صفحه 1:
بسمه تعلى
خوشه هاى صنعتى
شک لصنت اران
براى اينكه خوشه هاى كارآفرين ونيز شبكه هاى
begga le Me tly Sy IS pec
دولت باید صورت گیرد؟
صفحه 2:
خوشه صنعتی» مجموعه ای از شرکتها و واحدهای صنعتی فعال در یک
رشته صنعتی و متمرکز در یک منطقه جغرافیایی که با فرصتها و
تهدیدهای مشترک روبرو هستند و با همکاری فیمایین و پشتیبانی
سازمانها. تشکلها و نهادهای تخصصی مرتبط شبکهای ایجاد
نموده که قادر به همافزایی قابلیتهای مجموعه و در نتیجه افزایش
توان اعضاء خوشه برای مقابله با مشکلات و مسائل مشترک
میباشند.
صفحه 3:
7 در ساختار خوشهای, مجموعهای از شرکتها در یک مسیر و در جهت رفع
مولنع و مشکلات مشترک پیرامون خود با یکدیگر همکاری مینمایند و در
این مسیر از حمایت دولت برخوردار خواهند بود.
۲ با تحمع واحدهای کوچک در یک منطقه, تحلیل نقاط قوت و ضعف و
غلبه بر مشکلات مشترک تسهیل میگردد و ارائه خدماتی به این مجموعه
ممکن میگردد که برای یک شرکت به تنهایی اقتصادی نخواهد بود.
۲ خوشه های صنعتی با توجه به مزیتهای هر منطقه و تجمع واحدهای
صنعتی در مناطق خاص تشکیل میشود .
صفحه 4:
مشکلات موجود
فقدان مقیاسهای لازم از جنبه های مختلف سرمایه, تولید و بازار
٠ فقدان محیط های مناسب رشد کسب و کار از جنبه های مختلف حقوقی:
قانونی و
فقدان زیر ساختهای نرم افزاری و تشکیلاتی
* تولید با فناوریهای کهنه و عدم دسترسی به تکنولوژیهای نوین
* فقدان ارتباط منسجم با شبکه های بانکی و مالی کشور
عدم وجود شبکه های همکاری میان بنگاهی
" عدم شناخت از بازارهای هدف
0
صفحه 5:
:: | نقش دولت در حمایت از خوشه های صنعتی
۲ فرهنگ سازی و اطلاع یسانی
۲ تهیه نقشه کشوری خوشه های صنعتی
۲ الگوسازی
۲ بستر سازی قانونی
7 توسعه نهادها
” گردهمایی و تبادل نظر بین کارفرمایان و كاركران
” زمینه سازی کاهش فرآیند های اداری
7 تقویت آموزشهای عمومی و تخصصی
صفحه 6:
3s فرهنک سازی و اطلاع رسانی
۲ نظر به اينکه میزان مطالعات و تجربیات در خصوص توسعه خوشه
های صنعتی » مسبوق به مدت بسیار کمی است. در برنامه های کوتاه
مدت توجه خاص به زمینه سازی » فرهنگ سازی و نشر دانش
تئوریک و تجربه به ساير ملل در لين زمینه از اولهیت خاصی برخوردار
است.
۲ انتشار مقالات .کتب.جزوه ها
صفحه 7:
| _ تهیه نقشه کشوری خوشه های صنعتی
” بمنظور ایجاد تصویری جامع از وضعیت خوشه های صنعتی موجود
کشور, شناسایی آنها و تعریف حجم فعالیت مورد نیاز که پایه ای برای
سیاستگذاری است. تهیه نقشه کشوری خوشه های صنعتی ضروری
خواهد بود. لین نقشه که تعیین کننده توزیع جفغرافیایی و مشخصات
کلی هر یک از خوشه ها در مناطق مختلف است» در واقع هم
تصویری از وضع موجود و هم ابزار برنامه ریزی خواهد بود.
صفحه 8:
الگوسازی
” از فعاليت هليى كه ذيل لين بخش صورت مى كيرد مى توان به تهیه
جارجوب اجراى يروزه » شناسايى شخصيت هاى حقيقى و حقوقى قادر
به يباده سازى يروثه هاء همكارى با سازمانهاى بين المللى » آموزش
دست اندرکاران بخش دولتی و خصوصی , تعريف نظام هدايت و
نظارت بر پروژُه ها , ایجاد هماهنگی بین سازمانهای ذیربط و عوامل
توسعه خوشه های صنعتی و نهایتا مستندسازی ننایج و تولید دانش
اشاره نمود.
صفحه 9:
3 بستر سازی قانونی
7 در بسیاری از کشورهای پیشرو وجود چارچوب حقوقی مناسب.
بیشترین نقش را در جهت گیری صحیح و ارزش زلیی صنایع غذایی
فراهم آورده است. بنابراین حتی با فرض وجود کمترین موانع در
قوانین و مقررات موجوده حداقل انتظار آن است که رویکردی حمایتی
بر قوانین و ضولبط موجود کشور حاکم شود. یکی دیگر از پایه های
توسعه خوشه ای با رویکردغیر دستوری» نهاد سازی است.
صفحه 10:
3 توسعه نهادها
"۲ در صورتی که بخواهيم امکان توسعه صنایع کوچک و خوشه ها
فراهم آید. لازم است خدمات مورد نیاز(اعم از خدمات تکنولوژیک»
dle ejb و...آدر اختیار آنها گذارده شود. اما بر اساس اصول مبتنی بر
رویکردهای اخیر اغلب لین خدمات نمی تولند بطور مستقیم در اختیار
واحدها و خوشه ها گذارده شود. انتظار بر آن است که لین نقش به
درستی از سوی نهادهای موجود وقلبل ایجاد در خوشه. ایفاد گردد. از
جمله این نهادها می توان به مراکز ارائه خدمات توسعه کسب
وکار( سوم 06۶)) ۰ موسسات پژوهشی و... اشاره نمود.
صفحه 11:
گردهمایی و تبادل نظر بین کارفرمایان و کار گران
از آنجا که هم کارفرمایان و هم کارگران در یک واحد تولیدی ذینفع
هستند . لذا دولت بايد با گردهم آوردن این دو گروه ؛ تبادل نظر و
گفتگو میان آنها را رشد دهد و به عبارتی نقش هماهنگ کننده داشته
باشد .یعنی دولت بایستی با سه جانبه گرائی ( دولت » کارفرمایان »
كاركران. ) در کاهش بحرانهای انسانی تولید ایفای نقش نماید . اقدام
دولت در لين مورد سبب افزلیش حس اعتماد بین گروههای ذینفع تیز
خواهد شد .
صفحه 12:
:| زمینه سازی کاهش فرآیند های اداری
۳ پس از کاهش بحرانهای کارگری و کارفرمائی باید ساماندهی در
عملیات بنگاههای صنعتی در رس اقدامات دولت قرارگیرد . دراین
چارچوب دولت باید در زمینه کاهش فرآیندهای اداری ( که اغلب
غیرضروری هستند ) » امن و آسان سازی سرمایه گذاری » رفع موانع
حقوقی ( به ویژّه در زمینه قراردادهای مختلف ) » تأمین زیرساختها
ورفع معظلات مربوط به مالکیت » حق ابداع » اختراع و ۰.۰ اقدام
نماید .
صفحه 13:
:5 | تقوبت آموزشهای عمومی و تخصصی
۲ پس از اقدام یاد شده توجه به تقویت آموزشهای عمومی و تخصصی از
اقدامات دیگر دولت محسوب میگردد . از آنجا که تأمین نیازهای
آموزشی جامعه از وظایف اصلی دولت به شمار میرود » لذا در
چارچوب ساماندهی خوشههای صنعتی دولت محلی باید متناسب با
فعالیتهای صنعتی موجود در منطقه به گسترش و بهبود آموزش اقدام
کند .
صفحه 14:
د | دولت چه کارهایی باید انجام دهد-دیگر کارهای دولت
* ترغيب همكارى بين شركتها از طرق مختلف مانند دعوت از کارفرمایان
برای شرکت در نشستها و گردهماییهایی که موجب آشنایی و نزدیکی
تولیدکنندگان صنعتی به یکدیگر شود .
ارائه مشوقهای مالی
* ایجاد محیط مناسب و امن برای کسب و کار
تشکیل دورههای آموزشی برای افزایش مهارتهای فنی
توجه به مقولات تحقیق و توسعه
ارائد اطلاعات و خدمات مناسب در راستای تصمیم گیری واحدها
صفحه 15:
3 نتيجه كيرى
۲ بطور کلی اقدامات مختلف دولت زمانی مفید خواهدبود که
۲ ولا : مشتری نگری واحدهای تولیدی را تقویت کند . یعنی کمک
کند که تولید کنندگان نیازهای مشتریان را بهتر و سریعتر تشخیص
دهند.
” ثانياً: حمايت از كردهمايى صنعتى صورت كيرد كه سازمان يافته
هستند » نه شركتهاى يراكنده .
LUE ” ظرفيت سازى براى ارتقاء و بهبود عملکرد صنعتگران صورت
كيرد .
صفحه 16:
خوشه های صنعتی
براي اينکه خوشه هاي کارآفرين ونيز شبکه هاي
کسب و کار شکل بگيرند،چه حمایت هایی توسط
دولت باید صورت گیرد؟
محمدرضا شفیعیان 85471507
استاد راهنما:جناب آقای دکتر شفیعا
1
خوشه های صنعتی چیست؟
خوشه صنعتي ،مجموعه اي از شركتها و واحدهاي صنعتي فعال در يك
رشته صنعتي و متمركز در يك منطقه جغرافيايي كه با فرصتها و
تهديدهاي مشترك روبرو هستند و با همكاري فيمابين و پشتيباني
س ازمانها ،تشكله ا و نهادهاي تخص صي مرتبط ،شبكهاي ايجاد
نموده كه قادر به همافزايي قابليتهاي مجموعه و در نتيجه افزايش
توان اعضاء خوش ه براي مقابل ه ب ا مشكالت و مسائل مشترك
ميباشند.
2
خوشه های صنعتی چیست؟-ادامه
3
در ساختار خوشهاي ،مجموعهاي از شركتها در يك مسير و در جهت رفع
موانع و مشكالت مشترك پيرامون خود با يكديگر همكاري مينمايند و در
اين مسير از حمايت دولت برخوردار خواهند بود.
با تجمع واحدهاي كوچك در يك منطقه ،تحليل نقاط قوت و ضعف و
غلبه بر مشكالت مشترك تسهيل ميگردد و ارائه خدماتي به اين مجموعه
ممكن ميگردد كه براي يك شركت به تنهايي اقتصادي نخواهد بود.
خوشه هاي صنعتي با توجه به مزيتهاي هر منطقه و تجمع واحدهاي
صنعتي در مناطق خاص تشكيل ميشود .
مشکالت موجود
· فقدان مقیاسهای الزم از جنبه های مختلف سرمایه،تولید و بازار
· فقدان محیط های مناسب رشد کسب و کار از جنبه های مختلف حقوقی،
قانونی و...
· فقدان زیر ساختهای نرم افزاری و تشکیالتی
· تولید با فناوریهای کهنه و عدم دسترسی به تکنولوژیهای نوین
· فقدان ارتباط منسجم با شبکه های بانکی و مالی کشور
· عدم وجود شبکه های همکاری میان بنگاهی
· عدم شناخت از بازارهای هدف
4
نقش دولت در حمایت از خوشه های صنعتی
5
فرهنگ سازی و اطالع رسانی
تهیه نقشه کشوری خوشه های صنعتی
الگوسازی
بستر سازی قانونی
توسعه نهادها
گردهمایی و تبادل نظر بین کارفرمایان و کارگران
زمینه سازی کاهش فرآیند های اداری
تقويت آموزشهاي عمومي و تخصصي
فرهنگ سازی و اطالع رسانی
نظر به اینکه میزان مطالعات و تجربیات در خصوص توسعه خوشه
های صنعتی ،مسبوق به مدت بسیار کمی است ،در برنامه های کوتاه
مدت توج ه خاص ب ه زمین ه س ازی ،فرهن گ س ازی و نش ر دانش
تئوریک و تجربه به سایر ملل در این زمینه از اولویت خاصی برخوردار
است.
انتشار مقاالت ،کتب،جزوه ها
6
ه نقشه کشوری خوشه های صنعتیتهی
بمنظور ایجاد تصویری جامع از وضعیت خوشه های صنعتی موجود
کشور ،شناسایی آنها و تعریف حجم فعالیت مورد نیاز که پایه ای برای
سیاستگذاری است ،تهیه نقشه کشوری خوشه های صنعتی ضروری
خواهد بود .این نقشه که تعیین کننده توزیع جغرافیایی و مشخصات
کل ی ه ر یک از خوش ه ه ا در مناط ق مختل ف اس ت ،در واق ع هم
تصویری از وضع موجود و هم ابزار برنامه ریزی خواهد بود.
7
الگوسازی
از فعالیت هایی که ذیل این بخش صورت می گیرد می توان به تهیه
چارچوب اجرای پروژه ،شناسایی شخصیت های حقیقی و حقوقی قادر
به پیاده سازی پروژه ها ،همکاری با سازمانهای بین المللی ،آموزش
دس ت اندرکاران بخ ش دولت ی و خصوصی ،تعریف نظام هدایت و
نظارت بر پروژه ها ،ایجاد هماهنگی بین سازمانهای ذیربط و عوامل
توسعه خوشه های صنعتی و نهایتا مستندسازی نتایج و تولید دانش
اشاره نمود.
8
بستر سازی قانونی
در بس یاری از کشورهای پیشرو وجود چارچوب حقوق ی مناسب،
بیشترین نقش را در جهت گیری صحیح و ارزش زایی صنایع غذایی
فراه م آورده اس ت .بنابراین حت ی ب ا فرض وجود کمترین موانع در
قوانین و مقررات موجود ،حداقل انتظار آن است که رویکردی حمایتی
بر قوانین و ضوابط موجود کشور حاکم شود .یکی دیگر از پایه های
توسعه خوشه ای با رویکردغیر دستوری ،نهاد سازی است.
9
توسعه نهادها
در ص ورتی که بخواهیم امکان توس عه ص نایع کوچ ک و خوش ه ها
فراهم آید ،الزم است خدمات مورد نیاز(اعم از خدمات تکنولوژیک،
بازار ،مالی و)...در اختیار آنها گذارده شود .اما بر اساس اصول مبتنی بر
رویکردهای اخیر اغلب این خدمات نمی تواند بطور مستقیم در اختیار
واحدها و خوشه ها گذارده شود .انتظار بر آن است که این نقش به
درستی از سوی نهادهای موجود وقابل ایجاد در خوشه ،ایفاد گردد .از
جمل ه این نهاده ا م ی توان ب ه مراکز ارائ ه خدمات توس عه کسب
وکار( ، )BDS providersموسسات پژوهشی و ...اشاره نمود.
10
گردهمایی و تبادل نظر بین کارفرمایان و کارگران
از آنجا كه هم كارفرمايان و هم كارگران در يك واح د توليدي ذينفع
هس تند ،لذا دول ت باي د ب ا گرده م آوردن اي ن دو گروه ،تبادل نظ ر و
گفتگو ميان آنها را رشد دهد و به عبارتي نقش هماهنگ كننده داشته
باش د .يعني دول ت بايس تي ب ا س ه جانب ه گرائ ي ( دول ت ،كارفرمايان ،
كارگران ) در كاهش بحرانهاي انساني توليد ايفاي نقش نمايد .اقدام
دولت در اين مورد سبب افزايش حس اعتماد بين گروههاي ذينفع نيز
خواهد شد .
11
د های اداریزمینه سازی کاهش فرآین
پ س از كاه ش بحرانهاي كارگري و كارفرمائ ي باي د س اماندهي در
عمليات بنگاههاي ص نعتي در رأ س اقدامات دول ت قرارگيرد .دراي ن
چارچوب دول ت باي د در زمين ه كاه ش فرآيندهاي اداري ( ك ه اغل ب
غيرضروري هستند ) ،امن و آسان سازي سرمايه گذاري ،رفع موانع
حقوق ي ( ب ه ويژ ه در زمين ه قراردادهاي مختل ف ) ،تأمي ن زيرس اختها
ورف ع معظالت مربوط ب ه مالكي ت ،ح ق ابداع ،اختراع و … اقدام
نمايد .
12
تقويت آموزشهاي عمومي و تخصصي
پس از اقدام ياد شده توجه به تقويت آموزشهاي عمومي و تخصصي از
اقدامات ديگ ر دول ت محس وب ميگردد .از آنج ا ك ه تأمي ن نيازهاي
آموزش ي جامع ه از وظاي ف اص لي دول ت ب ه شمار ميرود ،لذا در
چارچوب س اماندهي خوشههاي ص نعتي دول ت محل ي باي د متناس ب ب ا
فعاليتهاي ص نعتي موجود در منطق ه ب ه گس ترش و بهبود آموزش اقدام
كند .
13
دولت چه کارهایی باید انجام دهد-دیگر کارهای دولت
• ترغيب همكاري بين شركتها از طرق مختلف مانند دعوت از كارفرمايان
براي شركت در نشستها و گردهماييهايي كه موجب آشنايي و نزديكي
توليدكنندگان صنعتي به يكديگر شود .
• ارائه مشوقهاي مالي
• ايجاد محيط مناسب و امن براي كسب و كار
• تشكيل دورههاي آموزشي براي افزايش مهارتهاي فني
• توجه به مقوالت تحقيق و توسعه
• ارائه اطالعات و خدمات مناسب در راستاي تصميم گيري واحدها
14
نتیجه گیری
بطور كلي اقدامات مختلف دولت زماني مفيد خواهدبود كه
او ًال :مشتري نگري واحدهاي توليدي را تقوي ت كن د .يعن ي كم ك
كن د ك ه تولي د كنندگان نيازهاي مشتريان را بهت ر و س ريعتر تشخي ص
دهند.
ثاني ًا :حماي ت از گردهماي ي ص نعتي ص ورت گيرد ك ه س ازمان يافت ه
هستند ،نه شركتهاي پراكنده .
ثالث ا ً:ظرفي ت س ازي براي ارتقاء و بهبود عملكرد ص نعتگران ص ورت
گيرد .
15
منابع و مراجع
www.iraniec.ir
www.iiran.ir
www.sme.ir
http://test.yazdiec.ir
www.nasiran.com
www.markazi-cluster.ir
16