 ۳۳5 

صفحه 40:
Tornadoes * Rotating, funnel-shaped clouds frompowerful thunderstorms * Windsup to 300 MPH capable of producing major damage * Moreoccurin the UnitedStatesthan anywhere elsein the world! they occurin every statein America. 

صفحه 41:
Effects of Tornadoesin Alabama 

صفحه 42:
Hurricane 5 * Massive severestorms occurring in the tropics * Winds greater than 75 MPH * Clouds & winds spin around the eye * Produceheavy rains, highwinds,Carge waves 

صفحه 43:
Effects of Alabama Hurricanes 

صفحه 44:
Tsunamis ° Formasa result of earthquakes, volcanoes, or Candslidesunder the ocean * Waves grow taller as they reachthe coast * Four out of Five occur in the Ring of Fire * Over 200,000 people kilCedin the 12/26/05 Indian Ocean tsunami 

صفحه 45:


صفحه 46:
ofcanoes * More than 500activevolcanoesin the world! over halfin the Ring of Fire * Pressure builds below theearth's surface producing eruptions of Cava,rock,andvolcanic gases 

صفحه 47:
فبرست خطرات انسان ساز یا تکنولوژیکی Dam Failure ‏یا ییا یی‎ Le ‏لاأمرمن5‎ توا ول لیات ری ‎ale‏ 2 1 5۷ ‎Hazardous Material‏ ا وباه[۱۳۱۲6 ‏خمع ل أعصا ‎Transportation‏ ‎Accidents Radiological Incident ‎Terrorist Biological Terrorism ‎Conventional Bomb Nuclear Detonation( jai! ‏الت‎ ‎Chemical Terrorism — 

صفحه 48:
Speed of onset (sudden or > slow) Scale (minor, moderate or > major) Cause (natural or man- > made) 

صفحه 49:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سازمانهای مسئول مملکتی وبین المللی تشکیلات مسئول ملی مریاست جمهوری وزارت کشور 0.- وزارتخانه های ذیربط در امر بلایا *6- استانداریها و فرمانداریها 6- دانشگاهای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی 47 شبکه های بهداشت قانون تشکیل کمیته ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی در نهم مرداد 19120 در مجلس شورای اسلامی تصویب شد ,در سال 107۳0 آنین نامه اجرایی قانون مذکور تصویب شد. براساس این آئین نامه 0 کمیته فرعی مشخص گردید که مسئول و اعضائ هر کمیته در آن مشخص شده است که در اين جا به دو مورد اشاره می شود. ماده 0اعضای کمیته فرعی امداد و نجات عبارتند از: هلال احمر» وزارت بهداشت و درمان» وزارت کشور,وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح؛ فرماندهان نیروهای نظامی و انتظامی» وزارت راه و ترابری» وزارت جهاد كشاورزى» وزارت آموزش و پرورش, سازمان صدا و سیما » سازمان حفاظت از محیط زیست» موسسه بین المللی زازله شناسی و مهندسی ززله سازمان بهزیستی کشورء وزارت پست و تلگراف و تلفن و شهرداری تهران و مسئول کمیته جمعیت هلال احمرمی باشد. ماده 000- اعضای کمیته فرعی بهداشت و درمان وزارت بهداشت و درمان؛ جمعيت هلال احمرء دانشگاه علوم پزشکی تهران» سازمان صدا و سیما وزارت جهاد سازندگی» وزارت نیرو» وزارت کشور» سازمان بهزیستی مسئول کمیته وزارت بهداشت و درمان ماده 00 -کمیته هماهنگی متشکل از مسئولان کمیته های نه گانه می باشد. صفحه 00 الی 190 کتاب اقدامات مهندس احمد اصل هاشمی 

صفحه 50:
اقدامات بهداشتى در شرايط اضطرارى سازمانهاى مسئول مملكتى وبين المللى دبیرخانه کمیته ملی کاهش اثرات بلایای طییمی کمیته فرحی مقابله با خطرات ناشی از طرفان ۱ ۱ سح کمیته دفع آفات و امراض نباتی و سرمازدگی کمیته فرعی جبران خسارد كميته فرعى احيلى مراتع و مقابله با خشكسالى كميته فرعى بهداشت و درمان 5 00 es tc te nnd ‏تكد‎ 

صفحه 51:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سازمانهای مسئول مملکتی وبین المللی وزارت بهداشت؛ درمان و آموزش پزشکی این وزارتخانه با بسیج همگانی کادر کمکی نیمه تخصصی و تخصصی حوزه بهداشتی در رفع مشکلات ایجاد شده» اقدامات لازم را خصوصا" در زمینه مدیریت بهداشت محیط و مدیریت مبارزه با بیماریهای واگیر در محل حوادث؛ انجام مي دهد.اقدامات بهداشت محیطی ‎dy‏ منظور تامین آب آشامیدنی سالم؛ بهداشت مواد غذایی» تاسیسات دفع فضولات کنترل جاتوران موذی» ضد عفونی اجساد اعم از انسان و حیوان و نظارت بر سلامت کار کارگران و داوطلبان؛ انجام می پذیرد و کارکنان بهداشتی در زمینه واکسیناسیون و کنترل بیماریهای واگیر و همه گیریها فعالیت می کنند. دیگر سازمانهای مملکتی عبارتند از: سازمان هلال احمر سازمان بهزیستی صوزارت جهلد کشاورزی <بهداری نیروهای مسلح اعم از ارتش و سپاد ©- گروههای داوطلب مردمی ©- سازمان انتقال خون > سازمان دفاع غير نظامی سازمانها و كروههاى ذكر شده هر كدام در شرایط اضطراری در زمینه کارها و خدمات بهداشتی و درمانی » کمکهای اولیه و حفظ و نگهداری کودکان و گروههای آسیب پذیر» با هلال احمر همکاری و تشریک مساعی دارن.در برنامه آمادگی در شرايط اضطرارى بايد از تكنيكهاى استاندارد مديريت استفاده شود. 

صفحه 52:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سازمانهای مسئول مملکتی وبین المللی برطبق مده <6© قانون برنامه سوم ترسعه» مصوبب 00۳6 اعلام میداد که به منظور بيشكيرى و كاهش لثرات بلاياى .. طبيعى و ايجاد آمادكى لازم در مردم و تعيين دقيق نقش و وظايف دستكاههاى اجرايى براى مقابله با حوادث طبیعی ۰ جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ابران موظف است با هماهنگی وزارت کشور تيروى مقامت بسيج در سال اول "طرح جامع امداد و نجات " را با همکاری دستگاههای ذیربط تهیه و به تصویب هیئت وزیران برساند که پس از تلاشهای فراوان هیئت وزیران در سال ©©©0طرح امداد و نجات كشور را تصويب نمود. ماده) - شامل تعاریف و مفاهیم است ماده ©- موضوع فعاليت ها و مجموعه اقدامات مشمول این طرح شامل پیشگیری »آمادگی » مقابله و بازسازی می باشد. ماده 0 -هدف از تصویب طرح جامع امداد و نجات ماده 0- به منظور سیاستگزاری کلی » برنامه ریزی ملی و نظارت عالیه بر امر مدیریت بحران کشور ستاد حوادث و سوانح غیر مترقبه كشور كه در اين طرح ستاد امیدهمی شود تشکیل می گردد. ماده © -اعضاى ستاد عبارتئد از » وزير كشور ‎See‏ تو درمان ؛ وزير بست و تلكراف و تلقن » ور أموزئن جهاد کشاورز: التصاد مس درم مر در ماده ©- ستاد سالی چهار جلسه عادى خواهد داشت ماده 00- وظایف دبیرخانه ستاد ماده ©0- اعضاى ستاد استان . ماده 06- وظایف و اختیارات ستاد استانی ‏ ماده 70- اعضای ستاد شهرستان 

صفحه 53:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سازمانهای مسئول مملکتی وبین المللی )صلیب سرخ 6۲۳۲۵55 260 که در 6 می 006 پایه گذاری شد در اثر فعالیتهای یک تاجر سونیسی به نام هانری دونان (1960) شروع شد.(روز هشتم مه روز تولد وی روز جهانی صلح نامیده شده) ‎Cresent ja! Da Cae‏ 126 که مخصوص تشکیلات داوطلبانه کشورهای اسلامی است به سال 60 بر مى گردد.در این سال ترکیه علامت هلال قرمز رنگ روی زمینه سفید که معکوس پرچم عشمانیها بود را به عنوان آرم خود برگزیدند و در پی اين اقدام کشورهای اسلامی آنرا پذیرفتند. ‎Cc +c ‎eae‏ 6( 1966) که در سال 19060 یعنی 00 سال قبل مورد تائید قرار ‏فدراسیون ‎International Federation of Redcross and)) yao! Ja 5 ¢ p+ Gulee ollall oun‏ 78526 0( که علامت مشخصه آن هلال و صلیب سرخ در یک مستطیل قرمز در زمینه سفید است.اين سازمان یک سازمان بين المللى ؛ مستقل » غیر دولتی» غیر سیاسی» غیر نژادی و بی طرف است كه به دليل ماهیت بشر دوستانه خود از همکاری و کمک افراد و سازمانهای بين المللی دیگر برخوردار می باشد که از جمله مهمترین این سازمانها باید از سازمان ملل متحد و جامعه اقتصادی اروپا نام برد و مقر دائمی آن در ژنو می باشد. ‎ ‎ ‎Or ‎ ‎ ‎ 

صفحه 54:
این سازمان بر طبق اساس نامه و مقررات بايد از مداخله در امور سیاسی و تظامی و تبعیض های قومی و فرقه ای بدور باشد. این جمعیت می بایست بر اساس اصول هفتگانه صلیب سرخ و هلال احمر که در کنفرانس جهانی در سال ©0666 به تصويب رسيد عمل نمايد اين اصول عبارتند از: 1 خدمات بشر دوستانه ۱۱۳۵۱۱۱۲۷ Voluntary Service ‏خنبات ذاوطلباته‎ © مستلال ۱96۵68۵666 بى غرضی ‎Impartiality‏ 6 بی‌طرفي ۱۱۵5۲۳۵۱16۷ © رحت ونم حب جهان شمولی ۱۱۵:۷۵۲۵۵۱۱۷ وظایف هلال احمر جمهوری اسلامی ایران در سطح ملی و بین المللی ارائه خدمات امدادی در هنگام بروز حوادث و سوانج طبیعی مثل سیل و زلزله و ... در داخل و خارج کشور ©- برنامه ريزى و اقدام در جهت آمادگی , مقابله با حوادث و سوانج و آموزش عمومی در اين زمينه بوسيله تربيت كادر امدادی و نیروهای انسانی ورزیده و متخصص در زمینه خدمات امدادی . ارسال کمک و اعزام عوامل امدادی و درمانی به سایر کشورها در صورت لزوم <6- کمک به امر توانبخشی و ارایه خدمات اجتماعی در جهت تسکین آلام آوارگان و پناهندگان و معلولین و ایجاد حس تعاون. و تفاهم و دوستی و نیکوکاری بین مردم 0 تلاش در جهت دفاع از ارزشهای انسانی و رشد فرهنگی افراد جامعه و کوشش در جهت برقراری دوستی و تفاهم متقابل بین جوانان جامعه با اجرای مسابقات فرهنگی ورزشی و تشکیل اردوهایی در این زمینه برای اعضای هلال احمر در سراسر کشور را ا لايك ع ‎a‏ ی بو خدمات داوطلبانه و افتخارى در انجام وظايف جمعيت هلال احمرء اعم از امور امدادى» خيريه درماني؛اجتماعى و . در مواقع عادى يا در زمان وقوع حوادث و سوانح كه مجموع امور مذكور از وظايف سازمان داوطلبان مى باشد 

صفحه 55:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سازمانهای مسئول مملکتی وبین المللی م توجه به امور جوانان در سراسر کشور و توسعه مشارکت جوانان در فعالیتهای تربیتیء فرهنگی» هنری و ورزشیء همچون آموزش آنها در انجام خدمات امدادی و عامالمنفعه که در سازمان جوانان هلال احمر انجام می پذیرد. 0 کمک به تهیه دارو و وسایل و تجهیزات پزشکی مورد نیاز مراکز بهداشتی درمانی و آموزشی کشور با موافقت وزارت بهداشت و با همکاری هلال احمر و صلیب سرخ جهانی اهداف جمعیت در ماده 0 اساس نامه جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران تلاش برای تسکین آلام بشری » تامین احترام انسانها و کرشش در جهت برقراری دوستی و تفاهم متقابل و صلح پایدار میان ملتها و همچنین حمایت از زندگی و سلامت انسانها بدون در نظر گرفتن هیچ گونه تبعیض بین آنها سازمان ملل متحد ‎United Nation(UN)‏ سازمانی بین‌المللی است که در ۱۹۴۵ میلادی تأسیس و جایگزین جامعه مال شد. اين سازمان توسط ١ه‏ كشور تأسيس و در سال ۲۰۰۶ میلادی» ‎۱٩۲‏ کشور عضر داشته‌است. اعضای آن تقریباً شامل همه کشرر های مستقلی می‌شود که از نظر بین‌المللی به رسمیت شناخته شده‌اند. فقط ‏ اتبکان» که عضویت در سازمان را نپذیرفته‌است و چین ملی (تایوان) که عضویتش بعد از عضویت جمیرری خلق جين لغو شدء در سازمان مال متحد عضو نیستند. مقر سازمان مثل متحد در ندو بورک است و کشورهای عضو و موسسات وابسته در طول هر سال با تشکیل جلسات منظم در مورد امور بین‌المللی و آمور اجرایی مربوط به آنها تصم‌گیری می‌کنند. سازمان ملل در بايان جنگ جیانی دوم و از سوی کشورهای پیروز در آن جنگ شکل گرفت و سازمان و روال حاکم بر فعالیت آن نشان از شرایط جهانی بعد از جنگ دوم دارد. شورای امنیت قوی‌ترین نهاد سازمان ملل پنج عضو دائمی دارد که در تصمیمات این شورا حق وتو دارند. 

صفحه 56:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سازمانهای مسئول مملکتی وبین المللی در سال 906 مجمع عمومی اهمیت برنامه ریزی قبل از وقوع بلا را به عنوان اقدامی جهت تخفیف اثرات بلا های طبیمی مورد تاکیدقرار داد و درسال 40060 مجمع عمرمی قطعنامه ای تصویب کرد و اعتباری جهت کمک تخصیص داد. برنامه توسعه سازمان ملل متحد ‎United Nation Development‏ ‎Programme(UNDP)‏ يو سارمان از طراية بردامة كك قر خوة لس ‎DR LG i‏ را بيش بينى و خنثى نمايد و اين أمر از طريق بروزه هاى مهندسى زلزله؛ ساختن بنا و بازسازيع دقع ريصيو وه مات هواشناسی و آب شناسی ۰ پیش بينى سيل و طوفان و سيستم هاى اعلام خ .. صورت می ‎Lp‏ عل رمك ‎Ue‏ بای شكال ‏این سازمان اعباراتی برای اقدامات امداد مربوط به پناهندگان در شرايط اضطرارى در اختيار دارد. اين بودجه برای مصرف در شرایط اضطراری ناشی از هجوم بناهندگان » اختصاص یافته است و نه برای مواقع بلایای طبیعی » با اين وجود ممکن است برای پنا که قربانی بلاهای طبیعی شده اند نیز ‏مصرف شود. سازمان بهداشت جهانی ‎World Health Organization(WHO)‏ یکی از آژانس های تخصصی ساز ا 0 جامعة جهانى ايفا مىكند. أبن لان در © أوريل سال 0969 در ند (واقع شر ييس) تاسيس شد ‎ee yan‏ بهداشت سابق, که خود آژانسی در امعه ملل بود بركرفت. ‎Bes ey ies tone casey‏ * متفه سل نیرسن مب با ای ها و ری های ی و رم و رای تاک عمومی مردم جهان است. 

صفحه 57:
اقدامات بهداشتی در شرایظ اضطراری سازمانهای مسئول مملکتی وبین المللی سازمان بهدا بهداشت جهاتي يكي از نخستين آزانس های مان مل متحد است ز منم آن رس بر یی روز بهداش اشت جهانی (۳" آوریل سال 060 زماتی که توسط 06 کشور از اعضای سازمانملل تصویب 1 و ار این سازمان مشتمل بر ارایه مشاوره و کمک فنی در زمینه ها بیماریهای واگیر» بهسازی محیط و سایر زمینه های بهداشتی که به آمر ادارهآموز بهداشت و مقابله با شرایط اضطراری» مربوط می شود. صندوق بین المللی سازمان ملل متحد برای کودکان ۱0۲۵۲۱۵۱۵۳۵۱ ۱۵1۲0 0ع]نصنا ‎Childrens Emergency Fund (Unicef)‏ تا ای بر ار اه سس لت یسب اسر نت ملل متحد ايجاد شد. در اكتبر ‎١107‏ مجمع عمومى ملل متحد اين سازمان را به عنوان یکی از ارکان دائمی سازمان ملل شناخت و جر موه مب فیس ود فعالیت‌های در جهت آرانه کمک‌های لازم و حمایت از کودکان کشورهای در حال توسعه است. ستاد يا مقر يونيسف در نيويورك بود ر وظيفه آن كمك رسانى به كودكان و مادران ابعاد انساتی و توسعه در كشورهاى در حال توسعه بودءاست. يك ‎ull‏ كه با بودجه داوطلبانه اداره مىشود با عنوان يونيسف بر مشارکت مالی دولت‌ها و بخش خصوصی و آحاد مردم تکیه دارد. برنامه‌های اين نهاد در راستای کمک به جرامع در حال توسعه برای پیشرفت سلامت و رفاه کودکان بوده‌است.اين سازمان در درجه أول به برنامه هاى دراز مدت به منظور كم به مادران ر كودكان در عشور ها های در حال توسعه مى بردازد. با اين وجود اين صندوق كمكهاى خود را در شرايط اضطرارى بلافاصله بعد از وقوع در اختیار کشور مورد نظر قرار می دهد. این کمکها شامل اقلام دارویی و بهداشتی ‎Saki‏ ‏كيسول وتان و ‎Sa Lal‏ 

صفحه 58:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سازمانهای مسئول مملکتی وبین المللی سازمان خواربار و کشاورزی(۴۸0) 0۴92012۵100 اهبانت وم ‎Food and‏ فاتو یا سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد از سازمان‌های بین‌المللی است که در زمینه توسعه کشاورزی فعالیت دارد. سازمان فاتو در سال ۱۹۴۵ توسط ۴۴ کشور عضو سازمان ملل متحد تأسیس شد. هدف این سازمان» بالا بردن سطح زندگی و بهبود تغذیه مردم جهان؛ توزیع مناسب مواد غذایی در مختلف جهان و ایجاد امنیت غذایی است. مبارزه با سوء‌تغذیه با ارائه اطلاعات لازم به کشورهای مختلف؛ از دیگر اهداف فائو است که بازدهی کشاورزی و سطح تغذیه در جهان را افزایش داده است. مقر اين سازمان واقع در شهر رم در کشور ایتالیا است. این سازمان در مناطقی که دچار فاجعه های ناگهانی از قبیل زمین لرزه» سيل ويا هجوم ملخ شده اند کمک های اضطراری برای رفع کمبود مواد غذایی و کمک به بازسازی کشاورزی می نماید.دکمک های غذایی تحت برنامه جهانی غذا در شرایط اضطراری ارایه می شود. سازمان آموزشی ؛ علمی و فرهنگی ملل متحد 5616۳1۶6 اهصهاای 60۰ مناد ‎United‏ ‎and cultural organization (UNESCO)‏ که به‌طور خلاصه یونسکو نامیده می‌شود» یکی از سازمان‌های تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد است كه در ۱۹۴۵ تشکیل شد. هدف این سازمان کمک به صلح و امنیت در جهان از راه همکاری بین‌المللی در زمینه‌های آموزشی و علمی و فرهنگی به منظور افزایش احترام به عدالت و قانون‌مداری و حقوق بشر» بر پایه منشور سازمان ملل متحد است. ۱ کشور عضو بونسکو هستند. مقر آن در پاریس پایتخت فرانسه است و دفترهایی در کشورهای مختلف دارد. 

صفحه 59:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سازمانهای مسئول مملکتی وبین المللی مهمترین فعالیت این سازمان در کمکهای فوری در هنگام وقوع بلایا؛ به مطالعات علمى در زمينه زمين لرزه و آتش فشانها مربوط می شود. سایر سازمانها ‎DSelgag ju International Labour Orgai ‘ion (ILO)‏ eligi jx ,tla World Meteorological Organi: in (WMO) JspgellLly43 tie International Monetary Fund(IMF) day allyl ju International Aviation organization(ICAO) ‏جهانی‎ اتحاديه بين المللى ارتباط راه دور ‎International Telecommunication‏ ‎Union(ITU)‏ سایر سازماتهای بین دول. (اکو ء سازمان کشورهای آفریقایی و....) سازمانهای غیر دولتی ۱160 واحدهای دولتی امداد مثل نروژ » اتریش» چکسلواکی ۰ فنلاند» فرانسه و 

صفحه 60:
اقدامات بهداشتی در شرلیط اضطراری مديريت بلايا اصطلاحى است كه به صورت جمع بكار مى رود و تمام جنبه هاى برنامه ريزى و مقابله با بلاياء از جمله اقدامات قبل و بعد از بلايا را در بر مى كيرد.مديريت بلايا هم به مديريت خطرات احتمالى و هم به مديريت بيامدها اشاره مى كند. مديريت بلاياى طبيعى در خصوص مقابله با بلایای طبیعی دو روش کاملا" متفاوت تا كنون مطرح بوده اند. 0 مقابله با بلایای طبیعی بعد از وقوع آنها است بدین شکل که هیچ گونه برنامه و مدیریت مشخصی قبل از وقوع بلایا در نظر گرفته نشده ولی پس از وقوع» کلیه امکانات و نیروها برای مقابله با آثار بلایا بسیج می شود. 2 شامل مدیریت مشخصی است که در بر گيرنده کلیه مراحل مربوط به بلایای طبیعی شامل مرحله قبل از وقوع » مرحله آمداد و بالاخره مرحله بازسازی و نوسازی لست. 

صفحه 61:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری مدیریت بحران در شرایط اضطراری توسعه پایدار مفهوم توسعه پایدار که در سال 6 در كنفرائس سإزمان ملل در ریودوژلنیرو مطرح شد بر کاهش و يا کنترل عواملی است که سرمایه گذاریهای توسعه لی در یک جامعه را ‎ne‏ لام ‎fe Le‏ اهداف توسعه اختلال ایجاد می نماید.وجود سوانح و بلایای طبیعی که اغلب موجب انهدام گذاریهای توسعه ای در یک جامعه می شود از مهمترین عوأمل اختلال در ری توسعه است. چارچوب مدیریت بحران 0 وراك جهت حفظ ح اما ‎ass et‏ می پذیرد. مدیریت بحران فراكير ترش و اجراي استراتژء ها در جنبه هاى مختلق مديريت بحران است» برای مثال پیش ی كاهش» أ. 2 و عادى سازى در اركان توسعه پایدار» این ابعاد به صورت مراحل جدا از هم و مستقل نيستند نيستند بلکه یکدیگر را از نظر زمانی و منطقه ای پوشش می دهند. عناصر اصلی چرخه مدیریت بلایای طبیعی مدیریت 1- پیشگیری ©- تخفيف و يا كاهش 0.- آمادگی 4۴ امداد 6 بازسازی 2 نوسازی و توسعه مدیریت بحران فرآیندی است که بایستی در قسمتی از برنامه عادی توسعه کشور قرار گیرد. سولنح و بلایا نبایستی صرفا" در مواقع نیاز پا خ داده شوند. علل أنها بايد تجزيه و تحليل كردد و ‎ey‏ های پیشگیری و استراتژی های پا عادی سازی بایستی توسعه داده شود و لجرا 

صفحه 62:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری مدیریت بحران در شرایط اضطراری برنامه های پیشگیری از پیامدهای خطرات» از طریق تغییر جوامع یا محیطی که خطر در آن وجود دارد به کاهش احتمال پیامدهای سوانح کمک می کند. چنین برنامه های می توانند به استراتژی های ساختاری مانند ساختن سدها و مقاوم ساختن ساختمانها و یا زمین هایی که برای کاشت یا موارد متتوع اقتصادی به كار مى روندء بپردازد. آمادكى : برنامه هاى آمادكى در برابر وضعيت اضطرارى ‎٠‏ سازماتها و جوامع را قادر مى سازد تابا وضعيت اضطرارى به شكل موثر و مناسب برخورد نمايند.اين فرايند شامل اقداماتى به شرح زير است: 1 توسعه سياسى ©- برنامه ريزى براى شرايط اضطرارى ©- تعليم و آموزش *- بايش و ارزشيابى سياست را مى توان به اين صورت تعريف كرد: بيانيه رسمى يك مجموعه؛ از اعمال موافقت شده. ويزكيهاى سياست عبارتند از )سیاست ماهیتا" استراتژیک است ©- اهداف کلان و بلند مدت را در تظر دارد 0 مسئولیتها را تقسیم می کند <- ممکن است شاخصهایی را برای تصمیم گیری تعبین کند 

صفحه 63:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری مدیریت بحران در شرایط اضطراری سیاست گذاری برای تعیین موارد زیر مورد نیاز است. »- اختیارات و حدود وظایف هر سطح از سازمانهای دولتی و غیر دولتی ©- ارتباط يا ساير سازمانهاى بين المللى و ديكر ملل © ارتباطات بين جوامع 6- ارتباط بین توسعه و پیشگیریآمادگی و پاسخگویی در وضهیت اضطراری واختصاص منابع به این امور ©- ابزار مورد نياز براى تعلیم و آموزش و پایش و ارزشیابی» شامل مانورهای آمادگی در شرایط اضطراری برنامه ریزی» تفسیم کار» هماهنگی و مستولیت و اتخاذ تصميم؛ با توجه به تیازهای انسانی اعم از جسمی» روحی و اجتماعی » باید به نحوی باشد که با سرعت هر چه تمام و با مهارتهاى كسب ش بی علمی انجام پذیرد زیرا هر لحظه تعلل باعث افزایش مرگ و میر و جراحات انسانی خواهد شد. برنامه مقابله با بلایای طبیعی ا © هماهنكى ©- برنامه ريزى 4- سازماندهى ©- کاربری منابع 0 مهارت های ویژه ‎WP‏ ‏آموزش ‏موارد زیر در ایجاد تشکیلات در شرایط اضطراری ضروری به تظر می رسد. تقسیم کار © اختيار و مسئوليت ‎OC‏ هماهنگی 

صفحه 64:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری مدیریت بحران در شرایط اضطراری هرگونه مسئولیت باید متناسب با حوزه اختیارات در نظر گرفته شود و چنانکه مسئولیتی به فردی واگذار گردد » اما اختیارات به وى تفویض نشود؛ برقراری نظم و انضباط امکان پذیر نخواهد شد. تتسیم کار و اختیار به تنهایی نمی تواند برای رسیدن به هدف یا اهداف مشترک کافی باشد» لذا لازم است بين راحدهای مختلف هماهنگی وجود داشته باشد و ارتباط مناسبی بين آنها برقرار شود. تشکیلات: 1 تشکیلات ملی ©-تشكيلات بين المللى هماهتگی : مسئولیتها و ارتباطات کاملا" تعریف شود برنامه ریزی: تهیه دستورالعمل اقدامات در هنگام وقوع بلایا سازماندهی: هدف تطبیق فعالیتهای دولت و واحدهای رفاهی و منابع آنها برای مقابله با نیازهای مربوط به این فعالیت است.دارای دو جنبه مهم است 1- دامنه کنترل(تقسیم بندی به گروه های کوچک) 0- محل فعالیت کاربری منایع: به کارگیری تمامی نیروها و امکانات در اسرع وقت مهارتهای ویژه: آموزش نیروهای امداد ونجات در کلیه سطوح و استفاده از فنآوریهای جدید آموزش: آموزش تمامی افراد جامعه در خصوص بلایا و اقدامات بهداشتی و امداد ونجات 

صفحه 65:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری عديريت وش ری اک و اقدامات و رفتارها »- اقدامات ضروری قبل از وقوع بلایا ©- اقدامات و رفتار مناسب هنكام وقوع بلايا © اقدامات و رفتارهاى مناسب بعد از وقوع بلايا اقدامات ضرورى قبل از وقوع بلايا بستگی به قابلیت پیش بينى و تكرار اين بلايا دارد و شامل بيش بينى و برنامه ريزيى منسجم و دقيق در همه جوانب است و شامل موارد زير مى شود »- ارزیابی متابع شامل تعداد کارکنان ۰ مواد و ارائه خدمات ایجاد سیستم اعلام خطر 0.- تعیین وظایف برای مردم و سازمانهای دولتی و غیر دولتی ‎gs‏ نقشه های آسیب پذبری و مقاوم سازی آنها ‏0 تدوین برنامه ریزی دقیق قبلی و پیش بینی بهترین شیوه ارائه خدمات ‏©- ذخيره سازى منابع ‏7 افزايش آكاهى علمى و عملى مردم از طريق آموزشهاى علمى و عملی مثل مانورها ‏©- تدوين برنامه هاى تخليه مردم و امكانات 

صفحه 66:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری مدیریت بحران در شرایط اضطراری 0 آموزشهای ویژه به مستولین و گروه های درمعرض خطر 0 ایجاد رویه ها و استانداردها 0 تدوین برنامه های عملیاتی ‎Gal‏ كردن منايع ©0- آموزش كروه هاى مداخله <6- پشتیبانی اقدامات از طرق قانونی پیش بینی تلفات جانی و مقدار خسارات احتمالی و اختصاص بودجه های ضروری 6- کاهش خطرات احتمالی در دراز مدت (صفحه 6*72 الی 2۵ کتاب اقدامات بهداشتی مهندس احمد اصل هاشمی) اقدامات و رفتار مناسب هنگام وقوع بلایا دوره فعال ممكن است از جند ثانيه تا جند روز باشد و لذا اقداماتى به شرح زير بايد انجام پذیرد ا-تخليه ©- نجات افراد مجروح و بى بناه ©- مراقبت از مجروحان (كمك هاى اوليه و يزشكى) *6- يافتن و دفن جنازه هاى افراد و لاشه حيوانات تلف شده ©- مبارزه يا حريق ©- اسكان موقت 2 تامين نيازها ی غذایی و دارویی و پوشاک 

صفحه 67:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری مدیریت بحران در شرایط اضطراری قدامات و رفتارهای مناسب بعد از وقوع بلایا 0 ادامه عملیات امداد و نجات ©- شناسايى افراد باقى مانده به خصوص شيرخواران براى ادامه تغذيه ©-هماهنكى بين بخشى و برقرارى مجدد ارتباطات» سيستم هشدار دهنده و بيام رسانى ©- اقامات بهداشت محيطى و نظارت و كتترل ( تهيه آب سالم؛ سريناهه غذاى سالم؛ خدمات بهداشتى اوليهه كنترل محيط و ارائه خدمات رفاهی و ..) ©-بررسى كزارش و ارزيابى ميزان خسارات و تلفات و ارائه به سطوح بالاتر ©- تامين منابع و تجهيزات لازم جهت تعميرات فورى سمباشى و كندزدايى منطقه ©- تامين وضعيت روحى مناسب آسيب ديدكان براى قبول اجراى عمليات اضطرارى ©- تامين حرارت و برودت سريناه ها به منظور حفظ سلامت و بهداشت آسيب ديدكان 00- تامين و توزيع داروء مواد ضدعفونى و باك كننده ها به مقدار كافى 0- ارزيابى سريع از وضعيت بهداشتى درمانى ©0- فيلم بردارى و مطالعه و تحقيق در خصوص بلایا 

صفحه 68:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری نجات و تخلیه مصدومان ‎ee ere te ace ee es‏ ذ| كردن و نجل اششخاص مجروح؟ 3 عليل و كسائى أست كد به دلايلى قادر به فرار أذ ‎etn‏ ناک نیستند وظایفی نظیر مهار » تخلیه آشفال از مسیر عبور» بیرون آوردن جنازه هاء عملیات جستجو و نجات و.. اصولا" سه گروه در جستجو و نجات فعالیت دارند 1 بازماندگان ۵ کارکنان آموزش ندیده 0 کارکتان آموزش دیده جهار موضوع مهم بس ان دق بلا 0- جابجایی جمعیت 2 تخلیه( انتقال اهالی از خانه هایشان به مناطق امن ‎ee‏ منطقه بلا زده ‎Pe ees ee eae‏ سازمان همم جع ی اد بر ل لذ بل باستى سلبان حمل و نقل (وه ید ری ‎ae‏ جر مایم و .) #»اسكان ‎Recs ect sh‏ وسايل انتقال »آب (حداقل سه ليتر آب براى هر نفر از طريق ايستكاههاى در مسيرء جوشاندن» قرص کلریا ید)» غذا » لباس » جمع أورى زباله و دقع فضولات از موضوعات قابل توجه است خدمات كفن و دفن اجساد دفن اجساد ماهيتا“ از مقوله هاى يهداشت عمومى نيست اما در خصوص نكهدارى و دفن اجسادء ‎GAAS JS‏ 3 ل ی هش بند 4 چکمه و كلاه مخصوص ©- صابون و مواد شوينده 75> ماسك ©- پارچه و ملحفه 0- لوازم مورد نیاژ براى غسل و كفن . انتقال سريع اجسا د در سرما و كرما با وسايل مناسب و جلگیری از تن ولد »تفت سنو کار دايى غسالخانه ها در بايان كار ‎ ‎ 

صفحه 69:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری تیجات و تخایه مسدومان ‎Shut‏ در بحران و حوادث غير مترقبه ‎ate‏ 0 از نظر تاریخچه مفهوم تریاژ به که در آن زمان توسط جراح فرانسوي "جين لاری" سربازان ‎anon‏ مداواو و ميشدند. 0 ‏شکل گرفت. در ‎ee eee‏ يهترين امور درماني براي تعداد زيادي أن مجری مصدومان عمل این واژه به معناي دسته بندي و طبقه بندی بیماران و مصدومین و تعبین اولویت آنها بر لسن قري ور بد رسن ور و ‎ ‏انواع تریاژ : ‏4 . تریاژ روزانه در بخش اورژانس بیمارستان ‏9 تریاژ در فیلد و صحنه بحرانها و حوادث غير مترقبه ‏8 تریاژ در دپارتمان اورژانس در بحرانها و حوادث غیر مترقبه ‏. تریاژ نظامی و جنگی ‏تریاژ در حوادث غير مترقبه: ‏برخلاف تریا روزانه در بخش اورژانس بیمارستان در شرایط مععولي که هلف از تریژ. ۱ ‎Pe dod a ea‏ 0 ا حوادث غیرمترقبه » انجام بهترین کار پر تین قح از جسیت ۷ به عبارد آدث غير مترقبه يعني نظاره وكثر ‎FS‏ ‏ري مصدودين كه جأن ‎Si‏ ور سكل اربق اد انها رخات عر رف 1 > احیاء قلبي و ريوي انجلم ‏لما مسترمين و لب «يدكن بذ بر اسل الكوريتم ‎Hes eal‏ ريا لسلن و درمان سريع) در منت زمان 949 اثانيه بررسى و ارزيابى شوقد. ‎ 

صفحه 70:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری نجات و تخلیه مصدومان بو 

صفحه 71:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری جات و تخلیه مصدومان .. گروه متوفیان و افراد در حال مرگ (سیاء و آبی) اين گروه شامل افراد فوت شده و همچنین افراد در حال مرگ مر باشند؛ یعنی افرادی که در کمتر از يك ساعت خواهند مرد و پیش بینی میشود حتی در صورت رسیدن به بیمارستان نیز اقدامات درمانی برای زنده ماندن آنها موثر نخواهد بود. در برخی مراجع افراد در حال مرگ را با رنگ آبی تقسیم بندی و مشخص میکنند.۰ کبودی نعشی و يا جمود نعشی- گشادی دوطرفه مردمکها ایست قلبی ۰ هیپر/هیپوترمی شدید. گروه فوری(قرمز)بیماران اورژانسی که ضایعات مخاطره آمیزداشته و بدون اقدام درمانی سریع درکمتراز نا 0 ساعت آیده جان خودرا ازدست داده یا دچار مشکلات و عوارض شدید می شوند.» خونریزی خارجی شدید و قابل کنترل مشکلات تنفسى قابل اصلاح؛ جراحات شدید ناشی از آوار»قطع شدگی عضو بطور ناقص؛ پارگیهای شدید همراه شکستگی باز» سوختگی شدید صورت و راههای هواییسوختگی های درجه 0 وو با وسعت 60 درصد» عدم هوشیاری بدون علت مشخص, نشانههای انفارکتوس میوکارد» تشنج پایدار» علایم دال بر زایمان قریب الوقوع یا زودرس» مسمومیت شدید ۳« ری زرد بیمارانی که جراحات شدی داشته ونیاز به مداخله درمانی و بستری دارند اما بدون درمان هم بیش از یک ساعت دوام خراهند آورد. به عبارت دیگر بین 0 تا 00 ساعت آینده باید خدمات درمانی مناسب به این بیماران ارائه شود.» شکستگیهای ساده استخوان های بزرگ» پارگیهای متوسط بدون خونریزی» صدمات چشمی» آسیب ‎a eats ae‏ اختلال هوشیاری» دیسترس تنفسی غبرحاد» مشكل طبى غيره ‎eats‏ خلت شیر ‎sae‏ بش ایک ند مودک ند لمم ا ل ا ی ای خفیف غیر از راه هوایی»اختلالات عصبی- روانی» اختلالات زنان و زایمان» شکایتهای طبی معمول» آسیب دیگانی که یز هام خاصی تدارقد. 

صفحه 72:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سرپناه و مکانهای اسکان موقت پس از وقوع بلایا؛ تامین سرپناه موقت برای مردم ضروری است. در مناطق روستایی مسئله حمل چهار پایان مزيد بر علت خواهد بود. لذ بيش بينى اردوكاه هاى اسكان بنا به شرايط از اهميت خاصى برخوردار اردوگاه : محیط و محدوده ای است كه براى اقامت موقت كروهى از مردم به صورت دسته جمعى در نظر كرفته مى شود مانند اردوكاه هاى پیشآهنگی» دانشجویی» توریستی» جهاد کشاورزی» سپاه پاسداران؛ بسيج مستضعفان؛ هلال احمر.معمولا" به دو دسته تقسيم مى شود 1- موقت(کمتر از 10)روز) و ©دايم (بلند مدت) در حوادث و بلاياى طبيعى و غير طبيعى از دست دادن سريناه باعث شکست روحیه و پراکندگی انسانها می كردد. به همين دليل يس از اين حوادثء اولين جيزى كه اعتماد و روحيه را به افراد آسيب ديده بر می گرداند سرپناه مناسب و جمع شدن خاتواده است. شرايط بهداشتى بربايى مكانهاى اسكان موقت و اردوكاه هاى جادرى 1-زمين محل اردوكاه بايد از مراكز توليد و تكثير يشه وتوده هاى زباله فاصله داشته باشد و جاده دسترسی ©-بايد وضع زمين براى زهكشى آب مناسب باشد و وضعیت پوشش زمین ©در صورت امكان » محل اردوكاه به طور طبيعى از شرايط نامناسب اقليمى محفوظ باشد براى مثال دره های باریک » رودخانه های خشک برای اینکار مناسب نيستند. ‎Jes), Cadel Kl gus ee‏ عد ‎egg ame sae aa‏ ودک ترفقیی و حل وا نقل قرار دارند » پرهیز گردد 

صفحه 73:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سرپناه و مکانهای اسکان موقت 0- باید فضای کافی برای پنه دادن اشخاص و ایجاد کلیه تسهیلات عمومی در نظر گرفته شود تا 6 ‎ely‏ هر 0000000 نفر(0 تا 6۴ متر مربع برای هر نفر) محل اردرگاه باید در فاصله معقولی از منبع آب قرار داشته باشد. 7 جادرها بايد به صورت رديفهايى در دو سوى جاده أى به عرض حداقل 000 متر نصب شوند . بين كنار جاده و ميخ جادرها بايد حدقل © متر فاصله باشد. ©- در داخل جادرها بايد حداقل © متر مربع زمين براى هر نفر وجود داشته باشد. ©- بين جادرها بايد حداقل © متر فاصله باشد تا افراد بتوانند بدون برخورد با طناب و ميخهاى جادرء آزادانه حركت كنند., ضمنا“ رعايت اين فاصله؛ اقدام مطمئنى عليه كسترش آتش است. 00- بهتر است از جادرهاى كوجك استفاده شود تا افراد كمترى در هر جادر جايكزين شوند. 0برای مقابله با هوای سرد » از وسایل گرم کننده با آموزش لازم استفاده شود. رای روشنایی چادرها از فانوس استفاده كرد. تهويه طبيعى جادرها بايد كافى باشد. در جایی که لوله کشی آب موجود نیست بايد از مخازن آب در دو طرف جاده استفاده كرد.مخازن حداقل 0 ليترى و حداكثر فاصله 0000 متر ِ 0 چادر(06 تا 00 تفر) باید یک سطل زباله در دار محکم به ظرفیت 90 تا 00 ليتر ©0توالتها يا سایر محلهای مشابه به صورت بلوکایی با فاصله مناسب در پشت چادرها تعبیه گردند(مسیر وزش باد در نظر گرفته شرد) 

صفحه 74:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سریناه و مکانهای اسکان موقت 0 برای 00 نفر باید یک سکوی دو طرفه شیردار (به طول ‏ متر) برای شتشو تهیه شود. در اطراف چادرها و در امتداد کنار جاده هاءباید جوی زهکشی حفر شود.محلهای برداشت آب نيز بايد خوب زهکشی شوند تا از ایجاد گل و لای و لجن جلوگیری شود. 6برای جلوگیری از بلند شدن گرد و خاک در مواقعی که اردوگاه برای مدت طولانی استفاده می شود بايد سطح جاده نفت پاشی شود. ©0- اردوكاه بايد به دو بخش مجزای <<منطقه مسکونی>> و << بخش خدمات جمعی (محل غذاخوری جمعی» بیمارستان صحرایی» تفریحات و غيره) تقسيم شود. 0 رای سهولت اعمال مدیریت و جلوگیری از بیماریهای مسری» باید از ایجاد اردوگاههای بزرگ اجتتاب کرد یا آنها را در واحدهای مستقل کوچکتر که در هر یک بیش از 100000 نفر ساکن نباشنده تقسیم بندی نمود. 0 - برای پاکسازی روزانه اردوگاه» می توان از کمک افراد بومی به سرپرستی یک نفر بهداشتیار بهره گرفت. برای اردوگاههای موقت تا مدت سه روزء حداقل تسهیلات بهداشتی عبارتند از : توالت با گودالایی کم عمق به منظور دفع فضولات انسانی: ان گودالها برای هر 1000 نفر به طول 6/0 متر» به عمق 0/0 متر و به پهنای 0/0 متر ایجاد می شود. برای پوشش از خاک حفاری استفاده شود.ضمنا* بهتر است از مقداری شیر آهک نیز برای کنترل آلودگی استفاده کرد. 

صفحه 75:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سریتاه و مکانهای اسکان موقت ساختمانها (اردوگاه های ساختمانی) اگر سرپناه های اضطراری در ساختمانهای موجود در نظر گرفته شود توجه بيشتر به بر طرف كردن بو و تهویه آنها ضروری است. مقدار هوای مورد نیاز برای هر نفر در هر ساعت برابر 00 متر مکعب است. دما 90 درجه ‎oly‏ اشخاصی که روی تخت یا تشک(روی کف اطاق) می خوابند حداقل 0/0 متر مربع یا 00 متر مکعب قضا ‎-~O‏ بین تخت خوابها یا تشکها حداقل 0/۵ متر فاصله باشد. ‏©- تامین خروجیهای اضطراری و پله فرار ضروری است.دودکش بخاریها باید از ساختمان بیرون رود.مواد سوختی در خارج ساختمان قرار گیرد و وسابل اطفاء حريق در نظر گرفته شود. ‏“4 بايد براى هر 00 نفر یک لگن دستشویی و یا برای هر 0000 نفر یک سکوی شستشوی © تا © مترى شیر دار تهیه گردد. سکوی مردان و زنان جدا باشد و کنار هر یک یک سطل اشغال .در مناطق معتدل به ازای هر 60 نفر یک دوش حمام و در مناطق گرمسیر به ازای هر 00 نفر و کف اتاقها هر روز باید گندزدایی شود. ‏©- برای دفع مدفوع در صورت امکان باید از مستراحهای سیفون دار تهیه گردد و آنهاباید در فاصله 60 متری ساختمان احداث شوند. ‏6 برای هر 06 تا 46 نفر باید سطل زباله ای با گنجایش 50 تا 400 لیتر با درب محکم تهیه شود. ‎ 

صفحه 76:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری تامین آب در شرایط اضطراری و آب آشاسسدنی: آب گواراپی است که عوامل فیزیکی -شیمیایی و بیولوژیکی آن در حد استانداردهای مصوب باشد مصرف آن عارضه سوئی در کوتاه مدت یا دراز مدت در انسان ایجاد نکند. ب-آلودگی آب آشاسدنی : عبارتست از تغییر خواص فیزیکی.شیمیایی وبیولوژیکی آب به گونه ای که مصرف آنرا برای انسان زیان آور سازد. در روزهای اولیه وقوع بلایا؛ مهمترین اصل زنده ماندن مردم است.بنابراین. باید حداقل آب مورد نیاز برای اين منظور امین شود.در شرایط اضطراری, ذخاثر آب طبیعی ممکن است تخریب یا آلوده شوند. لذا ذخیره آب سالم بایستی تهیه شود تا هدید بهداشت عمومی به حداقل برسد. حداقل آب مورد نیاز بستگی به موقعیت و شرایط آب و هوایی دارد اما جدول زیر می تواند راهنمای خوبی باشد مصرف شخصی ۱۵ تا ۲۰ لیتر برای هر نفر در روز حداقل آب مورد نیاز برای ادامه حیات ۳: تا ۵ لیتر برای هر نفر ( فقط آشامیدن) تسهیلات پزشکی و بیمارستانها :۴۰ تا ۶۰ لیتر برای هر نفر مراکز خدمات عمومی: ۱۰ تا ۱۲ لیتر برای هر نفر بدیهی است مقادیر فوق برای مصرف آب در مدت دو هفته بعد از بلايا هستند و هر جه از از زمان وقوع بلا انايى سازمانهاى مسئول تامين آب افزايش مى بابد و امكان تامين آب بيشتر فراهم مى شود. 

صفحه 77:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری تامین آب در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت نیاز‌ندیهای آب (حداقل میزان آب مورد نیاز) 1بیمارستانهای صحرایی و ایستگاههای کمکهای اولیه: ۳6 تا 90 ليتر براى هر نفر در روز 2 محهای غذاخرری جمعی : 000 تا 00 لیتر برای هر نفر در روز ( صتا 0 گالن آمریکایی) هسرپناه موقت و اردوها : 09 تا 000 لیتر برای هر نفر در روز (0- گالن آمریکایی) © محلهای شستشو : 060 لیتر برای هر نفر در روز( 40 گالن آمریکایی) ابه غير از مواقعى كه دن تهيه آب سالم محدويتهاى شديد رجود دارد هيع محدوديتى براى مصرف آب نبايد در نظر كرفت. , با حذف محدوديت ممكن است مصرف آب روزانه برأى هر نفر تا 0000 ليتر برسد. انتخاب منابع آب در شرايط اضطرارى 01 شبكه آبرساني شهرى( فشار وغلظت. بايد افزايش يابد. يس از تعمير با محلول كلر 600 ميلى كرم بر ليتر به مدت :© ساعت و يآ غلظت 0000 ميلى كرم بر ليتر در مدث 0 ساعت) (ch Se ont ln iB AS of ea ‏شبکه آبرسانی خصوصی (مربوط به صنایع و تاسیسات‎ -2 ‎a‏ ع ی ا آلودكى فاصله داشته باشد و قسمت ‏و فوقانى جأه يه ميزان 9 متر أزجنس غيرقايل نفوذ و خارج أن حداكل, تر بالاتر از سطح زمين ‎Crate 2‏ جاه را بايستى با محلول كلر به غلظت (0© تا 00000 ميلى كرم بر ليثر ب ‏ليى ثمود. سبس آب را تلمبه و بعد از ايذكه غلظلت به 1 109/116 رسيد استقاده شود.إجاههاى ‎es oe‏ یقرت ‎Suis 8 OA sel tale rec tad at ‏مق‎ cos ‏آبهاى سطحى در مواقع لاجارى نار يهاي‎ ۶ ‏استفاده از مواد منعقد کننده مانند آهن » سولفات آهن و...و سيس كلرزة ‏ی ‏. آب باران( آب انبار) ‏> استفاده از تانكر آبرسان ‎ 

صفحه 78:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری تامین آب در سرپناه ها و مکانهای اسان موقت کیفیت آب : ۳۵5 < <1500 ۳09/۱1۶ » کلرورها کمتر از 600 ۰09/116 باکتریهای کلیفرم 4 تا 40 ‎MPN‏ نظارت بر کیثیت آب اردوگاهها: نمونه برداری از آب آشامیدنی > با فواصل زمانی مناسب انجام شود 2- نقاط نمونه برداری نشاندهنده شرایط کلی سیستم باشد 2- برای نمونه برداری از مسی سی استریل ۳ به ازاء هر 00000 سى سى © تا © قطره تيو سولفات 0 قبل از استريليزاسيون جهت خنثى نمودن كلر موجود در آب ©- رعايت شرايط نمونه بردارى و انتقال به آزمایشگاه(ک‌تر از 00 درجه سانتيكراد و در عرض © ساعت) ©- نوشتن مشخصات نمونه حداقل نمونه بستكى به جمعيت دارد به عنوان مثال برای جمعیت ۰000 1000000 0000000000 نفر حداقل تعداد نمونه ۰6 ©0و 000 در ماه است. كندزدايى آب :)- يد زنى( أثر يد بر باكتريها-كيست و ويروسها به ثبوت رسيده است. براى كندزدايى آب استخر غلظت 5 000117 اثر نامطلوبى بر شناكران نكذاشته است.براى يد زنى دو قطره تنتوريد دو درصد را براى كندزدايى به يك لیتر آب اضافه مى کنن.برای آلودگی بیشتر فظت بالاتر» مدت زمان لازم برایتاثیر نیم ساعت» براى خنثى كردن زیادی ید از تیو سولفات سدیم استفاده می شود. ‎IO‏ 6 پرمنگنات ‏<- کلرزنی( آب ژاول(۱!301) ۰ هپوکلریت کلسیم(62)610(2) (یر کلرین) 96۳0 » گاز کلر(دا)» کلرور درشو 6۵012(660 ) ‏کلرزنی به مخازن پرکلرین 0 تا 6 گرم به ازای هر متر مکعب کلر باقیمانده 0,0 تا 0.6 00۴8 ‏©- كلرزنى به جاه : كوزه اری (000< گرم پرکرین با سه كيلو ماسه در يك كوزه ©0 تا 49 ليترى همراء بر سوراخ کوچک در جداره و پوشاندن درب آن با ورقه پلاستیکی در چاهی که روزانه حدود 100000 لیتر آب برداشت شود برای یک هفته کافی است). ‎ ‎ 

صفحه 79:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری امین آب در سرپتاه ها و مکانهای اسکان موقت ‎IMAM HE ES‏ جک میظرین ‎SAH)‏ رنک» 5ج فلز یفن ( ‏قرص کر (هالازرن ۰۲۱۱۵۲۵۱۵0۵2۵6 ‎chlor-dechlor‏ « ۱۵۱320806 ) یک قرص نیم گرمی در 00 لیتر آب(در ترکیباتی که غلظت ماده مرثره آنها مشخص نمی باشد بایستی بر اساس بروشور استفده شوند) تمامى اين اقدامات نياز به كنترل از طريق کلرسنجی دارد ( اورتوتولیدین , 0۳۵ » الکترود) و حد مجاز 0-6/0/© (ميلى كرم در ليتر) م نكته: در كاربرد تركيبات كلر ضمن رعايت ايمنى زمان ماند حداقل (0)©دقيقه رعايت شود ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 80:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری امین آب در سویتله» ها و فکانهای آنکان موقت تهیه محلولهای ماع از مواد جامد غلظت مورد نظر(90) حجم مورد نظر «تبدیل وزن . (تبدیل وزن-0000 برای گرم در a ‏براى يوند و كالن آمريكايى)‎ ©©/©( 0٠ ‏ل لل‎ a ly ‏ماده ضدعفونى كننده فعال در ماده خشک ( ©0 براى بوند وكالن انكليسي)‎ 6 ‏مثال: يك ليتر از محلول کلر 966 را باید از هپوکلریت کلسیم 7۳00 درصد تهيه شود.‎ 0000 »01<© ‏وزنء سس سس 2 6/88 گرم‎ 70 ‏رقیق کردن محلولهای غلیظ‎ (06) ‏غلظت محلول غلیظ‎ 0- ‏قسمتی از آب که بايد به يك قسمت ماده ضدعفونی غلیظ اضافه شود 2 ست‎ )96( ‏غلظت نهایی محلول‎ 96 06/5 ‏مثال: تهیه یک محلول 6۳/00 9 کلر از سفید کننده های خانگی دارای غلظت کلر‎ 1966 ‏قسمت های آب < -0) 2 19 يعنى 0 ليتر سفيد كننده را به ©0 ليتر آب اضافه شود(00لیتر)‎ 0/0 

صفحه 81:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری آب در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت 

صفحه 82:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری تامین آب در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت كل جه عقف ياست وس شب سوق ملية 

صفحه 83:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری تامین آب در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت Ueto bf Ne ‏نوخب مق نس‎ 

صفحه 84:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری تامین آب در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت قلوارت ۷ - تصمیم‌گیری جهت قامین آنب یس ‎cone‏ 

صفحه 85:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری دفع زباله در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت دفع زباله جمع آورى و دفع غير بهداشتى زباله خطرهاى زيادى را از نظر انتشار بيماريهاى واكيردار و توليد مكس بشه؛ ‎Sage‏ ‏موش و ساير ناقلان بيماريزاء به همراه دارد. به علاوه خطر آلوده شدن أب؛ هوا و خاك توسط زباله وجود دارد. زا ای زب لیلد هت اه یی سي يسمانده به قسمت فساديذير زباله كفته مى شودكه از پخت پز و مصرف مواد غذایی حاصل می شود و در فصول مختلف سال مقدار آن متغیر است. از طرف ديكر ‎٠‏ از مش بدا مدق رید دزی( ‎ash ON eb‏ نگ مرو ‎okt So‏ ایجاد بوی نامطبوع. اهمیت زیادی دارند. آشفال به تمام مواد فساد ناپذیر زباله بجز خاکستر اطلاق می شود که خود. شامل مواد سوختنى و نسوختنى ماند كاغذ مقواء جوب ‎٠‏ بارجه » بلاستيكء قوطى كنسروه شيشه و نكه هلى فلزات در شرايط اضطرارى كه محل مناسب براى دفع زباله در دسترس نيست»؛ بهترين روش براى دفع زباله» دفن آن در زير خاك به صورت بهداشتى(!1.3130611)؛ بر كردن اراضى يست و يا ‎stud oF (Incineration) jy‏ تحقيقات نشان داده كه باكتريهاى موجود در هر كرم خاكروبه خيابانهاء © الى 6۳ میلیون عدد و در هر گرم خاک بطور عموم 6000000 الى 000 ميليون عدد هستند. اين تعداد باكترى مى تواند به أسانى سبب بروز بيماريهاى مختلف روده ای و واگیردار شود. مواد زایدی که بعد از هر حادثه طبیعی بايد دفع شوندء در وحله اول مواد زائدى هستند كه در اثر وقوع حادثه ایجاد مي گرد( مان ماد ناشی از تخریب ساختاها: درخقان» خودروهاء لاشه حيوانات: احشام و غيره كه بايد بعد از وقوع. سانحه توسط ماشین آلات سنگین به خارج از منطقه حمل و در صورت نياز به صورت بهداشتی دفن شوند) . در وحله دوم مواد زائدى هستند كه بر اثر فعاليتهاى انسائي در بناهكاههاى دائم و غير دائم حاصل مى شوند و بايد به طور ‎ANA ch othe dishes) es (lak‏ بطور میانگین هر هزار نفر بين © تا 8 متر مکعب مواد زائد در روز تولید می کنند. 

صفحه 86:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری دفع زباله در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت Sag SSN ‏سو رول‎ ‎ie‏ ل سطع مرب عل كاب يدت ی زارت ما ‎SNM‏ ‏ينو لسو سوا قل مرق مدا ‏تشرط شلک معط ‏قلف بين مدا د وير عام معد بكي بكضارى زب گر را رن سراخی ای ره یط ‏سي درل در منود ‎ 

صفحه 87:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری دفع زباله در سرینه ها و مکانهای اسکان موقت a مقطع که مخزن آب گرم و دیوار مانع را نشان می‌دهد. توجه كنيد كد مخزن آب ‎Lie‏ :م ىتوان .تعذاف کرد. در برای بر کردن ورودی آب سرد ادیوار ما سطع آب شمای کلیٍ لوله تحویل آب گرم سم در براى ياك كردن | ورودی هو ورودی هوشر 

صفحه 88:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری دفع فاضلاب در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت فاشلاب عبارت است از هر آبی است که برای مصرف خاصی تهیه شده باشد و به هر دلیلی کیفیت خود را برای آن مصرف از دست بدهد. ( 0 متر مکعب فاضلاب می تواند 06۶ تا 00 مترمکعب آب را آلوده کند) دقع غیر صحیح فاضلاب می تواند باعث [رشد و تکثیر جانوران و حشرات موذی - آلودگی منابع آب 0- آلودگی مواد غذایی ۳)- شیوع بیماریهای روده ای و انگلی 0 ایجاد منظره بد و تولید بوهای نا مطبوع فاضلاب خانگی بطرر معمول دارای 60/00 درصد آب و 0/01 درصد ناخالصی است بطور کلی اهداف تصفیه فاضلاب عبارتند از : جداسازى مواد معلق و شناور .- حذف موادآلی قابل تجزیه بیولرژیکی و حذف ارگانیسم های بیماریزا دفع فاضلاب در بلايا: 0 راه اندازی مجدد سیستم های جمع آوری و تصفیه فاضلاب از طریق 1 تعمیر سریع مجاری فاضلاب با لوله های قرعی» قسمت های صدمه دیده 0تمیز کردن و شستشوی مجاری مسدود شده فاضلاب 0- خارج کردن آب از تلمبه خانه و تاسیسات تصفیه 4۴- ‎PASS‏ 32] کردن تاسیسات تصفیه خانه فلضلاب ©- كشيدن لجن به محلى براى دفن و یا به تاسیسات تصفیه مجاور 0 دفع در چاههای جاذب با توجه به نوع و ماهیت فاضلاب ( برای جلوگیری از کور شدن چاهها ایجاد تله هاى جربى كير استفاده شود). 0 استفاده از سیستم های پیش ساخته نظیر سپتیک تانک 6- در مناطقى كه خاك غير قابل نفوذ و هوا خیلی گرم و تسبتا" خشک است می توان فاضلاب را از طریق تبخیر دفع کرد و براى اين كار از كودالهاى كم عمق بايستى استفاده كرد. 

صفحه 89:
0 اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری حقو فاقلا هر سویداه ها وعکانهای اسکان بوقت ل و اداه گوشه‌های داخلی را باید گزه کرد ‎oa‏ 

صفحه 90:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری دفع فضولات در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت نادرست مدفوعات انسانی بلافاصله پس از وقوع بلایای طبیعی» امری عادی است و اگر اقدامات فوری به عمل نيايد مشکلات زیر ممکن است بوجود آيد. 0 حشرات موذى رشد و تكثير مى يابند ©-الودكى به منايع آب و خاك آسيب وارد مى سازد ©-بوء تعفن و منظره نا ‎TSR Sie NE CEE Ge ree‏ شهرهای بزرگ و یا کوچکی که شبکه فاضلاب دارند صدفع فضولات در اردوگاهها شرایطآبریزگاههای عمومی در شرایط اضطراری از نظر فرهنگی مردم» قابل قبول باشد 0 دارای تجهیزات جداگانه برای مردان و زنان بوده و برای کودکان قابل استفاده باشد . 0 تا حد امکان از دید عموم محفوظ باشند © سسترسی آسان(90 تا 90 متری) یز و عاری از بو ©- وسايل روشنايى تامين آب 

صفحه 91:
اقدامات بهداشتی در شرایط اذ شتی در شرایط اضطرا فع فضولات ۳ پناه ها از ر سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت 

صفحه 92:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری دفع فاضلاب( توالتها) در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت عدم وجود شبکه جمع آوری فاضلاب(انواع توالت و معمولترین روش دفع فضولات) مستراح ترانشه اى ©- مستراح معمولى ©-مستراح آبكير( مستراح قابل شستشو) © مستراح آبی 40 مستراح متحرک )- مستراح ترانشه اى> الفد مستراح با شيار كم عمق (شيار 00© سانتى متر عرض و 60 تا (0©0 سانتى متر عمق و طول آن بستگی به تعداد استفاده كتنده دارد و براى هر 0000 نفر © تا 0/0 متر در نظر ‎BS‏ می شود) ب‌ستراح با شیار عمیق ( برای اردوهای طولانی مدت و شیار 4.0 تا 0.0 متر عمق و ۳6 تا 00 سانتی متر عرض دارد و بالای گودال بوسیله یک کف محافظ جهت جلوگیری از نفوذ مگس پوشانده می شود و با توجه به عادات محلی » نشیمن گاه و یا سوراخی در روی کف تعبیه می کنند و برای محافظت و پنهان نگاه داشتن مستراح بنای مناسبی در روی زمین ساخته مى شود. فا سلی اند ۱۹۳ بات محبط جر لا تال سس ره سد مس يد عرس 1088 حشر حور جا قور خيار ار همه اه هوض عند مكب الا جريه معصل هب بد صرت كام د تمه ری پا سک 

صفحه 93:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری دفع فاضلاب( توالتها) در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت ©- توالت معمولی: شامل قسمتهای مختلف شامل : چاهک (دهانه 000-100 سانتی متر و عمق 0 الی 0 متر برای یک خانواده ۵ نفری کف چاه به فاصله ۱70.0 0 متر از آبهای زیر زمینی و فاصله حداقل 000 متر تا چاه های آب)» کناره سازی برای جلوگیری از ورود آبهای سطحی با خاکریزی و خاککوبی به پهنای 20 سانتی متر» اتانک : طول و عرض تقریبا" هم اندازه نشیمن گاه (کودکان) » ارتفاع حداقل 0 متر » سقف جهت تابش مستقيم نور به سنگ و جلب حشرات» نصب پنجره مجهز به توری در فاصله 00 تا 16 سانتی متری سقف جهت تهویه دائمی ۰ شيب كف به سمت سره شکل ۲۱ - توالت معمولی 

صفحه 94:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری. دفع فاضلاب( توالتها) در سرپناه ها و مکانهای اسکان موق 0 ترلت قابل شستشو از نظر طراحی ساده يوده ولى بايد در مناطقی درست شوند كه آب فراوانى جهت شستشو وجود داشته باشد. در اين توالتها از يك سره و يك شتر كلو(تله آبى) به منظور جلوكيرى از خروج بو و رسيدن مكس ها به مدفوع استفاده مى شود. 

صفحه 95:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری دفع فاضلاب( توالتها) در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت مستراح آبی : متشکل از یک مخزن بتونی محتوی آب » یک نشمین گاه و يك لوله آويز که از نتهای سوراخ نشیمن كاه در آب مخزن فرو رفته است. مدفوع از درون لوله مزبور به داخل آب هدایت می شود. لجن حاصله که در اثر فعل و الفعال ميكروب ها به يك جهارم حجم اوليه تقليل ياقته است در ته مخزن انباشته مى شود و بیستی هر چند يك بار تخلیه گردد. . كنجايش مخزن براى يك خانواده معمولا” ) مثر مكعب بوده و ارتفاع آب در أن بليستى حدود ومه متر باشد. (0109 pe) (annie) | ميعصويف يسم سسا ©- توالتهاى متحرك : توالت هاى متحرك عبارتتد از مخزن هابى كه روى يك كاميون يا واكن نصب شده ادو از أنها معمولا” در شرايط بحران استفاده مردم و يا حتى در زمان عادى در محل هاى مجاور مراكز شهرى كه داراى شبكه فاضلاب نيستند به كار برده مى شود. 

صفحه 96:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری اقدامات بهداشتی در شرایط جنگی : اگر جنگ از قبل پیش بینی ده باشد و از قبل تدبیر لازم اتخاذ شدهباشد تا حدی آسانتر است» اما در جنگهای تحمیلی» ضایعات و مشکلات فراوان تر و حل آنها مستلزم صرف وقت و هزینه بیشتر و برنامه ریزی سریع و منطقی تر است., بطور کلی مشکلات ناشی از جنگ را می توان به شرح زیر خلاصه کرد: - مشکلات بهداشتی و درمانی در مناطق مقدم جبهه ©- مشكلات بهداشتى و درمانى در يشت جبهه و سطح معلکت ©- مشكلات بهداشتى و درمانى آواركان و يناهندكان مشكلات بهداشتى و درمانى در مناطق مقدم جبهه: عوارض ناشى از حمله دشمن شامل زخمهاى سطحى و عميق؛ شكستكيهاء قطع اعضای بدن » سوختكيهاء مسموميت با كازهاء برخورد با مواد راديو اكتيو و اختلالات روانى بوده و به علت وضعيت خاص مناطق جنكى روال زندكى در آنها تغيير بيدا مى كند و به همين دليل مشكلات مختلفى بوجود مى ايد كه اهم آنها عبارتند از: )- تامين آب سالم ©-دفع صحیح مدفوع و زباله 0 بهداشت مواد غذایی 4۳- نظافت فردی 0 تهیه پوشاک تهیه مسکن 0 فشار روحی و غیره مشکلات بهداشتی و درمائی در پشت جبهه و سطح معلکت به علت هجوم جمعيت به شهرهای دور از جنگ و بروز نابسامانی ها ناشی از جنگ(اقتصادی» بهداشتی درمانی و غیرم)؛ تعادل اجتماعی و اقتصادی که در شهرها بوده است» مختل می شود و مشکلات متعددی را بوجود می آورد. ارجاع زخمیها و مصدرمان جنگ به بیمارستانها و اشفال تختهاء مشکلات درمانی را افزایش می دهد و مشکلات مسكن »درمانهاى طولانى مدت و مشكل بستری» معلولان جنگی » شيوع بياريهاى واكيرء مشكلات تغذيه اى و. 037 

صفحه 97:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری اقدامات بهداشتی در شرایط جنگی . مشکلات بهداشتی و درمانی آوارگان و پناهندگان بمبارانهای دشمن و شرایط خاص شهر های نزدیک مناطق جنگی » سبب آوارگی و ترک کردن خانه و کاشانه توسط مردم می شوند و مشکلات زیادی را بوجود می آورند که اهم آنها عبارتند از: مشکلات سکونتی» تغذیه ای» بهداشتی » اقتصادی و روائی و مساله بازماندگانی که عزیزان خود را از دست داده اند. مشکلات مسکن و تهیه اردوگاه مناسب با توجه به مسایل جوی (توفان؛ باد. سیل» بهمن)دسترسی به جاده ها و وسایل ارتباطی» محل اردوگاه می تواند کارخانه هاء چادرهاء مساجد» مدارس؛ هتلها و غیره باشد. تهیه و توزیع عادلانه مواد غذایی(از نظر کمیت) و توجه به مسمومیتهای غذایی(بخصوص غذاهایی که به صورت اهداء و کمک ارسال می شوند) ضرورت دارد.در چنین شرایطی که تهيه تمام امکانات رفاهی؛ بهداشتی؛ اقتصادی و غیره میسر نیست؛ مقداری نابسامانی به وجود خواهد آمد که بید مردم را از طریق آموزش با اين مشکلات آشنا کرد و همکاری آنان را جلب نمود.از طرف دیگر تدارک تسهیلات بهداشتی» شامل واکسیناسیون؛ آب سالم؛ مواد غذايى؛ تهيه حمام؛ فاضلاب» دفع صحيح زباله ها و مبارزه با حشرات و آفتها؛ مسایل ايمنى» كمكهاى اوليه؛ تهيه امكانات رفاهى؛ ايجاد محيط آرام و سركرميهاى سالم. مختصری از اقدامات بهداشتی عملی در شرایط جنگی تهیه آب آشامیدنی از طریق جوشاندن آب و کلر مادر و یا ضد عفونی آب چاه (یک قاشق مربا خوری پودر پرکلرین به ازاین هر متر ارتفاع آب چاه)» بهداشت مواد غذایی از طریق بازرسی آشپزخانه ها و مواد غذایی کنسرو شده ۰ دفع صحيح مدفوع از طریق مستراحهای بهداشتی» از بین بردن موشهاء سگهای ولگرد و حشرات. باید بدرستی انجام شود. برای مبارزه با شيش استفاده مرتب از حمام؛ تعویض لباس» جلوگیری از تراکم جمعیت در یک مکان کوچک» استفاده از حرارت و جوشاندن؛ توصیه می شود. 

صفحه 98:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری کنترل و مبارزه با حشرات و جوندگان شرايطى كه بلافاصله بعد از بلايا ايجاد مى شود باعث تکثیر حشرات و جوندگان موذی می گرد لذا امدادگران بایستی در امر مبارزه با حشرات آموزشهای لازم را دیده باشند. از جمله حشرات می توان به حشراتی مانند زیر اشاره نمود:ٍ )گس خانگی: مهمترین مگس ها تحت عنوان مگس خانگی یا 18۰016۲0058163 می باشد.سیر تکاملی این حشره 9 تا 000 روز است .مگس با نشستن بر روی زباله و مدفوع تعداد زیادی از میکروبهای بیماریزا را می تواند با خود حمل نموده و با نشستن برروی ظروف و مواد غذایی و بدن انسان آن ها را آلوده سازد. اين حشره مى تواند بيماريهايى مثل تراخم؛ اسهال و اسهال خونی» وبا و ..را منتقل نمايد. اين حشره بر روى بدنش قادر به حمل يك ميليون و دويست و بنجاه هزار باكترى مى باشد. موثرترين روش مبارزه با اين حشره عبارت است از: الف بهسازى محیط شامل نگهداری» جمع آوری و دفع صحيح زياله و فاضلاب و فضولات؛ نصب توری ب- مبارزه شیمیابی با استفاده از حشره کشهای ابقایی مانند نگون و فایکام ؛ نصب طناب ها و نوارهای حشره کش: ۱۳۵6۵۲0۵۵6 « ‎Dioxacarb « Malation « Diazinon‏ « .....از طریق مه پاشی ( ۱1.1۰۷ (مه سرد)و ترمال فاگ(مه گرم)بیورسمترین و پیپرونیل بوتوکساید و اریز مه ‎tay Spe‏ تن رن مرکا » سم پاشی ابقایی( فایکام +آب شیرین شده با شکر و یا دیکلروفوس ‎ile‏ سى برمترين » دلتا مترين و ... 

صفحه 99:
*اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری کنترل و مبارزه با حشرات و جوندگان 0 سرسک : ازمیان هزاران گونه از سوسک که اغلب آنها اگزوفبلیک هستند فقط تعداد محدودی مورد نگرانیانسان هستند(آمریکایی 300۳162۵ ه6۲هامز۳۳ 44 . ‎‘aid! tal Blatta germanica‏ شرقی 0۳16۱62115 213102) .حشره ای است که اغلب شبها فعالیت دارند و برای ادامه زندگی به مقدار کافی ‎ee‏ ی هه ملد املع تج مهم ریب چا خوارند و لذا در انتقال بسیاری از بیماریها نقش دا: " مبارزه با سوسک: این حشرات در درز و شکاف دیوار و کف و ستف اماکن تخم گذاری کرده وبا حرکت در مجاری فاضلاب و عبور از روی ظروف و مواد غذایی» میکروب ها و تخم انگها را منتقل می نماید.از نظر اقتصادی زیانهای قابل ملاحضه ای با از بين بردن مواد غذایی» کتاب؛ پارچه و اثأثیه چرمی ببار می اورد. تخم سوسکها درون کپسولهایی که شبیه لوبیای قرمز است حمل می شود و از درون هر کیسول حدود 10-06 سوسک بیرون می آید. از طریق بهسازی محیط و مبارزه شیمیایی ( سم پاشی و طعمه گذاری) با آن ها مبارزه می شود.برای مبارزه شیمیایی می توان از (00 گرم کوپکس+0 بسته نگون + ‎(ol MID‏ « (00 گرم آمبوش + 00یتر آب + 000گرم فایکام ) و یا از ‎I HID)‏ + 00 گرم کوپکس) استفاده نمود. 

صفحه 100:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری کنترل و مبارزه با حشرات و جوندگان ©- شيش : حشره كوجكى است كه انسان را نيش زده و خونخوارى مى كند. تخم شيش يا رشك بیضی شکل و سفید رنگ است. سه نوع شبش در بدن انسان ممكن است ديده شود [-شيش سر©-شيش بدن9©- شيش عانه. اصولا” شيش در افرادی دیده می شود كه رعايت نظافت و حمام را نكرده و لباس هاى خود را به موقع عوض نمى كنند و در فصول سرد جندين لباس روى هم مى يوشند. شيش علاوه بر اينكه خونخوارى مى كند در ننيجه كزش ايجاد خارش و ضايعات يوستى را مى نمايد و به عنوان ناقل انواع بيماريهاى واكيردار و خطرناک از جمله تیفوس ۰ تب راجعه و باعث کم خونى بعلت خونخوارى از بدن ميزبان مى شود. مبارزه از طریق رعایت بهداشت( استحمام » قرار دادن لباسها در هوای سرد و یا در معرض آفتاب» جوشائدن لباسها و وسایل خواب + تراشیدن مو ) و مبارزه شیمیایی گرد کوپکس 1 درصد و لوسیون گاما بنزن هگزا کلرایده روش تدخینی( ترص فسفیدآلومنیوم ۰ اکتلیک دود شونده» 0060 سی سی فرمالین + مقدار کمی پر منگنات روی چراغ کم شعله و تهویه پس از 06 ساعت 

صفحه 101:
رس تیفوس(به انگلیسی: 019125 /ا1) يك بيمارى حاد تبدار ناشی از یک باكترى (ريكتزيا) منتقله از حشرات آلوده است. اين بيمارى داراى سرايت فرد به فرد نيست. اين عفونت ممكن است يوست» دستكاه عصبی مرکزی» لوله گوارش و عضلات را درگیر سازد. به طور کلی سه نوع تیفوس داریم . تیفوس اپیدمیک یا شپشی که عامل آن ریکتزیا پرووازکی می‌باشد و شایعترین نوع تیفوس است . تیفوس آندمیک یا تیفوس ککی یا تیفوس موشی که عامل آن ریکتزیا تیفی است . نوع سوم تیفوس کنه ای ) ‎tick typhus‏ ( كه عامل بيماريزا ( ‎Sud (R.australis‏ . وقتی صحبت از همه گیری تیفوس در گذشته می‌شود اغلب منظور تیفوس شپشی است . ریکتزیاها باکتریهای کوچکی هستند که انگل اجباری درون سلولی میباشند. شکل ظاهری آنها بصورت میله‌ای یا کروی است و گرم منفی می باشند. دوره کمون :این دوره در تیفوس بین ۱ تا ۲ هفته و معمولاً ۱۲ روز است ومرگ ومیر بین 19 تا 720 درصد است. مخزن بیماری مخزن ریکتزیاها در تیفوس شپشی (همه گیر) انسان و در تیفوس نوع موشی جوندگان می باشند.حشره ناقل در تیفوس شپشی» شپش در تیفوس موشی» کک و در تیفوس کنه‌ای کنه می باشد. علایم و درمان علائم معمولاً تب» لرز» درد عضلانی» سردرد» لاغری شدید » بثورات پوستی (با یا بدون اسکار ) است. درمان با آنتی بیوتیک هایی نظیر تتراسیکلین» داکسی سیکلین یا کارامفنیکل می‌باشد . رعایت بهداشت فردی در کنترل همه گیری ها بسیار ضروری است 

صفحه 102:
تیفوس تیفوس اپیدمیک یا شپشی در سیر این بیماری» باکتری ریکتزیا توسط شپش خورده شده و وارد سلول‌های اپی‌تلیال شپش می‌شود. در آنجا به سرعت رشدوتکثیر نموده و باعث پاره شدن سلول‌های جدار معده شپش می‌شود. سپس ریکتزیا وارد حفره معده می‌شود و سرانجام به خاطر پاره شده سلول‌های آن» خون به داخل هموسل (حفره عمومی بدن)می شود. ریکتزیا همراه مدفوع شپش دفع می‌شود که ملیدن یا خاراندن اين مدفوع روی زخم یا غشای مخاطی ضعیف (مائند ملتحمه جشم) و يا حتى استنشاق كرد مدفوع خشک شده باعث ابتلای انسان می‌شود. بنابراين انسان از طریق مدفوع یا شپش له شده به بیماری مبتلا می‌شود. نه از طريق كزش شيش و انسان به عنوان مخزن بيمارى تلقى مىشود. شبش آلوده بس از 000 تا *6) روز به علت آلودكى مى ميردء ولى ممكن است قدرت حيات ريكتزيا در شيش مرده تا هفتهها حفظ شود. 

صفحه 103:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری کنترل و مبارزه با ‎ai‏ 3 چوندگان مبارزه := ‎lyn ag‏ شامل ‎We Gata‏ پر کردن ‎i da al‏ پم ‎wa‏ ‏وجرد ارد ‎fied‏ ز توری » حفاظت قردى با إستفاده أن دور كلئده ا غروب كه موقع پرواز نها آهاست؛ آهمیت بسزا ‎ce aa‏ مرو رواد اسر ای و ای ملق روز سود باق ملد زپ مه موش و ‎das pat‏ زمینها را اف آردوگاهها بسیار موثر است. 

صفحه 104:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری کنترل و مبارزه با حشرات و جوندگان کک : نوع نر و ماده اين حشره از خون انسان و حیوانات و پرندگان تغذیه کرده و در طول عمر خود که حدود 0-9 ماه است حدود (0000-600© تخم می گذارد.‌هر کک دارای میزبان اختصاصی است و در مواقع اجباری میزبان خود را عوض می کند و با گزش و ایحاد بیماریهابی مانند کم خونی و طاعون و تیفوس» سلامت افراد منطقه مصیبت زده را تهدید می کند. مبارزه: 0- بهسازی محیط شامل نظافت » مبارزه با موش » جدا کردن محل نگهداری حیرانات 2- مبارزه شیمیایی با سمومی نظیر کوپکس پرمترین ۰ فایکام» بندیوکارب» دلتا مترین مالاتیون + 

صفحه 105:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری کنترل و مبارزه با حشرات و جوندگان مایتها : گال یا جرب مشابه بیماریهای منتقله از شيش بیشتر در زمان جنگ» زازله و مشابه به آنها که مردم ناچارند در اردوگاه ها و پناهگاهها و مجاور هم زندگی کنند دیده می شود. مایت ها بیماری گال را بوجود می اورند و نوع مورد بحث ما سارکوپتز اسکارپی(563۳0161 53۲60۳*65) است که علاوه بر انسان حیوانات اهلی » سگ و خوک را مورد حمله قرار می دهد. مایت ها بیشتر شبیه کنه ها هستند.مایت های ماده پس از ورود به زیر پوست در مدت. ‎OP‏ ساعت کانالی حدود 0 الی 0 مبلی متر درست می کند. در فصل گرما و شبها فعالیت بیشتری دارند و پوستهای نرم مانندبین انگشتان ؛ روى مج دست ‎٠‏ روی آرنج و...و در بچه ها » همه بدن را موردحمله قرار می دهند. مبارزه: از طریق تماس مستقیم از فردی به فرد دیگر منتقل می شود و در نتیجه خارش شدید شبانه ؛ تب و در مراحل آخر حتی ناراحتیهای عصبی و جنون به شخص دست می دهد. پوشاندن قسمتهای مورد علاقه این حشره آخشته کردن البسه به كوكردء پیرترم و بنزیل بنزوات» استفاده از دوش آب داغ و صابون» مالیدن ب رات و متی گال به بدن از روشهای مبارزه با این حشره است. 

صفحه 106:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری کنترل و مبارزه با حشرات و جوندگان ساسس : حشره بسیار مزاحمی بوده و وجودش در اتاق خواب نشانه آلودگی محيط و وضعيت غير بهداشتى محل سكونت ‎cud‏ دو گونه ساس تخت خواب (5 1۵۴1:۵۲۵۲ ‎vity C.hemipterus 5 (Cimex‏ 5 )985 )4 انسان می باشد.در دوران رشد از نمف تا بلوخ گونه نر و ماده آن به فواصل 0-۳ روز خونخواری می کنند. تا یکسال گرسنگی را تحمل می کند.در شکاف و درزها و مکانهای تاریک زندگی و تخم گذاری می کند و در شبها فعال است. مبارزهانتشار ساس در اردوگاه ها از طریق تخت خوابهاى جوبى ‎٠‏ تشكهاء لوازم و اثاثيه و..که جزء وسایل شخصی مصیبت زدگان است منتقل می شود. پودر نگون» دیازینون؛ پرپکسور» بندیوکارب 

صفحه 107:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری کنترل و مبارزه با حشرات و جوندگان کنه: از رده عنکبوتیان هستند و دو نوع کنه های بیماریزا کنه های نرم پوست (آرگازیده) و سخت پوست ( ایکسودیده) هستند. از كونه نرم بوست كنه تلوزائى است كه در ایران تب راجعه کنه اى را متتقل مى كند. نوع تر و ماده خونخوار هستند . نوع سخت که عامل انتقال بیماری تیفوس کنه ای و تب کیو و تب هموراژیک کریمه ای كنكواست. شكل ‎۴٩‏ - يكنوع كنه از خانواده سخت پوستا مبارزه : اين حشره در مناطق كرمسير و نيمه كرمسير و تعداد محدودى در مناطق سردسير زندكى مى كنند و اكثرا“ نقاط را برای زندگی ترجیح مى دهند و در شكاف ديوارها و كف اتاق ها تخم كذاشته و بعد از يك بار خونخوارى مى توانند © تا 7 سال زنده بمانند. بهترين راه ممانعت از تماس با اين حشره و كزش آن مى باشد. روش ديكر مبارزه شيميايى است كه از سمومى مانند ليندين » بنديوكارب» ديازينون و .. استفاده مى شود. 

صفحه 108:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری کنترل و مبارزه با حشرات و جوندگان خطرناکترین چونده از نظر بهداشتی موش است. بصورت کلنی زندگی می کنند و اگر در روز موش زنده ای دیده شود یعنی تا 00 مرش در آن حوالی وجود دارند. اگر موش مرده پیدا کردیم یعنی علامت زودرس طاعون است و مسئله به سرعت باید پیگیری شود. مهمترین بیماریهای منتقله از طریق جوندگان عبارتند از: +یماریهای میکروبی» طاعون» تولارمی» سالمونلوز(مسمومیت غذایی) 2 بیماربهای ویروسی مانند تب لاساء تب خونریزی دهنده ۰ آنسفالیت ©- بيماريهاى ريكتزيايى مانند تيفوس موشى ‎AMT ٠‏ ریکتزیایی <- بیماریهای انگلی مانند هیمنولیپیس ناناء لیشمانیوز» آمیبیاز» بیماری شاكاس سایر بیماریهاماند قب گزش موش» لبپتوسپیروز» هیستو پلاسموز مبارزه : 0- از بين بردن يناهكاه هاإتميز كردن آشغالها+استفاده از بالت به ارتفاع 00© سانتى متر) ©- جلوكيرى از رسيدن به ساختمانها ©- استفاده از قرص مولد كاز فسفين مثل فسفيد آلومينيم(نه تنها موش بلكه حشرات را از بين مى برد) 4- استفاده از كاز مونواكسيد كربن ©- استفاده از كرد فسفر دو زنك(1) كيلو سم+! كيلو وغن+ (0©كيلو كندم) ©- استفاده از سموم ضد انعقادى( دو قاشق كلرات بريل در يك جعبه که برای 1000 متر مربع كافى است) و در مجارى فاضلاب استفاده از طعمه هاى يوشيده شده با يارافين ( واكس يليت)©- كوبيدن و شخم زمين مبارزه با عقرب و مار: استفاده از سموم ابقايى مانند ليندين ©©95 در اطراف جادرها وريا فايكام و تكاندن البسه و وسايل قبل از استفاده از راه هاى بيشكيرى از نيش اين حشره مى باشد. براى بيشكيرى از كزش مار افراد بايد در محلهايى كه ديد كامل ندارند ترد نكنندء در نزديكى انبار هيزم ‎٠‏ زباله؛ راه ورودى غارها و..نخوابند؛ وقتى مارى را ديدند اصرار بر كشتن آن نكنند به مار تازه كشته شده دست نزنند» وقتى مار مى بينند با حالت زيكزاك از مار دور شوند. 

صفحه 109:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری بهداشت مواد غذایی در شرایط اضطراری کمبود موادغذایی بلافاصله پس از وقوع حوادث به دو علت افزايش مى يابد: نابود شدن ذخاتر و انبارهای مواد غذایی در نواحی آسیب دیده که موجب کاهش مواد غذایی در دسترس می شود. © كميخته شدن ميتم توزيع كه ممكن ست ترس به مواد خابى را حتى در مواردى که مود قطمی رجرد فد را ‎se‏ در جریان وقوع بلا انبارهای مواد غذایی» فروشگاه های عمده و خرده فروشی مواد غذایی » رستورانها و . ... اغلب خرابٍ مى شوند ويا آسيب مى بينند و اين امر باعث تخريب و فاسد شدن مواد غذايى مى ث 8 ای» كارخانه هاى يخ سازى و كاركاههاى تهيه مواد غذايى صدمه مى زند و به اين شود. در شرایط اضطراری کنترل کیفیت نيز با مشكل مواجه مى شود زيرا واحدهاى كنترل كيفى از كار مى افتند و بازرسى مواد غذايى مختل مى شود. در اين شرايط مواد غذايى كه از خارج از مناطق بلا ديده توسط مقامات رسمى و ‎nn‏ إمداذى دارط فرستلاه شده ابید از متايه ‎Cn‏ هيه رال شده ياد و ويد ورد بالزردى قرار. گرفته و بهتر است جیره های روزهای اول در بسته بندیهای غیر قابل نفوذ و مطمئن باشد. بعلت نبود شرايط يخت و بز در ساعات اوليه بعد از وقوع بلايا بايستى در اولين فرصت غذاهاى يخته در بسته های فردی و توسط واحدهاى سيار تغذيه توزيع شود. برنامه هاى تغذيه بايد در دو جهت تنظيم كردد: 0- تامين مواد غذايى جهت افرادى كه تسهيلات بيخت و بز را در اختيار دارند. ©- فراهم نمودن امكانات تغذيه جمعى توسط سازمانهاى امدادى براى كسانى كه جنين تسهيلاتى در اختيار ندارند. تامین بهداشت مواد غذایی در زمان بحران تامین مواد غذایی برای روزهای اولیه ایجاد بحران: در روزهای اول به علت شرایط ویژه برای. حا ‎oe kod Shall Sates oh ere Oil‏ بايا يقد صورت کنسرو توزیع گردد که رعایت شکل ظاهری و جوشاندن کنسروها به مدت 46 دقیقه بایستی رعایت شود 

صفحه 110:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری بهداشت مواد غذایی در شرایط اضطراری تامين مواد غذايى پس از استقرار بلازدگان در اردوگاه ها با ترجه به وسعت حادثه» بازسازی مناطق آسیب دیده ممکن است از چند ماء تا چند سال بطول انجامدلذاتغذیهحادثهدیدگان از غذاهای متداول با در نظر گرفتن عادات غذایی به شرح زیر امکان پذیر است 0- مواد غذايى خشك و غير فساد بذيريا ( آرد و شکر ۰ روخن و .. ) تحویل بصورت هفتگی ©- فرآورده های لبنی و پروتئینی : تحویل بصورت روزانه ©- ميوه و آبميوه: روزانه تحويل شود فرآورده های کنسرو شده و شیر استریلیزه بصورت هفتگی و ماهیانه وظایف بخش بهداشت مهمترين وظيفه » ارزيابى وضعيت تغذيه جسعيت حلائه ديده و شنامايى كروه هاى سيب بثير » نظارت بر كميت و کیت مواد غذايى توزيع شده بين بازماندكان است. اقنامتى براى تامين صحيح بهداشت مواد ‎“ali‏ 0- بازرسى كيفيت مواد غذايى وارد شده به منطقه براى كشف فساد و آلودگی ©- بازرسى كيفيت آب مركز تهيه غذا ©- مبارزه با حشرات و جوندكان در انبارهاء أشبزخانه ها و مراكز تغذيه 4 تدارك براى انبار كردن صحيح فضولات مايع و جامد © تدارك براى شستشو و كندزدايى ظروف © نظارت بر تهيه غذا ©- نظارت بر توزيع غذا 

صفحه 111:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری يبودا عواد قذلى سر شرايط ‎el dl‏ ©- نظارت بر نظافت ساختمانهايى كه در آنها غذا تهيه و توزيع مى شود. 00- مديريت كاركنان مواد غذايى مشتمل بر معاينات بهداشتى » آموزش ‎٠‏ تامين كاركنان به تعداد كافى و تهيه تسهيلات بهداشتى كافى 

صفحه 112:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری بهداشت مواد غذایی در شرایط اضطراری 

صفحه 113:
اقنامات بهذاشتی در قرایط اضطزاری بهدامت واه غذایی جر جرایط تتطرازق #عداسات ‎ett‏ دن هبرو يمد مريت nee 1 ‏رم با عبت پیض از‎ Te ‏خر با وشویت.‎ 

صفحه 114:
اقدامات بهداشتى در شرايط اضطرارى خدمات کفن و دفن در شرایط اضطراری خدمات کفن و دفن: خدمات و مراحل کفن و دفن مردگان دارای آئین و شرایط خاص عرفی؛ دینی؛ قانونی است که بسته به شرایط مکانی و زمانی تا حد ممکن بایدانجام گیرد.در هنگام بروز بلایالازم است که مامورین بهسازی در محل حضور يافته و نظارتهای لازم را اعمال نمايند.كارهايى كه بايد انجام شود مشتمل بر موارد زیر است. ‎-C)‏ جابجا کردن : جابجا كردن جنازه مردكان از صحنه بلا ‏2 سردخانه: بیددارای چهار بخش باشد بخش پذیرش, اتاقک رویت جناه هاء محل نگهداری جنازه هایی که برای معاینه مناسب نیستند و آتاقی برای نگهدازی پرونده ها و حفظ لوازم شخصی ‏0 تائید تنونی مرگ: معاینه پزشک و صدور گواهی فوت ‎&P‏ تعیین هویت مرده ‏© تهیه گزارش رسمی مرگ ‏©- دفن نهايى جنازه ها ‏بايد از دفن دسته جمعى در قبرهاى عمومى اجتناب كرد و در مورد بيماران مشكوك فوت شده بايد جسد را مدت 000 دقيقه در محلول غليظ پرکلرین( 1000 گرم پرکلرین 96000 در یک متر مکعب آب) نكهدارى و بس از غسل با كفن آغشته به محلول بركلرين ويا محلول © درصد فنول يا كروزول بيجيده و با أمبولانس مخصوص به محل دقن حمل نمود. ‎ 

صفحه 115:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری بهداشت روانی در شرایط اضطراری بروز هیجان؛ پریشانی و افسردگی پس از وقوع حوادث ناگهانی به شکلی برجسته و فوق العاده ظاهر نگردیده بلکه آنچه در این گونه موارد ملاحضه می گردد؛ وجود مشکلات حاد بهداشت روانی است که اکثر آنها دچار انواعی از اختلالات روانی می شوند که برخی از آنها تا آذر عمر باقی می ماند که حتی المقدور با بازتوانی و دلجویی خانواده ها و ن به صورت موقت كاهش مى يابد. انسان در رويارويى با بلا ا و حوادت» واکتش های از خود بروز می دهد که می توان آنها را به پتج دسته تقسیم کرد: مرحله تماس یا ضربه: كه اين مرحله در جند دقيقه اول يس از حوادث بروز مى كند و افراد دجار ترس و وحشت مى. اشوند و برخى از افراد وحشت زده شده و برخى كيج و درمانده هستند و قدرث انجام هيج كارى را ندارند و اين حالت معمولا" كذرا و كوتاه است. ©- مرحله يرخورد شجاعانه يا قهرمان كرايى : كه اين مرحله در ساعات اوليه وقوع حادثه بروز مى كند و بين مردم أيجاد شده و افراد احساس مى كنند بايد كارى انجام دهند.مردم شروع به بيرون أوردن اجساد عزيزان خود مى كنند و تا رسیدن نیروهای کمکی بسیاری از کارها را خودشان انجام می دهند و افراد كستاخانه عمل كرده و به موانع اداری کاری ندارند و ممکن است عصبانی و تحریک پذیر باشند و مردم با گذشت و ایثار زياد عمل مى کنند. ©- مرحله شادمانی یا فرامرش کردن غم : اين مرحله یک هفقه تا چند ماه بعد از حادثه بروز می کند و همزمان با رسیدن نیروهای کمکی و توزیع کمک ها افراد امیدوار می شوند و ممکن است حالت آرامش و نشاط بيدا کنند و یک حالت سرخرش و شادمان دارند. ‎AP‏ مرحله مواجه با راقعت : اين مرحله 0-0 ماه بعد از وقوع حادثه بروز می کند و افراد متوجه وسعت خسارات می شوند و در اين حال افراد مجددا" روحیه خود را از دست مى دهند. ناآرام » خسته و درمانده می شوند, ممکن است به اين نتيجه برسند كه كمكهاى رسيده به نان کفایت نمی کند و شروع به مقایسه دریافتی های خود با دیگران می کنند و افراد در این مرحله افسرده و مضطرب و حساس می باشند و احساس تنهایی شدید می کنند. 

صفحه 116:
اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری بهداشت روانی در شرایط اضطراری ©- مرحله تجديد سازمان يا ترميم: اين مرحله © ماه تا يكسال بعد از وقوع حادثه اتفاق می افتد و افراد شروع به بازسازی زندگی خود کرده و به تدریج درک می کنند که باید متکی به خود باشند و عدم رسیدگی کافی در اين مرحله منجر به باقی ماندن احساس تاراحتی؛ پر خاش و دشمن درونی می گردد. در صورت امکان باید کوشش به عمل آید تا در هنگام وقوع حوادث ناگهانی بنیان های اجتماعی جامعه حفظ گردد؛ مصرف مکرر و ادامه آن بدون تشخیص در شرايط اضطرارى بايد به شدت ممانعت كردد. طبق گزارش های دریاقتی از ممالک پیشرفته در طی دوره های طولانی توانبخشی و نوسازی بروز بیماریهای روانی افزایش يافته و لازم است در اين دوران به اين كونه مشکلات توجه خاصی مبذول گردد. 

‏Health Action in ‏Emergencies اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری تهیه و تنظیم مهندس حسین فرخ زاده اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری « ِإَّن اْلَب اَل َء ِللَّظ اِلِم َأَد ٌب َو ِلْلُم ْؤِمِن اْم ِت َح اٌن َو ِلَأْلْنِب َي اِء َد َر َج ٌة َو ِلَأْلْو ِلَي اِء َك َر اَم ة » (بحار االنوار ،ج ،64ص)235؛ بال و گرفتارى براى ستمگران موجب ادب آنها مىشود ،و براى مؤمن آزمايش حساب مى گردد ،و براى پيامبران موجب درجات است و براى اولياء كرامت به حساب مىآيد. هرکه در اين بزم مقرب‌تر است کام بالء بيشترش مي‌دهند هرکه بود تشنه ديدار دوست آب لب نيشترش مي‌دهند اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری َو َلَن ْب ُلَو َّنُك م شَى ٍْء ِّم َن الْخ ْو ِف َو اْلُجو َو َن ْق ٍص ِّم َن اَأْلْم َو اِل َو اَأْل ُف ن ِس ِب ِع َو الَّث َمَر اِت َو َب ِّش ِر الَّصابِر يَن اَّلِذ يَن ِإَذ ا َأَص اَب ْت ُهم ُّم ِص يَب ٌة َقاُلوْا ِإَّن ا ِهَّلِل َو ِإَّن ا ِإَلْي ِه َر اِج ُعون» یعنی قطعًا همه شما را با چيزى از ترس ،گرسنگى ،و كاهش در مالها و جانها و ميوه ها ،آزمايش مى كنيم و بشارت ده به استقامت كنندگان! آنها كه هرگاه مصيبتى به ايشان مى رسد ،مى گويند :ما از آِن خدائيم و به سوى او باز مى گرديم. این آیه ،مصیبت را به صابرین نسبت داده که پس از مواجهه با آن ،همه چیز را از خدا و به خدا دانسته اند و این عین توحید است. Glassary of Terms Community=is the smallest social grouping in country with an effective social structure and potential administrative capacity Complex Emergencies= are situation of disrupted livelihood and threats to life produced by warfare, civil disturbance and large-scale movement of people, in which any emergency response has to be conducted in difficult political and security environment Disasters= are event that occur when significant of people are exposed to hazards to which they are vulnerable, with injury and loss of life, often combined .with damage to property and livelihoods Emergencies=are situation that arise out of disasters, in which the affected community,s ability to cope has been overwhelmed, and where rapid and effective action is .required to prevent further loss of life and livelihood Emergency planning= is a process that consist of: determining the response and recovery strategies to be implemented during and after emergencies(based on assessment of vulnerability): responsibility for the Glassary of Terms • • • • Emergency preparedness= is a programe of long-term development activities whose goals are to strengthen the overall capacity and capability of a country to manage relief through recovery and back to sustained development. Emergency prevention= is based on vulnerability assessment and concerns the technical and organizational means of reducing the probability or consequences of disasters and the community,s vulnerability. Environmental health management= is the intentional modification of the natural and built environment in order to reduce risks to human health or to provide opportunities to improve health. Extreme events= are known natural or manmade events that occur outside their normal range of intensity, energy or size , Which often produce life-threatening hazards. Glassary of Terms Hazards= are phenomena or substances that have the potential to cause disruption or damage to humans and their environment. The words threat and hazard are often used in .the same way Mitigation and prevention= are actions aimed at reducing or eliminating the impact of future hazard events.by avoiding .the hazard or strengthening resistance to it Mitigation=comprises measures taken in advance of a disaster aimed at decreasing or eliminating its impact on society and .the environment Preparedness= comprises activities designed to minimize loss of life and damage ,to organize the temporary removal of people and property from a threatened location, and facilitate timely .and effective rescue, relief and rehabilitation Prevention= involves activities designed to provide permanent .protection from disasters Glassary of Terms • • • • • Resilience= is a community,s ability to withstand the damage caused by emergencies and disasters. It is a function of the various factors that allow a community to recover from emergencies. Susceptibility= concerns the factors operating in a community that allow a hazard to cause an emergency ( disaster) , e.g., proximity to hazard , or level of development. Vulnerability= is the degree to which a population or an individual is unable to anticipate, cope with, resist and recover from the impacts of disasters. It is a function of susceptibility and resilience. Vulnerability assessment= makes it possible to anticipate problems that specific groups will face in the event of a disaster and during the period of recovery. This is also known as hazard assessment , risk assessment or threat assessment. Vulnerability reduction= comprises the steps taken to reduce people,s exposure to hazards and increase their capacity to survive and to recover from disasters. تصویر تصویر تصویر تصویر تصویر تصویر تصویر تصویر تصویر تصویر تصویر تصویر اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری تاریخچه مرور وقایع گذشته و آمارهای بهداشتی در طول 20سال گذشته نشان می دهند که بالیای طبیعی باعث مرگ بیش از سه میلیون و حداقل 800میلیون نفر زخمی در جهان شده است .تنها طی سال های 1987-1996میالدی خسارت های ناشی از بالیای عظیم به بیش از چهارصد میلیارد دالر رسیده است و این در حالی است که در دهه قبل میزان خسارت ها 127میلیارد و دو دهه قبل یکصد میلیارد دالر بوده است.در سه دهه گذشته میزان وقوع بالیا 3برابر و زیان های مالی ناشی از آن ها 8برابر شده است. ایران جزء 10کشور بال خیز جهان است و %90جمعیت کشور در معرض خطرات ناشی از سیل و زلزله قرار دارند . بالیای طبیعی تنها در طی هفت سال گذشته بیش از 2557میلیارد لایر خسارت به کشور وارد نموده است و کشور ما از نظر آمار وقوع حوادث طبیعی در مقام ششم جهانی قرار دارد و در 90سال اخیر بیش از 120هزار نفر از مردم ایران بر اثر وقوع بالیای طبیعی کشته شده اند که از این تعداد 76درصد بر اثر زلزله و 13ذرصد بر اثر سیل و 11درصد بر اثر سایر بالیای طبیعی جان خود را از دست داده اند. در سطح جهان بیش از چهل مجموعه بالیای طبیعی با زیر مجموعه های متعددد شناسایی شده اند که از این تعداد حدود سی مجموعه بالیای طبیعی ،ایران را تهدید می کند .بنا بر اظهار نظر کارشناسان ،ایران یکی از مستعد ترین کشورهای روی خط زلزله دنیا است .بر پایه آمارهای رسمی در 30سال گذشته بیش از 60درصد تلفات جانی کشور ناشی از زلزله بوده است و از 678شهر کشور فقط 3درصد آن از نظر وقوع زلزله کم خطر طبقه بندی شده اند. بررسی ها نشان می دهد که تقریبا“ در هر هفته 2زلزله با شدتی کمتر از چهار ریشتر ،در هر ماه یک زلزله با قدرت 4و در هر دو سال زلزله با شدت 6و در هر ده سال یک زلزله باالی 6درجه در مقیاس ریشتر در کشور رخ داده است .یکی از مهیب ترین بالیای طبیعی طبیعی قرن بیستم که در کشور ما رخ داده است زلزله 31خرداد سال 1369در استان زنجان و گیالن بود که بیش از 40هزار نفر تلفات جانی و یکصد هزار نفر بی خانمان بر جای گذاشت اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری جنگ هشت‌ساله ،و نزد اعراب با نام‌های قادسیه صدام و جنگ اول خلیج فارس (به عربی :قادسّية صّد ام ،حرب الخليج األولی) شناخته می‌شود ،جنگی است که از شهریور ۱۳۵۹تا مرداد ۱۳۶۷میان نیروهای مسلح دو کشور ایران و عراق جریان داشت .جنگ ۸ساله عراق و ایران یکی از فاجعه‌های تاریخ بشری در قرن بیستم ،و پس از جنگ ویتنام و باالتر از اولدومین جنگ طوالنی قرن بیستم بوده‌است [۱].این جنگ با آتش‌بس موقت میان عراق و ایران پایان یافت .این جهانی ، ][۲ آتش‌بس تا امروز از جانب طرفین شکسته نشده و هنوز پابرجاست. در این جنگ ارتش عراق به طور گسترده از جنگ‌افزارهای شیمیایی علیه کردهای عراقی و مردم و نظامیان ایران استفاده کرد. با این وجود جامعه جهانی هیچ‌گاه نتوانست اجماعی برای محکوم کردن این جنایت جنگی از سوی عراق ترتیب دهد .در ][۴ طول جنگ ،ارتش عراق با استفاده از سالح‌های شیمیایی حدود ۱۰۰٬۰۰۰مرد ،زن و کودک را به قتل رساند. ۲۱۳٬۲۵۵نفر کشته نظامی و غیر نظامی ۳۳۵٬۰۰۰مجروح نظامی و غیر نظامی ۴۲٬۶۱۸اسیر نظامی ۷۰۰۰مفقود االثر نظامی *بیش از ۳۷۵٬۰۰۰نفر نظامی کشته و زخمی ایران از نظر میزان مرگ و میر تصادفات جاده‌ای در صدر کشورهای جهان قرار گرفته است به گونه‌ای که طی دوره ‌۱۴ساله ۱۳۷۳تا ،۱۳۸۶بیش از ۲۶۷هزار نفر در تصادفات جاده‌ای برون و درون شهری جان خود را از دست داده‌اند .حدود سه میلیون نفر نیز دچار مصدومیت شده‌اند .تلفات جاده‌ای در ایران طی یک دوره ۱۰ساله با میزان تلفات انسانی جنگ ایران و عراق برابری می‌کند .بر اساس این گزارش «برآورد هزینه‌های تصادفات جاده‌‌ای ایران» در سال ۱۳۸۶نشان می‌دهد که هزینه‌ای بالغ بر ۱۸هزارو ۵۰۰میلیارد تومان معادل ۱۸/۵میلیارد دالر خسارت به کشور وارد شده است .همین گزارش نشان می‌دهد که ایران بین سال‌های ۱۳۸۱تا ۲۰۰۲-۲۰۰۴( ۱۳۸۳مکان دوم جهانی را آن هم با اندکی اختالف پس از کشور السالوادوردر قاره آمریکا از نظر «تعداد کشته به ازای ۱۰۰هزار نفر جمعیت» در تصادفات جاده‌ای به خود اختصاص داده است. جن اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری در این گزارش عنوان شده است که هزینه ۱۸میلیارد دالری تصادفات در سال ۸۶به تنهایی ۳۳سال بودجه فعلی راهداری کشور ۲۲۰ ،سال بودجه فعلی ایمنی‌سازی نقاط حادثه‌خیز کشور ،هزینه ایجاد دو میلیون شغل برای جوانان ،ساخت ۱۲برج به اندازه بزرگ‌ترین برج ساخته شده در دوبی یا خرید ۶۰فروند هواپیمای ایرباس را پوشش می‌دهد. مالحظه ای بر آمار خسارات جنگ جهانی دوم تلفات انسانی :این جنگ که شاید خونین ترین جنگ در تاریخ بشر بود ،حدود چهل تا پنجاه میلیون انسان قربانی گرفت. کشته های در میدان جنگ و مراکز شهرها ،حدود چهار برابر تلفات انسانی جنگ جهانی اول بود .وسعت میدانهای نبرد – تقریبا تمام کرۀ زمین ،-بی رحمی در قتل عام و اختراع وسایل جدید کشتار دسته جمعی ،موجب این تلفات عظیم توده های انسانی شد .اروپا ،به تنهایی ،حدود سی میلیون نفر کشته داد .به طور مثال ،در روز سیزدهم فوریه ،1945نیروی هوایی متفقین ،چهارده ساعت تمام شهر «درسد» آلمان را بمباران و آن را ویران کرد .در این عملیات 135000نفر کشته ،نصیب آلمانی ها شد .ژاپن نیز سه میلیون نفر از مردمش را در این جنگ از دست داد. . زمین‌لرزه هائیتی در ،۲۰۱۰زمین‌لرزه‌ای در تاریخ ژانویه ( ۲۰۱۰ ۱۲در ساعت ۱۶:۵۳:۰۹به وقت محلی) با قدرت هفت ریشتر بود که کانون آن در ۱۵ کیلومتری جنوب پورتو پرنس ،پایتخت کشور هائیتی ،واقع شده بود و خسارات بسیاری را به این شهر وارد کرد [۳].این زمین‌لرزه که کشور هائیتی را لرزاند و در جمهوری دومینیکن نیز احساس شد ،بدترین زلزله هائیتی طی دو سدٔه اخیرش بود [۴][۵].رنه ِپِروال ،رئیس جمهوری هائیتی ،گفت مجموع قربانیان این ][۶ حادثه احتماًال به ۳۰۰هزار نفر بالغ می‌شود ،که در اینصورت زمین‌لرزٔه هائیتی مرگ‌آورترین فاجعه در تاریخ مدرن بشر خواهد بود. سیل پاکستان در سال ،۲۰۱۰سیل عظیمی بود که در پی باران‌های موسمی شدید و باال آمدن سطح آب رود سند، استان‌های سرحد ،سند ،پنجاب و بلوچستان از کشور پاکستان را در بر گرفت .بیش از ۲٬۰۰۰نفر در این حادثه جان خود را از دست دادند] [۱و بیش از یک میلیون خانه ویران شدند].[۲ جمعه ۲۷ ،اسفند (۱۳۸۹خورشیدی) ۱۸ -مارس (۲۰۱۱میالدی)ژاپن روز جمعه ساعت ۲:۴۶بعد از ظهر زلزله‌ای به بزرگی ۹ریشتر سندای ژاپن را لرزاند.این زلزله باعث ایجاد سونامی به ارتفاع ۱۰متر شد که تا ۱۰کیلومتر بر روی خشکی پیشروی کرد.همچنین این سونامی باعث از کارافتادن دستگاه خنک کننده رآکتورهای نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما شد.آمار اعالم شده تا کنون از مرگ ۵۶۹۲نفر مفقود شدن ۹۵۰۶نفر و بی خانمان شدن ۴۵۰۰۰۰نفر می‌دهد اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری بر طبق تعريف سازمان بهداشت جهاني حوادث غيرمترقبه ( )Disastersپديده‌هاي زيست محيطي ناگهاني هستند كه از چنان شدتي برخوردارند كه كمك رساني خارجي را طلب مي‌كنند و براساس تعريفي ديگر هر حادثه اي كه با آسيب و تخريب خود باعث ايجاد نياز مازاد بر ظرفيت پاسخ يك جامعه گردد حادثه غيرمترقبه خوانده مي‌شود .تعريف دوم از اين جهت كه حوادث غيرمترقبه ساخته بشر را نیز پوشش می دهد ،تعريف كامل تري است. در كنار حوادث غيرمترقبه ،حوادث با تلفات متعدد (MCI= )Mass or Multiple Casaulty Incidents (Is any incident in which emergency medical services resources, such as ‏personnel and ( equipment, are overwhelmed by the number and severity of casualties .قرار دارند كه موجب ايجاد مرگ و مير يا جراحات متعدد انساني مي‌گردند در حالي كه زيرساخت‌هاي( )Infrastructureجامعه براي پاسخ به اين حوادث به طور نسبي دست نخورده باقي مي‌مانند در اين حالت نياز ايجاد شده فراتر از منابع موجود و فرآيندهاي روزمره عملكرد سيستم مي‌باشد مانند تصادف قطار ،اتوبوس و... حوادث غيرمترقبه در يك تقسيم بندي كلي دیگر به دو دسته تقسیم می شود: -1حوادث طبيعي ( )Nautralمانند زلزله ،سيل ،طوفان و... -2حوادث تكنولوژيك يا بشر ساخت ( )Man-madeمانند حمالت نظامي ،حمالت بيوتروريستي ،نشت مواد راديواكتيو و... اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری اين تقسيم بندي و سایر تقسیم بندیها در عمل كمك زيادي به ما نمي‌كند و تفكيك حوادث غيرمترقبه به اين شكل هميشه ممكن نيست .براي مثال زلزله به عنوان يك بالي طبيعي در كنار عدم استحكام بناي ساختمان‌ها در مقابل زمين لرزه به عنوان يك عامل انسان ساخت مي‌توانند حادثه بيافرينند. در يك تقسيم بندي كاربردي حوادث غيرمترقبه براساس نياز به پاسخ متناسب با آنها به سه سطح تقسيم مي‌شوند: • سطح اول :حوادث غيرمترقبه اي هستند كه منابع و سازمان‌هاي محلي ( )Localقادر به پاسخ دهي مناسب به آنها و تبعات ناشي از آنها هستند. • سطح دوم :حوادث غيرمترقبه اي هستند كه براي كنترل آنها نياز به كمك‌هاي مشترك منطقه اي ( )Regionalوجود دارد. • سطح سوم :حوادث غيرمترقبه اي هستند كه از توان پاسخ نيروهاي محلي و منطقه اي خارج است و كمك‌هاي ملي ( )statewideو حتي بين المللي ( )Internationalبراي كنترل آنها مورد نياز است. تعیین اهمیت هر بال -1تلفات و صدمات جانی انسانی و حیوانات اهلی -2قطع خدمات عمومی :برق ،گاز و دیگر سوخت ها ،ارتباطات ،آب آشامیدنی ،شبکه فاضالب ،مواد غذایی ،بهداشت و .. -3از بین رفتن یا آسیب دیدن اموال عمومی و شخصی -4انتشار بیماریهای واگیر -5اختالل در فعالیتهای عادی اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری • مدیریت بالیای طبیعی • طبق یک تعریف علمی ،حوادث غیر مترقبه ،زاییده پدیده های طبیعی هستند که بر اثر تغییرات در پوسته کره زمین رخ می دهند و همه ساله عالوه بر خسارات فراوان در جهان ، هزاران قربانی به جای می گذارند .بر این اساس ،حوادث شدید باعث از هم پاشیدگی خانواده ها ،بی خانمانی افراد ‌،مشکالت بهداشتی ‌،سوء تغذیه ‌،رکود یا تعطیلی مراکز آموزشی و خدماتی ،بیکاری ‌،مهاجرت اجباری می شوند. همچنین اهمیت حوادث طبیعی تا آنجا است که سازمانهای بشر دوست بین المللی موظف شده اند تا برنامه های خود را موازی با حقوق بشر برنامه ریزی کرده و خود را در مقابل گروه هدف ازجمله در بخش حوادث طبیعی مسوول و پاسخگو بدانند. براین اساس ،توزیع نظام مند دانش و اطالعات بین افراد ‌،خصوصا افرادی که در پاسخگویی شرکت دارند ‌،اصل بنیادین دستیابی به درک مشترک از مشکالت و انجام هماهنگی های الزم بین سازمانی در بخش حوادث طبیعی تعریف جهانی شده است . • طبیعت در طول تاریخ ،چهره خشن خود را با پدیده های ویرانگری نظیر زمین لرزه ،فوران آتشفشان ،خشکسالی ‌،جاری شدن سیل ،شوک های حرارتی ،گردباد ،توفان های گرمسیری و دریایی به انسان نشان داده و شالوده زندگی بشر را از بدو پیدایش آن با خطر مواجه کرده است . اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری انسان همواره به توسعه که الزمه آن منابع طبیعی است نیازمند بوده و بر این اساس سیمای طبیعت بویژه زمین را با ایجاد سکونت گاهها ،توسعه حمل و نقل ،نابودی جنگل ها و مراتع ‌،فعالیت های کشاورزی و صنعتی ‌،بهره برداری از معادن ‌،ایجاد سدها و تغییر مسیر رودخانه ها تغییر داده است . از طرفی افزایش جمعیت ،پیشرفت فن آوری و در نتیجه گسترش فرهنگ مصرف و به دنبال آن نیاز بشر به منابع طبیعی و انرژی ‌،موجب تغییرات شدیدتر و گسترده تر از گذشته در محیط زیست شده است گرم شدن کره زمین ‌،کاهش الیه ازن ‌،ریزش نزوالت اسیدی‌،آلودگی هوا ‌،آلودگی شیمیایی آب و مواد غذایی ‌،نابودی و کاهش تنوع زیستی و باالخره تغییرات آب و هوا ‌،نمونه هایی از این قبیل بالیا هستند. به دلیل عدم آگاهی و زیاده خواهی بشر ‌،ابعاد حوادث گسترده شده که علی رغم دسترسی به فن آوری پیشرفته و حجم اطالعات مورد نظر ‌،عمال مقابله با آنها بسیار مشکل شده است . ‌آمار و تحقیقات نشان می دهد که حدود 90درصد از بالیای طبیعی که در جهان رخ می دهند در ارتباط با عوامل اقلیمی است که در برخی از مناطق جهان این موضوع به 100در صد می رسد . یک تغییر کوچک در اقلیم با تغییر پذیری اقلیمی در بسیاری موارد می تواند منشاء تغییرات بزرگ در شدت و میزان وقوع رخدادهای شدید اقلیمی و بالیای طبیعی باشد .هرساله بالیای طبیعی گوناگون از جمله زمین لرزه ‌،سیل ،توفان ‌،خشکسالی ،لغزش زمین ‌،آتشفشانی مناطق مختلف جهان را دچار مصیبت و انسان ها را گرفتار می سازد .براساس آمارهای منتشره از سوی سازمان ملل متحد‌از بین انواع بالیای طبیعی که هر ساله تلفات جانی و خسارت اقتصادی فراوانی در سطح جهان به جوامع انسانی وارد می سازد ، اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری بالیای زیر به عنوان حوادث طبیعی عمده از نظر میزان مرگ و میردر سطح جهان مطرح می باشند %49 -1سیالب %30 -2زلزله %15 -3طوفان %6 -4سایر بالیا Cost Breakdown of Disasters اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سالمتی = حالت آسایش کامل جسمی ،روانی و اجتماعی و نه فقدان بیماری یا نقص عضو بهداشت = علم و هنر پیشگیری از بیماری‌ها ،طوالنی کردن عمر و ارتقا سالمتی به‌وسیله کوشش‌های متشکل اجتماعی است. بهداشت = راه رسیدن به سالمتی بهداشت محیط = کنترل عوامل محیطی که به نحوی بر روی سالمتی اثر می گذارند. بالیا ( = )Disastersوقوع ناگهانی یک فاجعه که ساختار بنیادی و عملکرد عادی جامعه یا مردم را مختل می کند .رویداد یا مجموعه رویدادهایی که میزان تلفات جانی و یا خسارات مالی وارده به اموال ،ساختمانهای زیر بنایی ،خدمات بنیادی و یا وسایل امرار معاش بیش از ظرفیت عادی جامعه ای که در معرض آن بال قرار گرفته ،باشد و بدون کمک نتوان با آن مقابله کرد. مهمترین آثار بالیا بر محیط : -1آلودگی منابع آب آشامیدنی و اپیدمی ( بیماریهای انگلی ،اسهالی ،اسهال خونی ،ژیاردیازیس و بیماریهای عفونی) -2از بین رفتن منازل و لزوم سرپناه موقت برای بازماندگان و در نهایت جابجایی جمعیت -3عدم توزیع مناسب جمعیت در استانها و شهرهای کشور و تراکم جمعیتی و ساختمانی -4ایجاد وقفه و اختالل در سیستم دفع زباله و فاضالب و انباشته شدن آنها در محیط زندگی -5آلودگی مواد غذایی و کمبود مواد غذایی و مشکالت تغذیه در منطقه اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری -6افزایش ناقلین -7تعفن ناشی از اجساد انسانی و الشه حیوانات در منطقه -8عدم توجه به اهمیت و نقش مردم در تامین امنیت ،بهداشت و امداد در بروز بالیا -9مشکالت بهداشت روانی و واکنش های اجتماعی -10نداشتن بانک اطالعاتی -11افزایش بی رویه جمعیت و رشد و توسعه شهر نشینی انواع بالها بالیای طبیعی ()Natural disasters بالیای ساخت بشر()Artificial or human-made Disasters بالیای فنی ()Technological Disasters -1بالیای طبیعی ()Natural disasters بالی طبیعی اصوال“ تغییری در شرایط محیطی است که سبب گسسته شدن روند زندگی طبیعی مردم و قرار گرفتن آن ها در معرض عناصر مضر و خطرناک محیط می شود به عبارت اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری دیگر کارشناسان و صاحبنظران بر این باورند که چنانچه طبیعت باعث ایجاد حادثه ای شود که موجب تلفات و خسارت گسترده انسانی ‌،مادی و طبیعی شده و قدرت آن بیشتر ازتوان بشر باشد ‌،بالیای طبیعی نامیده می شود .بالیا اغلب بر اساس عامل به وجود آورنده شان که می تواند طبیعی یا ناشی از دخالت بشر باشند طبقه بندی می شوند (ناگهانی و تدریجی). -1بالیای طبیعی ناگهانی ‌،این بالیا به دو گروه تقسیم می شوند. الف -بالیایی که منشا زمینی دارند نظیر زمین لرزه ‌،زمین لغزش ‌،وقوع بهمن ‌،آتشفشان و تسونامی ب -بالیایی که منشا ء‌آب و هوایی دارند مانند‌توفان‌،گردباد‌،سیل ،سرما و گرمای شدید که تحت تاثیر مستقیم عوامل آب و هوایی قرار دارند و همچنین تهاجم آفات ‌،آتش سوزی ‌،رها شدن مواد سمی و خطر آفرین در محیط زیست که تحت تاثیر غیر مستقیم عوامل آب و هوایی می باشند. -2بالیایی طبیعی تدریجی‌ مانند خشکسالی ‌،قحطی و بیماریهای واگیر که به تدریج جامعه را تحت تاثیر قرار می دهند. گرچه مفهوم بالیای طبیعی به طور معمول زمین لرزه ‌،سیل ،زمین لغزش ‌،آتشفشان و برخی دیگر ازاین گونه پدیده ها را در اذهان تداعی می نماید اما امروزه به علت مداخله بی رویه انسان در محیط زیست ابعاد این قبیل بالیا گسترده تر شده و از چارچوب مفاهیم رایج آن فراتر رفته است . اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری بالهای طبیعی عملی از طبیعت است با چنان شدتی که وضعی فاجعه انگیز ایجاد کند و در این وضع ،شیرازه زندگی روزمره ناگهان گسیخته شود و مردم دچار رنج و درماندگی شوند و در نتیجه به غذا ،پوشاک ،سرپناه ،مراقبت های پزشکی و پرستاری و سایر ضروریات زندگی و به محاظت در مقابل عوامل و شرایط نامساعد محتاج گردند. بالیای طبیعی را می توان از گسترده ترین نگرانی های بشر تلقی کرد.طبق آمار WHOدر طی 20سال گذشته بیش از 3میلیون نفر در اثر بالیای طبیعی جان خود را از دست داده اند و زندگی بیش از یک میلیارد نفر شدیدا“ تحت تاثیر قرار گرفته است. انواع بالیای طبیعی : -1بالهایی که در اثر عوامل جوی ایجاد می شوند مانند طوفان ها( تندباد ،گردباد،گردبادهای دریایی و کوالک برف) ،موج سرمای سخت ،موج گرمای سخت و... -2بالهایی که ناشی از تغییرات سطح زمین هستند مانند سیل ،بهمن ،ریزش کوه و... -3بالهایی ناشی از تکان یا جابجایی قسمت های مختلف قشر زمین مانند زمین لرزه،آتشفشان و.. -4سوانحی مانند ریزش بناها(سد ،تونل ،ساختمان ،معدن و )..انفجار ،آتش سوزی ،تصادفات وسایل نقلیه ،غرق کشتی ،تصادف قطار ،ورود سموم به شبکه آبرسانی و.. -5بالیای پیچیده ،مانند جنگ ،خشکسالی ،گرم شدن کره زمین ،کاهش الیه ازون ،بارانهای اسیدی وغیره که باعث جابجایی جمعیت و پناهندگی از یک کشور به کشور دیگر می شود. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری -2بالیای ساخت بشر()Artificial or human-made Disasters بالیا و یا وضعیت های اضطراری که دلیل اصلی و مستقیم وقوع آنها اعمال شناخته شده بشر خواه عمدی و خواه سهوی باشد.این قبیل بالیا ،غیر از بالیای فنی ،شامل وضعیتی است که جمعیت غیر نظامی متحمل تلفات جانی و خسارات مالی به خدمات زیر بنایی و وسایل امرار معاش ،به دلیل وقوع جنگ و یا مبارزات داخلی و یا سایر مناقشات( ) Conflictمی شود .در بسیاری از موارد مردم مجبور می شوند خانه و زندگی خود را ترک کرده و تعداد گروه های اجتماعی پناهندگان و آوارگان افزایش یابد. -3بالیای فنی ()Technological Disasters وضعیتی که بر اثر آن تعداد زیادی از مردم ،اموال و تاسیسات زیر بنایی و یا فعالیت های اقتصادی مستقیما“ و به وضع نا مطلوبی تحت تاثیر حوادث عمده صنعتی از قبیل رویدادهای آلوده کننده شدید ،تصادفات هسته ای ،سقوط هواپیما(در نواحی پر جمعیت) آتش سوزی گسترده و یا انفجار قرار می گیرند. فهرست خطرات طبيعی  Hurricane()گردباد  Earthquake()زلزله  Tsunami  Avalanche()بهمن  Volcanic Eruption  Landslide()ریزش کوه  Fires  Tornado()گردباد شدید  Flood()سیل  Severe Wind Storm  Severe Winter Storm  Hail Storm()تگرگ  Drought()خشکسالی  Extreme heat  Cyclone()گردباد دریایی Tornadoes • Rotating, funnel-shaped clouds from powerful thunderstorms • Winds up to 300 MPH capable of producing major damage • More occur in the United States than anywhere else in the world; they occur in every state in America. Effects of Tornadoes in Alabama Tuscaloosa County: December 16, 2000 Hurricane s • Massive severe storms occurring in the tropics • Winds greater than 75 MPH • Clouds & winds spin around the eye • Produce heavy rains, high winds, large waves Effects of Alabama Hurricanes Hurricane Frederick - 1979 Hurricane Ivan 2005 Tsunamis • Form as a result of earthquakes, volcanoes, or landslides under the ocean • Waves grow taller as they reach the coast • Four out of Five occur in the Ring of Fire • Over 200,000 people killed in the 12/26/05 Indian Ocean tsunami Effects of Tsunamis Indian Ocean Tsunami – December 26, 2005 Volcanoes • More than 500 active volcanoes in the world; over half in the Ring of Fire • Pressure builds below the earth’s surface producing eruptions of lava, rock, and volcanic gases فهرست خطرات انسان ساز يا تکنولوژيکی  Dam Failure  Power Outage/Failure  Infectious Disease  Transportation Accidents  Terrorist Conventional Bomb  Chemical Terrorism  Contaminated Water Supply  Contaminated Food Supply  Hazardous Material Incident  Radiological Incident  Biological Terrorism  Nuclear Detonation(انفجار )هسته ای  Cyber Terrorism نحوه دسته بندی انواع باليا Speed of onset (sudden or  slow) Scale (minor, moderate or  major) Cause (natural or man-made)  اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سازمانهای مسئول مملکتی وبین المللی تشکیالت مسئول ملی -1ریاست جمهوری -2وزارت کشور -3وزارتخانه های ذیربط در امر بالیا -4استانداریها و فرمانداریها -5 دانشگاهای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی -6شبکه های بهداشت قانون تشکیل کمیته ملی کاهش اثرات بالیای طبیعی در نهم مرداد 1370در مجلس شورای اسالمی تصویب شد .در سال 1372آئین نامه اجرایی قانون مذکور تصویب شد .براساس این آئین نامه 9کمیته فرعی مشخص گردید که مسئول و اعضائ هر کمیته در آن مشخص شده است که در این جا به دو مورد اشاره می شود. ماده -8اعضای کمیته فرعی امداد و نجات عبارتند از :هالل احمر ،وزارت بهداشت و درمان ،وزارت کشور،وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ،فرماندهان نیروهای نظامی و انتظامی ،وزارت راه و ترابری ،وزارت جهاد کشاورزی، وزارت آموزش و پرورش ،سازمان صدا و سیما ،سازمان حفاظت از محیط زیست ،موسسه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ،سازمان بهزیستی کشور ،وزارت پست و تلگراف و تلفن و شهرداری تهران و مسئول کمیته جمعیت هالل احمرمی باشد. ماده -10اعضای کمیته فرعی بهداشت و درمان وزارت بهداشت و درمان ،جمعیت هالل احمر ،دانشگاه علوم پزشکی تهران ،سازمان صدا و سیما ،وزارت جهاد سازندگی، وزارت نیرو ،وزارت کشور ،سازمان بهزیستی مسئول کمیته وزارت بهداشت و درمان ماده – 11کمیته هماهنگی متشکل از مسئوالن کمیته های نه گانه می باشد. صفحه 90الی 132کتاب اقدامات مهندس احمد اصل هاشمی اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سازمانهای مسئول مملکتی وبین المللی وزارت کشور کمیته ملی کاهش اثر بالیای طبیعی کمیته هماهنگی کمیته فرعی رفع آلودگی هوا دبیرخانه کمیته ملی کاهش اثرات بالیای طبیعی کمیته فرعی مقابله با خطرات ناشی از طوفان کمیته مقابله با خطرات ناشی از زلزله و لغزش زمین کمیته فرعی امدادو نجات کمیته دفع آفات و امراض نباتی و سرمازدگی کمیته فرعی جبران خسارت کمیته فرعی احیای مراتع و مقابله با خشکسالی کمیته فرعی بهداشت و درمان کمیته فرعی پیشگیری از سیل و نوسانات آب دریا و طغیان رودخانه ها کمیته کاهش بالیای طبیعی استان اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سازمانهای مسئول مملکتی وبین المللی وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی این وزارتخانه با بسیج همگانی کادر کمکی نیمه تخصصی و تخصصی حوزه بهداشتی در رفع مشکالت ایجاد شده ،اقدامات الزم را خصوصا“ در زمینه مدیریت بهداشت محیط و مدیریت مبارزه با بیماریهای واگیر در محل حوادث ،انجام می دهد.اقدامات بهداشت محیطی به منظور تامین آب آشامیدنی سالم ،بهداشت مواد غذایی ،تاسیسات دفع فضوالت ،کنترل جانوران موذی ،ضد عفونی اجساد اعم از انسان و حیوان و نظارت بر سالمت کار کارگران و داوطلبان ،انجام می پذیرد و کارکنان بهداشتی در زمینه واکسیناسیون و کنترل بیماریهای واگیر و همه گیریها فعالیت می کنند. دیگر سازمانهای مملکتی عبارتند از: -1سازمان هالل احمر -2سازمان بهزیستی -3وزارت جهاد کشاورزی -4بهداری نیروهای مسلح اعم از ارتش و سپاه -5گروههای داوطلب مردمی -6سازمان انتقال خون -7سازمان دفاع غیر نظامی سازمانها و گروههای ذکر شده هر کدام در شرایط اضطراری در زمینه کارها و خدمات بهداشتی و درمانی ،کمکهای اولیه و حفظ و نگهداری کودکان و گروههای آسیب پذیر ،با هالل احمر همکاری و تشریک مساعی دارند.در برنامه آمادگی در شرایط اضطراری باید از تکنیکهای استاندارد مدیریت استفاده شود. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سازمانهای مسئول مملکتی وبین المللی برطبق ماده 44قانون برنامه سوم توسعه ،مصوب 1379اعالم می دارد که به منظور پیشگیری و کاهش اثرات بالیای طبیعی و ایجاد آمادگی الزم در مردم و تعیین دقیق نقش و وظایف دستگاههای اجرایی برای مقابله با حوادث و سوانح طبیعی ،جمعیت هالل احمر جمهوری اسالمی ایران موظف است با هماهنگی وزارت کشور و نیروی مقامت بسیج در سال اول ”طرح جامع امداد و نجات ” را با همکاری دستگاههای ذیربط تهیه و به تصویب هیئت وزیران برساند که پس از تالشهای فراوان هیئت وزیران در سال 1382طرح امداد و نجات کشور را تصویب نمود. ماده - 1شامل تعاریف و مفاهیم است ماده -2موضوع فعالیت ها و مجموعه اقدامات مشمول این طرح شامل پیشگیری ،آمادگی ،مقابله و بازسازی می باشد. ماده - 3هدف از تصویب طرح جامع امداد و نجات ماده -5به منظور سیاستگزاری کلی ،برنامه ریزی ملی و نظارت عالیه بر امر مدیریت بحران کشور ستاد حوادث و سوانح غیر مترقبه کشور که در این طرح ستاد نامیده می شود تشکیل می گردد. ماده - 6اعضای ستاد عبارتند از ،وزیر کشور (رئیس) ،وزیر بهداشت و درمان ،وزیر پست و تلگراف و تلفن ،وزیر آموزش و پرورش ،وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ،وزیر راه و ترابری ،وزیر جهاد کشاورزی ،وزیر نیرو ،وزیر اقتصاد و دارایی ، وزیر مسکن و شهرسازی ،وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی ،وزیر امور خارجه ،وزیر علوم ،تحقیقات و فناوری ،معاونت راهبردی ریاست جمهوری ،رئیس جمعیت هالل احمر ایران ،فرمانده نیروی مقاومت بسیج ،رئیس سازمان صدا و سیما ،رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ،رئیس سازمان شهرداریهای کشور ،فرمانده نیروی انتظامی ،رئیس بنیاد مسکن انقالب اسالمی ماده – 7وظایف و اختیارات ستاد حوادث و سوانح غیر مترقبه کشور ماده -8ستاد سالی چهار جلسه عادی خواهد داشت ماده -10وظایف دبیرخانه ستاد ماده -12اعضای ستاد استان ماده -13وظایف و اختیارات ستاد استانی ماده -17اعضای ستاد شهرستان اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سازمانهای مسئول مملکتی وبین المللی -1صلیب سرخ Red Crrossکه در 5می 1919پایه گذاری شد در اثر فعالیتهای یک تاجر سوئیسی به نام هانری دونان ( )1862شروع شد(.روز هشتم مه روز تولد وی روز جهانی صلح نامیده شده) -2جمعیت هالل احمر Red Cresentکه مخصوص تشکیالت داوطلبانه کشورهای اسالمی است به سال 1876بر می گردد.در این سال ترکیه عالمت هالل قرمز رنگ روی زمینه سفید که معکوس پرچم عثمانیها بود را به عنوان آرم خود برگزیدند و در پی این اقدام کشورهای اسالمی آنرا پذیرفتند. -3شیر و خورشید سرخ ایران )1922(1302که در سال 1929یعنی 80سال قبل مورد تائید قرار گرفت. فدراسیون بین المللی صلیب سرخ و هالل احمر((International Federation of Redcross and Red Crescentکه عالمت مشخصه آن هالل و صلیب سرخ در یک مستطیل قرمز در زمینه سفید است.این سازمان یک سازمان بین المللی ،مستقل ،غیر دولتی ،غیر سیاسی ،غیر نژادی و بی طرف است که به دلیل ماهیت بشر دوستانه خود از همکاری و کمک افراد و سازمانهای بین المللی دیگر برخوردار می باشد که از جمله مهمترین این سازمانها باید از سازمان ملل متحد و جامعه اقتصادی اروپا نام برد و مقر دائمی آن در ژنو می باشد. این سازمان بر طبق اساس نامه و مقررات باید از مداخله در امور سیاسی و نظامی و تبعیض های قومی و فرقه ای بدور باشد .این جمعیت می بایست بر اساس اصول هفتگانه صلیب سرخ و هالل احمر که در کنفرانس جهانی در سال 1349به تصویب رسید عمل نماید این اصول عبارتند از: -1خدمات بشر دوستانه Humanity -2خدمات داوطلبانه Voluntary Service -3استقالل Independence -4بی غرضی Impartiality -5بی طرفی Neutrality -6وحدت unity -7جهان شمولی Universally وظایف هالل احمر جمهوری اسالمی ایران در سطح ملی و بین المللی ارائه خدمات امدادی در هنگام بروز حوادث و سوانح طبیعی مثل سیل و زلزله و ...در داخل و خارج کشور -2برنامه ریزی و اقدام در جهت آمادگی ،مقابله با حوادث و سوانح و آموزش عمومی در این زمینه بوسیله تربیت کادر امدادی و نیروهای انسانی ورزیده و متخصص در زمینه خدمات امدادی -3ارسال کمک و اعزام عوامل امدادی و درمانی به سایر کشورها در صورت لزوم -4کمک به امر توانبخشی و ارایه خدمات اجتماعی در جهت تسکین آالم آوارگان و پناهندگان و معلولین و ایجاد حس تعاون و تفاهم و دوستی و نیکوکاری بین مردم -5تالش در جهت دفاع از ارزشهای انسانی و رشد فرهنگی افراد جامعه و کوشش در جهت برقراری دوستی و تفاهم متقابل بین جوانان جامعه با اجرای مسابقات فرهنگی ورزشی و تشکیل اردوهایی در این زمینه برای اعضای هالل احمر در سراسر کشور -6ارایه خدمات داوطلبانه که عبارت است از ارایه خدمات حمایتی به مردم آسیب دیده و آسیب پذیر ،تشویق افراد به قبول خدمات داوطلبانه و افتخاری در انجام وظایف جمعیت هالل احمر ،اعم از امور امدادی ،خیریه درمانی،اجتماعی و .. در مواقع عادی یا در زمان وقوع حوادث و سوانح که مجموع امور مذکور از وظایف سازمان داوطلبان می باشد اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سازمانهای مسئول مملکتی وبین المللی -7توجه به امور جوانان در سراسر کشور و توسعه مشارکت جوانان در فعالیتهای تربیتی ،فرهنگی ،هنری و ورزشی، همچون آموزش آنها در انجام خدمات امدادی و عام المنفعه که در سازمان جوانان هالل احمر انجام می پذیرد. -8کمک به تهیه دارو و وسایل و تجهیزات پزشکی مورد نیاز مراکز بهداشتی درمانی و آموزشی کشور با موافقت وزارت بهداشت و با همکاری هالل احمر و صلیب سرخ جهانی اهداف جمعیت در ماده 2اساس نامه جمعیت هالل احمر جمهوری اسالمی ایران تالش برای تسکین آالم بشری ،تامین احترام انسانها و کوشش در جهت برقراری دوستی و تفاهم متقابل و صلح پایدار میان ملتها و همچنین حمایت از زندگی و سالمت انسانها بدون در نظر گرفتن هیچ گونه تبعیض بین آنها )United Nation(UN سازمان ملل متحد سازمانی بین‌المللی است که در ۱۹۴۵میالدی تأسیس و جایگزین جامعه ملل شد .این سازمان توسط ۵۱کشور تأسیس و در سال ۲۰۰۶میالدی ۱۹۲ ،کشور عضو داشته‌است .اعضای آن تقریبًا شامل همه کشورهای مستقلی می‌شود که از نظر بین‌المللی به رسمیت شناخته شده‌اند .فقط واتیکان ،که عضویت در سازمان را نپذیرفته‌است و چین ملی (تایوان) که عضویتش بعد از عضویت جمهوری خلق چین لغو شد ،در سازمان ملل متحد عضو نیستند. مقر سازمان ملل متحد در نیویورک است و کشورهای عضو و موسسات وابسته در طول هر سال با تشکیل جلسات منظم در مورد امور بین‌المللی و امور اجرایی مربوط به آنها تصمیم‌گیری می‌کنند. سازمان ملل در پایان جنگ جهانی دوم و از سوی کشورهای پیروز در آن جنگ شکل گرفت و سازمان و روال‌ حاکم بر فعالیت آن نشان از شرایط جهانی بعد از جنگ دوم دارد .شورای امنیت قوی‌ترین نهاد سازمان ملل پنج عضو دائمی دارد که در تصمیمات این شورا حق وتو دارند. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سازمانهای مسئول مملکتی وبین المللی در سال 1968مجمع عمومی اهمیت برنامه ریزی قبل از وقوع بال را به عنوان اقدامی جهت تخفیف اثرات بال های طبیعی مورد تاکید قرار داد و درسال 1969مجمع عمومی قطعنامه ای تصویب کرد و اعتباری جهت کمک تخصیص داد. برنامه توسعه سازمان ملل متحد United Nation Development )Programme(UNDP این سازمان از طریق برنامه کمک فنی خود از راههای مختلف به دولت ها کمک می کند تا اثرات سوء بالها را پیش بینی و خنثی نماید و این امر از طریق پروژه های مهندسی زلزله ،ساختن بنا و بازسازی ،کنترل و تنظیم رودخانه ها ،خدمات هواشناسی و آب شناسی ،پیش بینی سیل و طوفان و سیستم های اعالم خطر و ...صورت می گیرد. دفتر کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان این سازمان اعتباراتی برای اقدامات امداد مربوط به پناهندگان در شرایط اضطراری در اختیار دارد .این بودجه برای مصرف در شرایط اضطراری ناشی از هجوم پناهندگان ،اختصاص یافته است و نه برای مواقع بالیای طبیعی ،با این وجود ممکن است برای پناهندگانی که قربانی بالهای طبیعی شده اند نیز مصرف شود. سازمان بهداشت جهانی )World Health Organization(WHO یکی از آژانس های تخصصی سازمان ملل متحد است که نقش یک مرجعیت سازمان دهنده را بر بهداشت جامعٔه جهانی ایفا می‌کند .این آژانس در 9آوریل سال 1948در ژنو (واقع در سوییس) تاسیس شد و حکم سرپرستی و منابعش را از سازمان بهداشت سابق ،که خود آژانسی در جامعه ملل بود برگرفت. اساسنامٔه سازمان بهداشت جهانی هدفش را دستیابی مردم به بیشترین سطح سالمت ممکن بیان می‌کند. وظیفٔه اصلی این سازمان مبارزه با بیماری ها مخصوصا بیماری های مسری شایع و ارتقای سالمت عمومی مردم جهان است. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سازمانهای مسئول مملکتی وبین المللی سازمان بهداشت جهانی یکی از نخستین آژانس های سازمان ملل متحد است و اساسنامٔه آن رسمًا در اولین روز بهداشت جهانی ( 7آوریل سال ،)1948زمانی که توسط 26کشور از اعضای سازمان ملل تصویب شد به کار بسته شد.بخش عمدهای از کار این سازمان مشتمل بر ارایه مشاوره و کمک فنی در زمینه های مبارزه با بیماریهای واگیر ،بهسازی محیط و سایر زمینه های بهداشتی که به امر اداره امور بهداشت همگانی در مقابله با شرایط اضطراری ،مربوط می شود. صندوق بین المللی سازمان ملل متحد برای کودکان United Nation International )Childrens Emergency Fund (Unicef که در ۱۱دسامبر ۱۹۴۶به توصیه شورای اقتصادی و اجتماعی ملل متحد و تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد ایجاد شد. در اکتبر ۱۹۵۳مجمع عمومی ملل متحد این سازمان را به عنوان یکی از ارکان دائمی سازمان ملل شناخت و نام آن را از صندوق بین‌المللی اضطراری کودکان سازمان ملل به نام فعلی تغییر داد .فعالیت‌های یونیسف عمدتًا در جهت ارائه کمک‌های الزم و حمایت از کودکان کشورهای در حال توسعه‌ است. ستاد یا مقر یونیسف در نیویورک بود و وظیفه آن کمک رسانی به کودکان و مادران ابعاد انسانی و توسعه در کشورهای در حال توسعه بوده‌است .یک آژانس که با بودجه داوطلبانه اداره می‌شود با عنوان یونیسف بر مشارکت مالی دولت‌ها و بخش خصوصی و آحاد مردم تکیه دارد .برنامه‌های این نهاد در راستای کمک به جوامع در حال توسعه برای پیشرفت سالمت و رفاه کودکان بوده‌است.این سازمان در درجه اول به برنامه های دراز مدت به منظور کمک به مادران و کودکان در کشورهای در حال توسعه می پردازد .با این وجود این صندوق کمکهای خود را در شرایط اضطراری بالفاصله بعد از وقوع بالیا در اختیار کشور مورد نظر قرار می دهد .این کمکها شامل اقالم دارویی و بهداشتی نظیر شیر، کپسول ویتامین و واکسنها هستند. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سازمانهای مسئول مملکتی وبین المللی سازمان خواربار و کشاورزی)Food and Agricultural Organization (FAO فائو یا سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد از سازمان‌های بین‌المللی است که در زمینٔه توسعٔه کشاورزی فعالیت دارد .سازمان فائو در سال ۱۹۴۵توسط ۴۴کشور عضو سازمان ملل متحد تأسیس شد .هدف این سازمان ،باال بردن سطح زندگی و بهبود تغذیه مردم جهان ،توزیع مناسب مواد غذایی در مناطق مختلف جهان و ایجاد امنیت غذایی است .مبارزه با سوء‌تغذیه با ارائه اطالعات الزم به کشورهای مختلف؛ از دیگر اهداف فائو است که بازدهی کشاورزی و سطح تغذیه در جهان را افزایش داده است .مقر این سازمان واقع در شهر رم در کشور ایتالیا است. این سازمان در مناطقی که دچار فاجعه های ناگهانی از قبیل زمین لرزه ،سیل و یا هجوم ملخ شده اند کمک های اضطراری برای رفع کمبود مواد غذایی و کمک به بازسازی کشاورزی می نماید.کمک های غذایی تحت برنامه جهانی غذا در شرایط اضطراری ارایه می شود. سازمان آموزشی ،علمی و فرهنگی ملل متحد United nation Educational Scientific )and cultural organization (UNESCO که به‌طور خالصه یونسکو نامیده می‌شود ،یکی از سازمان‌های تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد است که در ۱۹۴۵تشکیل شد .هدف این سازمان کمک به صلح و امنیت در جهان از راه همکاری بین‌المللی در زمینه‌های آموزشی و علمی و فرهنگی به منظور افزایش احترام به عدالت و قانون‌مداری و حقوق بشر، بر پایه منشور سازمان ملل متحد است. ۱۹۱کشور عضو یونسکو هستند .مقر آن در پاریس پایتخت فرانسه است و دفترهایی در کشورهای مختلف دارد. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سازمانهای مسئول مملکتی وبین المللی مهمترین فعالیت این سازمان در کمکهای فوری در هنگام وقوع بالیا ،به مطالعات علمی در زمینه زمین لرزه و آتش فشانها مربوط می شود. سایر سازمانها ) International Labour Organization (ILOسازمان جهانی کار ) World Meteorological Organization (WMOهواشناسی سازمان بین المللی ) International Monetary Fund(IMFصندوق بین المللی پول ) International Aviation organization(ICAOسازمان بین المللی هواپیمایی جهانی اتحادیه بین المللی ارتباط راه دور )International Telecommunication Union(ITU سایر سازمانهای بین دول (اکو ،سازمان کشورهای آفریقایی و).... سازمانهای غیر دولتی NGO واحدهای دولتی امداد مثل نروژ ،اتریش ،چکسلواکی ،فنالند ،فرانسه و ..... اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری مدیریت بالیا اصطالحی است که به صورت جمع بکار می رود و تمام جنبه های برنامه ریزی و مقابله با بالیا، از جمله اقدامات قبل و بعد از بالیا را در بر می گیرد.مدیریت بالیا هم به مدیریت خطرات احتمالی و هم به مدیریت پیامدها اشاره می کند. مدیریت بالیای طبیعی در خصوص مقابله با بالیای طبیعی دو روش کامال“ متفاوت تا کنون مطرح بوده اند. -1مقابله با بالیای طبیعی بعد از وقوع آنها است بدین شکل که هیچ گونه برنامه و مدیریت مشخصی قبل از وقوع بالیا در نظر گرفته نشده ولی پس از وقوع ،کلیه امکانات و نیروها برای مقابله با آثار بالیا بسیج می شود. -2شامل مدیریت مشخصی است که در بر گیرنده کلیه مراحل مربوط به بالیای طبیعی شامل مرحله قبل از وقوع ،مرحله امداد و باالخره مرحله بازسازی و نوسازی است. توسعه پایدار اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری مدیریت بحران در شرایط اضطراری مفهوم توسعه پایدار که در سال 1992در کنفرانس سازمان ملل در ریودوژانیرو مطرح شد تاکید بر کاهش و یا کنترل عواملی است که سرمایه گذاریهای توسعه ای در یک جامعه را مختل و یا در تداوم اهداف توسعه اختالل ایجاد می نماید.وجود سوانح و بالیای طبیعی که اغلب موجب انهدام سرمایه گذاریهای توسعه ای در یک جامعه می شود از مهمترین عوامل اختالل در ماندگاری توسعه است. چارچوب مدیریت بحران مدیریت بحران به فعالیتهایی گفته می شود که جهت حفظ جامعه ،دارایی و محیط انجام می پذیرد. مدیریت بحران فراگیر مستلزم گسترش و اجرای استراتژی ها در جنبه های مختلف مدیریت بحران است ،برای مثال پیشگیری ،کاهش ،آمادگی ،پاسخگویی و عادی سازی در ارکان توسعه پایدار ،این ابعاد به صورت مراحل جدا از هم و مستقل نیستند ،بلکه یکدیگر را از نظر زمانی و منطقه ای پوشش می دهند. عناصر اصلی چرخه مدیریت بالیای طبیعی مدیریت -1پیشگیری -2تخفیف و یا کاهش -3آمادگی -4امداد -5بازسازی -6نوسازی و توسعه مدیریت بحران فرآیندی است که بایستی در قسمتی از برنامه عادی توسعه کشور قرار گیرد .سوانح و بالیا نبایستی صرفا“ در مواقع نیاز پاسخ داده شوند.علل آنها باید تجزیه و تحلیل گردد و برنامه های پیشگیری و استراتژی های پاسخگویی عادی سازی بایستی توسعه داده شود و اجرا گردند. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری مدیریت بحران در شرایط اضطراری برنامه های پیشگیری از پیامدهای خطرات ،از طریق تغییر جوامع یا محیطی که خطر در آن وجود دارد به کاهش احتمال پیامدهای سوانح کمک می کند .چنین برنامه های می توانند به استراتژی های ساختاری مانند ساختن سدها و مقاوم ساختن ساختمانها و یا زمین هایی که برای کاشت یا موارد متنوع اقتصادی به کار می روند ،بپردازد. آمادگی :برنامه های آمادگی در برابر وضعیت اضطراری ،سازمانها و جوامع را قادر می سازد تا با وضعیت اضطراری به شکل موثر و مناسب برخورد نمایند.این فرایند شامل اقداماتی به شرح زیر است: -1توسعه سیاسی -2برنامه ریزی برای شرایط اضطراری -3تعلیم و آموزش -4پایش و ارزشیابی سیاست را می توان به این صورت تعریف کرد :بیانیه رسمی یک مجموعه ،از اعمال موافقت شده. ویژگیهای سیاست عبارتند از -1سیاست ماهیتا“ استراتژیک است -2اهداف کالن و بلند مدت را در نظر دارد -3مسئولیتها را تقسیم می کند -4ممکن است شاخصهایی را برای تصمیم گیری تعیین کند اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری مدیریت بحران در شرایط اضطراری سیاست گذاری برای تعیین موارد زیر مورد نیاز است -1اختیارات و حدود وظایف هر سطح از سازمانهای دولتی و غیر دولتی -2ارتباط با سایر سازمانهای بین المللی و دیگر ملل -3ارتباطات بین جوامع -4ارتباط بین توسعه و پیشگیری،آمادگی و پاسخگویی در وضعیت اضطراری واختصاص منابع به این امور -5ابزار مورد نیاز برای تعلیم و آموزش و پایش و ارزشیابی ،شامل مانورهای آمادگی در شرایط اضطراری برنامه ریزی ،تقسیم کار ،هماهنگی و مسئولیت و اتخاذ تصمیم ،با توجه به نیازهای انسانی اعم از جسمی، روحی و اجتماعی ،باید به نحوی باشد که با سرعت هر چه تمام و با مهارتهای کسب شده تجربی و علمی انجام پذیرد زیرا هر لحظه تعلل باعث افزایش مرگ و میر و جراحات انسانی خواهد شد. برنامه مقابله با بالیای طبیعی -1تشکیالت -2هماهنگی -3برنامه ریزی -4سازماندهی -5کاربری منابع -6مهارت های ویژه -7 آموزش موارد زیر در ایجاد تشکیالت در شرایط اضطراری ضروری به نظر می رسد. -1تقسیم کار -2اختیار و مسئولیت -3هماهنگی اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری مدیریت بحران در شرایط اضطراری هرگونه مسئولیت باید متناسب با حوزه اختیارات در نظر گرفته شود و چنانکه مسئولیتی به فردی واگذار گردد ،اما اختیارات به وی تفویض نشود ،برقراری نظم و انضباط امکان پذیر نخواهد شد. تقسیم کار و اختیار به تنهایی نمی تواند برای رسیدن به هدف یا اهداف مشترک کافی باشد ،لذا الزم است بین واحدهای مختلف هماهنگی وجود داشته باشد و ارتباط مناسبی بین آنها برقرار شود. تشکیالت -1 :تشکیالت ملی -2تشکیالت بین المللی هماهنگی :مسئولیتها و ارتباطات کامال“ تعریف شود برنامه ریزی :تهیه دستورالعمل اقدامات در هنگام وقوع بالیا سازماندهی :هدف تطبیق فعالیتهای دولت و واحدهای رفاهی و منابع آنها برای مقابله با نیازهای مربوط به این فعالیت است.دارای دو جنبه مهم است -1دامنه کنترل(تقسیم بندی به گروه های کوچک) -2محل فعالیت کاربری منابع :به کارگیری تمامی نیروها و امکانات در اسرع وقت مهارتهای ویژه :آموزش نیروهای امداد ونجات در کلیه سطوح و استفاده از فنآوریهای جدید آموزش :آموزش تمامی افراد جامعه در خصوص بالیا و اقدامات بهداشتی و امداد ونجات اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری مدیریت بحران در شرایط اضطراری اقدامات و رفتارها -1اقدامات ضروری قبل از وقوع بالیا -2اقدامات و رفتار مناسب هنگام وقوع بالیا -3اقدامات و رفتارهای مناسب بعد از وقوع بالیا اقدامات ضروری قبل از وقوع بالیا بستگی به قابلیت پیش بینی و تکرار این بالیا دارد و شامل پیش بینی و برنامه ریزیی منسجم و دقیق در همه جوانب است و شامل موارد زیر می شود -1ارزیابی منابع شامل تعداد کارکنان ،مواد و ارائه خدمات -2ایجاد سیستم اعالم خطر -3تعیین وظایف برای مردم و سازمانهای دولتی و غیر دولتی -4تهیه نقشه های آسیب پذیری و مقاوم سازی آنها -5تدوین برنامه ریزی دقیق قبلی و پیش بینی بهترین شیوه ارائه خدمات -6ذخیره سازی منابع -7افزایش آگاهی علمی و عملی مردم از طریق آموزشهای علمی و عملی مثل مانورها -8تدوین برنامه های تخلیه مردم و امکانات اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری مدیریت بحران در شرایط اضطراری -9آموزشهای ویژه به مسئولین و گروه های درمعرض خطر -10ایجاد رویه ها و استانداردها -11تدوین برنامه های عملیاتی -12ایمن کردن منابع -13آموزش گروه های مداخله -14پشتیبانی اقدامات از طرق قانونی -15پیش بینی تلفات جانی و مقدار خسارات احتمالی و اختصاص بودجه های ضروری -16کاهش خطرات احتمالی در دراز مدت (صفحه 47الی 76کتاب اقدامات بهداشتی مهندس احمد اصل هاشمی) اقدامات و رفتار مناسب هنگام وقوع بالیا دوره فعال ممکن است از چند ثانیه تا چند روز باشد و لذا اقداماتی به شرح زیر باید انجام پذیرد -1تخلیه -2نجات افراد مجروح و بی پناه -3مراقبت از مجروحان (کمک های اولیه و پزشکی) -4یافتن و دفن جنازه های افراد و الشه حیوانات تلف شده -5مبارزه یا حریق -6اسکان موقت -7تامین نیازها ی غذایی و دارویی و پوشاک اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری مدیریت بحران در شرایط اضطراری اقدامات و رفتارهای مناسب بعد از وقوع بالیا -1ادامه عملیات امداد و نجات -2شناسایی افراد باقی مانده به خصوص شیرخواران برای ادامه تغذیه -3هماهنگی بین بخشی و برقراری مجدد ارتباطات ،سیستم هشدار دهنده و پیام رسانی -4اقدامات بهداشت محیطی و نظارت و کنترل ( تهیه آب سالم ،سرپناه ،غذای سالم ،خدمات بهداشتی اولیه، کنترل محیط و ارائه خدمات رفاهی و ).. -5بررسی گزارش و ارزیابی میزان خسارات و تلفات و ارائه به سطوح باالتر -6تامین منابع و تجهیزات الزم جهت تعمیرات فوری -7سمپاشی و گندزدایی منطقه -8تامین وضعیت روحی مناسب آسیب دیدکان برای قبول اجرای عملیات اضطراری -9تامین حرارت و برودت سرپناه ها به منظور حفظ سالمت و بهداشت آسیب دیدگان -10تامین و توزیع دارو ،مواد ضدعفونی و پاک کننده ها به مقدار کافی -11ارزیابی سریع از وضعیت بهداشتی درمانی -12فیلم برداری و مطالعه و تحقیق در خصوص بالیا اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری نجات و تخلیه مصدومان در ساعات نخست و یا روزهای اول پس از وقوع بالیا فوری ترین وظیفه پیدا کردن و نجات اشخاص مجروح ،پیر و علیل و کسانی است که به دالیلی قادر به فرار از موقعیتهای خطرناک نیستند وظایفی نظیر مهار آتش ،تخلیه آشغال از مسیر عبور ،بیرون آوردن جنازه ها ،عملیات جستجو و نجات و.. اصوال“ سه گروه در جستجو و نجات فعالیت دارند -1بازماندگان -2کارکنان آموزش ندیده -3کارکنان آموزش دیده چهار موضوع مهم پس از وقوع بال -1جابجایی جمعیت -2تخلیه( انتقال اهالی از خانه هایشان به مناطق امن در خارج از منطقه بال زده) تخلیه به موقع وسیله موثری در تقلیل تلفات انسانی است و مستلزم کوشش سازمان یافته تمام جامعه می باشد.