صفحه 1:
صفحه 2:
دستور عمل اجرای برنامه تامین مراقبت های
اولیه سلامت در حاشیه شهرء سکونتگاههای
غیررسمی و شهرهای ۲۰ نا ۵۰ هزار نفر
وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی
معاونت بهداشت- مرکز مدیریت شبکه
آذر ۱۳٩۳
3 —_——
صفحه 3:
*فراهم نمودن دسترسی تمامی چمعیت ساکن
حاشیه شهرها. سکونتگاه های غیررسمی و
شهرهای ۰ نا ۵۰ هزار نفر به ah whos
سلامت» پرفراری عدالت در سلامت 9 ار تفاء
وضعیت سلامت جسمی روانی و اجتماعی آنان
صفحه 4:
* پایگاه های سلامت به طور معمول در جایی نزدیک به
محل زندگی گروه هدف این برنامه قرار دارند و در آن»
نخسنین نماس فرد با نظام سلامت از طریق نیم سلامت
اتفاق میافتد. لین دسته از خدمات با اولویت برونسپاری
و خرید خدمت از بخش غیردولتی فراهم و ارائه میگردد.
در صورت نبود داوطلب برای واگذاری ارائه خدمات
در بخش غیردولتی. بلید خدمات از طریق بخش
دولتی ارائه شود.
صفحه 5:
*مراگز سلامت جامعه با تبدیل مرگز بهداشتی
درملنی موجود در منطقه (درصورت نبود» ایجاد)» و
افزودن نیروهای کارشناس تغنیه و سلامت روان و
سلامت محیط و کار (و در صورت ضرورت.
دندانپزشک و خدمات پاراکلینیک). پذیرای
ارجاعات افقی از پایگاههای سلامت تحت پوشش
خود خواهند بود.
صفحه 6:
؟ فردی با حداقل مدرک دکترای پزشکی عمومی و دارای مجوز معتبر کار
پزشکی (پرولنه حرفه پزشکی) که مسوولیت ارلئه خدمات به موارد
ارجاعی ازسوی کاردان / کارشناس مراقب سلامت خانواده را بدون
تبعیضبه عهده دارد. پزشک در مراکز سلامت جامعه مستقر حی باشد
که مسوولیت خدمات فنى مركز. قبول ارجاعات از سوی
کاردان /کارشناس مرلقب سلامت خانواده.یا ماما و نظارت بر پایگاههای
سلامت تحت پوشش را به عهده خواهد داشت.
؟ پزشک وظیفه دارد برای حفظ و ارتقای سلامت. برابر دستورعمل, فرد
را در صورت نیازبه سایر ارائهدهندگان خدمات سلامت و سطوح پالاتر
ارجاع دهد.
صفحه 7:
تعر یف مراقب سلامت خانواده
*فردیست که سابقه تحصیلی و حرفه ای در حیطه
های بهداشت خانواده؛ بهداشت عمومی؛ پرسناری؛
مامليى 9 مبارزهبا بیماریها دارد که پس از we دوره
۰ ساعته (حدوداً ١ ماه كارى). به كاردان/كارشناس
چندپیشهبه نام " مرلقب سلامت خانواده"" تبدیل می
شود. استمرار آموزش بصورت باز آموزی های یک روز
در ماه نیز باید در نظر گرفنه شود.
صفحه 8:
وظیفه مراقب سلامت خانواده
؟ لین فرد موظفبه استفاده از نتلیج سرشماری جمعیت (که توسط
مرکز سلامت جامعه انجام میشود). شناسایی ترکیب جمعیت.
غربالگری.به منظور تعیین سطح سلامت آنان (سالم. داراى عامل
خطر بیمار) و ارلئه بسته خدماتبه خانوارهای تعت پوشش خود
را به عهده دارد.
؟ مسوولیت پیگیری و تداوم خدمات با کاردان/کارشناسی مراقب
سلامت خانواده خواهد بود. نظارت و ارزیلبی نحوه ارلئه بسته
خدمات سلامت توسط کاردان /کارشناس مراقب سلامت خانواده با
مرکز سلامت چامعه می باشد.
صفحه 9:
* تمامى ساكنين سکونتگاههای غیررسمی اغیرمجاز و
حاشیهنشین شناسایی شده توسط سناد ملی و استانی
توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه.های غیرزسمی و
واحد گسترش شبکه مراکز بهداشت دانشگاه های علوم
پزشکی کشور و نیز ساکنین شهرهای ۲۰ تا ۵۰ هزارنفر.
* اتباع خارجی ساکن در اين مناطق
صفحه 10:
*ستاد کشوری سیاستگذاری و هماهنگی برنامه های
تحول در حوزه بهداشت
- دبیرخانه: مرکز مدیربت شبکه.
*ستاد اجرایی برنامه های تحول در حوزه بهداشت در
دانشگاه ادانشکده علوم پزشکی
- دبیرخانه: مدیریت| گروه گسترش شبکه دانشگاه ادانشکده
صفحه 11:
ارکان اجرایی
*ستاد عملیلتی برنامه های تحول در حوزه بهداشت در
شهرستان
- دبیرخانه: مرکز پهداشت شهرستان
صفحه 12:
وظایف ستاد عملیاتی شهرستان
* شناسایی مناطق جغرافیلیی و جمعیت حاشیهنشین و سکونتگاههای
غیررسمی و شهرهای بین ۲۰ تا ۵۰ هزارنفر
* سرشماری دوره ای از جمعیت ساکن در این مناطق براساس
دستورعمل کشوری
؟ ارزیلبی دوره ای از وضعیت سلامت جمعیت و جامعه تحت پوشش:
دریافت خدمت و عوامل موثر بر آنها
؟ شناسایی ظرفیتهای موجود ارلئه خدمات اعم از بخش خصوصی.
عمومی, تعاینی. خیریه. مردم نهاد. شرکتهای دانشبنیان براساس
استانداردهای فنی. عملیاتی و اجرایی اعلام شده از سوی ستاد اجرایی
دانشگاه ادانشکده
صفحه 13:
وظایف ستاد عملیاتی شهرستان
*اجرای برنامه آموزش نیروهای درگیر در طرح در سطح
شهرستان
*نظارت و کنترل کیفیت و کمیت خدمات سلامت eh)
برنامه)
؟ اطلاع رسانی و فرهنگ سازی براساس سیاست های ابلاغی
* هماهنگی با ذینفعان محلی
؟ارلثه گزارشهای دورهای براساس چارچوبهای ابلاغی از
طرف ستاد اجرایی دانشگاه ادانشکده
صفحه 14:
* تشکیل ستادهای اجرایی دانشگاهی و شهرستانی
* پلوک بندی و جمعآوری اطلاعات جمعیتی و اماکن عمومی با انجام
سرشماری از مناطق حاشیهنشین و شهر های ۲۰ا ۵۰ هزار نفر و
ثبت آن در سامانه الکترونیک معرفی شده از سوی ستاد کشوری
؟ اجرای سرشماری دوره ای از تملمی واحدهای دولتی. غیردولتی و
خمنوسی : موجود در منطقه کهبه ارلثه خدمات سلامت (بهداشتی:
درملنی» تشخیصی. خدمات اجتماعی. طبب سنتی و توانبخشی)
مشغول هستند برحسب نوع خدمتر
صفحه 15:
* تعيين خدمات سلامت موردنیاز جامعه براساس شیوهنامه ملی
نیازسنجی سلامت جمعیت. وبا استفاده از اطلاعات کمی و کیفی
در ابتدای هرسال
* بازنگری کلی طرح های گسترش شبکه باتوجهبه ضولبط هر سه
سال یکبار و به تصویب رساندن آنها توسط مرکز مدیریت شبکه
صفحه 16:
* تمام پایگاههای سلامت غیرضمیمه که بازای ۶۰۰۰ا ۱۵۰۰۰ تفر برحسب
ترلکم جمعیت در منطقه تعیین شده ند (موجود فعال بعلاوه مصوب جدید
در بازنگری اخیر). به طرف قرارداد واگذار ميشوند.
؟ نیروی انسانی شاغل در لین پایگاههابه پایگاههای بهداشت ضمیمه یا
غیرضمیمه موجود در نواحی حاشیه پا شهر های ۲۰ تا ۵۰ هزار نفر یا
براساس شرليط منطقه.به سایر پایگاههای بهداشت همان منطقه منتقل
خواهند شد. بطوریکه. مدیریت هر واحد مستقل باشد (اگر دو یا چند
پایگاه موجودبا کمبود نیرو. فعالیت حی کندبا جابجلیی نیروهاء پایگاه را
کامل می کنیم و سایر پایگاههای بدون نیرو را واگذار می نماییم).
صفحه 17:
؟ تجهیزات موجود در لین پایگاهها مطلبق مقررات و براساس
قرارداد ضمن حفظ حقوق دهلت.به طرف قرارداد سپرده می
شود.
؟ پایگاههای بهداشتبا تغییر عملکرد و ساختار نیروی انسانی به
پایگاه سلامت تبدیل می شوند.
* در راهاندازی پایگاه سلامت. اولویت برای جذب نیروهای
موردنیاز بترتیب عبارتست از: ماماها؛ کاردانهای بهداشتی؛
کارشناسان بهداشتی؛ و پرستار.
صفحه 18:
؟ مراکز بهداشتی درملنی موجود در منطقه باجمعیت تحت
بوشش بين ۲۵ تا ۵۰ هزار نفر. براساس استاندارد نیروی انسانی
و خدمات به مرگز سلامت حجامعه_تغییر وضعیت داده و ادامه
خدمت خواهند داد (سایر مراگز بهداشتی درمانی موجود
همچنانبه فعالیت روتین خود ادامه میدهند). لازم است برای
تکمیل نیروی انسانی لین مراکز, از کارکنان موجود در پایگاه
های بهداشت منطقه و انتقال آنان به این مراکز استفاده شود.
صفحه 19:
* در راهاندازی مراکز سلامت جامعه. اولویت برای جذب
نیروهای موردنیاز بترتیب عبارتست از: کاردانهای
بهداشتی؛ کارشناسان بهداشتی؛ ماماها؛ بهیار یا
پرستار؛ و پزشکان فعال در بخش خصوصی در منطقه
(آنهلیی که مطبیا موسسه. شرکت و تعاونی غیردولتی
دارند).
*ساعت کاری لبن پایگاه ها و مراکز از ٩ صبحتا ۵ عصر
می باشد.
صفحه 20:
*ستاد عملیاتی شهرستان با همکاری مرکز آموزش بهورزی؛
مسوول برگزاری دوره آموزشی ۱۳۰ ساعته حضوری و ۵۶۰
ساعته غیرحضوری مبتنی بر بسته خدمت و برنامه آموزشی
ارسالی توسط ستاد کشوری است
؟ارلثه خدمات در مراکز سلامت جامعه و پایگاهها dab با همکاری
داوطلبین سلامت. وبا استفاده از روش خود مراقبتی-به صورت
فعال انجام گیرد.
صفحه 21:
*داشتن پرونده خانوار فعال یعنی پرونده ای که بیش از
سه ماه از آخرین مراقبت ثبت شده در آن براساس
بسته خدمت نگذشته باشد. چنانچه فرد موردنظر
پراساس پسته خدمت بموقع به پایگاه مراجعه نکند.
کاردان /کارشناس مراقب سلامت خانواده موظف به
پیگیری مورد از طریق تلفن نلمه..یا رلبط بهداشت و ..
میباشد و در صورت لزوم باید به منزل وی مراجعه
نماید.
صفحه 22:
واحدهای ارائه خدمت
؟پایگاه سلامث براساس تراکم جمعیت بازای هر ۶ تا
۵ هزار نفر در منطقه (متوسط برای جمعیت ۱۳۵۰۰
نفر) با نیروی شاغل: ۴ کاردان /اکارشناس مراقب
سلامت خانواده (که حدلقل یکی و ترجیحاً دو نفر از
آنها ماما باشد)؛ توسط طرف قرارداد راهاندازی می
شوند.
صفحه 23:
واحدهای ارائه خدمت
* مرلکز سلامت جامعه که بازای هر نا ۴ پایگاه سلامت (۲۵ تا
۰ هزار نفر جمعیت) یک مرکز سلامت جامعه درنظر گرفته
ميشود. مدیریت خدمات سلامت نظیر برنامهریزی, نظارت و
ارزشیلبی فعالیتهای پایگاههای تحت پوشش جزو وظایف
اصلی لین مراکز میباشد. لین مرلکز متعلق.به شبکه بهداشت
و درمان شهرستان هستند. نیروی انسانی برای وظایف
مدیریتی توسط مرکز بهداشت شهرستان و از محل
کارشناسان ستادی تامین خواهد شد
صفحه 24:
وظایف مر کز سلامت جامعه
بجز خدمات مدیریتی. این مراکز ۲ نوع خدمت ارائه خواهند داد:
© خدمات معمول پایگاه سلامت برای متوسط ۱۲۵۰۰ نفر جمعیت تحت
پوشش (پایگاه سلامت ضمیمه)
؟ خدمات ارجاعی جه عنوان پشتیبانی کننده برای کل جمعیت تحت
پوشش براساس دسترسی مناسب مردم. لین خدمات شامل مشاوره
های تغذيه و رژیم درملنی. فعالیت بدنی. ترک دخانیات. اعتیاد.
رفتارهای پرخطر. سلامت روان, مراقبت و پیگیری مبتلایان یا
دارندگان عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر خواهد بود.
صفحه 25:
وظایف مر کز سلامت جامعه
؟ در صورت نیاز منطقه و پس از تصویب مرکز مدیریت شبکه.
خدمات اورژلنس و شبلنه روزی در مرکز سلامت جامعه منتخب.
ارائه میگردد.
* اولهيت کار پزشکان مرکز سلامت جامعه. مراقبت. قبول ارجاعات
از پایگاههای سلامت و نظارت بر آنها میباشد.
* مدیریت لین مراکزبا یک کارشناس بهداشت (ترجیحاً پهداشت
عمومی) میباشد.
صفحه 26:
وظایف مرکز بهداشت شهرستان با همکاری مرکز
سلامت جامعه
*نضمین دسترسی,به حداکثر خدمات پلیه و تخصصی
موردنیاز منطقه
*نیازسنجی سلامت مردم منطقه
*شناسایی واحدهای ارلثه کننده خدمات اجتماعی و
مرافبتهای سلامت و تامین کنندگان فرآوردههای
مت (دارو تجهیزات و لوازم پزشکی و ..) در
abs
صفحه 27:
وظایف مرکز بهداشت شهرستان با همکاری مرکز
سلامت جامعه
angi? و ارلیه طرح گسترش شبکه ارلثه خدمت در منطقه و
ارائه به ستاد شبکه بهداشت و درمان دانشگاه ادانشکده
؟ تهیه مسیر ارجاع افقی و عمودی و هدایت خدمت گیرندگان
*هماهنگی اراثه خدمات در شرایط فوریتهای پزشکی و
حوادث و سوانح طبیعت و انسانساز
؟ تامین مستقیم خدمات سلامتبه صورت سرپایی و مراقبت
روزلنه در شرلیط وییه (در صورت حضور نداشتن واحدهای
تشخیصی درمانی مورد تایید شبکه بهداشت شهرستان)
صفحه 28:
وظایف مرکز بهداشت شهرستان با همکاری مرکز
سلامت جامعه
* مدیریت و پشتیبانی از ارائه دهندگان خدمات سلامت:
- آموزش و توانمندسازی ارائه دهندگان و گیرندگان خدمت
- کمک به راه اندازی نظام مدیریت اطلاعات سلامت و
پشتیبانی آن در واحدها
- بايش و نظارت بر عملکرد واحدها در شبکه ارائه
دهندگان خدمات
صفحه 29:
* نزدیک ترین بیمارستان بلید خدمات تشخیصی, مراقبتی و درمانی
سرپایی عمومی و تخصصی مورد نیاز برای جمعیت تحت پوشش را
فراهم کند.
؟ ارجاع از پایگاه سلامت به مرکز سلامت جامعه
؟ تامین خدمات تخصصی و بستریبا برگ ارجاع از طریق طرح تحول
نظام سلامت در بخش درمان
* پیگیری موارد ارجاع فوری قایک هفته بعد و برای ارجاع غیرفوری تا
۳ الی ۳ هفته بعداز ارجاع توسط پزشک و مراقب سلامت
صفحه 30:
استاندارد فضای فیزیکی
؟ جمع کل: حدود ۷۵ متر میبع مفید کل مساحت مورد نیاز برای پایگاه
سلامت با ۱۲۵۰۰ نفر جمعیت تحت پوشش می باشد (در همکف)
A
فضای کار مامایی
فضای کار واکسیناسیون
سالن انتظار ۳۰
فضای آبدارخانه ۲
فضای سرویس بهداشتی ۳
صفحه 31:
استاندارد فضای فیزیکی
؟ جمع کل: حدود ۸۰امترمیبع فضای مفید كل مساحت مورد نیاز برای
مرکز سلامت جامعه با ۲۵ تا ۵۰ هزارنفر جمعیت تحت پوشش می باشد
© فضای اضافه بر پایگاه سلامت ضمیمه:
me a
خدمات تغذیه و سلامت روان ۴
خدمت پرستاری أ
مديريت مركز 5
فضای آبدارخانه ۲
فضای سرویس بهداشتی ۳
پذیرش و آمار 3
سالن انتظار ۴۰
صفحه 32:
استاندارد نیروی انسانی
* در پایگاه سلامت برای هر ۴۰۰۰ نفر یک مرلقب سلامت خانواده
درنظر كرفته ميشود (حدلقل يكى و ترجيحاً دو نفراز آنها بايد
ماما باشد)
* در مرکز سلامت جامعه ۲ پزشک؛ اپرستار؛ اتغذیه؛ اسلامت
روان؛ اپذیرش و آمار؛ اسلامت محیسط و کار؛ امدیر؛
انگهبان اخدمتگزار درنظر گرفته می شود. در صورت ضرورت
نیروهای دندانپزشک و پاراکلینیک نیز متناسب با جمعیت نعیین
می شوند.
صفحه 33:
آموزش
* بکارگیری بسته آموزشی برای آموزش کاردانان /کارشناسان
بهداشتی (شامل: بهداشت عمومی. خانواده و بیماریهاء
پرستار و ماعا)/به منظور تبدیل آنانبه نیروی چندپيشه به
عنوان "کاردان /کارشناس مراقب سلامت خانواده *
* چنانچه روزلنه ۶ ساعت آموزش درنظر گرفته شود حدود ۲۰
روز (۱ ماه کاری) زمان برای برگزاری آموزش حضوری در آغاز
کار ضرورت دارد.
صفحه 34:
*تا زمان فراهم شدن نظام اطلاعات سلامت الکترونیک. روش
فعلی(کاغذی) مورد عمل خواهد بود.
صفحه 35:
نظام بايش و ارزشيابى
* تدوين استاندارد هاى خدمات و جكه ليستهاى مربوطه براساس بسته
هاى خدمات تعريفه شده.به منظور تضمين كيفيته خدمات ارايه شده
در واحدهای ارائه خدمات سلامت و رعایت مفاد قرارداد
© انجام پليش دوره ای از عملکرد ارائهدهندگان خدمت هر سه ماه
یکبار تهسط تیم نظارتی ستاد عملیاتی شهرستان
© تدهین طرح پیملیشش ارزیلبی سریع سلامت و عوامل موثر بر آن در
مناطق حاشیه نشین و سکونتگاههای غیررسمی و شهرهای ۲۰ تا ۵۰
هزار نفر تهسط مرکز مدیریت شبکه به منظهر ارزشیابی برنامه
صفحه 36:
اعتبار موردنیاز
* بدون احتساب تجهیزات سرانه ۱۰۴۰۰ تومان
& با احتساب تجهیزات سرانه ۱۳۶۰۰ تومان
* درمورد مراکز سلامت جامعه. بازای هر ۲۵ا ۵۰ هزار نفر. ۱
کارشناس سلامت روان و ۱ کارشناس مشاور تغذیه درنظر
گرفته ميشود. برای هرکدام ماهانه ۲ میلیون تومان
صفحه 37: