صفحه 1:
علوم ششم دبستان
مبحث :خیلی کوچک خیلی بزرگ
دبير :رحمان محمدعلى Ce
صفحه 2:
_ 8 6 6 ود
تاریخچه :
در روزگاران گذشته. کوچکترین موجوداتی که مردم می شناختند آن هایی بودند که به زحمت با چشم دیده می
شدند ولی آیا ممکن بود موجوداتی هم باشند که با چشم دیده نشوند؟ اگر این طور بود با چه وسیله ای ممکن
بود آنها را ديد؟ البته در آن زمان هم مردم با وسایلی می توانستند کاری کنند که ذرات خیلی کوچک بزرگتر از
آن چه که بودند نشان داده شود مثل شيشه هایی که سطح آنها سختی باشد .
صفحه 3:
_ 8 6 6 ود
در حدود سال ۱۶۵۰ میلادی دانشمندان با این شيشه های سختی چیزهای خیلی کوچک نگاه کردند و به بررسی
آنها پرداختند اسم این شيشه ها را سطح سختی داشتند عدسی گذاشتند.
معمولا برای اینکه به چیزهای بسیار کوچک نگاه کند بیش از یک عدسی به کار می بردند و عدسی ها را در دو
انتهای یک لوله ی فلزی جای می دادند اسم اين لوله را با عدسی هایی که درون آن بود میکروسکوپ گذاشتند.
صفحه 4:
تصویری که رابرت هوک میکروسکوب رابرت هوک
از جوب پنبه رسم کرد
میکروسکوپ از دو واژه ی میکرو یعنی بسیار کوچک و (سکوپ) یعنی مشاهده گرفته شده است یعنی میکروسکوپ وسیله ای است
برای مشاهده ی اجسام بسیارکوچک رابرت هوک اولین بار در سال ۱۶۶۵ به وسیله ی میکروسکوپ ابتدایی که خود شناخته بود سلول
های برش های چوب پنبه را مشاهده کرد اين سلول های توخالی و متصل به هم به شکل لانه ی زنبور بودند به همین علت آنها را سلول
نامید که در زبان لاتین به مفهوم اتاق کوچک است.
صفحه 5:
_ 8 6 6 ود
دانشمندان روز به روز ساختمان میکروسکوپ را کامل تر کردند و به مطالعه ی دقیق تر موجودات زنده پرداختند
و متوجه شدند که بدن همه ی جانداران از سلول ساخته شده است.
بعضی گیاهان و جانوران از تعداد بسیار زیادی سلول ساخته شده اند یعنی پر سلولی هستند و برخی دیگر فقط
یک سلول دارند همه باکتری ها اغلب آغازیان و گروه هایی از قارج ها تک سلولی هستند.
نکته: در جانداران تک سلولی تمام کارها توسط یک سلول انجام می گیرد
صفحه 6:
_ 8 6 6 ود
شگفتی های آفربنش:
در بدن انسان ۵۰ تا ۷۵ میلیارد سلول وجود دارد.
صفحه 7:
_ 8 6 6 ود
شکل سلول های بدن:
شکل سلول های بدن متناسب با کاری که انجام می دهند است مثلا گلبول های قرمز که باید در خون جا به جا
شوند گرد و کوچک هستند سلول های عصبی که پیام ها را برای هماهنگی بدن ارسال می کنند دراز و کشیده
صفحه 8:
GE
هر سلول از سه بخش تشکیل شده است:
غشا سلول
هسته ی سلول
صفحه 9:
_ 8 6 6 ود
برای مطالعه و بررسی ساختمان سلول نیاز به میکروسکوپ است و برای کار با میکروسکوپ نیاز است با ساختمان
آن و نحوه کاربا آن ها آشنا شدید.
صفحه 10:
GE
انواع میکروسکوپ:
میکروسکوپ نوری
میکروسکوپ الکترونی
صفحه 11:
_ 8 6 6 ود
پیشتر میکروسکوپ هایی که در آزمایشگاه ها استفاده نمی شود نوری هستند که با کمک نور لامپ نمونه را
روشن تر می کنند تا بهتر دیده شود جدیدتربن میکروسکوپ های نوری می توانند نمونه را ۲۰۰۰ برابر بزرگتر
نشان دهند میکروسکوپ های الکترونی برای مشاهده مواد بسیار ریز کاربرد دارند و به جای نور از جریان
الکترون ها برای مطالعه نمونه استفاده می شود.
صفحه 12:
GE 8
اجزای
میکروسکوپ
صفحه 13:
_ 8 6 6 ود
-١ يس از تميز كردن عدسى ها صفحه ی میکروسکوپ را در پایین ترین وضعیت خود قرار دهید.
۲- عدسی شیثی با بزرگ نمایی کم را در مسیر نور قرار دهید.
۳- یکی از نمونه های آماده موجود در آزمایشگاه را برداشته و لام (نیغه ی شيشه ای) را روی صفحه بین گیره ی
میکروسکوپ طوری قرار دهید که لامل (تیغک شيشه ای) به سمت بالا باشد و نور از آن عبور کند.
صفحه 14:
646 8
۴- درون عدسی چشمی نگاه کنید و با پیچ تنظیم صفحه ی میکروسکوپ را آهسته به سمت بالا بياورید.
۵- با مشاهده ی تصوير با پیچ جابه جا کننده لام را به اندازه ای حرکت دهید که تصویر در وسط میدان دید قرار
گیرد سپس تصویر را تنظیم کنید تا واضح دیده شود.
۶-عدسی با بزرگ نمایی متوسط را در مسیر نور قرار دهید و تصوير را به آهستگی تنظیم کنید.
۷- عدسی با بزرگ نماپی زباد را در مسیر نور قرار دهید و مجددا تصویر را تنظیم کنید.
صفحه 15:
نکته: بزرگنمایی هر عدسی با علامت < که در سمت چپ یک عدد قرار می گیرد نشان داده می شود مثلا منظور
از *< این است که تصویر تا ۴۰ برابر بزرگ می شود.
صفحه 16:
تعیین بزرگ نمایی میکروسکوپ:
برای؟ُعیین بزرگنمایی میکروسکوپ بزرگنمایی عدسی چشمی را در بزرگنمایی عدسی شیئی ضرب می کنند.
بزرگنمایی میکروسکوپ 7 بزرگنمایی عدسی شیثی 2 بزرگ نمایی عدسی چشمی
صفحه 17:
اگر درشت نمایی عدسی شیثی ۲ باشد و عدسی چشمی ۲۵ را نشان دهد بزرگ نمایی میکروسکوپ ۲۰۰
می شود.
صفحه 18:
_ 8 6 6 ود
مشاهده ی سلول های گیاهی و جانو
با استفاده از میکروسکوپ می توان به مشاهده ی سلول های گیاهی و جانوری پرداخت مثال هایی که در
کتاب آورده شده استفاده از برگ تازه ی گیاه تره (یا می توان از برگ کاهو) برای نمونه ی گیاهی و مشاهده ی
سلول های سطحی کنده شده ی دهان به همراه بزاق است به شکا Waal
صفحه 19:
_ 8 6 6 ود
تفاوت های سلول های گیاهی و جانوری:
سلول های گیاهی علاوه بر غشا دارای دیواره سلولی هستند.
سلول های گیاهی اجزا ی اندامک هایی مثل کلروپلاست دارند که سلول های جانوری ندارند
سلول های گیاهی معمولا چند وجهی اند و سلول های جانوری کروی هستند.
صفحه 20: