بررسی سبک رازی در معماری اسلامی

صفحه 1:
| Nghe - ELF digl> 9 eli rigla> 

صفحه 2:
موضوع پروژه: معمازی:اسلانی. نه هاى طاق و قوس و ۹ لا 00 ۳ الناز شاهعلى نيا 

صفحه 3:
۱ 

صفحه 4:
شیوه رازی و تاربخچه آن تغییرات سبک رازی و شباهت آن با سبک خراسانی اتمام شيوة رارق ویژگی های سبک رازی گچ بری و گچ تراشی شیوه رازی بنا ها و آثار تاریخی شیو رازی پررسی گنبد قابوس , رباط شریف , گنبد سرخ مراغه , گنبد کبود و برج طغرل 

صفحه 5:
تغییرات اسلوب معماری روندی تدریجی و آرام دارد. آغاز تغییرات در اسلوب خراسانی و نزدیک شدن آن به سبک رازی از دوره ی لل زیار و سامانیان ضورت گرفته است. شیوه رازی دومین سبک معماری اسلامی در ایران می باشد. که اوج آن در دوزه ی سلجوقی بوده است,چون اولین بناها در شهر ری (راز) احداث گردیده, به سبک رازی معروف است. اصلی ترین و متنوع ترین سبک مععاری ایرانی سبک رازی است شیوه رازی نجت تاثیر سیک بارسی و بارنی قرار دارد 

صفحه 6:
شهر ری یا راز محل پیدایش و رشد شیوه رازی است. در این دوره بنا به نقل قول های موچود بسیار آباد بوده , بنا به گفته های کتاب هفت اقلیم اين شهر دارای شش هزار مدرسه و خانقاه. 700 مناره. 400 حمام. 5 بخ چاه, 450 عصار خانه و ... و حدود یک میلیون و نیم جمعیت بوده است که همه بر بزرگی این شهر دلالت دارند. این شهر با حمله مغولان ویران شد و به قولی تعداد کشته شدگان و اسرا بالغ بر 700 هزار نفر بوده است. 

صفحه 7:
تغییرات سبک رازی احداث گنبد احداث ایوان و پلان های 4 ایوانی حذف فضای شبستانی و ستون های آن 

صفحه 8:
‎soe‏ بت ‏خراسانی ‏در پایان شیوه خراسانی بناهایی وجود دارد که بیش‌تر به سبک رازی شباهت دارند. بنای مقبره امیر اسماعیل سامانی, مزار ارسلان جاذب و متاره ایاز با وجود اشتراى زملنی با سبک خراسانی, بناهای نخستین در شیوه رازی محسوب میگروند. سبک رازی مشخصات معماری گذشته را در کاربری‌های جدید به کار برد. در لین دوزه با فراوانی‌های انواع معماری روبرو هستیم. ‏در این سبک از معماری‌های قبل از اسلام الگو گرفته شده و ساخته گردیده‌اند. 

صفحه 9:
الك اتمام شيوه رازى آنچه مسلم است دوره رازی را می‌توان رنسانسی برای ایران قدیم به حساب آورد. اما متأسفاته با حمله مغول به اين کشور اکثر آثار اين دوره تابود گردید. دونالد ویلیر معماری سلجوقی را شکل ابتدلبی سبک ابرلنی مفولی می‌داند. محمد کریم پیرتبا این شیوه را سبک آذری نامیده است. شبوه آذري را می‌توان بر معماری اسلامی ایرانی در دوره ابلخانان (مفول) منطبی ساخت. پیرتتا می‌تویسد پس از اینکه هولاکو در سال ۱۲۵۹/8۶۵۷م در مراغه مستقر شد, معماری ایرانی ترقی کرد. در پی دگرگونی‌های سیاسی, اجتماعی و اقتصادی در جامعه شیوه رازی نبز تغییر کرد و پایان یافت و سرانجام سبک آذری زاده شد. 

صفحه 10:
OPE eed ee eer 

صفحه 11:
ویژگی های شیوه رازی ¥ در شیوه رازی طاق و گنبد بسیار پیشرفت کرد و به چای تاق ساده آهنگ که در شیوه خراساني باب بود از تاق های چهاربخش, کاربندی, تاق چهار ترک بهره گیری شد. ۲ گنبدها به روش های گوناگونی ساخته می شدند. ۲ کنبد رک که در شمال ایران ساخته می شدند ( برج قایوس) ۲ تخستین تمونه گتبد نار[ در برج های خرقان) ۷ گنبد های دو پوسته. 

صفحه 12:
ویژگی های شیوه رازی ۲ فضای ایوانی ۲ مصالح اولیه آجر ” ساخت زوج مناره بر ايوان جنوبى استفاده از تزئینات ( گچ پری, آجرکاری. گر هسازى. كاشى خشتى) % ساخت ایوان ( پلان ایوان مربع شکل می باشد) ¥ استفاده از طا ق های جناقی (تیزه دار) | 12 ۷ ساخت گنبد و متعلقات آن ( گوشواره و فیلپوش ), گنبدها بر پشت ایوان جتوبی ساخته می شده است. 

صفحه 13:


صفحه 14:
اجن ا ين نقد بو ور اناری های مش در معل رسک كر طشك ل طشك ابا سیم با افو شکل مورد نظر برش داده و بعد از خشک شدن کامل, به کوره می بردند. آجر های پیش بر از نظر سطح در دو نوع ساده و نقش دار تهیه می شوند. 

صفحه 15:
نیارش در شیوه رازی در شبوه رازی ساخت تاق و گند بسیار پیشرفت کرد و گونه های چفد تبز دار برای اناق و كنيد به كار رفت. به جای ‎GE‏ ساده آهنگ (که در شیوه خراسانی باب بود) از تاق های چهار بخش, کاربندی, تاق چهار ترک بهره گیری شد. 

صفحه 16:
گچ بری و گچ تراشی شیوه لا رن 

صفحه 17:
گچ بر: 0 شیوه رای ۳ کر و ی امد و آنرا می ریختند. سیس هنگامی که سفت می ‎LT oats‏ بهتکه هایی با شکل ویژه می بریدند و همچون کاشی معرق کنار هم می چیدند و نگاره اي پدید می آوردند. تمونه این نوع گچبری در مشهد اردهال و ای و ار * انواع گچبری‌ها 1 گچبری شیر شکری با برجستگی کم 2 گچبری برجسته با برجستگی بیشتر 3 گچیری برهشته با برجستكى زياد 4 گچبری زبره با برجستگی بیشتر بدون ساییدگی گوشه‌ها 

صفحه 18:


صفحه 19:
گوته ای دیگر از گچ بری (گچ تراش) بوده که در شیوه های دیگر کمتر به کار رفته است. روش کار بدین گونه بوده که گچ را با رنگ های گوناگون به هم می آمیختند و آن رامی رستند سپس هگامی که سفت مشده لن راابه ننک هاین با شکل مزه میبریدند و همچون کاشی معرق کنار هم می چیدند و تگاره ای را پدید می آوردند تمونه اين كار در مشهد اردهال کاشان یافت ميشود. همچنین در محراب مسجد میدان ساوه که متاسفانه بخشی از آن را کنده و برده اند. 

صفحه 20:
رازيى سم 

صفحه 21:


صفحه 22:
آثار شیوه رازی مقبره ی امیر اسماعیل سامانی در بخارا گنید سرخ مراعه مره ی امیر ازسلان جادب در مشهد برج رسگت در سواد کوه مازندران برج لاجيم در مازندران برج طغرل در شهر ری برج علاءالدين تكش در ورامين برج مقبر ه های خرقان در همدان برج اردکان در گرگان برج مهمان دوست در دامغان 

صفحه 23:


صفحه 24:
از آثار مهم به شبوه رازی میتوان به برج قابوس اشارة نمود. يرج گنبد قابوس بنابی تاریخی از سده ات پلتدترین برح تمام آجری جهان به‌شماز میلید بر قراز تهداى خاكى كه نزديك به بانزدة متر از زمين باندتر است قرار دارد. بلندای بنا به همراه پی آن ۷۲ متر می‌باشد. اين بنا در سال ۳۷۵ هجری خورشیدی و در زمان پادشاهی کاووس بن وشمگیر و در شهر گنبدکاووس که پایتخت پادشاهان آل زیار آن دیار بوده, بنا گردیده‌است. 

صفحه 25:
کنید قانوس حاوی دو بحش پی پا بای بست بنا و بدنه و گنید مخروطی مبباشد. بدنم گرد بیرونی کنید کادا کنبد قابوس = بين ابن ترک‌ها که در سمت‌های آن و به فاصله‌های برابر از یکدیگر قرار دارند. از پای بست بنا شروع و نا زیر سقف گنبدی امتداد می‌یابد و ترک‌ها با کوهه‌ای آجری پر شده است. بالای اين ترک‌ها (به جز در ورودی) به میزان ۱,۳۴ متر از یکدیگر فاصله دارند. قطر درونی گنبد به بلندای ‎٩‏ متر و ۷۰ سانتیمتر و قطر آن از کف ترک‌ها به بلندای ۱۴ متر و ۶۶ سانتیمتر و بلندای قطر آن از بالای ترک‌ها یا به گفته‌ای قطر پای بست آن ۱۷ متر و ۶ سانتیمتر است. 

صفحه 26:


صفحه 27:
کتیبه های 

صفحه 28:


صفحه 29:
رباط شرف رباط شرف کاروانسرایی در ۴۵ کپلومتری شهر سرخس است که به شیوة رازی ساخنه شده و نام معمار آن استاد محمد طرائقی سرخسی ذکر شده‌است. این کاروانسرا از ارزشمند ترین بناهای دوره سلجوقی در قلمرو معماری ایران است. : 2 

صفحه 30:
طبق مدارک و متون تاریخی بانی بنای کنونی «شرف الدین ابوطاهرین سعدالدین عل القمی» است که میتی حکونت مرو و سرانجام صدرات سلطان سنجر را برعهده داشت. با توجه به کتيبة موجود بنای رباط به سال ۵۳۹ هجری قمری در زمان سلطان سنجر سلجوقی با مصالح آجر و گچ ساخته شده‌است و بی‌شک یکی از شاهکارهای هنر ایرانی به‌شمار می‌رود. 

صفحه 31:
معماری رباط شرف این بتا دو صحن دارد و هر صحن دارای چهار ایوان به شکل چلییا (صلیب) و شبستان می‌باشد و همچنین آجرچینی و کتیبه‌های آن جلوه ویژه‌ای دارد. در اين رباط چند مسجد و محراب دیده می‌شود که همه با کتیبه‌های گلی و گچی تزئین شده‌اند. کتیبه‌ها عمدتاً باقی‌مانده از دوران سلجوقی هستند. در وسط رباط حوض بزرگ, در اضلاع جنوبی دو اصطیل برای استراحت اسب‌ها و در اطراف دهلیزهایی برای اسکان مسافران وجود دارد. 

صفحه 32:
معماری رباط شرف ‎Gl ۴‏ ها در این ساختمان آهنگ و گاه چهار بخش و کلنبو نیز میباشد. ۴ برای تامین آب مسافران کار جالبی لتجام می شده است. به طور کلی تامین لب کاروانسرا به دلیل دور افتاده بودن و عدم دسترسى به قنات دشوار بوده است. آب در اين كاروانسرا به وسيله آب باران تامين مى شده است به كونه اى كه بام ها به سوی ناودان های شره ای در میاسرا شیب دارند زیر ناودان ها لگنچه های سنگی است که با جوبی آب را به آب انبار کاروانسرا مپرساند ,اب لتبار شده به مصرف مپرسیده ادست. 

صفحه 33:
عناصر کاروانسرا ۷ جایگاه هایی به صورت اتاق انفرادی ¥ در مقابل آنها ایوان های کوچکی قرار دارد 3 ورودى داراى ايوان و سردار بود ۲ بقیه بنا کاروانسرا یک طبقه و در یک سكوى بالائر از زمين 

صفحه 34:


صفحه 35:
کاروانسرای رباط شرف 

صفحه 36:


صفحه 37:


صفحه 38:
گنبد سرخ مراغه ‎ee ee‏ گنبد سرخ یکی از قدیمی‌ترین بنای دوره اسلامی در استان آذربایجان شرقی می‌باشد که در قسمت جنوب غربی شهر مراغه قرار 550-55 

صفحه 39:
آنچه از اين کتیبه‌ها برداشت می‌گردد اين است که بنای گنبد سرخ در سال ۵۴۲ هجری به‌دستور «عبدالعزیز بن محمود بن سعد بدیم* رئیس آذربایجان در دوره ی سلجوقیان و به وسیله ی ‎oa) 6S Gene‏ بن بندان بن محسن معمار» ساخنه شده‌است. 

صفحه 40:
معماری گنبد سرخ با شروع ساخت این بنا دوره ی رازی در معماری ‎dln!‏ به پایان رسیده و اين بنا نقطه ی عطف و شروع معماری آذری می‌باشد که تلفیق آجر و کاشی و استفاده از کاشی در تزیین بناهای تاریخی در ایران از مشخصه‌های این دوره‌است. به‌طور کلی گنبد سرخ بنایی مریع‌شکل است متشکل از سردابه و اتاق اصلی که بر روی سکوی سنگی قرار دارد و به وسیله ی هفت ردیف پله می‌توان به آن دسترسی یافت. پنج پله در جلوی سکو واقع شده و پله ی ششم و هفتم جزء آستانه ی درگاه محسوب می‌شوند. 

صفحه 41:
معماری گنبد سرخ اين گنبد دارای ۴ ضلع بوده, کتیبه ی ضلع شمالی نشانگر اسم و القاب بانی گنبد و تاریخ احداث بنا می‌باشد و کتیبه ی ضلع شرقی و جنوبی آن آیات قرانی و ضلع غربی آن حاکی از نام سازنده ی بنا می‌باشد. کارشناسان مبرات فرهنگی معتقدند اين بنا قبل از رصدخانه مراغه برای تعبین ماه‌های سال و ساعات روز کاربرد داشته و سوراخ‌های ایجاد شده بر ضلع‌های این بنا نشانگر اين امر است. 

صفحه 42:


صفحه 43:


صفحه 44:


صفحه 45:


صفحه 46:


صفحه 47:
است. 

صفحه 48:
‎uP SAS QUAY 1S aloes.‏ مخروطی بوده که در گذر زمان از بین رفته‌است. این کنبد از ده بخش سردایه و لتاق اصلی تشکیل شده‌است. ‏از کتیبه ی گچبری‌شده ی داخل سردابه احتمال می‌رود گنبد کبود به‌عنوان یک برج مقبره ساخته شده‌باشد؛ به‌همین دلیل این گنبد به قبر مادر هلاکوخان نیز شهرت یافته است. کلماتی همچون «الله», «والحمد» و ... با فرم‌های مختلف به‌خط کوفی و به روش‌های استامبی از عناصر تزیینی نقش‌بسته بر دیواره‌های سردابه ی برج می‌باشند. ‏تزیینات بدنه ی بیرونی گنبد کبود به‌شکل قطاریندی و فرم‌های هندسی و ‎aw‏ ردیف مقرنس ساده‌است و دیوارهای داخلی آن ‏دارای تزیینات نقاشی به‌رنگ فیروزه‌ای بوده که در گذر زمان از بین رفته و فقط بخش کمی از آن‌ها باقی مانده‌است. 

صفحه 49:


صفحه 50:


صفحه 51:


صفحه 52:
جزئيات .نماى كنيد 

صفحه 53:


صفحه 54:


صفحه 55:
برج طغرل در شرق آرامگاه ابن بابوبه در خبابان ابن بابویه شهر ری واقع شده‌است و از آثار به جا مانده از دوره ی سلجوقیان می‌باشد. در برخی متون این محل, برج خلیفه بزید نامیده شدهاست. به اعتقاد برخی از کارشناسان این برج شبیه عقربه‌های ساعت بوده و می‌توان از رود,ت 

صفحه 56:
کاربرد برج طغرل I J ۳ v ‏استفاده در شب‌های تار با استفاده از روشن کردن آتش بر باروی بلند آن برای راهنمای مسافران جاده ابریشم که از جانب‎ خراسان به جانب ری می‌آمدنده بوده و در روز اجتیاجات ‎tial‏ ۳ برج طفرل ویژگی متحصر ه قره دیگری به نام ساعت آفتابی 

صفحه 57:
ارتضجبهيا دكود بلزئتر علغاضل(بدون احتساب كتبد مخروطی شکلی که امروزه اثری از آن نمانده). دارای دو درب چوبی است که با گل میح‌های آهنی ترئین شده اند با وود از درب اصلی این مجموعه. طاق‌های آجری زیبایی را میبینید که اگرچه برای عصر معاصرهستند اما سعی شده با معماری لین بنا همخولنی داشته باشد. اگر از بالا به اين برج نكاه كنيد متنوجه خواهيد شد بدنة برج با مهارت خاصى به صورت ستاره چتد پر ساخته شده است. در دو طرف اين برج دوسردر چنوبی وشمالی وود دارد که به صورت قرینه روبه روی یکدیگر و بر روی نصف‌والنهار قرار گرفته اند. این سردرها ,قوسی‌ها و همچنین فضاهای تو خالی همگی دلیلی بر استقامت این برج هستند. 

صفحه 58:


صفحه 59:


صفحه 60:


صفحه 61: