بررسی و تحلیل مصادیق بوم گرا خانه لاری ها و خانه رسولیان

صفحه 1:
کارگاه معماری بومی معما اری بومی نقد خانه رسولیان و خانه لاری ها و خانه دکتر آیت اللهی |فروردین98 

صفحه 2:
خانه رسولیان یزد 

صفحه 3:
اقلا خانه های قدیمی از نظر وضعیت استقرا نوعا در جهت قبله قرار دارند. جهت گیری از نظر اقلیمی شرایطی را به وجود اورده است تا فضاهای تابستانی و اتاق های زمستانی به طرزی منطقی پیرامون حیاط مرکزی قرار كيرند. ‎blo‏ مرکزی اصلی ترین فضاى خانه هاى يزدى است. حوض اب در وسط حياط كه ابعاد ان به حداكثر مى رسد و انررّى خورشيد را در خود جاى مى دهد. باغجه ‏و پريشه ها با درختان کم اب خواه همچون ‎ol‏ ‏انگور, انجیر,مورد و عناب و بعضا پسته و ضمن تامین سايه و ايفاى نقش زيبا فقر رظلويت محيظ را ‎SIS‏ ‏می کنند. به عبارتی همه عناصر متشکله حانه بزدی دست به دست هم می دهند تا اقلیمی کوچک و قابل زیست برای انسان فراهم سازند. 

صفحه 4:
‎soy sh ab bo‏ مکانی برای انواع بازی های محلی و سرگرمی و تفریج کودکان و نوجوانان است. داربند ( داربست) درختان انگور به گونه ای طراحی می شوند تا در نابستان به صورت چتر مانع ورود تابش خورشید به فضاهای مسکونی شوند و در زمستان در حالت عریان بدون برگ نعمت خورشيد را به درون اتاق ها هدايت مى كنند و نور و كرما مى بخشند. در اغلب خانه هاى يزد تالار وجود دارد كه به صورت صفه و ایوان بزرگ محلی برای گذران ساعات شب و عصرهای تابستان است. اتاق ها با نام های سه دری, ‎By‏ دری. هفت دری, اوراسی. شکم دریده. ازهم تفکیک می شوند که هرکدام در پاسخگویی به نیازهای ساکنان خانه مسئولیتی مشخص دارند. 

صفحه 5:
الا در مکتب معماری یزد (حرمت) و (حجاب) یک اصل تلقی می شود. حریم خانواده از تجاوز سمعی و بصری به دور است. هیچ خانه اصیل یزدی را نمی توان یافت دید نامحرم به درون ان ممکن باشد. هشتی, کرپاس, دالان و دیوارهای بلند, نحوه ارایش و ساماندهی فضاهای گوناگون دورادور حیاط به گونه ای است که مفهوم حجاب را به کامل ترین وجه نشان می دهد. به نحوی که ساکنان خانه به دور از چشم اغیار در ارامش, اسایش و امنیت و ایمنی زندگی می کنند. این شیوه طراحی در عین حال در تابستان های گرم حداکثر سایه را در خانه فراهم میکند. اتخاذ روش های ساختمانی مناسب, انتخاب مواد و مصالح سازگار با اقلیم. همچون نماسازی اب سیمگل و دم گیری گچی, زیبایی, اسایش و دوام و ... را به ارمغان می اورد. 

صفحه 6:
ارا ا وراد روم ا ار و بزرگداشت میهمان بوده است. در خانواده هایی که از تمکن مالی برخوردار بوده اند و یا به اقتضای شغفل صاحبخانه حیاط ویژه و مستقلی برای میهمان در نظر ‎wo‏ گرفتند این حیاط های اختصاصی به بیرونی معروفند که در مقایسه با اندرونی به معنای فضای کاملا خصوصی اهل خانه تمیز و تفکیک هستند. خانه های تجاری و روحانیون رده بالا به لحاظ ضرورت های شغلی دارای بیرونی و اندرونی بوده است. ‎Sho ails‏ التجار, خانه شفیع پور, خانه لاريهاء خانه ايت الله صدوقی, خانه ‎al‏ هاشم اقا, خانه علی اقا شیرازی از اين نمونه است. 

صفحه 7:
در غالب خانه های یزدی زیر زمین پیش بینی شده که به عنوان فضای زیست در تابستان محل ای واه وا ایا ار انا ایا می شده است. طراحی انها به گونه است که از طریق ارتباط با بادگیر, حیاط, چوب, گودال باغچه در تابستان گرم منطقه, محیطی ارام و مطبوعی بت سردر ورودی خانه م ا ‎pee ee‏ مختلف بر سردر خانه برای تبرک و تیمن نقش می بندد. کوبه های در خانه ها معمولا به دو صورت متفاوت بر دو لنگه در نصب می شوند که هرکدام با توجه به نوع صدای ان به خانمها و اقایان اختصاص داردو لازم به از فضای پشت بام خانه در 

صفحه 8:
‎sl OLE‏ از ‎sh al‏ قدیمی یزد به دلایل تفاوتی در کنار هم ترکیب سده اند و مجموعه های ارزشمندی را به وجود اورده اند. مجموعه فامیلی عربها در محله فهادان, مجموعه فاميلى اولياءدر جنب مسجد امير چقماق, مجموعه فامیلی شیرازی در کوی نان و مجموعه فامیلی لاريها در کوچه ایا ار ۱ 

صفحه 9:
خانه رسولیان یزد 8 این خانه که بیش از يك قرن از عمر آن مي‌گذرد. در یزد واقع شده و شامل دو بخش متمایز به صورت پیروتی واندرهي است ‎bls‏ بيرونى محل يديراي أن ميهمانان و 7 ‎eb‏ مراسم روضه خواني حضرت ‎Aa‏ عسي (ع) و کات نی بر از ۲ شيشه‌هاي رنگین, حوض خانه, تالار, زیرزمین و بادكير. فصاهای ؟اصلی کسمت روني را تشكيل مي‌دهند احباظ اندروتی که بعش کاعلا خصوصي اخانه است شامل اتاق‌هاي ‎aw‏ دري, پنج دري, ارسي, تالار, کرک و اد الست كه ببرامون بای ‎Sips,‏ ‏و مشجر با حوضي وسیع در میان آن قرار گرفته‌اند. در قسمت تحتاني اتاق‌ها تالار, کلاه فرنگي, زیرزمین‌ها و جوي لب قرار دارند که هر کدام: براي 

صفحه 10:
در خانه رسولیان ورودی با استفاده از عقب نشینی از گذر تعریف می شود. در معماری معاصر به طور معمول به منظور ایجاد حریم؛ با عقب نشینی در ورودی و ایجاد فضای باز و استفاده از درختچه هاء حریم صوتی و بصری لازم را تامین می نمایند. ورودی در خلنه رسولیان با عقب نشینی تعریف ‎es‏ 

صفحه 11:
الا خانه رسولیان داراي حمام سنتي است که حد فاصل یاط بيروني و اندروني قرار دارد. این خانه يکي از خانه‌هاي ارزشمند يزدي است که در سال 1368 به صورت وقف در اختیار دانشگاه یزد قرار گرفت و پس از مرمت. به عنوان هسته اولیه دانشکده معماري و شهرسازي حیات نوین خود را آغاز کرد. ۳ هم اکنون بخش‌هاي متنوع این خانه قديمي به فضاهاي آموزشي تبدیل شده و با خريداري واحدهاي مسكوني همجوار آن که هر کدام از آنها نیز دارای ارزش معماري هستند, مجموعه ی فرهنگي, تاريخي, آموزشی ممتازي را به وجود آورده‌اند که در سطح شاخص است. اس عدامی هازی» ۵ ی ی لا حال مل از فش 

صفحه 12:


صفحه 13:


صفحه 14:


صفحه 15:
كا ربری 8 اين خانه در محله "سهل بن علي" در مرکز بافت قدیم شهر یزد قرار دارد. "این بنا در سال 1283 هجري شمسي - مصادف با سال هاي آخر حکومت سلسله قاجار- به همت مرحوم "حاح میرزا کاظم ‎‘law,‏ ' و به دست استاد "محمد حسن محمد رحیم" ساخته شد. 8 خانه رسولیان تا چند سال پیش مسكوني بود. در حال حاضر, دانشکده معماري یزد در آن مستقر است. 

صفحه 16:


صفحه 17:
آرامگاه پدر معماری ایران دکتر پیر نیا در این خانه که اکنون دانشگاه معماری يزد می باشد قرار دارد . ‎blo‏ اندرونی بخش که کاملاً خصوصی خانه است شامل اتاق های سه درى ارسی تالار , کلاه فرنگی و بادگیر است که پیرامون حیاطی بزرگ و مشجر با ‏دی ی مه ی شاك اا ‎ 

صفحه 18:
دالان و ورودی فضای بینابینی برای اتصال فضاها به بکدیگر است که در لن سلسلله مراب نور و دسترسی لحاظ می شده است. این فضا به طور معمول برای ملاقات و ‎lea‏ کوتاه مدت مسایگان استفاده می شده و از دید مستقيم به داحل خانه جلوگیری می کرده است. 

صفحه 19:


صفحه 20:


صفحه 21:
دالان و هشتی در خانه رسولیان این پرده های فضایی باعث شده مخاطب با روندی آرام و گام به گام و عبور از فضاهای متنوع به حیاط خانه برسد. لین مقدمات با عبور از سردر و هشتی آغاز می شود بو موس ‎i‏ 1 ۲ ۱۱ 5 ; ‏که‎ elke et فشني 05 در فضلیی که خودی را از 2 ناخودى جدا مى كند. 

صفحه 22:
پله و راهروهای ارتباطی ‎Hl‏ پله ها عنصر ارتباطی بین فضاهای بسته اتاق ها با فضای باز حیاط است که ایجاد حریم می کند راهروهای ارتباطی مفصل ارتباطی ایجاد کننده حریم میان فضاها است. 

صفحه 23:


صفحه 24:


صفحه 25:


صفحه 26:


صفحه 27:
حیاط اندرونی و بیرونی 

صفحه 28:


صفحه 29:


صفحه 30:
اقلا رنگ‌های قرمز, سبز , آبی و سفید شیشه‌ها علاوه بر این که با انعکاس نورخورشید, زیبایی خاصی به اتاق می‌بخشد؛سیب دور شدن حشرانی چون پشه نیز می‌شود. این شیشه‌های رنگی مانند شیشه‌های زفلكسى ام رورت کر ات ارات ۷ فراهم می‌سازد و مقدار روشنایی روز و نور خورشید را به طور قابل ملاحظه‌ای تعدیل می‌سازد و این مورد نیز از جمله راهکارهایی است که انسان در مقابله با خشونت طبيعت در اين بعش از سرزمین ایران انديشيده است. ينجرهها علاوه بر دريافت نور. در تغيير دماى هواى داخل نيز تأثير فراوانى داشتداند؛ مخصوصاً زمانى كه آفتاب به طور مستقيم به داخل بتابد. اثر حرارتى ينجره خيلى بيشتر از ديوارها بوده است و فضای داخل بلافاصله گرم می شود علاوه بر این استفاده از سطوح شیشه‌ای نیز در اين امر بسیار موّثر بوده است. 

صفحه 31:


صفحه 32:
#ا طرح هايى كه در ساختن پنجره های مشیک به کار برده می‌شود نیز اغلب به گونه‌ای بوده که نور داخل اتاق را تنظیم می‌کند. پنجره‌های نور شدید خارج را یش کرده و آن زا تعديل و ا ور همدى آن را به داخل اتا تاق عبور می‌دهد. كاهى براى در و پنجره‌های مشبک شيشه نيز به كار پرده می‌شود که از بین روزنهاء نوركيرها و گل‌جام‌ها می‌توان به ساخت درهای ارسی اشاره كرد كه علاوه بر زيبايى در هنر ارت ادن فرايند را نيز مدنظر داشته ی از هنرهایی است که ارزش و جایگاه خاصی در جوامع مختلف داشته است مه علت داشتر. رز منه فراوان 

صفحه 33:
Sana, ۳ DN ASG 

صفحه 34:


صفحه 35:
بررسی ویژگیهای بومی در خانه رسولیان انتظام کالیدی انتظام فضایی و عرصه بندی فرهنگ توجه به ترکییب پر و خالی, امكان ارتباط پا فضای باز از دو سو يا دو حياط توجه به جهت كيرى و كشيدكى بهينه ساختمان سایه اندازی با ايجاد خلل و فرج و شكستكى توجه به تتاسیات در و پنجره سردری شاخص و هشتی پرکار و دالان ورودی تفارن بنا استفاده از پوشش گیاهی مناسب جهت کاهش گرمای هوا نورگیری مناسب ساختمان با استفاده از روزن و بنجره های مناسب توجه به جهت گیری مناسب ساختمان به منظور استفاده از نور و باد مطلوب استفاده از سایبان مناسب استفاده از حوض و باغچه جهت برودت هوا استفاده از مصالح بومی حضور بادگیر در ساختمان نفکیک فضای عمومی و خصوصی رعایت سلسله مرانب قضایی انتظام فضایی بین فضای بیرونی و اندرونی توجه به ابعاد انسانی و اندازه انسان در نظر کرفتن نیازهای استفاده کننده از نظر نیاز او به حریم خصوصی و أمنيت توجه به اعتقادات ايرانيان در طراحی ساختمان توجه به حریم قضاهای خصوصی در طراحی در نظر گرفتن نیازهای انسانی در طراحی 

صفحه 36:
خاز نه لا )4 بها در یزد - 3) وره قا ayle 

صفحه 37:


صفحه 38:


صفحه 39:
la ‏شناخت‎ : اين خانه قدیمی در شرایط اقلیمی گرم و خشک خطه کویری شهر یزد و برروی لايه ‎jl wb‏ رسوبات با ترکیبات ماسه ای مستحکم که حاصل ابرفتها و رسوبات دیرینه ی است. 0 مقاومت در برابر اين يديده طبيعى نايايدار 

صفحه 40:
1# موقعيت فعلى الا این بنا در مرکریب یکی از قدیمی ترین بافت های ‎oe ee‏ واقع شده است.با اجرای طرح هایی که جدیدا از سوی شهرداری ناحیه تاریخی شهر یزد و هماهنگ با میراث فرهنگی در حال اجرا می باشد مشاهده ‎ope rem et SAC heey nee‏ ۱[ ‎oun gti soni oilers ale‏ 5 

صفحه 41:


صفحه 42:


صفحه 43:
تاریخچه بنا اقلا لین خانه قدیمی با قدمتی حدود ۱۵۰ سال را دارا می باشد. و از بناهایی با معماری سنتی احداث شده در اواسط دوره قاجاربه می باشد و متعلق به یکی از تجار برچسته بوده که به لاریها شهرت داشته اند و تا اواخر دوران پهلوی اول و رونق و ابادانی خاص یک خانه اعیانی را دارا بوده است که از ان پس چند دهه ای به علت موروئی شدن مدروكة ‎CEs, es‏ های فراوانی به آن وارد شده است. از سال ۱۳۶۳ سازمان میراث فرهنگی ان را از اقای علی یزدی نژاد خرید و اقدامات مستمر و حساب شده ای بر مبنای بارسارى و احياى أن نعود ويه جهت احاظه و نظارت بيشتر بر اين مكان ‎ieee‏ 0 مكل را اس کف 

صفحه 44:
مشخصات بنا رفرم کلی این خانته از مساختارهای معماری اصیل و سنتی کوید پیروی شده و الگوهای صحیح مردم و فرهنگ زندگی ساکنان آن در آن زمان رعایت شده است. الا مصالح به کاررفته نیز کاملا منطبق بر موازین معماری اين مرزو بوم بوده و غالبا از خشت ‎sols dhs‏ و گاه د کم بر ساره سا اسفاده شده است. 

صفحه 45:
نوع بهره برداری و خصوصیات بارز 8 ابتدا عملکرد اصلی خود را داشته است و عملکرد فعلی ان این است که به یک فضای اداری تبدیل شده ارت یگ ولرر را ری ‎Im‏ وتان کار این ار در مره رداری بل را می توان واقع شدن در مرکز یکی از بالاترین بافت ‎od sh‏ شهری یزد دانست که موجبات گسترش خدمات و ترددهای معمول و ‎lab‏ درک و اعمال نظر ‎sy iene‏ ین مح رلا یرای این آناان که در صعوعت متولی و حامی نیز می باشد بوجود اورده است 

صفحه 46:
عوامل ‎ie‏ بنا ونوع لا براساس یکی از شاخص های معماری اصیل این خطه که همان درونگرا بودن آن است در لین بنا هم تا قبل از ورود به داخل خانه از معابراطراف تنها بادگیر رفیع ‎wo Lil‏ توان رویت کرد اما در قرارگیری داخل فضاهایی مثل هشتی, ‎OYE‏ پنجدری. سه دری و مطبخ و حتى حياط خواهیم دید که چه تزئینات متناسب و زیبایی برگرفته از تلفیق فن معماری و همگون ساختن تناسبات به کار رفته هاست. 18 تاب بندی و سیمگاکاری - کاربندی بالای درگاه ها- ايجاد ستونها و سرستونهاى رفيع طرفين تالار و ازهمه ار کاس کی پر کل اناق ها نا سلف ای ار ی ان ی ان در 

صفحه 47:


صفحه 48:


صفحه 49:


صفحه 50:
معرفى خانه لارى ها لا ‎ols‏ 1( قدمت : 130 سال کاربری اکنون : سازمان میراث فرهنگی شهر یزد اجزای خانه : دو حیاط بزرگ و کوچک - مجموعه از دان ها و تالارها و اتای ها یک سرد و هشتی در وا در يس اتاق هاى رو به حياط 

صفحه 51:
يلان طبقه همكف 

صفحه 52:
۱-هشتی. ۲-حیاط مرکزی» ۳زمستان نشین» ۳- تابستان نشین» ۵- بادگیر, ۶- اتاق» ۷تاق زیر بادگیر, ۸جهارنشین. ‎-٩‏ 

صفحه 53:
Gwe abl dps Lad qo (ol ‏وبود فضاماع فدماتي در پشت اتاق هان‎ 

صفحه 54:
( 1 ماهه دوم ) جنوب شرقی 

صفحه 55:
تاثير باد هاى مطلوب و نامطلوب بر روابط لا ‎Lalas‏ Tp 4 a وجود حیاط مرکزی در خانه [اری ها عدم تاثير باد نامطلوب در داخل حياط مركزى استفاده از فوای مطلوب داخل حياط توسط اتاق ها 

صفحه 56:


صفحه 57:
( بو اساسن مودار انرژی‌خور شید وت ابش ی افتم بر سطوح قانم) زمستان : ‎tise‏ ۲ جنوبی ۳ شمالی ۶ شرقی در زمستان بیشترین انرژی را دیوار غربی و کمترین انرژی را دیوار شرقی می گیرد . ) تابستان : ۱. جنوبی ‏ ۲. غربی ۳ شرقی 5. شمالی ( در تابستان بیشترین انرژی را دیوار جنوبی و کمترین انرژی را دیوار شمالی می ‎(as‏ 

صفحه 58:
در سمت شمال حياط كه آفتاب مايل زمستان به آن مى تابد ( يناه ) . واز كرماى بيشترى برخوردار است لاتابستان نشين 

صفحه 59:
زمستان نشين لا عمق فضاها كم و نور * را از بیرون می گیرد. ابعاد پسنجرم بمستا * فضاها از لبه شروع تمی شوند * در تابستان نشبن عشب مستي جهت ايجاد سايه 

صفحه 60:


صفحه 61:
وجود اختلاف ارتفاع بین تابستان نشین و زمستان نش 

صفحه 62:


صفحه 63:
* ‏بدنة دیوایها از ختو گلو جر بم سه حليل‎ leo ۱ . در منطفع بع وفور يا ۲ تهیه ی آن‌ظ آرزان است: كمه كرماممديط يبرامون بنا با مدتيمان تاخير از دنه فا گذشته و ا در طى وز دير كترم موشوند و شبحیر هرا خود را پس‌می‌دهند در نقیجه بافختعدیل نوسان‌حرایتدر طی‌شبان روز در ساختمان‌می‌شود * محال در و ينجرم و ‎i g soled‏ آفقی‌در داخل‌سقفانچوب * محان پیو ۳ 

صفحه 64:
رنگ مصالح مصرفی بنك مصاح به كار بردم شده در بنا بايد روشنباشد تا بتواند مقدار * زیاحی‌از انرثمخويشيد را منعكسكند . . * ينك روشنناك تهترين ينك مصال انتذابود,ر منطقم ى كرم و نشك است 

صفحه 65:
ل ضخامت دیوارها خنامتدیوایها باید بسم گونه ای‌باشد كم بتواند در مقابل* تابش‌طولانی‌نور خویشید مقاومتکند . * جدایه فایی‌که رو به باد نزمستان‌ستند و فمچنین‌آن‌هابی‌که . ووبى تابشييادند بايد خنیم باشند 

صفحه 66:
۶ ومين کف ابنیه و نصوها حیاط پایین تر از سطح معابر سرداب 

صفحه 67:
لا كف ابنيه و خصوصا حياط يايين تر از سطح معابر ۱. استفاده از خاک كود برد ارى شده در صورت مناسب بودن براى ساخت خشت و احداث ساختمان ؟. كافش تبادل حرارت بين داخل و خارج بنا و كافش نوسان درجه حرارت ۳ هوای سرد شب در آن جا ذخیره شده و ایجاد هوای مطلوبی در روز ۶. مقاومت بفتر ساختمان در مقابل نیروی زلزله 0 ربخته شدن آ: 

صفحه 68:
لا سرداب سردابودر زير قسمتقابستان نشنقرار دارد . * * در فصل كرم حمامسرد اببه علتاين كه در زيرزمين استاز * وجود حوض ركبو مجايىور وصىبادكير باعثافزايشيطوبتو .بروحتدر اينفضاى شود 

صفحه 69:
فضای نشیعن در زیر قسمتزمستان نشین‌قرار دارد . * * به عنوان یک مدل‌گرم از تن استقاده می‌شده است. . * ساختماندر قسمتهمستان نشین به یمین متصل است 

صفحه 70:
سرداب 

صفحه 71:


صفحه 72:
لا. ايده ضاى خاصی طراحی peal ‏كنبد دو يوسته‎ ‏حياط مركزى‎ زمستان نشين و تابستان نشين سرداب و فضاى نشيمن 

صفحه 73:
= ۳ اس ب انیار یلها 

صفحه 74:
لا كنبد دو يوسته از لحاظ كاهش تبادل حرارتى بين داخل و خارج بنا از كنبديك يوسته عملكرد بشترى دارد زيرا هواى نسبتا راكد بين دو يوسته مانند عابق از تبادل حرارتى جلوكيرى مى كند . 

صفحه 75:
لا بافت شصری و روستایی 1 بافت شهری و روستایی بسیار متراکم 2 فضاهای شهری کاملا محصور 3 کریه های باریک و ناس ل وه 4 ساختمان ها متصل به هم 5 نجوه ی استقرار مجموعه های زیستی بر اساس جهت آفتاب و باد 

صفحه 76:
لا فرم بنا كليم ى بناها بم صويتكاملا درون كرا و محصور .1 ۲ کلیه ی بناها دارای‌دیاط مرکزیو آغلبتن‌ها دارای زیرنمین. ایوان‌و بسادگیر ۲ کفابنیه و نحوها حیاط پایین‌تر از سطح سعابر 2 ابتفاع اتاق‌ظ نسبا زیاد 0 طاق‌ها غالا قوسرو گنبدی 1. دیوایها نسبتا قطور 

صفحه 77:
1 جهت قرارگیری ساختعان در این‌صناطق جختبنوبت | جنوبشرقی .1 ۲ آبین‌جشتبرای‌به حداقل‌بساندن نفوذ حرایت‌ناشیاز تابش‌لفتاب در بعداز ظهر به داخل‌ساختمان صناسب تین جشته حسوب‌می‌شود 

صفحه 78:
1 اصول رعایت شده در معماری بومی اقلیم گرم و خشک ‎ag‏ طاق ظرفیت . كرم و ‎iy‏ متراکم ‎meds || ae | et lee |g | cess || oe oS‏ ‎aly‏ 

صفحه 79:


صفحه 80:


صفحه 81:


صفحه 82:


صفحه 83:


صفحه 84:


صفحه 85:


صفحه 86:


صفحه 87: