صفحه 1:
مالاریا
1700/1 حلقهاى شكل
و سلولهاى جنسى در خون انسان.
صفحه 2:
* مالاریا مهم‌ترین بیماری انگلی و یکی از مسایل
مهم بهداشتی تعدادی از کشورها بخصوص
کشورهای گرمسیری دنیا است.
° اين بیماری به صورت عفونت حاد در بیشتر موارد
وخیم و گاهی طولانی و با ویژگیهای تب متناوب و
لرز, کم‌خونی و بزرگی طحال و گاه با ویژگیهای
ساده یا کشنده دیگر خودنمایی می‌کند.
9 اهمیت این بیماری به خاطر شیوع زياد و
صفحه 3:
* کلمه مالاریا یک کلمه ایتالیایی و به معنای هوای بد
(Mal -Aria) است 9 منظور از ol تعریف بیماری با
ویژگیهای تب متناوب است که ایتالیایی‌ها در گذشته
وجود آن را ناشی از هوای بد و مناطق باتلاقی
می‌دانستند.
بیماری مالاریا با نامهای دیگری چون. تب و لرز. تب
نوبه_و تب متناوب نامیده می‌شود.
انگل مالاریا توسط یک تبره از پشه‌ها به نام آنوفل
به انسان منتقل می‌شود که این تيره شامل چندین
گونه میباشد.
صفحه 4:
عامل اتیولوژی
عامل بیماری یک تک‌باخته از جنس پلاسمودیوم است. تاکنون بیش از ۱۰۰
مورد پلاسمودیوم شناخته شده که فقط ۴ گونه پلاسمودیوم در انسان
ایجاد بیماری می‌کنند:
* پلاسمودیوم فالسیپاروم (۵16106۲۳0] ۳۱۵5۲۱۵۵[۷۲۲)که عامل تب
سه‌یک بدخیم است.
پلاسمودیوم ویواکس (۴۱۷۱۷۵) که عامل تب سه‌یک یا مالاریای ویواکس
است.
* پلاسمودیوم مالاریه (۳۳۱۵۱8۲۱86)که عامل تب چهاریک است.
* پلاسمودیوم اوال (۳0۷)که عامل تب سه‌یک یا مالاریای اوال است.
مالاریای اوال تا کنون در ایران دیده نشده‌است.
* اگرچه اين ۴ گونه بیماری مهمی را ایجاد می‌کنند اما بیماری ایجاد شده
توسط پلاشمودپوم فالسیارومشدیدتر آننتت واعتن گاهی,عتجر بة مرگ
می‌شود.
صفحه 5:
anopheles
mosquito
صفحه 6:
صفحه 7:
چرخه زندگی انگل (6۷6۱6 عنا)
٠ سیر تکاملی انگل در دو میزبان انجام می‌شود.
٠ در مورد مالاریای انسان میزبان اصلی انگل پشه
آنوفل ماده‌است و دوره جنسی (500۲۵090۳۷)در
اين ميزبان طی می‌شود
٠ دوره غيرجنسى اي بدن انسان
طى مى شود. . علاوه بر اين Joly هاى جنسى
(Gametocyte:) 2 انسان به وجود مىآيد كه
اصطلاحاً دوره گامتوگونی
) :۰ ))می‌گویند.
صفحه 8:
۰ هنگامی كه بشه آنوفل ماده آلوده به انگل مالاریا
از انسان خونخوارى م ىكند اسپوروزوییت‌های
موجود در غدد بزاقى يشه آنوفل , به انسان منتقل
مى شود.
اسيوروزوييتها به سلولهاى كبد وارد شده و يس
از رشد وتكثير به شیزونت (5020۳1) تبدیل
می‌شود.
شيزونتها يس از بالغ شدن مروزوييتها را آزاد و
وارد جريان خون مي‌کنند و سپس وارد گلبول‌های
قرمز می‌شود و در آنجا پس از مرحله تشکیل
حلقه به تروفوزوییت تبدیل می‌شود.
صفحه 9:
* تروفوزوبیت پس از بلوغ گلبول‌های قرمز را پاره
ده
دسته‌ای از این تروفوزوبیت‌ها به جریان خون محیطی
رفته و
تبدیل به سلولهای جنسی نر (Microgametocyte)
و (Macrogametocyte) oslo wir sloJolw
و دسته دیگر وارد گلبول‌های قرمز سالم می‌شود و
در آنجا پس از تکثیر و رشد دوباره به شیزونت تبدیل
می‌شود و این شیزونت‌ها مروزوبیت‌ها را آزاد
می‌کنند و این مروزوییت‌ها وارد گلبول‌های قرمز
صفحه 10:
* چنانچه پشه آنوفل ماده سالم از خون بیمار تغذیه
کند سلولهای ee وارد بدن پشه می‌شود و
جرخه جنسى انكل [آ غاز می‌شود.
* در معده پشه سلولهای جنسی نر و ماده باهم
cli پیدا می‌کنند و تبدیل به سلول تخم
(زیگوت)می‌شود
* سپس سلول تخم دراز و متحرک می‌شود که در
اين حالت به آنها اووکینت (00۷106) می‌گویند.
۰ اووکینت‌ها در دیواره معده پشه رشد کرده به
اووسیست (006۷5) تبدیل می‌شود.
صفحه 11:
اووسیست‌ها رشد کرده و بعد از پاره شدن
اسپروزوبیت‌ها آزاد می‌شوند
و اين اسپوروزوییت‌ها وارد غدد بزاقی پشه می‌شوند
و چنانچه این پشه فرد سالمی را نیش بزند اين
اسپوروزوییت‌ها وارد بدن فرد شده و چرخه دوباره
تکرار می‌شود.
لازم به ذکر است چرخه جنسی در پشه در حدود ۱۰ تا
۰ روز طول می‌کشد و پشه حدود ۱ تا ۲ ماه آلوده
می‌ماند.چنانچه پشه زودتر ۷ تا ۱۰ روز شخصی را
نیش بزند شخص به مالاریا مبتلا نمی‌شود.
صفحه 12:
* در مدت دوه کمون شخص آلوده هیچگونه علامتی ندارد و
اسپوروزوییت‌ها حداقل ۸ روز و حداکثر چند ماه بعد از
سلولهای کبدی خارج می‌شوند.
۶ علت بروز لرز در بیماران مبتلا به مالاریا پاره شدن گلبول‌های
قرمز است که اولین علامت در حمله بیماری است سپس
بروز تب و ورود انگل به داخل خون و تعریق که در مرحله آخر
و هم‌زمان با ورود انگل به داخل گلبول قرمز اتفاق می‌افتد.
* چنانچه خون شخص مبتلا به مالاریا به بدن شخص سالمی
تزریق شود فرد سالم مبتلا به مالاریا می‌شود چون دسته‌ای از
ی جنسی می‌توانند مستقیماً به اسپوروزوبیت تبدیل
صفحه 13:
* مالاریا می‌تواند از مادر بیمار به جنین منتقل شود.
* در ابتلا به مالاریای فالسیپاروم در هر حمله حدود
۰ درصد از گلبول‌های قرمز پاره می‌شود و به
مين غلت اعتهال هرك رياد واورارعةه ررق
قهوه‌ای یا سیاه دیده می‌شود.
صفحه 14:
Malaria
Transmission
صفحه 15:
* انگلهای پلاسمودیوم اوال و پلاسمودیوم وبواکس
مرحله غیرفعال کبدی دارند. بطوریکه می‌توانند
bok ويا سالها به صورت نهفته باقی بمانند و
چنانچه تشخیص داده نشوند ممکن است دوباره
فعال شوند و وارد جریان خون بشوند بدون اينکه
شخص بیمار علایمی داشته باشد.
٠ در علم پزشکی اصطلاحاً اين دو انگل را
هیپنوزوییت (۳۷0020[]65) و مرحله نهفتگی
(cryptobiotic phase) Suiguein S jlo Ly gil
صفحه 16:
دورة كمون
دوره نهفتكى يا كمون مدتى است كه بين كزش
يشه آلوده تا آشكار شدن نشانههاى ظاهرى
بيمارى و از همه شايعتر تب وجود دارد.
مدت دوره كمون بسته به نوع انكل و طبيعت
بيمارى متفاوت است.
اين مدت در مالارياى فالسيياروم به طور
متوسط ۱۲ (٩تا۱۴)روز, در مالاریای
ویواکس۱۴ (۸ا۱۷)روز, در مالاریای مالاریه
۸ (۴۰۱۱۸)روز و در مالاریای اوال ۱۷
(۱۶تا۱۸)روز است.
صفحه 17:
٠. منبع مهم بیماری افرادی هستند که اصول بهداشتی را
رعایت نمی‌کنند و کمتر از دیگران درصدد درمان خود هستند,
* بیشتر کودکان ۲تا٩ ساله هستند که به علت عدم ایمنی و
تعداد زیاد گامتوسیت (سلول جنسی) در خون محیطی,
خوابیدن در اوایل شب و نداشتن پوشاک مناسب برای
بیماری عوامل مناسبی هستند.
مساله مالاریای انسانی با منبع حیوانی با کشف یک مورد
پلاسمودیوم ناولزی ([۳۱.۳0۷۷۱65)که به طور طبیعی در
کشور مالزیا منتقل شده و یک مورد پلاسمودیوم سیمیوم
(ماناأمأ6|.5)كه به طور طبیعی نزد انسان در برزیل
مشاهده شده, دوباره مطرح است.
صفحه 18:
* انتقال طبیعی بين مالارياى میمون و انسان و یا
برعکس بین انسان و میمون در دیگر مناطق نیز
امکان دارد.
* مطالعه‌های جدید در آمریکا و مالزیا روی
پلاسمودیوم 9(PIl.Cynomolgi) steoginw
پلاسمودیوم اینوی ([۴۱.۱۳۷)و پلاسمودیوم برزیلی
(۱۰5۲۵21۱۱/6۳۳)نشان داد که این پلاسمودیومها
نه تنها از طریق خون آلوده, بلکه از طریق نیش
پشه آلوده به انسان منتقل می‌شوند.
صفحه 19:
صفحه 20:
صفحه 21:
ناقل
* پشه آنوفل ناقل و میزبان نهایی انگل مالاریا است. در زیر
بعضی از ویژگیهای زیست‌شناسی پشه آنوفل ذکر می‌شود:
٠ نوع آنوفل: ow Jl ۳ نوع آنوفلی که در دنیا شناسائی
شده‌است ۷۰ گونه قادر به انتقال بیماری مالاریا می‌باشند که
از اين ميان ۰ گونه در مناطق مختلف جهان به عنوان ناقل
اصلى مالاريا شناخته شدهاند. در ايران 9 گونه آنوفل انتشار
دارد که تا کنون ۷ گونه از آنها به عنوان ناقلین قطعی بیماری
مالاریا شناخته شدهاند. نام این ناقلین به شرح زیر است:
p> .(A.superpictus) gugiSu pew S9gil تمام فلات
مرکزی ایران همچنین در مناطق کوهستانی شمال و مناطق
كوهستانى و تيه ماهورهاى جنوب به ميزان متغير وجود دأرد.
همجنين در دشتهاى ساحلى كناره درياى خزر و
به مقدار كم وجود دارد.
صفحه 22:
* آنوفل ماکولی‌پنیس (و5أصطعم[اناء03ءظ). ۰ در
تمام مناطق ساحلی دریای خزر و قسمت بزرگی
از دشت و مناطق نیمه کوهستانی قسمت‌های
مركزى و غربى و شرقى ايران فعال است.
* آنوفل ساکاروی ([۸۰3003۲0۷). اين آنوفل در
منطقه جنوب شرقی ساحل دریای خزر. در
آذربایجان کناره رود ارس و دریاچه ارومیه.
مناطق مركزى (تهران: قزوين: همدان و اصفهان
)مناطق غربى و جنوب غربى و مناطق جنوبى در
استان فار Ww (شبراز و كاز 0-1 )پراکنده‌است.
صفحه 23:
* آنوفل کولیسیفازیس cul (A. culicifacies)
آنوفل در مناطق مختلف استان بلوچستان و
قسمسفاق تتتركي انتتقان هرمزگان و جنوب شرقی
ستان كرمان انتشار دارد.
* آنوفل استفنسی (۵۸.560۲6۳51). در تمام
مناطق ساحلی دشت و تیه ماهورهای مناطق جنوبی
ايران (از دامنه جنوبی رشته کوه‌های زاگرس به پایین
و دره‌های آن در استان‌های خوزستان, فارس. بوشهر
« کرمان. هزمزگان وسیستان بلوچستان انتشاز دارد.
بعلاوه, اين آنوفل در ابلام و گبلان غرب وجود دارد.
صفحه 24:
۰ آنوفل فلوویاتیلیس elas »> .(A.fluviatilis)
مناطق تیه ماهوری جنوب ایران دامنه جنوبی
زاكرسء از منطقه قصرشيرين و كيلان ند غرب تا
شرقىترين منطقه جنوبى ايران در
انتشار دارد.
٠ آنوفل دتالى (/2.0'603). انتشار آن به تقريب
مشابه آنوفل فلوویاتیلیس است, بهاضافه riz
کانون محدود و مجزا, مانند يزد, محلات نزدیک
همدان وحدود شرقى كوير نمک (منطقه طیس) که
در اين مناطق نيز فعاليت دارند.
صفحه 25:
و تطابق آن
همان منطقه بستگی دارد.
صفحه 26:
* عادت خونخواری پشه‌ها ترکیبی از دو عامل تکرر تغذیه و انتخاب میزبان میباشد.
تکرر تغذیه با نمو تخمک‌ها ارتباط مستقیم دارد که به نوبه خود به درجه حرارت
محیط زیست بستگی دارد و به طور معمول هر دو یا سه روز یکبار انجام
می‌شود.
* تعداد زیادی از آنوفل‌ها تمایل زیادی به خوردن خون حیوان‌ها دارند. یعنی
حیوان‌دوست (2600۱۱۱6)هستند و برحسب اتفاق از انسان تغذیه می‌کنند. در
مناطق انتشار اين آنوفل‌ها وجود احشام و کثرت آنها سبب جلب آنوفل به سمت
ایام سره در یچم بای در اسان کعتر دیده ميشود شنار كط ار
آنوفل‌ها انسان‌دوست (۸۳۲۳۱۲۵0۵0۳[1/8)هستند و در صورتیکه خون انسان در
اختیا رشان باشد آن را ترجیح می‌دشند. این گروه ذر اتفال مالاریا نوان چشمگیری
دارند. تعدادی از پشه‌ها حونخواری را در داخل آماکن اتسانی اتجام می‌دهند
9(Endophagous) يس از خونخوارى در همانجا استراحت مىكنند (111م60008)و
حال آنکه عده‌ای دیگر خارج از مکان‌های انسانی عمل خونخواری را انجام
می‌دهند (۲(0۵890۱5)و در خارج از خانه افراد و در پناهگاه‌های طبیعی مانند
تنه درختان, غارها, شکاف کوه‌ها, دهانه چاه‌های آب و زیر پل رودخانه‌ها استراحت
نموده, يا خونخواری دارند. این گروه در عمل از نظر مبارزه با مالاریا و اجرای
عملیات سمپاشی مشکل‌های را ایجاد می‌کنند. ولی خطر واقعی از نظر انتقال
بیماری را آنوفل‌هایی دارند که در مکان‌های انسانی استراجت و تقذیه می‌کنند.
صفحه 27:
٠ آنوفل ماده از نظر انتقال LY زمانی خطرناک می‌شود
كه غدد بزاقى آن حاوى اسيوروزوييت باشد. سن
خطرنای انوفل به توع ان؛ نوع انكل؛ درجه حرارت محيظ
و محل استراحت از جندروز تا جند هفته بستكى دارد.
بدین ترتیب پیش از آنکه آنوفل به سن خطرناک برسد.
هرچه بیشتر عمر کند خطر ان بیشتر خواهد بود و هرچه
درصد پشه‌ها با سن خطرناک زیادتر باشد, خطر انتقال
بیماری بیشتر خواهد بود. طول عمر پشه‌ای که به خواب
زمستانی می‌رود, حدود ٩ ماه است. آنوفل گامبیاسه
ماده (ناقل مهم قاره سياه آفريقا) در حدود ۳ ماه, انوفل
ماکولی‌پنیس ماده حدود ۱ تا ۲ ماه عمر م ىكند. طول
عمر آنوفل نر کوتاه و حدود ۲ هفته‌است.
On
صفحه 28:
وفور آنوفل
نظر شدت ایتقال مالارب 1
وقور نسبی آن دارد. وفور آنوقل‌ها به یک
سلسله عوامل مجبلی ماند حرارت و
رطوبت مناسب, وجود منابع کافی اب به
عنوان لانه لاروی و شریط مناسپ جهت
جلوگیری از مرگ و میر زیاد بستگی دارد.
صفحه 29:
عادت‌های تخمریزی
۶ بعضی از آنافل‌ها در آب‌های جاری تخمریزی
می‌کنند (مانند ۱ فلووبانیلیس]. ٠ برخی در آب‌های
شورمزه (مانند آ. سومدایکوس)و گروهی در
sole آبگیرها, چشمه‌ها, يا منایع آب که بر
بلندی جاگذاری شده باشد (مانند ا.استعنسی).
آگاهی از عادت تخمریزی پشه‌ها برای انجام
عملیات ضدلارو ضروری انست.
صفحه 30:
(Vectorial Capacity) yo5. JSL ylgi
احتمال تغذیه ناقل از انسان گفته می‌شود.
توان ناقل بودن پشه‌ها جدا از توان فیزیولوژه
پشه isl sly نتشار بیماری است.
صفحه 31:
انتشار
* برای آنکه مالاریا در یک منطقه شايع و بومى كردد. سه عامل
اصلى و اساسى و تعدادى عوامل ثانوى مورد نياز است:
* زنجيره انتقال بیماری از سه عامل (انگل, ناقل و انسان حساس و
بذيرنده بيمارى)و تعدادى عوامل ثانوى مشتمل بر ويزكيهاى فردى
و ذاتی (مربوط به انسان, انگل و ناقل)و عوامل محیطی (فیزیکی,
بست شناسم , اجتماعی و اقتصادی)که تمام آنها روی
عوامل . سه گانه اصلی و در نتیجه پایداری و برقراری زنجیره انتقال
و اپبدمیولوژی بیماری تأثیر دارد.
* از نظر اپیدمیولوژی بیماری به دو نوع مالاریای پایدار (50016
(Unstable malaria) jlolLb sl Yb » (malaria تقسیم
می‌شود که با برنامه کنترل یا ریشه‌کنی مالاریا انطباق دارد. زیرا
به طور کلی ریشه‌کنی مالاریای پایدار از مالاریای ناپایدار مشکل‌تر
است.
صفحه 32:
ویژگیهای همه كيرى شناختی مالاریای پایدار: ناقل بیماری
با طول عمر متوسط يا زياد در منطقه وجود دارد, عادت
خونخواری ناقل از انسان زیاد است و جهت انتقال
بیماری در اکثر ماه‌های سال حرارت محیط مناسب
به استثنای کودکان, تمام مردم نسبت به عفونت مجدد
مقاوم هستند.
کنترل بیماری مالاریا بسیار مشکل بوده,
مبارزه با لارو موثر نمی‌باشد. با وجود آنکه کانون‌های
تکثیر لارو, کوچک است. انتقال بیماری ادامه می‌يابد.
صفحه 33:
* ویژگیهای همه‌گیری شناختي مالاریای ناپایدار: ناقل
حیوان‌دوست و طول عمر آن در منطقه کوتاه است,
حرارت محیط برای سیر دوره جنسی در اکثر ایام سال
نامناسب است,
تغییرهای فصلی بیماری بسیار محسوس است.
انگل غالب منطقه پلاسمودیوم ویواکس میباشد.
احتمال بروز همه‌گیری در منطقه زیاد است.
کنترل بیماری خیلی آسان‌تر از مالاریای پایدار است.
مبارزه با لارو با کیفیت مناسب خیلی موثر است.
صفحه 34:
در ایران مالاریا به شکل نايايدار ديده مى شود و
فقط در مناطق انتشار آنوفل فلووياتيليس
بآندازی فتوسطا است: بتابراین سالاربای ات در
ایران پلاسمودیوم ویواکس است.
مالاریای همه‌گیر: همه‌گیری بیماری بیشتر در
مناطق مالاریای ناپایدار شایع است
در اين گونه مناطق, ایمنی مردم در مقابل
بيمارى ناجيز است.
همجنين امكان دارد در ضمن يا تعقيب یک برنامه
ناموفق, همه‌گیری روی دهد.
صفحه 35:
راه انتقال بیماری
انتقال مستقیم و طبیعی (Direct transmission)
۱-۱ انتقال به طور طبیعی از طریق نیش پشه آلوده.
۲ انتقال از طریق جفت مادر.
انتقال مستقیم مالاریا توسط انسان (۳۱۵۱۵۲10 caigas (Induced
مالاریا ممکن است به روش مکانیکی و توسط انسان به طور تجربی,
اتفاقی و يا به منظور درمانی صورت گیرد. اين انتقال در تمام
حالت‌های mab انگل از راه داخل پوستی, درون ماهیچه‌ای یا داخل
وریدی صورت گیرد.
۲ مالاریای تجربی (۳۵۱۵۲۱8 (Experimental اين روش براى
انجام مطالعه‌های ایمنی‌شناختی, ارزشیابی داروها. روشهای درمانی
و بررسی دیگر ویژگیهای زیست‌شناختی انگل مالاریا به کار رود.
slill> 2450 yl 5> (Accidental malaria) .slail sl YL Y-Y
مختلفی مشاهده می‌شود:
۱-۲۲ مالاریای اتفاقی در آزمایشگاه به وسیله نیش پشه آنوفل آلوده
a پلاسمودیوم انسانی و یا پلاسمودیوم میمون مشاهده می‌شود.
صفحه 36:
۰ ۲-۲-۲ مالاریای اتفاقی که در معتادان به هرویین یا مورفین و
غیره عارض می‌شود و درآن آلودگی از راه سرنگ آلوده
منتقل می‌شود.
۰ ۳-۲-۲ مالاریای اتفاقی از راه انتقال خون: مساله ایجاد مالاریا
از راه انتقال خون به علت توسعه برنامه‌های انتقال خون و
همچنین مراحل نهایی برنامه ریشه‌کنی مالاریا در بعضی
کشورها اهمیت بیشتری lay کرده‌است.
۶ ۳-۲ مالاریای درمانی (۲۳6۲۵0۷ ۵۱3۲12): پیش از این به
عنوان وسیله ایجاد شوک در امراض روانی یا در درمان
بعضی عفونت‌ها به کار می‌رفت.
صفحه 37:
پیشگیری دارویی
پیشگیری داروبی (پروقیلاکسی) برای پیشگیری از بیماری, سال‌های
زیای استفادم:شده‌اسبت:پیشگیری قطعی بیمازی نبازببهردازوین:دازد که
بعد از ورود اسپروزوییت به میزبان از سیر تکاملی و سریع آن جلوگیری
als در حال حاضر چنین دارويی در دسترس تمی‌باشد. داروهایی مانند
پریماکین (۳۳۱۴۱۵۵۱۷۱۳6)و پروگوانیل gile (Proguanil) سیر تکاملی
انگل در سلولهای کبدی قبل از ورود آن به مرحله خونی می‌شوند, ولی
به علت اثن سمى دازو مقاوقت به كونةه توزنع همگاتی تمی‌شود.
كلروكين (1101000176©)مانع ادامه سير تكاملى انكل در كلبولهاى
قرمز و ييدايش علايم بالينى بيمارى میگردد و به عنوان پیشگیری و
درمان به مقدار زياد و بى رويه طى سالهاى طولانى توزيع شد و اكنون
مقاومت انكل در برابر اين دارو را باعث شده‌است.
مفلوكين (1/1©710010156)براى ييشكيرى همكانى توزيع نمىشودء بلكه
جهت پیشگیری فردی به افرادی که به مناطق بومی به ویژه مناطق
پلامموجیوم (pels we lana lS هس فرت: هی کنید مجویر شدهاسه:
صفحه 38:
* کاربرد پیشگیری داروبی به موقعيت ت محلو , گونه انگل,
حساسیت انگل در مقابل دارو, درصد پوشش مردم.
نوع دارو, مدت توزیع و نظم آن, نستگی:دازد.
* از مشکلات دیگر پیشگیری دارویی, هزینه زیاد. مشکل
توزیع وپذیرش مردم است. به علت وجود این مشکل‌ها,
پیشگیری دارویی همگانی در مناطق بومی در حال
حاضر توصیه نمی‌شود.
فقط در موارد استثنايى براى دو كروة آشیب پذیر
(یعنی زنان ایستن, به‌ویژه آبستنی Jol و کودکان سنین
پایین) پیشگیری دارویی تجویز می‌شود و همچنین به
افراد غیر ایمن_که به مناطق آلوده مسافرت می‌کنند
پیشگیری دارویی داده می‌شود.
صفحه 39:
* بیش از ۲۰ سال است که جهت پیشگیری بیماری به تهیه واکسن ر
آهمیت خاص داده می‌شود. ولی تهیه واکسن بسیار ؛ پیچیده و وق
است. برای تهیه واکسن مفیدی جهت پری همگانی راه درازی . در
تسس اننت:.آواکشی مالانا برای ۴ موحله از شین تکاخلی انگل بد
sly oho پلاسمودیوم فالسیپاروم (به علت وخامت وشیوع زین"
9-8 شده‌است که در زیر توضیح داده می‌شود:
* يكه واکسن برای مرحله اسپروزوبیت. عفونت مالاریا به دنبال ورود
اسپروزوییت از طریق نیش پشه آلوده صورت مىكيرد. اين نوع
واکسن سبب می‌شود که عفونت متوقف شود و از پیدایش علایم
بالینی و انتقال بعدی بیماری جلوگیری گردد.
* نوع دوم واکسن برای مراحل غیر جنسی انگل در خون تهیه
شده‌است و سیب از بین رفتن مروزوییت‌ها و مانع رسیدن آنان به
گلبول‌های قرمز خون می‌شود.
* سومين نوع واكسن سبب از بين رفتن سلولهای جنسی و مانع
انتقال ماوع سو تتود. بنابراين.يه :طون حستفیم سبي حفاطت فررد
واکسینه نمی‌شود.
صفحه 40:
جلوگیری از تماس پشه با انسان
دفع کننده‌ها
نصب توری 2
انحراف پشه‌ها از انسان به طرف حيوانها
صفحه 41:
مبارزه با لارو پشه‌ها و کاهش منابع لادوی
Mechanical) .,SulSo روشهای ٠
روشهای مکانیکی يا فیزیکی از قدیمیترین 5
روشهای مبارزه با لارو پشه‌ها و کنترل مالاریا به شمار
هدف. روشهای مکانیکی عبارت است از: GIS job می‌رود. به
جلوگیری از ایجاد لانه‌های لاروی, از بین بردن لانه‌های موجود
(Drainage) iS»; yb در اطراف اماکن انسانی از
پرکردن و از بین بردن گودال‌ها, حلب‌های خالی, حوض و
پوشش در یا سرپوش براي چاه‌ها و مخزن آب خانه‌ها.
کاشتن درخت اکالیپتوس در نواحی باتلاقی سبب خشک شدن
باتلاق می‌شود.
* کنترل شیمیایی:ترکیب‌های ارگانوفسفره
٠ روشهاى :(Biological methods) ..wlwcuw; به
کار گیری شکارچی‌ها (۳6۵۵۲0۲5ظ)
صفحه 42:
مبارزه با آنوفل بالغ
حشره کش‌ها
(Genetic manipulations) wil,» sbyvsy با اجرای
اين روش‌ها ‘ از حشره برای انهدام خود به کار گرفته
مىشود و تخريب و برهم زدن جمعيت طبيعى يشدها را
باعث می‌شود.
اين عمل ممکن است با به کار بردن زر نهاء مخرب
صورت گیرد مانند روش عقیم کردن (516۲۱12۵110۳0)
حشرهها يا تغيير SB eye Sh يا تبكر تال
ورائتی
صفحه 43:
۰ پلاسمودیوم فالسیپاروم: در مناطق گرمسیری و نواحی زیر
گرمسیری وجد دارد. اين تنها گونه از پلاسمودیوم است که
می‌تواند بیماری شدید و کشنده ایجاد کند.تخمین زده می‌شود
سالیانه حدود 1 ۷ نفر از مردم دنیا بر اثر بیماری
با این گونه پلاسمودیوم از بین می‌روند. پلاسمودیوم فالسیپاروم
گونه غالب در قاره آفریقا میباشد. چون انگل پلاسمودیوم
فالسیپاروم به سرعت تكثير می‌شود در نتیجه منجر به کم خونی
شدید می‌شود. به علاوه این انگل می‌تواند جلوی جریان خون در
رگهای کوچک را بگیرد و چنانچه اين عمل در مغز رخ دهد منجر
به مرگ می‌شود.
5 :كه اکترا در قازه اسيارى افريكاى ان
و بعضی از قسمت‌های ysl ديده مى شود. يلاسموديوم
ویواکس زمانی باعث مرگ می‌شود که طحال ورم کرده و پاره
شود.
صفحه 44:
* پلاسمودیوم اوال : که اکثرا در قاره آفریقا دیده می‌شود
(بخصوص در غرب آفریقا, جزایر واقع در غرب اقیانوس
آرام). این انگل از لحاظ زیست‌شناسی و ریخت‌شناسی
شبیه پلاسمودیوم ویواکس است. تنها تفاوتی که با هم دارند
اين است که پلاسمودیوم اوال می‌تواند افراید را که دارای
گروه خونی دافی منفی هستند را آلوده کند و همین امر
باعث شیوع زیاد بیماری بر اثر پلاسمودیوم اوال در قاره
آفریقا می‌شود. چون سیاهپوستان دارای گروه خونی دافی
منفی هستند. در عوض OF افرادی (یعنی کسانیکه دارای
گروه خونی دافی منفی هستند)به پلاسمودیوم ویواکس
مقاومت بیشتری دارند. خوشبختانه پلاسمودیوم اوال در
ایران وجود ندارد.
۰ پلاسمودیوم مالاریه: که در تمام نقاط دنیا دیده
می‌شود.
صفحه 45:
۰
دسته‌بندی میزان شیوع مالاریا
مالاریا در منطقه‌ای فرابومی محسوب می‌شود که
میزان بزرگی طحال در کودکان ۲ تا ٩ ساله هميشه
بیش از ۵۰/ است و علاوه بر اين, میزان بزرگی
طحال در افراد بالغ هم از ۸۵۰ تجاوز می‌کند.
مالاریا در منطقه‌ای تمام‌بومی محسوب می‌شود که
میزان بزرگی طحال در کودکان ۲ تا ٩ ساله هميشه
بیش از ۸۷۵ است ولی در افراد بالغ, به علت
داشتن ایمنی نسبی, از اين حد پایین‌تر است.
صفحه 46:
مقاومت ذاتى
بيماران مبتلا به تالاسمى و كمخونى
داسى شكل در برابر مالاريا مقاومت ذاتى
دارند.
چون انگل پلاسمودیوم برای رشد و تکثیر خود
به مقدار زیادی آهن نیاز دارد و در اين بیماران
به علت رسوب هموگلوبین یون آهن گلبول
قرمز کاهش می‌یابد بنابراین اين بیماران در
ترابر مالازيا مقاومتزتد.و عده 'خيلى كمي از
آنها مبتلا به مالاريا مى شوند.
صفحه 47:
تشخیص آزمايشگاهي مالاربا
۴ شناسايي و تشخیص انگلهاي خوني از وظایف مهم
آزمایشگاهها به شمار میأید .
5 در اين ميان تشخیص مالاریا به علت شیوع بیشتر در
ايران وهمچنین ایجاد عوارض شدید و گاهاً رگ در
صورت عدم تشخیص و درمان به موقع, از اهمیت
بسزایی برخوردارمی باشد.
۶ اگر جه بیماری در نواحی شرقی وجنوب شرقی ایران
خصوصا در مناطق غير شهری شیوع بیشتری دارد ولی
کلیه آزمایشگاهها میبایست در هر زمان آمادگي پذیرش
و تشخیص نمونه مشکوك به این بيماري را داشته باشند.
صفحه 48:
٠ با وجود پیشرفت آزمایشات تشخيصي و حتی
دستیابی به روشهای دقیق جهت شناسایی آنتی ژن
انگلها, کماکان روش تشخیصی قطعی بسیاری از
انگلهای خونی از جمله پلاسمودیومها مشاهده آنها در
گسترش خونی می باشد ۰
از آزمايشاتي نظیر یافتن آنتيباديهاي ضد انگل مالاریا
نیز می توان در برنامههاي غربالگري و یا شناسايي
خونهاي آلوده در دهندگان خون استفاده نمود.
* بنابراین با توجه به اهمیت تشخیصی ؟ گسترشهاي
خونی, کلیه کارکنان آزمایشگاهها میبایست از
روشهاي صحیح جمع آوری نمونه و تهیه گسترشهاي
خوني, تهیه رنگ و بافرهاي لازم. رنگآميزي مناسب و
در نهایت ويژگيهاي مرفولوژيكي انگلها آگاه باشند.
صفحه 49:
جمعاوري نمونه خون
اگر چه به محض شک به مالاریا در هر زمان جمع آوری نمونه الزامی
است ولی رعایت زمان خونگيري , شناسایی گونه و مرحله زندگی انگل
را امکانپذیرتر مى سازد.
بهترین زمان خونگيري در فواصل بين حملات لرز و قبل از شروع تب
شد و
معمولابدلیل عدم امکان یافتن انگل در يك نوبت خونگيري, جمعآوري
خون و تهیه گسترش می بایست تا سه روز متوالي هر 8-6 ساعت ادامه
يابد.
بديهي است که تهیه نمونه قبل از استفاده از هرگونه داروي ضد مالاریا
دارای ارزش تشخیصی می باشد.
تهیه نمونه خون از طریق خونگيري مويرگي و وريدي امکانپذیرمی باشد.
صفحه 50:
تهیه گسترش های خونی
* جهت تشخیص انگل از گسترش های ضخیم و نازک استفاده
شده و طبق توصیه CLSI(Clinical and Laboratory
(عاباا ۱66 5۲3۳006۳05 در زمان پذیرش بیمار نهیه حداقل 4
گسترش خوني شامل دو گسترش ضخیم و دو گسترش تازك
ضروری می باشد.
۰ گسترشهاي ضخیم امکان تشخیص عفونتهاي خفیف را
فراهم ساخته و در aly حجم زيادي از خون در زمان کمی
پررسی می گردد, اگرچه تشخیص گونه پلاسمودیوم در این نوع
كسترش ها به مهارت كافي نياز دارد.
* با بررسي كسترشهاي خونى نازك امكان تشخيص مراحل
“ne زندگي انگل و افتراق گونههاي مختلف فراهم می
دد
صفحه 51:
* طرز تهیه گسترش های خونی نازك همانند تهیه
گسترشهاي خوني معمول بوده که در
آزمایشگاهها به منظور بررسی سلولهای خونی
انجام می گردد. يك گسترش نازك مناسب
میبایست در ناحیه مركزي اسلاید واقع
شده .حاشيههاي كناري آن آزاد , در يك انتها
ضخیم و در
انتهاي دیگر نازك و طول قسمت نازك آن
حداقل 2 سانتیمتر باشد . این گسترشها در
دماي اتاق خشك شده و پس از خشک شدن می
صفحه 52:
* تهیه واه ضخیم بدو صورت امکانپذیر
در روش اول میتوان پس از تماس اسلاید با
قطره خون حاصل از خونگيري مويرگي با
چرخاندن اسلاید (یا با استفاده از زاتهای (Glow
خون را پخش کرده تا به قطر و ضخامت
مناسب برسد(قطر سکه دو ريالي و ضخامتي
که نوشتههاي روزنامه از پشت آن براحتي قابل
خواندن نباشد.) در صورت بزرگ نبودن قطره
خون ويا لخته شدن آن استفاده از اين روش
صفحه 53:
* در روش دوم چند قطره خون مويرگي یا
وريدي بر روي اسلاید قرار داده و با انتهاي
سواپ مخلوط و پخش شده تا به قطر و
ضخامت مناسب برسد. با چرخاندن دورانی
اسلاید به مدت30 ثانیه رشتههاي فیبرین
ازبين رفته که اين امر خطاهایی مانند جدا
شدن گسترش از اسلاید و یا محو شدن انگلها
پس از رنگاميزي بدلیل وجود رشته Sl
فيبرين را به احد اقل في زتتتاند.
صفحه 54:
8 گسترشهاي ضخیم میبایست در سطح صاف افقي و دماي اتاق
خشك شده ولی ثابت نگردند. در مناطق مرطوب میتوان از
انکوباتور 25) برای خشک کردن گسترشها استفاده نمود ولي
استفاده از دماي 7 ويا حرارت بدلیل ثابت شدن گلبولهاي
قرمز و عدم ليز كامل آنها توصيه نميكردد. اين كسترشها در دماي
اتاق در عرض 8-12 ساعت خشك ميشوند ولي با استفاده از ينكه
ميتوان اين زمان را به حدود 1-4 ساعت تقليل داد. در موارد
اضطراري جهت تشخيص سريع ميتوان كسترشها ضخيم را اندكي
تلاكتر از معمول #هية نمونانا ور كرون بيتس اعت ok
در بعضي از آزمایشگاهها خون حاوي EDTA سانتریفوژ شده ويس
از برداشتن يلاسما و بافي كوت , از لايههاي فوقاني گلبولهاي
قرمز و بلاسماي باقيمانده كسترش نازك تويه ميكردد. اين روش
باعث تغليظ انكلها و همجنين كاهش تعداد يلاكتها در كسترش مى
شود. کاهش پلاکتها امکان ايجاد خطاهاى تشخيصى را كاهش مى
دهد. گسترشهاي تهيه شده قبل از رنكآميزي ميبايست با متانول
خالص ثابت شوند.
صفحه 55:
5 8 24 Te
گیمسا مناسبترین رنگ جهت رنگآميزي انگلهای خوني میباشد و امکان تشخیص دانههاي
شافنر, که در بعضي از گونههاي پلاسمودیوم دیده ميشود, را میسر میسازد. اين دانه ها در
رنگآميزيهاي رایت یا رایت گیمسا بخوبي قابل تشخیص نمیباشند.
نکته مهم در تهیه رنگ, تنظیم ۳۲۱ بافر رقیقکننده( بافر فسفات) بوده که جهت تشخیص افتراقي
انواع انگلهاي خوني میبایست در حد 7-2/7 حفظ شود
از رنگ گیمسا با غلظتهاي مختلف میتوان جهت رنگ آمیزی گسترش ها متناسب با شرایط بیمار و
به منظور تشخیص سریع استفاده نمود بطور مثال در موارد اضطراري استفاده از رنگ با غلظت
7 به مدت 15 دقيقه و در ساير موارد به منظور رنگآميزي بهتر ساختمانهاي داخلي انكل
استفاده از غلظتهاي 9۵5/2 به مدت 45 دقیقه و یا 962 به مدت 60 دقيقه توصیه می گردد.
در پایان رنگ آمیزی , شستشوي اسلایدها با بافر دارای 2/7-7 ۳۱۱ کیفیت نهایی رنگ را بهتر
فینماید.
کنترل كيفي رنگ و بررسي کیفیت رنگ پذيري انگلها با استفاده از رنگآميزي گسترشهاي خوني
معمولی امکانپذیر می باشد که در صورت مناسب بودن رنگ پذيري گلبولهاي قرمز, سفید و
يلاكتهاء می توان از رنگآميزي مناسب انگلها نیز مطمتن گردید.
برای آگاهی از طرز تهیه رنگ و بافر رقیق کننده می توان از کتب مرجع یا دستورالعمل استاندارد
(15-۸)اگا استفاده تمود.
صفحه 56:
بررسي 5 گسترشهاي خونی تهیه
٠ بطور كلي در بررسي كسترشهاي خوني جهت
شنا سايي و تشخیص انگلها ابتدا از درشتنمايي کم و
متوسط (40x 910x) ميكروسكوب جهت يافتن
اجزا درشتتر نظیر شیزونت و گامتوسیت و Jl bilgi
درشتنمايي زياد 100 )جهت بررسي کامل
گسترش استفاده میگردد.
صفحه 57:
تشخیص انگلهاي خوني, خصوصاً چهارگونه
پلاسمودیوم که در انسان ایجاد عفونت نموده و
همچنین افتراق صحیح آنها از هم جهت انتخاب
درمان مناسب ضروزی است.
افتراق اين گونهها با استفاده از مشخصاتي نظیر
اندازه و شکل گلبولهاي قرمز آلوده, وجود يا عدم
وجود دانههاي شافنر. شکل و تعداد تروفوزوئیتها
در داخل گلبول قرمز و شکل گامتوسیتها
امکانپذیر بوده که معمولاً تشخیص قطعي با
استفاده از ز كنار هم قرار دادن چند یافته فوق
امكانيذير می گردد.
صفحه 58:
منايع
* دكتر عزيزى, فريدون؛ دكتر خاتمى, حسين؛ دكتر
جانقربانى. محسن؛ دكتر معتبر. منصور. اپیدمیولوژی و
كنترل بيماريهاى شايع در ايران- نشر اشتياق- جاب دوم
ISBN ۹۶۴-۹۰۷۲۲۰۹۲ ۹
* مهندس متولیان. سید علی. حشره‌شناسی پزشکی و
مبارزه با ناقلین. ۱۳۸۰
دکتر آریانپور کاشانی, منوچهر.فرهنگ آریانپور کاشانی.
انتشارات جهان رایانه ۰۱۳۸۴ ۹۶۴-۶۷۱۵-۵۶-۷ ۱55۱1
* غفرانی. محی‌الدین. ترجمه. سرگذشت اکتشافات
تصادفی در علم. مجله دانشمند. ۱۳۷۱
۰
صفحه 59:
+ Basic & Clinical Pharmacology. Bertram G.Katzung, MD, PhD- McGraw-Hill-eighth
edition y- -¥.ISBN 0-8385-0598-8
* Centers for Disease Control and Prevention http://www.cdc.gov/Malaria
+ http://www.dpd.cde.gov/dpdx/HTML/Malaria.htm
+ http://www.en.wikipedia.ora/wiki/malaria
+ http:/www.malariasite.com/malaria
+ National Library of Medicine.
http://www.nim.nih.gov/medlineplus/encyclopedia.htm!
* Gilles HM, Warrell, DA 19¥. Bruce-Chwatt's essential malariology. trd Ed.
Edward Arnold, London Boston Melbourne Auckland: \a¥. ۳۴۰ pages
+ Sedaghat, M. M., Linton, Y. -M., Nicolescu, G., Smith, L., Koliopoulos, G., Zounos,
A. K., Oshaghi, M. A., Vatandoost, H. & Harbach, R. E. (Y--*) Morphological and
molecular characterization of Anopheles (Anopheles) sacharovi Favre, a primary
vector of malaria in the Middle East. Systematic Entomology, YA: Y¥1-Yos.
+ Sedaghat, M. M. and Harbach, R. E. (¥--0) An annotated checklist of the
Anopheles mosquitoes (Diptera: Culicidae) in Iran. Journal of Vector Ecology. t-
۲۱: ۲۷۲۰۷۶۸۲۰۵