عوامل زیان آور فیزیکی (بخش پنجم)

صفحه 1:


صفحه 2:
کلیات بهداشت حرفه ای(۱) باب د ی (عوامل زیان آور فیزیکی محیط کار( بخش پنجم )1 ‎Physical harmful factors‏ امیرپور - دکترای تخصصی ( ۳۲۱۵ ) مهندسی محیط زیست ‎Mamirpourl128@mrgums.ac.ir‏ __ 

صفحه 3:
‎١ | ۲ ۳‏ .2 | حه پرتوها حه پرتو ؛ شکل از انرژی که در خلا یا در ماده منتشر می شود. برخی دارای جرم و برخی فاقد جرم اند ‏(اشعه ایکس و ‎(WS‏ ‏انواع پرتوها : ۱- فره ای : ‏فا با نوترونی ۲- غیر ذره ای : الکترومغناطیسی ‎ 

صفحه 4:
انواع پرتوها یونساز: 1- الکترومغناطیسی: ایکس: گام ۲- فره ای: غیر بونساز: 11۷۷۲5۰1290۷ increasing eneray IW DDI. NY SN YL NN increasing wavelength 10am 1000 nm 0.01 em ‏صعر‎ Le 109 m Uti. infrored Radio wees Roder TV FM ‏میم‎ Visible light 500 nm 600 nm 700 om اه بتاه يروتون» الكترون و يروتون (داراى بار الكتريكى)» نوترون(فاقد بار الكتريكى) 0.0091 nm 0.01 am یی وس SSeS 1400 am, 

صفحه 5:
۱ ‏ار ات‎ a : =e 3 2 0 iat ‏نی‎ 9 ۱ 

صفحه 6:
منابع طبیعی تشعشعات # عناصری نظیر ن - ۲۲۲ و پتلسیم - ۴۰ به طور طبیعی عناصر رادیواکتیو هستند که می توانند در زندگی روزمره ما یافت شوند. 7" این عناصر در: - سنك هاء خاك و مواد و مصالح ساختمانى آب وغذا * برخى از منابع از آزمايش هسته اى ناشى مى شوند كه منبع غیر طبیعی » پرتوها هستند. 

صفحه 7:
پرتوهای یونیزان ‎Ionizing Radiation‏ ذرات و فوتون هایی با انرژی بالا که اتمها و مولکولها را در طی میسرشان در یک رسانه یا واسطه يونيزه مى نمايندء پرتو یونیزان خوانده می شوند. برای مثال ذرات ۲ ,8 ,و پرتوهای‌کیهانی1 اشعه: ؛ پرتو یونیزان هستند. پرتوهای یونیزان بیماریهایی نظیر سرطان و مرگ را ایجاد می نمایند. لثر پیتو در سلامتی و ایمنی مورد توجه است. پرتو یونیزان می تواند همچنین در صنعت برای مقاصد مختلفی مورد استفاده قرار گیرد. نور و ماکروویو که اتمها و مولکول ها را یونیزه نمی کنند. پرتو غیر بونیزان خوانده می شوند. 

صفحه 8:
پرتوهای بونیزان در برابر پرتوهای غیر بونیزان پرتوهای یونیزان پرتوی که انریی کافی برای جابجایی یا برداشتن الکترون از اتمها یا مولکولها در مسیر عبورش از میان جسم را دارد. * مثال ها | ‎we rays,‏ ورور 4.4 & : ‏مثال ها‎ ٠ پرتو غير بونیزان پرتوبی که انرئی کافی مشابه پرتو یونیزان نداشته و نمی تولند الکترون ها را از اتمها یا مولکولها جابجا نموده یا ‎B55‏ ‎fk, hsers, kent,‏ له ,عمج هشدار پرتو غیریونیزان 

صفحه 9:
پرتوهای یونساز در صورت ورود به یک محیط مادی» در اثر برخورد با اتم های تشکیل دهنده آن؛ باعث خارج كردن الكترون از مدار اقم مى شوند و الکترونهای خارج از مدار نیز یکسری یونهای مثبت و منفی و رادیکالهای آزاد را ایجاد می کند. پیتو آلفا : لين ذرات به وسیله میدان متناطیسی منحرف می شوند ودارای جرمی برابر ‏ واحد اتمى هستند. به وسیله عناصر رادیواکتیو سنگین منتشر می شود. 

صفحه 10:
پیتو با : دارای بار الکتریکی مثبت (پوزیترون) یا منفی (نگاترون) استذ. نفوذی بیشتر از آلفا دارد و قدرت یونسازی کمتر از آلفا در ایزوتوپهایی که نسبت نوترون به پروتون در آنها زیادتر از حد معمول است - گسیل نکاترون با با منفی (عدد جرمی بدون تغییر ولی عدد اتمی یک واحد افزایش دارد) در ایزوتوپهایی که نسبت نوترون به پروتون در آنها پایین تر از حد معمول است - گسیل پوزیترون یا بتا مثبت (عدد جرمی بدون تغییر ولی عدد اتمی یک واحد کاهش دارد) فوترون * فاقد بار الکتریکی است .با بمباران عناصر مناسبی منل آلومینیوم و بریلیوم بوسیله ذرات آلفا تولید می شود. در راکتورهای هسته ای تولید می شود. پرتوهای الکترومغناطیسی: از میدانهای الکتریکی ومغناطبسی تشکیل شده که بر یکدیگر وبر جهت انتشار عمود می باشند. 

صفحه 11:
مواد راديواكتيو انواع تشعشعات يرتوهاى كاما و ايكس در اصل شبيه هستند. به استثناء منبع تولیدشان. منشا پرتوهای گاما از هسته و منشا پرتوهای ایکس از خارج از هسته اتم است . لین پرتوها فاقد جرم و بار الکتریکی بوده و بسیار نافذ هستند . این پرتوها مشابه پرتو مرنی (پرتو الکترومغناطیس) هستند» فقط با انرژی بت عنوان خظر غارجن نسبت به خطر داخلى مورد ملاحظه قرار مى كيرند . هر دو پرتو برای عکسبرداری از بیماران حائز اهمیتند . پرتوهای ایکس و گاما به طور كلى به واسطه سرب متوقف می شوند. منابع شامل مواد راديواكتيوته طبیعی و پرتوهای کیهانی است 

صفحه 12:
تولید پرتو ایکس روشهای تولید پرتو ایکس : طلف - کاهش ناگهلنی سرعت الکترون هاى سويع ب - خارج نمودن يك الكترون از مدار داخلى اتم به وسيله الكترون هاى سويع يرتوهاى ايكس در همه جهات منتشر می شهند. بنابراین سازه جایگاه استقرار لوله پرتو ایکس بجز برای روزنه ای که برتو ايكس ‎eee ou‏ حفاظ كذارى مى كردد و مى تولند براى مقاصد ‎one‏ مور استفااه قرز كرد در صورتیکه شما در هر صورت یک پرتو گیری ایکس داشتید, زمانی که کارشناس عکس شما را گرفت آن پایان یافته است. واحد پرتو ایکس به تولید پرتو بعد از کامل شدن مواجهه ادامه نمی دهد. X-Ray Production (Bremsstrahlung) ama 5 Electron ‘Target Nucleus Tungsten cathode ] 

صفحه 13:
* بسیاری از انتشار دهنده های بتاه پرتوهای گاما را يق منتشر من نمایند. هیچ منتشر کننده گامای خالص وجود ندارد پرتو گاما نسبت به پرتو ایکس انریی بیشتو و در نتیجه قدرت نفوذ بیشتر داشته و برای درمان های عمقی و پرتونگاری صنعتی کاربرد دارد. 

صفحه 14:
واحدهای سنجش پرتو دهی مواد رادیو اکتیو روفتگن : مقدارى اشعه ايكس يا كاما كه مى تولد در هر سانتیمتر از هوای خشک در شرلیط متعارفی, معادل یک واحد بار الکتروستاتیک یون مثبت یا منفی ایجاد نماید. یک واحد بر الکتروستاتیک :بر لکتریکی که اگر در فاصله یک سانتی متری از بار منشا خود در خلاء ‎l lows 13‏ نيروى يك دين دفع كند) ‎A‏ ‎ 

صفحه 15:
واحدهای پر تودهی تفج ‎Obeorbed Drow Oove‏ سوه دز معادل دز جذب شده مواجهه از لحاظ عددی معادل با دز |[* . سنجشی از اثرژی (مقدار جذب || * سنجشی از یونیزاسیون تولید شده جذب شده يه واسطه فاکتور یا دو دز هوا یه واتطد پرتو ایکس با كينيت است و انرق گام در مايل تيئر است به علت دارده هر چه عدد اتمی بزرگتر || ‎٠‏ واحف : رونتكن (02) اينكه لثر بيولوزيكى ناشى از دز جذب پرتوبیشتر) ۰ اروفتگن > ۱.۰۰ میلی رونتكن جذب شده لرلئه شده تابع نوع ۶ اد پرتو تولید کننده دز جذب شده || ۰ ۰ میلی راد ا ‎٠‏ واحد 901 كرى (:0) ‎٠‏ اكرى -.٠٠اراد‏ یک راد < ۱۰۰ ارگ انرژی در هر گرم واحد : رم | سيورت ۱۰۰ رم رم- راد « فاکتور کیفی 

صفحه 16:
ماحدهاوپر تودهیه() مله؟) دز معادل درفب 0 * واحد اندازه گیری» دز معادل برای محاسبه میزان اثر بیولوژیکی منتسب به انوا مختلف پر وه برقرار گردیده است . * برخی از پرتوها نظیر ذرات آلفا بونیزه کننده متولکم هستند. بنابرلین در صورت عبور از میان بافت, قادر به کندن الکترونهای پیشتری نسبت به ذرات بتا يا برتوهاى ايكس يا كاما هستند.. ‎٠١‏ برابر بيشتر. * دز جذب شده صرفا ملاک لین است که چه مقدار انریُی ذر واهد جرخ‌به جا می ملند (ته نشست می نماید» دز جذب شده چگونگی اذ تو در ایجاد آسیب در یک سيست ژیگی را مورد ملاحظه قرار نمی دهد. در صورتيكه شما یک فیلم بچ پپوشیده دوز شما به صورت میلی رم گزارش می گردد. 

صفحه 17:
راد ‎sol, RAD‏ اندازه گیری مورد استفاده برای توصیف میزان انرژی منتقله از منبع پرتو یونیزان به هر ماده شامل بافت بدن انسان است . از مخفف ۲۵0/7۳" زمانیکه دز پرتو ایکس, گاما یا بتا اندازه گیری می شود استفاده می گرد. ‎Sere Se ee ee Ee a]‏ لل ‎OSS Re SSO a eee‏ ‎oy Pe ee a Bie et eet EUS ted ‏ال‎ ‎. ‏جذب شده دارد‎ ‎ 

صفحه 18:
Radiation Equivalent in Man -REM- نواع مختلفی از پرتوهای یونیزان اثرات بیولوژیکی با درجات مختلفی را ایجاد می نمایند. حتی اگر سطح برابری از انریی را منتقل دهند. (همان تعداد ارگ برای ایجاد سنجش جامع, راد ‎BRAD‏ در فاكتور ويقه كيفيت برای نوع پرتو یونیزان برای تعیین دز معادل بیولوژیکی ضرب می گردد. میزانی که افراد در معرض قرار می گیرند (مثل ساعت منظم از دوره زندگی) همچنین بر سطح آسیب بیولوژیکی موثر است . یک دزیمتر برای سنجش دز معادل استفاده می شود. 

صفحه 19:
برخی از شاغلین در معرض خطر مواجهه با پرتوها راديولوزيست ها معدنجيان اورانيوم 5 كار كنان سازمان انرزى اتمى دندانیزشکان و پزشکان کار کنان هواپیمایی بیولوژیست ها داروسازان و استریل کننده كان رادیوگراف های صنعتی شاغلین پالایش نفت سازندگان میکروسکوپ های الکترونی و اپراتورین آن سازند گان سیستم اعلان حريق و ... خر برنوکیری:تونف مس 

صفحه 20:
Biological Effects sExposure above permissible levelsmay result in اتسیو لویکیهر ستر ف‌سطوح بسد للر عمکواستنجر بسه : * اثرات بدنی : ۳ اثرات جسمانی | ممکن است تاخیری یا فوری باشد * اثراتژنتیکی : لأ تولید کودک ناقص الخلقه به لحاظ تاش به سلول های تولید مثلی قبل از بارداری * اثرات تراتوژنیک : | سرطان یا ناهنجاری های مادرزادی به لحاظ مواجهه با پرتوبرای جنین در رحم 

صفحه 21:
اثرات بیولوژیکی پرتوهای یونساز ۱- اثرات زودرس ۲- ارات دیر رس .افرات زو۵ وس * در مدت چند ساعت یا چند هفته رخ میدهد . اگر دوز جذبی بیش از ۱۰۰ راد باشد ۱- ضایعات مرلکز خونساز؛ حساس ترین دستگاه بدن که با دوز کمتری سبب مرگ موجود زنده می شود. مراکز خونساز از سلولهای خونی تهیه می شود. ۲- ضایعات دستگاه گوارش : اختلالات خونیء اسهال شدیده استفراغ» کاهش وزن؛ عفونت داخلی ۳- ضایعات سیستم اعصاب مرکزی : عم تمادل عصبی: ناهماهنگی وبی نمی حرکت ماهیچد بها © مرى ۳-ثر بر سلولهی خونی ؛ افت گلوبولهای قرمز وسفید 

صفحه 22:
ضايعات دير رس اثرات زنتيكى ( موتازنيكى) : بهم زدن ترتيب استقرار بازهاى آلى در)ك96 10 آسیب فقطه ای: ناهنجاری کروموزمی کاهش عمر؛ در برابر هریک گری یک درصد کمتر می شود. اترات پرتو های یوتصاز 

صفحه 23:
لب مرواوید : در کارکنان نیروگاههای هسته ای که به مدت طولانی در برابر پرتوگیری کم می باشند. بازماندگان بمبارانهای اتمی ژاپن (نوترونها بیشتر باعث آب مروارید می شوند) سرطان ؛ پرتوشناسان, پزشکلنی که در آغاز شناسایی پرتو ایکس بودند دخترلنی که ساعتهای شب نما را با رادیوم رنگ می کردند. 

صفحه 24:
کنترل تشعشعات یون ساز ۱- اقدامات پزشکی : ** معاینات قبل از استخدام: افراد با بیماریهای خونی وپوستی, اختلالات ریوی ** معاينات دوره اى؛ نوع يرتو كيرى» ميزان دريافت سلقدلما تمهندسیغ لصول‌حفاظتدر ب-رلبر پرتوها -2 * فاصله زمان *” حفاظ گذاری ( : ضریب عبور پرتو از شیلد) * کنترل وبازرسی غلك /ي4) - (,1,/1) 7 <كه ‎١‏ شت 

صفحه 25:
حفاظت در برابر منبع خارجی * سه قانون اصلی برابر حفاظت در برابر ‎See‏ ‏پرتودهی خارجی وجود دارد: - زمان فاصله - فاصله فاصله بیشتر - مواجهه کمتر = خفال گلاری حفاظ گذاری حفاظ گذاری بیشتر- مواجهه کمتر 

صفحه 26:
حفاظت دهی در برابر پرتیهای ایکس و گاما حناظ سربى شدت برتوهاى كاما و ايكس منتشيره از منيع راديواكتيو را كاهش خواهد داد # براى كاهش نا درصد خاص مطلوبء حفاظ سربى بايد ضخامت خاصى را براى هر نوع از منتشر كننده داشته باشد. اطر داث حفاظ كذارى سربى به خودى خود مواجهه را ‎٠٠١,‏ كا 

صفحه 27:
تشعشعات غير يونساز ‎UV‏ در طول‌موج ۲۰۰-۴۰۰ نانومترو در ولکنشهایة_توشیمیییاهمیتهرد. اثرات پوستی : سوختگی. سرطان پوست اثرات چشمی: التهاب قرنیه و ملتحمه پیشگیری : © بوش مناسب سوه * نصب حفاظ در اطراف مولد اشعه 7۳ ** حفظ فاصله 

صفحه 28:
ب1 در طولموج 750 090 - 130104 و در وید های‌ذوب‌شيشه سازلن لیزوهایگ الوم آيسنيد يافتموشود. عوارض : سوختكى يوست كاتاراكت در شيشه سازان درمان : عينك مناسب امواج ماکروویو و رادیویی: در طول موح بیش ‎FM}‏ كار برد : مخابرات رادیو وتلوزیون, اجاقهای ماکروویو رادار عوارض : ** سوختگی دراثر جذب اشعه * کاتاراکت اثر بر گنادها یا دستگاه تولید مئل ** بی نظلمی در دستگاههای قلبی وسیستم اعصاب مرکزی در اثرمیدانهای الکتریکی ومفناطیسی 

صفحه 29:
اشعه لیزر تقويت نور به وسیله تحریک اشعه منتشر شده ‎LASER :Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation‏ کاربرد : برش فلزات وقطات پلاستیکی, جراحی. جوشکاری های ظریف ودقیق, فن آوربهای پیشرفت مخابراتی,آنلیز مواد شیمیایی 

صفحه 30:
جریان الکترسیته عوامل موثر بر مقاومت بدن انسان در برابر جریان برق : * نوع جریان الکتریکی و بسامد ‎OT‏ ضخامت پوست میزان رطوبت» درجه حرارت و مقدار نمک پوست فشار تماس پوست با قسمت برقدار شدت جریان برق مسیر عبور جریان مدت عبور جریان 

صفحه 31:
جریان برق : جریان برق را با واحد امپر نشان می‌دهند که بر دو نوع می‌باشد ۱. جریان مستقیم : 106 جریان برق حاصل از ژنراتورها و باطری ها از این نوع می‌باشد. ۲ جریان متناوبث 26 جریان برق شبکه شهری از این نوع می‌باشد. 

صفحه 32:
اندازه گیری فشار الکتریکی رابا ولت نشان می‌دهند که در صنعت به سه دسته زیر تقسیم می شود: ‎.١‏ ولتاز بالا که از ۶۵۰ ولت به بالا می‌باشد. ۲ ولتاژ متوسط که بین ۲۵۰ تا ۶۵۰ ولت می‌باشد. ۳ ولتاژ پائین که از ۲۵۰ ولت کمتر است. توضیح : ولتاژ پائین از نظر ایمنی ولتاژ زیر ۲۵ ولت می‌باشد. (Sie ‏قحس‎ 

صفحه 33:
عوامل موثر در ایجاد عوارض ناشی از برق گرفتگی : * اختلاف پتانسیل : شدت جریا مقاومتهای متفاوت اعضای مختلف بدن 777 عبور جریانهای متفاوت از آنها « آسیب های مختلف بافتی مقاومت بافت : بافت عصبی از همه کمتر نوع جریان ؛ (متناوب یا متناوب بودن) مدت تماس : ( افزایش تماس: افزایش آسیب) * مسیر عبور جریان : سطح مقطع عبور ج 

صفحه 34:
مقاومت الکتریکی مقاومت در برابر جریان الکتریسیته را مقاومت الکتریکی گویند و واحد اندازه کیری آن اهم می‌باشد. مقاومت بدن انسان در مقابل جریان الکتریسیته ناو New ‏یبد سس‎ | ۱ 5 oe a 

صفحه 35:
اختلاات ناشی از برق کرفتکی پیب ‎Mich:‏ القلبی 7 الف . افت فشار خون در چند ثانیه اول ب . افزايش فشار خون ج . كاهش به مدت زياد اختلال در ریتم قلب فیبریلاسیون بطنی, لخته شدن خون در عروق ۲- اختلالات عصبی : از دست دادن توانايى شناسايى: هذیان گویی, انقباض غیر ارادی وشدید ماهیچه ها ۳- اختلالات حسی : الف. اختلالات بينايى : التهاب در محفظه جلويى ته چشم به کم شدن قدرت بینایی» التهاب عصب چشم وآب مروارید ب. اختلالات شنوایی: کاهش شنوایی موقت واحتمالا دائم عولوضباولكلينيك افزليثرهماتوكرييتوجود ميوكلوبيزدر ادرار -4 

صفحه 36:
سوختگی و :در اثر ** خود جریان الکتریسیته ** قوس الکتریکی: در اختلاف پتانسیلهای زیاد (خطرناکتر ازهمه) * آتش گرفتن لباس فرد (ناشی از حرارت زیاد) 

صفحه 37:
حفاظت در برابر جریان الکتریکی * تامین حفاظت به وسیله جدا کردن فرد(عایق زیر پاه صندلی, وسایل حفاظت فردی) ** بوسیله اتصال دستگاهها به یکدیگر با سیم هادی ** بوسیله اتصال به زمین ** بوسیله رله دیفرانسیل 

صفحه 38: