فرهنگ و تاثیر آن بر بهداشت مادر و نوزاد و نظام عرضه خدمات بهداشتی و درمانی

صفحه 1:
سم له ارضوارحيم ۳ أل مد لیم صل عل من وال محمد 

صفحه 2:
‎J reas‏ شوت وتاثي رآن بر بهداشت عل تررك ‏نظام عرضه + ‎ 

صفحه 3:
انسان از ملاحظه دریای مواج» نهر خروشان؛ جنگل انبوه و آسمان لایتناهی به تحیر فرو می رود. و این نکته را فراموش می کند که هیچ چیز تحیرانگیزتر از خود "انسنان" نیست. 

صفحه 4:
بارداری ‎aie‏ تسیل زیمان ‏درمان های ‎“hs‏ ‏آیستنی در فرهنگ عامه ‏خرافاتهاي مردم جهان ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏مراسم هفتمین شب تولد نوزاد ‏:مراسم قرآن آندازون/ لول ‎ ‏_ جن در باور مردم ایران ‏2 عدين تولك گس _ نظام عرضه خدمات بهداشتی 

صفحه 5:
مقدم4 مطالعه درطب عامیانه يك منطقه در پاسخگوي به مسائل ازموفقیت بسياري برخوردار است زیرا طب سنتي به عنوان بخشي ازيك کل بنام فرهنگ با سایر ‎ee ee‏ ۱ و : در ارتباط نزديكي قرار دارد از طرفي تعداد زيادي از روشها كه د راطب يك منطقه اجرا مي‌شود با تشابه فراوانی در مناطق دیگرنیزاجرا ‎ee‏ ازجمله حجامت. زالواندازي داغ كردن و امثال آنان. مطالعه در بازه ‎CaS Mi gee ial, Cabs‏ شناساتی ان ‎eis BES POM lets y‏ در میان اقوام ساکن در منطقه و مناطق دبگز را بازگو کند و در این رابطه علوم ديگري" ‎EE OS‏ تا فا باستان‌شنا مي‌توانند به ياري محقق مردم ‎hhc eee meh:‏ ون یج ‎pales Cols aby‏ ا که بر روامطم روهار ‎“aise‏ و باورهاي آن در کشت وشوو مر مهم تیار ‎eked iat al Saas‏ فى لكي جامعه را بررسي کرد.(0) ‎ 

صفحه 6:
ازسالها پیش کار بررسي طب عامیانه در کشور‌هاي مختلف با حمایت ونظارت سازمان هاي جهاني بهداشت آغاز شده و هم اکنون در ده کشور جهان اين تحقیقات و نیزآموزش درمانگریان محلي در جریان است. حتي در كشوري مثل ایالات متحده که مهد علم نوین پزشكي است نیز تشکیلات خاص عهده دار بررسي روش هاي غیر. متعاربف پزشكي و بهداشتي است. در بسياري از کشور‌ها که سابقه تاريخي شان از ایران کمتر ات پژوهش در طب عامیانه جایگاه ویژه اي دارد پس سزاواز نیست که در ایران با سابقه ثمدني و فرهنگي درخشان و دیرینه اين مهم نادیده گرفته شود. 

صفحه 7:
طب عامیانه در برگیرنده دو فصل كلي شامل مجموعه باورهاي بهداشتي و درماني و مجموعه روش ها و آداب مربوط به بهداشت و درمان لازم است. مطالعه با هیف شناسايي باورها وارفتارهای بهداشتی در زمینه مسائل مزبوط به مادر و نوزاد انجام شده است. به دنیا آوردن بچه و زايش در اکثر ادیان و فرهنگ‌ها» به خصوص در جوامع سنتی و روستایی» از چنان اهمیت و جایگاهی بزخوردار است که بی‌شک مراسم واعتفادات گستزده‌ای» چه در زمان بارداری ‎dpe‏ در زمان زایمان و بعد از آن را در پی دارد که نمونه‌های جالب و قابل‌توجهی از آن را با مرور آثار صادق‌هدایت» محمود کتیرایی ودیگز آثار فولکلوریک مشاهده می‌نماييم.در کتاب «خشت تا خشت»» ضرب‌المثلی به چشم می‌خورد که ذهن هر خواننده‌ای را به عمق اهمیت و ارزش زايش متوجه می‌کند و ثا حدودی تاییدکننده ادعای فوق نیز باشد. «زن تا نزاید بیگانه است! » 

صفحه 8:
:تعریف فرهنگ فرهنگ قسمتی از ویژگی های اجتماعی است که توسط یک نسل به نشل بعد از خود انتقال داده می شود فرهنگ به وسیله ی ارزش ‎sha‏ ‏باور ها » هنجارها و عملکرد هایی شکل می گیرد که بين افرادى با زمینه ی یکسان مبادله می شود ,ویژگی های فرهنگی » فکری و عملکردی به ما نشان می دهند که ما چه کی هستیم .هم چنان که اين ويزكئ ها يا سنت ها از نسل به نسل ديكر منتقل مى شوند تبديل به اززش هاى,فرهنكى مى شوند كه در رفتازها بروز بيذا مى كنند. به منظور درک این که چرا بیماران چنین واکنشی نشان می دهند » پرستار باید زمینه ی فرهنگی آن ها را بررسی کند. 

صفحه 9:
با تاد ار :6 یارجا( 6 :بارداری اسپائیای ها /امریکای لائین حاملگی معمولاً بلافاصله پس از ازدواج کردن رخ می دهد. قرارگرفتن در معرض هوای سرد در طی حاملگی می تواند خطرناک باشد.. این تفکر وجود دارد که برآورده نشدن ویارهای غذایی .موجب ماه گرفتگی می شود. از مصرف شیر اجتتاب می شود ۰ چون اعتقاد بر این است که موجب بزرگ شدن کودک و زایمان سخت خواهد شد . پاهادن ماستاژم حدين زا .در ضعت الحراه إن قرا مم دهده pads ga Sheehy esas bales al Able aly معاینات واژینال و لگنی توسط مراقبین مرد انجام نمی شود و انجام ان بسیار هراس انگیز است. caps are MLAS gai ‏تمان بار الحتى هایس‎ gh al Gf 

صفحه 10:
‎Gu‏ عا ‏لا حاملگی امری طبیعی تلقی می شود . ‏سا از غذاهای ترش و پرادویه پرهیز می شود . ‏لا برای جلوگیری از تیرگی پوست کودک ۰ از مصرفت سس سویا پرهیز می شود. ‏لا برنج غذای اصلی اسنت, ‏لا مراقبين بهداشتی زن ترجیح داده می شوند. ‏مصرف الکل مجاز, نیست. ‏لا ‎eal‏ های فیزیکی مجدود تمی شوذ(به جز انجام ‎BUS‏ سنكين). ‏لا برای داشتن فرزندی پاکیژه هزروز استحمام می شود. ‏لا از نشستن در درگاهی.اجتناب می شود. چون معتقد هستند که مراحل زایمان را مشکل می سبازد. ‏نا براى ايجاد احترام ؛ از برقراری تماس چشمی اجتناب می شود : ‏لس از طب گیاهی و محلی بای رفع مشکلاتی احتمالی استفاده می شود. 

صفحه 11:
خاورمیانه ادوستان و خانواده در هنگام اقامت در بیمارستان در آن ‎le‏ حضور می یایند . تا خانواده ملزم به اجرای تقاضاهای ماد است . لالمس اغضاى جنسى رايج نيست. لادر صورت نیاز .به مردان اجازه ی ارائه ی مراقبت داده می شود. ساوقایع آینده را به خداوند واگذار می کنند » بنابراین مراقبتٌ های مادری زیادی لازم نيست. لااز درمان های خانگی نظیر گیاهان و غدای سرد و داغ استفاده می شود از خوردن گوشت خوک و مواد سکراور و مواد مخدر پرهیز مي شود. لسآمیانه روی بسیار اهمیت دارد, 

صفحه 12:
افریقای /امریکایی ساحاملگی به عنوان مرحله ای از سلامتی مادر محسوب هی شود. لساگروه های پایین اقتصادی تا مرحله ی بروز یک بحران » حساسیت زیادی به مراقبتِ از مادر نشان نمی دهند. لاهم بستكى عمیق بین افراد یک خانواده ی گسترده وجود دارد. ابا |غلب بیماری ها ممکن است با درمان خانوادگی معالجه شوند. لا افراد مسن اعتقاد دارند که : دست زدن به بالای سر کودک موجب قوی شبن کودک می شود گرفئن عکنن در حین حاملگی؛موجب قوت کودک می شود تعارضات احساسی موجب بروز نقایص در کودک می شود. 

صفحه 13:
امریکایی- هندی لا خانواده آگاهی دارد . آسادر درمان مشکلات از گیاهان استفاده می شود .. لابه طور معمول جوامع زن سالاری وجود دارد. سا نمایلات غذایی در میان اقوام متفاوت ات » شیر غذای مورد علاقه نمی باشد . ساتوجهی به محدود کردن ملاقات کنندگان وجود تدارد. سادریافت موادغذایی از جمله کلشیم > آهن و ویتامین ها ناکافی است. اوقت شناسی وجود ندارد.اغلب رعایت اصول (خوردن داروها یا پیگیری مراقبت ) از روی ساعت و تاریخ اهمیت ندارد. لس انجام مراسم محلی برای کسب سلامتی و انجام .روش هایی برای بهبود رايج است: 

صفحه 14:
:آبستنی در فر هنگ ‎dale‏ در فرهنگ عامه اعتقاد بر این است که نطفة انسان در زگی در کمر یا پشت مرد جای دارد. چون نطفة مزد در رحم زن بیفتذ به خواست خدا زن آبستن میشود و بچه‌میآورد. اين عقيده بْه گونهای بارزتر در داستان قدیم و عاميانة شب چهارصد و ینجاهم هزار و یک ان شده است*زدر مردرگی اشت که همةرگها را آب دهد وابه ازسیضد و شصت رك جمع كرده به بيضة جب بريزد.آنكاه خونى سرح كرددءيس از أن از حرارت مزاح آب غليظ و سفيد شود ورايحة او مانند رايحة شكوفة خرماست ». دربارة يرى بجه در شکم مادر؛ باور, عامه بر این است که تطفه پس از ۵ تورة ۳0 روژه و یک دورة کوتاه 10 روزه به‌شکل بچة انسان درمباید, بچه در چلة اول به صورتنظفه است» در چله دوم به صورّت خون وادر چلة به صووت يكد بارا كر جر در این هنگام يه فرمان حدا فزشتهاى ميايد و اين بارة كوشك را شكل ميتخشد: نخست دست و پای بچه را میسازد و سپس اندامهای دیگرتن رآ هیکت مت نو مد متام بَچه راهم به خدا وامیگذارد. خدا هم نخست بيني و بعد اندام نری یا مادگی بچه و میگذارد و به جسيغ اوه كمال ميبُخشد: ساختن همة اندامها (0) روز به درازا میکشد: در ان مدقل ازجا هس یل ‎ales‏ شکر فان مج و روت در لج كلو وكيد بچه با دریافت روح در شکم مادر به جنب و جوش میافت .عامة مردم دوزة آبستنی زن را ماه و روز و ساعت (نه کم و نه زیاد) میدانند. میگویند بچه از ماه هفتم آمادة بیرون آمدن از شکم مادر است, اگر بچه در 6 ماهگی با در ‎sal Sale‏ بيايد» پا نمیگیرد و"میميرد. پیشینیان. عقیده دآشتند که بچهای که " ماهه زاده شودء زنده میماند لیکن اگر 0 ماهه ژاده شود یا مر3ه به دئیا میأید و "یا پس از چندی میمیرد 

صفحه 15:
خر افاتهاي مردم جهان لاز ديكز خرافات در میان مردم انگلیس این است که اگر زني دو قاشق رادر نعطبکي قرار دهد صاحب فززند دوقلو خواهد شدایا اگر زنی که در آستانه زایمان قرار-دارد سه باز با قاشق هاي غذاخوري نمك بخورد درد زایمان کمتري را تحمل خواهد کرد. لا چیدن بندناف بچه در زوز هفتم تولد لا خواند سوره‌یاسین و هفت مبین برای زن آبستن» جهت در امان بودن وی از خطرات و مشکلات کوران بارداری ‎Q‏ در گذشته می گفتند:"بچه در رحم مادر چهل روز نطفه است» چهل روز خون است و چهل روز گوشت جویده است . ‏لا براي داشتن بچه زیبا و خوب؛ سوره ياسين را چهل بار مي خوانند و روي جهل سيب سرخ میدمند. ‏لا کودکن که پس از یکا سالگی هنوز: راه نیفتاده باشد آلین, سلطان سبدق" را به جای ‏می آورند. بدین ترتیب که مادر» کودک را در سبذی قرار میدهد و سبد را بر سر گذاشته و به در چهل خانه مي رود و اشعاری می خواند. اهالي خانه نیز مقداری خوراكي در سید می ريزند. از این خوراکی ها مقداری به کودک می دهند تا سستی او دفع شود و قوت راه رفتن بیابد. ‎ 

صفحه 16:
مر کی و ‎a Aaa eee eee‏ خواهد شبد. كر أن مرة ا ووطلة رداست جتزفوة ‎Caley Cis, og‏ رهدان 3 فرزند آنان نرينه‌مي‌گردد و اگر از بیضة چپ بتراود و در بخش جب زهدان زن جنس فرزند آنان مادینه مي‌شود . عامل دوم اعتقاد بر این بود که برخي مزدان و زنان پسر زا و برخي دختر زا هستند. مردائي که تخمي پننر زا دارند برخوردار از اندا ‎eee oe ee‏ ,زنان پسرز] نیز از اندام و گوشتي معتدل» خويي و رخسار 6 طبعي چابك و ‎Beats SM)‏ وي وز اليك کوار انقده برخوردارند. پریود ری نان به موقع و تمام و دورة کت تان 20 تا 66 روز و ‎ ‎ ‎ ‎ ‏رسيدگي آنان به هنگام و آغاز قاعدگي‌شان زودتر از زنان ‎er eS oe onl’:‏ انديشة پزشکان و مردم این بود که با بهره‌گيري از تجربه‌ها و آگاهيهاي طبي و فر هنكي خوده حال و طبیعت انسان را براي تولید جنس دلخواه بگردانند و در تعیین جنس جنین دست داشته باشند. این کوششها برخی برپاية مجموعه‌اي از روشهاي كاربردي و استفاده از خوراكيها و'كياهان دارويي و برخي بز بنیاد يك رشته اعمال جادويي و افسوني و مناسك.و شعایر نمادي نهاده شده بود. 

صفحه 17:
در فرهنگ عامه براي اینکه طبیعت پسرزايي را در دخثران پدید بیاورند وم طبع و مزاج زنان دخترزارا بگرداننده آداب و اعمال ويژه‌اي انجام مي‌داده‌اند, ببش‌تز آداب و اعمال عامة مردم زمينة آييني و نمادي داشته است؛ مثلاً خوراندن شیب و خرماي زیاد به زنان دخترزا» یا گذاشتن گردو پاي سفرة عقد دخثراني که مي‌خواهند به خانة شوهر بروند» یا نشاندن پسر بچه‌اي تندرست و چابك و زیبا روي زانوي عروس در اتاق حجله و نیزتوسل ببه امامزادگان و نذر ونیاز کردن و سفره انداختن از جملة این آذاث بوده است: دز فرهنگ اشلامي فرزند دختر و پسر هر دوّ گرامي داشته شده‌اند و به ویژه‌ابه پدران توصیه شده که دختران را عیناً مانند پسران گرامي بدارند و میان دختر و پسر تفاوتي نگذارند. در این مورد روايتي از امام چهارم(ع) آمده است که چون به وي مي‌گفنند خدا به توافرزندي داده اسشت» از دختر و پسر بودن او هیچ نمي‌پزسید و تنها مي‌گفت: آیا سالم است» عيب و نقصي ندارد؟ و چون مي‌شنید که نوزاد سالم است» خداي را سپاس مي 

صفحه 18:
تشخیص پسر با دختر بودن بچه در شکم: زنان از آغاز دورة آبستني تا پایان آن با شور و ناشکیبايي فراوان درپي تشخیص جنس بچة شکم خود. هسنند. از قدیم در جامعة ایران تدبير هاي گوناگون براي تشخیص نرینه يا مادينه بودن جنس جنین به كار مي‌رفته و از راه برخي آزمونها و نشانه‌ها جدس زده + است. يكي از آزمونهاي معمول میان طبیبان این بود که زراوند کوبیده را در در وت و روي پشم‌پاره‌آي سبز رنگ مي‌مالیدند و آن زا به زن آبستن مي‌دادند تا صبحخ ناشتا به خود برگیرد. زن تا عصر چيزي نمي‌خورد. در این هنكام اگر آب‌دهان او شیرین مي‌شد» بچه را نزينه و اكز تلخ مي‌شد بچه را مادینه مي‌انگاشتند .همچنین» از روي بر اي ظاهري در تن و رفتار زن آبستن جنس بجة شكم او رأ حدس ميزدند. تخستین نشانة آبستني روي پستان راست زن پدید مي‌آمد و شیر آن فوام بیشتر مي‌یافت. با اگر زن آبستن به هنگام حرکت» نخست پاي راست خود را پیش مي‌نهاد و یا به هنگام برخاستن از زمین بر دست راست خود تکیه مي‌کرد. اينها را نشانه‌هايي از پسر بودن بچه در شکم او مي‌پنداشتند. 

صفحه 19:
در فرهنگ عامه جنس نر مظهر قدرت و برتري و جنس ماده مظهر ناتواني و فربودستي انگاشته مي‌شود. بر بنیاد این پندار عمومي مرد مفهوم پاکي» خیر و برکت. و زن مفهوم كاستي را ‎as Bisse gt acct ge SRA‏ رو و زيبايي؛ ‎yj‏ ستكيني» ‎ae‏ سنلاى 5 قارتاقه ارون اجتماعي و فرهنگي مثبت دارند؛ به جنس مرد و زشتي تنبلي سيكي و جلفي» سياهي و ضعف که ارزش اجتماعي و فرهنگي منفي دارند؛ به جنس زن نسبت داده مي‌ننود. در نتیجه» هرگاه نشانه‌اي از هر يك از اين دو دسته صفتها در زین آبستن پدید آید» از روي آن پسر یا دختر بودن بچه در شکم مادر را حدس مي‌زننند. 

صفحه 20:
:حين تولد اشيإنياى .ها /امزيكاى لانين لنادر طبقات يايين ت اقتصادی, در هنكام زايمان حضور مادر به خضور همسر ترجيح داده مى شود. لتايس .از تولد كودكء به منظور جلوكيرى از ورود هوا به داخل رحم» پاها در کنار یکدیگر قرار می گيرد. لا هنوز از ماماهای غیر حرفه ایی استفاده می شود. اسان ها تا پدرها معمولاً در این زمینه مشارکت فعال ندارند. لسادوره ی پیش از زایمان در سکوت سپری می شود. سا نباید گریه و فزیاد زده شود »چون این آمر موجب شرم خانواده است. ایک پارچه سفید دور کمر نوزاد بسته می شود تا این که سلامت کودک ثقویت شبود. 

صفحه 21:
خاورمیانه به جز در مرحله ی انتظار و ژایمان که درد خیلی شذید است درد کشیدن در خلوت انجام می شود. نا هنگامی کهدرد خیلی شدید است ء بیان می شوذ. افریقای /امریکایی سا واکنش.های عاطفی متفاوت است . بعضی مواقع برای اجتناب از نشان دادن ضعف ‎٠‏ ‏از بروز آن خودداری می شود. سا اغلب»حمایت عاطفی توسط خانم ها انجام می شود(اغلب مادر فرد بازدار). [ب اکثرمواقع مراجعه به بیمارستان در مراحل آخر التظار صورت می گیرد. ‎C1‏ زنان متتلمان با استفاده از مسکن ها در هنگام انتظار » مخالفت می کنند: تا پاره شدن زودرس پرده های جنینی را مضر می دانند. (زایمان خشک) امزنیکایی-:هندقی لساملاقات کنندگان محدود نمی شوند - [ساخویشاوندان اغلب به بیمارستان آمده و آز زن باردار مرآقبت می کنند. 

صفحه 22:
يس از تولد »مر اقبت از نوزاد ابنپانیای ها /امرزیکای لاتین سا اعتقاد به تعادل بین سرما و گرما وجود دارد: ‎a Q‏ گرفتن در معرض هوا می تواند خطرناک باشید (کودک گرم نگه داشته می ی غذایی نکن اتکت يه كلا غذای خاص محدود شود.پش از تولد:توشیدنی ها رم هایس ات هچ تفن رو هن ار لماو لجار د عو انتكهاء كاده قی شوه نا در دوره ی بهبود"»مادربزرگ نوزاد از ماد مراقبت می کند. ae ‏ا هر تک ره سر‎ tae QO ‏نامناسبی برای نوزاد تلفی می شود).‎ لس به منظور ذفع مکونیوم »به نوزاد روغن زیتون یا روخن کرچک دادم می شود .. لآ نوزاد مذکر اغلب ختنه نمی شود . سا گوش نوزادان دختر معمولا سوراخ می شود. لا نوزاد معمولا به طور مجکم قنداق می شود برای پیشگیری از فتق نافی از شکم بند اشتفاده می شود لا در ضورث بیمار بودن نوزاد ثازه متولد شه فونتانل ها دستکاری می شود : 

صفحه 23:
أسيايى ها الما اعتقاد به تغادل سنرما و كرما در سلامتى نؤزاد تازه تولد يافته وجؤد دارد. لا نوزاد در“ اتاق كَرْم كذاشته مى شود و كرماى از دست رفته بايذ جيزان شؤد. لما كاهى ان وسايل كرماز! در زير تخت كودك استفاده مى شود. 0 بسیاری از زنان گیاه خوارند. دا غدم تحمل لاکتوز یا میزان ناکافی لاکتوز شایع است. لا نوزاد پسر به دختر ترجیح داده می شود . ممکن است درخوابنت کنند که جفت را همراهی خود به خانه ببرند(این مراسم مذهبى در كره ءفيلييين »جين وتایلند انجام می شود). لبا لفس مترنؤزاذ.براى خانواذه هاى'آسياق جنوب. شزقى ناخوشايند اشت کشور های مججسسنا/ ( لائوس» برمه و تایلند ) معتقدند كه اين براى کودک 1 لا ممکن است نوزادان حتي در هوای گرم هم قنداق شوند. 

صفحه 24:
خاورمیانه لا به نوزاد شیر مادر داده می شود:. لا فقط والدین ‎Ga‏ لمس سر کودک را دارند: افریقای /امریکایی, مادرها از فوت نوزاد می هراسند.. لا گریه کردن بیش از حد کودک» نشنانه ی رفتار نامناسب با کودک است. إلا تأكيد به شیر دادن کودک (مادرخوب کی است که کودکش به خوبی شیز می خورد). لا به سر و پوست کودک روغن مالیده می شود سا به منظور پیشگیری از فتق نافی از شکم بند استفاده می شود, لا تمایل زیاد به لباس پوشاندن نوزاد دارند.. لا زنان مسلمان در صورت آمکان به کودک خود شیر می دهند: امزیکایی- هندی لا مرگ ومیر نوزادی در آن ها بالاست . لا میزان ولد نوزادان:» کمتر از حد متوسنط امنت.. لا گاهي درخواست می کنند نوزاد در کیسه های مخصوص حمل شود 

صفحه 25:


صفحه 26:
:اما ایران خودمان اف ‎gh Cand‏ راابر روي ناحيه رَحَمامي كذ ا ‎Sy ee ee as ee Oe‏ ‎ ‎ ‏روي شکم زن حامله مي گذاشتند و به آراهي آن را ماساژ مي دادندو ‏ي از خود بروز دهد تتخیص مي داد تر است ولي اگر جنین حرکات آرامي از خود بروز مني داد اگر بند ناف مادر بررآمده شود تشخیص,مي دادند جنین سر ‏لا بایدها و 3 ‎ ‎ ‎ ‎ ‏ونم زوستا اعتقاد داژند خوردن پستان گاو در این دوران بَاعث ز بجه خواهد شد. خور دن شت خر" ش باث لب شكري در نوزاد مي شود. خوردن گوشبت آفز‌ایش ذوزان عا © ماه 'خواهد شد : ‎lp‏ ‏برای پسر زایی مادر باید مواد شیرین مثل خرماء انجیر» توت زرد آلو» زیتون» هل و ورد اما شير و رد. مریم اعتقاد دارند آکثر زایمان هاپی که دز فصل بهار و ب ‎all‏ به فرزتداپسر میجر هی مود ‎hy cals‏ ‏از شروع دوزان ویار» هنگام خواب پاهای خود را به دیولر شکیه داده و بعد به مدت چهل ‏شب به پهلوی راست رو به شمال بخوابد. مخلزط عسل با زنجبیلاً هر روز صبح بخورد. مادر لباس نخي کدی ده ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 27:
تسهیل زایمان به هنگام زایمان ژائو را به طرفی که در عقاید ترکمن ها آن محل » محل شگون (سهد) است می نشانند. "ماما" با گفتن بسم اه کار خود را شروع مي کند.ابندا به دست های خود روغن مالیده و شکم زن زائو را به آرامی مالش می دهد سپس طبق احتقاد خود گیاه پنجه مریم را در آب ولرم انداخته تا پیچ و خم های آن باز شود. اعتقاد بر این است با باز شدن پیج و خم های این گیاه دردهای زایمانی کمتر شده و کودک به دنیا می آید واسپاسم وگرفتگی های رحم کاهش می یابد.آبی را که گیاه در آن خیسانده بود چند بار دور سر زائو چرخانده و طی سه نوبت به زاتو خورانده می شود. افز ايش شبر مادر براي افزایش شیر مادر گندم را با شکر مخلوط کرده ور بعد به صورت آرد در آورده آن را حرارت مي دادند سپس آن را مي خورند. همچنین مادر باید مایعات و چاي زیاد بخوزد. ار عبر شانده گیام ایند ناد مي کردند. 

صفحه 28:
Z ‏درمان های خانگی مربوط به نوزاد‎ ‏ایند ناف‎ ‏برد لت‎ ga ‏برف م اند اك تورلا‎ 1١ ‏ان ناي‎ Slag Bas eas eg By ‏إل بف رای رکشت‎ ‏ارا از پایین به بالا می بزند تا فرزند پسر همیشه سرش زا بالا بكيزد. اگر نوژاد دختر بود ناب را از بالا به پایین:‎ ‏ار ان تا‎ a ae ‏بزش می‌دادند تا دختر سر به زیر باشد.‎ ‏مي كرفت اين تكه را به چشم هایش مي ماليدند. أكر كودك اسهال شديد داشت نه بار ناف را مي پیچند و آن زا با‎ ‏أمذه دختر باشد بند نا‎ OM ‏تکه اي نان (اسهال كودك را كشانه باز شدن بند ناف مي دانستند).‎ ‏جدا شده را به فرش اديراري ی نج هاي آن گره مي زئنذ و اگر پننز باشد به دم اسب مي ب‎ ‏زدی:‎ ‏نواری زرد رنگ یه دست نوزاد می بستند. گوشه ای از گوشَ توزاد را می بریدند‎ ‏حمام نوزاد:‎ ‏براى حمام أب ولرم و مقدارى نمك و.جند که را در تشتی زیخته رنوژاد را در آن حمام می دا‎ ‏مناد نمک باعت جر گیری از بوی بد بدن و بیماری های قازچی و زخم ها در ايندم تو راد م شود فاد دار‎ ‏که باعث بهیوق وضع مادق نوزاد دز آینده می شود و بیع از بحمام سه باز بینی فوزاد زا فشار می دآفند تا هم‎ ‏ترشحات خارج شوداوءهم اعتفاد بر اين بود که با اين ار در آینده بینی نوزاد کوچکنا می شود‎ درمان کم خوابي: خفاش در آسمان و دفن کردن آن به صورت زنده و سر وته در گوشه ای ا منزل بزائ. آورین آرامش به خانه. خوش صدذايي: أن انار یا رما به گوشته لب نوزاد ‎AB‏ 

صفحه 29:
مراسم هفتّمین شب تولد نوزاد كودكى كه به دنيا ميآيد در روز هفتم؛ دهم و چهلم تولد ش» مراسم خاصی برگزار می گردد که با اعتقاذات و باورهای خاصی همراه میباشد. مراسم هفتیمن روز تولد نوزاد» كه اكثرا آن را به مراسم" شب ششه" می شناسند» عمومیترین و پربارترین آنهاست و تیا دز کر ونم ‎cane alga oe,‏ تفارتهای سفم ل شو رنه همینا خوش یمتی و تقدس عدد هفت, در زمان برگزاری و برخی آداب. آن؛ بی تأثیر نبوده است. این رسم در بین آذربایجانیان» نیز با مجموعهای از باورهاء اعتقادات و مراسم خاص با نام "یدی گنجه" (هفت شب) برگزار ی گردد. این مراسم؛ که در گذشته در هرخانه‌ای با به دنیا آمدن هر بچه ای برگزار می‌شدهء اینگونه شروع می‌شود که نردیک غروب دور تا ذور رختخواب مادر و نوزاد را بااریسمان سیا‌رنگ که از موی ب تهیه شده است, ‎phar‏ ‎BLAS,‏ از همان روز اول بالاي سر مادر این کار و همچنین قرار دادن کاسة مسي؛ . چاقو و ارسین قرار مي‌دهند به اين دلیل است که اعنقاد دارند اگر چنین کنند» مادر و فرزند از شر جن (که معزوف‌ترین آن» جن آل مي‌بائد و در اصطلاح محلي به آل معروف امنت) و تاثیرات سوء آنها در امان مي‌مانند وان طناب حصاري مي‌شود تا جن‌هاء ناراحتي‌ها و بيماري‌ها نتوانند به مادر و فززند نزديك شوند. معمولاًء در کنار کاسه مسي و چاقو؛ تکه ناني نیز به نیت پربرکت بودن:و روزي داشتن نوزاد» بالاي سر, آنها قرار مي‌دهند. 

صفحه 30:
براي زن زائو بعد از حمل معتقدند که نوزاد و مادرش تا (0) روز نباید تنها بمانند و حتماً نخصتي باید در کنار شنان باشد و در این ایام بالاي نوزاد قرآن و کلید و پیاز و سیر و"... میگذارند و کلید باید بسته باشد و اگر به طوز عمدي یا سهوي باز شد معتقدند كه بجه كليد ميافتد و مریض مي شود . ۲ 

صفحه 31:
روز ده که به حمام مي‌زود: سیخ پیاز را همراهش مي‌بزند و روي پله عمام» پیازها را درآورده و زیر پایش له می‌کنند و با يك گردو زیر پایش شکسته و پیازها را به آب روان مي‌دهند و با جام چهل کلید؛ آب به سرش مي‌ريزند. بعد از حمام هرگاه زأئو تنها بماند دیگر آل تمي‌تواند به او آزار برساند. اولین كاري که بعد از آن. انجام مي‌دهنده شستشوي نوزاد و پرشاندن لباس تمیز و تو بز تن نوزاد النت. «البته بايه كفت محمولا در این روز نوزاد را عستل مزلود نمي‌دهند: زیر اعتقاد دارند که اگر کودك غنبل نداده بماند» هیچ آسیب و بيماري به او نمي‌رسد و اگر کيمي احمالا همراه خود» دعایا پارچه زردرنگ داشته باشد اثر سوء ود زا نسبت به فرزند از دست خواهد داد و کودك مریض نخواهد شد, و غسل مولود (غسل چهلم) را در روز چهلم آن انجام مي‌دهند. معمولا ناخن بچه نیز در همین روز گرفت مي‌شود.و رضم این است. که ذابي بچه با گذاشتن مكه‌اي در کف نست نوزادء تاخل‌هاي او را مي‌گيرد. به دنبال این کار» به ابروان و چشمان نوزاد سرمه کشیده و هفت سنجاق بر لباس او مي‌زنند. این کارها را معمول؟ ماما (قابله نوزاد) انجام مي‌دهد. بچه که به ‎Sai Lay‏ اشش شب بايد روي زمين بخوايد و شب هفتم خود زانو او را در كهوارة بكذارد ‎Ca Shy‏ تساكير گربند و ملید شیرینی» حفکابار اضر نمانند و ماما دست بچه وا با دشتمال به پشتش ببندذ و از آن اشیاء مذکور,اندکی به بچه بخور اند و این اعبات ‎asa ese A‏ بگیر بچه را (یکی از آوردگیرد: اردرا همابه دیگری بدهد) و آخري بگوید: خدا نگه دارد. 

صفحه 32:
مراسم قرآن اندازون/ لول آندازون: میان شيرازي‌ها علاوه بر ویارانه و سينموني برون که در بیشتر نقاط ایران مرسوم مي‌باشد ۰ رسمي وجود دارد که مي‌گویند در بسياري از مناطق و شهر هاي استان فارس با کمي تفاوت» آمروزه نیز همچنان برگزار مي‌شود. هر مادري که منتظر به دنبا آمدن فززندي است با این رسم آشنايي دارند و از آن به قرآن اندازون یا لول اندازون یاد مي‌کند و معمولا در 6 - ماهگي بازداري يعني زماني که جنین وجود خود را با تکان خوزدن در شکم مادر اعلام مي‌کند» (به قول شيرازي‌ها وقتي جنین لول‌میندازه بزگزار مي‌شود). بدین شکل که خانواده مادر با تمه گردن آويزي مخصوص از جنس طلا و مزین به ثام خداء آيه وان یکاد و دیگر آیات خاص قرآني (به منظور دفع چشم زخم و محافظت از مادر و فرزند) و هدايايي همچون چادز رنگي» لباس (ترجیحا سبزرنگ)» میوه؛ شيريني و به همراهي عده‌اي از دوستان و آشنایان به خانه زن باردار مي‌روند. این هدایا با تزیین خاصي همراه ابنت. 

صفحه 33:
بدین‌شکل که گردنبند را در سبدي پر از بادام و شيريني قرار مي‌دهند که پس از آویختن گردنبند یز گردن مادرء بادام و شيريني‌ها را در میان میهمانان پخش مي‌کند و عده‌اي نیز به تبرك» آن را به خانه مي‌برند یا مقداري از آن را به نیت بچهدار شدن؛ به زني که بچه‌دار نمي‌شود» مي‌دهند. گردن‌آویز طي مراسم ختم انعام» دعا و آرزوي سلامت براي مادر و نوزاد؛ به گردن‌مادر آویزان مي‌شود و .وي در تمامي مدت بارداري؛ زایمان و حتي تا مدت‌ها پس از زایمان نیز آن را به همراه دارد و این گردن‌آویز در میان این مردم؛ همواره مقدس و حافظ مادر,و نوزاد تلفي مي‌شود و بودن آن در گردن هر زني نشان از باردار بودن اوشت.قرآن ترجیحا توسط فرديي مذهبی یا بزرگ قامیل که داراي خصبایص حسنه باشد» بز گردن مادر آویخته می‌شود. آنان معتفدند اگر فرد صبوري این کار را انجام دهد؛ كودك نيز اين خصلت حسنه را خواهد داشت. 

صفحه 34:
جن در باور مزدم ایران و ‎PEO‏ ‏به پری از آين موجود نامريي یاد مي شود. ار ياور يخي اقراد؛ جن ها تنهادر شب؛ تاريكي؛ تنهابي و در محل هار ‎castes‏ ‏آب البار» پنثر وروبرآنه عبان زعو فرك تجار عم عند تين الاق لشت بت که پاهایش مانند بز سم دارد. مژه هاي دراز او نیز با مژه انسان متفاوت است و ردك موي او بوز است. همزمان با زاده شذن هر نوازد انسان, بین اجنه نیز نوزادي به تيا من أ كد نيه لوز ]د انان أبعت اما میاه زا لاحل و میت 1 همزاد أن طفل مي خوانند. أكر كسي شب هنكام آب جوش روي زمين ريختة و ینم لثرتگفته باشذ همکن امت مکی :از فرزندان اجته ‎cull‏ کردم باشد. مادر و پدر آن جن‌برای انتقام» نوزاد آن شخص را مي ربایند و همزاد آو را ‎Fale‏ ‏به باور برخي» به زبان آوردن نام جن شگون ندارد و ممکن 1 بنابراین برای دلخوشي جن ها هم شنده به آن ها ۲ از ما بهتران روزهاي یکشنبه منه شنبه و چهار شنبه از مابهتران به لباس وصورت آدمیزاد درمي آیند! در این روزها نباید به دیدن مریض رفت» زیرا.چه بسا که از ما بهتران به شکل يکي از یشان 9 ‎Olena‏ يد سد موريج برد 9 يعار هتس انراد" ازمابهتران مانند ادمیان جشن و سرور و شادماني و گاهي هم عزاداري به راه مي اندازند. اين ماسم بیشتر در گرمابه هاي عمومي و شب هنگام برگزار مي شود, كسي که شب تنها تم نان بش ال ‎iG as oe rs‏ ام یه 

صفحه 35:
از ما بهتران اگر از كسي تيكي ببينند؛. صدچندان به او نيكي مي رسانند. مثلا اگر پزشکي شب هنگام طفلي را از مرگ بر‌هاند یا مجروح و بیماری را نجات دهد و-اين کار در بیا یا تاريکي و تنهايي صورت بگیرد ممکن 3 اشت جنيان را مداوا کرده باشد. ‎Bee ee Fe eR‏ بسیار مي رسانند. بزخي مردم با انجام مراسم چله نشیني» از مابهتران زا اکضیان بش کتک و ان هار ها مق ركد كار های فرك ‎ASH yh sos‏ دهند ‎algae Gk Gauke Nate akan eins‏ مي شود به نام جله خانه كه غرفه اي كوجك و تودرتو و تاريك اسسث. روز جهلم ارواح و شياطين و جن ها به او ظاهر مي شوند و هرجه را بخواهد انجام مي دهند براى.اين كار 3 ب ديكري هم هست و أن اين كه يك شب تا صبح آیه اي از قران را پي درپي مي خوانند تا از ما بهتران حاضر شوند. از خطرناک ترین جن ها آل آست که موجودي نامريي به شکل زن لاغر و بلند قد با پستان هاي آويخته توضیف شده. درصورت سرخ رنگ آل بينبي از جنس گل قرار دارد. آل روبروي زن زائو و نوزاد حاضر مي شود و اگر فرصت یافت و ژانور تنها ماند جگر او را مي رباید. سپس به سرعت به طرف آب مي رود و جگر زانو را به آب مي زند. زائو بلافاصله مي ميرد. 

صفحه 36:
آل و از ما ران از چيزهاي فلزي نوک تیز مي ترسند. فرو کردن سوزن به پارچه و اشتن بالاي ي سر ژائو برای رفع آل خوب است. از اعتقادهاي قدیمی ایّرانیان يکي این است که اهن دیو و غول و اهریمن را دفع مي کند و ضد جادو است. تااشش روز باید بالاي سر زانو و توزاد بسوزد. زائو نباید تنها بماند نباید به دیدن او بیاید شب ششم باید در اطا جز نزديکاني که هنگام زادن در اطاق بوده اند آل باشد كه به صورت انسان در آمده. زائو تا صبح همه بیدار بمانند و چراغ ها روشن باشد و در این شب باید دعاها و اشعار مذهبي و سرودها و آوازها خوانده و بيوسته به دف و ذايره كوبيده شود تا آل بكريزد. 0 حمام مي برند و پس از شستشو ماما نوزاد را بالاي سر مادر مي‌گیرد و با جام جهل كليد روي او آب مي ریزد تا بر سر مادر نیز ريخته شود. از أن هنكام دیگر آل توانايي ربودن جگر مادر و عوض كردن نوزاد را ‎ohare ah gt As 15‏ کی ‎poe yea paces‏ خر ال" است: به همین ترتب بايد مواظب او بود تا به حمام برود و با جام چهل کلید آب روي سرش ريخته شود تا.آل بكريزد. 

صفحه 37:
«آل به شکل زني ات که دست‌ها و پاهاي استخواني لاغر دارد» رنگ چهره‌اش ظرخ و بيتي او از گل است. شاعز مي‌گوید: رنگ او سرخ و بینیش از گل هرجا ديدي زود بگیرش تا از زائو جگر ندزدد و کان او آن است که جگر زن تازهزا رادر:زنبول گذاشته وامي‌بزدر ولی جگر ژالوتا از آب نگتره عالبه مي‌شود. ‎Getty Sas‏ أطاق ارايو الأنيد حوبا نكا دود وجتدراكزيطنات يشت 0 يشت ديك سياه كردم باشند ذور اطاق موجسبائنةا بناي اين که آل بترسد: برای جلوگيري از دستبرد آل بايد دور بستر زائوارن! با كازد يا قيجئ كه ناف نوزاد را با آن زده اند خط کشید. سه با پنج پیاز رابه سیخ کشید و قيجي يا كارد یا شمشیر وتفنگ و دیگر چيزهاي فلزي و نوک تیز در کنار اطاق گذاشت. 

صفحه 38:
نظام عرضه خدمات بهداشتی ودرمانی باردازي ؛ تولد نوزاد و مادر شدن مي تواند دوراني پز از شعف و شادي براي افراد ‎Hie a Rian eA sass ee‏ كر شور عار دز ‎ee‏ ام ‏با بيشامدهاي ناكواري همراه اسَت. :در اين كشورها. حاملكي و زايمان از .عللٍ 1 ‏مرگ بيماري و معلولیت زنان سنین باروري است و 0-00 درصد مرگهاي. این كروه سني و حداقل ‎dO‏ درضد بار بيماري هاي زنان ‎PPS‏ ساله را به خود اختصاص مي دهد. به همین جهت امروزه شاخص مرگ مادران در اثر عوارض بارداري و زایمان» يكي از مهمترین شاخصهاي توسعه در جامعه به شمار مي آید و همواره کاهش آن از تعهدهاي مهم کشورها بوده است. به همین منظور در سال ‎QOD.‏ کشورهای چهان متعهد شدند. که مرگ مادر را طی یک دهه (تا سال 000000 میلادی) 0600 درصد کاهش دهند. براساس اهداف توسعه 58 )2 ‎(Dilecoiucy Developarent Brats)‏ 33 سال ‎58S «odes COOO‏ ) ها متعهد شده اند که نسبت مرگ و میر مادران را تا سال 09 میلادی 7679 نسبت به سنال 08600 کاهش دهند. ‏3 زنان به مراقبت اشتي و درمانی با کفایت در ذوران بارداري» زایمان دسترسي زنان به مراقبتهاي بهداشتي و درمانی با کفایت در دوران بارداري» زایمان و پس از آن؛ امکان ۳ موارد مرگ مادر و نوزاد را فراهم مي سازد. آين نکته نشان دهنده لزوم نظام ارائه خدمات بهداشتيء درماني به منظور تامین مراقبت مقتضي در هر زمان و مكاني است که زنان به آن نیاز دارند. با ارائه مراقبتهاي دوران بارداري» زمان بجراني زایمان و بلافاصله بعد از آن و ثیز مراقبتهاي پس از ‎ ‎ ‎ ‎ ‏زایمان مي توان : 

صفحه 39:
با ارائه مراقبتهاي دوران بارداري» زمان بحراني زایمان و بلافاصله بعد از آن و نیز مراقبتهاي پس از زایمان مي توان : ۶ . بيماژي هاي موجود و عوارض اولیه را شناسايي و درمان کرد. ۰ - اطلاعات و مشاوره لازم در مورد نشانه ها و علائم مربوط به مشکلات گوناگون بارداري و زایمان را فراهم ساخت. ۶ در صورت بروز عوارض ۰ مرکز و فرد مناسب براي مراجعه و بریافت خدمات درماني لازم زا توصیه کزد. ۰ .همه زایمان ها را با سرپرستي فرد آموزش دیده انجام داد . » :به زنان و خانواده آنان کمك کرد تا براي زایمان و تولد نوزادآماده شوند؛ تا در نهایت يك باردازي و زایمان ایمن انجام شده و نوزادي سبالم به دنیا آید. 

صفحه 40:
خلاصبه تار یخچه برنامه مراقبت مأذران در ایرآن دز دوران بعه از انقلا 0 از سال»99/8۵) تا 99)) پس از انقلاب اشلامي» شورای برنامه ها و تشکیلات در وزارت بهداری در سال 6966 تشکیل شد, در سال6660 نتیجه کار اعضای این شورا منجر به تدوین کتاب نگرشي بر بهداشت درمان و آموزش نيروي انساني پزشكي گردید ,یس از آن طی 2 سال شیکه های بهداشتی درمانی کشوز برمبناي نتایج طرح آذربایجان غربي و در راستاي تفکر مراقبت هاي اوليه بهداشتي طراحي و در کشور پیاده شد. در اين نظام برنامه بهداشت مادر وکودك يکي از آجزاي مهم نظام ارانه خدمات بهداشتي درماني کشور محسوب شده و آز آن پس خدمات مربوطه از طریق مراکز بهداشتي» درماني شهري و روشتايي» پايگاههاي بهداشتي و خانه هاي بهداشت ارانه شده است. 

صفحه 41:
بخش عمده مراقبتهاني که در این مراکز از مادر به عمل مي آمدء همان مزاقبتهاني بود که در ابنداي تربیت بهورزان در سال 1906 پیش بيني شده بود. همراه با تغیین و اصلاحي که به مرور اعمال شدء از, قبیل: * ۰ درخوابنت آزمايششهاي تشخيصي لازم؛ * ۰ افزایش نوبث هاي مراقبت» + راهنماييهاي لازم براي دسترسي به زایمان سالم ثبت روند و نتیجه زایمان در پزونده ماد ۰ .۰ تجویز و ارانه قرص آهن» مولتي ویتامین و اسید فوليك طبق دستور عمل؛ ۶ ۰انجام مراقبّهاي بعد از زایمان ((0) و60 روز بعد از زایمان)؛ ۶ بار مراقبتهاي دندانپزشكي در طول دوران بارداري. * .همزمان با توسعه واحد هاي فوق و تزبیت بهورز» تربیت سایر نيروهاي انساني نیز پیشن بيني و اجرا مي شده مثل تربیت کاردان های بهداشت خانواده و ماماهاي 

صفحه 42:
برنامه اول و دوم توسعه اجتماعی؛ اقتصادی و فرهنگی کثور (960- 1912)) در طی اين دوزه مراقبت هاي بهداشتي و درماني مورد نیاز جهت سلامت مادران با هدف تامین» حفظ و ارثقاء سلامت مادرآن در دوران بارداري, زایمان و بعد از زایمان ارانه فند. براي دستيابي به هدف فوق ضمن توسعه شبکه هاي بهداشتي درماني در کشور برنامه هاي زير در کلیه سطوح ارائه خدمت اراله شد: |)- ارائه مراقبت هاي دوران باردازي و بعد از زایمان» مه ‎ee‏ زایمان ایمن و بهداشتي از طزیق تربیت ماماهاي روستايي (براي انجام زایمان بهداشتي در منزل) و راه ‎a‏ رع تسهيلات زآيماني» 2 شناسايي و ارجاع مادران و نوزادان دز معرض خطر؛ ١ ‏كاركنان و آموزش همكاني».‎ ssl ©- اجراني برنامه هاي تنظیم خانواده و توسعه آن در سطخ کشور؛ © بيشنهاد قوانین و مقررات به منظور ارتقا سطح سلامت مادر و نوزاد. - الزام مشاوره ژنتيك بررسي از نظر تالاسمي و تزریق واکسن کزاز قبل از بارداري. در طي این دو برنامه به منظور بهبود دسترسی مادران به خدمات زایماتی در مناطق روستایی و دورافتاده کشور » اجراي دز طرح احدات واراه اندازي واحدهاي تسهیلات زايماني و تربیت ماماروستا با هدف کاهش میزان مرگ و هیر مادران در اش عوارض ناثني از بارداري و زایمان اجرا شد.. 

صفحه 43:
برنامه سوم توسعه اجتماعی»اقتصادی و فرهنگی کشور (19726)- ‎«e608‏ در برنامه شوم توسعه کاهش مرگ و میر مابران؛ در ذیل شیاست انتمرار تحدید مواليد؛ کماکان مورد تاکید قرار گرفت. به منظور دستیابی موثر به اين مهم از ابتدای سال ‎OPO‏ برزنامه ریزی آسثراتزیک با هدف بهبود و اصلاح برنامه کشوری سلامت مادران و به منظور اعتلای بیش از پیش سلامت مادران کشور واه مرگ و هيز ان در ادا مسرت مادر معان یر کر رابقما کملنای از وضعیت موجود و بررسی تازیخچه برنامه به عمل آمد. 

صفحه 44:
نتایج بررسی تشان داد که علیر غم دستاوردهایی که برنامه داشته است نقاط ضغف و تهدید های زیر در برنامه وجود دارد: - فقدان پروتكلهاي استاندارد جهت مراقبت های دوران بارداری» زایمان و پس از زایمان در کلیه سطوح ارایه خدمت - فقدان پروتکل های استاندارد جهت مادران در معرض خطر «مراقبت ویژه» - به روز نبودن استّانداردهاي موجود برنامه - این بو بطح مداخلة بزشكان شال كن مر اكز بهداشتي برمانی درارآيه خدمات ‎eo‏ - توجه کم به سلامت جنین و نوزاد در برنامه - توجه کم به ناتواناييهاي ناشي از عوارض بارداري» زایمان و پس از زایمان (موربيديتي) - پایین بودن كيفيت خدمات زايماني و بس از زايمان در بيمازستان ها و زايشكاهها - ضعف مهارت فني و آگاهي ارایه دهندگان خدمات مادران - يايين بودن كيفيت خدمات خارج بیمارستانی - فقدان نظام پایش وارزشيابي جامع در برنامه 

صفحه 45:
۶ - پایین بودن پوشش خدمات پس از زایمان * فقدان يك ارتباط کاررآمد بین منطوح ارایه دهنده خنمت ۶ - عدم موفقیت طرح.تربیت ماما روستا و تسهیلات زايماني به میزآن مورد انتظار = نظام سرویلئس جهت گزارش وبررسي مرك مادران ۶ - حساس نبودن مدیران و کارکنان ارایه دهنده خدمت نسبت به تراژدي مرگ مادر با توجه به يافته های فوق ظرورت بازنگری و اصلاح برنامه سلامت مادران کشور تقویت شد و با طراحی الگویی برای انجام برنامه ریژی استراتژیک» کار به صورت جدی اصان وه دز ظوال بر نافه ينو تؤسحة استمر ار تیافت. ست. آرزدهای تافم از اجرای برنامه زیزی استزاتژیک در آداره سلامت ماران به قرح زیر است" مراقبت های ادغام یافته مادری آیمن «ماما» 6 طراحی و راه اندازی نظام کشوری مراقبت از مرگ مادری 0 اصلاح معبازهای تربیت عامل زایمان در مناطق محزوم وءدورافتاده <0): استاقدا شاوی پر رفک های تحص ی ار آبه خمات/به ماگران در دقّران بیش از باردازیء بازداری» زایمان و پس از زایمان در سطوح بیمارستانی و براق متخصصان و سایر کارکتان ذیربط در غالب نهضت بیمارستان های وتان مکی 

صفحه 46:
Do: © 9 gas ‏روح‌الاميني؛ محمود (19*26)» «آیین‌ها و جشن‌هاي کهن در ایرآن امروز» (نگرش و پژوهش مردم‌شناختی)»‎ ‏کهران: اگمم چاو‎ رنجبر محمود (1©9©00)): «مردم شناسی با تکیه بر فرهنگ مردم ایران»» هدايت اله ستوده؛ تهران: دانش آفرین كتيرايي: محمود «أز بذ مقالة: عقاید در مورد زتان باردار ‎WL SHITTY‏ (بوعلي بنیناء حسین بن عبداله» قانون؛ ترجمة عبدالرحمان شرفكندي» تهران؛ سروش» ©2©©) ستوده» منوچهر؛ فرهنگ گيلکي» تهران» لنجمن ايران‌شناسي؛ 1998 دکثر لیلا جویباری» دفتر مجله فراز (فرهنگ عامیانه مردم ایران)» آمنه حسن زاده؛خانه انسان شناسی ایران چرسنامه بهداشت مادر و نوزاه مترجم: توقی تا خثنت» ؟ 

صفحه 47: