صفحه 1:
علم و هنر پیش بينى» شناسایی» اندازه گیری» ارزیابی» کنترل و ارزشیابی عولمل و شرایط زیان آور محیط کار و انجام مراقبتهای
بهداشتی و درمانی؛ تامین؛ حفظ و ارتقاء سلامت جسمی و روحی کارگران می باشد.
پیش بینی: بدست آوردن اطلاعات لز عوامل زیان آور محیط کار با توجه به نوع شغل
شناسایی: اندازه گیری عوامل زیان آور با استفاده از تجهیزات و دستگاه های اندازه گیری
ارزیابی: تجزیه و تحلیل نتایج اندازه گیری و مقایسه آنها با لستاندلردها و نتیجه گیری در مورد مطلوب یا نامطلوب بودن شرایط
کار
ارزشیابی: بررسی میزا ن اثر بخشی اقدامات کنترلی انجام شده
صفحه 2:
اهداف بهداشت حرفه ای:
٩ امین حفط و ارتفا سامت سای روانی و لماح کر کار
* پیشگیری از بیماریها و حوادث ناشی از کار
انتخاب کارگر مناسب برای محیط ( تطبیق کار با انسان) و در صورت عدم امکان» تطبیق انسان با
کار
بیماری شغلی:گروهی از بیماریها که بعلت کار ایجاد می شوند یعنی عامل مولد آن کار است.
صفحه 3:
انسان سالم
مثلث تولید
ماش سالم
ابزار کار سالم
صفحه 4:
مهمترین معاینات معمول در بهداشت حرفه ای:
)- معاینات پیش از استخدام: سابقه خانوادگی» شغلی و اجتماعی» معاینه دقیق بدنی,آزمایشات مختلف» عکس قفسه سینه و
نوار قلب
(- معاینات دوره ای:بطور معمول یکبار در سال و در بعضی مواجهه های شغلی هر ماه یکبار مانند تماس با سرب و
رنگهای سمی و رادیوم و گاهی روزانه مانند کار با دی کروماتها صورت می گیرد.
©- معاینات اختصاصی
معاینات در زمان تغییر شغل
©- معاینات در زمان بازگشت به کار
2 معاینات معلولین و تعیین قدرت کاری آنها
صفحه 5:
ارگونومی:
داندی که در آن ابزار کار محیط و شرایط کار برای انان و يه تناس نوان و ظرفیت های جمی و
روانی او تنظیم می شود.
مثال افراد دچار آنمی» هایپرتاسیون و زخم سپتیک با مواد سربی نمی توانند سر و کار داشته باشند.
صفحه 6:
دسته بندی عوامل زیان آور محیط کار:
))عوامل فیزیکی محیط کار: صداء ارتعاش» گرماء سرماء روشنایی» فشار» پرتوها و...
0)عوامل شیمیایی محیط کار: به 6 دسته تقسیم بندی می شوند:
گاز و بخار
مواد جامد: مواد ذره ای و آتروسل( پراکندگی ذرات جامد یا مایع در فاز گازی مانند هوا)
©)ععوامل بيو لوزيكى محيط كار: ويروسهاء باكتريهاء انكهاء ریکتزیاها و قارچها
عواملمكنيكى( اركونوميك) زيانآور محيط کار: وضعیتف امطلوببدنیدر هنگام كارء وارد شدنفشار بسيشاز(©
حد بر لندلممخاصو نبود تناسبجسمانىو رولنىويينلنسانو كار مانند كار در ارتفاع و لبزار كار و... كاه
صفحه 7:
عوامل فیزیکی محیط کار:
ارتعاش:
توسط انواع وسايل و ابزار الكتريكى و بادى( هواى فشرده) دستى كه بوسيله كاركران صنايع ساختمان»
معدنی» سنگبری و ... انرژی ارتعاشی زیادی ایجاد و به دستها و بازوی کارگر انتقال پیدا مى كند.
تماس مداوم فرد در محیط با ارتعاش زیاد» آسیب نسوج نرم دست» کاهش کلسیم استخوانهای کف دست و
استئوآرتریت مفاصل دست و بازو و سرانجام آسیبهای عروقی را سبب می گردد.
صفحه 8:
در فرکانس 000 تا 00000 هرتز در دست پدیده سپید انگشتی ( (Lasher Prager را سبب می گردد. و بیشتر در انگشتان دست ها دیده
می شود که علت آن کم خونی موضعی انگشتان دست در اثر ارتعاش و فشار وارده از گرفتن ابزار و تنگ شدن مجرای رگهای دست
می باشد. و علائم رنگ پریدگی» درد » خارش؛ مورمورشدن و تورم را دارد.
اين عارضه 9-6 سال يس از مولجهه دیده مى شود عنوان های دیگر این عارضه بیماری چکش هرای فشرده» دست مرده یا پدیده
رینود می باشد.
عوارض دیگر شامل:
< درد در ناحیه مچ دست. مفاصل آرنج و شانه ها
الاغرى عضلات كف دست
7 تشدید عوارض سرما
صفحه 9:
تدابیر حفاظتی:
0) میرا کردن ابزار از درون
میرا عردن ارتعاش مين دنه ابزار و حست کار گر( بوشش بزار با استیک ۰ استندء از 2:2۰ ۳
=
لاستیکی و قرار دادن ماده میرا بین بدنه ابزار و دسته آن)
9) هدایت ابزار از فاصله دور( هزینه بر)
#) کاهش زمان اثر پذیری روزانه از طریق اتخاذ روشهای مدیریتی از جمله چرخش شغلی
صفحه 10:
فشار :
فشار در سطح دریا ۲۵600 ,میس می باشد با افزایش ارتفاع از سطح دریا فشار هوا کاهش می یابد.آثار کاهش
فشار را بر روی خلبانان» کوهنوردان و ساکنین کوهستانهای مرتفع می توان دید. در ارتفاع 60000 متری تا
COOO متری اختلاف بين فشار داخل و بیرون هواپیماها زیاد نبوده و احتمال خطر کم فشاری وجود ندارد.
در حالت عادی تعادل بین فشار هوا و گازهای موجود در بدن برقرار است و گازهای بدن یا به حال آزاد می باشد
( حفره های بینی» گوش» سینوس هاء معده یا روده ها) یا در مایعات بدن ۰ بویژه در خون بصورت محلول در می
ید اما در فشار های حیلی کم هرا گر های موجود در پدن ملس شده و حل شدن گر هار مددات Ba Eats ga
و اين گازها مایل به خروج از مایعات را دارند و ایجاد عوارض می کنند.
صفحه 11:
:عوارض ناشی از کار در فشار کم
اگر فشار هوا ی حبابچه های ریوی کم شود گازهای محلول در خون بتدریج از آن خارج می شوند تا تعادل موجود برقرار بماند اگر
کاهش فشار کم و تدریجی باشد اين تعادل صورت می گیرد اما اگر کاهش فشار سریع باشد كازها به مايعات و بافتهاى بدن خصوصا
بافتهای چربی و عصبی رفته و ایجاد عوارض می کنند. که به آن بطور کلی آثروآمبولیزم گفته می شود. و باعث احساس کرختی و
مورمور شدن اندامها؛ سوزش و خارش پوست بیشتر در مجاورت مفاصل زائو و شانه و گاهی فلج یک اندلم یا فلج نیمه بدن و تاری
دید را باعث می شوند.
فشار آمدن به پرده صماخ و برجستگی ان به طرف خارج که پس از تعادل فشار به محل خود بر می گردد.
افزایش تهویه ریوی و افزایش دفعات تنفسی و حجم هوای تتفسی باعث آنوکسی می شود.
صفحه 12:
:عوارض ناشی از کار در فشار زیاد
بازاء هر UD متر که به عمق دریا نزدیک می شویم یک اتمسفر به میزان فشار هوا افزوده می شود یعنی
فردی که در عمق 0 متر زیر آب قرار گرفته فشار هوای 0 اتمسفر و در عمق 000 متری فشار 5
اتمسفررا تحمل می کند.
با افزايش عمق حجم ریه ها کاهش می یابد چون فشار وارد بر آنها افزوده می شود. غواصی» کار در ..
اتاقکهای زیر آب. حفر تونلها در زیر آب و نصب پایه پلها و بنادر از مشاغلی هسنند که فرد در معرض
افزایش فشار اتمسفر قرار می گیرد.
صفحه 13:
:عوارض ناشی از کار در فشار زیاد
در زمان افزایش فشار هواء ازت درجات متفاوتی از تخدیر یا نارکوز را بوجود می آورد.
در عمق 00 متری احساس نشاط می کند.
در 656-00 متری خواب آلوده و در 000-200 متری قدرت جسمانی اش کاهش می یابد.
در پایینتر از 260 متری نارکوز ازتی مشابه مستی با الکل به فرد می دهد.
در فشار بالاتر از فشار جو ,م() در خون حل می شود و در زمان بالا آمدن بصورت حباب هوا در آمده و از
راه ریه خارج می شود اگر این حبابهای هوا در مغز و قلب ایجاد شود ایجاد آمبولی کرده و سکته های قلبی و
مغزی را سبب می شود.
صفحه 14:
:عوارض ناشی از کار در فشار زیاد
درد مهم مفاصلء تهوع. استفراغ » خارش و سوزن سوزن شدن پوست» سوزش پشت جناغ سینه» فلج
یکطرفه بدن» ضایعات مفصلی و استنوآرتروز از عوارض ناشی از کار در فشار زیاد از جمله غواصان
می باشند.
در فشار زیاد اکسیژن هم ممکنست تشنج و اغماء رخ دهد.
۳
i
١
روش رفع فشار در غواصان قرار دادن آنها در داخل یک محفظه يرفشار و سيس كاهش تدريجى فشار تا
فشار سطح دریا می باشد.
صفحه 15:
عامل زیان آور فیزیکی گرما:
منابع تولید گرما:
وسایل و ماشین آلات گوناگون
© فرایندهای تولید
9 تابش نور خورشید
<©- وسایل روشنایی مصنوعی
0 انسان و شرایط جوی محیط کار
صفحه 16:
:عامل زيان آور فيزيكى كرما
كاركران در معرض كرما شامل كاركران نانوابيهاء شيرينى يزى «gales cla صنایع فلزی؛ جاده سازى و
ساختمان سازی» كشاورزان و... ميباشند.
در كاركران در معرض مداوم گرما افزایش 1 درجه سانتیگراد دما باعث افزایش ضربه از ضریان
قلب دردقيقه می شود.
صفحه 17:
مرش لس از
هوارض خقیف: سوختگی پوسته جوش گرمابی( یدیل بسته شدن دهانه غدد عرق)
جوش گرمایی: کارگران محیط های گرم بعلت عدم رعایت بهداشت فردی جوشهای ریز قرمز رنگ بر روی
قفسه سینه آنها ظاهر می شود. که راه پیشگیری استحمام و رعایت بهداشت فردی می باشد.
عوارض شدید: کرامپ عضلانی - گرمازدگی- ضعف گرمایی
صفحه 18:
)- کرامپ عضلانی: اين عارضه در کارگران با کار سنگین در محیط های گرم مانند کارگران معادن » کوره
های ذوب فلزات» شیشه سازی و مزارع نیشکر دیده می شود.
علائم: شامل سردرد و سرگیجه و سپس دردهای شدید و ناگهانی ابتدا در ماهیچه های دست و بازو سپس در
ماهیچه های پا و شکم می باشد
علت: عرق زباد و از دست دادن آب و الکترولیتهای بدن خصوصا سدیم می باشد.
درمان: دور کردن بیمار از محیط گرم و دادن مایعات نمک دار و در محیط های بزرگ گذاشتن قرصهای
نمک 0 گرمی در کنار آب سرد کن ها .
صفحه 19:
:عوارض شدید ناشی از گرما
2 گرمازدگی: اين عارضه در گارگرانی که در معرض تابش مستقیم آفتاب کار می کنند مانند
کشاورزان» کارگران ماهیگیری و راه سازی دیده می شود.
علائم: آغاز بیمار ناگهانی بوده. بیمار بیهوش و سیانوزه است( لبها کبود است) پوست بسیار گرم و
خشک» نبض تند و درجه خرارت بدن گاهی تا 430 درجه سانتیگراد می رسد.
علت: ناتوانی مرکز تنظیم حرارت بدن در مغز بعلت تاثیر مستقیم حرارت می باشد.
صفحه 20:
:عوارض شدید ناشی از گرما
0 ضعف گرمایی یا خستگی مخصوص:
علائم: شروع بیماری با ضعف»خستگی و سر گیجه بوده و اسهال و استفراغ وجود دارد پوست مرطوب
۱
و درجه حرارت بدن DOIG درجه و نبض تند و موضعی بوده و فشار خون کاهش می یابد. 5
م
علت: ضعف گردش خون در جبران مايعات از دست رفته و در نتيجه تعريق مى باشد.
درمان: ارجاع به مراكز بهداشتى و درمانى
صفحه 21:
زروشهای کنترل گرمایی
کاهش فعالیت جسمانی: کاهش سوخت و ساز و در نتیجه تتش گرمایی
تغییر تماس کارگر با گرما : ایجاد برنامه منظم استراحت و نگه داشتن حرارت در پایین تر از 06 درجه
سانتیگراد
تنظیم برنامه کاری در اوقات خنک روز
تهیه آب خنک 16-(0) درجه سانتیگراد و آب آشامیدنی حاوی /) درصد محلول نمک
نصب دستگاه تهویه
حفاظت در برابر شرایط آب و هوایی: استفاده از شیشه های بازتاب کننده در پنجره ها و عایق گذاری دیوارها و
کف محل کار
صفحه 22:
:عامل زیان آور فیزیکی سرما
درجه حرارتهای مطلوب به نوع کار و شدت فعالیت بستگی دارد. اما درجه حرارت 20 با رطوبت
0 درصد و جریان هوای 40 o/s مطلوب ترین شرایط برای زندگی است.
واکنشهای فیزیولوژیک بدن برای مقابله با سرما:
الف- انقباض رگهای محیطی
به رز صومی در تمام مامیچه ها جهت افزایش تولید حرارت و افرايش حرارت ناشی ار دخلنهای
هورمونی ( تیرونید» آدرنالین و نور آدرنالین)
صفحه 23:
:عوارض ناشی از سرما
0- کهیر: بدنبال اثر هوا یا آب سرد روی قسمتهای باز بدن که با خارش و مورمور شدن همراه است.
2 سرخی: قسمتهای در تماس با سرما که قرمز و دردناک می شود.
سرمازدگی: با ثر سرما بر بافتمای پوست ایجاد و در جریان خون ایجاد اختلال موضعی می کند. غالبا از
انگشتان دست. پا و بینی شروع می شود با رنگ پریدگی» کاهش حرارت موضعی و از دست رفتن حس درد و
لمس و در صورت تداوم سرما یخ زدگی و مردگی بافت و سپس خواب آلودگی و افزایش فشار خون و در پایان
اغماء رخ می دهد.اصطلاح ژلور به يخ زدگی انتها های بدن گفته می شود.
علاوه بر موارد بالا سرما باعث ایجاد بیماریهای عفونی» حساسیتهای تننسی( سینه پهلوء برونشیت و آسم) و حوادث ۱
نیز می گردد.
صفحه 24:
:؛عامل زیان آور فیزیکی روشنایی
:منابع نور
0) منابع طبیعی نور: نور خورشید مهمترین منبع طبیعی نور است
طرح پنجره کارگاهها: در امین روشنایی روز کارگاهها باید نور طبیعی به كليه نقاط کارگاه برسد
از تابش مستقیم نور به چشمها جلوگیری شده و از ایجاد خیرگی جلوگیری شود.
جهت افزايش بازده روشنايى سقف و قسمتهاى بالايى ديوار كاركاهها برنك روشن و قسمتها يايينتر برنك تيده ||
35
تر باشد.
بهترین نوع پنجره در کارگاهها آن است که تا نزدیک سقف ادامه پیدا کند. نور تابیده شده از پنجره بهتر است
از بشت و سمت جب به محل كار بتابد.
صفحه 25:
:عامل زیان آور فیزیکی روشنایی
صفحه 26:
۳
ديوارهاى محل كار
000000
صفحه 27:
:عامل زیان آور فیزیکی روشنایی
:منابع مصنوعونور (©
منابع مصنوعى نور: لاميهاى الكتريكى از منابع مصنوعى نور هستند كه بايد بطور يكنواخت در سطح كار توزيع
شود. محل نصب منبع اضافى روشنايى بايد در سمث چپ سطح کار باشد و ارتفاع آن از سطح کار از 60
سانتیمتر تجاوزنکند
بطور کلی روشنایی از سه منظر مورد بررسی است :
الف- جنبه ایمنی روشنایی: روشنایی یکی از پارامترهای انسانی است که در دقت عمل اوپراتور و پیشگیری از
عامل خطای انسانی نقش دارد. کارگران در معرض روشنایی ناکافی ازدقت عمل لازم برخوردار نبوده و با حوادث ۰
مختلفی در محل کارروبرو می شوند. بدین جهت دو استاندارد کمینه ( جهت ایمنی کارگران) و استاندارد پیشنهادی(
مطابق با معیارهای ارگونومی) تعیین گردیده است.
صفحه 28:
:عامل زیان آور فیزیکی روشنایی
ب. جنبه ارگونومیکی روشنایی:
بطور کلی فلسفه ارگونومی کاهش اثرات عوامل فشار انگیز محیط کار برای تامین آسایش بیشتر و پیشگیری از خستگی غیر
ضروری و افزايش بهره وری است. طراحی مناسب روشذایی در محيط كار ميتوان بهره وری مناسب» کیفیت بهتر فرآررده د
آسایش کارگر را بدنبال دارد.
ج- جنبه بهداشتی روشنایی:
با رعایت استانداردهای روشنایی محل کار بیماریهای چشمی ناشی از کار مانند نیستاگموس ( بیماری ناشی از کمبود شدید نور)
معدنچیان و خستگی و خیرگی چشم دیگر وجود نخواهد داشت.
صفحه 29:
واحدهای اندازه گیری شدت روشنایی:
لوکس
فوت- كندل
شدت روشنایی روی میز
کار( لوکس)
BES 100-50
250-125
نوع فعالیت
ae
للك
صفحه 30:
عوامل شیمیایی زیان آور محیط کار:
عوامل شیمیایی زیان آور محیط کار در برگیرنده تمام مواد اولیه؛ خام ۰ مواد واسطه و فراورده های اصلی
که در صنعت بکار میروند یا تولید می شوند و به شکل گاز» مایع و یا جامد می باشند. که طبیعی یا
مصنوعی بوده و دارای منشا گیاهی» حیوانی یا سنتتیک می باشد.
آلاینده های شیمیایبی بر پایه ترکیب شیمیایی به دسته های گوناگون مانند فلزات» مواد معدنی»
حلالها( هیدروکربنها» حلالها و...) دسته بندی می شوند.
آلاینده ها در سم شناسی صنعتی بر اساس ارات فیزیولوژیک به موارد زیر تقسیم بندی می شوند:
صفحه 31:
:عوامل شیمیایی زیان آور محیط کار
0 مواد التهاب آور محرک:
اين مواد داراى اثر سوزاننده و تاول آور بوده و مخاط مرطوب را متورم می کنند. برخی از مواد محرک قسمت فوقانی دستگاه
تنفس را تحت تاثیر قرار داده و آسیب می زنند از جمله گردو غبار های قلیایی آمونیاک» اسید کرومیک سولفوریک»
قلوئیدریک و...را می توان نام برد.
تعدادی از مواد محرک هم قسمت بالایی دستگاه تنفس و هم ریه ها را تحت تاثیر قرار می دهند. مانند فلوئور» کلرء برم » يد
کلرورهای گوگرد و...
تعدادی از مواد محرک قسمتهای تحتانی دستگاه تنفس و حبابچه های ریوی را تحت تاثیر قرار می دهند مانند اکسید ازت» تری
اکسید ازت و ...
صفحه 32:
:عوامل شیمیایی زیان آور محیط کار
2 مواد خفگی آور: مواد خفگی آور اثر خود را به علت اختلالاتی که در اکسیداسیون بافتها ایجاد می
کنند ظاهر می سازند و به دو دسته تقسیم می شوند:
الف- مواد خفگی آور ساده :باعث پایین آمدن فشار نسبی جهت اشباع خون از اکسیژن می شوند دی اکسید
کربن» متان » هیدروژن و...
ب- مواد خفگی اور شیمیایی: عمل حمل اکسیژن از ششها را بوسیله خون مختل کرده یا اکسیداسیون
بافتها را بهم می زند. منوکسید کربن که با هموگلوبین ترکیب و حجم اکسیژن در خون را پایین می آورد و .
سیانوژن و نیتریتها اکسیداسیون بافتها را بهم می زنند.
صفحه 33:
©- مواد بیهوشی آور و مخدر: دارای اثرات رخوت روی سلسله اعصاب مرکزی می باشند مانند هیدرو
کربنهای اتیلنی و استیلنی و پارافینی و...
PF سموم سیستمیک:
:)موادی که باعث آسیب برخی از اندامهای داخلی می شوند مانند بیشتر هیدروکربنها هالوژنه
:0)موادی که باعث آسیب سیستم خونساز می شوند مانند بنزن و فنل
:()فلزات سمی : سرب جیوه کادمیوم» بریلیوم
:()مواد معدنی غیر فلزی سمی: گوگرد» آرسنیک فسفر و...
صفحه 34:
:سم شناسی صنعتی یا توکسیکولوژی
علم شناسایی سموم گوناگون» خواص و اثرات آنها روی موجودات زنده ۰ نمونه برداری اندازه گیری آنها در محیط و بدن
موجودات زنده می پردازد.
مواد سمی از زمان ورود به بدن تا زمان دفع مراحل زیر را دفع می کند.
0 تماس و نفوذ
©- انتشار و جابجا شذن
AP تغییرات زیست شناختی و سوخت و سازى
9 تجمع و ذخیره شدن
Oe
صفحه 35:
ن آور محیط کار
در تشخیص مسمومیت های شغلی اولویت نمونه برداری به ترتیب از ادرار» خون» مدفوع» عرق» شیر مو
و ناخن می باشد.
1
اصطلاح مواد كيليت كننده: به عواملى كفته مى شود كه مواد سمى وارد و انباشه شده در بدن را خنثى مى
سازد و دفع مواد سمى از بدن را تسهيل مى سازد از جمله آنها بال ( عةسيصما 4-©) حاكة:8)) مى باشد كه
با دومولكول آن با سرب كيليت مى شود.
صفحه 36:
سم شناسی برخی فلزات:
سرب: مسمومیت با سرب زمانی رخ می دهد که اين فلز بصورت بخار یا دوده فلزی در آید. افراد زیر
در معرض مسمومیت ناشی از سرب هستند:
الف- جوشکارانی که تیرآهن های اندود شده با اکسید قرمز رنگ سرب را جوش می دهند.
ب- کارگران صنایع شیمیایی» ريخته گری لحیم کاری» باتری سازی» ساخت لوله و مخازن آب؛ رنگ
سازی» سرامیک سازی و کاشی سازی
.با اندازه گیری سرب ادرارمی توان نتایج بهتری را بدست آورد
صفحه 37:
مسمومیت ناشی از سرب را پلمبیسم یا ساتورنیسم می گویند.
محل تجمع: سرب پس از جذب زیاد در استخوانها ذخیره می شود.
علائم مسمومیت با سرب:
الف- افزايش میزان کوپروپورفیرین در ادرار
ب- بروز عوارض گوارشی( قولنج روده» يبوست و تهوع)
ج- ضعف و پیدایش نشانه های مخصوص و سستی مچ دست و قوزک پا( افتادگی مچ هاسمسب (vars
تترا اتيل سرب(,/۳0) از ترکیبات آلی سرب بوده و از راه پوست جذب می شود و عوارض آن هذیان»
جنون؛ تشنج و مرگ می باشد.
صفحه 38:
عوارض ناشی از مسمومیت ناشی از سرب معدنی: قولنج روده ای» کم خونی حاشیه بورتون یا خط
سرب ( که خط ابی متمایل به خاکستری از تجمع سولفور سرب و6 در لثه ها ایجاد می شود)
روش درمان مسمومیت با سرب معدنی: کلسیم اتیلن دی آمین تترا استیک اسید( et (Ca GONE
باشد.
صفحه 39:
ترکیبات جیوه در صنایع تولید دماسنج» لامپهای جیوه ای» فراورده های دندانپزشکی؛ حشره کشها و
قارچ کش ها استفاده می شود.
جیوه فلزی» اکسید جیوه و فولمینات جیوه از ترکیبات زیان بار جیوه می باشد. جیوه و املاح آن با
ایجاد پون 2-+ ۳۱9 باعث رسوب پروتئینها می شوند.
محل تجمع: جیوه پس از جذب در مغز و اعصاب تجمع می یابد.
دو نوع مسمومیت با جیوه وجود دارد:
مسمومیت حاد با جیوه: عارضه اصلی آسیب کلیه هاست.
مسمومیت مزمن: پس از چند هفته با مدت بسیار دراز آسیب های عصبی- روانی از جمله عوارض
روانی » نبود تمركز فكرء بیخوابی» خفگی بوجود می آورد.
فولمینات جیوه زخم های عمیق بنام زخم باروت بوجود می آورد.
صفحه 40:
ترکیبات آرسنیک در تولید حشره کشهای کشاورزی و مواد علف کش بكار مى روند. در شيشه سازى»
بعنوان ماده مقاوم به گرما در برخی از آلیاژها استفاده می شود.
خطرات صنعتی آرسنیک نتیجه استتشاق گرد و غبار ترکیبات آن است. دوده فلزی آرسنیک در موقع
ذوب و تصفیه سنگ معدن آن نیز منشا خطر است. کارگران مزارع در سمپاشی مزارع در تماس با
آرسنیک هستند.
محل تجمع: آرسنیک پس از جذب در استخوانهاه مو » ناخن و کبد و سایر احشاء ذخیره می شود.
صفحه 41:
در مسمومیت مزمن با آرسنیک سرطانزایی آن در پوست به اثبات رسیده است. ایجاد زخمهای عمیق و
سوختگی شدید پوست بویژه در نقاطی که عرق بیشتر است دیده می شود.
ایجاد ورم ملتحمه» بلفاریت » تورم مخاط بینی» التهاب گلو و حنجره و سوراخ شدن قسمت غضروفی
تیغه بینی در اثر استنشاق گردو غبار آرسنیک رخ می دهد که در اثر تماس با پرده های مخاطی
صورت می گیرد.
لویزیت یکی از ترکیبات آلی آرسنیک می باشد که به عنوان گاز جنگی تاول زا معروف است.
صفحه 42:
کروم همراه با نیکل و مولییدیوم در تهیه آلیاژها و ساختن فولادهای مقاوم در برابر خوردگی و نیز در
صنایع آبکاری دباغی. چرمسازی و بعنوان ماده رنگی رنگها و جوهر ها و ساخت لاستیک و سرامیک
کاربرد دارد.
كروم داراى تركيبات ۰6 0 و 6 ظرفیتی است که نوع 0 ظرفیتی آن خطرناک بوده و تماس با آن
آسیبهای شغلی ایجاد می کند.
بیکروماتهای سدیم و پتاسیم ایجاد زخم های عمیق اولسره در پوست می نماید.
در آبکاری با کروم میست اسید کرومیک باعث سوراخ شدن تیغه بینی کارگران می شود.
در صنعت سیمان باعث درمائیت میشود سرطان ریه نیز در کارگران در تماس با کروم دیده شده است.
صفحه 43:
در تهیه آلیاژیاتاقان خودرو سایر موتورها و نیز در پوشش حفاظتی آهن» فولاد و مس و تاحدی بعنوان ضد زنگ
آهن و فولاد و در راکتورهای اتمی بعنوان جاذب نوترون استفاده می شود. و قطب منفی باتریهای قلیایی را نیز
تشکیل می دهد.
خطر اصلی کادمیوم اغلب در اثر استنشاق دوده فلزی یا ذرات کادمیوم در اثر ذوب فلز آن صورت می گیرد.
محل تجمع: کادمیوم پس از ذخیره در استخوانها تجمع پیدا می کند.
مسمومیت با کادمیوم به دو صورت است:
مسمومیت حاد: پس از استنشاق دوده فلزی کادمیوم رخ می دهد و فرد دچار تحریک حاد ششی به همراه تنگی
نفس می شود.
مسمومیت مزمن: عوارض کلیوی و ششی همچنین کم خونی؛ درد مفاصل و تغییر شکل استخوانی دیده می شود.
درمان: با استفاده از بال (,968)) صورت می كيرد.
صفحه 44:
در ساخت آلیاژهای فولاد جهت ایجاد سختی و قدرت و کشش آن استفاده می شود. و نیز در صنایع
شیمیایی» شيشه و سرامیک و ساخت باتریهای خشک و در تهیه پرمنگنات بعنوان اکسیدکننده استفاده
می شود.
خطر ناشی از منگنز ناشی از استنشاق ذرات آن می باشد.
محل تجمع: کلیه و استخوانها محل تجمع منگنز پس از ذخیره آن می باشند.
صفحه 45:
مسمومیت با منگنز به دو صورت است:
مسمومیت حاد: از استنشاق دی اکسید منگذز در غلظتهای بالا ایجاد می شود. و با تحریک مخاط باعث
فارنژیت و برونشیت می شود.
مسمومیت مزمن: نشانه های اولیه سردرد. خواب آلودگی؛ درد مفاصل و ماهیچه هاست. سپس سرخوشی:
اختلال در گفتار و علائم عصبی در اثر آسیب مغزی » علائمی شبیه به بیماری پارکینسون رخ می دهد و .
ناهنجاری در گام برداشتن» نوشتن و تعادل بدن ایجاد می شود.
شیوه راه رفتن با عجله و با گام های کوتاه و یا گام های Jails گام برداری مرغ<م) مصرا) می باشد.با
ادامه مسمومیت فرد به دفعات می افتد و لرزش و رعشه خصوصا در زمان هیجان و خستگی بیشتر رخ
می دهد.
صفحه 46:
5 as 7
:بیماریهای ریوی ناشی ازکار
:الف- بیماریهای ریوی ناشی از حساسیت
جهت ایجاد حساسیت باید عوامل و شرایط زیر وجود داشته باشد:
0-تماس با گرد و غبار یا بخارات يك ماده معين
7- زمینه خاص حساسیت در فرد
9- فروکش کردن حساسیت در فرد بعد از قطع تماس فرد با محیط
صفحه 47:
:بیماریهای ریوی ناشی ازکار
بیماریهار ناشی از این گردو غبارها شامل:
بیماری لینوز: ناشی از گرد وغبار کتان
بیماری کانابیوز : ناشی از گرد و غبار شاهدانه
بیماری بسینوز: ناشی از گرد وغبار پتبه می باشد. در کارگران صنایع نساجی با نام تب كرد و غبار كتان
( و ب<) معو()_شناخته می شود. تب دوشنبه ( مور رولبم()) نیز به آن گفته می شود.
در عملیات تمیز کردن ماشین های حلاجی و شانه زدن گرد و غبار زیادی تولید می شود که بنام آسم اتاق
شانه زنی نیز معروف است.
صفحه 48:
:بیماریهای ریوی ناشی ازکار
بیماری باگاسوز: در کارگران صنعت نیشکر در اثراستنشاق ذرات تفاله نیشکر یا باگاس( (Benq
که باقیمانده فیبری نیشکر پس از جدا کردن شیره قندی از آن است ایجاد می شود. تب» سردرد درد
قفسه سینه و تنگی نفس از عوارض آن است.
سویروز: در اثر استنشاق گرد وغبار چوب پنبه کپک زده ایجاد می گردد.
بيمارى ريه كشاورزان( بمدما صج-ه) : در اثر استنشاق كرد و غبار علوفه كيك زده ايجاد و
عوارض آن شامل: سرفه؛ تب و تنگی نفس می باشد.
صفحه 49:
:پنوموکونیوز ها
پنوموکونیوزها: بیماریهای ناشی از کار بطور کلی بنام نوزوکونیوز نامیده می شوند که به دسته های
گوناگون تقسیم می شوند:
پنوموکونیوزهایی که بیماریهای ریوی ناشی از گردو غبارند ( آنتراکوز» سیدروز» سلیکوز» بریلیوزو..)
درماتوکونیوزها: که عارض پوستی ناشی از گردو غبار هستند
فتالمو کونیوزها: که عوارض چمشی ناشی از گردو غبار هستند کوتژکتیویت ناشی از گرد و غبار چوب .
و آرد
آلرگو کونیوزها: بیماریهای حساسیتی ناشی از گردو غبار هستند ( آسم؛ زکام» اشک ریزش و غیره)
صفحه 50:
پنوموکونیوزها را بدو دسته فیبروتیک و غیر فیبروتیک دسته بندی می کنند.
گرد و غبارها از نظر نوع پنوموکونیوزی که ایجاد می کنند بدو دسته گرد وغبار های بی اثر و گرد
وغبار های سمی تقسیم بندی می شوند.
گرد وغبار های بی اثر: اثرات فیبروتیک بر روی ریه ها ندارند و عمل ریه ها را مختل نمی سازند.
سیمان. كج؛ al باريم » قلم» کربن» کربناتهای کلسیم و منزیم از گرد وغبار های بی اثر هستند.
گرد وغبار های سمی: اين گونه گرد وغبار ها دارای اثرات فیبروتیک هستند و ابتلا به بیماریهای
عفونی ریه از جمله سل ریوی را موجب می گردند. اين بیماریها اغلب کشنده نیستند ولی موجب از
کار افتادگی شخص می شوند. سیلیس»آزیست سیلیکاتهاه ذغال سنگ» کریور تنگستن و بریلیوم از
صفحه 51:
:پنوموکونیوزهای خوش خیم یا غیر فیبروتیک
سیدروزیس: پنوموکونیوز غیر فیبروتیک ناشی از استنشاق ذرات گردو غبار آهن یا دود فلزی آن. سیدروز نامیده
می شود. این بیماری در کارگران صنایع آهن و فولاد» مفتول و لوله سازی» معادن سنگ آهن» تراشکاران»
جوشکاران و ريخته گران دیده می شود. با پرتو نگاری پیگمانتاسیون ذرات آهن دیده می شود.
استتانوزیس: پنوموکونبوز غیر فیبروتیک ناشی از استنشاق ذرات گردو غبار قلع یا دود فلزی آن ۰ استنانوز
( عدسسهج(9))نامیده می شود.با پرتو نگاری میتوان آن را تشخیص داد. اين بیماری در کارگران معادن قلعم و قلع .
کاران دیده می شود.
باریتوزیس: پنوموکونیوز غیر فیبروتیک ناشی از استنشاق ذرات گردو غبار باریوم را باریتوزیس می نامند.
صفحه 52:
:پنوموکونیوزهای فیبروتیک
سیلیکوزیس: معروفترین و مهمترین بیماریهای اين دسته از پنوموکونیوزهاهستند. از استنشاق ذرات سیلیس
آزاد ((,م«)ایجاد می شود. بیماری سل معدنچیان» سنگ تراشهاء کوزه گریها و سنگبریها از نامهای دیگر
این بیماری است. (,,«:9)) با مایع درون سلولی ترکیب و اسید سیلسیلیک را تشکیل می دهد. اسید حاصله
ایجاد ضایعه می نماید. و ایجاد فیبروز پیشرفته و برگشت ناپذیر می کند.
آزیستوزیس: پنبه نسوز یا آزبست از خطرناکترین ترکیباتی است که در درز گیری و عایق بندی و مقاومت
حرارتی بالا مورد استفاده قرار می گیرد. از مصارف اصلی آن تولید سیمان پنبه نسوز[( ایرانیت) است که
در ساخت لنت ترمز و صفحه کلاج خودرو » لباسهای نسوزء عایق کاری لوله در برابر آتش استفاده می
شود.
صفحه 53:
:پنوموکونیوزهای فییروتیک
کریزوتایل( پنبه نسوز سفید) 000 درصد. کروسیدولیت(پنبه نسوز آبی) و آموزیت(پنبه نسوز قهوه ای ) از
ترکیبات دیگر آن است.
کروسیدولیت در ایجاد مزونیلوما اهمیت دارد.
استنشاق پنبه نسوز باعث ایجاد فیبروز درششهاء مزوتیلومای بدخیم و کارسینومای برونشیال می شود.
آنتراکوز: پنوموکونیوز ناشی از استنشاق ذرات گردو غبار ذغال اطلاق می شود. نام دیگر آن پنوموکونیوز
کارگران ذغال سنگ می گویند.ز غال سنگ جزو مواد بى اثر و غير فيبروتيك مى باشد.و فقط باعث انباشته
شدن گرد و غبار در سلولها می شود.در صورت همراه شدن با سیلیکوز بیماری سلیکو آنترازیس را بوجود
می آورند و می تواند در ایجاد بیماری سل دخیل باشد.
صفحه 54:
:؛عوامل زیست شناختی زیان آور محیط کار
بیماریهای مرتبط با این عوامل به 0 دسته تقسیم می شوند:
- بیماریهای ناشی از ویروسها( هپاتیت ظ) وهاری)
© بیماریهای ناشی ازباکتریها( سیاه زخم. بروسلوز SIGS تولارمی» سل گاوی و...)
3 بیماریهای ناشی ازرپکتزیا ها( تب 6)
4- بیماریهای ناشی از قارچ ها ( آسپرژیلوز» هیستوپلاسموزو...)
0 بیماریهای ناشی ازانگل ها( شیستومیازیس و کرم قلابدار)
صفحه 55:
:عوامل زیست شناختی زیان آور محیط کار
افراد زیر بعلت نوع فعالیتشان بیشتردرمعرض خطر آلودگی با عوامل زیان آور زیست شناختی هستند:
0- کارگران ساختمان سازی» حفر تونل» فاضلاب» معادن و بخش کشاورزی بعلت تماس با خاک آلوده و
احتمال زخمی شدن.
2 کارگران بخش کشاورزی و پرورش پرندگان و دامداران بعلت تماس با کود حیوانی.
©- کارگران پرورش پرندگان» دامداران؛ دامپزشکان» کارگران کشتارگاهها بعلت تماس با حیوانات و لاشه .
های آلوده.
کارگران ریسندگی؛ دباغی قالیبافی بعلت تماس با پوست و پشم آلوده.
کارکنان آزمایشگاههای بخش تحقیقاتی؛ تشخیص طبی و میکروب شناسی و بخش عفونی بیمارستانها.
صفحه 56:
:بیماریهای شغلی ناشی از ویروسها
هپائیت:
افراد در معرض خطر عبارتنداز:کارکنان پرستاری بویژه پرستاران واحد های انتقال خون؛ دیالیز» گروه
پیوند اعضاء آزمایشگاههای تشخیص طبیء شستشوی لوله های آزمایش و گندزدایی آنها و نیز تهیه
فراورده های خونى بيشتر ديده مى شود.
هارى:
دامپزشکان» پرورش دهندگان سگ» کارکنان حفاظت محیط زیست و جنگلبانان بيشتر در معرض خطر
هستند.
صفحه 57:
شغلی ناشی ازباکتریها:
شاربن» آنتراکس؛ بیماری پشم جور کن ها و بیماری فرشبافان از بیماریهای حاد میکروبی هستند
ت اثر می کنند اما به شکلهای گوارشی و ریوی هم دیده می شوند. عامل بیمار باسیل آنتراسیس بوده
گران صنایع پوست» مو» استخوان و پشم دامپزشکان دامداران» کشاورزان کارکنان کشتارگاه و
ان مواد شيرى ديده مى شود.
» تب مواج» تب مدیترانه ای و بیماری بنگ ازنامهای دیگر اين بیماری است. در کارگرانی که با
انات آلوده و یا بافتهای آنها کار می کنند بویژه کارگران مزارع» دامپزشکان یا کارکنان کشتارگاهها و
یا بستنی تهیه شده از شیر آلوده در معرض ابتلا هستند.
صفحه 58:
ای شغلی ناشی ازباکتریها
ویل» کانی کولا و بیماری خوک داران از نامهای دیگر اين بیماری است. برنج کاران» کارگران
ب» کشاورزان» دامپزشکان, دامداران» کارگران کشتارگاه و ماهیگیران در معرض ابتلا هستند.
صفحه 59:
ای شغلی ناشی از ریکتزیا ها
دار حاد ریکتزیایی که اغلب در دامپزشکان؛ کارکنان صنایع گوشت و لبنیات و کشاورزان
شود.
صفحه 60:
دیده می شود.
صفحه 61:
شغلی ناشی قارچ ها
دارای مواد آلی زیاد و آلوده به مدفوع پرندگان و درختانی که در حال پوسیدگی هستند مخزن
محسوب می شود. روش انتقال نتفس هوای آلوده به اسپور قارچ می باشد. کشاورزان دامداران؛
آن مرغداریها بیشتر در معرض تماس هستند.
مای مواد گیاهی در حال پوسیدگی و تخمیر مخزن عمده اين قارج هستند.و كاه های نم دار شده و
ی در حال پوسیدن» حبوبات و دیگرمواد غذایی انبار شده که هنگام انبار شدن حرارت ایجاد می کنند
بزن این قارچ باشند. کشاورزان» دامداران و کارگران سیلوها بیشتر در معرض این بیماری
صفحه 62:
عوامل مكانيكى زيان آور محيط كار
عامل زيان آورى كه داراى حدت و شدت كمى است اما در صورتيكه در درازمدت تكرار
شود مى تواند به آسيب جسمى منجر شود. و داراى اسامى ديكرى است:
7 آسيبهاى ناشى از حركات تكرارى
4 ضایعه ناحیه ای اسکلتی ماهیچه ای
در اين آسيب هاء ماهیچه هاء استخوانهاء زردپیهاء لیگامانهاء غلاف زردپی هاء اعصاب و
,رگهای خونی آسیب می بینند
صفحه 63:
نیکی زیان آور محیط کار
یا مکانیکی پیاپی بر اندامها عبارتند از:
بستن: ضخیم شدن و به اصطلاح پینه بستن یک قسمت از بدن که در آثر استفاده از ابزار دستی و
ن فشار پیاپی و طولانی بوجود می آید.
سیت: در اثر وارد آمدن فشار بر مفاصل بوجود می آید. مانند کارگرانی که مجبورند به صورت
زده کار کنند.
کرامپ حرفه ای: در اثر حرکات ظریف تکراری ایجاد می شود. و درد در ناحیه دست. گردن وکمر
۸
ظاهر می شود. مانند ماشین نویس ها و نویسندگان و کارگران قسمت مونتاژدستگاه های الکترونیکی .
گروما: یعنی ایجاد حفره کیستی پرازمایع ۰ بویژه مایع لنفی که معمولا در زانوها دیده می شود و گاهی
رت تومور آبکی در گردن دیده می شود.
صفحه 64: