درس پژوهی و راه های توسعه آن

صفحه 1:


صفحه 2:
درس پژوهی و راههای توسعه آن 

صفحه 3:
پژوهش در آموزش و پرورش پژوهش در آموزش و پرورش در صدد مطالعه و حل مسایل آموزشی وپرورشی است . پژوهش در آموزش و پرورش زمانی به اهداف و ماموریتهای خود نایل خواهد شد که نتایج آن در مدرسه و كلاس درس و در مسير بهبود فعالیتهای آموزشى - برورشى و بادكيرى .بكاركرفته شود. 

صفحه 4:
برخی دلایل انجام پژوهش در سطح مدرسه اینکه دانش آموزان ما مهارتهای اساسی را در جریان آموزش به خوبى كسب نمی کنند . ‎I‏ دانش آموزان ایرانی در مطالعات جهانی ریاضیات و علوم و همچنین سواد خواندن رتبه های مناسبی را کسب نکرده اند. 

صفحه 5:
چگونه پژوهش را به سطح مدرسه ببریم؟ ابتدا باید باورکنیم که تحول در آموزش و پرورش بدون بردن پژوهش به سطح مدرسه ممکن نیست ! بعد از این باور راستین » باید آستین ها را بالا زد » کار جانانه کرد و نسبت به تمهید شرایط اقدام نمود . باید زیست بوم مناسب پژوهش را در سطح مدرسه بشناسیم و برای ایجاد آن تمهیدات لازم را فراهم کنیم . پژوهش دانه ای حساس است که در هر خاک و آب و هوایی نمی روید ! 

صفحه 6:
برای بردن پژوهش به مدرسه بايد به تحقق مدرسه پژوهنده و یادگیرنده فکر کنیم! مدارس پژوهنده چه هستند ؟ مدارس پژوهنده در واقع نگاه به مدرسه به عنوان موجودی زنده » و سازمانی هوشیار و دایما در حال یادگیری و رشد است . در مدارس پژوهنده هیچ عنصری بی نیاز از باد گیری و پژوهش تلقی نمی شود . همه عناصر معلم ؛ دانش آموز ؛ مدیر و سایر کار کنان پژوهش و یادگیری را وظیفه خود می دانند و در این زمینه بطور جدی احساس نیاز می کنند . مدارس پژوهنده محل اتصال و تلاقی انواع اشکال پژوهش آموزشی برای پیشبرد اندیشه پژوهش و یاد گیری برای همه است . مدرسه پژوهنده .فضایی ایجاد می کندتا در آن پژوهش ‏ خلاقیت و نوآوری برای حل مسایل تشهیق شود . این موضوع باعث می شود که مدرسه تبدیل به یک" کارخانه فکر "شود. در چنین فضایی اصل "ما می توانیم " مورد تشویق قرار می گیرد . در اين مدرسه . همواره جریان خروشلنی از پژوهش, نو آوری‌ها و فرایندهای جدید برای توسعه یاد گیری؛ به چشم می‌خورد. 

صفحه 7:
مدرسه پژوهنده محل تلاقی اشکال مختلف پژوهش آموزشی برای بهبود تدریس و یادگیری است . = ه 9 2 

صفحه 8:
پژوهشهای معلم محور: معلم بعنوان پژوهشگر سالیان درازی است که پژوهش آموزشی در تسلط شیوه‌های کلاسیک و کمی بوده است اما اجرای این دسته از پژوهش‌ها به معلم و تدریس وی کمک درخوری نکرده است. بنابراین جنبش معلم متفکر و پژوهنده رویکرد دیگری را برای تامین نیازهای خود ب رگزیده است. وهش‌های معلم محور مبتنی بر موضوعات مرتبط با کلاس درس است و فرایند پژوهش. مبتنی بر جست‌وجو و اکتشاف در موضوعات اساسی کلاس درس برای توسعه باد گیری در میان دانش آموزان است. تس ساوسو قوس اس وی یوج مشارکت فعال آنها را در حل مشکلات موجود در کلاس درس فراهم می‌سازد. 

صفحه 9:
پژوهشهای معلم محور: بطور برجسته دو روش اقدام پژوهی و درس پژوهی را در بر می گيرند الف )اقدام پژوهی : در میان روش‌های پژوهشی معلم محور. اقدام پژوهی بیش از سایر روش‌ها شناخته شده و پیرامون آن بحث گردیده است. این مفهوم به طور ساده با دو عبارت پژوهش و عمل تعریف می‌شود. کوششی است که می خواهد بین پژوهش به عنوان وسیله‌ای برای آگاهی و دانستن و عمل آموزشی رابطه اركانيكك برقرار مى كند. 

صفحه 10:
ب)درس پژوهی برخلاف اقدام پژوهی » رویکرد درس پژوهی کمتر شناخته شده است در صورتی که از ظرفیت شگفت انگیزی برای کمکت به تحول درآموزش و پرورش در آن نهفته است ! درس پژوهی رویکرد دیگری برای توسعه دانش حرفه‌ای معلمان است. که از درون مدارس ژاپنی مطرح و توسعه يافته است. اين فعالیت تاریخچه ای طولانی مدت در میان معلمان این کشور دارد به شکلی که در آموزش و پرورش ژاپن کاملاریشه دوانیده است. 

صفحه 11:
درس پژوهی * مطالعات متعدد بویژه مطالعه تطبیقی نحوه آموزش معلمان در فرهنگهای مختلف (در سه کشور ژاپن .امریکا و آلمان آزمینه اشاعه این رویکرد را در سایر نظامهای آموزشی بیش از پیش مهیا نمود. * نتایج این مطالعات نقطهی عطفی برای شروع تحول آموزشی در آمریکا و سایرکشورها براساس درس پژوهی شد. پس از آمریکا کشورهای چین؛ هنگ کنگه آلمان انگلیس, سنگایون استرالیا و مالزی نیز به انجام پژوهشهایی در این زمینه پرداختند 

صفحه 12:
درس پژوهی : تدریس بر بسترفرهنگ * درس پژوهی برگردان وائه ژاپنی ‎jugyokenkyu‏ ‏بمعنی مطالعه یا پژوهش تشکیل شده است .لا 6۲۱۷ بمعنی درس 5 ‎JUGYO‏ بمعنای مطالعه با پژوهش است . معادل انگلیسی درس پژوهی 51110 65500 است . درس پژوهی به زبان ساده مطالعه و پژوهش جمعی پیرامون عمل تدریس است . بعنوان یک معلم حرفه ای بیا و در روش تدریس خود تامل کن! حتما روش بهتری برای تدریس وجود دارد . 

صفحه 13:
تعریف درس پژوهی * درس پژوهی یک رویکرد توسعه حرفه ای با پژوهش مشار کتی در کلاس درس است که طی آنن معلمان با یکدیگربرای تدوین طرح درس.اجرا ومشاهده نتایج آمن در جهعت بهبود یاد گیری دانش آموزان همکاری ومشارکت می نمایند. 

صفحه 14:
اهداف ایجاد زمینه برای به اشتراک گذاشتن دانش وتجربه معلمان در مدرسه ارتقاء انگیزه معلمان در مطالعه منابع تخصصی برای توسعه دانش حرفه ای تسهیل شرایط شکل گیری سازمان یادگیرنده با گسترش فرهنگ یاد گیری در مدارس ارتقاء دید گاه معلمان دربهره گیری از روشهای علمی(نظریه ها)در تحلیل وبررسى يديده هاى آموزش وياد كيرى كلاس اصلاح و بهسازى مستمر آموزش با تمركزو توجه به فرآيند يادكيرى دانش آموزان 

صفحه 15:
ف رآیند درس پژوهی 

صفحه 16:
شروع کار با آمادگی لازم ایجاد آمادگی اولین مرحله در مطرح کردن موضوع درس پژوهی است. 

صفحه 17:
معلمان مشتاق و متعهد * در گروههای درس-پژوهی اگر اعضای آن به اجبار مشار کت کنند به موفقیت نمی‌رسند. معلمان بایستی مشتاق صحبت کردن درباره نظرات و روشهایشان بوده و علاقه‌مند به همکاری با یکدیگر باشند. از دانش آموزان یاد بگیرند» روش تدریسشان را تغییسر دهند ایده‌های جدید را امتحان کنند. نبازی به اعتقاد و باور حقیقعی معلمان در ابتدا نمی‌باشد. اما چنانجه درس-پژوهی را به عنوان کار اجباری بجای داوطلبانه انجام دهند. احتمالا تلاشها به یک برنامه موثر و پایدار منتهی نمی‌شود 

صفحه 18:
زمان برای همکاری درس پژوهی نیاز به تعیین زمان برای برنامه ریزی مشاهده و بحث درباره ی درس مورد پژوهش معلمان دارد که می تواند در ساعات مدرسه یا ساعات خارج از زمان مدرسه برنامه ریزی شود.درس پژوهی نیاز به ۲ نوع زمان دارد: الف) زمان برای جلسات اعضای گروه و بررسی برنامه درسی. ( بهتر است در ساعات خارج از زمان مدرسه باشد) قبل یا بعد از مدرسه یا تعطیلات آخر هفته ب)زمان برای تدریس درس مشاهده و بحث. ( بهتر است در ساعات مدرسه باشد .) * وقتی مدارس برای اختصاص زمان با مشکل مواجه هستند. سعی می کنند کار را از طریق الکترونیکک و در فضای مجازی انجام دهند ؛ بخصوص در مواقعی که اعضای گروه در مدارس مختلف کار می کنند. 

صفحه 19:
حمایت مدیر فعالیت درس پژوهی نیازمند حمایت همه جانبه مدیری است که ‎oT Gly‏ ارزش قائل باشد. در غير این صورت اجرا و پیگیری آن بسیار دشوار است. مديران با تمام امکانات و منابع ۰ حمایت لازم را از گروهها در زمان برخورد با مشکلات درس‌پژوهی معمول می دارند. ارسال کپی گزارشات و ارزیابی ها به مدیر توسط تیم درس پژوهی ؛ باعث می شود تا او کار درس پژوهی معلمان و مزایای آموزش و یاد گیری برگرفته از آن را بهتر درک کند. 

صفحه 20:
حمایت های بیرونی در درس پژوهی می توان از حمایت های بیرونی مثل مهارت متخصصان با تجربه استفاده نمود. توصیه های افراد آ گاه به تعیین راه حل ها و اصلاح روشها کمک می کند. لبته حمایت بیرونی ‎eK‏ ‏شرط اصلی برای درس پژوهی نیست ولی برای گروه های کم تجربه می تواند مفید باشد. يكك راه حمایتی دیگر می تواند فراهم آوردن شرایط دسترسی به بع اطلاعاتی از جمله تحقیقات آموزشی و انواع دیگری از اطلاعات باشد که در پایه ریزی طرح درس مورد پژوهش قابل استفاده باشد . 

صفحه 21:
مشار کت گسترده مدرسه‌ای ‘ ژوهی وقتی قوی‌تر است که معلمان مدرسه. مشار کتی درس يرو 1 ‘ كسترده داشته باشند. زيرا به ياد كيرى معلمان از طريق همكارى گروه‌ها بدست می آید . 

صفحه 22:
جو همکاری گروهی در مدرسه ایجاد محیطی که یاد گیری معلم و یاد گیری دانش آموز را بهتر کند. به حمایت از درس‌پژوهی کمک می کند. فضای بسته می تواند روند درس پژوهی را برای معلمان سخت و مشکل کند . احساس ایمنی» و احترام به معلمان کمک می کند تا از یکدیگر سؤال بيرسندء ایده‌هایشان را توضیح دهند» ریسک‌های عقلانی کنند و در تعامل و بازخورد با یکدیگر باشند. معلمان نمی‌توانند بدون جو همکاری »مشارکت فعالی در درسسپژوهی و فعالیت‌های مرتبط داشته باشند. 

صفحه 23:
تشکیل گروه در اجرای درس پژوهی برای ایجاد یک سازمان یاد گیرنده در مدرسه و ایجاد ارتباط بین معلمان پایه های مختلف ‏ شورای معلمان مدرسه به عنوان یکك گروه پژوهشی بز رگ عمل می کند که تیمهای کوچکتر درس پژومی درون این گروه شکل می گیرد . تیم های درس پژوهی در مراحل مختلف چرخه درس پژوهی؛ شورای معلمان مدرسه را در کار خود مشار کت می دهد و به این ترتیب ضمن ‎ST‏ اعضای تیم درس پژوهی از نقطه نظرات سایر معلملن مدرسه استفاده می کننده یافته های پژوهشی تیم هم با معلمان مدرسه به اشتراک گذاشته می شود. هر تیم درس پژوهی برای تامین تنوع دید گاه ها معمولا از ۳تا ۶ نفر از معلمان هم پایه تشکیل می شود که در آموزش وتدریس وف رآیندهای مربوط به آمن دارای مسئله با مسائل مشترک بوده وبه دنبال شناسایی وانتخاب راه حل مناسب برای رفع و یا کاهش آن هستند . تبصره۱:برای تشکیل گروه در صورت کافی نبودن تعداد معلمان دریکک پایه تحصیلی ؛ ساير معلمان علاقمند در پایه های مختلف تحصیلی نیز برای موضوع درس پژوهی پایه مورد نظر مشارکت می نمایند. تبصره ۲: مدیر ویا معاونان مدرسه نیز می توانند بهعنوان عضو ویا مسئول هماهنگی گروه مشا کت نمایند. گروه درس پژوهی باید خود گردان باشد و همه ی افراد از معلم با سابقه ی یکک ساله گرفته تا معلمان با تجربه به صورت یکسان در آن شرکت کنند و نسبت به هم متعهد بوده و دانش خود را با یکدیگر مبادله کنند . 

صفحه 24:
مدل های تشکیل گروه ۳ 22 55 ۲5 ۲5 55 كدر 

صفحه 25:
تعیین هنجارها و تدوین مرام نامه گروه ۰ هنجارهای گروه شامل آن دسته از قوانینی می شود که تعاملات بین اعضای گروه در خلال تمام مراحل درس پژوهی بر اساس آن قوانین انجام می گیرد تا کار گروهی به حداکثر اثر بخشی خود پرسد . پایه گذاری هنجارهای گروه نخستین تلاش گروهی تیم درس پژوهی خواهد بود و باید در مركز توجه اولین جلسه ملاقات گروه باشد . هنجارها بیان می کنند که در یک کار گروهی سازنده برای رسیدن به هم افزایی و همدستی و دستیابی به پیشترین کار آمدی . تعاملات افراد گروه باید در چه چارچوبهایی و براساس چه معیارهایی انجام پذیرد . راه های بسیاری برای شناخت این انتظارات وجود دارد . یکی از اين راه ها تهیه ی فهرست به صورت فردی است .به این ترتیب که هر فردی فهرستی نتظارات خود را تهیه می کند و آن را با گروه مبادله می کند . گروه می تاد نظرات فردی را بگیرد ویک قهرست جمعی قلید کند و این فهرست به عنوان مرامنامه گروه درس پژوهی مورد استفاده قرار كيرد . 

صفحه 26:
نمونه ای از سوالات برای تهیه ی هنجارها چه انتظار ات تی از یکدیگر داریم ؟ * جه شرايطى لازم است تا حس تعلق به گروه و حمایت ؛ ایجاد و حفظ شود ؟ * چه شرایطی در یادگیری ما دخیل است و می تواند باعث کمک به یاد گیری گروهی یا مانع یادگیری شود ؟ * _چگونه می توانیم تفاوت هایمان را مدیریت کنیم ؟ یکت راهبرد دیگر این است که یکت سری انتظارات بر اساس تکمیل کردن جمله های زیر تولید کنیم. من انتظار دارم. من فرض مى كلم ... كروههاى موثر بايد.... برای مثال: من انتظار دارم همکارانم نظراتشان را با یکدیگر مبادله کنند حتى اكربا نظر من مخالف باشد. 

صفحه 27:
در زیر برخی از موارد برای تدوین مرامنامه پیشنهاد مى شود : #ارتباط برقرار کردن » آزاد و صادقانه است . جوی از اطمینان وجود دارد . #اعضای گروه تشویق شوند که از نظرات یکدیگر حمایت با انتقاد کنند . #روش هایی برای مدیریت تعارضات پیش بینی شود . #اشتباهات به عنوان فرصت در نظر گرفته شود . #همه ی افراد برای عملکردشان مسئولیت بپذیرند . #معلمان به سمت توسعه فضای فکری حرکت کنند » از جمله فکر کردن و مطرح کردن عقایدشان درباره ی تدریس 

صفحه 28:
حفظ هنجارهای گروه * همه اعضا گروه یک کپی از فهرست منشور درس پژوهی را داشته باشند تا دائما به آن مراجعه کنند. * از منشور پوستری تهیه وهنگام جلسات بر روی دیوار نصب گردد. * منشور به عنوان توافق نامه ای برای نشان دادن تعهد توسط اعضای گروه امضاء گردد. 

صفحه 29:
برای در نظر گرفتن مولفه های لازم در اجرای درس پژوهی مانند معلمان» زمان» حمایت مدیران و ... گروه درس پژوهی لازم است يكك برنامه عمل طراحی کنند . بر لین مت زمان موزد نیاز خرد وایرآوزد تماید و راهبردهای مورد اسفاده ود راق ‎dl oak‏ ماد ی (داخل يا خارج از وقت مدرسه) مشخص كنيد در اين قسمت راهيردها و اطلاعات مورد استفاده براى ارتباط با مديران را شرح دهيد. ( ارائه رارش به مدير يا معاون آموزشى . دعو از مدير در بعضى جلسات» كزارش زمانهایجلسات پرای هماهنگی با مدرسه و 0101011 در اين قسمت افراد و منابع اطلاعاتى موجود برل كمكك به كار كروه را شناسابى كنيد. ' ‏دور‎ Binet Efe ‏ودس سيم‎ TT] در صورت امكان توضيح دهيد جكونه زمان و تلاش معلمان براى اجراى درس بؤوهى جبرلن مى شود مانند تفديرنامه »ويا = دس سس ی 20131011111 به عهده مدیر مدرسه است ) 

صفحه 30:
جرخه درس پژوهی 

صفحه 31:
تعیین نقش ها و مسئولیت ها *_ الف) معلمان هم پایه : معلمان یک پایه تحصیلی نقش اصلی را در تمام مراحل درس پژوهی اعم از تدريس ء مشاهدة و ارزیابی برعهده دارند:. * ب) مسئول هماهنگی گروه درس پژوهی مسئولیت. اصلی هماهنگ کننده گروه ؛ راهنمایی ونظارت برفرآیند درس پژوهی می باشد که این فرد می تواندعضوی از گروه پا خارج از گروه وبا یک معلم با تجربه با یک متخصص باشد. هماهنگ کننده نباید به اعضای گروه درس بدهد بلکه او ناظر و راهنما بر فرآیند است و این معلمان هستند که مالک و عامل فرآیند درس پژوهی هستند . ‎٠‏ ج) صاحب نظران گروه درس پژوهی با توجه به نوع نياز خود , اغلب از افراد متخصص دعوت به عمل می آورد .ان افراد می توانند کارشناسان و مشاوران خارج از مدرسه باشند که در زمینه یک موضوع درسی خاص یا روشها ‏اهداف: طراحی درس ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏و فنون تدریس مهارت دارند . آتن ها می توانشد دبیران تخصصی یک درس خاص ‏ کارشناسان و س رگروه های درسی منطقه یا اساتید دانشگاه باشند . آنان اغلب محتوای کارشناسی شده ای را با خود دیگر این افراد متخصص و با تجربه اين است که کار ‏مرتبط می سازند. ‎ ‏برایسجلمه بزناعهبوپزی به خعراه مین [وزفن. تک اعضای گروه درس پژوهی را با یک ‎ 

صفحه 32:
د) نقش های اجرایی نقش ها می تواند توسط اعضای گروه و به صورت چرخشی در جلسات مختلف بر عهده گرفته شود . یادداشت بردار : یادداشتهایی را از جلسه برمی دارد و آنها را کپی و در ابندای جلسه بعد برای مرور مجدد رميان شركت كنند كان توزيع مى كند . تكارنده : تصميمات مهم كروه را روى تابلوبا مازيكك يادداشت مى كند تا همه بتوانند در زمان بارش فكرى كروه در باره اهداف و هنكام طراحى درس مفيد است ) تابييست : طرح درس و با هر سند دیگر را در صورت نیاز تايب مى کند . رابط / دبير : در جهت کار گروه با عوامل بیرونی ارتباط برقرار می کند . درخواست و هماهنگی برای جایگزین های معلمان را انجام مى دهد . تاريخ » زمان و مکان جلسات را به اعضا ید آوری می کند . اتاق جلننات و پذیرایی زا ننازماندهی می کند. ۰ (به خصوص 

صفحه 33:
تشخیص مسئله مساله ای ذهن معلمان را به خود مشغول ساخته وآنها را بر می انگیزاند تا پرای حل ‎LOT‏ ‏هم » همیاری ومشار کت نمایند وبه تولید راهکارها وایده های نو در فرآیند آموزش ویاد گیری بپردازند. دراین مرحله معلمان و دیگر اعضای گروه با نگاهی انتقادی موقعیت تدریس و یاد گیری را پر اساس استانداردها مورد بررسی قرار داده » نقاط ضعف و دشواریهارا در این زمینه مشخص می سازند . * دانش آموزان در درک کدام مباحث و دروس مشکل دارند ؟ * ابزار تشخيص این مشکل چه بوده است ؟ * چه درصدی از دانش آموزان با این مشکل موجود مواجهند ؟ * چه موضوعاتی هميشه برای دانش آموزان در یادگیری و درک مشکل هستند؟ * چه موضوعاتی در درس دادن معلم را دچار چالش میگرداند؟ 

صفحه 34:
تعیین هدف *_ کار درس پژوهی وقتی شروع می شود که معلمان با هم تلاش می کنند تا اهداف یاد گیری دانش آموزان رابه طور واضح تبیین کنند .اهداف غالبا از ارزیابی آموخته های دانش آموزان ودریافت بیشترین فراوانی نارسایبهای یاد گیری ؛ تعریف ویژگی هایی که معلمان می خواهند در دانش آموزان خود رشد دهند و یا موضوعات مشکل آفرینی که معلمان در کلاسهای درس خود مشاهده کرده اند نشات می گیرد. با شناسایی و تبیین اهداف آموزشی از کلی تا جزئی محور کار گروه در مراحل بعدی یعنی طراحی درس ۰ و تدریس و مشاهده هم مشخص خواهد شد. اهداف درس پژوهی را می توان به صورت درون رشته و بین رشته ای انتخاب کرد . اهداف درون رشته ای اهدافی هستند که به یک رشته یا موضوع درسی خاص تعلق دارند مثل توانایی جمع کسرها با مخرج ابرابر. اما اهداف بین رشته ای معمولا اهدافی هستند که مختص یک موضوع درسی خاص نیستند و به دانش آموز به عنوان یک یاد گیرنده توجه دارند .مثل توانایی حل مسئله یا یاد گیری روش علمی 

صفحه 35:
اهداف * هدف درسی مانند یادگیری تفریق اساسی نو دوم * هدف فراگیرمانند اعتماد به نفسءتفکر و... 

صفحه 36:
اهداق دوره " اهداف درس ارتباط اهداف به صورت طولی وعرضی بررسی هدف با اهداف قبل وبعد 

صفحه 37:
تعیین اهداف مثال شماره يك هدف پژوهش: رشد اعتماد به نفس دانش‌آموزان و تشویق آنان براي گرفتن مسوولیت ها جهت يادگيري خود و دیگران . ويژگي دانش‌آموزان كنوني وابسته به معلم» احساساتي» بي مسوولیت» بي تجربه» ويژگي دانش‌آموزان آرماني متفکران مسثقل» متبحر در مهارت هاي پایه» توانا در کار با دیگران» یادگیرنده هايي خودانگيخته و داراي خودپنداره مثبت» 

صفحه 38:
نمونه دیگر تعیین اهداف مثل شماره 6 هدف كلي پژوهش: شناسايي راههاي حمایت از دانش‌آموزان براي ‎aed‏ داي ارات یر آني که هاي نوشته انند اهند ine Se ‏موی ری‎ مثل شماره 5 هدف كلي پژوهش: راههاي ارتقاي سطح آگاهي در مهارتهاي خواندن در طول برنامه‌هاي درسي, دستیابی به دانش‌آموزاني که خواندن را به دلایل مختلف ارج مي‌نهند و از مهارتهاي مناسب آن برخوردارند 

صفحه 39:
طراحی درس * وقتی هدف مشخص شد تیم درس پژوهی با تلاش جمعی » درسی را برای یک جلسه کلاس طراحی می کند . طرح درس نه تنها یک راهنما براى تدريس درس است بلکه به عنوان وسیله ارتباطی اعضای گروه درس پژوهی عمل می کند تا اهداف و ایده های مورد آزمایش را به طور واضح برای همه مشخص نماید. معلمان موضوع درس پژوهی را با خواندن کتابها ومقالات مورد بررسی قرار می دهند. آنها به طور جمعی تلاش می کنند تا یک طراحی آموزشی با تعریف فعالیت های معلم » فعالیت های دانش آموز ونکات مورد ارزشیابسی انجام دهند و پیش نویس آماده شده طرح درس را برای دریافت بازخورد به شورای معلمان مدرسه ارائه کنند. 

صفحه 40:
چارچوب طراحی آموزشی بتهاو ‎Genk | Mato! slgtir'lg‏ تا ۳ سوالات دانش آموزان دانش آموزان 

صفحه 41:
وهش : سوالات مربوط به طراحی درس مورد در رابطه با موضوع اين درس ما انتظار داریم دانش آموزان در پایان چه چیزهایی را بفهمند و یا قادر به انجام آن باشند ؟ دانش آموزان هم اکنون در رابطه با موضوع اين درس جه مى دانند ؟ چه " سناریو " یا زنجیره ای از تجربیات یاد گیری می تواند دانش آموزان را از شماره ۲ به شماره ۱ برساند ؟ در واكنش به هر يكك از اجزای درس پیش بینی می کنیم چه نوع افکاری ( اعم از مشکلات يا كج فهمی ها ) به ذهن دانش آموزان خطور کند ؟ چگونه از اينها برای پیث آموزان هم اکنون می دانند به آنچه ما می خواهیم بفهمند استفاده خواهید کرد ؟ چه چیزی می تواند این درس را برای آنان هیجان انگیز و با معنی کند ؟ چه شواهدی به ما کمک می کند تا در باره تحقق اهدافی که برای یاد گیری دانش آموزان در نظر گرفته ایم قضاوت کنیم و پیشرفت یاد گیری دانش آموز را در جریان درس بررسی کنیم ؟ چه مدارکی را باید در رابطه با انگیزش : يادكيرى و رفتار دانش آموزان جمع آوری کنیم و چه نوع از روشهای جمع آوری داده ها برای این کار لازم است ؟ برد هدفتان از آنچه داش 

صفحه 42:
برگزاری جلسات طراحی درس * كروه ها معمولا در طول یک دوره چند ماهه سه تا بنج با ربراى تدوين يكك طرح درس » نشست برگزار می کنند . نشست اول صرف شناسایی مسئله وتعیین اهداف می شود. درنشست دوم کتب درسی : مواد آموزشی : استاندارد ها وسایر منابع مورد بررسی قرار می گیرد. در پایان نشست دوم یک یا دو نفر از معلمان گروه ؛ تولید اولین پیش نویس طرح درس وا تقبل می کنند.این پیش نویس در نشست بعدی مورد استفاده قرار خواهد گرفت. دیگر اعضا عهده دار کارهای آماده سازی ویشتیبانی مربوط به جلسات مشاهده و گزارش گیری می شوند؛ کارهایی از قبيل دعوت از سایر کار کنان برای مشاهده ی درس پژوهی وهماهنگی برنامه با مدیر مدرسه v 

صفحه 43:
برگزاری جلسات طراحی درس در جریان جلسات ونشست های سوم وچهارم ؛گروه ها با هم کار می کنند تا طرح درس را باز یشی واصلاح کنند.تجربیات به اشترااک گذاشته شده ی همه ی گروه ها می تواند به بهبود درس تحقیقاتی در جریان این مرحله کمک کند. گروه می تواند پاسخ های احتمالی وتصورات غلط متداول در پین دانش آموزان وهم چنین راههای ارتقای درس تحقیقاتی راشناسایی کند ؛ زیرا این کار کمک می کند تا گروه از پاسخ های دانش آموزان بهره گیری کند.شیوه های یاد گیری دانش آموزان را بررسی کند و به هدف تیم درس پژوهی تحقق بخشد. یکی از پیامدهای درس پژوهی این است که توانایی وقدرت معلم در پیش بینی پاسخ های دانش آموزان بهتر می شود.با صرف زمان کافی برنامه ریزی شده برای بحث در باره ی واکنش های احتمالی دانش آموزان » معلمان درسى را با تمركز برمحوريت راههاى يادكيرى دانش آموزان تایید می کنند وبدین قرتيب معلمان من توانئد "درس را از زاوبه ی دید دانش آموزان ببينتك." در آخرین جلسه گروه روند اجرای درس را که معلم قرار است آنن را دنبال کند نهایی می کنند. مولفه های روند اجرایی شامل فعالیت های یاد گیری . سازماندهی تخته سیاه ؛ مواد مورد استفاده در تدریس تا استفاده از دست ورزی ها ؛ سؤالاتى كه معلم می پرسد » سالات ارز دانش آموزان می شود. بس از تکمیل طرح درس به شورای معلمان جهت نظرخواهی ارائه می شود ابی وتولید یک نقشه برای نشستن 

صفحه 44:
آماده سازی برای مشاهده و تهیه گزارش : * آماده سازی دانش آموزان : در این مورد باید به شاگردان توضیح داد که افرادی که برای مشاهده در کلاس حضور دارند به هم کمک می کنند که معلمان بهتری باشند. * آماده سازی کلاس * کاهش وقفه ها : اعلانی را روی درب كلاس بجسبانيد با اين عنوان که « درس پژوهی در جریان است : لطفا وارد نشوید مگر اینکه موردی اضطراری باشد. » * تهیه جدول زمان بندی 

صفحه 45:
فقش ها : اعضای گروه درس پژوهی - میهمانان مدعو - سایر افراد مطلع و آگاه - مدير جلسه برای گزارش گیری - گزارش گر نهایی * انتخاب مدرس : كسى كه براى تدريس اقدام مى كند بايد كاملا داوطلبانه انتخاب نمايد. * _ میهمانان مدعو : روسا کارکنان اداری منطقه ‏ معلمان دیگر و حتی اولیا می توانند میهمانان مدعو باشند. * _ افراد مطلع و صاحب نظر : اين افراد مطلع و آكاه با در ميان كذاشتن مشاهدات خويش تعمق می کنند که چگونه می تواتندالهام بخش معلمان باشند تا آز مشاهدات آنهایادگیری نموده و آنها را بازتاب دهند. از سو افراد مطلع . مشاهده كردن دقيق و ثبت یادداشتهای تفصیلی در مورد تعاملات و فعالیت های دانش آموزان است. هنگام گزارش گیری ؛ این افرد با پرسش ها و مشاهدات فکورانه ی خود : تفکر گروه را به جلو می رانند. گروه های درس پژوهی براى كمكك به اين افراد بايد وظايف شان را روشن نمایند * انتخاب یک مفسر نهاییی : مفسر نهایی از بين افراد مطلع بركزيده مى شود ؛ در غياب اين افراد یک عضو گروه یا مدیر جلسه این نقش را عهده دار می شود. مسوولیت های زیر برای مفسر نهایی در نظر گرفه شده است : * _ ارانه هر گونه پرسش با بینش جدیدی که قباً در گزارش گیری مطرح نشده است. * _ خلاصه کردن پرسش ها و ایده ها و پندارهای کلیدی مستفاد شده از گزارش گیری. * برجسته ساختن محدوده ها و موضوعاتی که گروه هنگام تجدید نظر در مورد درس احتمالا به آنها توجه می ‎ES‏ * _ ابراز تشکر و قدردانی از معلم کلاس و گروه درس پزوهی. 

صفحه 46:
شرح مسئولیت ها ی گروه قبل از تدریس . ‏مشاهده كرانى از بيرون دعوت كنيد‎ .١ ‏از معلمان ومديران ديككر كه خارج از كادر مدرسه ى شما هستند وحد اقل از يكك‎ - ‏كارشناس خبره ؛ مثل يكك مدرس دانشكاهى دعوت به عمل آوريد.تعداد مشاهده كران‎ ‏به اين بستككى دارد كه كروه جه قدر با فرايند درس يزوهى راحت باشد.‎ - از یک کارشناس خبره بخواهید که یک مفسر نهایی باشد. ۲ وظایف خاصی را برای اعضای تیم تعیین کنید . -برای جلسات بحث یک مسئول جلسه ویک نگارنده تعیین - اعضایی را برای مشاهده وثبت واکنش های خاص دانش آموزان در جریان درس تعیین کنید.( ناظر) یک نفر را مستول فیلم برداری کنید .هر چند که این کار برای نگهداری سوابق اهمیت دارد ؛ اما ضبط فیلم جایگزینی برای مشاهده ی زنده نیست. 

صفحه 47:
8 ام 3 3 شرح مسئوليت هاى كروه قبل از تدریس ۰ ۳. مواد لازم برای مشاهده كران را آماده كنيد ؛ شامل : 8 - طرح درس شامل : هدف درس : جایگاه درس در یک فصل ‏ جایگاه درس در طول برنامه ی درسی مربوط به همه ی پایه ها : واکنش های احتمالی دانش آموزان وتوالی رویداد های درس * - كبى هابى از كار بركك هاى دانش آموز *؟ -نقشهى جيدمان صندلى هاى كلاس كه شامل نام دانش آموزان وفضاى خالى براى يادداشت نويسى باشد. ۰ >. جزئیات وتدار کات را سازماندهی کنید. ‎.١ *‏ كلاس رابه كونه اى جيدمان كنيد که مشاهده گران فضای لازم را برای ایستادن و گردش در میان فضای کاری دانش آموزان را داشته باشند. ‎Tt‏ برنامه ی زمانی وقتی را برای جلسه پا مشاهده گران مدعو قبل از درس منظور کنید تا نوع باز خوردهایی را که به دنبال آن هستید مشخص کنید. ‏* ۳در برنامه ی زمانبندی یک زمان تنفس بعد از درس پ افکار ونظرات خود را برای گزارش گیری جمع وجور ‏بينى كنيد تا مشاهده كران فرصت بيدا كنند ‎ 

صفحه 48:
تدریس ومشاهده یک نفراز اعضای تیم درس را به دانش آموزانش تدریس می کند . ۰ اعضای دیگر در کار مشاهده و جمع آوری داده ها کمک می کنند و گاهی اوقات افرادی از بیرون تیم درس پژوهی هم به آنها ملحق شده و در اين كار مشار کت می کنند . مشاهده گران در باره آنچه معلم و دانش آموزان انجام می دهند و می گویند یادداشت برداری می کنند و شواهدی را از جریان تفکر دانش آموزان جمع آوری می کل *_طرح درس در نقش یک ابزار مشاهده گری به کار گرفته می شود تا مشاهده گران رابه آنچه باید به دنبال آتن بگردند راهنمایی کند و به آنان کمک می کند تا هدف درس و سوالات ارزشیابی را به خاطر داشته باشند . هدف ارزشیابی جمع آوری داده ها در باره اثر بخشی درس است و نه ارزشیابی معلم . * جریان تدریس می تواند از طریق فیلمبرداری» عکس ۰ ضبط صدا ویا نمونه کار های دانش آموزان مستند سازی شود. 

صفحه 49:
شیوه های گرد آوی اطلاعات برای مشاهده درس اولیه: یادداشت برداری کردن در طول کل تدریس درس. یادداشت برداری از پاسخ های فرد فرد دانش آموزان با استفاده از نامشان اگر که امکان داشت و يا با بکاربردن محل نیمکت شان. تعاملات بین معلم و دانش آموزان و دانش آموزان با همدیگر. ثبت اينکه دانش آموزان چطور کارشان را آغاز می کنند و به وظایفشان نائل می شوند. مستند کردن درک نادرست رایجی که دانش آموزان دارند و اينکه چطور و چه وقت د رک شان تغییر می کند. نشان دادن اينکه چطور فردفرد دانش آموزان درک شان را از طریق فعالیت ها و بحث ها می سازند. ثبت اينکه راه حل های متنوعی توسط تک تک دانش آموزان استفاده می شود تا مشکلات را حل کنند. 

صفحه 50:
ناظران باید امتناع کنند از: - گفتگوهای حاشیه ای - ارزیابی معلم (و همچنین مدیر) - به عنوان مربی یا همه چیزدان حرفه ای عمل کردن. - خدمت كردن به عنوان کمک معلم. علاوه براين هاء كروه بايد ناظران را با توجه به حوزه اى كه مى خواهند در آن مستندات جمع آورى كنند ترغيب به مطرح كردن سؤال خاص كند. به عنوان مثال: جطور دانش آموزان به يكك سؤال مطرح شده توسط معلم عكس العمل نشان خواهند داد؟ طراحی سژال خوب اظران را متمر کز بر درس و درگیر در درس می کند .ناظران باید نقش یک محقق را بگیرند و از اهداف درس استفاده کنندتا اطلاعات را گرد آوری 

صفحه 51:
دستورالعمل هایی برای انجام مشاهدات وگزارش گیری از درس ارائه نمونه طراحی درس قبل از جلسه تدریس به مشاهده گران * _مأموریت مشاهده گران مل یک دستیار معلم نیست بلکه شبیه پژوهشگرانی است که جنبه های خاصی از درس را بررسی می کنند. به عنوان مثال یک پژوهشگرمشاهده گر ؛ باید تلاش کند درس را از یک زاویه ی واقع بینانه نگاه کند » یعنی بدون داوری وفارغ از باورهای شخصی در باره ی یاددهی ویاد گیری » تنها آن چه را که در جریان درس واقع مى شود مشاهده وعيناً كزارش كند.مشاهده كران به هيج وجه غير فعال وتماشاجى صرف نيستند ؛ آنان بايد سير يادكيرى دانش آموزان را از نزديكك مشاهده ودريافت هاى آنان رابا ذكر جزئيات ثبت نمايند. اين داده ها خوراكك لازم براى بحث ير بار تر در جریان جلسه ی گزارش گیری را فراهم مى آورد. هدف مشاهده گران؛ تعمیق فهم شرکت کنند گان از محتوی درس ویاد گیری وتفکر دانش آموزان است. با مشاهده ی درس هر فرد می تواند روی معلمی خود ودید گاه هایش باز اندیشی وتفکر کند. 

صفحه 52:
وظایف مشاهده گران در جریان درس الف- جو طبیعی کلاس درس را رعایت کنند ۱ گفتگوهای جانبی را در جريان درس به حد اقل برسانيد. ۲ در چریان تمام درس در كلاس باقى بمانيد تا جكونكى شروع . ادامه وبايان درس را به طور كامل دريابيد. ‎saws gyn‏ آموز زا تیه تیاه نگیرده نطو دی فو زيح الات فاون ترا كر نيهر ۴ وقتی داتش آموزان مشفول کار انفرادی یا كروهى هستند ؛ مى توانيد آزادانه در كلاس گردش کنید اما در جريان بحث كل كلاس به كنار يا انتهاى كلاس برويد. ۵ تعامل با دانش آموزرابه حداقل برساند. از تدريس يا كمكك رسانى به بجه ها خوددارى كنيد. در مواقع بخصوص تعامل مجاز است به شرطى كه با ملاحظه وبا هدف اطلاع از جريان تفكر دانش آموز انجام شود. ب - در نقش يك بؤوهشكر ظاهر شويد. 1 هذف ‎alisha BE aly gape‏ ۲ از طرح درس : نقشه چیدمان کار برگ ها برای ثبت داده هاتان استفاده کید ۳ بررسی كنيد كه دانش آموزان چگونه همدستی می كتند. ۴ از واکتش ها وپاسخ های دانش آموزان به صورت آنفرادی وبا ذ کر نام یادداشت برداری کنید. ۵ به اختصار بیان کتید که تک تک دانش آموزان چگونه از خلال فعاليت ها وبحث ها شناخت وفهم خود را شکل می دهند. ۶ راه حل های مختلقی را که تکک تک دانش آموزان برای حل مسائل استفاده می کنند بهانضمام راه حل های اشتباه را مستند سازی ‎AS‏ ‏۷ تعامل معلم - دانش آموز را مورد بررسی قرار دهبد ؛ مثلا آیا معلم تلاش می کند که به همه دانش آموزان سر کشی کند. ۸ نوع كفتار وفعلیت دانش آموز را مستند سازی ‎AS‏ 

صفحه 53:
وظایف مشاهده گران در جربان درس پ - هنگام مشاهده کردن این سوالات را مد نظر قرار دهید. ‎.١‏ آیا هدف واضح بود ؟ آیا فعالیت هابه طور مؤثر موجب دست يابى به هدف شد؟ ‏۲ آیا ادامه ی درس انسجام وپیوستگی منطقی را با مقدمه ی درس داشت. وبه یاد گیری مفهوم توسط دانش آموزان کمک می کرد. ‎LTS‏ سوالات ومواد آموزشی برای دست یابی به هدف درس مفید بود؟ ‏۴ آیا بحث های کلاسی به ارتقای فهم دانش آموزان کمک کرد؟ ‏۵ آیا محتوی درس متناسب با فهم ود رک دانش آموزان بود؟ ‏۶ آیا دانش آموزان از دانش قبلی خود برای فهم محتوی درس استفاده کردند؟ ‎UTY‏ سوالات معلم تفکردانش آموزان را در گیر وتسهیل کرد؟ ‏آيا به نظرات دانش آموزان بها داده شده و نظرات آنان در درس شرکت داده شده است ؟ آیا در جمع بندی درس اشاره ای به نظرات وحدسیات دانش آموز شده است؟ ‎ ‎LT A‏ جمع بندی درس در راستای هدف درس بود؟ ۰ معلم چگونه می توانست آموخته های دانش آموز از جریان درس راتقویت کند؟ 

صفحه 54:
ارزیابی تدریس ۰ بعد از یک فرصت تنفس. معلمان نشستی را برای بحث در باره درس و مشاهداتشان بر گزار می کنند . * معلمی که تدریس را انجام داده اول صحبت می کند و خلاصه ای را در باره اینکه درس چطور پیش رفته و مشکلاتی که تشخیص داده ارائه می کند .سپس دیگر معلمان حاضر در تيم درس يزوهى يقاهذا - و تاراق خودرا مطرج فى کنقاا وم اماب كرمشاهده كران ديكرى هم وجود داشته ته باشند ‏ يافته هاى خود را مطرح خواهند ‎sag‏ . اغلب یک مشاور بیرونی همراه پا گروه درس پژوهی کار می کند که او به عنوان آخرين نفر در جلسه كزارش كيرى صحبت خواهد كرد . 

صفحه 55:
باز اندیشی و ارزیابی تدریس * گزارش گیری و ارزیابی تدریس در همان کلاس درس که مشاهده صورت گرفته » انجام می پذیرد. * جازاندیشی و ارزیابی انفرادی : اين کار به همه امکان می دهد تا هر فکری را که هنوز ثبت نکرده اند گردآوری کرده و یادداشت ‎cle‏ خودشان را مرور نمایند. * باز اندیشی و ارزیابی گروهی : مدیر جلسه بعد از خوشامد گویی و خسته نباشید گفتن . دستورات جلسه و اهداف گروه را روی تخته کلاس نوشته و از همه می خواهد که اظهارنظرشان بر مبنای مشاهداتشان باشد. 

صفحه 56:
deci age ‏نقش های کلیدی در گزارش گیری‎ ‎.١‏ مسئوليت هاى مدير جلسه ‏گزارش ‏گزارش گیری را متمرکز نگه دارید وضمن پرهیزاز حاشیه ؛ حساب وقت را هم داشته باشید. ‏اطمینان حاصل کنید که مکالمه تنها در اختیاریک یا دو مشاهده گر قرار نگیرد. ‏به همه ی کسانی که می خواهند اظهار نظر کنند اجازه دهید تازمانی را برای صحبت داشته باشند. ‎ ‏ی را با معرفی تیم واشاره ی خلاصه ای به چارچوب بحث شروع ‎AS‏ ‏حداقل ده دقيقه زمان در پایان برای مفسر نهایی اختصاص دهید. ‏از ارائه نظرات اصلاحی روی نظرات دیگران پرهیز کنید ‏۲. مسئولیت های نگارنده ‏از گزارش گیری یادداشت برداری كنيد . ‏خلاصه مکتوبی از جلسه گزارش گیری برای گزارش نهایی درس پژوهی تهیه كنيد . ‏همراه دیگر مواد درس پژوهی ( طرح درس ؛ فیلم ؛ کاربرگها و ... ) جكيده را هم در پرونده بایگانی قرار دهید ‏۳. مسئولیتهای مضر نهایی ‏نتیجه گزارش گیری را ادغام نموده و در حدود ده یافته ها و نظرات مربوط به مشاهدات ‎ ‏يكك تفسير نهابى ارائه كنيد و تجربيات اخير و بزوهش فعلى را در اختيار جمع قرار دهيد . ‎ 

صفحه 57:
دستورالعملهای مربوط به بحث در جلسه گزارش گیری ۱. اظهار نظرها را شفاف و متمر کز نکه دارید . اظهار نظرها را بر محور تفکر و یاد گیری دانش آموزان و محتوای درس متمر کز نگه دارید و نه بر محوریت سبکک تدریس وقتی در باره درس اظهار نظر می کنید همواره هدف درس و معیارهای ارائه شده توسط تیم نویسند گان را در اختيار داشته باشيد مبناى بحشه را روى يادداشتهاى فردى از مشاهدات قرار دهيد و نظرات را با ميزان واقعى بودن آنها و وجود شواهد روشن بسنچید . ۲ فضای محترمانه برقرار و حفظ كنيد . نظرات را با تعیین جنبه های مثبت درس آغاز کنید . مطمئن شوید معلمی که درس را تدریس کرده دچار این احساس نشود که مورد انتقادهای شخصی قرار گرفته است . روی موفقیت یا شکست درس و يا روی روش تدريس تمركز نكنيد . مشاهدات کلیدی و مرتبط را كزينش كنيد و از فهرست های کلی و بررسی نشده خودداری کنید . یکک شنونده منفعل نباشید » سعی کنید که در گزارش گیری شرکت کنید ؛ با این حال لازم نیست آنچه را که قبلا گفته شده تکرار کنید 

صفحه 58:
SSRN یک ‎gawd‏ 3 کار مشمو ‎a‏ : اظهار نظرهای معلم در مورد کلاس درس اظهار نظرهای اعضای گروه درس پژوهی مبتتی بر مدارک و شواهد اظهار نظر میهمانان مدعو و مطلعین دیگر مبتنى بر مداركك و شواهد مصاحبه گر داده های مصاحبه با داش آموزان را در میان می گذارد.(اختیاری) جمع بندی گزارش گیری توسط مفسیر نهایی اظهار نظرهای معلم در مورد کلاس درس : معلم به اختیار برداشت های خود را از درس مطرح و هر گونه چالشی که با آنها برخورد داشته را تشریح می کند. اظهار نظرهای اعضای گروه درس بزوهى مبتنى بر مداركك و شواهد : اين طرح درس تحت مالكيت جمعى گروه است وهر شخص يكك دو اظهار نظر تمركز يافته بر اساس شواهد بيان مى دارد. اظهار نظر ميهمانان مدعو و مطلعين ديكر مبتنى بر مداركك و شواهد : اين افراد نبايستى به حالت تند و تهاجمی راه حل هايى را تجويز كرده یا بکوشند تا درس مزبور را درست كنند. داده هاى اين افراد كمكك شايانى به كروه درس بزوهى مى كند. جمع آورى كزارش كيرى توسط مفسر نهایی : برای پایان دادن به گزارش گیری مدیر جلسه مفسر نهایی را فراخوانده و ایشان کسی است که تفکرات خود را اضافه کرده و بحث را جمع بندی می کند. وى هم چنین ارائه ی هر گونه پرسش با بینش جدید که قباً حبن گزراش گیری مطرح نشده بود 4 خلاصه سازى ايده ها و پرسش های کلیدی از گزارش گیری بعمل آمده؛ برجسته سازی زمینه و موضوعاتی که گروه می تواند به تجدید نظر در آنهابپردازد ؛ تشکر و قدردانی؛ 

صفحه 59:
: آماده سازی برای تجدید نظر * استفاده از یادداشت های اعضای گروه و دیگران مفید است. بهتر است گزارش آنها در دفتر رخدادهای گروه ثبت شود. ۱۳۳۳۲۲۳۳۳۳۰ نم 3 11110021 155 eee re eT ST aR ea eer REET PS me Pe eee eT er heer rd 7 ۱۳ کدامجنههای طرح درس بایستی بر بیان مدارک و شواههدوبره مود بعت قرر گرند؟ دقتر نبت رخداد ناظر بيرونى - بعد از كزارش كيرى مدرسه کرو ‎ree‏ آموزكار طرح درس تحقيق :.... مطلعين ديكر: ‎SPSS REA EPEAT EEE EE NL TT‏ كدام تصميم هاى آموزشى احتمالا به دانش آموزان كمك كرده اند 6 اين اهداقه را برآورد سازند! توضيح دهيد. ابه جه جنبه هابى از ابن اهداف دسترسى بيدا كرديد؟ لطفا مدارك و شواهد كمكى ارائه تماييد. کدام جنبه های طرح درس و گیرد؟ 

صفحه 60:
اصلاح تدریس * گروه پژوهشی بر اساس مشکلات شناسایی شده در ارائه اول تغییراتی در تدریس ایجاد می کند. این تغییرات معمولا بر اساس دشواریهای ياد كيرى دانش آموزان که گروه در جریان مشاهداتشان متوجه آن شده اند انجام می شود. گروه ممکن است چندین بار برای بهسازی طرح درس و آماده شدن برای تدریس دوم جلسه تشکیل دهد. 

صفحه 61:
فرایند اصلاح درس گام اول : جمع آوری و بازبینی داده ها گروه روند کار و دستاوردهای چرخه درسی پژوهی را جمع آوری می کند. مدارک و موارد زیر برای استفاده در مرحله اصلاح مفید هستند: یادداشت های مشاهده یادداشت های مباحثات و مشاهدات اعضای گروه و شرکت کنندگان دفتر ثبت رخدادهای اعضای گروه و ناظران کار دانش آموزان عکس های تخته سیاه ( چارچوب مناسب استفاده از تخته سیاه را در پیوست ۲ ببینید ) فیلم تدریس ( در صورت موجود بودن ) در ابندای جلسه بازبینی باید داده ها را مرور کنیده بدین ترتیب که هر عضو گروه داده های جمع آوری شده را مرور کند؛ داده ها مرتب شود و هر عضو مسئول مرور یک بخش مجزا شود و گزارش یافته ها را به گروه ان دا گام دوم: تحلیل داده ها وقتی اعضای گروه داده ها را مرور می کنند. به دنبال شواهدی مبنی بر یاد گیری دانش آموز و تعیین اهداف برآورده شده یا نشده هستند.اگر اعضای گروه دفتر ثبت رخدادها را کامل کنند گروه به طرف مرحله دوم قدم می گذارد. 

صفحه 62:
فرایند اصلاح درس گام سوم : شناسایی تغییرات مورد نیاز بعد از تحلیل داده ‎ile‏ گروه درباره ی چگونگی تنظیم مجدد ساختار درس و اثر بخش تر شدن آن بحث می کند. وقتی فهرست موضوعات برای بررسی» کامل است و الویت ها تعيين مى شونده گروه می تواند تغیبرات برنامه درسی را تعیین کند. ( اگر زمان محدودی برای اصلاح وجود دارد؛ گروه باید فهرستی را در اولویت قرار دهد که مهمترین تغیبرات در آن صورت گرفته است .) گام چهارم : اصلاح طرح درس بعد از شناسايى تغييرات» نوبت به اصلاح برنامه درسی است. یکی از معلمان مسئول تغییرات و توزیع برنامه اصلاح شده برای بقیه اعضای گروه است. داشتن یک کپی از برنامه اصلی برای بررسی گزارش ضروری می باشد. ‏ بهتر است تغییرات برنامه جدید را با برجسته کردن خانه ها و رسم الخط های مختلف مشخص کنیم. ) در صورت امکان» گروه باید درباره ی برنامه درسی و تعیین تغییرات لام بحث کند اگر زمان کافی برای تبادل تفسیرها به صورت حضوری نیست. این کار به صورت الکترونیکی انجام شود. 

صفحه 63:
جلسه قبل از مشاهده اگر میهمانان دعوت شده ناظر مجدد درس هستند» گروه درس پژوهی» یک جلسه قبل از مشاهده بررگزار می کند. گروه. مفاهیم واقعی مطرح شده در درس و آنچه را که از دانش آموزان انتظار دارد؛ شرح می دهد. موقع معرفی درس اصلاح شده. آنها شواهد جمع آوری شده در طول اولین تدریس را خلاصه می کنند و تغییرات صورت گرفته برای بررسی شواهد را توضیح می دهد. 

صفحه 64:
تدریس درس اصلاح شده * درس دوباره به گروه متفاوتی از دانش آموزان تدریس می شود.تدریس دوم را ممکن است همان معلم قبلی انجام دهد ویا اینکه معلم د دیگری این کار را برعهده بگیرد.معمولا همه معلمان مدرسه برای مشاهده درس اصلاح شده دعوت. می شوند 

صفحه 65:
ارزیابی تدریس * جلسه گزارش دهی درس اصلاح شده همان شکل اولیه را دنبال می کند. ° شورای معلمان مدرسه همگی در جلسه گزارش دهی تدریس دوم شرکت خواهند کرد واين کار می تواند مطالب کلی تری را در حوزه آموزش ویاد گیری پوشش دهد. 

صفحه 66:
حرکت به مرحله بعدی * بعد از تدریس مجدد و گزارش درس اصلاح شده. گروه تصمیم می گیرد درس پژوهی را کامل کند. یک روش مرور بیشتر طرح درس است. یک روش دیگر احاطه بر شواهد و تدریس مجدد و مرور گزارش درس پژوهی است. (درس پژوهی بعد از دو بار لدریس تمام می شود حتی اگر کامل نباشد و از حرکت رو به جلو و پیشروی گروه جل وگیری نمی کند» در عوض معلمان می توانند بر آنچه که فراگرفته اند» و سئوالات و ايده هاى جدید برای اطلاع از درس پژوهی بعدی و چرخه های درس پژوهی آینده تم رکز و بازتاب داشته باشند.) 

صفحه 67:
به اشتراک گذاشتن نتایج * معلمان درسهایی را که از طریق این فرآیند بهبود بخشیده اند به اشترااک می گذارند و بانکی از تدریس هایی را که با استادی ساخته وپرداخته شده اند تشکیل می دهند تا از آنها برداشت واستفاده شود. آنها اغلب گزارشی درباره پژوهش خود منتشر می کنند که شامل تفکرات معلمان وخلاصه ای از بحث های گروه می باشد. 

صفحه 68:
‎a 1 0 .‏ : مراحل گزارش نویسی درس پژوهی ۱- جمع آوری برون داده ها : اسناد و دستاوردها را در یک راینه یا پوشه جمع آوری کنید . سوالات راهنما : - چه دستاوردهایی در فرایند درس پژوهی داریم ؟ - آیا موارد روشن می باشند و يا اينكه نياز به شرح اند کی از هدف و مقصود آنها وجود دارد ؟ ۲- تهیه یک چارچوب : در این گام از مجموعه برون داده ها یک مقدمه و نتیجه گیری ایجادمی کنیم . این کار باعث می شود چارچوبی فراهم شود تا قطعات در جای خود قرار گیرند . سوالات راهنما : -ما چگونه می توانیم کارمان را شرح دهیم ؟ - چه اهدافی راهنما برای ایجاد طرح درس می باشند ؟ چه کاری انجام دهیم تا دیگران طرح درس را درک کنند ؟ - چگونه می توانیم کار خود را در فرايند درس پژوهی بعدی بهبود بخشیم ؟ ۳- توصیف و باز خورد : اين قسمت دستاوردها را توصیف نموده و اصول مهم یاد گیری هر ابزار را مختصر سازی می کند . سوالات راهنما : -ما چگونه می توانیم گزارشی ارائه نماییم که هر دستاوردی را شرح دهد ؟ - برای ایجاد یک گزارش مجزا به چه اطلاعات مکملی نیاز داریم ؟ - بهترین ابزارها برای فرایند درس پژوهی و حرفه ما چه می باشند ؟ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 69:
گستره اجرای طرح * این طرح به صورت داوطلبانه و متناسب با علاقه و توانمندی مجریان درسطح مدارس(دو مدرسه از هر منطقه درتفاهم نامه منعقد شده بین معاونت آموزش ابتدایی واستانها) اجرا می شود . 

صفحه 70:


درس پژوهی و راههای توسعه آن پژوهش در آموزش و پرورش • پژوهش در آموزش و پرورش در صدد مطالع ه و ح ل مسايل آموزشي وپرورشی است . • پ ژوهش در آم وزش و پ رورش زماني ب ه اه داف و ماموريتهاي خود ناي ل خواه د ش د ك ه نت ايج آن در مدرس ه و كالس درس و در مس ير بهب ود فعاليتهاي آموزشي – پرورشي و يادگيري بكارگرفته شود. برخی دالیل انجام پژوهش در سطح مدرسه • اینکه دانش آموزان ما مهارتهای اساسی را در جریان آموزش به خوبی کسب نمی کنند . • اینکه دانش آموزان ایرانی در مطالعات جهانی ریاضیات و علوم و همچنین سواد خواندن رتبه های مناسبی را کسب نکرده اند. • و .... چگونه پژوهش را به سطح مدرسه ببریم؟ • ابتدا باید باورکنیم که تحول در آموزش و پرورش بدون بردن پژوهش به سطح مدرسه ممکن نیست ! • بعد از این باور راستین ،باید آستین ها را باال زد ،ک99ار جانان99ه کرد و نسبت به تمهید شرایط اقدام نمود .باید زیست بوم مناسب پ99ژوهش را در سطح مدرس99ه بشناس99یم و ب99رای ایجاد آن تمهی99دات الزم را فراهم کنیم . • پژوهش دانه ای حساس است که در هر خ اک و آب و هوایی نمی روید ! برای بردن پژوهش به مدرسه باید به تحقق مدرسه پژوهنده و یادگیرنده فکر کنیم! • مدارس پژوهنده چه هستند ؟ • • • • • مدارس پژوهنده در واقع نگاه به مدرسه به عنوان موجودي زنده ،و سازماني هوشيار و دايما در حال يادگيري و رشد است . در مدارس پژوهنده هيچ عنصري بي نياز از يادگيري و پژوهش تلقي نمي شود .همه عناصر معلم ،دانش آموز ،مدير و ساير كاركنان پژوهش و يادگيري را وظيفه خود مي دانند و در اين زِمينه بطور جدی احساس نياز می کنند . مدارس پژوهنده محل اتصال و تالقی انواع اشكال پژوهش آموزشي براي پيشبرد اندیشه پژوهش و يادگيري براي همه است . مدرسه پژوهنده ،فضايي ايجاد می کند تا در آن پژوهش ،خالقيت و نوآوری براي حل مسايل تشويق شود .اين موضوع باعث مي شود كه مدرس ه تب ديل ب ه ي ك" كارخان ه فكر"شود .در چنين فضايي اصل " ما مي توانيم " مورد تشويق قرار مي گيرد . در این مدرسه ،همواره جريان خروشاني از پژوهش ،نوآوري‌ها و فرايندهاي جديد ب99راي توس99عه يادگيري ،به چشم مي‌خورد. مدرسه پژوهنده محل تالقی اشکال مختلف پژوهش آموزشی برای بهبود تدریس و یادگیری است . پژوهشهای معلم محور: • • • • معلم بعنوان پژوهشگر ساليان درازی اس99ت ک99ه پ99ژوهش آموزش99ی در تس99لط ش99يوه‌های كالس99يك و کمی ب99وده اس99ت اما اج99رای اين دس99ته از پژوهش‌ها ب99ه معلم و ت99دريس وی کمک درخوری نکرده است .بنابراين جنبش معلم متفکر و پژوهن999ده رويکرد دیگری را برای تامین نیازهای خود برگزيده است. پژوهش‌های معلم محور مبتنی ب99ر موض99وعات مرتب99ط با کالس درس اس99ت و فرايند پژوهش ،مبتنی بر جست‌وجو و اکتشاف در موض99وعات اساس99ی کالس درس برای توسعه يادگيری در ميان دانش‌آموزان است. رويكرد ،معلم پژوهنده هم ب99ه توس99عه حرفه‌ای معلمان کم99ک می‌کن99د و هم مش999ارکت فعال آنها را در ح999ل مش999کالت موج999ود در کالس درس فراهم می‌سازد. پژوهشهای معلم محور: بطور برجسته دو روش اقدام پژوهی و درس پژوهی را در بر می گیرند • الف )اقدام پژوهی : • در ميان روش‌های پژوهشی معلم محور ،اقدام پژوهی بيش از ساير روش‌ها شناخته شده و پيرامون آن بحث گرديده است .اين مفهوم ب99ه ط99ور ساده با دو عبارت پ99ژوهش و عم99ل تعريف می‌ش99ود. كوششي است كه می خواهد بين پژوهش به عنوان وسيله‌اي ب99راي آگاهي و دانستن و عمل آموزشي رابطة ارگانيك برقرار مي‌كند. ب)درس پژوهی • برخالف اقدام پژوهی ،رویکرد درس پژوهی کمتر شناخته شده است در صورتی که از ظرفیت شگفت انگ یزی ب رای کمک به تحول درآموزش و پرورش در آن نهفته است ! • درس پ999ژوهی رويکرد ديگری ب999رای توس999عه دانش حرفه‌ای معلمان است،که از درون مدارس ژاپني مطرح و توسعه يافته است .این فعالیت تاریخچه ای طوالنی مدت در میان معلمان این کش99ور دارد ب99ه ش99کلی که در آموزش و پرورش ژاپن کامالریشه دوانیده است. درس پژوهی • مطالعات متعدد ب99ويژه مطالع99ه تطبیقی نح99وه آم99وزش معلمان در فرهنگهای مختلف (در س99ه کش99ور ژاپن ،امریک99ا و آلمان )زمین99ه اشاعه این رویکرد را در سایر نظامهای آموزشی بیش از پیش مهیا نمود. • نتايج این مطالعات نقطه­ی عطفی برای شروع تح99ول آموزش99ی در آمريک999ا و سايرکش999ورها براساس درس پ ژوهی ش99د .پس از آمريکا کشورهای چين ،هنگ کنگ ،آلمان ،انگليس ،س99نگاپور، استراليا و مالزی نيز به انجام پژوهش­هايی در اين زمينه پرداختند درس پژوهی :تدریس بر بسترفرهنگ • درس پ999ژوهي برگردان واژه ژاپ ني jugyokenkyu بمعني مطالعه يا پژوهش تشکيل ش99ده اس99ت kenkyu.بمع99ني درس و jugyoبمعن999اي مطالع999ه يا پ999ژوهش اس999ت .معادل انگليسي درس پژوهي Lesson studyاست . • درس پژوهي به زبان ساده مطالعه و پژوهش جمعي پيرامون عم99ل تدريس است .بعنوان يك معلم حرفه اي بيا و در روش ت999دريس خود تامل کن! حتما روش بهتري براي تدريس وجود دارد . تعريف درس پژوهي • درس پژوهی یک رویکرد توس99عه حرف99ه ای با پ99ژوهش مش999اركتي ،در كالس درس اس999ت ک999ه طی آن معلمان با یکدیگربرای تدوین طرح درس،اج99را ومش99اهده نت99ایج آن در جهت بهب99999ود یادگیری دانش آم99999وزان همک99999اری ومشارکت می نمایند. اهداف • • • • • ايجاد زمينه براي به اشتراك گذاشتن دانش وتجربه معلمان در مدرسه ارتقاء انگيزه معلمان در مطالعه منابع تخصصي براي توسعه دانش حرفه اي تسهيل شرايط شكل گيري سازمان يادگيرنده با گسترش فرهنگ یادگیری در مدارس ارتقاء ديدگاه معلمان دربهره گيري از روشهاي علمي(نظريه ها)در تحليل وبررسي پديده هاي آموزش ويادگيري كالس اصالح و بهسازی مستمر آموزش با تمركزو توجه به فرآيند يادگيري دانش آموزان فرآیند درس پژوهي تشخيص مسئله و تعيين اهداف تکمیل گزارش درس پژوهی طراحی درس طراحی مجدد درس تدریس درس ، جمع آوری داده ها بر اساس مشاهده بازاندیشی و ارزیابی درس شروع كار با آمادگي الزم ايجاد آمادگي ،اولين مرحل9999ه در مطرح كردن موضوع درس‌پژوهي است. معلمان مشتاق و متعهد • درگروههاي درس‌پ999ژوهي اگر اعض999اي آن ب999ه اجبار مشاركت كنند ب99ه م99وفقيت نمي‌رس99ند .معلمان بايس99تي مشتاق صحبت كردن درباره نظرات و روشهايشان ب99وده و عالقه‌من9999د ب9999ه همكاري با يكديگر باش9999ند .از دانش‌آم99وزان ياد بگيرن99د ،روش تدريسش99ان را تغيير دهند ،ايده‌هاي جديد را امتحان كنند .نيازي به اعتقاد و باور حقيقي معلمان در ابت9999دا نمي‌باش9999د ،اما چنانچ9999ه درس‌پژوهي را به عنوان كار اجباري بجاي داوطلبان999ه انجام دهند ،احتماال تالشها به يك برنامه مؤثر و پايدار منتهي نمي‌شود زمان برای همکاری • • • • درس پژوهی نیاز به تعیین زمان برای برنامه ریزی ،مشاهده و بحث درباره ی درس مورد پژوهش معلمان داردکه می تواند در ساعات مدرسه یا ساعات خارج از زمان مدرسه برنامه ریزی شود.درس پژوهی نیاز به 2نوع زمان دارد: الف) زمان برای جلسات اعضای گروه و بررسی برنامه درسی ( .بهتر است در ساعات خارج از زمان مدرسه باشد) قبل يا بعد از مدرسه يا تعطيالت آخر هفته ب)زمان برای تدریس درس ،مشاهده و بحث ( .بهتر است در ساعات مدرسه باشد ). وقتی مدارس برای اختصاص زمان با مشکل مواجه هستند ،سعی می کنند کار را از طریق الکترونیک و در فضاي مجازي انجام دهند ؛ بخصوص در مواقعی که اعضای گروه در مدارس مختلف کار می کنند. حمايت مدير • فعاليت درس پژوهي نيازمند حمايت همه جانبه مديري اس99ت كه برای آن ارزش قائل باشد ،در غير اين صورت اجرا و پیگ99یری آن بسیار دشوار است. • مديران با تمام امكان999ات و من999ابع ،حمايت الزم را از گروهها در زمان برخورد با مشكالت درس‌پژوهي معمول می دارند. • ارسال کپی گزارش99ات و ارزیابی ها ب99ه م99دیر توس99ط تيم درس پژوهي ،باعث مي شود تا او کار درس پژوهی معلمان و مزایای آموزش و یادگیری برگرفته از آن را بهتر درک کند. حمایت های بیرونی در درس پ999ژوهی می ت999وان از حمایت های ب999یرونی مث999ل مهارت متخصصان با تجربه استفاده نمود .توصیه های افراد آگاه به تع99یین راه حل ها و اصالح روشها کمک می کن99د .البت99ه حمایت ب99یرونی ی99ک شرط اصلی برای درس پژوهی نیست ولی برای گروه های کم تجربه می تواند مفید باشد. يك راه حمايتي ديگر مي توان99د فراهم آوردن شرايط دسترس99ی ب99ه من999ابع اطالعاتي از جمل999ه تحقیق999ات آموزش999ي و ان999واع ديگري از اطالعات باشد كه در پايه ريزي طرح درس م99ورد پ99ژوهش قاب99ل استفاده باشد . مشاركت گستردة مدرسه‌اي • درس‌پژوهي وق99تي ق99وي‌تر اس99ت كه معلمان مدرس99ه ،مش99اركتي گسترده داشته باشند .زيرا به يادگيري معلمان از طريق همكاري گروه‌ها بدست مي آيد . جو همكاري گروهي در مدرسه • ايجاد محيطي كه يادگيري معلم و يادگيري دانش‌آموز را بهتر كند ،به حمايت از درس‌پژوهي كمك مي‌كن99د .فض99ای بس99ته می توان99د رون99د درس پژوهی را براي معلمان سخت و مشكل کند .احساس ايم999ني ،و اح99ترام ب99ه معلمان كم99ك مي‌كن99د ت99ا از يكديگر سؤال بپرس99ند، ايده‌هايشان را توضيح دهند ،ريس 9ك‌هاي عقالني كنن99د و در تعام99ل و بازخورد با يکديگر باش99ند .معلمان نمي‌توانن99د ب99دون ج99و همكاري ، مشاركت فعالي در درس‌پژوهي و فعاليت‌هاي مرتبط داشته باشند. تشكيل گروه • در اجرای درس پژوهی برای ایجاد ی999ک سازمان یادگیرن999ده در مدرس999ه و ایجاد ارتباط بین معلمان پای999ه های مختلف ،شورای معلمان مدرسه به عنوان یک گروه پژوهشی بزرگ عمل می کند که تیمهای کوچک999تر درس پژوهی درون این گروه شکل می گیرد .تیم های درس پژوهی در مراحل مختلف چرخه درس پژوهی ،ش99ورای معلمان مدرسه را در کار خود مشارکت می دهد و به این ترتیب ضمن آنکه اعض99ای تیم درس پ99ژوهی از نقط99ه نظرات سایر معلمان مدرسه استفاده می کنند ،یافته های پژوهشی تیم هم با معلمان مدرس99ه ب99ه اش99تراک گذاش99ته می شود. • هر تیم درس پژوهي براي تامين تنوع ديدگاه ها معموال از 3تا 6نفر از معلمان هم پايه تش99کیل می ش99ود كه در آموزش وتدريس وفرآيندهاي مربوط به آن داراي مسئله يا مسائل مشترك بوده وبه دنبال شناسايي وانتخاب راه حل مناسب براي رفع و يا كاهش آن هستند . • • تبصره :1براي تشكيل گروه در صورت كافي نبودن تعداد معلمان دريك پايه تحصيلي ،ساير معلمان عالقمن99د در پايه هاي مختلف تحصيلي نيز براي موضوع درس پژوهي پايه مورد نظر مشاركت مي نمايند. تبصره :2مدير ويا معاونان مدرسه نيز مي توانند به عنوان عضو ويا مسئول هماهنگي گروه مشاركت نمايند. • گروه درس پژوهي بايد خودگردان باشد و همه ي افراد از معلم با سابقه ي يك ساله گرفته تا معلمان با تجرب999ه به صورت يكسان در آن شركت كنند و نسبت به هم متعهد بوده و دانش خود را با يكديگر مبادله كنند . مدل های تشکیل گروه تعيين هنجارها و تدوين مرام نامه گروه • هنجارهاي گروه شامل آن دسته از قوانيني مي شود كه تعامالت بين اعض99اي گروه در خالل تمام مراحل درس پژوهي بر اساس آن قوانين انجام مي گيرد تا كار گروهي به حداكثر اثر بخشي خود برسد .پايه گذاري هنجارهاي گروه، نخستين تالش گروهي تيم درس پ99ژوهي خواه99د ب99ود و بايد در مركز توج99ه اولين جلسه مالق99ات گروه باش99د .هنجارها بيان مي كنن99د كه در يك كار گروهي سازنده براي رسيدن به هم افزايي و همدس99تي و دس99تيابي ب99ه بيش99ترين كار آمدي ،تعامالت افراد گروه بايد در چ999ه چارچوبهايي و براساس چ999ه معيارهايي انجام پذيرد . • راه هاي بسياري براي ش99ناخت اين انتظ99ارات وج99ود دارد .يكي از اين راه ها تهيه ي فهرست به صورت فردي است .به اين ترتيب كه هر فردي فهرس99تي از انتظارات خود را تهيه مي كن999د و آن را با گروه مبادل999ه مي كن999د .گروه مي تواند نظرات فردي را بگيرد و يك فهرست جمعي توليد كند و اين فهرست به عنوان مرامنامه گروه درس پژوهي مورد استفاده قرار گيرد . نمونه اي از سواالت براي تهيه ي هنجارها • • • • چه انتظاراتي از يكديگر داريم ؟ چه شرايطي الزم است تا حس تعلق به گروه و حمايت ،ايجاد و حفظ شود ؟ چه شرايطي در يادگيري ما دخيل است و مي تواند باعث كمك به يادگيري گروهي يا مانع يادگيري شود ؟ چگونه مي توانيم تفاوت هايمان را مديريت كنيم ؟ یک راهبرد دیگر این است که یک سری انتظارات بر اساس تکمیل کردن جمله های زیر تولید کنیم. من انتظار دارم.... من فرض می کنم .... گروههای موثر باید.... برای مثال :من انتظار دارم همکارانم نظراتشان را با یکدیگر مبادله کنند حتی اگربا نظر من مخالف باشد. در زير برخي از موارد براي تدوين مرامنامه پيشنهاد مي شود : *ارتباط برقرار كردن ،آزاد و صادقانه است .جوي از اطمينان وجود دارد . *اعضاي گروه تشويق شوند كه از نظرات يكديگر حمايت يا انتقاد كنند . *روش هايي براي مديريت تعارضات پيش بيني شود . *اشتباهات به عنوان فرصت در نظر گرفته شود . *همه ي افراد براي عملكردشان مسئوليت بپذيرند . *معلمان به سمت توسعه فضاي فکری حركت كنند ،از جمله فكر كردن و مطرح كردن عقايدشان درباره ي تدريس حفظ هنجارهای گروه • همه اعض99ا گروه ی99ک کپی از فهرس99ت منش99ور درس پ99ژوهی را داشته باشند تا دائما به آن مراجعه کنند. • از منشور پوس99تری تهی99ه وهنگ99ام جلسات ب99ر روی دی99وار نصب گردد. • منشور به عنوان توافق نامه ای برای نشان دادن تعهد توسط اعضای گروه امضاء گردد. برنامه عمل :برای در نظر گرفتن مولفه هاي الزم در اجراي درس پژوهي مانند معلمان ،زمان ،حمایت مدیران و ...گروه درس پژوهی الزم است یک برنامه عمل طراحي كنند . نتایج مورد انتظار در این قسمت دالیل مشارکت در درس پژوهی را بیان کنید .و بگویید که با این برنام ه قص د دارید به کجا برسید. اعضای گروه در این قسمت اعضای گروه را مشخص کنید. زمان الزم در این قسمت زمان مورد نياز خود را برآورد نماييد و راهبردهای م99ورد اس99تفاده خ99ود را ب99راي ت99امين اين زمان (داخل يا خارج از وقت مدرسه) مشخص كنيد . حمایت مدیر در این قسمت راهبردها و اطالعات مورد استفاده برای ارتباط با مدیران را شرح دهید ( .ارائه گزارش ب999ه م999دير يا معاون آموزشي ،دعوت از مدير در بعضي جلسات ،گزارش زمانهاي جلسات براي هماهنگي با مدرسه و )... منابع حمایت بیرونی در این قسمت افراد و منابع اطالعاتي موجود برای کمک به کارگروه را شناسایی کنید. فرایند مستند سازی در این قسمت شيوه مستندسازي تیم و چگونگی تقسیم فعالیت هایشان ثبت می گردد. در صورت امکان توضیح دهید چگونه زمان و تالش معلمان براي اجراي درس پژوهی جبران می شود.مانند جبران خدمات(تكميل اين قسمت تقديرنامه ،ویا ... به عهده مدير مدرسه است ) چرخه درس پژوهی تعيين نقش ها و مسئوليت ها • الف) معلمان هم پایه : معلمان يك پايه تحصيلي نقش اصلی را در تمام مراحل درس پژوهی اعم از تبیین اهداف ،طراحی درس ،تدریس ،مشاهده و ارزیابی برعهده دارند . • ب) مسئول هماهنگي گروه درس پژوهي مسئوليت اصلي هماهنگ كننده گروه ،راهنمايي ونظارت برفرآيند درس پژوهي مي باشد كه اين فرد مي تواندعضوي از گروه يا خارج از گروه ويا يك معلم با تجربه يا يك متخصص باش99د .هماهن99گ كنن99ده نبايد به اعضاي گروه درس بدهد بلكه او ناظر و راهنما بر فرآيند است و اين معلمان هستند كه مال99ك و عامل فرآيند درس پژوهي هستند . • ج) صاحب نظران گروه درس پژوهي با توجه به نوع نياز خود ،اغلب از افراد متخصص دعوت به عمل مي آورد .اين افراد مي توانند كارشناسان و مشاوران خارج از مدرسه باشندكه در زمینه یک موضوع درسی خاص یا روش999ها و فنون ت99دریس مهارت دارن99د .آن ها مي توانن99د دب99یران تخصص99ی ی99ک درس خ99اص ،کارشناسان و سرگروه های درسی منطقه يا اساتید دانشگاه باشند .آنان اغلب محت99واي كارشناس99ي ش99ده اي را با خ99ود براي جلسه برنامه ريزي به همراه مي آورند .نقش ديگر این افراد متخصص و با تجربه اين است كه كار تك تك اعضاي گروه درس پژوهي را با يك ديگر مرتبط مي سازند. د) نقش های اجرایی اين نقش ها مي تواند توسط اعضاي گروه و به صورت چرخشي در جلسات مختلف بر عهده گرفته شود . یادداشت بردار :یادداشتهایی را از جلسه برمی دارد و آنها را کپی و در ابتدای جلسه بعد برای مرور مجدد درمیان شرکت کنندگان توزیع می کند . نگارنده :تصمیمات مهم گروه را روی تابلوبا ماژیک یادداشت می کند تا همه بتوانند ببینند ( .به خصوص در زمان بارش فکری گروه در باره اهداف و هنگام طراحی درس مفید است ) تایپیست :طرح درس و یا هر سند دیگر را در صورت نیاز تایپ می کند . رابط /دبیر :در جهت کار گروه با عوامل بیرونی ارتباط برقرار می کند .درخواست و هماهنگی برای جایگزین های معلمان را انجام می دهد .تاریخ ،زمان و مکان جلسات را به اعضا یادآوری می کند .اتاق جلسات و پذیرایی را سازماندهی می کند . تشخيص مسئله مساله اي ذهن معلمان را به خود مش99غول ساخته وآنها را ب99ر مي انگيزان99د ت99ا ب99راي ح99ل آن با هم ، همياري ومشاركت نمايند وبه توليد راهكارها وايده هاي نو در فرآیند آموزش ویادگیری بپردازند. دراین مرحله معلمان و دیگر اعضای گروه با نگاهی انتقادی موقعیت تدریس و یادگیری را بر اساس استانداردها مورد بررسی قرار داده ،نقاط ضعف و دشواریهارا در این زمینه مشخص می سازند . • دانش آموزان در درک کدام مباحث و دروس مشکل دارند ؟ • ابزار تشخیص این مشکل چه بوده است ؟ • چه درصدی از دانش آموزان با این مشکل موجود مواجهند ؟ • چه موضوعاتی همیشه برای دانش‌آموزان در یادگیری و درک مشکل هستند؟ • چه موضوعاتی در درس دادن ،معلم را دچار چالش می‌گرداند؟ تعيين هدف • کار درس پژوهی وقتی شروع می شود که معلمان با هم تالش می کنن999د ت999ا اه999داف یادگیری دانش آموزان را به طور واضح تبیین کنند .اهداف غالبا از ارزيابي آموخت99ه هاي دانش آم99وزان ودريافت بيشترين فراواني نارساييهاي يادگيري ،تعریف ویژگی هایی که معلمان می خواهند در دانش آموزان خود رشد دهند و یا موض99وعات مش99کل آفری99نی ک99ه معلمان در کالس99های درس خود مشاهده کرده اند نشات می گیرد .با شناسایی و تب99یین اه99داف آموزش99ی از کلی ت99ا ج99زئی محور کار گروه در مراحل بعدی یعنی طراحی درس ،و تدریس و مشاهده هم مشخص خواه99د شد. • اهداف درس پژوهی را می توان به صورت درون رش99ته و بین رش99ته ای انتخ99اب کرد .اه99داف درون رشته ای اهدافی هستند که به یک رشته یا موضوع درسی خاص تعلق دارن99د مث99ل توان99ایی جمع کسرها با مخرج نابرابر .اما اهداف بین رش99ته ای معم99وال اه99دافی هس99تند ک99ه مختص ی99ک موضوع درسی خاص نیستند و به دانش آموز به عنوان یک یادگیرنده توجه دارن99د .مثل توان99ايي حل مسئله يا يادگيري روش علمي اهداف • هدف درسی مانند یادگیری تفریق اساسی نوع دوم • هدف فراگیرمانند اعتماد به نفس،تفکر و... اهداف درس اهداف دوره ارتباط اهداف به صورت طولی وعرضی بررسی هدف با اهداف قبل وبعد تعيين اهداف • • • • • • • مثال شماره يك هدف پژوهش: رشد اعتم اد ب ه نفس دانش‌آم وزان و تش ويق آن ان ب راي گ رفتن مسووليت ها جهت يادگيري خود و ديگران .ويژگي دانش‌آموزان کنوني وابسته به معلم ،احساساتي ،بي مسووليت ،بي تجربه، ويژگي دانش‌آموزان آرماني متفکران مستقل ،متبحر در مهارت هاي پايه ،توانا در کار با ديگران ،يادگيرنده هايي خودانگيخته و داراي خودپنداره مثبت، نمونه دیگر تعيين اهداف • • • • • • • • مثال شماره 2 هدف کلي پژوهش: شناسايي راههاي حمايت از دانش‌آموزان براي تقويت توانايي نوشتاري. دستيابي به دانش‌آموزاني که ويژگي هاي نوشته اثر بخش را مي‌دانن د و آگاهن د ک ه چگونه از آن در کارشان استفاده کنند. مثال شماره 3 هدف کلي پژوهش: راههاي ارتقاي سطح آگاهي در مهارتهاي خواندن در طول برنامه‌هاي درسي. دس تيابي ب ه دانش‌آم وزاني ک ه خوان دن را ب ه دالي ل مختل ف ارج مي‌نهن د و از مهارتهاي مناسب آن برخوردارند طراحي درس • وقتی هدف مشخص شد تیم درس پژوهی با تالش جمعی ،درسی را ب99رای ی99ک جلس99ه کالس طراحی می کند .طرح درس نه تنها یک راهنما برای تدریس درس اس99ت بلک99ه به عنوان وسیله ارتباطی اعضای گروه درس پژوهی عمل می کند تا اهداف و ای999ده های مورد آزمایش را به طور واضح برای همه مشخص نماید. • معلمان موض99وع درس پ99ژوهي را با خوان99دن كتابها ومق99االت م99ورد بررس99ي قرار مي دهند.آنها به طور جمعي تالش مي كنند تا يك طراحي آموزشي با تعريف فعاليت هاي معلم ،فعاليت هاي دانش آموز ونكات مورد ارزشيابي ،انجام دهند و پيش ن999ويس آماده شده طرح درس را براي دريافت بازخورد به شوراي معلمان مدرسه ارائه كنند. چارچوب طراحي آموزشي فعالیتهای یادگیری و سواالت واکنشهای احتمالی دانش آموزان پاسخ معلم به واکنشهای دانش آموزان ارزشیابی  :سواالت مربوط به طراحی درس مورد پژوهش .1 .2 .3 .4 .5 .6 .7 در رابطه با موضوع این درس ما انتظار داریم دانش آموزان در پایان چه چیزهایی را بفهمند و یا قادر به انجام آن باشند ؟ دانش آموزان هم اکنون در رابطه با موضوع این درس چه می دانند ؟ چه " سناریو " یا زنجیره ای از تجربیات یادگیری می تواند دانش آموزان را از شماره 2به شماره 1 برساند ؟ در واکنش به هر یک از اجزای درس پیش بینی می کنیم چه نوع افکاری ( اعم از مشکالت یا کج فهمی ها ) به ذهن دانش آموزان خطور کند ؟ چگونه از اینها برای پیش برد هدفتان از آنچه دانش آموزان هم اکنون می دانند به آنچه ما می خواهیم بفهمند استفاده خواهید کرد ؟ چه چیزی می تواند این درس را برای آنان هیجان انگیز و با معنی کند ؟ چه شواهدی به ما کمک می کند تا در باره تحقق اهدافی که برای یادگیری دانش آموزان در نظر گرفته ایم قضاوت کنیم و پیشرفت یادگیری دانش آموز را در جریان درس بررسی کنیم ؟ چه مدارکی را باید در رابطه با انگیزش ،یادگیری و رفتار دانش آموزان جمع آوری کنیم و چه نوع از روشهای جمع آوری داده ها برای این کار الزم است ؟ برگزاری جلسات طراحی درس • گروه ها معموال در طول يك دوره چند ماهه سه تا پنج بار ب99راي ت99دوين يك طرح درس ،نشست برگزار مي كنند . • نشست اول صرف شناسایی مسئله وتعیین اهداف می شود. • درنشست دوم كتب درسي ،مواد آموزشي ،استاندارد ها وساير من999ابع م999ورد بررسي قرار می گیرد. در پايان نشست دوم ،يك يا دو نفر از معلمان گروه ،توليد اولين پيش ن99ويس طرح درس را تقبل مي كنند.اين پيش نويس در نشس99ت بع99دي م99ورد اس99تفاده قرار خواهد گرفت. ديگر اعض99ا عه99ده دار كارهاي آماده سازي وپش99تيباني مرب99وط ب99ه جلسات مشاهده وگزارش گيري مي شوند؛ كارهايي از قبيل دعوت از ساير كاركن999ان براي مشاهده ي درس پژوهی وهماهنگي برنامه با مدير مدرسه برگزاری جلسات طراحی درس • • • • در جريان جلسات ونشست هاي سوم وچهارم ؛ گروه ها با هم كار مي كنند تا طرح درس را باز بيني واص99الح كنند.تجربيات به اشتراك گذاشته شده ي همه ي گروه ها مي توان99د ب99ه بهب99ود درس تحقيق99اتي در جريان اين مرحله كمك كند.گروه مي تواند پاسخ هاي احتمالي وتصورات غلط متداول در بين دانش آموزان وهم چ99نين راههاي ارتقاي درس تحقيقاتي راشناسايي كند ؛ زيرا اين كار كم99ك مي كن99د ت99ا گروه از پاسخ هاي دانش آموزان بهره گيري كند.شيوه هاي يادگيري دانش آموزان را بررسي كند و ب99ه ه99دف تيم درس پ99ژوهي تحق99ق بخشد. يكي از پيامدهاي درس پژوهي اين است كه توانايي وقدرت معلم در پيش بيني پاسخ هاي دانش آم99وزان به99تر مي شود.با صرف زمان كافي برنامه ريزي ش999ده ب999راي بحث در باره ي واكنش هاي احتمالي دانش آم999وزان ، معلمان درسي را با تمركز برمحوريت راههاي يادگيري دانش آموزان تایید مي كنند وبدين ترتيب معلمان مي توانند "درس را از زاويه ي ديد دانش آموزان ببينند". در آخرين جلسه گروه روند اجراي درس را كه معلم قرار است آن را دنبال كن99د نهايي مي كنن99د .مؤلف99ه هاي روند اجرايي شامل فعاليت هاي يادگيري ،سازماندهي تخته سياه ،مواد مورد استفاده در ت99دريس ت99ا اس99تفاده از دست ورزي ها ،سؤاالتي كه معلم مي پرسد ،سؤاالت ارزشيابي وتولید يك نقشه براي نشس99تن دانش آم99وزان مي شود. پس از تکمیل طرح درس به شورای معلمان جهت نظرخواهی ارائه می شود آماده سازی برای مشاهده و تهیه گزارش : • • • • آماده سازی دانش آموزان :در این مورد باید به شاگردان توضیح داد که افرادی که ب99رای مش99اهده در کالس حض99ور دارن99د ب99ه هم کمک می کنند که معلمان بهتری باشند. آماده سازی کالس ک9999اهش وقف9999ه ها :اعالنی را روی درب کالس بچسبانید با این عنوان که « درس پژوهی در جریان است :لطفا وارد نش999وید مگر اینکه موردی اضطراری باشد» . تهیه جدول زمان بندی نقش ها :اعضای گروه درس پژوهی – میهمانان مدعو – سایر افراد مطل99ع و آگ99اه – م99دیر جلسه برای گزارش گیری – گزارش گر نهایی • انتخاب مدرس :کسی که برای تدریس اقدام می کند باید کامال داوطلبانه انتخاب نماید. • میهمانان مدعو :روسا ،کارکنان اداری منطقه ،معلمان دیگر و حتی اولیا می توانند میهمانان مدعو باشند. • افراد مطلع و صاحب نظر :این افراد مطلع و آگاه با در میان گذاشتن مشاهدات خویش تعمق می کنند که چگونه می توانند الهام بخش معلمان باشند تا از مشاهدات آنها یادگیری نموده و آنها را بازتاب دهند .از سویی دیگر افراد مطلع ، مشاهده کردن دقیق و ثبت یادداشتهای تفصیلی در مورد تعامالت و فعالیت های دانش آموزان است .هنگام گزارش گیری ، این افراد با پرسش ها و مشاهدات فکورانه ی خود ،تفکر گروه را به جلو می رانند .گروه های درس پژوهی برای کمک به این افراد باید وظایف شان را روشن نمایند. • انتخاب یک مفسر نهایی :مفسر نهایی از بین افراد مطلع برگزیده می شود ؛ در غیاب این افراد یک عضو گروه یا مدیر جلسه این نقش را عهده دار می شود. مسوولیت های زیر برای مفسر نهایی در نظر گرفه شده است : • ارائه هر گونه پرسش یا بینش جدیدی که قبًال در گزارش گیری مطرح نشده است. • خالصه کردن پرسش ها و ایده ها و پندارهای کلیدی مستفاد شده از گزارش گیری. • برجسته ساختن محدوده ها و موضوعاتی که گروه هنگام تجدید نظر در مورد درس احتماًال به آنها توجه می کنند. • ابراز تشکر و قدردانی از معلم کالس و گروه درس پژوهی. شرح مسئوليت ها ي گروه قبل از تدریس • • • • • • • .1مشاهده گراني از بيرون دعوت كنيد . از معلمان ومديران ديگر كه خارج از كادر مدرسه ي ش99ما هس99تند وح99د اق99ل از يككارشناس خبره ؛ مثل يك مدرس دانشگاهي دعوت به عمل آوريد.تعداد مشاهده گران به اين بستگي دارد كه گروه چه قدر با فرايند درس پژوهي راحت باشد. از يك كارشناس خبره بخواهيد كه يك مفسر نهايي باشد. .2وظايف خاصي را براي اعضاي تيم تعيين كنيد . براي جلسات بحث يك مسئول جلسه ويك نگارنده تعيين كنيد. اعضايي را ب99راي مش99اهده وثبت واكنش هاي خ99اص دانش آم99وزان در جريان درستعيين كنيد (.ناظر) يك نفر را مسئول فيلم ب99رداري كنيد .هر چن99د كه اين كار ب99راي نگه99داري س99وابقاهميت دارد ؛ اما ضبط فیلم جايگزيني براي مشاهده ي زنده نيست. شرح مسئوليت ها ي گروه قبل از تدریس • • • • • • • • .3مواد الزم براي مشاهده گران را آماده كنيد ؛ شامل : طرح درس شامل :هدف درس ،جايگاه درس در يك فصل ،جايگاه درس در طول برنام99ه ي درس99يمربوط به همه ي پايه ها ،واكنش هاي احتمالي دانش آموزان وتوالي رويداد هاي درس كپي هايي از كار برگ هاي دانش آموز نقشه ي چيدمان صندلي هاي كالس كه شامل نام دانش آموزان وفضاي خالي ب99راي يادداش99ت نويس99يباشد. .4جزئيات وتداركات را سازماندهي كنيد. .1كالس را به گونه اي چيدمان كنيد كه مشاهده گران فض99اي الزم را ب99راي ايس99تادن وگردش در ميان فضاي كاري دانش آموزان را داشته باشند. .2در برنامه ي زماني وقتي را براي جلسه با مش99اهده گران م99دعو قب99ل از درس منظ99ور كنيد ت99ا ن99وع باز خوردهايي را كه به دنبال آن هستيد مشخص كنيد. .3در برنامه ي زمانبندي يك زمان تنفس بعد از درس پيش بيني كنيد تا مشاهده گران فرص99ت پيدا كنن99د افكار ونظرات خود را براي گزارش گيري جمع وجور كنند تدريس ومشاهده • • • • یک نفراز اعضاي تيم ،درس را به دانش آموزانش تدریس می کند . اعضاي ديگر در کار مشاهده و جمع آوری داده ها کمک می کنند و گ99اهی اوق99ات افرادی از بیرون تیم درس پژوهی هم به آنها ملحق شده و در این کار مشارکت می کنند .مشاهده گران در باره آنچه معلم و دانش آموزان انجام می دهن99د و می گوین99د یادداش99ت ب99رداری می کنن99د و شواهدی را از جریان تفکر دانش آموزان جمع آوری می کنند . طرح درس در نقش یک ابزار مشاهده گری به کار گرفته می شود تا مشاهده گران را ب99ه آنچ99ه باید به دنبال آن بگردند راهنمایی کن99د و ب99ه آن99ان کم99ک می کن99د ت99ا ه99دف درس و س99واالت ارزشیابی را به خاطر داشته باشند .هدف ارزشیابی جمع آوری داده ها در باره اثر بخش999ی درس است و نه ارزشیابی معلم . جريان تدریس مي تواند از طريق فيلمبرداري ،عكس ،ضبط ص99دا ويا نمون99ه كار هاي دانش آموزان مستند سازي شود. شيوه هاي گردآوي اطالعات براي مشاهده درس اوليه: • • • • • • • يادداشت برداري كردن در طول كل تدريس درس. يادداشت برداري از پاسخ هاي فرد فرد دانش آموزان با استفاده از نامشان اگر كه امكان داشت و يا با بكاربردن محل نيمكت شان. ثبت تعامالت بين معلم و دانش آموزان و دانش آموزان با همديگر. ثبت اينكه دانش آموزان چطور كارشان را آغاز مي كنند و به وظايفشان نائل مي شوند. مستند کردن درك نادرست رايجي كه دانش آموزان دارند و اينكه چطور و چه وقت درك شان تغيير مي كند. نشان دادن اينكه چطور فردفرد دانش آموزان درك شان را از طريق فعاليت ها و بحث ها مي سازند. ثبت اینکه راه حل هاي متنوعي توسط تك تك دانش آموزان استفاده مي شود تا مشكالت را حل كنند. ناظران بايد امتناع كنند از: • • • • • • • گفتگوهاي حاشيه اي ارزيابي معلم (و همچنين مدير) به عنوان مربي يا همه چيزدان حرفه اي عمل كردن. خدمت كردن به عنوان كمك معلم.عالوه بر اين ها ،گروه بايد ناظران را با توجه به حوزه اي كه مي خواهند در آن مستندات جمع آوري كنند ترغيب به مطرح كردن سؤال خاص كند. به عنوان مثال :چطور دانش آموزان به يك سؤال مطرح شده توسط معلم عكس العمل نشان خواهند داد؟ طراحی سؤال خوب ناظران را متمركز بر درس و درگير در درس می کند .ناظران بايد نقش يك محقق را بگيرند و از اهداف درس استفاده كنندتا اطالعات را گردآوري كنند. دستورالعمل هايي براي انجام مشاهدات وگزارش گيري از درس • ارائه نمونه طراحی درس قبل از جلسه تدریس به مشاهده گران • مأموريت مشاهده گران مثل يك دستيار معلم نيست بلكه شبيه پژوهش99گراني اس99ت كه جنبه هاي خاصي از درس را بررسي مي كنند .به عنوان مثال يك پژوهشگرمشاهده گر ، بايد تالش كند درس را از يك زاويه ي واقع بينانه نگاه كند ،يعني بدون داوري وف99ارغ از باورهاي شخصي در باره ي ياددهي ويادگيري ،تنها آن چ99ه را كه در جريان درس واقع مي شود مشاهده وعينًا گزارش كند.مشاهده گران به هيچ وجه غير فعال وتماشاچي صرف نيستند ؛ آنان بايد سير يادگيري دانش آم99وزان را از نزديك مش99اهده ودريافت هاي آنان را با ذكر جزئيات ثبت نمايند .اين داده ها خوراك الزم براي بحث پر بار تر در جريان جلسه ي گزارش گيري را فراهم مي آورد .هدف مشاهده گران ،تعميق فهم شركت كنندگان از محتوي درس ويادگيري وتفكر دانش آموزان اس99ت .با مش99اهده ي درس هر فرد مي تواند روي معلمي خود وديد گاه هايش باز انديشي وتفكر كند. • • • • • • • • • • • • • • • وظايف مشاهده گران در جريان درس الف -جو طبيعي كالس درس را رعايت كنند .1گفتگوهاي جانبي را در جريان درس به حد اقل برسانيد. .2در جريان تمام درس در كالس باقي بمانيد تا چگونگي شروع ،ادامه وپايان درس را به طور كامل دريابيد. .3جلوي ديد دانش آموز را نسبت به تخته سياه نگيريد؛ جلوي ديد دوربين فيلمبرداري را نگيريد. .4وقتي دانش آموزان مشغول كار انفرادي يا گروهي هستند ؛ مي توانيد آزادانه در كالس گردش كنيد ؛ اما در جريان بحث كل كالس به كنار يا انتهاي كالس برويد. .5تعامل با دانش آموزرا به حداقل برسانيد .از تدريس يا كمك رساني به بچه ها خودداري كنيد .در مواق99ع بخص99وص تعام99ل مجاز است به شرطي كه با مالحظه وبا هدف اطالع از جريان تفكر دانش آموز انجام شود. ب – در نقش يك پژوهشگر ظاهر شويد. .1هدف درس را به خاطر بسپاريد. .2از طرح درس ،نقشه چيدمان وكار برگ ها براي ثبت داده هايتان استفاده كنيد. .3بررسي كنيد كه دانش آموزان چگونه همدستي مي كنند. .4از واكنش ها وپاسخ هاي دانش آموزان به صورت انفرادي وبا ذكر نام يادداشت برداري كنيد. .5به اختصار بيان كنيد كه تك تك دانش آموزان چگونه از خالل فعاليت ها وبحث ها شناخت وفهم خود را شكل مي دهند. .6راه حل هاي مختلفي را كه تك تك دانش آموزان براي حل مسائل استفاده مي كنن99د ب99ه انض99مام راه ح99ل هاي اش99تباه را مس99تند سازي كنيد. .7تعامل معلم – دانش آموز را مورد بررسي قرار دهيد ؛ مثال آيا معلم تالش مي كند كه به همه دانش آموزان سركشي كند. .8نوع گفتار وفعالیت دانش آموز را مستند سازي كنيد وظايف مشاهده گران در جريان درس • • • • • • • • • • • پ – هنگام مشاهده كردن اين سواالت را مد نظر قرار دهيد. .1آيا هدف واضح بود ؟ آيا فعاليت هابه طور مؤثر موجب دست يابي به هدف شد؟ .2آيا ادامه ي درس انسجام وپيوستگي منطقي را با مقدمه ي درس داشت وبه يادگيري مفهوم توسط دانش آموزان كمك مي كرد. .3آيا سواالت ومواد آموزشي براي دست يابي به هدف درس مفيد بود؟ .4آيا بحث هاي كالسي به ارتقاي فهم دانش آموزان كمك كرد؟ .5آيا محتوي درس متناسب با فهم ودرك دانش آموزان بود؟ .6آيا دانش آموزان از دانش قبلي خود براي فهم محتوي درس استفاده كردند؟ .7آيا سؤاالت معلم تفكردانش آموزان را درگير وتسهيل كرد؟ .8آيا به نظرات دانش آموزان بها داده شده و نظرات آنان در درس شركت داده شده است ؟ آيا در جمع بندي درس اشاره اي به نظرات وحدسيات دانش آموز شده است؟ .9آيا جمع بندي درس در راستاي هدف درس بود؟ .10معلم چگونه مي توانست آموخته هاي دانش آموز از جريان درس راتقويت كند؟ ارزيابی تدريس • بعد از یک فرصت تنفس ،معلمان نشستی را برای بحث در باره درس و مشاهداتشان برگزار می کنند . • معلمی که تدریس را انجام داده اول صحبت می کند و خالص99ه ای را در باره اینکه درس چط99ور پیش رفت99ه و مش99کالتی ک99ه تش99خیص داده ارائ9999ه می کن9999د .سپس دیگر معلمان حاضر در تیم درس پ9999ژوهی مشاهدات و نظرات خود را مطرح می کنن99د و در ادام99ه اگر مش99اهده گران دیگری هم وجود داشته باشند ،یافته های خود را مطرح خواهند کرد . • اغلب یک مشاور بیرونی همراه با گروه درس پژوهی کار می کند که او به عنوان آخرین نفر در جلسه گزارش گیری صحبت خواهد کرد . باز اندیشی و ارزیابی تدریس • گزارش گیری و ارزیابی تدریس در همان کالس درس که مشاهده صورت گرفته ،انجام می پذیرد. • بازاندیشی و ارزیابی انفرادی :این کار به همه امکان می دهد تا هر فکری را که هنوز ثبت نکرده اند گردآوری کرده و یادداشت های خودشان را مرور نمایند. • باز اندیشی و ارزیابی گروهی :مدیر جلسه بعد از خوشامد گویی و خسته نباشید گفتن ،دستورات جلسه و اهداف گروه را روی تخته کالس نوشته و از همه می خواهد که اظهارنظرشان بر مبنای مشاهداتشان باشد. نقش هاي كليدي در گزارش گيري • .1مسئوليت هاي مدير جلسه • • • • • • • • • • • • • گزارش گيري را با معرفي تيم واشاره ي خالصه اي به چارچوب بحث شروع كنيد. گزارش گيري را متمركز نگه داريد وضمن پرهيزاز حاشيه ،حساب وقت را هم داشته باشيد. اطمينان حاصل كنيد كه مكالمه تنها در اختیاريك يا دو مشاهده گر قرار نگيرد. به همه ي كساني كه مي خواهند اظهار نظر كنند اجازه دهيد تازماني را براي صحبت داشته باشند. حداقل ده دقيقه زمان در پايان براي مفسر نهايي اختصاص دهيد. از ارائه نظرات اصالحي روي نظرات ديگران پرهيز كنيد . .2مسئوليت هاي نگارنده از گزارش گيري يادداشت برداري كنيد . خالصه مكتوبي از جلسه گزارش گيري براي گزارش نهايي درس پژوهي تهيه كنيد . همراه ديگر مواد درس پژوهي ( طرح درس ،فيلم ،كاربرگها و ) ...چكيده را هم در پرونده بايگاني قرار دهيد . .3مسئوليتهاي مفسر نهايي نتیجه گزارش گيري را ادغام نموده و در حدود ده دقيقه يك تفسير نهايي ارائه كنيد . يافته ها و نظرات مربوط به مشاهدات گذشته و تجربيات اخير و پژوهش فعلي را در اختيار جمع قرار دهيد . • • • • • • • • • • دستورالعملهاي مربوط به بحث در جلسه گزارش گيري .1اظهار نظرها را شفاف و متمركز نگه داريد . اظهار نظرها را بر محور تفكر و يادگيري دانش آموزان و محتواي درس متمركز نگه داريد و نه بر محوريت سبك تدريس وقتي در باره درس اظهار نظر مي كنيد همواره هدف درس و معيارهاي ارائه شده توسط تيم نويسندگان را در اختيار داشته باشيد مبناي بحث را روي يادداشتهاي فردي از مشاهدات قرار دهيد و نظرات را با ميزان واقعي بودن آنها و وجود شواهد روشن بسنجيد . .2فضاي محترمانه برقرار و حفظ كنيد . نظرات را با تعيين جنبه هاي مثبت درس آغاز كنيد . مطمئن شويد معلمي كه درس را تدريس كرده دچار اين احساس نشود كه مورد انتقادهاي شخصي قرار گرفته است . روي موفقيت يا شكست درس و يا روي روش تدريس تمركز نكنيد . مشاهدات كليدي و مرتبط را گزينش كنيد و از فهرست هاي كلي و بررسي نشده خودداري كنيد . يك شنونده منفعل نباشيد ،سعي كنيد كه در گزارش گيري شركت كنيد ،با اين حال الزم نيست آنچه را كه قبال گفته شده تكرار كنيد . • • • • • • • • • ‏ ‏ ‏ ‏ یک دستور کار معمول : اظهار نظرهای معلم در مورد کالس درس اظهار نظرهای اعضای گروه درس پژوهی مبتنی بر مدارک و شواهد اظهار نظر میهمانان مدعو و مطلعین دیگر مبتنی بر مدارک و شواهد مصاحبه گر ،داده های مصاحبه با دانش آموزان را در میان می گذارد(.اختیاری) جمع بندی گزارش گیری توسط مفسیر نهایی اظهار نظرهای معلم در مورد کالس درس :معلم به اختیار برداشت های خود را از درس مطرح و هر گونه چالشی که با آنها برخورد داشته را تشریح می کند. اظهار نظرهای اعضای گروه درس پژوهی مبتنی بر مدارک و شواهد :این طرح درس تحت مالکیت جمعی گروه است و هر شخص یک دو اظهار نظر تمرکز یافته بر اساس شواهد بیان می دارد. اظهار نظر میهمانان مدعو و مطلعین دیگر مبتنی بر مدارک و شواهد :این افراد نبایستی به حالت تند و تهاجمی راه حل هایی را تجویز کرده یا بکوشند تا درس مزبور را درست کنند .داده های این افراد کمک شایانی به گروه درس پژوهی می کند. جمع آوری گزارش گیری توسط مفسر نهایی :برای پایان دادن به گزارش گیری مدیر جلسه مفسر نهایی را فراخوانده و ایشان کسی است که تفکرات خود را اضافه کرده و بحث را جمع بندی می کند .وی هم چنین : ارائه ی هر گونه پرسش یا بینش جدید که قبًال حین گزراش گیری مطرح نشده بود ؛ خالصه سازی ایده ها و پرسش های کلیدی از گزارش گیری بعمل آمده؛ برجسته سازی زمینه و موضوعاتی که گروه می تواند به تجدید نظر در آنها بپردازد ؛ تشکر و قدردانی؛  :آماده سازي براي تجديد نظر • استفاده از يادداشت هاي اعضاي گروه و ديگران مفيد است .بهتر است گزارش آنها در دفتر رخدادهاي گروه ثبت شود. دفتر ثبت رخداد عضو گروه – بعد از گزارش گيري تاريخ .................... : نام ......................................... : مشاهدات شركت كنندگان از يادگيري دانش آموز را شرح دهيد. جزئيات آنچه دانش آموزان گفتند ،انجام دادند و نوشتند و توليد كردند را بگنجانند. آيا هيچ گونه پاسخ دانش آموزي پيش بيني نشده اي وجود داشت ؟ توضيح دهيد. اهداف درس تا چه حدي مورد دستيابي قرار گرفتند ؟ لطفا مدارك و شواهد كمكي ارائه دهيد. كدام تصميم هاي آموزشي احتماال به دانش آموزان كمك كرده اند تا اين اهداف را برآورده سازند ؟ توضيح دهيد. به چه جنبه هايي از اين اهداف دسترسي پيدا نشد؟ لطفا مدارك و شواهد كمكي ارائه دهيد. كدام جنبه هاي طرح درس بايستي بر پايه اين مدارك و شواهد دوباره مورد بحث قرار گيرند؟ دفتر ثبت رخداد ناظر بيروني – بعد از گزارش گيري مدرسه /گروه .... تاريخ ...... : آموزگار طرح درس تحقيق ..... : مطلعين ديگر....... : تا چه حدي به اهداف اين درس دست يافته اند ؟ لطفا مدارك و شواهد كمكي ارائه دهيد. كدام تصميم هاي آموزشي احتماال به دانش آموزان كمك كرده اند تا اين اهداف را برآورد سازند؟ توضيح دهيد. به چه جنبه هايي از اين اهداف دسترسي پيدا كرديد؟ لطفا مدارك و شواهد كمكي ارائه نماييد. كدام جنبه هاي طرح درس بايستي بر مبناي اين مدارك و شواهد دوباره مورد بحث قرار گيرند؟ اصالح تدريس • گروه پژوهشي بر اساس مش99كالت شناسايي ش99ده در ارائ99ه اول تغييراتي در تدريس ايجاد مي كند .اين تغييرات معموال بر اساس دش99999واریهای یادگیری دانش آم99999وزان كه گروه در جريان مشاهداتشان متوجه آن شده اند انجام مي شود .گروه ممكن اس99ت چندين بار براي بهسازی طرح درس و آماده ش99دن ب99راي ت99دريس دوم جلسه تشكيل دهد. فرايند اصالح درس • • • • • • • • • • • گام اول :جمع آوري و بازبيني داده ها گروه روند كار و دستاوردهاي چرخه درسي پژوهي را جمع آوري مي كند .مدارك و موارد زير براي استفاده در مرحله اصالح مفيد هستند: يادداشت هاي مشاهده يادداشت هاي مباحثات و مشاهدات اعضاي گروه و شركت كنندگان دفتر ثبت رخدادهاي اعضاي گروه و ناظران كار دانش آموزان عكس هاي تخته سياه ( چارچوب مناسب استفاده از تخته سياه را در پيوست 2ببينيد ) فیلم تدریس ( در صورت موجود بودن ) در ابتداي جلسه بازبيني بايد داده ها را مرور كنيد ،بدين ترتيب كه هر عضو گروه داده هاي جمع آوري شده را مرور كند ،داده ها مرتب شود و هر عضو مسئول مرور يك بخش مجزا شود و گزارش يافته ها را به گروه ارائه دهد. گام دوم :تحليل داده ها وقتي اعضاي گروه ،داده ها را مرور مي كنند ،به دنبال شواهدي مبني بر يادگيري دانش آموز و تعيين اهداف برآورده شده يا نشده هستند.اگر اعضاي گروه ،دفتر ثبت رخدادها را كامل كنندگروه به طرف مرحله دوم قدم مي گذارد. فرايند اصالح درس • • • • • گام سوم :شناسايي تغييرات مورد نياز بعد از تحليل داده ها ،گروه درباره ي چگونگي تنظيم مجدد ساختار درس و اثر بخش تر شدن آن بحث مي كند .وقتي فهرست موضوعات براي بررسي ،كامل است و الويت ها تعيين مي شوند ،گروه مي تواند تغييرات برنامه درسي را تعيين كند ( .اگر زمان محدودي براي اصالح وجود دارد ،گروه بايد فهرستي را در اولويت قرار دهد كه مهمترين تغييرات در آن صورت گرفته است ). گام چهارم :اصالح طرح درس بعد از شناسايي تغييرات ،نوبت به اصالح برنامه درسي است .يكي از معلمان مسئول تغييرات و توزيع برنامه اصالح شده براي بقيه اعضاي گروه است. داشتن يك كپي از برنامه اصلي براي بررسي گزارش ضروري مي باشد ( .بهتر است تغييرات برنامه جديد را با برجسته كردن خانه ها و رسم الخط هاي مختلف مشخص كنيم ) .در صورت امكان ،گروه بايد درباره ي برنامه درسي و تعيين تغييرات الزم بحث كند ،اگر زمان كافي براي تبادل تفسيرها به صورت حضوري نيست ،اين كار به صورت الكترونيكي انجام شود. جلسه قبل از مشاهده • اگر ميهمانان دعوت شده ،ناظر مج99دد درس هس99تند ،گروه درس پژوهي ،يك جلسه قبل از مشاهده برگزار مي كند .گروه ،مف99اهيم واقعي مطرح شده در درس و آنچه را كه از دانش آم99وزان انتظ99ار دارد ،شرح مي دهد .موقع معرفي درس اصالح شده ،آنها ش99واهد جمع آوري ش99ده در ط99ول اولين ت99دريس را خالص99ه مي كنن99د و تغييرات صورت گرفته براي بررسي شواهد را توضيح مي دهد. تدريس درس اصالح شده • درس دوباره ب999ه گروه متف999اوتي از دانش آم999وزان ت999دريس می شود.تدريس دوم را ممكن است همان معلم قبلي انجام ده9999د ويا اينكه معلم ديگري اين كار را برعهده بگيرد.معموال هم999ه معلمان مدرسه براي مشاهده درس اصالح شده دعوت مي شوند ارزيابي تدريس • جلسه گزارش دهي درس اصالح شده همان شكل اوليه را دنبال مي كند. • شوراي معلمان مدرس99ه همگي در جلس99ه گزارش دهی ت99دريس دوم شركت خواهند كرد واين كار مي تواند مطالب كلي تري را در حوزه آموزش ويادگيري پوشش دهد. حركت به مرحله بعدي • بعد از تدريس مجدد و گزارش درس اصالح ش99ده ،گروه تص99ميم مي گ99يرد درس پژوهي را كامل كند .يك روش مرور بيش99تر طرح درس اس99ت .يك روش ديگر احاطه بر شواهد و تدريس مج999دد و مرور گزارش درس پ999ژوهي است. • (درس پژوهي بعد از دو بار تدريس تمام مي شود حتي اگر كام99ل نباش99د و از حركت رو به جلو و پيشروي گروه جلوگيري نمي كند ،در عوض معلمان مي توانند بر آنچه كه فراگرفته اند ،و سئواالت و ايده هاي جديد ب99راي اطالع از درس پژوهي بعدي و چرخه هاي درس پژوهي آينده تمركز و بازت99اب داش99ته باشند). به اشتراک گذاشتن نتايج • معلمان درسهايي راكه از طريق اين فرآيند بهب99ود بخش99يده ان99د ب99ه اشتراك مي گذارند و بانكي از ت999دريس هايي راكه با اس999تادي ساخته وپرداخته ش99ده ان99د تش99كيل مي دهن99د ت99ا از آنها برداش99ت واستفاده شود .آنها اغلب گزارشي درباره پژوهش خود منتشر مي كنند كه شامل تفكرات معلمان وخالص9999ه اي از بحث هاي گروه مي باشد.  :مراحل گزارش نویسی درس پژوهی • • • • • • • • • • • • • -1جمع آوری برون داده ها :اسناد و دستاوردها را در یک رایانه یا پوشه جمع آوری کنید .سواالت راهنما : چه دستاوردهایی در فرایند درس پژوهی داریم ؟ آیا موارد روشن می باشند و یا اینکه نیاز به شرح اندکی از هدف و مقصود آنها وجود دارد ؟ -2تهیه یک چارچوب :در این گام از مجموعه برون داده ها یک مقدمه و نتیجه گیری ایجادمی کنیم . این کار باعث می شود چارچوبی فراهم شود تا قطعات در جای خود قرار گیرند . سواالت راهنما : ما چگونه می توانیم کارمان را شرح دهیم ؟ چه اهدافی راهنما براي ایجاد طرح درس می باشند ؟ چه کاری انجام دهیم تا دیگران طرح درس را درک کنند ؟ چگونه می توانیم کار خود را در فرایند درس پژوهی بعدی بهبود بخشیم ؟ -3توصیف و بازخورد :این قسمت دستاوردها را توصیف نموده و اصول مهم یادگیری هر ابزار را مختصر سازی می کند .سواالت راهنما : ما چگونه می توانیم گزارشی ارائه نماییم که هر دستاوردی را شرح دهد ؟ برای ایجاد یک گزارش مجزا به چه اطالعات مکملی نیاز داریم ؟ -بهترین ابزارها برای فرایند درس پژوهی و حرفه ما چه می باشند ؟ گستره اجراي طرح • اين طرح ب99ه ص99ورت داوطلبان99ه و متناسب با عالق99ه و توانمن99دي مجريان درسطح م99دارس(دو مدرس99ه از هر منطق99ه درتف99اهم نام99ه منعقد شده بين معاونت آموزش ابتدايي واستانها) اجرا مي شود . ۱۹:۵۵ ۱۹:۵۵ 70 70