عوامل شیمیایی زیان آور محیط کار

عوامل شیمیایی زیان آور محیط کار

اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحیمعوامل شیمیایی زیان آور محیط کار

اسلاید 2: آلاینده های شیمیاییکره زمین به وسیله اتمسفر گازی شکل در برگرفته شده،که دارای ترکیب معینی است. در این اتمسفر،در حدود 78/09 درصد نیتروژن ، 20/95 درصد اکسیژن،0/93 درصد آرگون، 0/03 درصد دی اکسید کربن و اندازه ی ناچیزی نئون،هلیوم،کریپتون،هیدروژن،مواد رادیواکتیو،اکسیدهای ازت و اوزون هست،که ممکن است در هر جا با چند درصد بخار آب آمیخته شود. اگر مقدار هریک از این گازها، از حد معمول بیشتر شود و یا هر ماده ی دیگر جز آنها، در اتمسفر وجود داشته باشد،ماده آلوده کننده یا آلاینده دانسته می شود.

اسلاید 3: آلاینده های شیمیایی زیان آور محیط کارعوامل شیمیایی در محیط کار در برگیرندۀ تمام مواد اولیه ، مواد خام ، مواد واسطه و فرآورده های اصلی که در صنعت بکار می روند یا تولید می شوند ، می باشند. این مواد که به شکل گاز ، مایع یا جامد هستند ، ممکن است مصنوعی یا طبیعی بوده و دارای منشاء گیاهی ، حیوانی یا  )سنتتیک ( معدنی یا آلی باشند. هر یک از این مواد دارای خطرات و زیانهای مختص به خود است که در صورت تماس فرد با آن رخ می نمایند . زیان حاصل از آنها به نوع ، راه ورود ، مقدار و طول زمان تماس بستگی دارد.

اسلاید 4: آلاینده های شیمیایی زیان آور محیط کارکارگران در صنعت با مایعات زیادی سروکار داشته و در تماس اند . تعدادی از این مایعات خورنده و سوزاننده بوده و شامل برخی از اسیدهای معدنی و یا آلی ، قلیاها و تعدادی از دیگر مواد شیمیایی مانند آب اکسیژنه و ... می باشند.شایان ذکر است که بعضی از مواد با اینکه مایع نیستند می توانند خاصیت سوزانندگی یا خورندگی داشته باشند . مواد جامد بصورت های توده ،کلوخه ، دانه و پودر بکار می روند ولی مهمترین شکل از مواد جامد که دارای اثرات فیزیولوژیک قابل توجه می باشد ، گرد و غبار آنهاست . زیرا از طریق استنشاق وارد بدن شده و اثرات خود را ظاهر می سازد.

اسلاید 5: دسته بندی عوامل شیمیایی زیان آور محیط کاربر پایه حالت فیزیکیبر پایه ترکیب شیمیاییبر پایه اثرات فیزیولوژیک

اسلاید 6: بر مبنای حالت فیزیکیگاز:موادی که در دمای 25درجه سانتی گرادوفشار یک اتمسفر حالت گازی دارند مثل هلیوم وهیدروژنبخار :بخارها محصول تبخیر موادی هستندکه در دما وفشار اتاق می توانند به حالت مایع یا جامد باشند.مواد معلق: انتشار وپراکندگی ذرات جامد یا مایع در هوا آئروسل نامیده می شود. مواد معلق خود نیز شامل گرد وغبار، فیوم ، دود ، مه والیاف می باشند. قطر واقعی فیزیکی آئروسل ها در گستره 0/001 تا 400 میکرون جا دارد.

اسلاید 7: تقسیم بندی آئروسل ها بر پایه ی: ماهیت فیزیکی ،اندازه ی ذرات و شیوه ی تولید گرد وغبار:ذرات نامنظمی که در اثر خرد شدن ، شکسته شدن وسایش مواد آلی یا معدنی در فر آیندهای مکانیکی یا طبیعی تولید می شوند .قطر آئرودینامیک آنها بین 0/5 تا 50 میکرون می با شد. فیوم: ذرات فلزی جامد که از سطح فلز مذاب خارج شده ودر هوا متراکم و منتشر می شوند مانند دمه های فلزی سرب، کادمیوم، روی و...قطر آئرودینامیک آنها 0/001 تا 0/2میکرون است.

اسلاید 8: تقسیم بندی آئروسل ها بر پایه ی: ماهیت فیزیکی ،اندازه ی ذرات و شیوه ی تولید دود: در اثر سوختن مواد آلی مثل ذغال سنگ، چوب ، روغن ، چربی و ... ذراتی تولید می شود که به علت سوختن ناقص حاوی مقادیر زیادی کربن هستند.قطر آئرودینامیک ذرات دود 0/01تا 0/5 میکرون است.مه: ذرات وقطرات ریز مایع که در اثر تراکم بخار آب وسایر مایعات در شرایط خاص فیزیکی دما و فشار تولید می گردد. قطر آئرودینامیک میست ها 40 تا 400 میکرون می باشد.

اسلاید 9: تقسیم بندی آئروسل ها بر پایه ی: ماهیت فیزیکی ،اندازه ی ذرات و شیوه ی تولید الیاف: ذراتی که طولشان بیش از عرضشان(طول سه برابر عرض ) می باشد. سرچشمه الیاف یا طبیعی مانند آسبست یا مصنوعی مانند پنبه می باشد. الیاف آلی نیز وجود دارند مانند کنف،رشته های به دست آمده از حیوانات. عملکرد رشته ها در شش ها با کارکرد ذرات کروی متفاوت است.

اسلاید 10: دسته بندی آلاینده های شیمیایی بر پایه اثرات فیزولوژیکدر این تقسیم بندی که اثرات آلاینده ها به تراکم آنها بستگی زیادی داشته و قرار دادن مواد در دسته خاصی چندان ساده وصحیح نیست . برای نمونه یک گاز یا بخار در یک تراکم مشخص ممکن است دارای خاصیت بیهوشی آور باشد، در حالی که در تراکم کمتر، بدون اثر بیهوشی آور بوده و بر دستگاه خونساز اثر گذارد. با این حال پنج تقسیم بندی زیر در نظر گرفته می شود .

اسلاید 11: دسته بندی آلاینده های شیمیایی بر پایه اثرات فیزولوژیکمواد التهاب آور ومحرک (آمونیاک ،اسید کرومیک واسید فلوئوریدریک)مواد خفگی آور(دی اکسید ومونواکسید کربن)مواد بیهوشی آور ومخدر همچون هیدروکربنهاسموم سیستمیک(بنزن ،فلزات سنگین وشبه فلز )مواد فیبروز دهنده و حساسیت زا (سیلیس ،آزبست وگرده گیاه)

اسلاید 12: مواد التهاب آور ومحرکمواد محرک دارای اثر سوزاننده و تاول آور بوده و سطح مخاط مرطوب را متورم می کنند .در این مواد عامل غلظت دارای اهمیت بیشتری نسبت به عامل زمان و طول مدت تماس دارد.بعضی از مواد مانند آلدهیدها ، گردوغبار قلیایی، آمونیاک ، اسید کرومیک، اسید فلوئوریدریک، گازهای سولفور و اسید سولفوریک بر قسمت فوقانی دستگاه تنفسی بیشتر آسیب میزنند. بعضی مانند دی اکسید ازت، تری اکسید ازت، فسژن، تری کلرور آرسنیک محرک بخش های پایینی دستگاه تنفسی و حبابچه های ریوی می باشند. بعضی هم مانند 2فلوئور ، کلر ، برم، ید، اکسیدهای کلر ،کلرورسیانوژن ، برومور سیانوژن، کلرورهای گوگرد، تری کلرور فسفر، پنتاکلرور فسفر، دی متیل سولفات، دی اتیل سولفات، ازون هم قسمت بالایی و هم بافت ریه را تحریک کرده تحت تأثیر قرار می دهد . تماس شدید با این مواد می تواند باعث مرگ ناشی از خفگی شود.

اسلاید 13: مواد خفگی آوراین مواد باعث ا ختلال در اکسیداسیون بافتها می شوند که به دو گروه خفگی آور های ساده و خفگی آورهای شیمیایی تقسیم بندی می شوند .خفگی آورهای ساده آنهایی هستند که باعث پائین آمدن فشار نسبی اکسیژن تنفسی شده و باعث اختلال در اشباع خون از اکسیژن می شوند .در این دسته می توان به دی اکسید کربن ، ئیدروژن ، متان ، نیتروژن ، هلیوم و ... اشاره کرد.دسته دیگر یعنی خفگی آورهای شیمیایی به علت داشتن اثر شیمیایی ، یا عمل انتقال اکسیژن را در خون مختل می کنند مانند مونوکسیدکربن و یا در اکسیداسیون سلولی اختلال ایجاد می کنند مانند سیانوژن ، اسید سیانیدریک و نیتریلها .

اسلاید 14: مواد بی هوشی آور و مخدرمواد در این دسته اثر خود را به عنوان مواد بیهوشی آور ساده بدون ایجاد عوارض شدید ایجاد کرده و بعضی باعث اثر رخوت آور برروی سلسله اعصاب مرکزی می باشند . بعضی از این مواد شامل هیدروکربنهای استیلنی ، هیدروکربنهای اتیلنی ،اتیل اتر و ایزوپروپیل اتر، هیدروکربن های پارافینی، کتون های آلیفاتیک، الکلهای آلیفاتیک ، استرها می باشند، که به ترتیب خاصیت بیهوشی آوری انها بیشتر میشود.

اسلاید 15: سموم سیستمیکاین مواد باعث اثر روی سیستمهای مختلف بدن می شوند :الف – موادی که باعث آسیب به برخی از اندامهای داخلی می شوند مانند بیشتر هیدروکربنهای هالوژنهب – موادی که باعث آسیب دستگاه خونساز می شوند مانند بنزن ، فنولها ، تولوئن ، گزیلن و  نفطالن.ج – سمومی که باعث آسیب عصبی می شوند مثل سولفوردوکربن ، متانول ، تیوفند – فلزات سمی مثل سرب ، جیوه ، کادمیوم ، منگنز ،بریلیوم، آنتی موان و....ی – مواد معدنی غیر فلزی سمی مانند آرسنیک ، فسفر ، گوگرد ، فلوئورها و  سلنیوم.

اسلاید 16: سایر مواد معلق غیر از سموم سیستمیک- گرد و غبارهای سمی که ایجاد فیبروز ششی می کنند مانند سیلیس و آزبست- گرد و غبار های بی اثر مثل کربن و سیمان- گرد و غبارهای آلی که حساسیت ایجاد می کنند مثل گرده گیاهان ، چوب و ....- مواد محرک مثل اسیدها ، قلیاها ، کروماتها و ....- باکتریها و سایر موجودات ذره بینی

اسلاید 17: مسمومیتمسمومیت عبارت است از بهم خوردن تعادل فیزیولوژِیک ، جسمانی یا روانی موجود زنده که در اثر ورود و تماس با ماده خارجی سمی از راههای گوناگونی مثل پوست ، استنشاق و ... رخ می دهد.مسمومیت با ظهور علایم و عوارض خاص همراه بوده که شدت آن به نوع ماده سمی ، مقدار آن و طول مدت تماس بستگی خواهد داشت.

اسلاید 18: انواع مسمو میتمسمومیت حادکه ماده سمی یکباره به مقدار نسبتا زیاد وا رد بدن گردیده و عوارض مسمو میت شدید و سریع ظاهر می گردد.مسمومیت مز من که ماده سمی به مقدار ناچیز در نوبت های متعدد و دراز مدت وارد بدن گردیده وعوارض بعد از مدتی طولانی ظاهر می گردد. در مسمومیت شغلی معمولاً مسمومیت از نوع مزمن بوده و آثار و بقایای سموم در درجه نخست در هوای کارگاهها و محیط کار جست و جو و اندازه گیری می شود. سپس بررسی روی کارگران انجام می گیرد.

اسلاید 19: راههای ورود عوامل شیمیایی زیان آور محیط کار به بدنتنفسی:مهم ترین و نخستین راه ورود و نفوذ مواد سمی به بدن در مسمومیت های شغلی می باشد.پوستی :پوست سالم در برابر مواد بیگانه و سموم مقاوم است.گوارشی: خوردن و آشامیدن در هنگام کار ممنوع می باشد.

اسلاید 20: بیماری های ریوی ناشی از عوامل زیان آور شیمیایی محیط کاربیماری های ریوی شغلی از راه استنشاق گردوغبار، دود، گازوبخار، عوامل میکروبی مانند باکتری ها(باسیل سیاه زخم) و قارچ ها ایجاد میشود.مهم ترین این بیماری ها آنهایی هستند که با گردوغبار ایجاد می گردند.

اسلاید 21: بیماری های ریوی ناشی از عوامل زیان آور شیمیایی محیط کاربیماری های ریوی شغلی به چهار دسته تقسیم بندی می شوند:1- بیماری های ششی ناشی از حساسیت2- عوارض ششی خفگی آور3- عوارض ششی التهابی4- پنوموکونیوزها

اسلاید 22: 1- بیماری های ریوی شغلی ناشی از حساسیتبرای این که سرچشمه ی شغلی یک بیماری ناشی از حساسیت ثابت شود، باید عوامل و شرایط زیر وجود داشته باشد:تماس با گردوغبار یا بخارهای یک ماده ی معین زمینه ویژه ی حساسیت در فرد، که ممکن است ژنتیکی یا اکتسابی باشد واکنش پوستی با آن مواد مثبت باشد.با دور کردن شخص از محیط کار و قطع تماس با ماده ی حساسیت زا، این تظاهرات فروکش کند.

اسلاید 23: بیماری های ریوی شغلی ناشی از حساسیتمعمولا گردوغبار مواد آلی موجب بروز چنین بیماری هایی می شوند، که عبارتند از:الف) گردوغبار کتان که لینوز ایجاد می کند.ب) گردوغبار شاهدانه که بیماری کانابیوز را سبب می شود.پ) گردوغبار پنبه که موجب بروز بیماری بسینوز می گردد. پشم و موی حیوانات، گرده گیاهان، خاک اره، عطرها، آردها،گردوغبار داروها، پر مرغ و....نیز سبب بروز بیماری های شغلی ریوی ناشی از حساسیت می شوند.

اسلاید 24: شایع ترین بیماری های ریوی شغلی ناشی از حساسیتبسینوز: ناشی از گردوغبار پنبه می باشد. ویژه کارگران نساجی بخصوص در قسمت پنبه زنی و شانه زنی پنبه گردوغبار پنبه بیشتر است.بانام تب پنبه یا تب دوشنبه معروف است.علائم بیماری تب و سرفه و در مراحل پیشرفته تنگی نفس می باشد.باگاسوز:در اثر استنشاق ذرات باگاس یا تفاله نیشکر می باشد. در کارگران صنعت نیشکر ایجاد می شود.بیشترین خطر مربوط به ساقه خشک و کپک زده است.علائم آن درد قفسه سینه، تنگی نفس، تب و سردرد می باشد.سوبروز: در اثر استنشاق گردوغار چوب پنبه کپک زده ایجاد می شود.

اسلاید 25: شایع ترین بیماری های ریوی شغلی ناشی از حساسیتشش کشاورزان: در اثر استنشاق گردوغبار علوفه کپک زده، ایجاد می شود. علایم ان شامل سرفه، تب، تنگی نفس می باشد.آسم گندم یا آسم غلات: گردوغباری که هنگام جابجاکردن و کار با گندم و غلات برمیخیزد، عوارضی شبیه آسم در فرد ایجاد می کند. علایم آن شامل سوزش و خارش در گلو و بینی است.

اسلاید 26: 2- عوارض ششی خفگی آوراین گونه عوارض ششی در حقیقت واکنش های حاد بدن در برابر تماس با مواد شیمیایی گوناگون است. گازها و بخارهای تحریک کننده و یا سوزاننده که سبب ایجاد این عوارض می شوند، هم بر بخش های بالایی (راه هوایی) و هم بر بخش های پایینی (شش ها) دستگاه تنفسی اثر می کنند.از یک سو، اثر آنها بر راه هوایی، سبب خفگی می شود و از سوی دیگر، اثر آنها بر بافت ریه، سبب ورم حاد آن می گردد.مهم ترین مواد ایجاد کننده عوارض ششی خفگی آور عبارتند از: کلر، برم، دی اکسید گوگرد، هیدروژن سولفوره، بخارهای آمونیاک، اسید فلوئوریدریک، تری کلرواتیلن و دی نیتروفنول.

اسلاید 27: 3- عوارض ششی التهابیاگر هجوم مواد سمی کندتر باشد، التهاب مجال استقرار یا پیشرفت میابد. عوارض ششی حاد که در اثر گازها و بخارهای محرک بروز می کنند، ممکن است در اثر تکرار، به عوارض ششی مزمن تبدیل شوند، که التهاب های موجود را تشدید یا التهاب های تازه ای مانند زکام، لارنژیت، آمفیزم، برونشیت مزمن و.....ایجاد می کنند.به عنوان نمونه، پنومونی ناشی از منگنز که در آن گردوغبار منگنز نه تنها به عنوان یک جسم بیگانه اثر میکند، بلکه سبب تحریک شیمیایی نیز می شود.

اسلاید 28: 4- پنوموکونیوزهابه طور کلی بیماری های ناشی از گردوغبار نوزوکونیوز نامیده می شوند. به دسته هایی به شرخ زیر تقسیم می شوند:بیماریهای ریوی (پنوموکونیوز): آنتراکوز، سیدروز، سیلیکوز، بریلیوز و....بیماریهای پوستی(درماتوکونیوز): مانند اگزمابیماریهای چشمی (افتالموکونیوز): کنژکتیویت مزمن ناشی از گرد وغبار چوب، آرد و......بیماریهای دندانی (اودنتوکونیوز): پوسیدگی دندان ناشی از گردوغبار قند، آرد و......بیماریهای حساسیتی (آلرگوکو نیوز): آسم، زکام، اشک ریزش و......

اسلاید 29: 4- پنوموکونیوزها:انواع گردوغبار گردوغبار های بی اثر: اثرات فیبروتیک بر روی بافت شش ندارند. (کربن ،کربناتهای کلسیم ومنیزیم،سیمان ،سمباده ،گچ،سنگ آهک وسنگ مرمر)گرد وغبارهای سمی(سیلیس وسیلیکاتها،گردوغبار رادیو اکتیو ،حشره کشها ،حبوبات،تالک،یونجه،گندم،آزبست و...)

اسلاید 30: مخاطرات ناشی از گرد وغبار پشم مخاطرات ناشی از رعایت نکردن اصول بهداشتی که بیماری آنتراکس ایجاد می کند.مخاطرات ناشی از رعایت نکردن اصول ایمنی که آتش سوزیهای جدی ایجاد می کند.

اسلاید 31: مخاطرات ناشی از گردوغبار سیماناختلالات تنفسی (برونشیت مزمن )اختلالات گوارشی(زخم معده واثنی عشر)بیماریهای پوستی(ضایعات اگزمایی وعفونتهای پوستی)

اسلاید 32: حد آستانه مجاز – میانگین زمانی تراکم حد تراکم مجاز مواد شیمیایی برای 8 ساعت کار در روز یا 40 ساعت کار در هفته بوده و این مقداری است که تقریباً تمامی کارگران می توانند بدون بروز اثرات زیان آور مواد شیمیایی بطور مکرر در معرض آلاینده ها قرار گیرند . مقادیر حد مجاز آلاینده ها در فاصله های زمانی معین از طرف مرکز سلامت محیط کار وزارت بهداشت باز نگری واعلام می شود.نباید به عنوان حدی تصور شود که در تراکمهای کمتر از آن کارگر در سلامت کامل بوده ودر بیشتر از آن خطر ومسمویتی متوجه او خواهد شد.

اسلاید 33: اصول شناسایی عوامل شیمیایی زیان آوربررسی مقدماتی کارخانه از مرحله ورود مواد اولیه تا تحویل فرآوردهتهیه فهرست مواد شیمیایی واطلاعات لازم در خصوص سمیت آنهااقدام به نمونه برداری وتجزیه وتحلیل ومقایسه با استانداردها واقدامات اصلاحی

اسلاید 34: اقدا مات کنترلی عوامل شیمیایی زیان آور به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند اقدامات کنترلی محیطیاقدامات کنترلی فردی

اسلاید 35: اقدامات کنترلی محیطی طراحی وجانمایی مناسبحذف یا کاهش آلاینده در محل تولید(متوقف کردن فرایند،جایگزینی مواد ،تغییر فرایند تولیدو...)جداسازی (سیستمهای بسته، محصور کردن ، دیواره های جداکننده ، فاصله وزمان)تهویه (عمومی وموضعی)استفاده از روشهای ترنظافت کارگاه ، انبار کردن وبرچسب گذاری

اسلاید 36: روشهای پیشگیری از مخاطرات ناشی از گرد وغبارهاحذفجانشینیجداسازی استفاده از روشهای ترتهویه عمومی وموضعیپالایش هواوسایل حفاظت فردی

اسلاید 37: اقدامات احتياطي جهت پيشگيري از عوارض ناشي از مواجهه با عوامل شيميايي آگاهي شما از خطرات ناشي از مواد شيميايي و نحوه پيشگيري از اين خطرات اهميت زيادي دارد.براي آگاهي از خطرات مواد شيميايي و  به كارگيري اقدامات احتياطي در هنگام كار با آنها برچسب روي مواد شيميايي و برگه اطلاعات ايمني و بهداشتي اين مواد را مطالعه كنيد.به دستورالعمل‌ها، توصيه‌ها، نكات احتياطي ذكرشده بر روي برچسب‌هاي مواد شيميايي توجه كنيد و آنها را به كار گيريد.

اسلاید 38: بررسي كنيد كه آيا امكان دارد بتوان از موادي كه ايمن‌تر هستند و خطر كمتري دارند استفاده كرد؟محل كار خود را هميشه منظم و مرتب نمائيد و محل نگهداري ظروف مواد شيميايي با برچسب‌هاي مناسب و قابل رويت مشخص باشد.مواد شيميايي فرار و قابل اشتعال را تفكيك نموده و دور از ميزكار خود قرار دهيد.از اقدامات كنترلي موجود مثل تهويه و ... كه براي كنترل بخارات ناشي از مواد شيميايي تعبيه شده‌اند بطور كامل استفاده كنيد.هرگونه نقص و اختلال در سيستم تهويه، تجهيزات حفاظت فردي و غيره را سريعاً گزارش كنيد.از ماسك‌هاي تنفسي و ديگر تجهيزات حفاظتي خود (مثل دستكش‌ها و ...) استفاده كنيد و آنها را در يك محل تميز نگهداري كنيد.

اسلاید 39: تجهيزات حفاظتي خود (مثل ماسك‌ها و دستكش‌ها و ...) را تميز نگه داشته و مطمئن باشيد كه براي شما اندازه و متناسب هستند.در مكان‌هايي كه مواد شيميايي وجود دارند از خوردن و استعمال دخانيات خودداري كنيد.از استفاده بيش از حد و غيرضروري مواد شيميايي خودداري كنيد، درب ظروف مواد شيميايي را محكم ببنديد تا از تبخير و رها شدن آنها در فضا جلوگيري كنيد.پارچه‌ها و كهنه‌هاي آغشته به مواد شيميايي را از اطراف محل كار جمع‌آوري كنيد.حتي الامكان از تماس پوستي با هر نوع ماده شيميايي خودداري كنيد و از تجهيزات حفاظتي مثل دستكش، عينك و پيشبند و ... استفاده كنيد.

اسلاید 40: هيچ گاه از مواد شيميايي (مثل تينر، بنزين و ...) براي تميز كردن رنگ‌ها و آلودگي‌هاي ديگر از روي پوستتان استفاده نكنيد.در برخي موارد با بازكردن درب پنجره مي‌توانيد از تهويه طبيعي براي كنترل بخارات مواد شيميايي استفاده كنيد.از ورود افراد متفرقه و غيرحرفه‌اي به محيط كار و نگهداري مواد شيميايي ممانعت بعمل آوريد.پس از كار با مواد شيميايي و قبل از خوردن، سيگار كشيدن و ...  دستهايتان را بطور كامل بشوئيد.در محل‌هايي كه مواد شيميائي حاوي كلر وجود دارد از انجام فعاليت‌هايي مثل حرارت‌دهي، جوشكاري و ... خودداري كنيد چرا كه گازهاي فوق‌العاده سمي منتشر خواهد شد.هيچگاه لباس‌ كار خود را براي شستشو به خانه نبريد چرا كه با اين كار اعضاي خانواده خود را نيز در معرض آلودگي‌هاي محيط كار قرار مي‌دهيد.

اسلاید 41:

اسلاید 42:

اسلاید 43:

اسلاید 44: ا قدا مات کنترلی فردیروش انجام کار وسایل حفاظت فردیکاهش زمان کار بهداشت فردیسایر اقدامات