صفحه 1:
جانوران بی مهره
علوم نهم
مدرس: مزكان خانى زاده
صفحه 2:
آانواع جانوران
لاجانوران مهره دار : جانورانی که اسکلت داخلی یا ستون مهره دارند . در شاخه ی مهره داران قرار میگیرند .
لاجانوران بی مهره : جانورانی که اسکلت خارجی دارند و یا اسکلتی ندارند . در شاخه ی بی مهره ها قرار می
دهند . و این جانوران خود به دو شاخه تقسیم می شوند الف) دارای اسکلت خارجی ب) فاقد اسکلت
خارجی
لانواع بی مهره عبارتند از : اسفنج ها ۲- کیسه تنان ۳-بند پایان ۴-نرم تنان ۵-کرمها ع
خارپوستان
صفحه 3:
اسفنج ها : ساده ترین جانوران دریازی هستند . لین جانوران در جای خود ثابت هستند و
تحرک ندایند . در بدن اسفنج سوراخ های متعددی وجود دارد به همین دلیلبه لین ها
جانورلنی با بدن سوراخ دار گفته می شود میک سوراخ بزرگ مرکزی هم در وسط وجود
دارد . آب به همراه مواد غذایی از سوراخ های ریز وارد اسفنج می شود سلول هایی که در
سطح داخلی اسفنج قرار دارند رشته هایی دارند که حرکت این رشته ها باعث حرکت آب
حی شودبه نحوی که لب از سوراخهای ریز وارد و از سوراخ بزرگ مرکز اسفنج خارج می
شود .
صفحه 4:
لاحرکت آب به کمک سلول های رشته دار باعث ۳ اتفاق مهم می شود :
آساگرفتن ذرات غذایی توسط سلول های رشته دار
لاگرفتن اکسیژن از آب برای تنفس جانور و پس دادن کربن دی ااکسید به آب
الادفع مواد زايد حاصل از سوخت و ساز مواد
صفحه 5:
همان سلول هلیی که در دیواره ی خود رشته هلیی دایند و جریان آب را هدلیت می کنند . ذرات غذلیی را از آب گرفته و ّن ها را
گوارش میکنند .
دیواره ی بدن اسفنج ها استحکام باللیی دارد که لین.به خاطر وجود قطعات سوزن مانندی از جنس سیلیس. آهک یا مواد پروتئب
است .
کیسه تنان : كيسه تنان هم مثل اسفنج ها جانورلنی دریازی هستند . لما پیکره ی آن ها از اسفنج ها کمی پیچیده تر و تکلمل يافته
تر است . ساختار بدن کیسه تنان
اطراف آن متصل است .
در كيسه تنان محل ورود و خروج آب یکی است . برخلاف اسفنج ها كه آب ازمنافذ بين سلول ها وار ميشد و از دهانه ی اصلی خارج
میشد .
یک کیسه است . که یک دهانه دارد که محل ورود و خروج مواد است . و بازوهای متعددی به
صفحه 6:
انواع کیسه تنان عبارتند از :
مرجان ها : بزرگ ترین گروه می باشند Gal جانوران ثلبت هستند و در پیکر خود اسکلت
آهکی دایند از تجمع اسکلت آهکی آنها . شکلهای مختلف مرجانی . آبسنگ و جزلیر مرجانی
تشکیل می شود . در واقع جزایر مرجانی بافعالیت مرجان ها تشکیل می شود .
صفحه 7:
جزیره ی خارک و کیش نمونه ای از جزایر مرجانی هستند .
فواید مرجان ها :۱- ایجاد محلی برای سکونت انسان ها و جانوران خشکی زی ۲- ایجاد یک زیستگاه طبیعی در
دریا برای جانوران آبزی
۳- عمل به عنوان یک موج شکن طبیعی و ممانعت از فرسایش ساحل ها به وسیله ی گرفتن انرژی امواج
شقایق دریایی : این گروه از کیسه تنان مانند مرجان ها جا به جا نمی شوند . مانند دیگر کیسه تنان ؛ یک
کیسه با یک مجرای ورود و خروج مواد و بازوهای متعدد دارند .
صفحه 8:
عروس دربایی :عروس دریایی قابلیت تحرک دارند و در آب شناورند . اين جانوران جزو زیباترین آبزیان به
شمار می آیند .
هیدر : اين گروه متحرک بوده و در آب شناور است
در بین کیسه تنان مرجان و شقایق دریایی ثابت و هیدر و عروس دربایی متحرک اند .
صفحه 9:
a
3 Fd
کرمها براساس شکل بدنشان به سه دسته ی کرمه ای پهن . کرمهای لوله ای و کرمهای حلقوی
كرمها :
طبقه بندى مى شوند .
كرم هاى يهن :
اين جانوران بى مهره ساده ترين كروه كرم ها هستند و جند ويزكى مهم دارند :
صفحه 10:
۱-بدن پهنی دارند
۲- دستگاه گوارش و دستگاه عصبی ساده ای دارند
۳-تنها یک راه برای ورود مواد به بدن دارند
۴- خروج مواد زاید از سطح بدن آنها انجام می شود
۵-بیشتر شان زندگی انگلی دارند و در بدن موجودات دیگر زندگی می کنند .
صفحه 11:
از انواع کرم های پهن می توان پلاناربا ( کرم برگی شکل ) . کرم کدو و نوع کرم که می تواند در انسان
بیماری کیست هیداتیک را ایجاد کند .
زندگی انگلی :
نوعی رابطه بین برخی موجودات زنده است که درآن جانور انگل از غذای هضم شده یا قسمتی از بدن
ذیه کند.
جانور میزبا
بدون آنکه جانور میزبان را بکشد . در این رابطه یک طرف سود و طرف ديكر زيان مى بیند .
صفحه 12:
کرم کدو با کرم نواری شکل در گوشت گاو تبدیل به نوزاد کرم می شود. و طول آن در بدن انسان ممکن
است به چندین متر هم برسد .
این کرم در روده ی انسان : از غذای گوارش یافته ی انسان تغذیه می کند و میتواند باعث بسته شدن و
انسداد روده شود .
کیست هیداتیک که از طریق سبزیجات آلوده وارد بدن انسان و دام ها می شود و در کبد و شش ها باعث به
وجود آمدن کیست می شود .
کرم های لوله ای : این کرمها شامل کرمهای آسکاریس . کرمک . کرم قلاب دار است .
هر سه زندگی انگلی دارند . اما بعضی کرم های لوله ای انگل نیستند و زندگی آزاد دارند .
صفحه 13:
کرم های لوله ای در دستگاه گوارش خود دارای دهان ومخرج هستند . یعنی مواد غذایی از یک طرف وارد
و از طرف دیگر خارج می شود .
این کرم ها هم دهان دارند و هم مخرج
کرم های لوله ای که زندگی آزاد دارند درخاک زندگی می کنند و از باکتری ها و قارج ها تغ
بس از خوردن آنها ترکیباتی را ازخود دفع می کنند .که اين ترکیبات به خاک اضافه می شود و باعث رشد
یه می کنند و
بهتر گیاهان می شود .
صفحه 14:
راه انتقال کرم : تخم کرم از طریق آب و سبزیجات آلوده وارد بدن انسان می شود و در
دستگاه گوارش انسان به کرم بالغ تبدیل می شود
علائم وجود آسکاریس : درد ناحیه شکم . بی اشتهایی . اسهال و بی خوابی
علائم وجود کرمک : خارش در ناحیه مخرج کودکان
علاثم قلاب دار : کم خونی می تواند یکی از علائم آن باشد .
صفحه 15:
کرم های حلقوی : ویژگی ها و ساختار بدن آن ها عبارتند از :
بدنی حلقه حلقه . نرم و ماهیچه ای دارند .علاوه بر دستگاه گوارش و دستگاه عصبی که در کرم های پهن و لوله
ای وجود داشت . دستگاه گردش خون و دفع مواد زاید را هم دارند . پوست آن ها باید هميشه مرطوب باشد در
زير این پوست مویرگهای فراوانی دارند . عروق زباد و رطوبت پوست باعث می شود بتواند راحت تر اکسیژن
مورد نیاز خود را از راه پوست جذب کنند..
بیشتر آن زندگی آزاد دارند و مقدارکمی از آن ها انگل هستند ( زالو ) .
صفحه 16:
کرم خاکی که خیلی معروف است در باغچه همه ی خانه ها یافت می شود در حاصل خیزی زمین خیلی مهم
است .
زالو کرم حلقوی انگلی است که از خون جانوران تغذییه می کند . در طب سنتی این کرم خاصیت های
درمانی دارد و در برخی بیماری ها مانند سردرد و سیتوزیت . آرتروز مزمن . بیماری های قلبی - عروقی .
واریس . بیماربهای پوستی ( جوش . دمل و .....) دردهای عضلانی مورد استفاده می باشد .
صفحه 17:
نرم تنان ویژگی ساختاری و ز؛
داشتن بدن نرم و بدون حلقه - در بیشتر آنها بخش سختی به نام صدف . بدن نرم آنها را در بر گرفته است و
دربعضی هم این بخش وجود ندارد ( لیسه ها ) بیشتر آنها در دریا زندگی می کنند ( هشت پا ) وبرخی هم
ساکن خشکی هستند ( حلزون )
بعضی از نرم تنان از آفت ها گیااهی به شمار مى روند ( حلزون و لیسه ) و بخی هم واسطه ی انتقال بعضی
کرم های انگلی به انسان هستند .
صفحه 18:
کاربردهای نرم تنان در زندگی ما :
از صدف نرم تنان در تهیه ی ابزارهای زبنتی .صنایع دارویی بهداشتی . تهیه ی نخ بخیه و تولید کلسیم
قابل جذب استفاده می شود .
استخراج مروارید از درون صدف دو کفه ای از نظر اقتصادی خیلی حائز اهمیت است . امروز ه در جزیره ی
قشم . انسان ها به پرورش صدف برای استخراج مروارید آن ها مشغول اند .
صفحه 19:
بندپایان : مهم ترین ویژگی آن ها عبارتند از :
داشتن بدن و اندام های حرکتی بند بند ( علت نام گذاری ) که از قطعات مجزا و مشخصی تشکیل شده است .
داشت اسکلت خارجی سخت . این اسکلت از اندام های داخلی جانورمحافظت می کند و عضلات به آن متصل
اند و به کمک این اسکلت جانور حرکت می کند . اسکلت خارجی بند پایان از طرفی مانع رشد جانور هم می
شود به همین خاطر این جانوران پوست اندازی می کنند . یعنی در مراحلی از زندگی شان از اسکلت خارجی
.خود خارج می شوند واسکلت جدیدی می سازند
صفحه 20:
انواع بند پایان شامل :
حشرات . عنکبوتیان . سخت پوستان و هزار پایان است که این چهار گروه بر اساس زایده ها
ی بدن به ویژه تعداد پاهای حرکتی طبقه بندی شده اند .
حشرات فراوان تربن گروه بند پایان اند این جانوران دارای بدن سه قطعه ای شامل سر .سینه
و شکم و ۶ عدد پای بند بند هستند .
صفحه 21:
حشرات هم مفیدند هم مضر که فایده های آن عبارتند از :
تولید سبزی و میوه و محصولات کشاورزی . حاصل گرده افشانی گل ها توسط حشرات است .
تولیدعسل و موم به خاطر وجود زنبورهاست .
بسیاری ازماهی ها از حشرات و لارو آن ها استفاده می کنند .
تولید ابریشم توسط نوعی حشره انجام می شود
صفحه 22:
تنفس در حشرات از طریق سوراخ هایی که در سطح پوست می باشد که سوراخ های تنفسی نامیده می شوند
عنکبوتیان : این بندپایان دارای ۸ پا هستتد Gg Ric fol رطیل . عقرب و کنه می باشند . کنه ها انگل اند
رطیل و عنکبوت و عقرب نیز جانوران ی شکارچی و گوشت خوارند .
بدن دو قسمتی دارند و عقربها بیشتر در آب و هوای گرم زندگی می کنند و شبها فعال اند «سم بعضی از آن ها
خطرناک است . رطیل ها در مناطق گرمسیری فراوان اند و بزرگترین شان می توانند موش ها و حتی پرندگان
کوچک را بخورند .
صفحه 23:
سخت پوستان :
اسکلت خارجی و سخت و محکمی دارند .
های بزرگ تر آن ها معروف ترند . مانند خرچنگ پهن . خرچنگ دراز و میگو .
سخت پوستان ذره بینی و ریز هستند . ولی بعضی نمونه
بیشتر سخت پوستان دربازی هستند ( خرچنگ دراز ) اما بعضی ها هم خشکی زی هستند مانند خرخاکی
هزارپایان : این جانوران واقعا هزارتا پا ندارند و تعداد آنها به پانصد پا هم نمی رسد این گروه کمیاب هستند و
در این گروه بعضی گوشت خوار و بعضی گیاه خوارند .
صفحه 24:
خارپوستان :
همه ی آنها دربازی هستند . در سطح بدن و زیر پوست این جانوران خارهایی وجود دارد .
درون بدن این جانوران دستگاه گردش آبی وجود دارد که کار دستگاه های گردش خون . تنفس ودفع را
انجام می دهد .
خارپوستان شامل : ستاره دریایی . توتیا . سکه شنی
صفحه 25:
