صفحه 1:
| راس ور ی
صفحه 2:
سلامتی و.حفظ تند رشن در اسلام
دين مقديين اسلام حاوى كات تیه طرش از سمداقت کافل:جن نگ قردعده اشاغن
است و عمل به این توصیه های بهداشتی, ضامن سلامت فردی و اجتماعی آوست. البته در
اسلام. حفظ تندرستی, اين نعمت ارزشمند الهی بر همگان واجب است و حضرت رسول
اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: «دو نعمت است که مردم قدر آن را نمی دانتد: یکی
متی و دیگری جوانی». چون تندرستی از بزرگ ترین نعمت های خداوند متعال است. بايذ
در حفظ آن بکوشیم و پیش از آنکه بستر بیماری را در آغوش بگیریم, به اصول بهداشتی
توجه و با حفظ بهداشت خصوصی و عمومی و روانی از ایجاد بیماری تا حد توان پیش
صفحه 3:
بهداشت فردی
بهداشت فردی عبارت است از نظافت شخصی؛ از نظر پوست بدن, دست هاء ناخن
هاء پاهاء موی سر, دندان هاء دیگر اعضای بدن, لباس و وسایل شخصی.
دیسبت:ها ابر از شمانسنرنا برخی اقبانکه بیشتر اسشفاده:می نود مائية اجرای:جالن:
وسایل نقلیه, درب ها, پول و غیره و یا با انجام کارهایی چون: توالت رفتن, باغبانی,
دست زدن به حیوانات و تماس با بیماران, آلوده می شوند. از اين رو, برای حفظ
متی, شستن دست ها با آب و صابون پس از این گونه موارد و پیش از پرداختن
بة کارهای,خفناس, بشیار لازم است.
بنابراین:
شستن دست ها پیش از انجام هر کاری.
صفحه 4:
بهداشت پوست بدن
برای تمیزی پوست بدن, باید هميشه بدن را با آب و صابون شست وشو داد تا پوست از وجود چرک و کثافات پاک
شود و تازگی و نرمی خود را باز یابد و به وظیفه زیستی خود عمل کند. اما مهم ترین اصولی که در استحمام
كردن بايد رعايت كرد عبارتند ارَ:
1. استحمام, بلافاصله پس از صرف غذا صحیح نیست.
2. لازم است افراد sly استحمام, از دوش استفاده کنند. استفاده از خزینه درست نیست و باعث انتشار بیماری
ای پوستی می شود.
3. بنابر دستور اسلام. نباید از آبی که دیگری خود را شسته است, حمام کرد.
4. باید از تمیزبودن آب مصرفی مطمئن بود.
5 از وسایل شخصی استحمام استفاده شود؛ زیرا استفاده از وسایل دیگران از قبیل: شانه: لیف و... موجب
انتشار بیمازی می شود.
صفحه 5:
بهداشت دهان و دندان
و از بدن براى انجام بسيارى كارهاست. نرم كردن غذا به وسيله دندان هاء به
Gel در هضم غذا بسیار کمک می کند و کسانی که دندان های سالمی ندارند,
به سوءهاضمه و پا ناراحتی های داخلی دچار می شوند. ازاين رو بايد براك
درست دندان ها بکوشیم. رای این کار لازم است پس از صرف عذا دندان ها با مسواک بزنیم
تا ذرات غذا از لابه لای دندان ها خارج شوند, اگر مسواک در دسترس نباشد, دهان بايد با اب
.تمیز شسته شود. برای تمیزکردن لای دندان ها نیز, استفاده از نخ دندان توصیه می شود
اری
سالم بودن لثه ها برای سلامت دندان ها اهمیت بسزایی دارد. از تحریک لثه ها به وسیله
سنجأق, چوب کبریت و یا اشیای نوک تیز باید خودداری کرد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
:درباره بهداشت دهان و دندان می فرماید
asl We SAT STY gl. لامرثهم بالسواي فی کل الصلاة
.اگر ترش از زخفت ومشعت نبود. مسواک را برای هرتماز بر پیروآنم واجبامی کردم
صفحه 6:
بهداشت از دیدگاه قرآن
اسلام. راهنمای مطمئن انسان در تمام ابعاد زندگی, درباره اصول کلی طب و بهداشت نیز دستوراتی به مسلمانان می
