صفحه 1:
بهداشت حرفه ای در کارگاه های
قالی بافی
استاد راهنما؛:مهندس قلی زاده
گرد آورنده:علی محمد رضایی
صفحه 2:
صنعت قاليبافي ازقدیم ازمهمترین
صنایع دستي دراغلب روستاهاي
ایران بوده است و قالي يكي از
مهمترین و با ارزشترین اقلام
صادراتي کشور مي باشد و علیرغم
سوددهي زیاد , کارگران این صنعت
درشرایط بسیاربد محيطي وكاري
قراردارند.
صفحه 3:
ols نورنامطلوب و شرایط نا
وارگونومیکی است. بنابراین بايد he
شود
خوشبختانه از سال 1376 مرکز سلامت محیط وکار
وزارت بهداشت ,درمان وآموزش پزشکی به منظور بهبود
وضعیت سلامت شغلی قالیبافان طرح بقا را در کل کشور
توسط واحد های بهداشت محیط وحرفه ای مراکز
بهداشت به مرحله اجرا گذارده است
صفحه 4:
هدف :
۳ حفظ و ارتقاء سطح سلامتي و افزایش
آگاهي هاي بهداشتي قالیبافان - ومشارکت
در بهسازي كارگاههاي قاليبافي wt
بهداشتي روستايي
اهداف اختصاصم
- آموزش موازین بهداشت حرفهاي
- بهسازي کارگاههاي قاليبافي
- انجام معاینات پزشکی وتشکیل
پرونده پزشکی به منظور پیشگیری از
عوارض شغلی 3 all. خدمات درماني
.. ۱۱8 ۵۸1 .۰
صفحه 5:
عوامل زیان آور محیط کارگاههاي قالي
بافي
+ عوامل فيزيكي : نور نامطلوب ,
«عوامل شیمیایین:: گزدوغبان - رعطاسن:پونسي با خواد
شيميايي (درصورت تهیه نخ, پشم والیاف قالي وانجام رنگرزي
درمحل کار ) + عوامل ارگونومیک :وضعیت
تامتاستب بدنزدن جینآکار؛ کازااتکن عصلات واه
نامناسب
* ابزارکار تامناسب. : استفاده مداوم از ابزارکار دستي
نامناسب
+ عوامل بیولوژیک : باکتریها (سیاه زخم ,کزاز. سل )
#عوامل كاناكي : عوارتناناشي از سفوظ وصريات حاضلة
از وسایل و ابزار کار
صفحه 6:
بیماریها ومخاطرات ناشي از عوامل
ol; اور در محیط کار قاليبافي
صفحه 7:
اختلالات بينايي ناشي از کمبود نور :
كارقالي بافي يك کارظریف ودقیق محسوب شده و
بنابراین میزان احتیاح به نور درقاليبافي بیش ازنیازبه
روشنا بس دركارهاي معمؤلاي انست :ما اقلت 1 اقديم كه قال
بآقان ابه سمب عدم اكاهسي :و مازع دلأيال ركوو رار طاته
sla دود اندود و باديوارهايي گلي ( داراي انعکاس نور بسیار
پایین ) وباحداقل روشنايي مشغول بکارند. کمبود نور و
روشنايي علاوه برخستگي اعصاب سردرد , سرگیجه و بروز
مشكلاتي براي چشم بویژه خستگي وکاهش میزان بينايي
میگردد .گاهي دراثرنتابیدن نور طبيعي آفتاب ممکن است
کارگران دچار پوكي استخوان شوند .
صفحه 8:
تدابيرايمني وبهداشتي جهت رفع مشکل مذکور
مساحت پنجره ها باید یک پنجم مساحت کارگاه باشد
+ دیوارها وسقف باید صاف , بدون ترک خوردگي
ویه رنگ روشن باشد ( براي انعکاس نور بیشتر )
* استفاده از چراغهاي فلورسنت ورشته اي ي جهت
روشنايي عمومي کارگاه و استفاده از چراغ 100 تا
0 وات براي نوردهي موضعي در پشت سر
قالییاف به شرطي که نور يكنواختي در محل كار
ایجاد نماید توصیه مي شود ( نگهداري صحیح
چراغها)
صفحه 9:
* لامب هاي نصب شده در کارگاه
به هيج وجه نباید در میدان دید
قالیباف قرارگیردچون سبب
خيرگي وخستگي زودرس چشم
کارگر شده و عوارض چشمي را
بوجود مي أورد.
صفحه 10:
عوارض اسکكلتي عضلانی:
1- تغيير شكل دادن استخوان هاى زانو
به صورت كج شدن آن » ورم مفاصل
پا .
2- تنگ شدن کانال زایمان در لگن
خاصره زنان که باعث اشکال در زایمان
طبیعی و لزوم عمل سزارین می شود (
احتمال سزارین یک زن قالیباف 4برابر
صفحه 11:
3- تغییر شکل مهره ها و ستون فقرات به
صورت خمودگی آن به طرف خارج در اثر خم
شدن روی دارهای قالی و خم شدن روی قالی
هنگام قیچی کردن خامه ( بیماری
کیفوزیس ,لوردوزیس ؛ واسکلیوزیس دیسک کمر
(«
4- ورم مفاصل انگشتان ؛تغییر شکل آنها در اثر
گرفتن تارها با دست و جلو کشیدن و گره زدن
خامه ها .
صفحه 12:
تدابيرايمني وبهداشتي جهت رفع مشکل
مذکور
* نصب دارقالي بایدبه صورت عمودي
ومحکم باشد تاازبروز حادثه جلوگيري
شود
* استفاده از ابزار کار مناسب 3
شده مثلا" براي گرفتن تار قالي 2
وبافتن از سيخكهاي us
ستفاده شود تا ازمفاصل انگشتان
محافظت نمايد
* سرویس به موقع ونگهداري مناسب
ابزار کار و خوداري از بهم رب
صفحه 13:
بایت کالی باید تالي ISO IDR
افقي پیچیده شود تا قالیباف مجبور
به بالا نگهداشتن بازوها و يا بالا
بردن سطح نشینگاه که موجب
آویزان شدن پاهاي او خواهد شد ,
نگردد .
* استفاده ازنيمکتهاي قابل تنظیم
ومجهزبه تشکچه ويشتي مناسب
wal wis صتاست تر آق جلة كبرق از
صفحه 14:
+ فاصله پایین نورد دار قالي از
زمین 50 تا 60 سانتي متر باشد
بطوري که مانع دراز کردن پاهاي
قالیباف نشود
+ دارقالي ووسایل قالي بافي باید
سالم وبدون شكستگي باشد .
صفحه 15:
ناراحتي هاي ريوي
درانرتنفس هواي پرزآلود كارگاههاي
صفحه 16:
تدابيرايمني ug oe ee رفع
مشکل مذکور
* تعبیه هواکش در محل کارگاه جهت
تهویه عمومي ضروري است
* براي جلوگيري از ورودگردوغبار
مضر استفاده از ماسک تنفسي براي
صفحه 17:
دقت زیادقالیباف درهنگام انجام کار
وانجام كار طولانى مدت بدون
استراحت می تواند باعث خستگی
وعوارض روانی شود .
همچنین دستمزد کم در برابر ارزش
کار ارائه داده شده از طرف بافنده
وذ mee. Cc . 1 .عت eee أت 1ه
صفحه 18:
تدابيرايمني وبهداشتي جهت رفع مشکل
مذکور
* تغییرطرح ؛ رنگ واندازه قالي هرچندوقت یکباربه
منظورایجادتنوع درکاروبالابردن رضایت شغلي
کارگران
* براي هر2ساعت کاريك ربع وقت استراحت
درنظربگیرند
+رعایت ضاعات کار ( 8 تتاعت در روو )با استراخت
کوتاه مدت دربین کار
* نرمش وورزش سبک پس از هر فعالیت قاليبافي
دررفع خستگي وکاهش عوارض اسكلتي عضلاني
مفید است
صفحه 19:
پرداخت دستمزد متناسب cules Lb
وهمچنین سهیم کردن بافندگان در سود
نهایی باعث دلگرم شدن آنها و ارائه كار
صفحه 20:
سياه زخم
تماس كاركران قاليباف با يشم
وموي حيوانات آلوده ممكن است
آنها رادجاربيماريهاي سياه زخم
نمايد .
صفحه 21:
تدابيرايمني وبهداشتي جهت
رفع مشکل مذکور
* ضدعفوني نمودن پشمها قبل
ازاستفاده ضروري است , باید پشمها
را ازمحلي خريداري نمود که
ضدعفوني شده باشد .
8 درهنگام بريدكي درناحيه دست
بلافاصله محل زخم را با مواد
ضدعفوني كننده (بتادين ) ضدعفوني
صفحه 22:
مسموميتهاي ناشي ازرنگ
رنكهاي شيميايي بكاررفته درنخ ویشم
قالي بسيار = است ودراثر تماس
تدابيرايمني وبهداشتي جهت
رفع مشكل مذكور
* خودداري از بردن نخهاي قالي به
‘slay نیرت ععهه . به 9" ماج
صفحه 23:
[] از آنجائیکه شرایط بهداشتي بعضي
معرض بيماريهاي چون سل و راشي
تیسم و نرمي استخوان مي باشد .
اکثرا مشاهده مي گردد مادراني که کارآنها
قاليبافي است از ابتداي روز بچه هاي
شیرخوارخودرا همراه خود به کارگاه میبرند و تا
غروب آفتاب از آنها در کارگاه نگهداري مي
کنند . این بچه ها چون از يك سو در معرض تابش
اشعه آفتاب نیستند و از سوي دیگر تغذیه آنها
ناكافي است دچار بيماري راشي تیسم مي شوند
صفحه 24:
ورزشهاي لازم براي پيشگيري از بيماري
درقالیبافان در زمانهاي استراحت بین کار
gies هاي:سبات گردن:و کمن ومفاضل دستها و
نشست و برخاست بمدت 5 دقیقه براي کاهش
عوارض يك جا نشتن
براي کاهش خستگي چشم لازم است چشمهاي خود
زا براي جند لحظه بستة و كمي بادست تمين انها زا يه
نرمي ماساز دهيد سيس براي لحظاتي به دور دست
نكاه كنيد .
عضلات سرشانه را به طرف بالا آورده و تا ده
بشمارید سپس رها کنید ( اين حرکت راچندمرتبه
درطول کارتکرار کنید )
صفحه 25:
ee See ee ee ee اد
دراز کردن پاها در زمان استراحت بین
J
هنگام خوابیدن پاهارا دراز کرده و زیر
پاها یک بالش قرار دهید ( این عمل ازبروز
واریس جلوگيري مي کند )
در فواصل زماني معین ماهیچه هاي پا را
منقبض کرده وسپس رها کنید ( اين عمل را
چند با تکرار کرده - ازسفت شدن مایع ow
بافتي زانو جلوگيري مي کند )
صفحه 26:
معایب دستگاههای دار قالی
1- سقوطظ بافتده از زوی كله بو بتتكسةكن دست ونا
2- سختی بالا رفتن و پایین آمدن بافنده از روی تخته و
بالظطبع عنم مایل بدبانین آمدق :جوت اتراحت..
3- عرض كم و لخت و برهنه بودن تخته و ناسالم بودن
به صورت قطعاتى از جوب به هم ميخ شده نه يك تخته
عناقى و مقس
4- عدم استفاده از زير بايى .
5- يخش شدن كرد و غبار يشم و كرك در سر تا سر
كاركاه با توجه به ارتفاع منطقه بافت.
صفحه 27:
6- بد نشستن قالیباف به صورت دو يا چهار زانو به
دلیل نبودن فاصله بین تخته و قالی برای آویزان
كردن ياها و خم شدن و تغییر ستون فقرات .
7- بالا پودن سطح کار نسبت به دست قالیباف و
pac تسلط کافی بر کار و در نتیجه ابتلا به درد
شانه و دست ,
8- احتمال سقوط شانه کوبنده و قیچی و چاقو و
نقشه و شکستن آنها یا برخورد به اطفال و افراد
زیر قالی و ایجاد خسارت جانی و مالی
صفحه 28:
مشخصات بهداشتی حفاظتی دار
قالی استاندارد
1- ترینان الم وسنانست نا قامتله هار رلب: 151۶720
سانتی متر.
2- داشتن زیر پایی (چهار پایه ,صندلی ؛ متکاء كف
زمین يا طناب , لوله , تخته اضافی روی پله های
پائینی تخته نشیمن ) به نحوی که ساق پا نسبت به ران
حالت 90 درجه داشته باشد .
3- تخته صاف و بدون درز و چوب محکم با پهنای بیش
از 35 سانتیمتر .
صفحه 29:
4- روکش تخته مناسب شامل : یک لایه ابر
با رویه چرمی و انداختن پتو تشک سرتاسر
تخته .
5- دار قالی عمود بر سطح زمین و محکم
نصب شود و مایل نباشد که باعث خم شدن
قالی باف و مشکلات کمری شود