دستورالعمل سلامت در شهرها

دستورالعمل سلامت در شهرها

اسلاید 1: 1

اسلاید 2: دستورعمل اجرای برنامه تامین مراقبت هاي اوليه سلامت در حاشيه شهر، سکونتگاههای غیررسمی و شهرهای 20 تا 50 هزار نفر وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکیمعاونت بهداشت- مرکز مدیریت شبکه آذر 13932

اسلاید 3: هدف کلیفراهم نمودن دسترسی تمامی جمعیت ساکن حاشیه شهرها، سکونتگاه های غیررسمی و شهرهای 20 تا 50 هزار نفر به خدمات پایه سلامت، برقراری عدالت در سلامت و ارتقاء وضعیت سلامت جسمی، روانی و اجتماعی آنان3

اسلاید 4: تعريف واژه هاپایگاه های سلامت به طور معمول در جايي نزديك به محل زندگي گروه هدف این برنامه قرار دارند و در آن، نخستين تماس فرد با نظام سلامت از طريق تیم سلامت اتفاق مي‌افتد. اين دسته از خدمات با اولويت برون‌سپاري و خريد خدمت از بخش غيردولتي فراهم و ارائه می‌گردد. در صورت نبود داوطلب برای واگذاري ارائه خدمات در بخش غیردولتی، بايد خدمات از طريق بخش دولتي ارائه شود. 4

اسلاید 5: تعريف واژه هامراکز سلامت جامعه با تبدیل مرکز بهداشتی درمانی موجود در منطقه(درصورت نبود، ایجاد)، و افزودن نیروهای کارشناس تغذیه و سلامت روان و سلامت محیط و کار، (و در صورت ضرورت، دندانپزشک و خدمات پاراکلینیک)، پذیرای ارجاعات افقی از پایگاه­های سلامت تحت پوشش خود خواهند بود. 5

اسلاید 6: تعريف پزشکفردی با حداقل مدرک دکترای پزشکی عمومی و دارای مجوز معتبر کار پزشکی (پروانه حرفه پزشکی) که مسوولیت ارائه خدمات به موارد ارجاعی ازسوی کاردان / کارشناس مراقب سلامت خانواده را بدون تبعيض به عهده دارد. پزشک در مراکز سلامت جامعه مستقر می باشد که مسوولیت خدمات فنی مرکز، قبول ارجاعات از سوی کاردان/کارشناس مراقب سلامت خانواده یا ماما و نظارت بر پایگاه­های سلامت تحت پوشش را به عهده خواهد داشت. پزشك وظیفه دارد براي حفظ و ارتقاي سلامت، برابر دستورعمل، فرد را در صورت نیاز به ساير ارائه‌دهندگان خدمات سلامت و سطوح بالاتر ارجاع دهد.6

اسلاید 7: تعريف مراقب سلامت خانوادهفردیست که سابقه تحصیلی و حرفه ای در حیطه های بهداشت خانواده؛ بهداشت عمومی؛ پرستاری؛ مامایی و مبارزه با بیماریها دارد که پس از طی دوره 120 ساعته (حدوداً 1 ماه کاری)، به کاردان/کارشناس چندپیشه به نام مراقب سلامت خانواده تبدیل می شود. استمرار آموزش بصورت بازآموزی های یک روز در ماه نیز باید در نظر گرفته شود.7

اسلاید 8: وظیفه مراقب سلامت خانوادهاین فرد موظف به استفاده از نتایج سرشماری جمعیت (که توسط مرکز سلامت جامعه انجام می­شود)، شناسایی ترکیب جمعیت، غربالگری به منظور تعیین سطح سلامت آنان (سالم، دارای عامل خطر، بیمار) و ارائه بسته خدمات به خانوارهای تحت پوشش خود را به عهده دارد. مسووليت پیگیری و تداوم خدمات با کاردان/کارشناس مراقب سلامت خانواده خواهد بود. نظارت و ارزیابی نحوه ارائه بسته خدمات سلامت توسط کاردان/کارشناس مراقب سلامت خانواده با مرکز سلامت جامعه می باشد. 8

اسلاید 9: جمعیت هدفتمامی ساکنین سکونتگاه‌های غیررسمی/غیرمجاز و حاشیه‌نشین شناسایی شده توسط ستاد ملی و استانی توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی و واحد گسترش شبکه مراکز بهداشت دانشگاه های علوم پزشکی کشور و نیز ساکنین شهرهای 20 تا 50 هزار نفر.اتباع خارجی ساکن در این مناطق9

اسلاید 10: ارکان اجراییستاد کشوری سیاستگذاری و هماهنگی برنامه های تحول در حوزه بهداشتدبیرخانه: مرکز مدیریت شبکه.ستاد اجرایی برنامه های تحول در حوزه بهداشت در دانشگاه/دانشکده علوم پزشکیدبیرخانه: مدیریت/ گروه گسترش شبکه دانشگاه/دانشکده10

اسلاید 11: ارکان اجراییستاد عملیاتی برنامه های تحول در حوزه بهداشت در شهرستاندبیرخانه: مرکز بهداشت شهرستان11

اسلاید 12: وظایف ستاد عملیاتی شهرستانشناسایی مناطق جغرافیایی و جمعیت حاشیه‌نشین و سکونتگاه‌هاي غيررسمي و شهرهای بین 20 تا 50 هزار نفرسرشماری دوره ای از جمعیت ساکن در این مناطق براساس دستورعمل کشوری ارزیابی دوره ای از وضعیت سلامت جمعیت و جامعه تحت پوشش، دریافت خدمت و عوامل موثر بر آنهاشناسایی ظرفیت‌های موجود ارائه خدمات اعم از بخش خصوصی، عمومی، تعاوني، خیریه، مردم نهاد، شرکت‌های دانش‌بنیان براساس استانداردهای فنی، عملیاتی و اجرایی اعلام شده از سوي ستاد اجرایی دانشگاه/دانشکده 12

اسلاید 13: وظایف ستاد عملیاتی شهرستاناجراي برنامه آموزش نیروهای درگیر در طرح در سطح شهرستاننظارت و کنترل کیفیت و کمیت خدمات سلامت (پایش برنامه)اطلاع رسانی و فرهنگ سازی براساس سیاست های ابلاغیهماهنگی با ذینفعان محلیارائه گزارش‌های دوره‌ای براساس چارچوب‌های ابلاغی از طرف ستاد اجرایی دانشگاه/دانشکده 13

اسلاید 14: چگونگی اجراتشکیل ستادهای اجرایی دانشگاهی و شهرستانیبلوک بندی و جمع‌آوري اطلاعات جمعيتي و اماكن عمومی با انجام سرشماري از مناطق حاشيه‌نشين و شهر های 20 تا 50 هزار نفر و ثبت آن در سامانه الكترونيك معرفی شده از سوی ستاد کشوریاجرای سرشماري دوره ای از تمامي واحدهاي دولتي، غيردولتي و خصوصي موجود در منطقه كه به ارائه خدمات سلامت (بهداشتي، درماني، تشخیصی، خدمات اجتماعی، طب سنتی و توانبخشی) مشغول هستند برحسب نوع خدمت14

اسلاید 15: چگونگی اجراتعیین خدمات سلامت موردنیاز جامعه براساس شیوه‌نامه ملی نیازسنجی سلامت جمعیت، و با استفاده از اطلاعات کمی و کیفی در ابتدای هرسالبازنگری کلی طرح های گسترش شبکه باتوجه به ضوابط هر سه سال یکبار و به تصویب رساندن آنها توسط مرکز مدیریت شبکه15

اسلاید 16: روش کارتمام پایگاه­های سلامت غیرضمیمه که بازای 6000 تا 15000 نفر برحسب تراکم جمعیت در منطقه تعیین شده اند (موجود فعال بعلاوه مصوب جدید در بازنگری اخیر)، به طرف قرارداد واگذار می­شوند.نیروی انسانی شاغل در این پایگاه­ها به پایگاه­های بهداشت ضمیمه یا غیرضمیمه موجود در نواحی حاشیه یا شهر های 20 تا 50 هزار نفر یا براساس شرایط منطقه، به سایر پایگاه­های بهداشت همان منطقه منتقل خواهند شد. بطوریکه، مدیریت هر واحد مستقل باشد (اگر دو یا چند پایگاه موجود با کمبود نیرو، فعالیت می کند با جابجایی نیروها، پایگاه را کامل می کنیم و سایر پایگاه­های بدون نیرو را واگذار می نماییم).16

اسلاید 17: روش کارتجهیزات موجود در این پایگاه­ها مطابق مقررات و براساس قرارداد ضمن حفظ حقوق دولت، به طرف قرارداد سپرده می شود.پایگاه­های بهداشت با تغییر عملکرد و ساختار نیروی انسانی به پایگاه سلامت تبدیل می شوند.در راه­اندازی پایگاه سلامت، اولويت براي جذب نيروهاي موردنياز بترتيب عبارتست از: ماماها؛ کاردان­های بهداشتی؛ کارشناسان بهداشتی؛ و پرستار. 17

اسلاید 18: روش کارمراکز بهداشتی درمانی موجود در منطقه باجمعیت تحت پوشش بین 25 تا 50 هزار نفر، براساس استاندارد نیروی انسانی و خدمات به مرکز سلامت جامعه تغییر وضعیت داده و ادامه خدمت خواهند داد (سایر مراکز بهداشتی درمانی موجود همچنان به فعالیت روتین خود ادامه می­دهند). لازم است برای تکمیل نیروی انسانی این مراکز، از کارکنان موجود در پایگاه­های بهداشت منطقه و انتقال آنان به این مراکز استفاده شود. 18

اسلاید 19: روش کاردر راه­اندازی مراکز سلامت جامعه، اولويت براي جذب نيروهاي موردنياز بترتيب عبارتست از: کاردان­های بهداشتی؛ کارشناسان بهداشتی؛ ماماها؛ بهیار یا پرستار؛ و پزشكان فعال در بخش خصوصي در منطقه (آنهایی كه مطب يا موسسه، شركت و تعاوني غيردولتي دارند). ساعت کاری این پایگاه ها و مراکز از 9 صبح تا 5 عصر می باشد.19

اسلاید 20: روش کارستاد عملیاتی شهرستان با همکاری مرکز آموزش بهورزی، مسوول برگزاری دوره آموزشی 120 ساعته حضوری و 560 ساعته غیرحضوری مبتنی بر بسته خدمت و برنامه آموزشی ارسالی توسط ستاد کشوری استارائه خدمات در مراکز سلامت جامعه و پایگاه­ها باید با همکاری داوطلبین سلامت، و با استفاده از روش خود مراقبتی به صورت فعال انجام گیرد.20

اسلاید 21: تعریف خدمات فعالداشتن پرونده خانوار فعال یعنی پرونده ای که بیش از سه ماه از آخرین مراقبت ثبت شده در آن براساس بسته خدمت نگذشته باشد. چنانچه فرد موردنظر براساس بسته خدمت بموقع به پایگاه مراجعه نکند، کاردان/کارشناس مراقب سلامت خانواده موظف به پیگیری مورد از طریق تلفن، نامه، یا رابط بهداشت و ... می­باشد و در صورت لزوم باید به منزل وی مراجعه نماید.21

اسلاید 22: واحدهای ارائه خدمتپایگاه سلامت براساس تراکم جمعیت بازای هر 6 تا 15 هزار نفر در منطقه (متوسط برای جمعیت 12500 نفر) با نیروی شاغل: 4 کاردان/کارشناس مراقب سلامت خانواده (که حداقل یکی و ترجیحاً دو نفر از آنها ماما باشد)؛ توسط طرف قرارداد راه­اندازی می شوند.22

اسلاید 23: واحدهای ارائه خدمتمراکز سلامت جامعه که بازای هر 2 تا 4 پایگاه سلامت (25 تا 50 هزار نفر جمعیت)، یک مرکز سلامت جامعه درنظر گرفته می­شود. مدیریت خدمات سلامت نظیر برنامه­ریزی، نظارت و ارزشیابی فعالیت­های پایگاه­های تحت پوشش جزو وظایف اصلی این مراکز می­باشد. این مراکز متعلق به شبکه بهداشت و درمان شهرستان هستند. نیروی انسانی برای وظایف مدیریتی توسط مرکز بهداشت شهرستان و از محل کارشناسان ستادی تامین خواهد شد23

اسلاید 24: وظایف مرکز سلامت جامعهبجز خدمات مدیریتی، این مراکز 2 نوع خدمت ارائه خواهند داد:خدمات معمول پایگاه سلامت برای متوسط 12500 نفر جمعیت تحت پوشش (پایگاه سلامت ضمیمه)خدمات ارجاعی به عنوان پشتیبانی کننده برای کل جمعیت تحت پوشش براساس دسترسی مناسب مردم. این خدمات شامل مشاوره های تغذیه و رژیم درمانی، فعالیت بدنی، ترک دخانیات، اعتیاد، رفتارهای پرخطر، سلامت روان، مراقبت و پیگیری مبتلایان یا دارندگان عوامل خطر بیماری­های غیرواگیر خواهد بود. 24

اسلاید 25: وظایف مرکز سلامت جامعهدر صورت نیاز منطقه و پس از تصویب مرکز مدیریت شبکه، خدمات اورژانس و شبانه روزی در مرکز سلامت جامعه منتخب، ارائه می­گردد.اولویت کار پزشکان مرکز سلامت جامعه، مراقبت، قبول ارجاعات از پایگاه­های سلامت و نظارت بر آنها می­باشد.مدیریت این مراکز با یک کارشناس بهداشت (ترجیحاً بهداشت عمومی) می­باشد.25

اسلاید 26: وظایف مرکز بهداشت شهرستان با همکاری مرکز سلامت جامعهتضمین دسترسی به حداکثر خدمات پایه و تخصصی موردنیاز منطقه نیازسنجی سلامت مردم منطقه شناسایی واحدهای ارائه کننده خدمات اجتماعي و مراقبت‌هاي سلامت و تامین کنندگان فرآورده‌های سلامت (دارو، تجهیزات و لوازم پزشکی و ...) در منطقه26

اسلاید 27: وظایف مرکز بهداشت شهرستان با همکاری مرکز سلامت جامعهتهیه و ارایه طرح گسترش شبکه ارائه خدمت در منطقه و ارائه به ستاد شبکه بهداشت و درمان دانشگاه/دانشکدهتهیه مسیر ارجاع افقی و عمودی و هدایت خدمت گیرندگانهماهنگی ارائه خدمات در شرایط فوریت‌های پزشکی و حوادث و سوانح طبیعت و انسان‌سازتامین مستقیم خدمات سلامت به صورت سرپایی و مراقبت روزانه در شرایط ویژه (در صورت حضور نداشتن واحدهای تشخیصی درمانی مورد تایید شبکه بهداشت شهرستان)27

اسلاید 28: وظایف مرکز بهداشت شهرستان با همکاری مرکز سلامت جامعهمدیریت و پشتیبانی از ارائه دهندگان خدمات سلامت:آموزش و توانمندسازی ارائه دهندگان و گیرندگان خدمتکمک به راه اندازی نظام مدیریت اطلاعات سلامت و پشتیبانی آن در واحدهاپایش و نظارت بر عملکرد واحدها در شبکه ارائه دهندگان خدمات28

اسلاید 29: ارجاعنزدیک ترین بیمارستان باید خدمات تشخیصی، مراقبتی و درمانی سرپایی عمومی و تخصصی مورد نیاز برای جمعیت تحت پوشش را فراهم کند. ارجاع از پایگاه سلامت به مرکز سلامت جامعهتامین خدمات تخصصی و بستری با برگ ارجاع از طریق طرح تحول نظام سلامت در بخش درمانپیگیری موارد ارجاع فوری تا یک هفته بعد و برای ارجاع غیرفوری تا 2 الی 3 هفته بعداز ارجاع توسط پزشک و مراقب سلامت29

اسلاید 30: استاندارد فضای فیزیکیجمع كل: حدود 75 متر مربع مفید کل مساحت مورد نیاز برای پایگاه سلامت با 12500 نفر جمعیت تحت پوشش می باشد (در همکف)3018 مترمربعفضای کار کاردان/کارشناس مراقب سلامت خانواده (3 نفر):8فضای کار مامايي8فضای کار واکسیناسیون20سالن انتظار2فضای آبدارخانه4فضای سرويس بهداشتي

اسلاید 31: استاندارد فضای فیزیکیجمع كل: حدود 180مترمربع فضای مفید کل مساحت مورد نیاز برای مرکز سلامت جامعه با 25 تا 50 هزارنفر جمعیت تحت پوشش می باشدفضای اضافه بر پایگاه سلامت ضمیمه:3114 مترمربعدو نفر پزشک16خدمات تغذیه و سلامت روان6خدمت پرستاری8مدیریت مرکز2فضای آبدارخانه4فضای سرويس بهداشتي5پذیرش و آمار40سالن انتظار

اسلاید 32: استاندارد نیروی انسانیدر پایگاه سلامت برای هر 4000 نفر یک مراقب سلامت خانواده درنظر گرفته می­شود (حداقل یکی و ترجیحاً دو نفر از آنها باید ماما باشد)در مرکز سلامت جامعه 2 پزشک؛ 1پرستار؛ 1تغذیه؛ 1سلامت روان؛ 1پذیرش و آمار؛ 1سلامت محیط و کار؛ 1مدیر؛ 1نگهبان/خدمتگزار درنظر گرفته می شود. در صورت ضرورت نیروهای دندانپزشک و پاراکلینیک نیز متناسب با جمعیت تعیین می شوند. 32

اسلاید 33: بکارگیری بسته آموزشی برای آموزش کاردانان/کارشناسان بهداشتی (شامل: بهداشت عمومی، خانواده و بیماری­ها، پرستار و ماما) به منظور تبدیل آنان به نیروی چندپیشه به عنوان کاردان/کارشناس مراقب سلامت خانواده چنانچه روزانه 6 ساعت آموزش درنظر گرفته شود حدود 20 روز (1 ماه کاری) زمان برای برگزاری آموزش حضوری در آغاز کار ضرورت دارد.33آموزش

اسلاید 34: نظام اطلاعاتتا زمان فراهم شدن نظام اطلاعات سلامت الکترونیک، روش فعلی(کاغذی) مورد عمل خواهد بود.34

اسلاید 35: نظام پایش و ارزشیابیتدوین استاندارد های خدمات و چک لیست­های مربوطه براساس بسته های خدمات تعریف شده به منظور تضمین کیفیت خدمات ارایه شده در واحدهای ارائه خدمات سلامت و رعایت مفاد قراردادانجام پایش دوره اي از عملکرد ارائه‌دهندگان خدمت هر سه ماه یکبار توسط تیم نظارتی ستاد عملیاتی شهرستانتدوین طرح پیمایش ارزیابی سریع سلامت و عوامل موثر بر آن در مناطق حاشیه نشین و سکونتگاه­های غیررسمی و شهرهای 20 تا 50 هزار نفر توسط مرکز مدیریت شبکه به منظور ارزشیابی برنامه35

اسلاید 36: اعتبار موردنیازبدون احتساب تجهیزات سرانه 10400 تومانبا احتساب تجهیزات سرانه 13600 توماندرمورد مراکز سلامت جامعه، بازای هر 25 تا 50 هزار نفر، 1 کارشناس سلامت روان و 1 کارشناس مشاور تغذیه درنظر گرفته می­شود. برای هرکدام ماهانه 2 میلیون تومان36

اسلاید 37: 37با تشکر از همکاری شما