دهد. قرآن مجید برخی امور را حرام و بعضی دیگر را مباح و حلال دانسته است که به طور مسلم, همه اين سفارش ها
پنابر حکمت خاص خود و با توجه به وضع جسم و جان انسان تشریح شده اند. هر آنچه در قرآن, حرام شناخته شده
است, بی شک از لحاظ مادی با معنوی برای مردم زیانبارند و هر چیزی که در قرآن, از آن به حلال و مباح یاد می شودء
:بر صحت جسم و روح تأثیرگذار است. قرآن کریم ادمی را از زیاده روی در تغذیه نهی کرده و قرموده است
كُلُوا و اشْرَبُوا و لا تُسرقوا إِنَّهُ لا بُحِتُ الْمُسْرِفِينَ. (اعراف: 31)
.بخورید و بياشامید, اما اسراف نکنید که خداوند اسراف کنندگان را دوست ندارد
همچنین امام صادق علیه السلام فرمود: «هر چیزی که برای بدن مفید است اسراف نیست, بلکه اسراف در جایی است
«.که مال تلف شود و به بدن ضرر وارد شود
مضمون این آیه از مهم ترین دستورات بهداشتی اسلام است و بنابر تحقیقات دانشمندان نبز سرچشمه بسیاری از
بیماری هاء مصرف اشافی طذاست كه دن واقع. بار ستكينى يزاي قلب و ذيكر دستكاه هاى بن بوده و زمیته آی SIGs
شروع انواع ناراحتی های چسمی می باشد. آزاین رو, نخستین گام برای درمان بسیاری از بیماری ها, تصمیم جدی
.داشتن برای رعایت این توصیه اسلام است تا جسم و روحی پاک و سالم داشته باشیم
صفحه 7:
بهداشت بدن از نظر قرآن
قرآن مجید پیروان خود را برای زیستن در محیطی پاک و مطمئن به حفظ بهداشت فردي و
اجتماعي فرا می خواند. خدآوند پس از بعئت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به او می آموزد که
«و یابک قطعْو؛ جامه خود را پاکیزه ساز». (مدثر: 4) و بر آن اساس, امت اویرا به دین خود
دعوت مي كند و در ستايش ياكان مى فرمايد: «إنّ الله بحت الَوَابِينَ و يُحِتُ الْمَتَطهّرِينَ؛ خداوند
توبه كنندكان را دوست دارد و ياكان را نيز دوسث دارد». (بقره: 222)
قرآن بم نقش آب در ياكيزكى نيز اشاره مى كند و مى فرمايد؛ « أَنْرَلْنا مِنَ السَّماءٍ ماءً طَهُورّا؛ از
آسمان آبی فرو فرستادیم که پاک و پاک کننده است». (فرقان: 48)
در حقیقت. سفارش اسلام برای وضوساختن پیش از هر نماز واجب و مستحبی در شبانه روز و با
غسل های واجب و مستحب, دلیل محکمی پر اهمیت پاکیزگی و نظافت, در آموزه های اسلام
است. هنكام غسل و وضو واجب است كه آب به , بوست برسد كه اين دقت. تميزى بدن را
به حد كافى در يى QD خداوند در سوره مائده, آيه 6 مى فرمايد:«خداوند نمى خواهد
برای شما ایجاد کند, بلکه می خواهد شما را پاک سازد و نعمت خود را بر شما تمام کند, شايد
.«شكر او را به جا آوريد
صفحه 8:
طب و بهداشت در احادیت
احادیثی که از پيامبر صلی الله علیه و آله و پیشوایان معصوم علیهم الشلام عل شده است, سا
از:فسائل و دستورات پزشکی, از جملة درباره سلامتة تیماریء بهدانفت فززی و ژوانی و اجتفا
.خواص برخی میوه ها و سبزی ها و دیگر موضوعات, مربوط به پزشکی است
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «الْمِقْدَهُ 7 َيْتُْ الدذاء و الْحِمْيَهُ رَأس كُلّ دوا؛ معده خانه هر
.«بيمارى است و يرهيز سرسلسله هر دارو و درمانى ست
بهذاست روأتی دز اسلا
در متون اسلامی روح و روان واقعیتی انکارناپذیر است. آفرینش روان, از آن خداست و حیات آن ابدی ست.
.از دیدگاه قرآن. انسان ترکیبی از ماده و روان است و شرافت انسان, به روان اوست
احترام به شخصیت و حیثیت انسان بر همگان واجب است و تا زمانی که ارزش و جایگاه افراد نادیده گرفته
شود, سلامت فکر, تعادل روان و بهبود روابط انسانی تحقق نخواهد یافت
بهداشت روانی عبارت است از: تأمین سلامت فکر و روان در جهت سازگاری فرد با خود و با محیط زندگی,
.قدرت پذیرش واقعیت های موجود و شکوفایی استعدادهای بالقوه خويش
صفحه 9:
معیارهای بیماری و سلامت روانی در مکتب اسلام
در مكتب كمال یافته اسلام. معیارهای بیماری روانی و حداقل سلامت روانی و نیز معبارهای ایده آل تعریف
شده اند. معیارهای بیماری, در تشخیص آن کمک کننده اند و از نظر حقوقی و جزایی مورد توجه قرار می
aah
نكته جالب در متون اسلامى اين است كه تظاهرات اختلال روانى راء به عنوان بيمارى مي بندارند و از زماتی
که تشانه های قطع ازتباط با وافعیت ذهنی آنان. بعنی جنون وجود دازند. فرد از انجام عذخبی معا
اسث و حق دخالت در دارایی خوینش,را ندارد.ولی پشن,از رفح علامت ها می تواند 57 cet عاد خويش
.را بر عهده كيرد
Dat sly الل#عليدوالة استفاده از وازه «مجنون» oly Ly افرادى كه تظاهرات رواتى دارتد,
cura: می داند و آنها را فقط بیمار می خواند. در روایتی از حضرت علی علیه السلام
رسول خدا بر جمعی گذشت و فرمود: برای چه گرد هم فراهم شده اید؟ عرض کردند: يا رسول الله مرد
دیوانه ای است که غش می کند و ما بر گرد او جمع شده آیم رسول خدا فرمود: این دیوانهنیست.
gay decal glen فرهود: :1 هه را | ديوانه حفيقن أكاه كنم؟ عرض کردند: ی با رسول لها فرمود: وا
آن است که أزروى تگیر راه رود. با گوشه «شانه های خود زا از سر بزرگن بچنباند و با آنکه
گناه می کند, آرزوی بهشت دارد. مردم از شرش لت 3 امیدق تست و او دوه است
صفحه 10:
نقش مذهب در بهداشت روانی
مذهب همواره در بهداشت روانی و تعلیم و تربیت آدمی و زندگی فردی و اجتماعی او, منشاء خیر و نیکی بوده است.
این اساس که جامعه از افراد خود انتظار دارد از دستورات دینی خود پیروی و با ایمان و اعتقاد کامل مذهبی زند
کنند. احساس امنیت روانی, بر تأمین سلامت روآن انسان بسیار تأثیرگذار است و این احساس, خود ناشی از جایگاه
.مثبت اجتماعی اوست
از نشانه های روان سالم در انسان بالغ. داشتن ایمان قوی است. بسپاری از عالمان و فیلسوفان بر اين عقیده اند که
«یگانه مانع تحقق خواهش های نفسانى. نیروی ایمان و بآورهای دینی است
افراد متدین, از مشکلات و پیشامدها نمی هراسند و با اراده محکم و توکل به خداء شکیبایی پیشه می کنند و با
.ایمان به حل مشکل می پردازند 7 اب پیشه میب كنتدبوريا علمرو
امام جعفر صادق عليه السلام صفاتی را برای شخص با ایمان برشمرده است که آراستگی به elie gil افراد را د
:برابر آسيب هاى روانى اجتماعى مقاوم مى سازد, از آن جمله اند - a
متانتو استوارعدر برایر حوادث.1
صبر و شکیباییدر گرفتاریها؛ .2
شكركزارعدر نعمت3
قناعتبه روزئاوكه خداوند داده أسث.4
روانداشتنستم بر دشمنان .5
تحميلنكردنخود بر ديكران .6
.ت-أمینآسایشدیگرانب | تحملسختیها .7
صفحه 11:
نقش مذهب در پیشگیری از بیماری های روانی
بنابر نظر روان شناسان, بیشتر بیماری های روانی ناشی از فشارهای زندگی, در میان افراد
بى دين يا سست ایمان دپده می شود. ازاین رو, یکی از پی آمدهای ناگوار زندگی عصر ما که
.بر اثر ضعف ایمان يديد آمده است, افزايش بیماری های روانی و عصبی است
ایمان و اعتقاد مذهبی, نقش مهمي در تقویت روان انسان ها دارد و به نسبت افزایش ایمان
دروتی افراد. آنیب های زوانی و اجتماعی کمتری خواهند دید. اضل بهداشت زوانی نیز بز این
است که چگونه باید از بروز بیماری های روانی پیشگیری کنیم و این مهم تحقق نمی sul,
.در سایه اعتقاد و ایمان والأی الهی
بر اساس یافته های برخی متخصصان. درمان ريشه ای بیشتر بیماری های روانی, از طریق
مذهب امکان پذیر است. مذهب درمانی, یکی از راه های درمان بیماری های روانی شناخته
شده است. روان شناسان جهان اسلام به ویژه ایران. در پرتو دستورهای مذهبی و با
مددخواهی از قرآن کریم. روش های مناسبی را برای تسکین و درمان مشکلات روانی معرفی
.می کنند که برای درمان بیماری های روان موثر است
صفحه 12:
رهنمودهای قرآنی برای تسکین و درمان بیماری های روانی
دیمان با ذکر و یاد خدا: «آ لاب ذگر له 7طَْقلوبآگاه باشید که بایاد خدا دلها آرامشمیب ابد». (رعد:28) .1
از بهترین راه های اساسی درمان روان, ذکر خداست؛ زرا ذکر قلب ها را جلا می دهد, ترس و نگرانی را می زداید و احساین
امتیت دروتی در فرد به وجود می آورد, به عبارت دیگر یاد خداوند هر گوته تا امتی را به امتیت و دشمتی را به محبت و اضطراب را
had al ی کند همین فرد اسرد كه بااميدى ستراياى وجوديارة را فراكرفتة ست می پندارد *د کسی او با جنی pe
کند. ولی همین فرد در حضور خدا احساس آرامش می کند و همواره خداوتد را با خود همراه می داند, به حدى كه يقين
یی نیز خدا او را رها ناف ا ا ae موه با هثم لسع ره وه
دیمان با خواندنق رآنو دعا .2
و تُتزّلُ من الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ و رَحْمَةُ لِلْمُوْمِنِينَ و لا يَزيدُ الطّالمين إل خسازّا. (بنی اسرائیل:85)
.و نازل می نماییم در قرآن آنچه را آن شفا و رحمت است برای ممنین و نمی افزاید ستمکاران را جز زیان
علامه طباطبایی رحمه الله در تفسیر اپن آیه شریفه اشاره به اين مطلب دارد که اگر قرآن را به متزله شفا بدانیم. پس باید
امراضی وجود داشته باشند که شفای آنها از طریق قرآن صورت پذیرد؛ همان گونه که دارو اثر شفابخشی برای بیماری ها دا
Obst جنانجه نفس أنسان به ماديت كرايش يايد و اسير هوي وهوس هات مادی گردد بومان این بیماری او جز به مد قرا
ان تدارد
صفحه 13:
.ياد das درمان دردها و شفای بیماری ها
درمان با تویه کردن در برخی یماریهاءرولنی بیمار احساسگناه و تقصیر شدیدی 3
نسبنبه اعمالگذشته خود دارد و خود را خطاکار محضمیداند. حتیب یمارلنیهستند که
مرتکیگناه و خطایین_شده اند. ولوبر اثر پیشروعاحساسگناه, درونشانبیمار شده است
a طور مثالفرد افسرده فقط به گذشته خود مینگرد و در تتفسیر رخدادهایگذشته
خود را مقصر میداند و یا فرد وسواس ناخولسته خود را آوده و گناهکار حسمیک ند و از
رویوسواسکارها را تکرارعلنجام میدهد تا خود را پاکپ ندارد. كروهياز بيمارانكة
درواقع گناهکارند و از کرده خود پشیمانو به آضطرابو نگرلنیدچار شده ان بهتر است
اتوسلبه تویه و بازگشنبه خداوند به تطهیر رولنوب رسند تا از شرم ساری
.گناه نیز برهند
توبه, یعتی پشیمانی از عمل ناشایشت که پس از آگاهی درشت بة نقس کار این تضمیم گرفتة
می شود. آدمی با توبه. با هوش ها می ستیزد و سرانجام آن بازگشت نفس به اعتدال و
:درنتیجه شلامت زوانی انست
صفحه 14:
ورائت و بیماری روانی
برخی بیماری های روانی جنبه ورائتی دارند که اين نوع بیماری ها یا با ژن پدر و مادر یا نسل
های گذشته به فرد منتقل شده اند و یا اینکه زمینه مبتلاشدن به بیماری را در فرد ایجاد
کرده اند. چنانچه بیماری فرد از نوع ژنتیکی باشد. برخورد خانواده با او باید بر اساس روش
های انتلاتی واسانی باش paar Slo هلاس بهعا نی زر دار مات fae
الهام از رهنمودهای قران کریم و ائمه اطهار علیهم السلام در ایجاد محیطی مناسب و
صفیمی بزای رفع:تمامی نبازهای فزد و کمک به سلافتی او بکوشیم. گاهی لازم اسنت
جیماران از دازوهای اعضاب استتفاده کنند: دز چنین جواردی بجماان باید در کنار مضرف دارو
با مطمئن بودن به درمان خويش و با توكل به خداوند متعال به درمان خود ادامه دهند و با
.بيروى از تعاليم اسلامى, در جهت تزكيه نفس خويش فعالانه قدم مثبت بردارند
قوانین اسلام بر سبنای افطرت آذفی بنا شده است. آنچه از حلال و جزام و ام و نقی
میبينيم, مصلجت انسان در آنها ملاحظه شده است. هماتطور که امام باقر (علیهالقلام)
139059 «خداوندی کة انسان زا خلق کرده است: میداند که چه چتری بزای او هفید و چه
«.چیزی مضر است. در نتیجه چیزی که مفید است را حلال و چیز مضر را حرام کرده است
همچنین در قرآن کریم میفرماید: «چیزهای طیب و پاکیزه را برای شما حلال و چیزهای پلید
«.و خبائث را براى شما حرام كرديم
صفحه 15:
اسلام اكثر مسائل بهداشتى را تحت غنوان واجب, حرام مستحب با مکروه بیان کرده است.
مثلاً: خوردن خیاتث و چیزهای پلید از قبیل, خون, چرک, ادرار, مدفوع. گوشت مردار, گوشت
حیوانات حرام گوشت, خوردن خاک, شراب, آبجو و سایر مسکراتی که عقل را زایل و
سلامتی انسان را بة خظر میانذازد. حرام است. از طرقی بشیاری از مسائل بهذاطتی غذ
نقش مهمی در سلامتی انسان دارند را تحت عنوان واجب یا مستحب بیان کرده است. مثلا:
از شرایط نماز, طهارت بدن و لباس میباشد و وضو و غسل از واجبات و مقدمات نماز
-شنفزده شیده و دز وضو و غیتیل شسمتن داعل بینی و ذهان و:مشواك زدن مستحب اسّت
پیامیر (ضلیآللهغلیه و الهوشلم) فرمود: «هيج دارويى نيست, مكر اينكه اثر سوئى به همراه
hs 2
ی هميشه آسانتر و راحتتر از درمان است, زیرا درمان از طريق داروهاى شيميايى و
ا بعضی داروهای کياهی غالبا با اثرات سوء تمراه است و وارض Ee متقی در بدن به چا
ارد و چه بسا بعضی اوقات درمان امکان پذیر نیست. علاوه بر اين از نظر اقتصادی
-هرینه ذرمان خبلی پیففنتر از هزیته بيشكيرق میباشد
بهره گیری از نعمتهای خداوند در سلامت انسان و رفاه او نقش زیادی دارد, یکی از نعمتهای
.خداوند «آب» است که نقش آن در بهداشت و سلامتی بر همه روشن است
صفحه 16:
پیامبر اکرم (صلیالله علیه وآلهوسلّم) فرمود: «خداوند هیچ دردی را خلق نکرده است مگر
«.اینکه برای آن دوایی نیز خلق کرده است
اگر انسان مریض شد, باید به پزشک مراجعه کند. یکی از انبیا بیمار شد و گفت: «خود را
درمان نمیکنم تا پروردگارم مرا شفا دهد.» خداوند وحی کرد: «شفایت نمیبخشم تا اينکه
«.درمان کنی خود را که شفا از من است
علم پزشکی از نظر اسلام اهمیت زیادی دارد و علم ابدان را یکی از علوم مهم میداند و فرا
فتن علم طب برای برطرف کردن نیاز جامعه لازم و بعضی اوقات واجب است. پیامبر
«آکزم (ضلیالله علیهوالوسلم) فزمود؛ «کار ظبابت حساش استه نباز به آگاهی لازم ذازد
امام صادق (علیهالسّلام) فرمود: «پزشک باید تقوی پيشه کند و کوشش فراوان در راه
«.بدست آوردن اطلاعات طبی نماید و به دیگران نیز بیاموزد
پیامبر اکرم (صلیالله علیهوآله) فرمود: «اگر پزشک آگاهی لازم را در امر طبابت نداشته
«.باشد و ضرری به بیمار برساند, ضامن است
صفحه 17: