سیستم‌های خبره

صفحه 1:


صفحه 2:
بنام خدا سیستمهای خبره * محمدرضا کارگران » 

صفحه 3:
8 7 مروری کلی بر هوش مصنوعی (۱۹۴۰ به بعد) و سستمهای حبيره - هوش مصنوعی: زیر شاخه ای از علم کامپیوترکه استفاده از کامپیوتر را در مراردی ‎lace‏ به درس داش سل آمورش ری واه آمور تراک ملد سای نی ‎exo‏ سرد - مجموعه روشهای ایجادکننده زیربنای لازم برای انجام عملیات هوشمند توسط کامپیوتر | SS Dia ‏تصویرء ربات هاء عاملهای نرم افزاری و سیستمهای خبره‎ 

صفحه 4:
8 7 مروری کلی بر هوش مصنوعی (۱۹۴۰ به بعد) و سستمهای حبيره - هوش مصنوعی: زیر شاخه ای از علم کامپیوترکه استفاده از کامپیوتر را در مراردی ‎lace‏ به درس داش سل آمورش ری واه آمور تراک ملد سای نی ‎exo‏ سرد - مجموعه روشهای ایجادکننده زیربنای لازم برای انجام عملیات هوشمند توسط کامپیوتر | SS Dia ‏تصویرء ربات هاء عاملهای نرم افزاری و سیستمهای خبره‎ 

صفحه 5:
سيستمهاى خبره (توسعه تجارى ‎118٠‏ به بعد) لم4 ‎(Expert Gystews,‏ ا ا ا اا ا ل ‎Pee‏ ‎ed‏ ل ا ‎eS‏ ‎Ete) es)‏ - کاربرد در زمینه های تجارت» ساخت و سازء پزشکی (سه مورد اول پرکاربردترین حوزه ها)» شیمی, ارتباطات. کامپیوتره آموزش, الکترونیک» زمین شناسی» تصویرپردازی» مهندسی» حقوق» هواشناسی, امور نظامی» اکتشاف معدن» رم - کارپرد بر اساس نوع مسئله به ترة ۱ eI eet Nye aoe 

صفحه 6:
سیستم. هلیی‌ستند بر پایه دانش‌که از دانش‌ذخیرم شده در خود لستفاده - () ات ‎PA‏ ‏.به حلمسائل‌میپردازد . سيتم. ليىهستند كه درمحيط برنامه سازىمنطقىنوشته ميشوند - (© م ا ا 2200 

صفحه 7:
‎Try ae |‏ ا ‎۳ Crer hermetic Barco nate ree Fo) ‏م‎ EOL OY (apie wold ‏ا‎ Aid Ke, ‎rem POLE et orn Cee Oe EE tres CeCB EST ael etn] ‏:میباشند ‏قوانین‌عمومي‌یسوده که تمام متخصصین رو ءآنلتفاقن ظر دارند -() لبتكارو لكتشافئ مانند قوانينمنطقو حدس هاومناسب © ‎ 

صفحه 8:
۱ 9 CG chlo [Coc PO hg Re seeP ESS Fee ti ‎peed hy ce ocor a‏ ا الك ‏- عدم برخورداری از مرگ و میر و بازنشستگی و ترک سازمان ‎CSS) oT a ae Doe Ea ae‏ لك - هزينه كمتر نسبت به افراد خبره خصوصا در امور تكرارى ‏- نكهدارى دانش و قابليت ياددهى خصوصا با ابزار تشريح نتايج ‏اا ا 0 ۱ ‎ 

صفحه 9:
بردازش در قاعدم لئ: يركاربردترين- لستفادم از منطق- مفهومى- جارجوبى- مثال جمله اى : - يى فرد ©)سال مذكر بايد به سربازى برود کارت درم تن 

صفحه 10:
ار ای ری وا ار ‎SE)‏ كت ل ا م اين قاعده ها داراى © بخش مى باشد: مقدم (اكن ) تالى (نكام) مثال : اكّر معدل زير ©0 آنكاه مشروطى. 

صفحه 11:
حال اجراى اين قاعده راه دارد: |( ل ل ا ‎Peper eer eye re Oe IS‏ يك زنجيره بيش رو است “سيستم در ابتدا به مشترى اطلاع ميدهد . با فشار هر كليد توسط كار بر سيستم به شاخه موردنظر ميرود وكار را . ادامه ميدهد :يسرو -© كار بر سوال به سيستم ميدهد وسعى ميكند جواب آن را بيابد ستوال : بهترین حرکت را از سیستم میپرسد ؟ سیستم حالتهای مختلف مقايسه ميكند وبهترين حركت را می کند 

صفحه 12:
بخشی از مکالمه بیمار با سیستم خبره ل ان -كارير: بله "خال های چه رنگی وجود دارد؟ - كاربر: قهوه اى مايل به قرمز - آیا خالهای بیشتری روی بدن مشاهده می شود؟ - كاربر: خیر > بيمار سرخك دارد. 

صفحه 13:
مهندس دانش قزر | ES Og BN Bey ‏حافظه بلندمدت (پایگاه دانش) خود با حقایق جمع آوری شده در مورد‎ ‎er‏ استنتاج و تصميم كير: ‎ 

صفحه 14:
اجزاء اصلی سیستم خبره - ایا و ۱ ‎Ob ocr ORC arse RO one acon Liat‏ ۱9 موجود در يايكاه دانش بر روى حقايق حاصل از تعامل با كاربر است. شيوه 1 7 ‏ا‎ Pa cere ۱ ‏قبل نمی دانیم) باشد.‎ - امتح قیامی: 2 ‎eel tae trace n we‏ ره 

صفحه 15:
اجزاء اصلی سیستم خبره - حافظه كارى: داده هايى كه به طور مختلف در اختيار سيستم خبره قرار مى گیرد و به طور موقت در حافظه کاری سیستم ذخیره می شود. این داده ها شامل ياسخ هاى كاربر به يرسشهاى سيستم؛ واقعيات همواره درست»ء اطلاعات كسب شده از بانکهای اطلاعاتی و حقایق بدست آمده در پروسه استنتاج می تواند باشد. - واسط کاربر: کاربر فردی است که با سیستم کار می کند و در خواست مشاوره می کند و واسط کاربر ابزارهای سخت افزاری و نرم افزاری ارتباط کاربر با سیستم است. ۱ very reo) ‏نه لى‎ 0 esta es ‏سازنده مب‎ ee 

صفحه 16:
0 ‎reece res are ere oe re‏ 0 طريق ورود مثالها و موارد گذشته و یادگیری آن توسط سیستم خصوصا در شرایطی که نتوان دانش را بصورت قانون درآورد. 9 انواع بانكباى اطلاعاتى» صفحه كسترده هاء نرم افزارهاى آمارى جبهت انجام پیش بینی» برنامه های نوشته شده در زبان های برنامه نویسی - تشریح نتایج: توضیح در رابطه با 1۷7 (چطور برنامه به یک نتیجه خاص رسيده) و موا(1) (جرا سوال معينى را در فرايند استنتاج يرسيده). از اين ويزكى ‎SE See aes Neen soc‏ 2 

صفحه 17:
۱۹۱/۹ 1۱ C Cees cet ee SN Oe is eek Ce ‏ریاضی ندارد.‎ - 00969) اغلب پشتیبانی در تصمیم گیری ولی 669 سعی در جایگزینی فرد خبره و تصمیم گیری ‎cee near BB ered AC ei ae la‏ ل ساختيافته ‏ار لا ای را یر كارير دارد. ‎ 

صفحه 18:
ابزارهاى ايجاد سيستم | ‎ve |For (eC AY peal HSER CMTS eT ES SS CES IVa y‏ - در رابطه با سیستمهای خبره از پوسته ها (/9۳۳) استفاده می شود. پوسته ها نقطه شروعی برای ساخت 36 ها هستند. در واقع سیستمهای خبره لی ‎COB INH Cyrene Cn teeee‏ ا ‎Pe Cg ORY NIE Cony EE COM FEY IRE Cyn‏ ‎ene Dee el Bcc‏ ل ا 0 استنتاج و ... ندارند. انواع يوسته ها مثل 01297 © اصردما .0001 و 0002 دراو 5 - ۱۴4 ها: جعبه ابزارها در واقع محیط های حرفه ای ساخت برنامه های ‎Ets‏ ها 

صفحه 19:
معرفی تعدادی از سستمهای نمونه ا ۱0 سريرستان واحدهاى نكهدارى دام و طيور در تشخيص و تخمين ضايعات مرتبط ل ا ا ا ا ا ‎PES)‏ ‏بارس تاو ریس ره ی ‎gS)‏ 0 PROCS ON ECC CINE S RS CaS hc ae ‏ارائه وامهاى بانكى در رابطه با مسائل مربوط به وام دهى به شركتهايى با درآمد‎ ‏ل ا ا ا‎ Ub | 0 ae ee eee) 9 

صفحه 20:
EC ‏يي‎ ا ا ا ا الا ‎ears MOS ee SUC eNes peer)‏ ل ا ل 00 پر ويزكيهاى خاك و ... صورت مى كيرد. سازنده سيستم: واحد تحقيقات شبيه سازى ‎ee Bie ree)‏ )۱۵۹۶ کاریرد در ریت اراد ک کر رنب بازرر ای پاک در 5 رتست طالی ‎gel dls Sb‏ سم له ‎Badd NSE Jo yp ws‏ 

صفحه 21:
معرفی تعدادی از سیستمهای نمونه ‎ONC en)‏ ها ۱ سايل مبارزه با آتش سوزى جنكلهاء سازنده سيستم: موسسه جنكل بانى ملى كانادا 0 ammeter ene ESS Ae Cel ‏نتیجه مشاهده یک طوفان سنگین در دشتهای پر ارتفاع منطقه کلرادو آمریکا‎ ‏ایجاد گردیده است. خروجی سیستم در واقع معرف شدت طوفان بوده که از طریق‎ ‏آن می توان احتمال وقوع تگرک را برآورد نمود. سازنده: سرویس هواشناسی ملی‎ af 

صفحه 22:
ae ead ESE ae RAN oa As) POLES Moe ne Rent) (Ona eee ‏ب‎ eee Ca RC reser ra eee ea 

صفحه 23:
کب دانشن -توسط مهندس دانش از طریق افراد خبره صورت می گیرد. مهندس دانش باید ‎I ee ae a Ts Ree CD ae Sate a)‏ مستندات به روز شده کسب می کند و بخشی دیگر را با ابزارهایی نظیر -مصاحبه (باز يا ساختيافته) -مشاهده ۱ 

صفحه 24:
ree) eee os) PEPER Cow (ara ‏ا‎ peo yr ‏و قاب ها (عصكمم))‎ ZS he a gee ee "1۴ ‏حمل 3 سرعت ما شین بسیارزیاد باشد‎ 1١ ‏ياى خود را روى ترمز فشاردهيد >ا‎ of arom RSE Ce ror Re Sp CE) »۳ ‏بهترین گیاه خانگی پیچک است‎ 01000177 ‏ات رك‎ Were sel) - مثال ۲: - متال ۳: 

صفحه 25:
۳ ‎e.5 =‏ ی سای تال سرت ی ار تارادا رن ار ار شیا یا مفهیمبوده و ارتاطات رویط بینآنها را نان می دهد. از مزایای این ا ات ‎ 

صفحه 26:
نمایش دانش -قاب ها: تکه ای ساختاریافته از اطلاعات پبرامون خصوصیات. مسحصات با ‎Tee eB eB Tyee aot) one ea ee Re eee SS)‏ شيار !)كه شامل 1 ‎ene‏ ا ا ل كه Ce NS AS سر سوه() ‎Orgy‏ 16-0 كا 4000 

صفحه 27:
استنتاج ۱ ‏ل الل ا ا‎ anced ‏قانون را برای تست انتخاب می کند و بررسی می کند آیا شرایط آن برقرار است‎ COE tee ee) ie se ete eon Teas ns Be rns reo Ir Wor heir Ca eran Fe] | rovers Re] ‎ES By cot Sel cones a)‏ ل ‏قانون ۱: اگر اتاق سرد باشد و نور اتاق کم باشد. آنگاه بهترین گیاه پیچک است. 4 ‏رن هافر ان الب کر با ‎ells abl‏ ‎ 

صفحه 28:
استنتاج اکر موتور استتتاج سمی در اثبات قانون ۱ داشته باشد آنگاه نیز دارد بررسی کند ‎orn PSS By iar BRO SOE Mare‏ ۱ errs nny ey ey cd eB sed PENN Gp WO A bp toy er GO Ip) yh ‏ا ا‎ eT ‏ا‎ ree ‏باشد. پس قوانین ۲ و ۲ درست هستند بنابراین قانون ۱ نیز درست است.‎ 

صفحه 29:
7 ۰ 4 .اث ‎ed TS al eee Bl heed‏ ‎Fa err ee)‏ ‎SESE Pea PC‏ ۱ رو ‎Broome‏ ‏ق-1- اكر مصرف جربى زياد باشد و بيمار مصرف نمك بالا داشته باشد أنكاه فشار خون احتمالا بالاست. ‎rer lees)‏ ار ‎ ‎eee ie) ‎ea)‏ ل ت-۵- اگر مصرف چربی در هفته بیش از ۳۰۰ گرم باشد آنگاه مصرف چربی بیمار زیاد است تق-۶-اگر مصرف چربی در هفته کمتر از ۱۰۰ گرم باشد آنگاه مصرف چربی بيمار يايد ‎ee SAE Tne See Care}‏ ا ‏است. ‎ ‎ ‎ 

صفحه 30:
مثال از یک سیستم خبره پزشکی (پایگاه دانش و شیوه استنتاج) هدف: یافتنبالابودن خطار سکته قلبی: ل ا لي ل 0 es DIB ee ae ae sea) "- ميزان مصرف نمك حقدر است؟ 

1 بنام خدا سیستمهای خبره • محمدرضا کارگران • 2 مروری کلی بر هوش مصنوعی ( 1940به بعد) و سیستمهای خبره هوش مصنوعی :زیر شاخه ای از علم کامپیوترکه استفاده از کامپیوتر را درمواردی که نیاز به پردازش دانش ،استدالل ،آموزش ،یادگیری و انجام امور ادراکی مشابه انسان می باشد ،ممکن می سازد. مجموعه روشهای ایجادکننده زیربنای الزم برای انجام عملیات هوشمند توسطکامپیوتر کاربردهای اصلی :پردازش زبان طبیعی ،سیستمهای بینایی ،پردازش صوت وتصویر ،ربات ها ،عاملهای نرم افزاری و سیستمهای خبره 3 مروری کلی بر هوش مصنوعی ( 1940به بعد) و سیستمهای خبره هوش مصنوعی :زیر شاخه ای از علم کامپیوترکه استفاده از کامپیوتر را درمواردی که نیاز به پردازش دانش ،استدالل ،آموزش ،یادگیری و انجام امور ادراکی مشابه انسان می باشد ،ممکن می سازد. مجموعه روشهای ایجادکننده زیربنای الزم برای انجام عملیات هوشمند توسطکامپیوتر کاربردهای اصلی :پردازش زبان طبیعی ،سیستمهای بینایی ،پردازش صوت وتصویر ،ربات ها ،عاملهای نرم افزاری و سیستمهای خبره 4 سیستمهای خبره (توسعه تجاری 1980به بعد) ()Expert Systems, ES ابزارهای کامپیوتری که همانند یک متخصص در حوزه تخصصی خود ،درمسائل مربوط به آن حوزه مشاوره می دهند و در صورت لزوم تصمیم گیری می نمایند. کاربرد در زمینه های تجارت ،ساخت و ساز ،پزشکی (سه مورد اولپرکاربردترین حوزه ها) ،شیمی ،ارتباطات ،کامپیوتر ،آموزش ،الکترونیک ،زمین شناسی ،تصویرپردازی ،مهندسی ،حقوق ،هواشناسی ،امور نظامی ،اکتشاف معدن، تولید انرژی ،امور فضایی و حمل و نقل کاربرد بر اساس نوع مسئله به ترتیب کثرت کابردها :تشخیص ،تفسیر ،تجویز،طراحی ،برنامه ریزی ،آزمایش ،کنترل ،آموزش ،پیش بینی و انتخاب 5 :es س))یستم) هاییهستند ب)))ر پ)))ایه) دا)نشک)))ه) از دا)نشذخیره) ش))ده) در خ)ود ا)ستفاده) 1) - میکنند ت)))ابه) عنوا)نمشاور عملن))مایند ک)))ه) ب)))ا ا)ستف)اده) از دا)نشورویه)ء ا)ستنتاجی .ب)))ه) حلمسائلمیپردازد .س))یتم) هاییهستند ک)))ه) درمحیط ب)))رنامه) س))ازیمنطقین))وشته) میشوند 2) - ت)))قلیدیاز ن))یرویف)))کر و مغ)زا)نسانا)ستک)))ه) از طریقآ)ن س))عیمیشود رفتار 3) - ا)نسانش))بیه) س))ازیش))ود 6 ( ک)))اربردها ی س))یستم) هایخبره) :(es مسایلس))اختی))افته) :مانند س))یستم) ب)))یمه) ا)تومبیل)- مسایلن))یم) س))اختی))افته) :مانند پ)))یشب)))ینین))وساناتب)))ازارسه)ام) (ک)))ه) س))یستم) 2)- .مکا ش))فه) ا)یو از آ)مارو ا)حتما))التا)ستف)اده) میشود) سیستم های خبره ازبايگاه دانش موجود در خود استفاده ميكنند كه شامل دو بخش :ميباشند ق))وا)نين:عموميب)))وده) ك)ه) ت)))مام) متخصصينرویآ)نا)تف)اقن))ظر دارند 1)- ي مانند ق))وا)نينمنطقو ح)دسهايمناسب2)- .ا)بتكاريوا)كتشاف : 7 مزایای ESدر مقایسه با افراد خبره همواره در دسترس ( 24ساعته) نداشتن محدودیتهای جغرافیایی و قابلیت نسخه برداری عدم برخورداری از مرگ و میر و بازنشستگی و ترک سازمان یکنواختی در رفتار به دلیل عدم برخورداری از حاالت روحی و روانی مختلف هزینه کمتر نسبت به افراد خبره خصوصا در امور تکراری نگهداری دانش و قابلیت یاددهی خصوصا با ابزار تشریح نتایج* فرد خبره خالقیت بیشتری دارد ،قابلیت یادگیری بیشتری نسبت به کامپیوتر دارد و انعطاف پذیر تر است. 8 پردازش در ‏es ق))اعده) ا)ی :پ)))رکاربردترین– ا)ستفاده) از منطق- مفه)ومی- چ)ارچوبی- مثال جمله ای - :یک فرد 18سال مذکر باید به سربازی برود علی 18س))ا))لدارد - علیمذکر ا)ست- نتیجه گیری :علی باید سربازی برود گزاره ای :که عالوه برمنطق جمله ای استفاده از) ر)وابط و سور)های ریاضی در واقع این قاعده ها در پایگاه دانش esمیباشد این قاعده ها دارای 2بخش می باشد: مقدم (اگر) ) تالی (آنگاه) مثال :اگر معدل زیر) 12آنگاه مشروطی. حال اجرای این قاعده 2راه دارد: -1پیش رو :از حالت اولیه رسیدن به هدف “مثال پاسخگویی تلفنی یک زنجیره پیش رو است “سیستم در ابتدا به مشتری اطالع میدهد . با فشار هر کلید توسط کار بر سیستم به شاخه موردنظر میرود وکار را .ادامه میدهد برای امور مشترکین کلید 1را فشار دهید :پ)))سرو 2- کار بر سوال به سیستم میدهد وسعی میکند جواب آن را بیابد سئوال :بهترین حرکت را از سیستم میپرسد ؟ سیستم حالتهای مختلف .را با هم مقایسه میکند وبهترین حرکت را مشخص می کند مانند :بازی شطرنج بخشی از مکالمه بیمار با سیستم خبره آیا خالی روی بدن وجود دارد؟کاربر :بلهخال های چه رنگی وجود دارد؟ کاربر :قهوه ای مایل به قرمز آیا خالهای بیشتری روی بدن مشاهده می شود؟ کاربر :خیر -بیمار سرخک دارد. 12 معماری سیستم خبره موتور استنتاج برنامه های خارجی پایگاه دانش واسط سازنده مهندس دانش حافظه کاری تشریح نتایج واسط کاربر کاربر شیوه متخصص در حل مسائل :ترکیب دانش تخصصی موجود در حافظه بلندمدت (پایگاه دانش) خود با حقایق جمع آوری شده در مورد مساله در حافظه کوتاه مدت و نهایتا استنتاج و تصمیم گیری 13 اجزاء اصلی سیستم خبره پایگاه دانش :محل ذخیره سازی دانش متخصصین یک حوزه ،دانش مجموعهای از آموخته ها ،تجارب ،مهارتهای فردی یا گروهی متخصصین در یک حوزه موتور استنتاج :مسئول استنتاج و استدالل ،استدالل فرایند بکارگیری دانشموجود در پایگاه دانش بر روی حقایق حاصل از تعامل با کاربر است .شیوه استنتاج می تواند بصورت Backwardیا رو به عقب (نفی یا اثبات یک هدف از قبل مشخص) یا بصورت Forwardیا روبه جلو (رسیدن به هدفی که از قبل نمی دانیم) باشد. استنتاج قیاسی -1 :علی یک برنامه نویس است -2 .تمام برنامه نویسان پولدارهستند -3 .پس علی پولدار است. 14 اجزاء اصلی سیستم خبره حافظه کاری :داده هایی که به طور مختلف در اختیار سیستم خبره قرار میگیرد و به طور موقت در حافظه کاری سیستم ذخیره می شود .این داده ها شامل پاسخ های کاربر به پرسشهای سیستم ،واقعیات همواره درست ،اطالعات کسب شده از بانکهای اطالعاتی و حقایق بدست آمده در پروسه استنتاج می تواند باشد. واسط کاربر :کاربر فردی است که با سیستم کار می کند و در خواست مشاورهمی کند و واسط کاربر ابزارهای سخت افزاری و نرم افزاری ارتباط کاربر با سیستم است. واسط سازنده ( :)Acquisition Moduleپیمانه ای از یک پوسته سیستمخبره که به وسیله آن مهندس دانش می تواند قوانین مربوط به سیستم را به یکی یا هر دو طریق زیر وارد پایگاه دانش کند: 15 اجزاء اصلی سیستم خبره الف -بصورت دستی :مثال به شکل قوانین ساخته شده با کمک متخصصین ()If Then ب -از طریق ورود مثالها و موارد گذشته و یادگیری آن توسط سیستم خصوصا در شرایطی که نتوان دانش را بصورت قانون درآورد. برنامه های جانبی :برنامه هایی که به نوعی با سیستم اصلی در تعامل اند .مثلانواع بانکهای اطالعاتی ،صفحه گسترده ها ،نرم افزارهای آماری جهت انجام پیش بینی ،برنامه های نوشته شده در زبان های برنامه نویسی تشریح نتایج :توضیح در رابطه با ( Howچطور برنامه به یک نتیجه خاصرسیده) و ( Whyچرا سوال معینی را در فرایند استنتاج پرسیده) .از این ویژگی می توان جهت اصالح و کشف خطاهای احتمالی سیستم استفاده کرد. 16 تفاوتهای ESو DSS DSSعمدتا متکی بر نوعی مدل ریاضی و بهینه سازی لیکن ESمدلریاضی ندارد. DSSاغلب پشتیبانی در تصمیم گیری ولی ESسعی در جایگزینی فردخبره و تصمیم گیری نوع مسئله در ESبسیار باز و ناساختیافته ولی در DSSحداکثر نیمهساختیافته DSSتصمیم گرا بوده لیکن ESسعی در انتقال تخصص و خبرگی بهکاربر دارد. 17 ابزارهای ایجاد سیستم زبان هایی مثل ( PROLOGبرنامه نویسی منطق) و Lispجهت توسعهبرنامه های کاربردی هوش مصنوعی ،لیکن کاربرد آنها برای ESدشوار است. در رابطه با سیستمهای خبره از پوسته ها ( )Shellsاستفاده می شود .پوستهها نقطه شروعی برای ساخت ESها هستند .در واقع سیستمهای خبره ای هستند که هنوز خالی از قوانین هستند بدین معنا که توسعه دهندگان فقط بر ساختار پایگاه دانش تمرکز داشته و نگرانی بابت بخشهای دیگر نظیر موتور استنتاج و ...ندارند .انواع پوسته ها مثل AM، Level 5 Objectو VP ‏Expertو ... Toolkitها :جعبه ابزارها در واقع محیط های حرفه ای ساخت برنامه هایهوشمند هستند که برای کارهای حرفه ای استفاده می شوند و جایگزین Shell ها می شوند .زمان ساخت سیستم با آنها به طبع طوالنی تر است. 18 معرفی تعدادی از سیستمهای نمونه ،XLAYER -1کاربرد در کشاورزی :ارائه مشاوره های مدیریتی برای سرپرستان واحدهای نگهداری دام و طیور در تشخیص و تخمین ضایعات مرتبط با امور دام ،دارای قابلیت تشخیص موارد مختلف دیگر در زمینه تغذیه ،انبارداری، بیماریها و ،...سازنده سیستم :دانشگاه ایالتی ارگان ،Lending Advisor -2کاربرد در تجارت :ارائه کمک و مشاوره به مسئولین ارائه وامهای بانکی در رابطه با مسائل مربوط به وام دهی به شرکتهایی با درآمد ساالنه بین 5تا 150میلیون دالر ،محاسبه ریسک وام دهی به شرکتهای متقاضی وام با توجه به نقاط قوت و ضعف و وضعیت گذشته وام گیری ،سازنده سیستم :بانک های فارگو و راکویا 19 معرفی تعدادی از سیستمهای نمونه ،OMAX -1کاربرد در کشاورزی :ارائه مشاوره های مدیریتی در رابطه با استراتژی روزانه آبدهی ،بارورسازی ،میزان استفاده از مواد برگ زدا و شکوفه ساز غوزه پنبه ،مشاوره های سیستم بر اساس گزارشات رسیده از وضعیت آب و هوا، ویژگیهای خاک و ...صورت می گیرد .سازنده سیستم :واحد تحقیقات شبیه سازی محصول در ایالت میسی سیپی ،BERT -2کاربرد در تجارت :ارائه کمک و مشاوره به بازرسان بانکی در ارزیابی وضعیت مالی بانک ها ،این سیستم داده های مورد نیاز خود را از کامپیوتر مرکزی واقع در اداره کنترل پول ،دریافت و به تحلیل می کند. 20 معرفی تعدادی از سیستمهای نمونه ،FFRDA -1کاربرد در محیط :ارائه کمک و مشاوره در رابطه با اعزام و سایل مبارزه با آتش سوزی جنگلها ،سازنده سیستم :موسسه جنگل بانی ملی کانادا ،HPA -2کاربرد در هواشناسی :این سیستم جهت پیش بینی تگرک در نتیجه مشاهده یک طوفان سنگین در دشتهای پر ارتفاع منطقه کلرادو آمریکا ایجاد گردیده است .خروجی سیستم در واقع معرف شدت طوفان بوده که از طریق آن می توان احتمال وقوع تگرک را برآورد نمود .سازنده :سرویس هواشناسی ملی آمریکا 21 مراحل توسعه سیستم Knowledge Acquisition and( کسب دانش و معتبرسازی آن-1 )Validation )Knowledge Representation( نمایش دانش-2 )Inference and Explanation( استنتاج و تشریح-3 22 کسب دانش توسط مهندس دانش از طریق افراد خبره صورت می گیرد .مهندس دانش بایداز حوزه تخصصی مربوطه دارای شناخت کافی باشد .بخشی از دانش را از کتب و مستندات به روز شده کسب می کند و بخشی دیگر را با ابزارهایی نظیر مصاحبه (باز یا ساختیافته)مشاهده -ساخت نمونه اولیه ( )Prototypeبدست می آورد. 23 نمایش دانش سه روش معروف :قوانین تولید ( ،)Production Rulesشبکه های معناییو قاب ها ()Frames قوانین تولید :فرم کلی :عمل ها یا نتایج (( )Thenشرط ها)Ifسرعت ما شین بسیارزیاد باشد If مثال :1پای خود را روی ترمز فشاردهید Then اتاق تاریک است و اتاق سرد است If مثال :2بهترین گیاه خانگی پیچک است Then چراغ ها خاموش هستند If مثال :3باتری اتومبیل تمام شده است Then روش نمایش ساده و پرکاربرد ،لیکن هر دانشی را نمی توان بدین شکل نمایش داد مثال تاریخچه و سوابق بیمار 24 نمایش دانش شبکه های معنایی :شامل مجموعه ای از گره ها و ارتباطات ،گره ها نمایندهاشیا یا مفاهیم بوده و ارتباطات روابط بین آنها را نشان می دهد .از مزایای این روش اشغال کمتر فضای حافظه و مفید برای نمایش دانش اعالنی پر و بال ‏Has ‏IS A کبوتر 25 پرنده ‏IS A قناری نمایش دانش قاب ها :تکه ای ساختاریافته از اطالعات پیرامون خصوصیات ،مشخصات یارفتارهای یک شیء ،یک موجودیت یا یک رویداد .هر قاب از بخش هایی به نام شیار Slotکه شامل صفاتی از آن موجودیت می باشند تشکیل می شود .مثال نمایش یک قاب برای موجودیتی مثل حیوان ‏Frame animal ‏Name ‏Rover ‏IS-A ‏Dog ‏Number of Legs ‏Default=4 26 استنتاج موتور استنتاج عمل استنتاج را انجام می دهد .به این صورت کار می کند که یک قانون را برای تست انتخاب می کند و بررسی می کند آیا شرایط آن برقرار است یا خیر؟ این شرایط ممکن است از طریق سوال از کاربر بررسی شود و یا ممکن است از واقعیت هایی ناشی شود که در طول محاسبه به دست آمده اند. مثال در سیستم خبره مشاور در مورد گیاهان خانگی: قانون :1اگر اتاق سرد باشد و نور اتاق کم باشد ،آنگاه بهترین گیاه پیچک است. قانون :2اگر دما کمتر از 55درجه باشد آنگاه اتاق سرد است. قانون :3اگر اتاق آفتاب گیر نباشد نور اتاق کم است. 27 استنتاج اگر موتور استنتاج سعی در اثبات قانون 1داشته باشد آنگاه نیاز دارد بررسی کند که ” اتاق سرد است“ و ”نور اتاق کم است“ شرط اول با اثبات قانون دوم و سوم به دست می آید .پس بر اساس قانون 2از کاربر در مورد دمای اتاق می پرسد ،فرض کنید کاربر 45درجه را وارد کند .بر اساس قانون 3آفتاب گیر بودن اتاق را می پرسد ،فرض کنید پاسخ کاربر منفی باشد .پس قوانین 2و 3درست هستند بنابراین قانون 1نیز درست است. 28 مثال از یک سیستم خبره پزشکی (پایگاه دانش و شیوه استنتاج) ق -1-اگر احتماال فشار خون باال باشد آنگاه خطر سکته قلبی باالست. ق -2-اگر احتماال فشار خون پایین باشد آنگاه خطر سکته قلبی پایین است. ق -3-اگر مصرف چربی زیاد باشد و بیمار مصرف نمک باال داشته باشد آنگاه فشار خون احتماال باالست. ق -4-اگر مصرف چربی پایین باشد و بیمار مصرف نمک پایین داشته باشد آنگاه فشار خون احتماال پایین است. ق -5-اگر مصرف چربی در هفته بیش از 300گرم باشد آنگاه مصرف چربی بیمار زیاد است. ق-6-اگر مصرف چربی در هفته کمتر از 100گرم باشد آنگاه مصرف چربی بیمار پایین است. ق-7-اگر مصرف چربی در هفته بین 100تا 300گرم باشد آنگاه مصرف چربی بیمار متوسط است. ق -8-اگر مصرف نمک در هفته بیش از 5گرم باشد مصرف نمک باالست. 29 مثال از یک سیستم خبره پزشکی (پایگاه دانش و شیوه استنتاج) هدف :یافتن باال بودن خطر سکته قلبی: ابتدا ق 1-سپس ق 3-سپس بر اساس ق 5-و ق 2 ، 8-پرسش زیر از کاربر پرسیده می شود: -1مصرف چربی بیمار چقدر است؟ -2میزان مصرف نمک چقدر است؟ 30