صفحه 1:
زیبایی شناسی در معما ری
دانشكاه تهران
و
۱
طرح با
أعضاى كرود : مصطلفى واعظى . محسن يزدائى . محسن فياض بخش و بهروز خليلى نصر
صفحه 2:
تساريف زيبايى از صاحب نظران
اا ل Brey
اا ا ل ا erie
اا ار ا زیباست که ما آن را به خاطر خودش دوست داشته
باشیم و نه به دلیل فواید آن.
ا چیزعی زیباست که با کم ترین علامات ممکن بیشترین نظلم ممکن رابه وجود آورد اما
TEE evar wp epi] 1
Bete Ty eevee]
Pre ager Eyes pet Or eas
...یبای رانمی توان تعریف کرد چون زیبایی یک کیفیت است و کیفیات قابل ea
و فقطا بايد آن ها را احساس کرد .
Cece eee LeeLee eR gee tet eee eee Perey
گوناگونی به موضوع زیبایی نگریسته اند.
صفحه 3:
ene ed فرمنی
eee ۳
آشرایما موقت ذصنی و روانیا ..
تاثیر پذیری (ذانقه و سلیقه |
Cui) ets
rere rte ee
eS
بداعت
شدت پذیری ۱ مقدار توجه) تکرار
شلوغي
5200
For)
|
زیبا
عمبستیی
یکنواختتر ضوع
بی معتوایی. بیانعالی
صفحه 4:
زییای در معماریر
ادراك زيبايئ يديده اى هند بعدى است كه هئ تواند حواس درونئ .
به فعالیت وادارد . مطالعات نشان می دهد که :
. ادراک زیبایی پدیده ایست چند بعدعر
کیفیت سعبلیک معیط . مهم ترین عامل در ادراک زیبایی می باشد.
ذ ۹
Dd ee an ca eed ee el ee le ها
1 ا
صفحه 5:
ا ل م
توازن و تعادل
i
a
تکامل اجزا از نظر زمانر I}
امساک
1
يكباريكى و قوام يافتكا
000
فراز و فرود.
پیچیدگی صوری
0
تدرو
قابل شهم بودزا
حركت
جلوكيرى از يكنوافتك
0
جلوگیری 00
صفحه 6:
زیبایی سمیلیک ( زیبای فیزیکی آمیخته با مفاهیم )
Peg ey Pep ae eV اال PY
eimai yt) 9
0 سمبل های ااا ا
۳
صفحه 7:
معیا رهایر اصلی زییایی در معما ری
1 فرم با قاعده : تابع قوانین هندسی و ساختارمند
Per D TT Pree Peer e CETTE ee Eo gee
صفحه 8:
Ty Pee lee ete Ve)
تاثیرات رنک بر ناظرین تابع ۳ عامل است : مکانی که رنگ در آن به کار رفته
عوامل اجتماعى و روات
رنگ ها دارای وزنا ادراکی هيز با نک روشن
رنک تیره ۳
تم فضای بسته
0
صفحه 9:
صفحه 10:
عیذبصلو لصلین نيبليي. در مععليير
یک رکن مهم در معماری که بیشتر بعد ظاهری دارد تا معنايى و شايد اصلا از بعد
00
صفحه 11:
صفحه 12:
مضیحلت. مقحملتی.
۳ فضا
۱ 000 re)
1 7
000000000
ساختسان ها و يك كالرى و... تشكيل.
ار
گرانیتی واقع شده است.
۱ rye cr eg c gy
Aware erp ey eed
اس مسهارئ هدرن اصول i
ثابتى نيستند . بلكه اين اصول براى هر
منطلقه و هر فرهنك و سنت و هر
0000007
صفحه 13:
ا
۱ 7
00 re rete ern eg ae
Fe EL nee
نظم ( توازن و تعادل )
*قابل فهم بودن
اال ل ل
صفحه 14:
صفحه 15:
۷ TT YTB
se Rete a ERE oer ee 9 حيافا
د مركة
ا 1711111
00
صفحه 16:
جلعل زیبلییب شنلختی بنا
] T a eee ele
| داخلی
PERE EET EMIS Te Lee UT eae
۳
ee
Do ee *نف
معمارى راين است.
Petry Tr Tey Bee Cee ee
فضای بیرونا
* تقارن در نعائى خارجئ و9 فقضاها.
*معمارى كل به جز
*ایجاد تضاد با استفاده از نور و سایه
صفحه 17:
ولماد زیبلیی شنلفتی بنا
0
شود . همپنین باعث ارتبام بین معیط بیرون و داخل
می شود
را
Ey ار
Coe eee gee) be
مجسمه در می آورد.
«یکانکی در بافت
صفحه 18:
۱
*تضاد در المان های عمودی یا همان ستوت
ها و حجم کلی بنا که به صورت افقی است
*سادكئ 3 حجم كه با استفاده از عناصر كوجك
از خشکی فضا هم كاهد
صفحه 19:
ولماد زیبلیی شنلفتی بنا
۱ er re
far Tyee ee ee PEL Teh
*آوردن طلبیعت به داخل بنا
صفحه 20:
ولماد زیبلیی شنلفتی بنا
۱7 muey ence tet Pr
حداکثر نور
صفحه 21:
صفحه 22:
ها
0
صورت متعبى است
PVE LITE ees
ا ا Pero
فضا
صفحه 23:
صفحه 24:
صفحه 25:
صفحه 26:
صفحه 27:
wlio
مجله صفه شماره ۳۷
زییایی شناسی در معماری . یورگ گروتر . ترجمه
جهانشاه پاکزاد . مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید
۱
www.gardenvisit.com —
زیبایی شناسی در معماری
دانشگاه تهران
پردیس هنرهای زیبا
دانشکده معماری
طرح 2
اعضای گروه :مصطفی واعظی ،محسن یزدانی ،محسن فیاض بخش و بهروز خلیلی نصر
تعاریف زیبایی از صاحب نظران
افالطون :زیبایی در هماهنگی اجزا با کل خالصه می شود.
هربرت رید :زیبایی وحدت روابط صوری در مدرکات حسی ما است.
کانت شوپنهاور :یک شی یا پدیده وقتی زیباست که ما آن را به خاطر خودش دوست داشته
باشیم و نه به دلیل فواید آن.
بیرکهف :چیزی زیباست که با کم ترین عالمات ممکن بیشترین نظم ممکن را به وجود آورد اما
زیبایی از لحاظ نظم و قاعده به دست نمی آید بلکه نتیجه ی دو صفت متضاد است که هر دو به
یک اندازه ضروری است.
مطهری :زیبایی را نمی توان تعریف کرد چون زیبایی یک کیفیت است و کیفیات قابل تعریف
نیستند و فقط باید آن ها را احساس کرد .
وقتی به تعاریف مختلف زیبایی توجه می کنیم می بینیم که متفکران در اعصار مختلف از جنبه های
گوناگونی به موضوع زیبایی نگریسته اند.
مقدار زیبایی
تربیت پذیری (تکامل حس )
تاثیر پذیری ( ذائقه و سلیقه )
خطا پذیری ( اشتباه حس )
شدت پذیری ( مقدار توجه )
خصوصیات شخصیتی
پیش زمینه های ذهنی
شرایط موقت ذهنی و روانی
تلقین ( انس )
تعصب
بداعت
تکرار
شلوغی
مقدار زیبایی
زشت]
آشفتگی
یکنواختتی
بی محتوایی
زیبا
وحدت
پیچیدگی
شدت
همبستگی
تنوع
بیانحالی
فرهنگ
تجربه
حب و بغض
مالکیت
خواستن
زیبایی در معماری
ادراک زیبایی پدیده ای چند بعدی است که می تواند حواس درونی ،بیرونی ،تعقل و شهود ما را
به فعالیت وادارد .مطالعات نشان می دهد که :
اوال ادراک زیبایی پدیده ایست چند بعدی
ثانیا کیفیت سمبلیک محیط ،مهم ترین عامل در ادراک زیبایی می باشد.
ثالثا ارتباطی درونی و ذاتی بین زیبایی فرمال و سمبلیک وجود دارد.
با توجه به اینکه ادراک بصری زیبایی مهم ترین حس در زمینه ی معماری است ،می توان به بررسی دو
نوع زیبایی فرمال و سمبلیک در این ارتباط بسنده کرد.
زیبایی فرمال (زیبایی فیزیکی مجرد )
مضمون یا وحدت
یکپارچگی و قوام یافتگی
نداشتن جز زاید
ف]راز و فرود
پیچیدگی صوری
تغییر مضمون
ورود عناصر تازه ( تنوع )
تدرج
توازن و تعادل
نظم
قابل فهم بودن
تکامل اجزا از نظر زمان
امساک
حرکت
جلوگیری از یکنواختگی
صرفه جویی در جلب توجه
جلوگیری از شلوغی
زیبایی سمبلیک ( زیبایی فیزیکی آمیخته با مفاهیم )
سمبل های طبیعی
معانی رمزی اعداد و اشکال هندسی
سمبل های متعارف
قومی ،فرهنگی یا اجتماعی
ادراک بر اسال سوابق تاریخی
فرهنگی یا اجتماعی
ادراک بر اساس
سوابق تاریخی
معیارهای اصلی زیبایی در معماری
ف]ر]م] و] ص]و]ر]ت]
.1 ]:فرم با قاعده :تابع قوانین هندسی و ساختارمند
.2فرم بی قاعده :فرم های فاقد ساختار مشخص و غیر قابل پیش بینی
م]ع]ی]ا]ر]ه]ا]ی] ا]ص]ل]ی] ز]ی]ب]ا]ی]ی] د]ر] م]ع]م]ا]ر]ی
ر]ن]گ]
]:تاثیرات رنگ بر ناظرین تابع 3عامل است :مکانی که رنگ در آن به کار رفته
فرهنگ
عوامل اجتماعی و روانی
رنگ ها دارای وزن ادراکی می باشند :رنگ روشن
رنگ تیره
رنگ گرم
رنگ سرد
سبکتر
سنگین تر
فضای بسته
فضای باز
م]ع]ی]ا]ر]ه]ا]ی] ا]ص]ل]ی] ز]ی]ب]ا]ی]ی] د]ر] م]ع]م]ا]ر]ی
ع]ال]ئ]م] و] ن]م]ا]د] ]:ارجحیت محتوا بر فرم ،یعنی معنای نهفته در بطن فرم ها و رنگ هاست .
محتوای معنوی یک نماد را می توان در معماری به شکل های مختلف بیان کرد :توجه به رنگ
ها ،توجه به نوع مصالح مورد استفاده در بنا ،نور پردازی
م]ع]ی]ا]ر]ه]ا]ی] ا]ص]ل]ی] ز]ی]ب]ا]ی]ی] د]ر] م]ع]م]ا]ر]ی
ت]ز]ی]ی]ن] ]:یک رکن مهم در معماری که بیشتر بعد ظاهری دارد تا معنایی و شاید اصال از بعد
معنایی برخوردار نباشد و تاکید بر فرم است.
Rachofsky house
خ]ا]ن]ه] ی] ر]ا]ک]و]ف]س]ک]ی
ت]و]ض]ی]ح]ا]ت] م]ق]د]م]ا]ت]ی]
ساختار اصلی متشکل از سه بخش است
بنا در یک محور طولی از مجموعه
ساختمان ها و یک گالری و ...تشکیل
شده است و کلیه آن بر روی یک سکوی
گرانیتی واقع شده است.
از تحلیل آثار مختلف معماری مدرن
می توان چنین نتیجه گرفت که اصول
زیبا شناسی معماری مدرن اصول
ثابتی نیستند ،بلکه این اصول برای هر
منطقه و هر فرهنگ و سنت و هر
بنایی متفاوت است .
فضای مکعبی شکل
ف]ضای خصوصی
فضای خا]لی محصور که با سقف پیچ خورده ای مشخص شده
ع]و]ا]م]ل] ز]ی]ب]ا]ی]ی] ش]ن]ا]خ]ت]ی] ب]ن]ا
• تزیینات داخلی همچون روشنایی و تاریکی محصور شدن قسمت روشن با
تاریکی حس محدودیت و تمرکز و انگیزه
• رعایت مقیاس و هندسه منظم
• یگانگی در بافت
• فضای محصور و باز
• یکپارچگی و قوام یافتگی
• نظم ( توازن و تعادل )
• قابل فهم بودن
سفیدی کار ها
شکوه و عظمت درخشان و پر رمز و راز شدن
ع]و]ا]م]ل] ز]ی]ب]ا]ی]ی] ش]ن]ا]خ]ت]ی] ب]ن]ا
• سادگی و در عین حال استفاده از عناصر مختلف برای
جلوگیری از سادگی بیش از حد
• صفحات استیلی لعاب دار چینی و گچ بری شده روی
نما
• پوشش شیشه ای با چارچوب فلزی ظریف
• رعایت تناسبات در نما
• استفاده از سمبلیسم طبیعی (ساختار مکعبی )
• ایجاد مناظر و فضاهای متنوع در کنار بنا برای
پیدایش اصل خلوت
خ]ا]ن]ه] ی] آ]ز]و]م]ا
• فضا از سه قسمت کلی هم شکل تشکیل شده است:
.دو قسمت اصلی در دو طرف یک راهروی ارتباطی و حیاط
در مرکز
• همسایگی های اطراف محدودیت در دید و ارتباط با بیرون
فضا را ایجاد می کند.
ع]و]ا]م]ل] ز]ی]ب]ا]ی]ی] ش]ن]ا]خ]ت]ی] ب]ن]ا
• سادگی در نمای خارجی و توجه به فضاههای
داخلی
• عدم ارتباط خانه با محیط بیرون و محدود کردن
خط دید انسان در داخل خانه
• رعایت تناسبات در نماها و داخل فضاها
• استفاده بیش از حد از عناصر مکعبی که باعث
خسته کننده بودن خانه می شود
• نفی فرم و تاکید بر فضاها که به نوعی تحت تاثیر
معماری ژاپن است.
• ایجاد حیاط در مرکز خانه به علت عدم ارتباظ با
فضای بیرون
• تقارن در نمای خارجی و فضاهای داخلی
• معماری کل به جز
• ایجاد تضاد با استفاده از نور و سایه
ع]و]ا]م]ل] ز]ی]ب]ا]ی]ی] ش]ن]ا]خ]ت]ی] ب]ن]ا
• ساخت بنا روی پیلوت که باعث معلق بودن بنا می
شود ،همپنین باعث ارتباط بین محیط بیرون و داخل
می شود
• استفاده از پلکان استوانه ای و ایجاد تضاد در فرم
• ایجاد پنجره های طولی بزرگ در حیاط روی سقف
• رنگ سفید در تمامی فضا که خانه را به صورت یک
مجسمه در می آورد.
• یگانکی در بافت
ع]و]ا]م]ل] ز]ی]ب]ا]ی]ی] ش]ن]ا]خ]ت]ی] ب]ن]ا
• تقارن متنوع در نماها
• تضاد در المان های عمودی یا همان ستون
ها و حجم کلی بنا که به صورت افقی است
• سادگی در حجم که با استفاده از عناصر کوچک
از خشکی فضا می کاهد
ع]و]ا]م]ل] ز]ی]ب]ا]ی]ی] ش]ن]ا]خ]ت]ی] ب]ن]ا
• رعایت تناسبات در کف سازی
• پنجره در دیواره حیاط و قاب کردن طبیعت
• آوردن طبیعت به داخل بنا
ع]و]ا]م]ل] ز]ی]ب]ا]ی]ی] ش]ن]ا]خ]ت]ی] ب]ن]ا
• استفاده از شیشه به جای دیوار و استفاده از
حداکثر نور
ع]و]ا]م]ل] ز]ی]ب]ا]ی]ی] ش]ن]ا]خ]ت]ی] ب]ن]ا
• پلکان مارپیچ و تضاد آن با بقیه بنا که به
صورت مکعبی است
• تضاد در رنگ پله و دیواره ها
• پنجره در پلکان برای جلوگیری از بسته شدن
فضا
ع]و]ا]م]ل] ز]ی]ب]ا]ی]ی] ش]ن]ا]خ]ت]ی] ب]ن]ا
• هماهنگی و یکپارچگی در حجم کلی
• تضاد بین المان های افقی و عمودی و
همچنین دیوار ها و پنجره های سر تا
سری
• تضاد در بافت
ع]و]ا]م]ل] ز]ی]ب]ا]ی]ی] ش]ن]ا]خ]ت]ی] ب]ن]ا
• قاب کردن بنا توسط محیط
• استفاده از بافت های متضاد خشن و
لطیف
• شیشه های سرتاسری و ایجاد ارتباط بین
فضای داخلی و خارجی
ع]و]ا]م]ل] ز]ی]ب]ا]ی]ی] ش]ن]ا]خ]ت]ی] ب]ن]ا
• تضاد بین درخت های عمودی بلند و بنا که به
صورت افقی است
ع]و]ا]م]ل] ز]ی]ب]ا]ی]ی] ش]ن]ا]خ]ت]ی] ب]ن]ا
• ارتفاع کوتاه بین طبقات و ایجاد فضای
صمیمی
• دسترسی های فرعی و عدم رویارویی
ناگهانی با فضاهای داخلی
منابع
•
•
•
مجله صفه شماره 37
زیبایی شناسی در معماری ،یورگ گروتر ،ترجمه
جهانشاه پاکزاد ،مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید
بهشتی 1386،
www.gardenvisit.com