در برنامه ریزیهای قبل از بال بایستی محلهای امن شناسایی شوند -3 .حمل و نقل (وسایل نقلیه موتوری ،قایق ،چرخبال،هواپیما و -4 )...اسکان آوارگان و بهداشت اردوگاه ها وسایل انتقال ،آب (حداقل سه لیتر آب برای هر نفر از طریق ایستگاههای در مسیر ،جوشاندن ،قرص کلریا ید) ،غذا ،لباس ،جمع آوری زباله و دفع فضوالت از موضوعات قابل توجه است خدمات کفن و دفن اجساد دفن اجساد ماهیتا“ از مقوله های بهداشت عمومی نیست اما در خصوص نگهداری و دفن اجساد ،کارشناس بهداشت باید نظارت داشته باشد.وسایلی نظیر -1برانکارد و کیسه حمل جسد -2دستکش الستیکی -3 لباس کار و پیش بند -4چکمه و کاله مخصوص -6صابون و مواد شوینده -7ماسک -8پارچه و ملحفه -9لوازم مورد نیاز برای غسل و کفن .انتقال سریع اجسا د در سرما و گرما با وسایل مناسب و جلوگیری از تماس باموارد متعفن ،نظافت شخصی کارکنان و گندزدایی غسالخانه ها در پایان کار اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری نجات و تخلیه مصدومان ترياژ در بحران و حوادث غير مترقبه ترياژ از واژه فرانسوي ""Trierبه معناي جداكردن يا سواكردن مشتق شده است .از نظر تاريخچه مفهوم ترياژ به جنگهاي ناپلئون برمي­گردد ،كه در آن زمان توسط جراح فرانسوي "جین الری" سربازان آسيب ديده براي مداوا و برگشت به جبهه ،براساس اولويت انتخاب مي­شدند .درطي گذشت زمان مفاهيمي مثل ترياژ در بحران و ترياژ نظامي شكل گرفت .در جنگ كره و ويتنام مفهوم ترياژ به صورت انجام بهترين امور درماني براي تعداد زيادي از مجروحان و مصدومان بيان شد .در عمل اين واژه به معناي دسته بندي و طبقه بندی بيماران و مصدومين و تعیين اولویت آنها بر اساس فوریت نیاز به درمان بكار مي­رود. انواع ترياژ : ترياژ روزانه در بخش اورژانس بيمارستان .1 ترياژ در فیلد و صحنه بحرانها و حوادث غیر مترقبه .2 ترياژ در دپارتمان اورژانس در بحرانها و حوادث غیر مترقبه .3 ترياژ نظامی و جنگی .4 ترياژ در حوادث غير مترقبه: برخالف تریاژ روزانه در بخش اورژانس بيمارستان در شرايط معمولي كه هدف از ترياژ ،يافتن بيماران پرمخاطره در اسرع وقت و انجام اقدامات درماني الزم براي آنان می­باشد ،هدف از ترياژ در حوادث غيرمترقبه ،انجام بهترين كار براي بيشترين تعداد از جمعيت انسانی است .به عبارت ديگر ترياژ در حوادث غير مترقبه يعني نظاره و گذر از كنار برخي مصدومين كه جان مي­سپارند .يعني در هنگام تریاژ در بحرانها و حوادث غیرمترقبه ،احياء قلبي و ريوي انجام نمی شود. تمامی مصدومين و آسیب دیدگان باید بر اساس الگوریتم استارت تریاژ(تریاژ آسان و درمان سریع) در مدت زمان 30 ثانیه بررسی و ارزیابی شوند. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری نجات و تخلیه مصدومان اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری نجات و تخلیه مصدومان . گروه متوفیان و افراد در حال مرگ (سیاه و آبی) این گروه شامل افراد فوت شده و همچنین افراد در حال مرگ م­ی- باشند ،یعنی افرادی كه در كمتر از یك ساعت خواهند مرد و پیش بینی می­شود حتی در صورت رسیدن به بیمارستان نیز اقدامات درمانی برای زنده ماندن آنها موثر نخواهد بود .در برخی مراجع افراد در حال مرگ را با رنگ آبی تقسیم بندی و مشخص می­کنند ·.کبودی نعشی و یا جمود نعشی· گشادی دوطرفه مردمکها· ایست قلبی · هیپر/هیپوترمی شدید· گروه فوری(قرمز)بیماران اورژانسی که ضایعات مخاطره آمیزداشته و بدون اقدام درمانی سریع درکمتراز 1تا 2ساعت آینده جان خودرا ازدست داده یا دچار مشکالت و عوارض شدید می شوند ،.خونریزی خارجی شدید و قابل کنترل، مشکالت تنفسی قابل اصالح ،جراحات شدید ناشی از آوار ،قطع شدگی عضو بطور ناقص ،پارگی­های شدید همراه شکستگی باز ،سوختگی شدید صورت و راههای هوایی،سوختگی های درجه 2و 3با وسعت 40درصد ،عدم هوشیاری بدون علت مشخص ،نشانه­های انفارکتوس میوکارد ،تشنج پایدار ،عالیم دال بر زایمان قریب الوقوع یا زودرس ،مسمومیت شدید گروه تاخیری (زرد) بیمارانی که جراحات شدید داشته ونیاز به مداخله درمانی و بستری دارند اما بدون درمان هم بیش از یک ساعت دوام خواهند آورد .به عبارت دیگر بین 2تا 12ساعت آینده باید خدمات درمانی مناسب به این بیماران ارائه شود ،.شکستگیهای ساده استخوان های بزرگ ،پارگیهای متوسط بدون خونریزی ،صدمات چشمی ،آسیب دیدگیهای غیربحرانی سیستم عصبی مرکزی بدون کوما ،زخم های نافذ و سوراخ کننده شکم بدون شوک ،دیابت بدون اختالل هوشیاری ،دیسترس تنفسی غیرحاد ،مشکل طبی غیرسرپایی گروه سرپایی (سبز)افرادی که ضایعات خفیفی دارند ،که نه جانشان به خطر خواهد افتاد و نه دچارعوارض دائمی ناشی از آسیب می­شوند و نیاز به درمان اورژانس ندارند ،.آسیب دیدگیهای خفیف بافت نرم ،شکستگی های کوچک و بسته، سوختگیهای خفیف غیر از راه هوایی،اختالالت عصبی -روانی ،اختالالت زنان و زایمان ،شکایتهای طبی معمول، آسیب دیدگانی که نیاز به اقدام خاصی ندارند. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سرپناه و مکانهای اسکان موقت پس از وقوع بالیا ،تامین سرپناه موقت برای مردم ضروری است .در مناطق روستایی مسئله حمل چهار پایان مزید بر علت خواهد بود .لذا پیش بینی اردوگاه های اسکان بنا به شرایط از اهمیت خاصی برخوردار است. اردوگاه :محیط و محدوده ای است که برای اقامت موقت گروهی از مردم به صورت دسته جمعی در نظر گرفته می شود مانند اردوگاه های پیشآهنگی ،دانشجویی ،توریستی ،جهاد کشاورزی ،سپاه پاسداران ،بسیج مستضعفان ،هالل احمر.معموال“ به دو دسته تقسیم می شود -1موقت(کمتر از 10روز) و -2دایم (بلند مدت) در حوادث و بالیای طبیعی و غیر طبیعی از دست دادن سرپناه باعث شکست روحیه و پراکندگی انسانها می گردد .به همین دلیل پس از این حوادث ،اولین چیزی که اعتماد و روحیه را به افراد آسیب دیده بر می گرداند سرپناه مناسب و جمع شدن خانواده است. شرایط بهداشتی برپایی مکانهای اسکان موقت و اردوگاه های چادری -1زمین محل اردوگاه باید از مراکز تولید و تکثیر پشه وتوده های زباله فاصله داشته باشد و جاده دسترسی -2باید وضع زمین برای زهکشی آب مناسب باشد و وضعیت پوشش زمین -3در صورت امکان ،محل اردوگاه به طور طبیعی از شرایط نامناسب اقلیمی محفوظ باشد برای مثال دره های باریک ،رودخانه های خشک برای اینکار مناسب نیستند. -4باید از زمینهای مجاور مراکز صنعتی و تجاری که در معرض سرو صدا ،بو ،آلودگی ،ترافیک و حمل و نقل قرار دارند ،پرهیز گردد اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سرپناه و مکانهای اسکان موقت -5باید فضای کافی برای پناه دادن اشخاص و ایجاد کلیه تسهیالت عمومی در نظر گرفته شود3 ،تا 4 هکتار برای هر 10000نفر( 3تا 4متر مربع برای هر نفر) -6محل اردوگاه باید در فاصله معقولی از منبع آب قرار داشته باشد. -7چادرها باید به صورت ردیفهایی در دو سوی جاده ای به عرض حداقل 10متر نصب شوند .بین کنار جاده و میخ چادرها باید حدقل 2متر فاصله باشد. -8در داخل چادرها باید حداقل 3متر مربع زمین برای هر نفر وجود داشته باشد. -9بین چادرها باید حداقل 8متر فاصله باشد تا افراد بتوانند بدون برخورد با طناب و میخهای چادر ،آزادانه حرکت کنند .ضمنا“ رعایت این فاصله ،اقدام مطمئنی علیه گسترش آتش است. -10بهتر است از چادرهای کوچک استفاده شود تا افراد کمتری در هر چادر جایگزین شوند. -11برای مقابله با هوای سرد ،از وسایل گرم کننده با آموزش الزم استفاده شود. -12برای روشنایی چادرها از فانوس استفاده کرد .تهویه طبیعی چادرها باید کافی باشد. -13در جایی که لوله کشی آب موجود نیست باید از مخازن آب در دو طرف جاده استفاده کرد.مخازن حداقل 200لیتری و حداکثر فاصله 100متر -14برای هر 4تا 8چادر( 25تا 50نفر) باید یک سطل زباله در دار محکم به ظرفیت 50تا 100لیتر -15توالتها یا سایر محلهای مشابه به صورت بلوکهایی با فاصله مناسب در پشت چادرها تعبیه گردند(مسیر وزش باد در نظر گرفته شود) اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سرپناه و مکانهای اسکان موقت -16برای 50نفر باید یک سکوی دو طرفه شیردار (به طول 3متر) برای شتشو تهیه شود. -17در اطراف چادرها و در امتداد کنار جاده ها ،باید جوی زهکشی حفر شود.محلهای برداشت آب نیز باید خوب زهکشی شوند تا از ایجاد گل و الی و لجن جلوگیری شود. -18برای جلوگیری از بلند شدن گرد و خاک در مواقعی که اردوگاه برای مدت طوالنی استفاده می شود باید سطح جاده نفت پاشی شود. -19اردوگاه باید به دو بخش مجزای <<منطقه مسکونی>> و << بخش خدمات جمعی (محل غذاخوری جمعی ،بیمارستان صحرایی ،تفریحات و غیره) تقسیم شود. -20برای سهولت اعمال مدیریت و جلوگیری از بیماریهای مسری ،باید از ایجاد اردوگاههای بزرگ اجتناب کرد یا آنها را در واحدهای مستقل کوچکتر که در هر یک بیش از 1000نفر ساکن نباشند ،تقسیم بندی نمود. - 21برای پاکسازی روزانه اردوگاه ،می توان از کمک افراد بومی به سرپرستی یک نفر بهداشتیار بهره گرفت .برای اردوگاههای موقت تا مدت سه روز ،حداقل تسهیالت بهداشتی عبارتند از :توالت با گوداالیی کم عمق به منظور دفع فضوالت انسانی :این گودالها برای هر 100نفر به طول 5/3متر، به عمق 5/1متر و به پهنای 3/0متر ایجاد می شود .برای پوشش از خاک حفاری استفاده شود.ضمنا“ بهتر است از مقداری شیر آهک نیز برای کنترل آلودگی استفاده کرد. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری سرپناه و مکانهای اسکان موقت ساختمانها (اردوگاه های ساختمانی) اگر سرپناه های اضطراری در ساختمانهای موجود در نظر گرفته شود توجه بیشتر به بر طرف کردن بو و تهویه آنها ضروری است .مقدار هوای مورد نیاز برای هر نفر در هر ساعت برابر 30متر مکعب است .دما 20درجه -1برای اشخاصی که روی تخت یا تشک(روی کف اطاق) می خوابند حداقل 3/5متر مربع یا 10متر مکعب فضا -2بین تخت خوابها یا تشکها حداقل 0/75متر فاصله باشد. -3تامین خروجیهای اضطراری و پله فرار ضروری است.دودکش بخاریها باید از ساختمان بیرون رود.مواد سوختی در خارج ساختمان قرار گیرد و وسایل اطفاء حریق در نظر گرفته شود. -4باید برای هر 10نفر یک لگن دستشویی و یا برای هر 100نفر یک سکوی شستشوی 4تا 5متری شیر دار تهیه گردد. سکوی مردان و زنان جدا باشد و کنار هر یک یک سطل اشغال .در مناطق معتدل به ازای هر 50نفر یک دوش حمام و در مناطق گرمسیر به ازای هر 30نفر و کف اتاقها هر روز باید گندزدایی شود. -5برای دفع مدفوع در صورت امکان باید از مستراحهای سیفون دار تهیه گردد و آنها باید در فاصله 50متری ساختمان احداث شوند. -6برای هر 12تا 15نفر باید سطل زباله ای با گنجایش 50تا 100لیتر با درب محکم تهیه شود. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری تامین آب در شرایط اضطراری و آب آشامیدنی :آب گوارایی است که عوامل فیزیکی -شیمیایی و بیولوژیکی آ ن در حد استانداردهای مصوب باشد مصرف آن عارضه سوئی در کوتاه مدت یا دراز مدت در انسان ایجاد نکند. ب-آلودگی آب آشامیدنی :عبارتست از تغییر خواص فیزیکی،شیمیایی وبیولوژیکی آب به گونه ای که مصرف آنرا برای انسان زیان آور سازد. در روزهای اولیه وقوع بالیا ،مهمترین اصل زنده ماندن مردم است.بنابراین ،باید حداقل آب مورد نیاز برای این منظور تامین شود.در شرایط اضطراری ،ذخائر آب طبیعی ممکن است تخریب یا آلوده شوند ،لذا ذخیره آب سالم بایستی تهیه شود تا تهدید بهداشت عمومی به حداقل برسد. حداقل آب مورد نیاز بستگی به موقعیت و شرایط آب و هوایی دارد اما جدول زیر می تواند راهنمای خوبی باشد مصرف شخصی :15تا 20لیتر برای هر نفر در روز حداقل آب مورد نیاز برای ادامه حیات :3تا 5لیتر برای هر نفر ( فقط آشامیدن) تسهیالت پزشکی و بیمارستانها 40 :تا 60لیتر برای هر نفر مراکز خدمات عمومی 10 :تا 12لیتر برای هر نفر بدیهی است مقادیر فوق برای مصرف آب در مدت دو هفته بعد از بالیا هستند و هر چه از از زمان وقوع بال بگذرد توانایی سازمانهای مسئول تامین آب افزایش می یابد و امکان تامین آب بیشتر فراهم می شود. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری تامین آب در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت نیازمندیهای آب (حداقل میزان آب مورد نیاز) -1بیمارستانهای صحرایی و ایستگاههای کمکهای اولیه 45 :تا 60لیتر برای هر نفر در روز -2محلهای غذاخوری جمعی 20 :تا 30لیتر برای هر نفر در روز ( 5تا 8گالن آمریکایی) -3سرپناه موقت و اردوها 15 :تا 20لیتر برای هر نفر در روز ( 4-5گالن آمریکایی) -4محلهای شستشو 35 :لیتر برای هر نفر در روز( 10گالن آمریکایی) به غیر از مواقعی که در تهیه آب سالم محدویتهای شدید وجود دارد هیچ محدودیتی برای مصرف آب نباید در نظر گرفت .با حذف محدودیت ممکن است مصرف آب روزانه برای هر نفر تا 100لیتر برسد. انتخاب منابع آب در شرایط اضطراری -1شبکه آبرسانی شهری( فشار وغلظت کلر باید افزایش یابد .پس از تعمیر با محلول کلر 50میلی گرم بر لیتر به مدت 24ساعت و یا غلظت 100میلی گرم بر لیتر در مدت 1ساعت) -2شبکه آبرسانی خصوصی (مربوط به صنایع و تاسیسات تولید مواد غذایی که اغلب چاههای شخصی عمیق است) -3آبهای زیر زمینی (چاه ،چشمه ،قنات)(چاهها ی آب باید حداقل 30متر از منابع آلودگی فاصله داشته باشد و قسمت درونی و فوقانی چاه به میزان 3متر ازجنس غیرقابل نفوذ و خارج آن حداقل 30سانتیمتر باالتر از سطح زمین قرار گیرد و دارای شیب به اطراف .چاه را بایستی با محلول کلر به غلظت 50تا 100میلی گرم بر لیتر به مدت 12ساعت گندزدایی نمود .سپس آب را تلمبه و بعد از اینکه غلظت به mg/lit 1رسید استفاده شود(.چاههای سطحی ،نیمه عمیق و عمیق و آرتزین) -4آبهای سطحی در مواقع ناچاری باید از آبهای سطحی استفاده نمود( ایجاد حوضچه یا چاهک یا ایجاد آبگیر) در صورت نیاز استفاده از مواد منعقد کننده مانند آلوم ،کلرید آهن ،سولفات آهن و...و سپس کلرزنی -5آبهای بسته بندی( در مواقع بحران و جیره بندی 4تا 5لیتر در روز) -6آب باران( آب انبار) -7استفاده از تانکر آبرسان اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری تامین آب در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت کیفیت آب ، mg/lit 1500> = TDS :کلرورها کمتر از ،mg/lit 600باکتریهای کلیفرم 1تا MPN 10 نظارت بر کیفیت آب اردوگاهها :نمونه برداری از آب آشامیدنی -1با فواصل زمانی مناسب انجام شود -2نقاط نمونه برداری نشاندهنده شرایط کلی سیستم باشد -3برای نمونه برداری از شیشه های سر سمباده ای 250-500سی سی استریل -4به ازاء هر 100سی سی 2تا 3قطره تیو سولفات %1قبل از استریلیزاسیون جهت خنثی نمودن کلر موجود در آب -5رعایت شرایط نمونه برداری و انتقال به آزمایشگاه(کمتر از 10درجه سانتیگراد و در عرض 6ساعت) -6نوشتن مشخصات نمونه حداقل نمونه بستگی به جمعیت دارد به عنوان مثال برای جمعیت 100000، 10000 ، 100نفر حداقل تعداد نمونه 12 ،2و 100در ماه است. گندزدایی آب -1:ید زنی( اثر ید بر باکتریها-کیست و ویروسها به ثبوت رسیده است .برای گندزدایی آب استخر غلظت ppm 5اثر نامطلوبی بر شناگران نگذاشته است.برای ید زنی دو قطره تنتورید دو درصد را برای گندزدایی به یک لیتر آب اضافه می کنند.برای آلودگی بیشتر غلظت باالتر ،مدت زمان الزم برای تاثیر نیم ساعت ،برای خنثی کردن زیادی ید از تیو سولفات سدیم استفاده می شود. -3پرمنگنات -2ازن زنی -4کلرزنی( آب ژاول( ، )NaOClهیپوکلریت کلسیم(( )Ca(ClO)2پر کلرین) ، %70گاز کلر( ،)Cl2کلرور دوشو ) CaCl2(%30 -1کلرزنی به مخازن :پرکلرین 3تا 5گرم به ازای هر متر مکعب کلر باقیمانده 0.8تا ppm 0.2 -2کلرزنی به چاه :کوزه گذاری ( 750گرم پرکلرین با سه کیلو ماسه در یک کوزه 15تا 12لیتری همراه با دو سوراخ کوچک در جداره و پوشاندن درب آن با ورقه پالستیکی در چاهی که روزانه حدود 1200لیتر آب برداشت شود برای یک هفته کافی است). اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری تامین آب در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت -3کلر مادر یا کلر 15 ( %1گرم پرکلرین در یک لیتر آب در شیشه تیره رنگ 3 ،تا 7قطره در هر لیتر) -4قرص کلر (هاالزون ) Halazone ، chlor-dechlor ،Hydrochlonazoneیک قرص نیم گرمی در 20لیتر آب(در ترکیباتی که غلظت ماده موثره آنها مشخص نمی باشد بایستی بر اساس بروشور استفاده شوند) تمامی این اقدامات نیاز به کنترل از طریق کلرسنجی دارد ( اورتوتولیدین ، DPD ،الکترود) و حد مجاز ( 2/0-8/0میلی گرم در لیتر)ppm نکته :در کاربرد ترکیبات کلر ضمن رعایت ایمنی زمان ماند حداقل 30دقیقه رعایت شود تعداد نمونه کلر سنجی در ماه جمعیت 2-1 5-3 10-6 15-11 به ازای هر 100000نفر اضافی یک نمونه 15 +نمونه تا 5000نفر 10000-5000 100000-10000 500000-100000 بیش از 500000نفر اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری تامین آب در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت تهیه محلولهای مایع از مواد جامد (تبدیل وزن= 1000برای گرم در غلظت مورد نظر( ×)%حجم مورد نظر ×تبدیل وزن لیتر) ( 33/8برای پوند و گالن آمریکایی) وزن ماده خشک= --------------------------------------------------------- ( 10برای پوند وگالن انگلیسی) %ماده ضدعفونی کننده فعال در ماده خشک مثال :یک لیتر از محلول کلر %2را باید از هیپوکلریت کلسیم 70درصد تهیه شود. 1000 ×1×2 وزن= 6/28 = ------------------------------گرم 70 رقیق کردن محلولهای غلیظ غلظت محلول غلیظ ()% 1 - ------------------قسمتی از آب که باید به یک قسمت ماده ضدعفونی غلیظ اضافه شود = غلظت نهایی محلول ()% مثال :تهیه یک محلول % 4/0کلر از سفید کننده های خانگی دارای غلظت کلر % 25/5 % 25/5 12 = 1 - ---------------یعنی 1لیتر سفید کننده را به 12لیتر آب اضافه شود(13لیتر)قسمت های آب = % 4/0 اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری تامین آب در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری تامین آب در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری تامین آب در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری تامین آب در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری دفع زباله در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت دفع زباله جمع آوری و دفع غیر بهداشتی زباله ،خطرهای زیادی را از نظر انتشار بیماریهای واگیردار و تولید مگس ،پشه ،سوسک، موش و سایر ناقالن بیماریزا ،به همراه دارد .به عالوه خطر آلوده شدن آب ،هوا و خاک توسط زباله وجود دارد. اجزای ترکیبی زباله شامل دو قسمت فسادپذیر و فساد ناپذیر است .پسمانده به قسمت فسادپذیر زباله گفته می شودکه از تهیه ،پخت پز و مصرف مواد غذایی حاصل می شود و در فصول مختلف سال مقدار آن متغیر است .از طرف دیگر ، از منظر بهداشتی ،مواد آلی موجود در زباله(بخش فساد پذیر) به دلیل تچزیه و گندیدگی سریع و ازدیاد موش و مگس و ایجاد بوی نامطبوع ،اهمیت زیادی دارند .آشغال به تمام مواد فساد ناپذیر زباله بجز خاکستر اطالق می شود که خود شامل مواد سوختنی و نسوختنی مانند کاغذ ،مقوا ،چوب ،پارچه ،پالستیک ،قوطی کنسرو ،شیشه و تکه های فلزات است. در شرایط اضطراری که محل مناسب برای دفع زباله در دسترس نیست ،بهترین روش برای دفع زباله ،دفن آن در زیر خاک به صورت بهداشتی( ،)Landfillپر کردن اراضی پست و یا سوزاندن( )Incinerationآن است. تحقیقات نشان داده که باکتریهای موجود در هر گرم خاکروبه خیابانها 2 ،الی 4میلیون عدد و در هر گرم خاک بطور عموم 50000الی 10میلیون عدد هستند .این تعداد باکتری می تواند به آسانی سبب بروز بیماریهای مختلف روده ای و واگیردار شود. مواد زایدی که بعد از هر حادثه طبیعی باید دفع شوند ،در وحله اول مواد زائدی هستند که در اثر وقوع حادثه ایجاد می گردند( مانند مواد ناشی از تخریب ساختمانها ،درختان ،خودروها ،الشه حیوانات ،احشام و غیره که باید بعد از وقوع سانحه توسط ماشین آالت سنگین به خارج از منطقه حمل و در صورت نیاز به صورت بهداشتی دفن شوند) . در وحله دوم مواد زائدی هستند که بر اثر فعالیتهای انسانی در پناهگاههای دائم و غیر دائم حاصل می شوند و باید به طور مرتب(روزانه) جمع آوری و به طریق بهداشتی دفع گردند .بطور میانگین هر هزار نفر بین 2تا 4متر مکعب مواد زائد در روز تولید می کنند. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری دفع زباله در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری دفع زباله در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری دفع فاضالب در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت فاضالب عبارت است از هر آبی است که برای مصرف خاصی تهیه شده باشد و به هر دلیلی کیفیت خود را برای آن مصرف از دست بدهد 1 ( .متر مکعب فاضالب می تواند 14تا 20مترمکعب آب را آلوده کند) دفع غیر صحیح فاضالب می تواند باعث -1رشد و تکثیر جانوران و حشرات موذی -2آلودگی منابع آب -3آلودگی مواد غذایی -4شیوع بیماریهای روده ای و انگلی -5ایجاد منظره بد و تولید بوهای نا مطبوع فاضالب خانگی بطور معمول دارای 99/99درصد آب و 0/01درصد ناخالصی است بطور کلی اهداف تصفیه فاضالب عبارتند از : -1جداسازی مواد معلق و شناور -2حذف موادآلی قابل تجزیه بیولوژیکی و حذف ارگانیسم های بیماریزا دفع فاضالب در بالیا: -1راه اندازی مجدد سیستم های جمع آوری و تصفیه فاضالب از طریق -1تعمیر سریع مجاری فاضالب با لوله های فرعی ،قسمت های صدمه دیده -2تمیز کردن و شستشوی مجاری مسدود شده فاضالب -3خارج کردن آب از تلمبه خانه و تاسیسات تصفیه By pass -4کردن تاسیسات تصفیه خانه فاضالب -5کشیدن لجن به محلی برای دفن و یا به تاسیسات تصفیه مجاور -2دفع در چاههای جاذب با توجه به نوع و ماهیت فاضالب ( برای جلوگیری از کور شدن چاهها ایجاد تله های چربی گیر استفاده شود). -3استفاده از سیستم های پیش ساخته نظیر سپتیک تانک -4در مناطقی که خاک غیر قابل نفوذ و هوا خیلی گرم و نسبتا“ خشک است می توان فاضالب را از طریق تبخیر دفع کرد و برای این کار از گودالهای کم عمق بایستی استفاده کرد. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری دفع فاضالب در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری دفع فضوالت در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت دفع نادرست مدفوعات انسانی بالفاصله پس از وقوع بالیای طبیعی ،امری عادی است و اگر اقدامات فوری به عمل نیاید مشکالت زیر ممکن است بوجود آید. -1حشرات موذی رشد و تکثیر می یابند -2آلودگی ،به منابع آب و خاک آسیب وارد می سازد -3بو ،تعفن و منظره نا مطبوع بوجود می آید -4آلودگی غذا توسط مگس و گردو خاک -5افزایش بیماریهای روده ای و انگلی -1شهرهای بزرگ و یا کوچکی که شبکه فاضالب دارند -2دفع فضوالت در اردوگاهها شرایط آبریزگاههای عمومی در شرایط اضطراری -1از نظر فرهنگی مردم ،قابل قبول باشد -2دارای تجهیزات جداگانه برای مردان و زنان بوده و برای کودکان قابل استفاده باشد . -3تا حد امکان از دید عموم محفوظ باشند -4دسترسی آسان( 30تا 50متری) -5تمیز و عاری از بو -6وسایل روشنایی -7تامین آب اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری دفع فضوالت در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری دفع فاضالب( توالتها) در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت عدم وجود شبکه جمع آوری فاضالب(انواع توالت و معمولترین روش دفع فضوالت) -1مستراح ترانشه ای -2مستراح معمولی -3مستراح آبگیر( مستراح قابل شستشو) -4مستراح آبی -5مستراح متحرک -1مستراح ترانشه ای= الف -مستراح با شیار کم عمق (شیار 30سانتی متر عرض و 90تا 150سانتی متر عمق و طول آن بستگی به تعداد استفاده کننده دارد و برای هر 100نفر 3تا 3/5متر در نظر گرفته می شود) ب-مستراح با شیار عمیق ( برای اردوهای طوالنی مدت و شیار 1.8تا 2.5متر عمق و 75تا 90سانتی متر عرض دارد و باالی گودال بوسیله یک کف محافظ جهت جلوگیری از نفوذ مگس پوشانده می شود و با توجه به عادات محلی ، نشیمن گاه و یا سوراخی در روی کف تعبیه می کنند و برای محافظت و پنهان نگاه داشتن مستراح بنای مناسبی در روی زمین ساخته می شود. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری دفع فاضالب( توالتها) در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت -2توالت معمولی: شامل قسمتهای مختلف شامل :چاهک (دهانه 90-120سانتی متر و عمق 2الی 5متر برای یک خانواده 5نفری کف چاه به فاصله 1.5تا 3متر از آبهای زیر زمینی و فاصله حداقل 30متر تا چاه های آب) ،کناره سازی برای جلوگیری از ورود آبهای سطحی با خاکریزی و خاککوبی به پهنای 50سانتی متر ،اتاقک :طول و عرض تقریبا“ هم اندازه نشیمن گاه (کودکان) ،ارتفاع حداقل 2متر ،سقف جهت تابش مستقیم نور به سنگ و جلب حشرات ،نصب پنجره مجهز به توری در فاصله 10تا 15سانتی متری سقف جهت تهویه دائمی ،شیب کف به سمت سره اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری دفع فاضالب( توالتها) در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت -3توالت قابل شستشو از نظر طراحی ساده بوده ولی باید در مناطقی درست شوند که آب فراوانی جهت شستشو وجود داشته باشد .در این توالتها از یک سره و یک شتر گلو(تله آبی) به منظور جلوگیری از خروج بو و رسیدن مگس ها به مدفوع استفاده می شود. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری دفع فاضالب( توالتها) در سرپناه ها و مکانهای اسکان موقت مستراح آبی :متشکل از یک مخزن بتونی محتوی آب ،یک نشمین گاه و یک لوله آویز که از انتهای سوراخ نشیمن گاه در آب مخزن فرو رفته است .مدفوع از درون لوله مزبور به داخل آب هدایت می شود .لجن حاصله که در اثر فعل و انفعال میکروب ها به یک چهارم حجم اولیه تقلیل یافته است در ته مخزن انباشته می شود و بایستی هر چند یک بار تخلیه گردد .گنجایش مخزن برای یک خانواده معموال“ 1متر مکعب بوده و ارتفاع آب در آن بایستی حدود 1-1.5متر باشد. -5توالتهای متحرک :توالت های متحرک عبارتند از مخزن هایی که روی یک کامیون یا واگن نصب شده اند و از آنها معموال“ در شرایط بحران استفاده مردم و یا حتی در زمان عادی در محل های مجاور مراکز شهری که دارای شبکه فاضالب نیستند به کار برده می شود. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری اقدامات بهداشتی در شرایط جنگی مشکالت جنگ :اگر جنگ از قبل پیش بینی شده باشد و از قبل تدابیر الزم اتخاذ شده باشد تا حدی آسانتر است ،اما در جنگهای غیر منتظره و تحمیلی ،ضایعات و مشکالت فراوان تر و حل آنها مستلزم صرف وقت و هزینه بیشتر و برنامه ریزی سریع و منطقی تر است. بطور کلی مشکالت ناشی از جنگ را می توان به شرح زیر خالصه کرد: -1مشکالت بهداشتی و درمانی در مناطق مقدم جبهه -2مشکالت بهداشتی و درمانی در پشت جبهه و سطح مملکت -3مشکالت بهداشتی و درمانی آوارگان و پناهندگان -1مشکالت بهداشتی و درمانی در مناطق مقدم جبهه: عوارض ناشی از حمله دشمن شامل زخمهای سطحی و عمیق ،شکستگیها ،قطع اعضای بدن ،سوختگیها ،مسمومیت با گازها، برخورد با مواد رادیو اکتیو و اختالالت روانی بوده و به علت وضعیت خاص مناطق جنگی روال زندگی در آنها تغییر پیدا می کند و به همین دلیل مشکالت مختلفی بوجود می اید که اهم آنها عبارتند از: -1تامین آب سالم -2دفع صحیح مدفوع و زباله -3بهداشت مواد غذایی -4نظافت فردی -6تهیه پوشاک -7تهیه مسکن -8 فشار روحی و غیره -2مشکالت بهداشتی و درمانی در پشت جبهه و سطح مملکت به علت هجوم جمعیت به شهرهای دور از جنگ و بروز نابسامانی ها ناشی از جنگ(اقتصادی ،بهداشتی درمانی و غیره) ،تعادل اجتماعی و اقتصادی که در شهرها بوده است ،مختل می شود و مشکالت متعددی را بوجود می آورد .ارجاع زخمیها و مصدومان جنگ به بیمارستانها و اشغال تختها ،مشکالت درمانی را افزایش می دهد و مشکالت مسکن ،درمانهای طوالنی مدت و مشکل بستری ،معلوالن جنگی ،شیوع بیاریهای واگیر ،مشکالت تغذیه ای و..... اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری اقدامات بهداشتی در شرایط جنگی - 3مشکالت بهداشتی و درمانی آوارگان و پناهندگان بمبارانهای دشمن و شرایط خاص شهر های نزدیک مناطق جنگی ،سبب آوارگی و ترک کردن خانه و کاشانه توسط مردم می شوند و مشکالت زیادی را بوجود می آورند که اهم آنها عبارتند از :مشکالت سکونتی ،تغذیه ای ،بهداشتی ،اقتصادی و روانی و مساله بازماندگانی که عزیزان خود را از دست داده اند. مشکالت مسکن و تهیه اردوگاه مناسب با توجه به مسایل جوی (توفان ،باد ،سیل ،بهمن)دسترسی به جاده ها و وسایل ارتباطی ،محل اردوگاه می تواند کارخانه ها ،چادرها ،مساجد، مدارس ،هتلها و غیره باشد .تهیه و توزیع عادالنه مواد غذایی(از نظر کمیت) و توجه به مسمومیتهای غذایی(بخصوص غذاهایی که به صورت اهداء و کمک ارسال می شوند) ضرورت دارد.در چنین شرایطی که تهیه تمام امکانات رفاهی ،بهداشتی ،اقتصادی و غیره میسر نیست ،مقداری نابسامانی به وجود خواهد آمد که باید مردم را از طریق آموزش با این مشکالت آشنا کرد و همکاری آنان را جلب نمود.از طرف دیگر تدارک تسهیالت بهداشتی ،شامل واکسیناسیون ،آب سالم ،مواد غذایی ،تهیه حمام ،فاضالب ،دفع صحیح زباله ها و مبارزه با حشرات و آفتها ،مسایل ایمنی ،کمکهای اولیه ،تهیه امکانات رفاهی ،ایجاد محیط آرام و سرگرمیهای سالم. مختصری از اقدامات بهداشتی عملی در شرایط جنگی تهیه آب آشامیدنی از طریق جوشاندن آب و کلر مادر و یا ضد عفونی آب چاه (یک قاشق مربا خوری پودر پرکلرین به ازائ هر متر ارتفاع آب چاه) ،بهداشت مواد غذایی از طریق بازرسی آشپزخانه ها و مواد غذایی کنسرو شده ،دفع صحیح مدفوع از طریق مستراحهای بهداشتی ،از بین بردن موشها ،سگهای ولگرد و حشرات ،باید بدرستی انجام شود .برای مبارزه با شپش استفاده مرتب از حمام ،تعویض لباس ،جلوگیری از تراکم جمعیت در یک مکان کوچک ،استفاده از حرارت و جوشاندن ،توصیه می شود. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری کنترل و مبارزه با حشرات و جوندگان شرایطی که بالفاصله بعد از بالیا ایجاد می شود ،باعث تکثیر حشرات و جوندگان موذی می گردد لذا امدادگران بایستی در امر مبارزه با حشرات آموزشهای الزم را دیده باشند .از جمله حشرات می توان به حشراتی مانند زیر اشاره نمود: -1مگس خانگی :مهمترین مگس ها تحت عنوان مگس خانگی یا M.demosticaمی باشد.سیر تکاملی این حشره 8تا 20روز است .مگس با نشستن بر روی زباله و مدفوع تعداد زیادی از میکروبهای بیماریزا را می تواند با خود حمل نموده و با نشستن برروی ظروف و مواد غذایی و بدن انسان آن ها را آلوده سازد .این حشره می تواند بیماریهایی مثل تراخم ،اسهال و اسهال خونی ،وبا و ..را منتقل نماید .این حشره بر روی بدنش قادر به حمل یک میلیون و دویست و پنجاه هزار باکتری می باشد .موثرترین روش مبارزه با این حشره عبارت است از: الف -بهسازی محیط شامل نگهداری ،جمع آوری و دفع صحیح زباله و فاضالب و فضوالت ،نصب توری ب -مبارزه شیمیایی با استفاده از حشره کشهای ابقایی مانند نگون و فایکام ،نصب طناب ها و نوارهای حشره کش......، Dioxacarb ، Malation ، Diazinon ، ِDimethoate : و .....از طریق مه پاشی (( U.L.Vمه سرد)و ترمال فاگ(مه گرم)بیورسمترین و پیپرونیل بوتوکساید و طعمه گذاری( طعمه Snipeیا طعمه گلدن مارلین موسکا) ،سم پاشی ابقایی( فایکام +آب شیرین شده با شکر و یا دیکلروفوس متیل ،سی پرمترین ،دلتا مترین و .... •اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری کنترل و مبارزه با حشرات و جوندگان -2سوسک :ازمیان هزاران گونه از سوسک که اغلب آنها اگزوفیلیک هستند فقط تعداد محدودی مورد نگرانی انسان هستند(آمریکایی ،Priplaneta amricanaآلمانی ،Blatta germanicaاسترالیایی ،شرقی. )Blatta orientalisحشره ای است که اغلب شبها فعالیت دارند و برای ادامه زندگی به مقدار کافی غذا و آب و پناهگاه نیاز دارند و در موقع تغذیه از دهان خود مایعی را به خارج ترشح و هدایت می کنند.همه چیز خوارند و لذا در انتقال بسیاری از بیماریها نقش دارند . مبارزه با سوسک :این حشرات در درز و شکاف دیوار و کف و سقف اماکن تخم گذاری کرده وبا حرکت در مجاری فاضالب و عبور از روی ظروف و مواد غذایی ،میکروب ها و تخم انگلها را منتقل می نماید.از نظر اقتصادی زیانهای قابل مالحضه ای با از بین بردن مواد غذایی ،کتاب ،پارچه و اثاثیه چرمی ببار می اورد .تخم سوسکها درون کپسولهایی که شبیه لوبیای قرمز است حمل می شود و از درون هر کپسول حدود 12-35سوسک بیرون می آید .از طریق بهسازی محیط و مبارزه شیمیایی ( سم پاشی و طعمه گذاری) با آن ها مبارزه می شود.برای مبارزه شیمیایی می توان از ( 25گرم کوپکس 3+بسته نگون 10 +لیتر آب) 25( ،گرم آمبوش + 10لیتر آب 30 +گرم فایکام ) و یا از (10لیتر آب 100 +گرم کوپکس) استفاده نمود. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری کنترل و مبارزه با حشرات و جوندگان -3شپش :حشره کوچکی است که انسان را نیش زده و خونخواری می کند .تخم شپش یا رشک بیضی شکل و سفید رنگ است .سه نوع شپش در بدن انسان ممکن است دیده شود -1شپش سر-2شپش بدن -3شپش عانه .اصوال“ شپش در افرادی دیده می شود که رعایت نظافت و حمام را نکرده و لباس های خود را به موقع عوض نمی کنند و در فصول سرد چندین لباس روی هم می پوشند .شپش عالوه بر اینکه خونخواری می کند در نتیجه گزش ایجاد خارش و ضایعات پوستی را می نماید و به عنوان ناقل انواع بیماریهای واگیردار و خطرناک از جمله تیفوس ،تب راجعه و باعث کم خونی بعلت خونخواری از بدن میزبان می شود. مبارزه از طریق رعایت بهداشت( استحمام ،قرار دادن لباسها در هوای سرد و یا در معرض آفتاب ،جوشاندن لباسها و وسایل خواب ،تراشیدن مو ) و مبارزه شیمیایی گرد کوپکس 1درصد و لوسیون گاما بنزن هگزا کلراید ،روش تدخینی( قرص فسفید آلومینیوم ،اکتلیک دود شونده 250 ،سی سی فرمالین +مقدار کمی پر منگنات روی چراغ کم شعله و تهویه پس از 24ساعت • • • • • • • • • تیفوس تیفوس(به انگلیسی ) Typhus :یک بیماری حاد تبدار ناشی از یک باکتری (ریکتزیا) منتقله از حشرات آلوده است .این بیماری دارای سرایت فرد به فرد نیست .این عفونت ممکن است پوست ،دستگاه عصبی مرکزی ،لوله گوارش و عضالت را درگیر سازد. به طور کلی سه نوع تیفوس داریم .تیفوس اپیدمیک یا شپشی که عامل آن ریکتزیا پرووازکی می‌باشد و شایعترین نوع تیفوس است .تیفوس آندمیک یا تیفوس ککی یا تیفوس موشی که عامل آن ریکتزیا تیفی است . نوع سوم تیفوس کنه ای ( ) tick typhusکه عامل بیماریزا ( )R.australisاست . وقتی صحبت از همه گیری تیفوس در گذشته می‌شود اغلب منظور تیفوس شپشی است . ریکتزیاها باکتریهای کوچکی هستند که انگل اجباری درون سلولی میباشند .شکل ظاهری آنها بصورت میله‌ای یا کروی است و گرم منفی می باشند. دوره کمون :این دوره در تیفوس بین ۱تا ۲هفته و معموًال ۱۲روز است ومرگ ومیر بین 19تا 70درصد است. مخزن بیماری مخزن ریکتزیاها در تیفوس شپشی (همه گیر) انسان و در تیفوس نوع موشی جوندگان می باشند.حشره ناقل در تیفوس شپشی ،شپش در تیفوس موشی ،کک و در تیفوس کنه‌ای کنه می باشد. عالیم و درمان عالئم معموًال تب ،لرز ،درد عضالنی ،سردرد ،الغری شدید ،بثورات پوستی (با یا بدون اسکار ) است. درمان با آنتی بیوتیک هایی نظیر تتراسیکلین ،داکسی سیکلین یا کلرامفنیکل می‌باشد .رعایت بهداشت فردی در کنترل همه گیری ها بسیار ضروری است • • • • • • تیفوس تیفوس اپیدمیک یا شپشی در سیر این بیماری ،باکتری ریکتزیا توسط شپش خورده شده و وارد سلول‌های اپی‌تلیال شپش می‌شود. در آنجا به سرعت رشدوتکثیر نموده و باعث پاره شدن سلول‌های جدار معده شپش می‌شود. سپس ریکتزیا وارد حفره معده می‌شود و سرانجام به خاطر پاره شده سلول‌های آن ،خون به داخل هموسل (حفره عمومی بدن)می شود. ریکتزیا همراه مدفوع شپش دفع می‌شود که مالیدن یا خاراندن این مدفوع روی زخم یا غشای مخاطی ضعیف (مانند ملتحمه چشم) و یا حتی استنشاق گرد مدفوع خشک شده باعث ابتالی انسان می‌شود. بنابراین انسان از طریق مدفوع یا شپش له شده به بیماری مبتال می‌شود ،نه از طریق گزش شپش و انسان به عنوان مخزن بیماری تلقی می‌شود. شپش آلوده پس از 10تا 14روز به علت آلودگی می میرد ،ولی ممکن است قدرت حیات ریکتزیا در شپش مرده تا هفته‌ها حفظ شود. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری کنترل و مبارزه با حشرات و جوندگان -4پشه :پشه ها از نظر بهداشتی اهمیت زیادی دارند ،زیرا عالوه بر خون خواری می توانند بعضی از بیماریها از جمله انواع بیماریها نظیر ماالریا ،سالک یا لیشمانیوز(جلدی و احشایی( کاالآزار)) و تب پاپاتاسی را به انسان منتقل نمایند. پشه ها حشراتی هستند که می توانند در آبهای راکد مردابها ،باتالقها و محل تجمع زباله ها و فاضالبها و داخل چاه ها تخم ریزی ،رشد و نمو پیدا کنند .از جمله مهمترین پشه ها می توان به آنوفل و کولکس و پشه های خاکی اشاره نمود. مبارزه -1 :بهسازی محیط شامل خشکاندن باتالقها ،پر کردن چاله ها ،نفت پاشی بر روی آبهایی که امکان خشکاندن آنها وجود ندارد ،استفاده از توری ،حفاظت فردی با استفاده از دور کننده ها ( -2 )Reppellentمبارزه شیمیایی شامل سم پاشی در هنگام غروب که موقع پرواز آنها آنهاست ،اهمیت بسزایی دارد .استفادهاز تگنیکهایی نظیر مه پاشی سرد و گرم و یا استفاده از سموم ابقایی و یا دارای حالل نفتی و در مورد پشه خاکی عالوه برموارد پیشگفت مبارزه با موش و سگ ،شخم زدن زمینها اطراف اردوگاهها بسیار موثر است. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری کنترل و مبارزه با حشرات و جوندگان -5کک :نوع نر و ماده این حشره از خون انسان و حیوانات و پرندگان تغذیه کرده و در طول عمر خود که حدود 6-12 ماه است حدود 300-500تخم می گذارد.هر کک دارای میزبان اختصاصی است و در مواقع اجباری میزبان خود را عوض می کند و با گزش و ایحاد بیماریهایی مانند کم خونی و طاعون و تیفوس ،سالمت افراد منطقه مصیبت زده را تهدید می کند. مبارزه -1 :بهسازی محیط شامل نظافت ،مبارزه با موش ،جدا کردن محل نگهداری حیوانات -2مبارزه شیمیایی با سمومی نظیر کوپکس ،پرمترین ،فایکام ،بندیوکارب ،دلتا مترین ماالتیون ، اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری کنترل و مبارزه با حشرات و جوندگان مایتها :گال یا جرب مشابه بیماریهای منتقله از شپش بیشتر در زمان جنگ ،زلزله و مشابه به آنها که مردم ناچارند در اردوگاه ها و پناهگاهها و مجاور هم زندگی کنند دیده می شود .مایت ها بیماری گال را بوجود می اورند و نوع مورد بحث ما سارکوپتز اسکارپی( )Sarcoptes scarbieiاست که عالوه بر انسان حیوانات اهلی ،سگ و خوک را مورد حمله قرار می دهد .مایت ها بیشتر شبیه کنه ها هستند.مایت های ماده پس از ورود به زیر پوست در مدت 24ساعت کانالی حدود 2الی 3میلی متر درست می کند .در فصل گرما و شبها فعالیت بیشتری دارند و پوستهای نرم مانند بین انگشتان ،روی مچ دست ،روی آرنج و...و در بچه ها ،همه بدن را موردحمله قرار می دهند. مبارزه :از طریق تماس مستقیم از فردی به فرد دیگر منتقل می شود و در نتیجه خارش شدید شبانه ،تب و در مراحل آخر حتی ناراحتیهای عصبی و جنون به شخص دست می دهد .پوشاندن قسمتهای مورد عالقه این حشره ،آغشته کردن البسه به گوگرد ،پیرترم و بنزیل بنزوات ،استفاده از دوش آب داغ و صابون ،مالیدن بنزیل بنزوات و متی گال به بدن از روشهای مبارزه با این حشره است. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری کنترل و مبارزه با حشرات و جوندگان ساس :حشره بسیار مزاحمی بوده و وجودش در اتاق خواب نشانه آلودگی محیط و وضعیت غیر بهداشتی محل سکونت است .دو گونه ساس تخت خواب ( )Cimex Lecturariusو C.hemipterusبیشتر و نزدیکتر به انسان می باشد.در دوران رشد از نمف تا بلوغ گونه نر و ماده آن به فواصل 3-7روز خونخواری می کنند .تا یکسال گرسنگی را تحمل می کند.در شکاف و درزها و مکانهای تاریک زندگی و تخم گذاری می کند و در شبها فعال است. مبارزه:انتشار ساس در اردوگاه ها از طریق تخت خوابهای چوبی ،تشکها ،لوازم و اثاثیه و..که جزء وسایل شخصی مصیبت زدگان است منتقل می شود .پودر نگون ،دیازینون ،پرپکسور ،بندیوکارب اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری کنترل و مبارزه با حشرات و جوندگان کنه :از رده عنکبوتیان هستند و دو نوع کنه های بیماریزا کنه های نرم پوست (آرگازیده) و سخت پوست ( ایکسودیده) هستند .از گونه نرم پوست کنه تلوزانی است که در ایران تب راجعه کنه ای را منتقل می کند .نوع نر و ماده خونخوار هستند .نوع سخت که عامل انتقال بیماری تیفوس کنه ای و تب کیو و تب هموراژیک کریمه ای کنگواست. مبارزه :این حشره در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر و تعداد محدودی در مناطق سردسیر زندگی می کنند و اکثرا“ نقاط خشک را برای زندگی ترجیح می دهند و در شکاف دیوارها و کف اتاق ها تخم گذاشته و بعد از یک بار خونخواری می توانند 5تا 7سال زنده بمانند .بهترین راه ممانعت از تماس با این حشره و گزش آن می باشد .روش دیگر مبارزه شیمیایی است که از سمومی مانند لیندین ،بندیوکارب ،دیازینون و ..استفاده می شود. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری کنترل و مبارزه با حشرات و جوندگان خطرناکترین جونده از نظر بهداشتی موش است .بصورت کلنی زندگی می کنند و اگر در روز موش زنده ای دیده شود یعنی 15تا 20موش در آن حوالی وجود دارند .اگر موش مرده پیدا کردیم یعنی عالمت زودرس طاعون است و مسئله به سرعت باید پیگیری شود .مهمترین بیماریهای منتقله از طریق جوندگان عبارتند از: -1بیماریهای میکروبی ،طاعون ،توالرمی ،سالمونلوز(مسمومیت غذایی) -2بیماریهای ویروسی مانند تب السا ،تب خونریزی دهنده ،آنسفالیت -3بیماریهای ریکتزیایی مانند تیفوس موشی ،آبله ریکتزیایی -4بیماریهای انگلی مانند هیمنولیپیس نانا ،لیشمانیوز ،آمیبیاز ،بیماری شاگاس -5سایر بیماریها مانند تب گزش موش ،لیپتوسپیروز ،هیستو پالسموز مبارزه -1 :از بین بردن پناهگاه ها(تمیز کردن آشغالها+استفاده از پالت به ارتفاع 30سانتی متر) -2جلوگیری از رسیدن به ساختمانها -3استفاده از قرص مولد گاز فسفین مثل فسفید آلومینیم(نه تنها موش بلکه حشرات را از بین می برد) -4استفاده از گاز مونواکسید کربن -5استفاده از گرد فسفر دو زنگ( 1کیلو سم+ا کیلو وغن20 +کیلو گندم) -5استفاده از سموم ضد انعقادی( دو قاشق کلرات پریل در یک جعبه که برای 100متر مربع کافی است) و در مجاری فاضالب استفاده از طعمه های پوشیده شده با پارافین ( واکس پلیت) -6کوبیدن و شخم زمین مبارزه با عقرب و مار :استفاده از سموم ابقایی مانند لیندین %25در اطراف چادرها و یا فایکام و تکاندن البسه و وسایل قبل از استفاده از راه های پیشگیری از نیش این حشره می باشد .برای پیشگیری از گزش مار افراد باید در محلهایی که دید کامل ندارند تردد نکنند ،در نزدیکی انبار هیزم ،زباله ،راه ورودی غارها و..نخوابند ،وقتی ماری را دیدند اصرار بر کشتن آن نکنند به مار تازه کشته شده دست نزنند ،وقتی مار می بینند با حالت زیگزاگ از مار دور شوند. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری بهداشت مواد غذایی در شرایط اضطراری کمبود موادغذایی بالفاصله پس از وقوع حوادث به دو علت افزایش می یابد: -1نابود شدن ذخائر و انبارهای مواد غذایی در نواحی آسیب دیده که موجب کاهش مواد غذایی در دسترس می شود. -2گسیخته شدن سیستم توزیع که ممکن است دسترسی به مواد غذایی را حتی در مواردی که کمبود قطعی وجود ندارد ،را مقدور نسازد. در جریان وقوع بال انبارهای مواد غذایی ،فروشگاه های عمده و خرده فروشی مواد غذایی ،رستورانها و ...اغلب خراب می شوند و یا آسیب می بینند و این امر باعث تخریب و فاسد شدن مواد غذایی می شود .قطع برق به تاسیسات سردخانه ای ،کارخانه های یخ سازی و کارگاههای تهیه مواد غذایی صدمه می زند و به این ترتیب تلفات مواد غذایی بیشتر می شود .در شرایط اضطراری کنترل کیفیت نیز با مشکل مواجه می شود زیرا واحدهای کنترل کیفی از کار می افتند و بازرسی مواد غذایی مختل می شود .در این شرایط مواد غذایی که از خارج از مناطق بال دیده توسط مقامات رسمی و جمعیت های امدادی داوطلب فرستاده شده اند باید از منابع مطمئن تهیه و ارسال شده باشد و باید مورد بازرسی قرار گرفته و بهتر است جیره های روزهای اول در بسته بندیهای غیر قابل نفوذ و مطمئن باشد. بعلت نبود شرایط پخت و پز در ساعات اولیه بعد از وقوع بالیا بایستی در اولین فرصت غذاهای پخته در بسته های فردی و توسط واحدهای سیار تغذیه توزیع شود .برنامه های تغذیه باید در دو جهت تنظیم گردد: -1تامین مواد غذایی جهت افرادی که تسهیالت پخت و پز را در اختیار دارند. -2فراهم نمودن امکانات تغذیه جمعی توسط سازمانهای امدادی برای کسانی که چنین تسهیالتی در اختیار ندارند. تامین بهداشت مواد غذایی در زمان بحران تامین مواد غذایی برای روزهای اولیه ایجاد بحران: در روزهای اول به علت شرایط ویژه برای به حداقل رساندن مسمومیتهای غذایی و جهت تضمین ایمنی ،مواد غذایی باید به صورت کنسرو توزیع گردد که رعایت شکل ظاهری و جوشاندن کنسروها به مدت 15دقیقه بایستی رعایت شود اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری بهداشت مواد غذایی در شرایط اضطراری تامین مواد غذایی پس از استقرار بالزدگان در اردوگاه ها با توجه به وسعت حادثه ،بازسازی مناطق آسیب دیده ممکن است از چند ماه تا چند سال بطول انجامد لذا تغذیه حادثه دیدگان از غذاهای متداول با در نظر گرفتن عادات غذایی به شرح زیر امکان پذیر است -1مواد غذایی خشک و غیر فساد پذیریا ( آرد و شکر ،روغن و ) ..تحویل بصورت هفتگی -2فرآورده های لبنی و پروتئینی :تحویل بصورت روزانه -3میوه و آبمیوه :روزانه تحویل شود -4فرآورده های کنسرو شده و شیر استریلیزه بصورت هفتگی و ماهیانه وظایف بخش بهداشت مهمترین وظیفه ،ارزیابی وضعیت تغذیه جمعیت حادثه دیده و شناسایی گروه های آسیب پذیر ،نظارت بر کمیت و کیفیت مواد غذایی توزیع شده بین بازماندگان است. اقداماتی برای تامین صحیح بهداشت مواد غذایی: -1بازرسی کیفیت مواد غذایی وارد شده به منطقه برای کشف فساد و آلودگی -2بازرسی کیفیت آب مرکز تهیه غذا -3مبارزه با حشرات و جوندگان در انبارها ،آشپزخانه ها و مراکز تغذیه -4تدارک برای انبار کردن صحیح فضوالت مایع و جامد -6تدارک برای شستشو و گندزدایی ظروف -7نظارت بر تهیه غذا -8نظارت بر توزیع غذا اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری بهداشت مواد غذایی در شرایط اضطراری -9نظارت بر نظافت ساختمانهایی که در آنها غذا تهیه و توزیع می شود. -10مدیریت کارکنان مواد غذایی مشتمل بر معاینات بهداشتی ،آموزش ،تامین کارکنان به تعداد کافی و تهیه تسهیالت بهداشتی کافی اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری بهداشت مواد غذایی در شرایط اضطراری اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری بهداشت مواد غذایی در شرایط اضطراری اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری خدمات کفن و دفن در شرایط اضطراری خدمات کفن و دفن :خدمات و مراحل کفن و دفن مردگان دارای آئین و شرایط خاص عرفی ،دینی ،قانونی است که بسته به شرایط مکانی و زمانی تا حد ممکن باید انجام گیرد.در هنگام بروز بالیا الزم است که مامورین بهسازی در محل حضور یافته و نظارتهای الزم را اعمال نمایند.کارهایی که باید انجام شود مشتمل بر موارد زیر است. -1جابجا کردن :جابجا کردن جنازه مردگان از صحنه بال -2سردخانه :باید دارای چهار بخش باشد ،بخش پذیرش ،اتاقک رویت جنازه ها ،محل نگهداری جنازه هایی که برای معاینه مناسب نیستند و اتاقی برای نگهدازی پرونده ها و حفظ لوازم شخصی -3تائید قانونی مرگ :معاینه پزشک و صدور گواهی فوت -4تعیین هویت مرده -5تهیه گزارش رسمی مرگ -6دفن نهایی جنازه ها باید از دفن دسته جمعی در قبرهای عمومی اجتناب کرد و در مورد بیماران مشکوک فوت شده باید جسد را مدت 10دقیقه در محلول غلیظ پرکلرین( 100گرم پرکلرین %60در یک متر مکعب آب) نگهداری و پس از غسل با کفن آغشته به محلول پرکلرین و یا محلول 2درصد فنول یا کروزول پیچیده و با آمبوالنس مخصوص به محل دفن حمل نمود. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری بهداشت روانی در شرایط اضطراری بروز هیجان ،پریشانی و افسردگی پس از وقوع حوادث ناگهانی به شکلی برجسته و فوق العاده ظاهر نگردیده بلکه آنچه در این گونه موارد مالحضه می گردد ،وجود مشکالت حاد بهداشت روانی است که اکثر آنها دچار انواعی از اختالالت روانی می شوند که برخی از آنها تا آخر عمر باقی می ماند که حتی المقدور با بازتوانی و دلجویی خانواده ها و همسایگان به صورت موقت کاهش می یابد .انسان در رویارویی با بال یا و حوادث ،واکنش های از خود بروز می دهد که می توان آنها را به پنج دسته تقسیم کرد: -1مرحله تماس یا ضربه :که این مرحله در چند دقیقه اول پس از حوادث بروز می کند و افراد دچار ترس و وحشت می شوند و برخی از افراد وحشت زده شده و برخی گیج و درمانده هستند و قدرت انجام هیچ کاری را ندارند و این حالت معموال“ گذرا و کوتاه است. -2مرحله برخورد شجاعانه یا قهرمان گرایی :که این مرحله در ساعات اولیه وقوع حادثه بروز می کند و بین مردم همبستگی ایجاد شده و افراد احساس می کنند باید کاری انجام دهند.مردم شروع به بیرون آوردن اجساد عزیزان خود می کنند و تا رسیدن نیروهای کمکی بسیاری از کارها را خودشان انجام می دهند و افراد گستاخانه عمل کرده و به موانع اداری کاری ندارند و ممکن است عصبانی و تحریک پذیر باشند و مردم با گذشت و ایثار زیاد عمل می کنند. -3مرحله شادمانی یا فراموش کردن غم :این مرحله یک هفته تا چند ماه بعد از حادثه بروز می کند و همزمان با رسیدن نیروهای کمکی و توزیع کمک ها افراد امیدوار می شوند و ممکن است حالت آرامش و نشاط پیدا کنند و یک حالت سرخوش و شادمان دارند. -4مرحله مواجه با واقعیت :این مرحله 2-3ماه بعد از وقوع حادثه بروز می کند و افراد متوجه وسعت خسارات می شوند و در این حال افراد مجددا“ روحیه خود را از دست می دهند .ناآرام ،خسته و درمانده می شوند .ممکن است به این نتیجه برسند که کمکهای رسیده به آنان کفایت نمی کند و شروع به مقایسه دریافتی های خود با دیگران می کنند و افراد در این مرحله افسرده و مضطرب و حساس می باشند و احساس تنهایی شدید می کنند. اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری بهداشت روانی در شرایط اضطراری -5مرحله تجدید سازمان یا ترمیم :این مرحله 6ماه تا یکسال بعد از وقوع حادثه اتفاق می افتد و افراد شروع به بازسازی زندگی خود کرده و به تدریج درک می کنند که باید متکی به خود باشند و عدم رسیدگی کافی در این مرحله منجر به باقی ماندن احساس ناراحتی ،پر خاش و دشمن درونی می گردد. در صورت امکان باید کوشش به عمل آید تا در هنگام وقوع حوادث ناگهانی بنیان های اجتماعی جامعه حفظ گردد ،مصرف مکرر و ادامه آن بدون تشخیص در شرایط اضطراری باید به شدت ممانعت گردد ،طبق گزارش های دریافتی از ممالک پیشرفته در طی دوره های طوالنی توانبخشی و نوسازی بروز بیماریهای روانی افزایش یافته و الزم است در این دوران به این گونه مشکالت توجه خاصی مبذول گردد.