انواع تاق و قوس و کاربرد نعل در گاه

صفحه 1:
‎a‏ ۳ مم خدا انواع تاق و قوس و كاربرد نعل در كاه نام استاد ۱عل ۳۳ : نام دانشجو ار ‏مریم قنبری فاطمه صفی خانی 

صفحه 2:
تاق 

صفحه 3:
rt heey ral akon ord ۱ D a el kee de Tee ee Sb ne ‏اصطلاح معماری به باریکه تاقی که روی سر در یک درگاه قرار میگیرد اطلاق ميشود. تاق به طور‎ ‏کلی به مفهوم پوشش بین دو دبوار است و شکلی که تاق از نظر ترکیب تابع آن میشود "همان چفد‎ BOM ET Tey Te ey rom er Lit i nae ae Ped Tom تخت. ١منحنى‏ (سغ) ‎re ir rom cere meg 53207‏ 2101111111110 ۱ ‎Pee SON Terre Fon Ce no‏ ۱ از آنجایی که در ایران چوب قابل استفاده برای بنا کمیاب است "شکل پوشش تخت همواره با مشکلات ‎a ie TOS ROD eel STO as attra Sy Se ta‏ Reel te al eh Loe a Bath eb sth) tee al .آورده می آورد 

صفحه 4:
آنچه پوشش با استفاده از چوب را در بعضی نقاط غیرممکن می کرد وجود موریانه بود.اغلب زمینهای ‎dace) shad at sed ranon sete perience‏ ۱۳۳ ترده"(ترده-كل ساز) وجود دارد كه به عنوان مثال يك در جوبى را ظرف ‎١4‏ روز طورى ميخورد ۱ ۱ تم فد وه ‎al‏ اي ل یی بوی کندر چوب خوش خوراکی برای موریانه میشود.تنها چوب شورانه از گزند موریانه در امان ‎tet ee eo et reson ero‏ انا ‎Per Poe rel hate ore rere re ee rey Te hie rere‏ ار سا و ۱9 چند دوره تاریخی بعد از ساختمان یک بنا به آن اف ۱ د رآغاز بدون ستاوندهای جلو بوده است.بعد در زمان شاه صفی و شاه عباس دوم این بخش به آن ‎ey Le ee be ted!‏ از ‎mT ee Poh a om UR Temi kor eos‏ ا ‎ee‏ ...بزوك فادراست 

صفحه 5:
| ل رن سا رس لس رس لیر ‎wD ARS ee ee oe‏ لباث الدین جمشید کاشانی این لفظ را برای تاق به کار برده است.پوشش سغ در واقع پوششی است که از لحاظ شکلی از یک قوس(جفد)» پیروی دارد. نتخاب جفد مناسب برای تحمل 0 ‎Re enn Ch) er eben PR LIN [carom Neer pe Prats 8 ON oa‏ ل ‎RP‏ ‎ee eer IGT Di cers a ios. cased‏ ل ۱ ‎RR ON ON pen pe‏ ا ا 7 ‎POL eee‏ شده است.مثلاً در شمال ایران؛ به تاق مرغانه میگویند و پل تاقی»" مرغاذ | ‎PORTE eROm Eee‏ در بسيارى از نقاط ايران براى وازه تخم مرغ لفظ "خاى" بكار ميرودء بعضى از بوششهاى ايرانى با قوجه به ‎Pree Pca Cry Con ater PPP ee‏ به علت آشنایی مردم نواحی کویر با مقاومت بسیار جفد بیضی» در آن مناطق و دیگر مناطقی که از قنات برای آبیاری استقاده میکر دند»برای جلو گیری از ریزش قنات» در آن تنبوشه های بزرگی را کار میگذاشتند(که در اصطلاح محلی به آن گول با گم میگویند) که مقطع ان به شکل قوس تخم مرغی ساخته شده بود. گاهی به علت Pe ST eT Bree Tee ered eee se A rome im) Cr el phoney 

صفحه 6:
۱ erwin ort oe eR ‏ا ل‎ rele rey ol re Tele TE i eee Be SS TS eI ee Trey Fe MOS Te) eT ee BLS Tee Pee es od LCT DU ea ‏به اين ترتیب چفدی بوجود می آید که یکی از چفدهای مرسوم ایرانی به نلم پنج او هفت است.اين چند.‎ ‏بر خود است‎ Bea 0 ‏يي يي ا ل ا‎ oD ته قيزه دار چفد تیزه دار به کونه ای اا ال دو قوس منحنی ایجاد ميشود و به آن قوس ‎errmsg) "rae eaters cr pny ea‏ 1 ‎Derren area ene reper ie reursc me event te ny Em MR ION [pee Py (eae‏ ‎PL ree DBS Ley Been see ele reo rt owl ee he hen con PC Sy‏ ‎STC) et‏ سك 

صفحه 7:
۳ و( علت جايكزينى جفدهاى تيزه دار(جناغى) به جاى جفدهاى مازه دارءيس از ورود اسلام ‎eS SR re Diet yon er pes eee ernie‏ در هنر اسلامى كوشش در جهت كاستن شكوه بناء به ويزه كاهش ارتفاع بود» از جفد جناغى استفاده كردند كه به ار بنای تاری خانه دامغان(سده ۲ هجری) و مسجد فهرج(سده | هجری) است که کمتر از یک سده با هم فاصله دارند. لالب سا ار اینکه 4 فترین چفدهای تیزه دار و مازه دار بپردازم» لازم است توضیحی کوتاه ‎RT)‏ ا ا ‎ON UC y‏ ۱ ا ل ا ا ال ۱ جهت مقابله و هدايت ابن نيروها به زمين» ساخته ميشودءمثل كلافهاءتويزه هاء تبرهاو... كه قابل رويت ۱0۳۹[ 

صفحه 8:
BS Gn ral BROS Ne he ler dee er TORS le ake) POs ore ‏هلوجين كند / جفد مازه اى كفته‎ ROG rare) RT Phe ne Sef ko Sr Ved bela lee ed ‏و آذری) / چفد کلیل کمشی/ چفد سه بخشی تند/ چفد سه بخشی کند/ چفد شاخ بزی تند/ چفد‎ ‏شاخ بزی کند/چفد شبدری تند/ چفد شبدری کند‎ چفد شبدری eee SS Pe ye Deer Sa Tee ee LSP ‏م‎ ‎BTC LOR et ee et Tere Tr et Loe Bt Te erey od ‏گفته میشود.‎ ‎Ue Re see eer een ler) SPR ed eee rover er poe os ۳‏ استفاده میشود.لذا ترسیم آن در فضا برای اجرای تاق به علت مشکل یافتن مرکز دایره کمایش میسر نیست. ‏جفد شبدری کند گنبد مسجد جامع بزد(جفد شبدری کند) 

صفحه 9:
Py Re eee Ero See Teco. ko SL Terre Tee ee eter BT) ee tM BY SIS) cela BT eC ST od By ete eT tad ‏.است‎ ‏انواع تاقها‎ قاق ضربى در اين نوع اجرا آجر با خشت از روبرو در صفحه کامل از خود قرار دارد و از زیر در مقطع افقی به صورت نره دیده ‎DT Dr hn re Mpc dke Toe eae Brie yore‏ ۱ ‎it ny tie ede Phare LTS)‏ ی ‎CL ee‏ اجرا در دوران ساسانی زیاد معمول بود که نمونه مشهور آن ایوان کرخه است.از نمونه های بعد از اسلام» ارگ علیشاه ‎nee tere esse‏ زا ۱ در اين نوع اجرا طرز قرارگیری آجرها با خشتها به گونه ای است که در مقطع عمودی واز منظر روبرو به صورت نره ‎ne bare hice‏ ۱ 

صفحه 10:
این نوع اجرا به مناسبت قابلیت استحکام و باربری در دهانه های وسیع بکار میرود. ال ا ‎re OA Te Un re kl) ta Se‏ .تاریخ معماری کهن ایران در چغاززنبیل(۱۳۵۰ پیش از میلاد) این نوع اجرا را ۱۱ Year car aero) FP ee ore eo BT TCs ro Be IG bees ee Bede iar deer ‏تاق به علت ضخامت فوق العاده کم,مقاومت بسیار کمی در برابر بارهای وارد بر خود دارد و فقط در درگاه ها و دهانه های‎ نحو اجرا شده» با اين تصور غلط که تاق نازکتر میشود و ساختمان سبکتر است» ولی این تاقها به زودی فرو میریزند و سیار ‎TO eee ee Re TE ie SU eS Att eer Ce ed Sra‏ بالانه كردن ميكويند.كرجه اين نوع اجرا نسبت به شكل يك لايه اى مقاومت بيشترى داردء با اين حال باز هم براى دركاه ها .و دهانه هاى كم كاربرد دارد 00 POR ‏ل ا‎ rd ke SP ‏ل لا‎ One pL ORR ee ety Conor het me TO fee oi re nee nod ‏.نامیده میشود‎ 

صفحه 11:
00 Cl eed Texel tee aed ‏تاق آهنگ در بناهایی که در دوطرف‎ PET ‏ا‎ ‎Pe PTO TOR ee enn Pyne mn See hed (lp) PU a ed ‏.مسجد جامع اصفهان‎ تاق کلمبو انواع تاقهای ایرانی بسیار مناسب برای شرایط آب و هوای ایران هستند.از جمله به علت ساختارشان در ملایم کردن آفتاب شدید و جلوگیری از نفوذ سرمای سخت بسیار موثرند.اما تاق کلمبوه»علاوه بر خواص فوق از نوعی ویژگی ۱ ‎Br rom eed tebe ye Lomo re] eS fen ren re ee Te oe‏ 00 بین راه نیز که به ندرت درمعرض توجه برای حفظ و نگهداری و مرمت است»پوشش تاقها را کلمبوه میگیرند که دیرتر خراب شود. 3 ل يي ا ل ل ‎SETS ey‏ زمينه مربع اجرا ميشود.طرز اجراى آن مثل بافتن سبد است. كاه كلمبوها را در زمينه مستطيل نزديك به مربع كه بتوان آن را به هشت ضلعی و بعد دایره تبدیل کرد»اجرا کرده اند.این نوع زمینه بیشتر در کرمان و نواحی شرقی ایران به ویژه خراسان دیده میشود 

صفحه 12:
زر ‎Pian et BT te res TEL‏ یعنی قوس و قزح و شاخه های خمیده. منظور از تویزه در معماری باریکه تاق باربری است که با 7 .معماری غربی) و در فواصل معینی ایجاد میگردد تا نیروهای منتقل تاق و لنكه- تاق و باريكه- تاق وجشمه 

صفحه 13:
قوس 

صفحه 14:


صفحه 15:


صفحه 16:


صفحه 17:


صفحه 18:


صفحه 19:


صفحه 20:


صفحه 21:


صفحه 22:


صفحه 23:
woh ses 

صفحه 24:


صفحه 25:


صفحه 26:


صفحه 27:


صفحه 28:


صفحه 29:


صفحه 30:
نعل در گاه 

صفحه 31:


صفحه 32:
ممق ساحن وضع واد صرحي لثمن ال يقن یج معقت معساوری1 نی زا حدق گنت ‎ak Jon‏ اگر این عط داخل معلت بود. بار و اردء یه تمل درگاه. تیروی ورژت آجرهای درون ‎S ab‏ بو برگاه در یالای یازشو تحمل بار ون آجرهای مقلت یاد شده و انتقال آن یه دیوار عند. پا دقت یه هکل ۳-۳ توجه تمانید.. ححالات مختلف ‎MS po Jab‏ شتا لیب كل متمکس قنده است. ثمل ف رگاه کمن ,چا گیری از دیع ‎Go Moe‏ ‎Ol‏ می‌گویتد. چارچوب در و پتچره یز در لغاز کار گذاشته و یه آن متصل می‌شوند #1 لسعب اتواع تمل‌درگاه ‏يا ترجه يد امن تصريف 2 وراص امسعاى ‎tied Bigelow ep‏ ‎ 

صفحه 33:
پتجره. و انتقال بار آن ید دیوارهای طرقین در یا پتجره. ۱ تمل د گام می‌تواند از مصالح مختلقی مانند جوب. تیرآهن: در زیر اتواع تعل‌درگاهها از نظر مصالح توضیح داده شده‌اند الف : تعل‌د رگاه چوبی: در قدیم آجرچیتی دیوار بالای باز شو. بر روی تمل: توا بود. امریزه کمعر از لد رگاه بچوسن ‎Spee Nba‏ يه لغازها متتقل مى كردد 3 = ‎te Set pet so ees‏ بسن ددا © ‎ae eats es‏ ی شيع رانين د میلگردهای قولادی استفاده می‌شود. با توجه ید فرم پذیری» بتن مصالح بسیار متاسبی برای ساخت 

صفحه 34:
شکل هب۴ ستمل درگاه جربی قادر یه تصل وت فهرار تیست. بر روی آن فلظ یک دیرارتیم اجره هه عنران ‎ee‏ امع م كان 29 قالیها مخت و نیاق نقی‌دگیری ی ضخت کمن ‏يه ‎AE orld lace‏ شاقد: مقاوست کصستسی رماتی که آنجر‌های بالای بازعو چیدء ‏کل ۶ باکر از یک تمل درگاه لاستیکی استقاده کتیم پر اثر ورد آمدت تیرو ‎aN ag‏ سطح پالایی قشردء و سطلح پاییتی کشیده می‌شرد. اگر ایک تمل يعنى اسعقاده كثيم سيد حلت ساحعمات و اجزاء يعن آتها ‎BSN es‏ ثيرو هاى قشارى را يه خوبى تاحمل كتتد. والى در تاحيهاى كه تیرو عای کششی قرار دارند. اجزاء پعن از مكديكر هذا ‎pans‏ ‏و كاك ورم يعارم بد خسم ماليق كن افسسك بامييم ‎grat on Fee oti NF cat ah 0 Shee ae Wise Sed‏ كششنى را تحمل م ىكتتد ‎ 

صفحه 35:


صفحه 36:


صفحه 37:


صفحه 38:


صفحه 39:


به نام خدا انواع تاق و قوس و کاربرد نعل در گاه نام استاد :علیرضا صارمی :نام دانشجو فاطمه پویافرد مریم قنبری فاطمه صفی خانی تاق شناخت انواع قوس و تاق1- قوس که در زبان فارسی کهن َچ فد خوانده میشود ،در تعریف هندسی٬خط یا شکل منحنی است و در اصطالح معماری٬به باریکه تاقی که روی سر در یک درگاه قرار میگیرد٬اطالق میشود .تاق به طور کلی ٬به مفهوم پوشش بین دو دیوار است و شکلی که تاق از نظر ترکیب تابع آن میشود٬همان چفد است .لذا با تعریفی دیگر ٬میتوان تاق را ادامه چفد دانست.به طور کلی پوشش بر دو نوع است-۱: تخت-۲.منحنی(سغ) پوشش تخت پوشش تخت از لحاظ شکل ٬یک سطح صاف است و ازآنجایی که در این گونه پوشش برآیند نیروهای واردبر تاق کامْال عمودی است٬استایی تاق در مقابل آن مستلزم استفاده از تیرهای حمال مقاوم .است.قبل از به کارگرفتن آهن در معماری٬معموْال از تیر حمال چوبی استفاده میشد از آنجایی که در ایران چوب قابل استفاده برای بنا کمیاب است٬شکل پوشش تخت همواره با مشکالت توام بوده است.در دوران هخامنشی٬امپراطوری ثروتمند ایرانی نیز برای پوشش کاخهای خود ٬چوب مقاوم از جمله چوب درخت سدر را از لبنان و دیگر نقاط دوردست با تحمل هزینه های هنگفت به دست .آورده می آورد آنچه پوشش با استفاده از چوب را در بعضی نقاط غیرممکن می کرد وجود موریانه بود.اغلب زمینهای ایران ٬موریانه خیز است و یک نوع موریانه بسیار خطرناک درمرکز ایران و حاشیه کویر بنام "ترده"(ترده=ِگ ل ساز) وجود دارد که به عنوان مثال یک در چوبی را ظرف ۱۵روز طوری میخورد که فقط از آن پوسته رنگ باقی میماند.فقط یکی دو نوع چوب در داخل ایران به عمل می آید که موریانه آن را دوست ندارد.این چوبها یا صمغ دارند یا کندر.مثل سرو٬کاج٬ناژو و صنوبر و در چوبهای کندردار هم تا وقتی بوی کندر وجود دارد٬مصون از موریانه است٬ولی به محض ا زبین رفتن بوی کندر٬چوب خوش خوراکی برای موریانه میشود.تنها چوب شورانه از گزند موریانه در امان است.موریانه شوره نی را هم نمی خورد.بنا برآنچه گفته شد کاربرد چوب حتی اگر از لحاظ کیفیت٬قدرت کافی برای پوشش دهانه های بزرگ را هم داشت٬امری خطرناک بود.مع الوصف د رتمام دوران معماری ما٬در کنار پوشش منحنی(سغ) ٬در دهانه های کوچک پوشش تخت هم مشاهده میشود.اما این نوع پوشش معموْال تا دهانه ۲.۵الی ۳گز* اجرا شده است.گاهی پوشش تخت در چند دوره تاریخی بعد از ساختمان یک بنا به آن اضافه شده است.مثل چهل ستون اصفهان که درآغاز ٬بدون ستاوندهای جلو بوده است.بعد در زمان شاه صفی و شاه عباس دوم این بخش به آن اضافه شده است.در ایوان کرخه پوشش ایوان جلو با توجه به وضعیت پایه های پادیاو٬به نظر میرسد که تخت بوده است و دهانه آن هم نسبتْا زیاد است.مع الوصف موارد استفاده از چوب در دهانه های ...بزرگ نادر است پوشش سغ منحنی سغ یا ازغ یا ازگ در عربی ازج خوانده میشود.ازغ را بیشتر به شاخه های تاک و نخل و نسترن و یاس که شکل کمانی و منحنی دارد اطالق میکنند..غیاث الدین جمشید کاشانی این لفظ را برای تاق به کار برده است.پوشش سغ در واقع پوششی است که از لحاظ شکلی از یک قوس(چفد) ،پیروی دارد .نتخاب چفد مناسب برای تحمل بارهای وارد بر تاقها و گنبدها در معماری ایرانی بر اساس منطق ساختمانی وایستایی بنا صورت گرفته است که حاصل سالهای دراز تجربه و تبحر عملی است ،حال آنکه در اروپا مثًال امتخاب قوس(اژیو) بیشتر بر مبنای ایجاد و القاء عظمت و زیبایی است وبسیاری را عقیده بر آن است که این هم تقلیدی از طرح پارچه های اروپایی است که از مشرق زمین به اروپا رفته است .رازیگران به قوسهای تخم مرغی(بیضی) به دلیل تحمل پذیری بسیار آن .در مقابل بارهای وارده تمایل فراوان داشتند اهمیت چفد تخم مرغی در ایران به حدی بوده که در بعضی از مناطق لغت تخم مرغ مترادف و مرتبط با تاق می شده است.مثًال در شمال ایران ،به تاق مرغانه میگویند و پل تاقی "،مرغانه پرت" نامیده شده است.از آنجایی که در بسیاری از نقاط ایران برای واژه تخم مرغ ،لفظ " خاگ" بکار میرود،بعضی از پوششهای ایرانی با توجه به شکل بیضویشان ،به نام خاگی مشهورند.مثل گنبد .خاگی مسجد جامع اصفهان به علت آشنایی مردم نواحی کویر با مقاومت بسیار چفد بیضی ،درآن مناطق و دیگر مناطقی که از قنات برای آبیاری استقاده میکردند،برای جلوگیری از ریزش قنات ،درآن تنبوشه های بزرگی را کار میگذاشتند(که در اصطالح محلی به آن گول یا گم میگویند) که مقطع ان به شکل قوس تخم مرغی ساخته شده بود.گاهی به علت .وسعت زیاد دهانه قنات این گولها را سه تکه میساختند که هر کدام بخشی از قوس تخم مرغی بود فراموش نکنیم که چون در ایران برای زدن تاق از قالب باربر استفاده نمیشود ،لذا شکل نیم دایره ،از لحاظ ایستایی برای چفد و تاق مناسب نیست و در صورت بکاررفتن ،در نقاط مختلف میشکند.از شکست های فوق معماران ایرانی ،قوس را از پاکار تا شکرگاه به جانب داخل میکشند(یعنی شعاع قوس را کوچکتر .کرده،مرکز را نزدیکتر میآورند) به این ترتیب چفدی بوجود می آید که یکی از چفدهای مرسوم ایرانی به نام پنج او هفت است.این چفد .باربر و متحمل فشارهای وارد بر خود است .پوشش منحنی به دو بخش عمده تقسیم میشود مازه دار(بیضی) و تیزه دار تیزه دار چفد تیزه دار به گونه ای که از نامش پیداست،راس ان تیز است و ا زتقاطع دو قوس منحنی ایجاد میشود و به آن قوس جناغی هم میگویند .گرچه چفد جناغی را نه تنها در چغازنبیل ،بلکه در تپه نوشیجان(دوران ماد)،سد درودزن(دوران هخامنشی) و تاق کسرا(دوران ساسانی) و بناهایگوناگون پیش از اسالم میتوان دید ،معذلک بیشتر چفدهای آن دوران را مازه ای تشکیل می دهد و حتی تا سده های اولیه پس از اسالم نیز،بیشتر پوششها مازه دار است ،اما به تدریج چفدها و .پوششهای تیزه دار،جای آن را میگیرد مازه دار(بیضی) .راس چفد مازه دار ،هاللی شکل است و بخشی از بیضی است علت جایگزینی چفدهای تیزه دار(جناغی) به جای چفدهای مازه دار،پس از ورود اسالم علت عمده جایگزینی چفد جناغی را میتوان چنین دانست که پوششهای مازه ای ،بنا را بسیار مرتفع میکرد و چون در هنر اسالمی کوشش در جهت کاستن شکوه بنا ،به ویژه کاهش ارتفاع بود ،از چفد جناغی استفاده کردند که به میزان قابل توجهی به ساختمان مقیاس انسانی و مردم وار می داد.بهترین مثال برای این تحول تدریجی مقایسه دو بنای تاری خانه دامغان(سده 2هجری) و مسجد فهرج(سده 1هجری) است که کمتر از یک سده با هم فاصله دارند .در مسجد فهرج ،همه چفدها و پوششها مازه ای است ،ولی در تاری خانه برخی از چفدها شکل تیزه ای به .خود گرفته است پیش از اینکه به معرفی تعدادی از معروفترین چفدهای تیزه دار و مازه دار بپردازم ،الزم است توضیحی کوتاه در مورد 2اصطالح معماری ایران به نام تن گداز و جان گداز داده شود: معماران ایرانی ،انواع نیروهایی را که به بنا وارد می آید و بنا برای ایستایی خود در تقابل با آنهاست،مثل نیروهای فشاری،رانشی و خمشی…،جان گداز گویند،چون قابل رویت نیست .اما به بخشهایی از بنا که در جهت مقابله و هدایت این نیروها به زمین ،ساخته میشود،مثل کالفها،تویزه ها ،تیرهاو… که قابل رویت .است ،تن گداز میگویند انواع چفدهای مازه دار چفد مازه ای تیز یا بستو /چفد مازه ای تند =بیز=هلوچین تند/چفد مازه ای کند=بیز یا هلوچین کند /چفد مازه ای کفته انواع چفدهای تیزه دار چفد چمانه/سروک /پنج او هفت تند /پنج او هفت کند /پنج او هفت کفته/چفد کلیل(پارتی وآذری) /چفد کلیل کمشی /چفد سه بخشی تند /چفد سه بخشی کند /چفد شاخ بزی تند /چفد شاخ بزی کند/چفد شبدری تند /چفد شبدری کند چفد شبدری به نظر می رسد انتخاب لغت شبدر از واژه شب به معنی پوشاندن گرفته شده باشد واژه شب در واژه های مرکبی چون شبستان،چادر شب،شب کاله و...به همین معنی پوشاندن آمده است.در جنوب ایران به شبدری،شپدری هم گفته میشود. یکی از عللی که این قوس معموًال در گنبدها به کار میرود(نه در تاقها)،آن است که در ترسیم این چفد از دایره استفاده میشود.لذا ترسیم آن در فضا برای اجرای تاق به علت مشکل یافتن مرکز دایره کمابیش میسر نیست. چفد شبدری کند گنبد مسجد جامع یزد(چفد شبدری کند) تاقها ساده ترین تعریفی که می توان برای تاق با رعایت اصطالحات معماری عنوان کرد این است که تاق حرکت یک یا چند چفد در امتداد یک محور یا محورهای مختلف است در سطحی محصورمابین دو دیوار یا دست کم چهار ستون باربر .است انواع تاقها تاق ضربی در این نوع اجرا آجر یا خشت از روبرو در صفحه کامل از خود قرار دارد و از زیر در مقطع افقی به صورت نره دیده می شوند .در این اجرا یک ردیف آجر را می چینند و در دور بعدی آجرها را طوری قرار می دهند که بند دو ردیف روی هم قرار نگیرند و به این ترتیب استحکام پوشش آن بیشتر شود.اجرای این نوع تاق منحصر به ایران است .این نوع اجرا در دوران ساسانی زیاد معمول بود که نمونه مشهور آن ایوان کرخه است.از نمونه های بعد از اسالم ،ارگ علیشاه .در تبریز( با دهانه های نزدیک به 30متر که امروزه از بین رفته است) قابل معرفی اند اجرای تاق به صورت رومی( ایالمی= هره در این نوع اجرا طرز قرارگیری آجرها یا خشتها به گونه ای است که در مقطع عمودی واز منظر روبرو به صورت نره .دیده میشود و در مقطع افقی به صورت صفحه کامل آن نمایانند این نوع اجرا به مناسبت قابلیت استحکام و باربری در دهانه های وسیع بکار میرود. از واژه رومی اینطور دریافت شده است که این طرز اجرا از روم کهن(ایتالیا) به ایران آمده است ،ولی با گذری اجمالی به .تاریخ معماری کهن ایران در چغازنبیل( 1250پیش از میالد) این نوع اجرا را میبینیم اجرای تاق به صورت چپیله(=تیغه ای= الپوش) در این نوع اجرا لبه آجر به صورت الیه های باریک در مقطع عمودی و دید روبرو قرار دارد .بدیهی است که که این نوع تاق به علت ضخامت فوق العاده کم،مقاومت بسیار کمی در برابر بارهای وارد بر خود دارد و فقط در درگاه ها و دهانه های بسیار کوچک می تواند اجرا شود.با این حال ،در یکی دو سده اخیر،در قم و کاشان،پوشش دهانه های بزرگ *نیز به همین نحو اجرا شده ،با این تصور غلط که تاق نازکتر میشود و ساختمان سبکتر است ،ولی این تاقها به زودی فرو میریزند و بسیار خطرناکند.برای استحکام بیشتر این نوع آجرچینی را در چند الیه روی هم انجام میدهند که در اصطالح معماری به آن پاالنه کردن میگویند.گرچه این نوع اجرا نسبت به شکل یک الیه ای مقاومت بیشتری دارد ،با این حال باز هم برای درگاه ها .و دهانه های کم کاربرد دارد تاق آهنگ( گهواره ای= لوله ای) ساده ترین تاق ایرانی"،آهنگ" است که در واقع ادامه یک نوع چفد در امتدادی معین است.نام دیگر آن گهواره ای است.فرانسویها به این نوع تاق برسو یعنی گهواره ای میگویند.با توجه به شکل ساده پوشش آهنگ در بعضی نقاط لوله ای .نامیده میشود تاق آهنگ در بناهایی که در دوطرف دو دیوار ممتد دارد،مناسبترین پوشش است.مثل انواع آب انبارها وایوانها ،صفه ها و فضاهای مستطیل شکل که بخواهند سقفشان یکنواخت باشد.تاق آهنگ عمدتًا به صورت ضربی اجرا میشود.میتوان زیر تاق آهنگ را با انواع آمود(تزئینات) پوشاند.مثل مسجدگوهرشاد مشهد که کاشی کاری شده است و تاق آهنگ در .مسجد جامع اصفهان تاق کلمبو انواع تاقهای ایرانی بسیار مناسب برای شرایط آب و هوای ایران هستند.از جمله به علت ساختارشان در مالیم کردن آفتاب شدید و جلوگیری از نفوذ سرمای سخت بسیار موثرند.اما تاق کلمبوه،عالوه بر خواص فوق از نوعی ویژگی برخوردار است و آن اینکه در مقابل زلزله،مقاومت بسیار خوبی از خود نشان می دهد. در حاشیه کویر و مناطقی که طوفانهای سهگین دارد و مصالح نیز سست است،کلمبوه بهترین پوشش است.در کاروانسراهای بین راه نیز که به ندرت درمعرض توجه برای حفظ و نگهداری و مرمت است،پوشش تاقها را کلمبوه میگیرند که دیرتر خراب شود. کلمبوه در واقع گنبد کوچکی است که عمدتْا زیر سازی یا گوشه سازی و شکنج ندارد و روی چهار دیوار یا چهار ستون در زمینه مربع اجرا میشود.طرز اجرای آن مثل بافتن سبد است.گاه کلمبوها را در زمینه مستطیل نزدیک به مربع که بتوان آن را به هشت ضلعی و بعد دایره تبدیل کرد،اجرا کرده اند.این نوع زمینه بیشتر در کرمان و نواحی شرقی ایران به ویژه .خراسان دیده میشود تاق و تویزه تاق و تویزه اصطالح مردم جنوب ایران است.به جای تویزه((تبیزه)) نیز میگویند.تویزه یعنی قوس و قزح و شاخه های خمیده .منظور از تویزه در معماری باریکه تاق باربری است که با چفد باربر ساخته میشود(پوتر خمیده در .معماری غربی) و در فواصل معینی ایجاد میگردد تا نیروهای منتقل شده از سطح تاق را به پایین انتقال دهد تاق و لنگه -تاق و باریکه -تاق وچشمه قوس نعل در گاه نعل در گاه