زلزله بوشهر

صفحه 1:


صفحه 2:


صفحه 3:
ee . لرزش ناگهانی پوسته‌های جلمد زمین . زلزله با زمین لرزه نامیده می‌شود. دلیل اصلی وقوع زلزله را می‌توان افزایش فشار بیش از حد داخل سنگها و طبقات درونی زمین بیان نمود. این فشار به حدی است که در سنگ گسستگی بوجود می‌آید و دو قطعه سنگگد در امنداد سطح شکستگی نسبت به یکدیگر حرکت می‌کنند. به سطح شکستگی که تولم با جابجایی است» گسل گفته می‌شود. وقتی که سنگ شکسته می‌شود مقدار اثرژی که در زمان طولانی در برابر شکستگی حالتهای مختلفی را برای آزادسازی انرژی نهفته شده بوجود Se 

صفحه 4:
ee " بطوری که در ابتدا فشار و نیروهای درونی ممکن است باعث ایجاد یکسری لرزه‌های خفیف و کوچک در سنگها شود که پیش لرزه نامیده می‌شود. بعد از اینکه فشار درونی بر مقاومت سنگها غلبه کرد انرژٍی نهفته آزاد می گردد و زمین لرزه اصلی رخ می‌دهد البته نباید از اثر لرزشهای کوچکی که بعد از زمین لرزه اصلی نیز اتفاق می‌افتد و به نام پس لرزه معروف هستند» چشم پوشی کرد. لرزه » پیش لرزه » لرزه اصلی و پس لرزه مجموعا یک زمین لرزه را نشان می‌دهند. 

صفحه 5:
الف)ایستگاه نزدیک کانون 

صفحه 6:


صفحه 7:
eae به درستی مشخص نیست که چرا زلزله بوجود می‌آید. اما همانطور که قبلا اشاره شد تجمع انرژی در درون زمین از یک طرف و افزایش نیروی زیاد در درون زمین و عدم تحکمل طبقات زمین برای نگهداری این انرژی از طرف دیگر موجب شکسته شدن زمین در بعضی نقاط آن شده و انرژی از محل آن آزاد می شود. این شکستگی که اکثرا با جابجایی زمین اتفاق می‌افتد باعث خطرات و ایجاد لرزش زمین می‌شود که به آن زلزله گفته می‌شود. 

صفحه 8:
۱ برخی معتقدند که زمین از ورقه‌هایی تشکیل شده است که این ورقه‌ها با صفحاتی که در کنار هم قرار دارند به یکدیگر فشار وارد کرده و باعث می‌شوند که ورقه‌هایی که دارای وزن کمتری هستند به داخل زمین فرو روند (اين پدیده در اصطلاح علمی فرو رانش صفحات گفته می‌شود). همچنین ممکن است که ورقه‌ها در کنار یکدیگر به هم فشرده شوند. در اثر فرو رانش و پایین رفتن صفحه به درون زمین و به دلیل افزایش فشار و دمای طبقات درونی + ورقه شروع به گرم شدن و ذوب شدن می کند و مواد مذاب حاصله سبک شده و مجددا به سمت بالا حرکت کرده و فشاری را به طبقات مجاور وارد می کند. 

صفحه 9:
نشل ل ار ‎ee‏ ‏ترکیب این نیروها در درون زمین باعث ایجاد یک حالت عدم تعادل انرژٍی می‌شود این وضعیت تا زمانی که طبقات فوقانی و سطحی زمین تحمل مقاومت در برابر آن را داشته باشند حفظ می‌گردد. اما زمانی که سنگها دیگر تحمل این فشارها را نداشته باشند انرژی به یکباره آزاد می‌گردد و زلزله بوجود می‌آید. البته این بدان مفهوم نیست که تمامی زلزلهها بدین طریق ایجاد می‌شوند بلکه می‌توان گفت بخش اصلی زمین لرزه‌ها ؛ با این فرضیه قابل توجیه است. 

صفحه 10:
oe a) ide ay ‏یعنی وجود گسلهای فراوان در یک‎ ‏منطقه سبب بروز زلزله می‌گردد. این‎ LE ‏زلزله به نوبه خود سبب ایجاد‎ جدیدی گردیده و نتیجتا تعداد شکستگیها زیادتر شده و به اين ترتیب قابلیت لزره خيزى منطقه افزايش مى يابد. 

صفحه 11:
۵ - لها عارت از سکستي‌هاي فسحد كه در آتها) ستكهاى طرفين صفر شکستگی ‏ به موازات این صفحه لغزش پیدا می‌کنند و به کمک همین مشخصه ء می‌توان آنها را از درزه‌ها تشخیص داد. لغزش گسل‌ها در انواع مختلف متفاوت است. از چند میلیمتر تا چندین کیلومتر تغییر می‌کند. در بعضی موارد » یک گسله به صورت مجزا دیده می‌شود ولی در پاره‌ای حالات چندین گسله موازی و نزدیک به هم دیده می‌شوند که به نام منطقه گسله نامیده می‌شوند. گاهی نیز بدون اين که یک شکستگی مشخص در سنگها دیده شود سنگها نسبت به هم تغيبر مكان مى يابند كه منطقه بين آنها ء به نام منطقه برش موسوم است. 

صفحه 12:
Ce oe مهمترین مشخصه‌های کسله‌ها به شرح زیر است: امتداد گسل : ‎٠‏ از آنجا که در بسیاری حالات ۰ صفحه گسل یک سطح مستوی و یا حداقل در منطقه مورد مطالعه ‏ به حالت مستوی است. لذا شیب و امتداد صفحه گسل را همانند شیب و امتداد طبقات اندازه گیری می‌نمایند. در حالت کلی . امتداد گسل ‏ امتداد یک خط افقی در سطح گسل است. که مقدار ‎OT‏ نسبت به شمال بیان می‌شود. ‏شیب گسل : زاویه بین سطح افق و سطح گسل را شیب گسل می‌نامند. در این رابط متمم زاویه شیب ‏به نام هید ( ۲۱3016 از زاویه بین) تعریف می‌شود. ‎ ‎ 

صفحه 13:
ا مهمترین مشخصه‌های کسله‌ها به شرح زیر است: " زاویه ریک يا پیچ: این زاویه عبارنست از زاویه بین خطی که اثر حرکت گسل را در روی صفحه آن نشان می‌دهد با خط افقی که در صفحه گسل قرار دارد. ‎٠‏ زاویه میل : زاویه بین خط موجود در صفحه گسل با صفحه اققی را زاویه میل نامند. کمربالاو کمر پایین ( فرا دیواره و فرو ديواره ) : قطعه روی سطح گسل را کمر بالا و قطعه زیر تن را کمر پایین می‌نامند. این اصطلاحات در مورد گسلهای قائم صادق نیسته چون در این حالت بالا و پاین سطح گسل مفهومی ندارد. 

صفحه 14:
طبقه‌بندی بر اساس شیب سطح گسل اك طبقه‌بندی بر اساس شیب سطح گسل طبقه‌بندی بر اساس وضعیت گسل نسبت به طبقات اطراف Ue cian اساي اط - آ‌ها 

صفحه 15:
‘oe LS ee " زمین‌شتاسان کسل‌هارا 202000 به سه دسته تقسیم می‌کنند: در صورتی که لغزش کلی در جهت شیب كسل باشد» گسل شیب لفز (-1030 ‎wg ott (Slip fault‏ در صورتی که لغزش کلی به موازات امتداد گسل باشد» گسل امتدادلنز ‎Ug. ett (Strike-slip fault)‏ در صورتی که لغزش دارای هر دو مژلفه امتدادی و شیبی باشد. گسل ‎(Diagonal-slip fault . Oblique-slip fault) .s,,.‏ نامیده می‌شوند. 

صفحه 16:
‎Loe 50‏ كسل شيب لغزش كسلهاى شيبلغز هم مىتوانند «عادى؛ باشند و هم «معكوس». كسلهاى عادى ‏هنگامی ایجاد می‌شوند که پوسته زمین تحت کششش. باشد. در گسل‌های ‎PIE‏ ‎ ‏عادی فرادیواره نسبت به فرودیواره به سمت پلیین حرکت کرده‌است. وضعیت گسل‌های معکوس؛ خلاف. گسل‌های عادی است؛ بدین معنی که فرادیواره نسبت. به فرودیواره به سمت بالا حرکت می کند. گسل‌های معکوس هنگامی ایجاد می‌شوند که بت رس دا اش ی هی مکی در بش ‎٠‏ گسل‌های رانده جابه‌جایی‌ای همانند گسل‌های معکوس دارند منتها شیب صفحه گسل کمت ار ۳۵ است. ‎ 

صفحه 17:
کسل امتداد لفزش-کسل مورب لفزش ‎٠‏ در گسل‌های امتدادلغز جابه‌جایی به موازات امتداد گسل صورت می گیرد. در اين نوع گسل‌ها سطح گسل تقریباً عمودی است. گسل‌های امتدادلغز راست‌بر را گسل‌های راستلغز و گسل‌های امتدادلفز چپ‌بر را گسل‌های چپ‌لغز نیز می‌نامند. ‎٠‏ گسلی که هم مزلفه لغزشی امتدادی داشته باشد و هم مزلفه لغزشی شیبی» گسل مورب‌فز نام دارد. تقریباً همه گسل‌ها هر دو مولفه را دارنده ولو کوچک. در نتیجه برای اينکه همه گسل‌ها در این دسته جای نگیرند؛ لازم است که هر دو مژلفه ‏گسل‌های مورب‌لغز قابل اندازه گیری و درخور توجه باشند. ‎ 

صفحه 18:
ا ل و (High) 2, cl LS " slat.b)Bedding Fault) ‏كسل جينداى‎ " " گسل مطایق و نامطابق 

صفحه 19:
gi eee ol eee Sy Sle. " گسل امتدادلغز «اآبا۴۵ ‎(Strike Slip‏ ‎٠‏ مانند هیمالیا گسل مورب‌لغز «ااداج۲ ما5 عباوناا0) (Longitudinal Fault) Jb [6 — Mransvers Fault) ‏گسل عرضی‎ (Dip Slip Fault) jos pF " Goeu Pivotal Fault) ‏گسل چرخشی‎ " 1۹ 

صفحه 20:
ee ee در این روش گسل‌ها را بر مبنای وضعیت آن‌ها نسبت به یکدیگر طبقه‌بندی می کنند. در این تقسیم‌بندی: ‎(Parallel Fault) city ch LF‏ (Peripheral Fault) tom. cb LF 35 (Feather Fault) ‏گسل‌های پرمانند‎ 1 (gla)(En Echelon Fault) ‏گسل‌های پوششی‎ 3 Si (Radial Fault) cis cio 

صفحه 21:
0 ا ممكن است يكك زلزله به همراه خود پیش لرزه و پس لرزه‌هایی داشته باش که این دو قبل و بعد از زلزله اصلی ممکن است وقوع یابنده به عبارتی دیگر اين موضوع به نحوه آزاد شدن انرژی زلزله بستگی دارد. بطوری كه انرثى زلزله بصورتهای زیر آزاد می گردند: ررد لرزش اصلى يسن لررد دنه اررد دز لرره 

صفحه 22:
ا پیش لرژه ‎٠‏ گاهی اوقات از بروز زلزله اصلی » یکسری زلزله‌هایی با بزرگی کمتر از زلزله اصلی به وقوع می‌پیوندند که معمولا فراوانی آنها با نزدیکک شدن به زمان وقوع لرزش اصلى » افزايش مىيابد. " لززش اصلی " همان زلزله اصلی بوده که بواسطه آن اکثر انرژی ذخیره شده در سنگها یکباره آزاد می گردد و چنانچه داده‌های مربوط به يكك زلزله بزركك غير دستگاهی باشد مهلرزه نامیده می‌شود. 

صفحه 23:
ا ‎eae =‏ 3 زلزله‌های خفیفتری که غالبا پس از لرزش اصلی . از حوالی کانون زلزله اصلی ‎Wy tai pS ge Lede‏ پس لرزه می‌گویند. پس لرزه‌ها می‌توانند حتی تا سالها پس از وقوع زلزلههاى اصلى نيز به طول انجامد. * خسته لززه مجموعه‌ای از تعداد زیادی زلزله که در یک منطقه محدود در مقطع زمانی در حد هفته تا چند ماه به وقوع می‌پیوندد. دسته لرزه‌ها غالبا در نواحی آتشفشانی دیده می‌شوند. رن 2 زازل‌های ضعیفی هستند که بزرگی آنها ۳ ریشتر و یا کمتر از ۳ بوده و غالبا افزایش ناگهانی و نامنظم آنها نشانه قریب الوقوع بودن مهلرزه يا زلزله اصلی می‌باشند. 

صفحه 24:
% eee " زمین‌لرزه دشتی» زلزله‌ای به بزرگای گشتاوری ۳ر۶ (۷1۷۷) (بزرگی ۶۱ در مقیاس ریشتر) ود که ساعت ۱۶و ۲۲ دفقه روز ۲۰ فروردین ۱۳۸۲ در عمی ۱۲ کلومتری زیر زمن در شهرستان دشتی استان بوشهر رخ داده کانون این زمن‌لرزه در نزدیکی شهر شنبه ۱۶ کیلومتری شهر کاکی ۲۷ کیلومتری شهر خورموج (مرکز شهرستان دشتی) و ‎٩۰‏ کیلومتری بندر بوشهر در استان بوشهر بوده است.پس از وقوع این زمین لرزه اعلام شد آسیبی به نیر و گاه آتمی بوشهر وارد نعده است, سطح تخریب این زمین‌لرزه در شهر کوچک شُنبه و ۲۳ روستای تلبع در بخش شنبه و طسوج از شهرستان دشتی در استان بوشهر بوده و به بیش از ۱۰ هزار نفر خسارت رسانده است. 

صفحه 25:
oe مر کز استان: بوشهر مساحت : ۲۳۱۶۸کیلومتر مربع شهرهای مهم: بوشهن دی ديلم» کنگان, ‎to lS‏ تنگستان» جمء دشتستان و دشتی استان های همسایه از شمال به استانهای خوزستان و کهکلویه و بویراحمد؛ ازجنوب به خلیج فارس؛ از شرق به استان فارس و از غرب به خلیج فارس محدود است . جغوافیا: ارتفاع آنن از سطح دریا ۲۰ متر می‌باشد .متوسط حداقل دما ۱/۱۸ درجه سات‌گراد و متوسط خداكثر دما 7" درجة سالتيكراد مى باشد. ميزان رطويت نسبى أن بين ۵۸-۵ در صد در تغیبر است. میزان متوسط بارندكى ساليانه اين استان نيز 775 ميليمتر مى ناد 1 

صفحه 26:
Bushehr # Farashband * 

صفحه 27:
ee سطح تخریب این زمین لرزه در بخش شنبه و طسوج از توابع شهرستان دشتی در استان بوشهر بوده و بیشترین تخریب در شهر کوچک ۳هزار نفری شنبه (کانون زلزله) با ۰٩درصد‏ گزارش شده است. در این زلزله حدود ۳۱۰۰ واحد مسکونی تخریب شده است. ا این زمین لرزه ۳۷ نفر کشته و حدود ۸۵۰ مجروح بجای گذاشته که ۱۰۰ نفر از مجروحین بستری می‌باشند. در بخش شنبه-طسوج علاوه بر شهر شنبه» ۲۳ روستا از جمله باغان سنا درویشی؛ کردلان؛ چاهگاه بنبيد و... آسیب جدی دیده‌اند. و ره یی ورد ساعت ۱۷ ۵۲۹ ۵۱ حبر 5 فروردین در بخش شنبه و طسوج شهرستان دشتی» چهار روستای سرمکک. ده وکک؛ حناشور و اژدرخوس (روی هم رفته با ۲۰۰ خانوار) این بخش بکلی تخریب شدند. 

صفحه 28:


صفحه 29:
ee el استان بوشهر از نظر پستی وبلندی به دو قسمت جلگه ای و کوهستان تقسیم فى ‎oe‏ الف- جلگه ای: در امتداد خلیج فارس قرار گرفته وهر چه از شمال وشمال غرب در( ناحیه دیلم) به طرف جنوب وجنوب شرق به سوی برازجان پیش رویم»عرض جلگه پیشتر شده ودر ناحبه دالکی به ۷۰ کیلومتر می رسد .ب پس از آن جلگه باریک و کم عرض شده وسپس در امتداد دره رودمند به فاصله بیش از ۱۴۰ کیلومتر » اراضی در ارتفاع کمتر از ۵۰۰ متر واقع شده اند وپس از آن بار دیگر عرض جلگه باریک شده و کوهها مشرف به دریا قرار می گیرند.‌جلگه مذ کور از رسوبات رودهای دالکی ۰ شاپور » اهرم ومند شكل كرفته ودر بين آنها شهرها ومراکز جمعیتی استان بوشهر قرار گرفته است. 

صفحه 30:
‘ta ee el ب- قسمت کوهستانی: رشته کوه های استان از دو رشته عمده تشکیل می شود که به موازات هم سرتاسر طول استان را طی می کنند. رشته اصلی كن شنا مشر مسديدة شال وشرف اسان ترش را در گنه وبا عنوان نمود ادامه رشته كوه زاكرس است. اين رشته كوه ها از ناحيه ماهور در شهرستان كازرون شروع شده وتا ارتفاعات ليتو در شمال شهرستان لار در استان فارس امتداد دارد. این ارتفاعات. را گچ تراش می نامند. ‎one‏ ‏قلل این ارتفاعات » ارتفاعات خور موج (مند) گیسکان و کوه سیاه مى باشد. 

صفحه 31:
ا ۱ ا ‎ona‏ ۱ تصادم قاره ای موجب ززله مر گبار در بوشهر ایران شده است. بیل بارن هارت متخصص ژئوفیزیکک در مرکز بریسی های زمین شناسی امریکا گفت: زلزله ی ۶.۳ ریشتری در جنوب رشته کوه های زاگرس» مقیاسی حیرانگیز بود که نشان دهنده مرز بین صفحات تکتونیکی عربستان و اویاسیا است. صفحه ی عربستان سالانه حدود ۰.۴ اینج به سمت شمال حرکت می کند و شبه جزیره 5 ی عربستان را که به شکل پوتین می باشد را به سمت صفحه ی اوراسیا فشار می دهد. " به گفته ی بارن هارت؛ درست به مانند رشته کوه های هیمالیا که ارتفاع بلندش و تکتونیک های پیچیده اش نشان دهنده ی تصادم بین صفحات ارواسیایی و هندی است. وشته کوه های زاگرس ها دارای گسل های مختلفی است. 

صفحه 32:
لم ل ل لطم ات م این پژوهشگر آمریکایی اضافه کرد: زلزله بوشهر زلزله ای بود که در آن زمين در يكك طرف گسل به سمت عمودی بالا و به سمت طرف ديككر حركت كرد و در نتيجه مسير بين دو طرف كوتاه شد. در رشته کوهای زاگرس ایران؛ لایه های نمکینی وجود دارد که درست به مانند یخچال های تا بارن هارت تاكيد كرد كه په لطف سابقه طولائی این منطقه در وقوع زمین لرزه زلزله ۶.۳ رشترى براى جنوب غربى ايران غيرعادى بود: وی تصریح کرد: درجه ی زلزله در امتداد مرز صفحات به طور معمول بین ۵.۵. تا ۶.۳ ریشتر است و وقوع زلزله های کوچک ترء از ۴ تا ۵ ریشتر در این منطقه بسیار عادی است. 

صفحه 33:
۱ ee ۱ ae | این پژوهشگر مرکز زمین شناسی آمریکا گفت: زلزله شش ریشتری در برابر ساخت و ساز بی کیفیت و ضعیف می تواند بسیار ویرانگر باشد وی اظهار داشت: زمانی که زلزله ای نیمه سنگین در نزدیکی شهرهایی که استحکام ساختمان ها در آن ضعیف است. اتفاق می افتد. میزان لرزش افراد را به حیرت وامی دارد. برای همین است که زلزله بم بسیار تخریب گر و مرگبار همینطور بود. به گوارش انسخاب, گفتی استه وشته کوه های زاگرس حاصل یکد نیت تونیکی یمن برخورد دو صفحه تکتونیکی اوراسیا و عربستان هستند. این چین خوردگی متوقف نشده و دگرگونی زمین در غرب ایران و منطقه زاگرس همچنان ادامه دارد. چین خوردگی های متعدد و وجود گنبدهای نمکی فراوان؛ زاگرس را به منطقه ای نفت خیز تبدیل کرده است. 

صفحه 34:
ا و 

صفحه 35:


صفحه 36:
Hybrid 0 17 

صفحه 37:
الاحكمم سيك ار ‎Slee‏ ‎٠‏ در جمع بندی های اخیر مشخص شده است که بیش از هفتاد درصد از شهرهای ایران در معرض زمینلرزه های مخرب قرار دارند... در این بخش سعی خواهم کرد تا با ارائه آمار و بررسی های علمی» جدی بودن خطر زلزله را در شهر های مختلف بررسی نمایم. در نظر داشته باشید که متاسفانه اخیرا بدلیل تبلیغاتی که برای شهر تهران انجام پذیرفته. خطر زلزله در شهر های دیگر به فراموشی سپرده ‏شده است. ولی باید بدانیم که خطر زلزله در شهرهایی همچون منطقه آذ ‎ ‎Jobe ‏مخصوصا شهر تبریز)؛ شهر مشهد. بندرعباس و ... حتی بیشتر از تهران است. و اين‎ ‏وظیفه ماست که به آكاه سازی مردم از خطری که آنها را تهدید میکنده بيردازيم. ‎ 

صفحه 38:
ا 06( 

صفحه 39:


صفحه 40:


صفحه 41:
‘oe Ce ee 

صفحه 42:


صفحه 43:
Ge ‎NTA aRV eran‏ لمر فوع روفوم ‎Me‏ ارك ‏۱ مصعم اوطح الم ‎ ‏را با لبس و ‎3١‏ نس كيكلويهربوير سيد اعم الجا كك فاشام ‎wien NO‏ ‎frsaosee.s‏ و چا وسح كرو ‎ ‎ ‏هم ون عومد عد و و دا مرذقكء أخريايجن شرك ‎rtpasne‏ لاجر كر لصحم الم ام و مم مر عر و ها ید یرد ‏فا وا بو ی 0 0 ‎ 

صفحه 44:


زلزله بوشهر تهیه کنندگان: مژگان ملکی زمستان 93 زلزله چیست؟ ‏ لرزش ناگهانی پوسته‌های جامد زمین ،زلزله یا زمین لرزه نامیده می‌شود .دلیل اصلی وقوع زلزله را می‌توان افزایش فشار بیش از حد داخل سنگها و طبقات درونی زمین بیان نمود .این فشار به حدی است که در سنگ گسستگی بوجود می‌آید و دو قطعه سنگ در امتداد سطح شکستگی نسبت به یکدیگر حرکت می‌کنند .به سطح شکستگی که توأم با جابجایی است ،گسل گفته می‌شود. وقتی که سنگ شکسته می‌شود ،مقدار انرژی که در زمان طوالنی در برابر شکس تگی حالتهای مختلف ی را برای آزادس ازی انر‍ژ ی نهفته شده بوجود می‌آورد. 3 زلزله چیست؟ ‏ بطوری که در ابتدا فشار و نیروهای درونی ممکن است باعث ایجاد یکسری لرزه‌های خفیف و کوچک در سنگها شود که پیش لرزه نامیده می‌شود .بعد از اینکه فشار درونی بر مقاومت سنگها غلبه کرد انرژی نهفته آزاد می‌گردد و زمین لرزه اصلی رخ می‌دهد ،البته نباید از اثر لرزشهای کوچکی که بعد از زمین لرزه اصلی نیز اتفاق می‌افتد و به نام پس لرزه معروف هستند ،چشم پوشی کرد .لرزه ،پیش لرزه ،لرزه اصلی و پس لرزه مجموعا یک زمین لرزه را نشان می‌دهند. 4 نمایشی ساده شده از مسیر موجهای پیکری وسطحی در زمین از کانون زمین‌لرزه به ایستگاه زلزله نگاری. 5 شمایی از یک صفحه گسله ،کانون زمین‌لرزه، رو مرکز و ردگسله 6 چرا زلزله بوجود می‌آید؟ ‏ به درستی مشخص نیست که چرا زلزله بوجود می‌آید ،اما همانطور که قبال اشاره شد تجمع انر‍ژی در درون زمین از یک طرف و افزایش نیروی زیاد در درون زمین و عدم تحکمل طبقات زمین برای نگهداری این انرژی از طرف دیگر موجب شکسته شدن زمین در بعضی نقاط آن شده و انرژی از محل آن آزاد می شود .این شکستگی که اکثرا با جابجایی زمین اتفاق می‌افتد باعث خطرات و ایجاد لرزش زمین می‌شود که به آن زلزله گفته می‌شود. 7 انرژی زلزله از کجا می آید؟ ‏ برخی معتقدند که زمی ن از ورقه‌هایی تشکی ل شده است که این ورقه‌ه ا با ص فحاتی ک ه در کنار ه م قرار دارن د ب ه یکدیگ ر فشار وارد کرده و باعث می‌شوند که ورقه‌هایی که دارای وزن کمتری هستند به داخل زمین فرو روند (ای ن پدیده در اص طالح علم ی فرو ران ش صفحات گفت ه می‌شود) .همچنین ممکن است که ورقه‌ها در کنار یکدیگر به هم فشرده شوند .در اثر فرو رانش و پایین رفتن صفحه به درون زمین و به دلیل افزایش فشار و دمای طبقات درونی ، ورقه شروع به گرم شدن و ذوب شدن می‌کند و مواد مذاب حاصله سبک شده و مجددا به سمت باال حرکت کرده و فشاری را به طبقات مجاور وارد می‌کند. 8 انرژی زلزله از کجا می آید؟ ‏ ترکیب این نیروها در درون زمین باعث ایجاد یک حالت عدم تعادل انرژی می‌شود ،این وضعیت تا زمانی که طبقات فوقانی و سطحی زمین تحمل مقاومت در برابر آن را داشته باشند حفظ می‌گردد .اما زمانی که سنگها دیگر تحمل این فشارها را نداشته باشند ،انرژی به یکباره آزاد می‌گردد و زلزله بوجود می‌آید .البته این بدان مفهوم نیست که تمامی زلزله‌ها بدین طریق ایجاد می‌شوند ،بلکه می‌توان گفت بخش اصلی زمین لرزه‌ها ،با این فرضیه قابل توجیه است. 9 رابطه گسل با زلزله ‏ رابط ه گس ل -زلزل ه دو طرفه می‌باشد. یعن ی وجود گس لهای فراوان در یک منطق ه س بب بروز زلزل ه می‌گردد .این زلزل ه ب ه نوب ه خود س بب ایجاد گسل جدیدی گردیده و نتیجتا تعداد شکستگیها زیادتر شده و به این ترتیب قابلیت لزره خیزی منطقه افزایش می‌یابد. 10 انواع گسل ‏ گس ل‌ها عبارت از شکس تگی‌هایی هس تند ک ه در آنه ا ،س نگهای طرفی ن صفر شکستگی ،به موازات این صفحه لغزش پیدا می‌کنند و به کمک همین مشخصه ، می‌توان آنها را از درزه‌ها تشخیص داد .لغزش گسل‌ها در انواع مختلف متفاوت است. از چند میلیمتر تا چندین کیلومتر تغییر می‌کند. ‏ در بعضی موارد ،یک گسله به صورت مجزا دیده می‌شود ولی در پاره‌ای حاالت ، چندین گسله موازی و نزدیک به هم دیده می‌شوند که به نام منطقه گسله نامیده می‌شوند .گاهی نیز بدون این که یک شکستگی مشخص در سنگها دیده‌شود ،سنگها نسبت به هم تغییر مکان می‌یابند که منطقه بین آنها ،به نام منطقه برش موسوم است. 11 مشخصه‌های گسله‌ها ‏ مهمترین مشخصDه‌های گسله‌هDا به شDرح زیر است: امتداد گسل : از آنجا که در بسیاری حاالت ،صفحه گسل یک سطح مستوی و یا حداقل در منطقه مورد مطالعه ،به حالت مستوی است ،لذا شیب و امتداد صفحه گسل را همانند شیب و امتداد طبقات اندازه گیری می‌نمایند .در حالت کلی ،امتداد گسل ،امتداد یک خط افقی در سطح گسل است ،که مقدار آن نسبت به شمال بیان می‌شود. شیب گسل : زاویه بین سطح افق و سطح گسل را شیب گسل می‌نامند .در این رابط متمم زاویه شیب 12 به نام هید ( Hadeاز زاویه بین) تعریف می‌شود. مشخصه های گسله ها ‏ مهمترین مشخصه‌های گسله‌ها به شرح زیر است: زاویه ریک یا پیچ: این زاویه عبارتست از زاویه بین خطی که اثر حرکت گسل را در روی صفحه آن نشان می‌دهد با خط افقی که در صفحه گسل قرار دارد. زاویه میل : زاویه بین خط موجود در صفحه گسل با صفحه افقی را زاویه میل نامند. کمر باال و کمر پایین ( فرا دیواره و فرو دیواره ) : قطعه روی سطح گسل را کمر باال و قطعه زیر آن را کمر پایین می‌نامند .این اصطالحات در مورد گسلهای قائم صادق نیست ،چون در این حالت باال و پایین سطح گسل مفهومی ندارد. 13 طبقه بندی انواع گسل طبقه‌بندی بر اساس شیب سطح گسل طبقه‌بندی بر اساس شیب سطح گسل طبقه‌بندی بر اساس وضعیت گسل نسبت به طبقات اطراف طبقه‌بندی گسل‌ها بر اساس طرح آن‌ها 14 طبقه‌بندی بر اساس شیب سطح گسل ‏ زمین‌شناسان گسل‌ها را بر اساس لغزش به سه دسته تقسیم می‌کنند: .1 در صورتی که لغزش کلی در جهت شیب گسل باشد ،گسل شیب‌لغز (Dip- )slip faultنامیده می‌شوند. .2 در ص ورتی ک ه لغزش کل ی ب ه موازات امتداد گس ل باش د ،گس ل امتدادلغز ( )Strike-slip faultنامیده می‌شوند. .3 در ص ورتی ک ه لغزش دارای ه ر دو مؤلف ه امتدادی و شیب ی باش د ،گسل مورب‌لغز ( Oblique-slip faultیا )Diagonal-slip fault 15 نامیده می‌شوند. گسل شیب لغزش ‏ گس ل‌های شیب‌لغ ز ه م می‌توانن د «عادی» باشن د و ه م «معکوس» .گسل‌های عادی هنگامی ایجاد می‌شوند که پوسته زمین تحت کشش باشد .در گس ل‌های شیب‌لغز عادی فرادیواره نس بت ب ه فرودیواره ب ه س مت پایی ن حرک ت کرده‌اس ت .وضعیت گس ل‌های معکوس ،خالف گس ل‌های عادی است؛ بدین معنی که فرادیواره نسبت به فرودیواره به سمت باال حرکت می‌کند .گسل‌های معکوس هنگامی ایجاد می‌شوند که پوسته زمین تحت فشار باشد .شیب گسل‌های معکوس نسبتاً زیاد و بیش از ْ ۴۵است. ‏ گسل‌های رانده جابه‌جایی‌ای همانند گسل‌های معکوس دارند منتها شیب صفحه گسل کمتر ار ْ ۴۵است. 16 گسل امتداد لغزش-گسل مورب لغزش ‏ در گسل‌های امتدادلغز جابه‌جایی به موازات امتداد گسل صورت می‌گیرد .در این نوع گس ل‌ها س طح گس ل تقریباً عمودی اس ت .گس ل‌های امتدادلغ ز راست‌بر را گسل‌های راست‌لغز و گسل‌های امتدادلغز چپ‌بر را گسل‌های چپ‌لغز نیز می‌نامند. ‏ گسلی که هم مؤلفه لغزشی امتدادی داشته باشد و هم مؤلفه لغزشی شیبی ،گسل مورب‌لغز نام دارد .تقریباً همه گسل‌ها هر دو مؤلفه را دارند ،ولو کوچک .در نتیجه برای اینکه همه گس ل‌ها در این دسته جای نگیرند ،الزم است که هر دو مؤلفه گسل‌های مورب‌لغز قابل اندازه‌گیری و درخور توجه باشند. 17 طبقه‌بندی بر اساس شیب سطح گسل 18 ‏ گسل‌های پرشیب ()High ‏ گسل چینه‌ای (()Bedding Faultطبقه‌ای) ‏ گسل مطابق و نامطابق طبقه‌بندی بر اساس وضعیت گسل نسبت به طبقات اطراف ‏ گسل امتدادلغز (()Strike Slip Fault • مانند هیمالیا گسل مورب‌لغز ()Oblique Slip Fault 19 ‏ گسل طولی ()Longitudinal Fault ‏ گسل عرضی ()Transvers Fault ‏ گسل شیب‌لغز ()Dip Slip Fault ‏ گسل چرخشی ( )Pivotal Faultیا محوری طبقه‌بندی گسل‌ها بر اساس طرح آن‌ها ‏ در ای ن روش گس ل‌ها را بر مبنای وضعیت آن‌ها نس بت ب ه یکدیگر طبقه‌بندی می‌کنند .در این تقسیم‌بندی: گسل‌های موازی()Parallel Fault گسل‌های محیطی ()Peripheral Fault گسل‌های پَرمانند ()Feather Fault گسل‌های پوششی (()En Echelon Faultپله‌ای) گسل‌های شعاعی ()Radial Fault 20 نحوه آزاد شدن انرژی زلزله ‏ ممکن است یک زلزله به همراه خود پیش لرزه و پس لرزه‌هایی داشته باشد ،که این دو قبل و بعد از زلزله اصلی ممکن است وقوع یابند ،به عبارتی دیگر این موضوع به نحوه آزاد شدن انرژی زلزله بستگی دارد .بطوری که انرژی زلزله بصورتهای زیر آزاد می‌گردند: پیش لرزه لرزش اصلی پس لرزه دسته لرزه 21 ریز لرزه نحوه آزاد شدن انرژی زلزله ‏ پیش لرزه • گاهی اوقات از بروز زلزله اصلی ،یکسری زلزله‌هایی با بزرگی کمتر از زلزله اصلی به وقوع می‌پیوندند که معموال فراوانی آنها با نزدیک شدن به زمان وقوع لرزش اصلی ،افزایش می‌یابد. ‏ لرزش اصلی • همان زلزله اصلی بوده که بواسطه آن اکثر انرژی ذخیره شده در سنگها یکباره آزاد می‌گردد و چنانچه داده‌های مربوط به یک زلزله بزرگ غیر دستگاهی باشد 22 مهلرزه نامیده می‌شود. نحوه آزاد شدن انرژی زلزله ‏ پس لرزه • زلزله‌های خفیفتری که غالبا پس از لرزش اصلی ،از حوالی کانون زلزله اصلی منشأ می‌گیرند ،را پس لرزه می‌گویند .پس لرزه‌ها می‌توانند حتی تا سالها پس از وقوع زلزله‌های اصلی نیز به طول انجامد. ‏ دسته لرزه • مجموعه‌ای از تعداد زیادی زلزله که در یک منطقه محدود در مقطع زمانی در حد هفته تا چند ماه به وقوع می‌پیوندد .دسته لرزه‌ها غالبا در نواحی آتشفشانی دیده می‌شوند. ‏ ریز لرزه • زلزله‌های ضعیفی هستند که بزرگی آنها 3ریشتر و یا کمتر از 3بوده و غالبا افزایش ناگهانی و 23 نامنظم آنها نشانه قریب الوقوع بودن مهلرزه یا زلزله اصلی می‌باشند. زلزله بوشهر ‏ زمین‌لرزه دشتی ،زلزله‌ای به بزرگای گشتاوری ( )Mw( ۶٫ ۳بزرگی ۶٫ ۱در مقیاس ریشتر) بود که ساعت ۱۶و ۲۲دقیقه روز ۲۰فروردین ،۱۳۹۲در عمق ۱۲کیلومتری زیر زمین در شهرس تان دشت ی اس تان بوشه ر رخ داد ،کانون ای ن زمین‌لرزه در نزدیک ی شه ر شُنب ه۱۶ ، کیلومتری شهر کاکی ۲۷ ،کیلومتری شهر خورموج (مرکز شهرستان دشتی) و ۹۰کیلومتری بندر بوشهر در استان بوشهر بوده است.پس از وقوع این زمین‌لرزه اعالم شد آسیبی به نیروگاه اتمی بوشهر وارد نشده است. ‏ سطح تخریب این زمین‌لرزه در شهر کوچک شُنبه و ۲۳روستای تابع در بخش شنبه و طسوج از شهرستان دشتی در استان بوشهر بوده و به بیش از ۱۰هزار نفر خسارت رسانده است. 24 استان بوشهر ‏ مرکز استان :بوشهر ‏ مساحت 23168 :کيلومتر مربع ‏ شهرهای مهم :بوشهر ،دیر ،دیلم ،کنگان ،گناوه ،تنگستان ،جم ،دشتستان و دشتی ‏ استان های همسایه از شمال به استانهاى خوزستان و کهکلويه و بويراحمد؛ ازجنوب به خليج فارس؛ از شرق به استان فارس و از غرب به خليج فارس محدود است . ‏ جغرافیDا :ارتفاع آ ن از س طح دريا 20مت ر مى‌باش د .متوسط حداق ل دم ا 1/18درجه سانتيگراد و متوسط حداکثر دما 33درجه سانتيگراد مى باشد .ميزان رطوبت نسبى آن بين 58-75در صد در تغيير است .ميزان متوسط بارندگى ساليانه اين استان نيز 272ميليمتر مى 25 باشد . موقعیت زمین‌لرزه‌های دشتی بوشهر 26 تلفات و خسارات زلزله بوشهر ‏ سطح تخریب این زمین‌لرزه در بخش شنبه و طسوج از توابع شهرستان دشتی در استان بوشهر بوده و بیشتری ن تخری ب در شه ر کوچ ک ۳هزار نفری شُنب ه (کانون زلزل ه) ب ا ۹۰درصد گزارش شده اس ت .در ای ن زلزل ه حدود ۳۱۰ ۰واح د مس کونی تخری ب شده اس ت .این زمین‌لرزه ۳۷نفر کشته و حدود ۸۵۰مجروح بجای گذاشته که ۱۰۰نفر از مجروحین بستری می‌باشند .در بخش شنبه-طسوج عالوه بر شهر شُنبه ۲۳ ،روستا از جمله باغان ،سنا درویشی، کردالن ،چاهگاه ،بن‌بید و ...آسیب جدی دیده‌اند. ‏ بر اثر زمین‌لرزه مجددی با ۵٬ ۲ریشتر در ساعت ۱۲و ۲۹دقیقه و ۵۹ثانیه چهارشنبه ۲۱ فروردین در بخش شنبه و طسوج شهرستان دشتی ،چهار روستای سرمک ،دهوک ،حناشور و اژدرخوس (روی هم رفته با ۲۰۰خانوار) این بخش بکلی تخریب شدند. 27 28 اطالعات زمین شناسی استان بوشهر ‏ اسDتان بوشهDر از نظDر پسDتى وبلندى بDه دو قسDمت جلگDه اى وکوهسDتان تقسيم مى شود. ‏ الDف -جلگDه اى :در امتداد خليج فارس قرار گرفته وهر چه از شمال وشمال غرب در( ناحيه ديلم) به طرف جنوب وجنوب شرق به سوى برازجان پيش رويم‌،عرض جلگه بيشتر شده ودر ناحيه دالکى به 70کيلومتر مى رسد .پس از آن جلگه باريک وکم عرض شده وسپس در امتداد دره رودمند به فاصله بيش از 140کيلومتر ،اراضى در ارتفاع کمتر از 500متر واقع شده اند وپس از آن بار ديگر عرض جلگه باريک شده وکوهها مشرف به دريا قرار مى گيرند.جلگه مذکور از رسوبات رودهاى دالکى ،شاپور ،اهرم ومند 29 شکل گرفته ودر بين آنها شهرها ومراکز جمعيتى استان بوشهر قرار گرفته است. اطالعات زمین شناسی استان بوشهر ‏ ب -قسDمت کوهسDتانى :رشته کوه هاى استان از دو رشته عمده تشکيل مى شود که به موازات هم سرتاسر طول استان را طى مى کنند .رشته اصلى آن تقريباً بيشتر محدوده شمالى وشرقى استان بوشه ر را دربرگفته وبايد عنوان نمود ،ادامه رشته کوه زاگرس است .اين رشته کوه ها از ناحيه ماهور در شهرستان کازرون شروع شده وتا ارتفاعات ليتو در شمال شهرستان الر در استان فارس امتداد دارد .اين ارتفاعات را گچ تراش مى نامند .مهمترين قلل اين ارتفاعات ،ارتفاعات خور موج (مند)گيسکان وکوه سياه مى باشد. 30 علت اصلی زلزله سهمگین بوشهر به روایت مرکز زمین شناسی امریکا ‏ ‏ تصادم قاره ای موجب زلزله مرگبار در بوشهر ایران شده است. بیل بارن هارت متخصص ژئوفیزیک در مرکز بررسی های زمین شناسی امریکا گفت: زلزله ی 6.3ریشتری در جنوب رشته کوه های زاگرس ،مقیاسی حیرانگیز بود که نشان دهنده مرز بین صفحات تکتونیکی عربستان و اوراسیا است. ‏ صفحه ی عربستان ساالنه حدود 0.4اینچ به سمت شمال حرکت می کند ،و شبه جزیره ی عربستان را که به شکل پوتین می باشد را به سمت صفحه ی اوراسیا فشار می دهد. ‏ ب ه گفت ه ی بارن هارت ،درست به مانند رشت ه کوه های هیمالیا که ارتفاع بلندش و تکتونیک های پیچیده اش نشان دهنده ی تصادم بین صفحات ارواسیایی و هندی است، 31 رشته کوه های زاگرس ها دارای گسل های مختلفی است. علت اصلی زلزله سهمگین بوشهر به روایت مرکز زمین شناسی امریکا ‏ این پژوهشگر آمریکایی اضافه کرد :زلزله بوشهر زلزله ای بود که در آن زمین در یک طرف گسل به سمت عمودی باال و به سمت طرف دیگر حرکت کرد و در نتیجه مسیر بین دو طرف کوتاه شد. ‏ در رشته کوهای زاگرس ایران ،الیه های نمکینی وجود دارد که درست به مانند یخچال های طبیعی در حرکتند. ‏ بارن هارت تاکید کرد که به لطف سابقه طوالنی این منطقه در وقوع زمین لرزه ،زلزله 6.3 ریشتری برای جنوب غربی ایران غیرعادی نبود. ‏ 32 وی تصریح کرد :درجه ی زلزله در امتداد مرز صفحات به طور معمول بین .5.5تا 6.3ریشتر است و وقوع زلزله های کوچک تر ،از 4تا 5ریشتر در این منطقه بسیار عادی است. علت اصلی زلزله سهمگین بوشهر به روایت مرکز زمین شناسی امریکا ‏ این پژوهشگر مرکز زمین شناسی آمریکا گفت :زلزله شش ریشتری در برابر ساخت و ساز بی کیفیت و ضعیف می تواند بسیار ویرانگر باشد ‏ وی اظهار داشت :زمانی که زلزله ای نیمه سنگین در نزدیکی شهرهایی که استحکام ساختمان ها در آن ضعیف است ،اتفاق می افتد ،میزان لرزش ،افراد را به حیرت وامی دارد .برای همین است که زلزله بم بسیار تخریب گر و مرگبار همینطور بود. ‏ به گزارش انتخاب ،گفتنی است ،رشته کوه های زاگرس حاصل یک فعالیت تکتونیکی یعنی برخورد دو صفحه تکتونیکی اوراسیا و عربستان هستند .این چین خوردگی متوقف نشده و دگرگونی زمین در غرب ایران و منطقه زاگرس همچنان ادامه دارد .چین خوردگی های متعدد و وجود گنبدهای نمکی فراوان ،زاگرس را به منطقه ای نفت خیز تبدیل کرده است. 33 تصاویر ماهواره ای زلزله بوشهر 34 تصاویر ماهواره ای زلزله بوشهر 35 تصویر google mapاز زلزله بوشهر 36 وضعیت زلزله در شهرهای ایران ‏ در جمع بندی های اخیر مشخص شده است که بیش از هفتاد درصد از شهرهای ایران در معرض زمینلرزه های مخرب قرار دارند ...در این بخش سعی خواهم کرد ت ا ب ا ارائ ه آمار و بررس ی های علم ی ،جدی بودن خط ر زلزل ه را در شهر های مختلف بررسی نمایم .در نظر داشته باشید که متاسفانه اخیرا بدلیل تبلیغاتی که برای شهر تهران انجام پذیرفته ،خطر زلزله در شهر های دیگر به فراموشی سپرده شده است ،ولی باید بدانیم که خطر زلزله در شهرهایی همچون منطقه آذربایجان ( مخصوصا شهر تبریز) ،شهر مشهد ،بندرعباس و ...حتی بیشتر از تهران است .و این وظیفه ماست که به آگاه سازی مردم از خطری که آنها را تهدید میکند ،بپردازیم. 37 وضعیت زلزله در شهرهای ایران 38 پراکندگی گسل های زلزله خیز 39 پراکندگی گسل های امتدادلغز 40 پراکندگی گسل های معکوس 41 نمایش توزیع زمین‌لرزه‌ها در ایران و تمرکز بیشتر آنها در منطقه زاگرس در مرز برخورد با صفحه عربستان و ایران. 42 آخرین زمین‌لرزه‌های ایران و نواحی مجاور 43 پایان 44