صفحه 1:
موضوع:
راه کار سره تاره
2, Laas
علی (۶؟ pl)
ره سرد
صفحه 2:
٩بسم ال الرحمن الرحيم
صفحه 3:
مقدمه
فعالیتهای اقتصادی افراد به دو دسته تقسیم میشود. تحلیل توليد و انكيزة
آن و تخصیص درآمد و انگیز؛ افراده دانش اقتصاد خرد را تشکیل میدهد.
در ادامه سیر علی(ع) در اين دو بخش تحلیل میشود
۱-سيرة علی(ع) در سرمایه گذاری و تولید
امیرمزمنان(ع) به کار و تولید اهمیت فراوانی میداد و خود سرمایه گذاری؛
کار و تولید می کرد و از ایين طریق» ثروت و املاك فراوانى به دست
میآورد. پرسش اساسی این است که انگیزه حضرت از تحصیل این همه
ثروت و درآمد چه بود؟ در نظریههای دانش اقتصاد به رنج انداختن خود
برای تولید و درآمد بدون سود بردن؛ هی ج جایگاه ی ندارد؛ اما
اميرمؤمنان(ع) به لحاظ جایگاه اجتماعی خود؛ اصالت لذتطلبی مادی را
در رفتارهای اقتصادی به شدت نفى و منكر نظريه حداكثر كردن سود
مادی در تولید میشود. (سید رضی؛ ۱۳۷۹: ن ۴۵)
صفحه 4:
bye علی(ع) در توزیع و تخصیص درآمد
ابتدا گزارش کوتاهی از حجم دارایی امام علی(ع) ارائه می کنیم تا روشن شود که
حضرت چه میزان ثروت داشت تا در تخصیص در آمد و ثروت. اهمیت تخصیص
درآمدهایش بیشتر آشکار شود.
یک. حجم دارایی امیرمومنان(ع)
امیرمومنان در زمان حیات رسول الّ(ص) چندان فرصت کار و تلاش نداشت و
د رآمدش بسیار اند ک بود. در مدت نزدیک به پنج سال حکومت هم وضع کار و
در آمد امام شبیه دوران حیات رسول الء(ص) بود؛ اما در دوره دوری از حکومت
(حدود بیست و پنج سال) فرصت مناسبی برای کار و تولید پیش آمد. به طوری که از
برخی روایات و نقلهای تاریخی بر میآید که داراییاش بسیار عظیم و فراوان بوده به
طوری که کات اموالش بیش از چهل هزار دینار میشد. (ابن حنیل» ۱۴۱۴: ۳۳۴/۱
ح ۱۳۶۸؛ شیبانی؛ ۱۴۰۳: ۲ / ۷۱۲ ح ۱۲۱۸) در روایت دیگری از امام تقل شده است
كه زکات مالش بنیهاشم را کفایت می کرد. (مجلسی, ۱۳۷۴: 4۳۳/۴۱
صفحه 5:
دو. راههای تخصیص درآمد وثروت امير مؤمنان(ع)
هر مسلمانی حق دارد درآمد و ثروت خود را در سه طریق هزینه کند: ۱. هزینههای
شخصی؛ ۲. هزینههای پس|نداز و سرمایه گذاری؛ ۳. هزینههای فی سبیل الّ. با توجه به
اینکه معصومان(ع) از راکد گذاشتن مال نهی کردهاند
الف) هزینههای مصرفی شخصی
این هزینهها شامل هزینه خوراکک. پوشاک» مسکن» بهداشت و حمل و نقل میشود.
درباره خوراک حضرت مطالب فراوانی نقل» و بسیاری از ایین مطالب در کتاب
موسوعة الامام على ابن ابىطالب(ع) جمع آورى شده است. (محمدی ریشهری؛
۱ 4 / 702 084 غذاى على(ع) در حدّ غذاى فقيرترين افراد جامعه و مانند غذاى
برد كان بود. (همان: 68/4 ح 508) از خوردن غذاهاى لذيذى كه رسول اللااص)
نمىخورد يرهيز مى كرد. (همان: ۱۳۵۵ © ۴۵۸۴) گوشت نمیخورد؛ مگر آنکه به
سنت قربانی عمل کرده باشد
صفحه 6:
نتیجه بررسسی در مورد هزینههای شخصی امیرمزمنان را ایسن گونه
میتوان توضیح داد:
۱. هزینههای شخصی حضرت با توجه به ثروت و درآمد فراوان
امیرمومنان» بسیار اند ک بود.
2 2 2 ۱ 2
۲ مقدار هزینههای شخصی علی (ع) بستگی زیادی به وضعیت اقتصادی و
سیاسی آن عصر داشت.
۳ هدف امام در تخصیص درآمدها به بخش هزینههای شخصی. حداکثر
کردن مطلوبست مادی نبود وگرنه هزینههایش خیلی بیشتر از آسن جيزى
میشد که به خود اختصاص داده بود و اگر هدف وی حداکثر کردن
مطلوبیت مادی بود؛ به گفته خود حضرت بايد از عسل مصفا و مغز گندم
برای غذا و از نخهای ابریشم برای لباس استفاده می کرد.
صفحه 7:
ب) هزینههای پسانداز و سرمایه گذاری
اختصاص بخشی از درآمدها به پس.انداز و سرمایه گذاری برای
مصرف نکردن از سرمایه امری مطلوب است؛ چون فرد مطلویست
خود را در مصرف درآمدهایش به حداکثر میرساند. حداکثر کردن
مطلوبیت از مصرف درآمدها با پسانداز و سرمایه گذاری» کاری
عقلایی است. اما منابع پسانداز و سرمایه گذاری امیرمومنان از ناحیه
تخصیص درآمدها چندان فراوان نبود و ثروتهایش املاکی بودند
که با اقطاع یا کار روی زمینهای بایر و آباد کردن آنها به دست
آمده بود و فقط یک مورد در منابع مشاهده میشود که امیرمومنان
ملکی به سی هزار درهم خریده است.
صفحه 8:
ج) هزینههای فی سبیل الله
این قبیل هزینهها در اموری است که دیگران از آنن سود میبرند و هزینه کننده انتظار
بازگشت مادی ندارد و شامل موقوفات. ساختن مراکز آموزشی» مساجد. کمک به
نیازمندان و... میشود. هزینه کننده در برابر این هزینهها» همچنان در پی بیشتر کردن
مطلوبيت خود از تخصیص درآمد است. اما این مطلوبیت شامل رضایتمندی حاصل از
مصرف كلا و خدمات در این دنیا نیست. بلکه مطلوییت بسیار بیشتر و بالاتری مورد
نظر وی است که در آخرت نصیب او میشود. در این گونه تخصیص, دیگران بهره
میبرند و توزیع مناسب ثروت و درآمد تحقق مییابد. از طرف دیگر؛ باعث رشد و
کمال معنوی هزینه کننده میشود و بهرههای آخرتی او افزایش مییابد.
امام(ع) انسان کامل و بهترین انسان را کسی معرفی می کند که به دیگران نفع برساند و
بخشی از هزینههای دیگران را تأمین کند. (آمدی ۱۳۷۳: ۳/ ۴۳۰ ح ۵۰۰۱و ۵۰۰۲)
امام(ع) سرمایه خود را (اصل ثروت و املاک) در راه خدا مصرف کرد و چیزی به
صورت ارث برای ورثه باقی نگذاشت و نیز همه در آمدهای ناشی از داراییاش را در
aly خدا انفاق کرد.
صفحه 9:
نتيجه گیری
اقدامات علی(ع) در عرص توزیع اقتصادی و موفقیتهای آن» الگوی مناسبی برای همه
بهویژه برای شیعیان و پیروان حضرت(ع) است. مبارز؛ بیامان با مفاسد اقتصادی و بستن
رادهاى سوء استفادة افراد طماع و بهرهمندى همة مردم از امکانات و فرصتهای
اقتصادى و توزيع سريع بيتالمال بين كسانى كه در آن حقى دارند باعث مى شود هم
مردم به رفاه دست يابند.
رفتارهاى شخصى على(ع) به كونهاى بود كه در عرصة تولید و تخصیص درآمده در
يى حداكثر كردن مجموع سود و مطلوبيت دنيوى و اخروى بود؛ البته حضرت به
حداقل بهرهمندى دنيوى بسنده مى كرد و انكليزة توليد و توزيع ايشان بهكونهاى بود كه
در بى حداكثرسازى منافع اخروى بودند.
لازم به ذكر است كه اصل الكوى «حداكثرسازى مجموع منافع دنيوى و اخروى با
پرهیز از محرمات و عمل به واجیات؛ را میتوان فراگیر کرد و آنگاه امد داشت که
عناصر اصلی اقتصاد از قیبل ثبات اقتصادی؛ پسانداز» سرمایه گذاری و تولید و توزیع
عادلانه» وضعیت مناسب پیدا کنند و در نهایت رفاه برای همه حاصل شود.
صفحه 10:
منابع و مآخذ
.١ سيد رضى» 1/4 نهجالبلاغه؛ ترجمه عبدالمحمد آیتی؛ تهران؛ دفتر نشر فرهنگ
اسلامی.
۲ آمدی؛ محمد تمیمی؛ ۱۳۷۳ غررالحکم و دررالکلم» شرح محمد خوانساری؛
تهران موسسه انتشارات دانشگاه تهران» چ پنجم.
۴ ابن ابیالحدید. ۱۴۰۷ ق/ ۱۹۹۲م؛ شرح نهجالبلاغه تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم
بیروت. دارالجلیل.
۴ این اپییعقوب احمد» ۰۱۳۷۳ تاریخ یعقوبی؛ قم انتشارات الشریف الرضی.
