صفحه 1:
تهیه کنندگان
سروش محمدی
بسمه ذعال
فیزیولوژی دستگاه گوارش
منابع
WWW.FA.WIKIPEDIA.ORG
WWW.AKAIRAN.COM.
WWW.DANESHNAMEH.ROSHD.IR
WWW.MAGIRANS.COM
اناد ا
سرکار خانم مژده جاوبد
صفحه 2:
هدف کلی
دستگاه گوارش
5 ۳
اشنایی با عملكر
صفحه 3:
صفحه 4:
١0 /
3 نب 972
غذايي كه ما ميخوريم يس از تغييرات در سطح سلولي به صورت واكنشّهاي
ابي در ساختن آنزيمها, تقسيم سلولي, 2 "م
9 مكانيكي از طريق ديوارة رودهها
رشد, ترميم و توليد حرارت به كار كرفته ميشود. موادغذايي يس از ته
جذب خون ميشوند. خون موادغذايي جذب شده را به سلولها انتقال ميدهد.
روندهاي
مواد غذايي عبارتاند از: دریافت غذاء جویدن, بلع, حرکات دودي, جذب و دفع ,
دريافت غذاء يعني وارد كردن غذا به دستكاه كوارش از طريق لبها و دهان (مكانيكي).
با بزاق (جويدن عملي مكانه
Y جویدن, يعني حركات جويدن براي خردكردن مواد غذايي بزرك و مخلوط كردن آ,
فعالیت بزاق عملي
بلع, قورت دادن غذا (فروبردن غذا مكانيکي).
حركات دودي” يعني انقباضات موجي منظم که منجربه حرکات غذا در لولة گوارش میشود (مکانيکي).
جذب, يعني عبور مولكولهاي کوچك غذا لز میان ديوارة رودة کوچك, ورود آنها به دستگاههاي گردش خون و لنفاتيك و
زب Se ~
دفع. يعني دفع عناصر زاید مواد غگاييک مدفوع خوانده ميشود (مكانيکي). . ز
ايي است).
صفحه 5:
بخشهاي مختلف دستگاه گوارش در شکل 16 دیده ميشود. بهطور كلي, میتوان
دستگاه گوارش را به دو قسمت مجاري لولة گوارشي و اندامهاي ضمیمه تقسیم کرد.
طول مجاري گوارشي در حدود 9 متر است که از دهان شروع میشود و تا مقعد ادامه
مییابد.
بخشهاي مختلف مجاري گوارشي عبارتاند از: حفرة دهان, حلق, مري, معده, رودة
کوچك و رودة بزرگ. اندامهاي ضمیمه متشکل از دندانها, زبان, غدد بزاقي, کبد,
كك - بن
كيسة صفرا و لوزالمعدهاند.
ايف دستكاه كوارش
لل ا اليا 7
از جات دیا وراه کی Dic
7 7
0
Esophagus
بيده
w Stomach
Liver
كببيه ضفرا
۱ ب
بانكراس تن
۷۸ ۱
ودک 8
A soa 88) روده بزرگ
Large intestine (2) nesting
ul
Appel sais
Return
صفحه 6:
گفتار 1
هدف
انتظار میرود که پس از مطالعة ۱
1 فعالیت دهان را در عمل گوارش غذا مشخص کنید.
بزاق را در عمل گوارش غذا مشخص کنید.
3. سه مرحله عمل بلع را مشخص کنید.
دهان حفرة بيضي شكلي است كه از يك طرف به لبها و از طرف ديكر به حلق ختم ميشود. دهان از قسمت
فوقاني به فك بالاه سقف دهان و در قسمت پایین به فك تحتاني و زبان محدود است. در حفرههاي
استخوانهاي فكهاي بالا و يايين دندانها قرار دارند. سقف دهان از دو قسمت سخت در جلو و نرم در عقب
شده است. قسمت نرم سقف دهان به طرف حلق مانند يردهاي است كه در وسط آن زايدهاي
مشخص به نام زبان كوجك آويزان است.
زبان در دهان در قسمت جلو آزاد و در قسمت عقب به استخوان لامي متصل است. حركات آن به کمك این
تحتفكي و زيرزباني كه ترشح
استخوان انجام ميشود. غدد ضميمة دهان عبارتاند از: سه جفت غدة بناگوشي,
آنها بزاق را تشكيل ميدهد.
مب
wZw
وان وعمل آن در كوارش ° wy
صفحه 7:
فعاليت دهان > 3
حفرة دهان كيرندة غذا به شمار ميآيد كه عمل هضم (كوارش) را از طريق جويدن با دندانها
شروع میکند, در عمل بلعیدن دخالت دارد و در بیان انسان به كار ميرود.
جویدن نخستین روند مكانيكي است که غذا هنكام ورود به دستگاه گوارش تحتتأثیر آن
قرار میگیرد. دندانها براي مقاصد مخصوص طرح شده است. دندانهاي قدامي براي پاره
كردن و دندانهاي خلفي براي آسيا كردن غذا طرح شدهاند.
ي عضلاني که براي این منظور به کار میرود بسیارزید است. مثلادندنهاي پیش
ن است نيرويي برابر با 34 کیلوگرم ایجاد کنند و دندانهاي آسیا ميتوانند يك نيروي
خردكننده به ميزان 42 6/[ههكيلوكرم توليد كنند. 0
a
صفحه 8:
رشح بزاق به عهده سه dr آقي است که مجراي ترشحکنندة آنهابه داخل دهان باز میشود. موقعیت و ترشحات هر يك
شکل 26 تشریح و نشان داده شده است.
مجرا غده
مايع ابكى حاوى نمكهاو 2 مجراى بناكوشن جلو ويايين لاله كوش زير ASL,
pl (استنسون) پوست روی عضلات جونده
مايع آبكى سروزى حاوى 2 مجرىزيرفكى اوارتون) . در طرفین خط وسط در زیر زیر فکی
مقداری موکوس استخوان فک پایین
لعاب لزج و چسبناک حاوی چند مجرای کوچک (مجارای جلوی فک پایینی زیر زبان . زیر زبانی
نمکها و موسين ریویونوس)
صفحه 9:
ترکیب بزاق و اعمال آن 2
بزاق در جواب به فکر کردن, چشیدن یا بوئیدن غذا ترشح میشود. تولید بزاق تحت کنتول بخش
سمپاتيك و پاراسمپاتيك دستگاه عصبي خودمختار قرار دارد.
بزاق مايعي آبکي است که روزانه 1 تا 5/1 لیتر. ترشح میشود. بزاق حاوي سدیم, پتاسیم, كلر,
يعي آبكي یم, پتاسیم
صفحه 10:
10 مرن له
ات
اعمال بزاق عبارتاند از:
موسین بزاق. که یک نوع گلیکوپروتئین است»
1غذا را لیز و لفزنده و در نتيجه عمل بلع را آسانتر میکند.
۲ آنزیم آمیلاز بزاقی نشاستهها را تا حد مالتوز تجزیه میکند و بدینترتیب شروع هضم کربوهیدراتها را میسر
مسازد.
ات ۳. برای مولکولهایی که جوانههای چشایی را تحریک میکنند مانند حلال عمل میکند. یعنی غذاها ایتدا باید
حل شوند تا طعم آنها معلوم كردد (بزاق جوانههاى جشابى را قادر ميسازد تا به مواد شيرين؛ شور. ترش و
— تلخ مزه جوإب دهد).
ae یک عمل ترشح خارجی دارند. به این معنی که داروها و ویروسها و بعضی فلزات (سرب) را
YH 3
ب 4 0-4
صفحه 11:
5. با تسهيل حركات لبها و زبان به تكلم كمك مي کنند.
6. بزاق يك عمل پاککننده دارد, يعني دهان و دندانها را تميز نكاه ميدارد.
7 ترشح بزاق هنگامي که بافتهاي بدن آب خود را از دست میدهند کاهش مییابد و خشكي مخاط
دهان احساس تشنگي بهوجود میآورد. بنابراین, با آگاه کردن ما از اين مطلب كه مايعات بدن بايد
جبران شوند, همچون مکانیزم حفاظت عمل مي کنند.
8. مواد موجود در بزاق به حفظ ۲۱0 دهان كمك میکند. در این ۲۱۳ بزاق از کلسیم اشباع است.
بنابراین, دندانها کلسیم خود را در مایعات دهان از دست نمیدهند و اين از پوسيدگي دندانها
جلوگيري میکند.
صفحه 12:
4 SS
12 بلع سف
در عمل بلع غذا از دهان به طرف معده رانده ميشود, يعني لقمة غذا در راه رسيدن به معده از
حلق و مري عبور ميكند. عمل بلع بهطور ارادي شروع ميشود, ولي به طريق غيرارادي يا رفلكسي
خاتمه مييابد. عمل بلعيدن شامل سه مرحله است.
مرحلة اول ارادي است. غذاي جویده و آغشته به بزاق (لقمة غذا) با زبان بالا میآید وء با فشار
زبان بر سقف سخت دهان, لقمه به طرف حلق رانده میشود.
دومین مرحله از آنجا شروع ميشود كه گيرندههاي حسي حلق تحريك میگردند. در اين مرحله,
زبان كوجك بالا ميآيد و حفرة بيني را ميبندد. استخوان لامي و حنجره بالا ميآيد و جلو ورود مواد
9 غذايي و مايعات به طرف ناي را مسدود ميكنند و دهانة مري و (انتهاي فوقاني مري) باز ميشود.
)© دراين وضعيت انقباض حلق شروع ميشود. لقمة غذا به كمك عضلات تنككنندة حلق به طرف
رانده میشود,
prec) رت 5
A اك
صفحه 13:
13
مت ey
در سومین مرحلةً بلع, لقمههاي غذا و مایعات وارد مري میشوند و با
حرکات دودي به معده انتقال میيابند. حرکات دودي مري ضعیف
است و بنابراین نيروي جاذبه يك نيروي اضافي است که به حرکت
لقمه غذا به طرف پایین مري كمك ميكند.
مرحله دوم و سوم بلع :
صفحه 14:
/ مت
ساختمان چهارلاية اصلي مجراي (لوله) گوارش: لصا سه
بهطور كلي ساختمان جدار لولة گوارشي از يك طرح كلي پيروي میکند. به عبارت"دیگر,در برش عرضي لولة _
گوارش, خواه معده و خواه قسمتهاي مختلف روده, از داخل به خارج متشکل از چهار لایه است که شکل
ساختماني م وظلیف هر يك إزٍ آنه 6م 9
سأختمان
بافت بوششی ستونی
ساده باسلولهای گوبلت
بافت پبوندی محتوی جذب آب و
عروق خونی موادغذ ایی به
فراو انءد ار ای تارهای | طرف مویرگها
عصبی خودهغتار
3 شامل لایه های عضلانی انقباضات
كت 2 صاف حلقتوی و طولی متطع (قطعه ای)
شركت در ساختمان
اسفنكترها و دريجه ها
وحركات دودى
بافت بيوتدى هاله اى اتصال وحمايت
sey شکمی احشایی نمودن (محافظت
دن)
۲ جدول 26 ساختمان و وظایف لایه هاي اصلي لولة گوارشي
صفحه 15:
15
شکل 36 ساختمان ديوارة لوله گوارش
صفحه 16:
16
©
۸
گفتار 2 مت
معده و فعاليت آن 31 ev
هدف تّ
انتظار ميرود كه يس از مطالعة اين كفتار بتوانيد:
1. اعمال معده را در عمل كوارشي غذا مشخص كنيد.
2. اجزاي شيرة معدي و تأثير هر يك را در جريان كوارش غذا مشخص كنيد.
3. سه مرحلة ترشح معده را مشخص كنيد.
معده كيسهاي عضلاني. و به منزلة مخزن (محل ذخیرة) مواد غذايي است. حجم معده با مقدار غذا و مایعات
بلعیده شده تغییر میکند.
معدة خالي کوچك و معمولاً شل است و هنگامي که پر ميشود, حجم آن افزایش
است.
dol 1 کاردیا: الاترین قسمت معده و منطقة تنگي است که بلافاصله زیر اسفنگتر مري معده (محل اتصال مري
به معده) قرار دارد-
2. ناحية فاندوس: ناحية گنبدي شکل سمت چپ معده است که شکل آن در افراد مختلف متفاوت است.
3. جسم معده: بخش مرکزی بزرگ معده است که از يك طرف به انحناي كمتر. (مقعر) و از طرف دیگر به انحناي
ن بيشتر (محد ) مخدود وه وبين تواحي كارديا و ببلور قرار دارد.
aN و
بد. معده شامل قسمتهاي زیر
pee aay و
صفحه 17:
17
4 ب-
م 4
ساختمان لايهاي معده همچون ساختمان لوله گوارش از چهار لابه تشکیل شده است. در لاية wy,
عضلات, علاوه بر عضلات صاف حلقوي و طولي, عضلات صاف مایل (مورب) نیز یافت میشوند 2
که بیشتر. در ناحیه فاندوس (ناحیه گنبدي شکل معده) دیده ميشوند. انقباضات عضلات معده
از ناحية کاردیا شروع و به ناحية پیلور ختم میشوند. هنگامي که غذا در معده باشد, امواچ
انقباض حدود 2 بار در دقیقه حادث میشوند.
نأ
معده همچون انبار غذا عمل میکند. بنابراین, میتوان در هر وعده مقدار زيادي
غذا صرف کرد. هر چند دقيقه یکبار مقدار کمي از اين غذاي انبار شده از راه
اسفنگتر پیلور وارد دوازدهه (ابتداي رودة باريك) ميشود. تا اینکه معده کاملاً از
غذا خالي شود. اين عمل 2 تا 4 ساعت طول میکشد و در جریان آن مواد غذايي
بهطور مداوم براي هضم و جذب در دسترس رودة باريك قرار ميكيرد. زمان تخلية
معده با نوع غذاي خورده شده تغيير ميكند.
شكل 46 قسمتهاي مختلف معده
YW Ly كك
صفحه 18:
سس(
3 9 ها
كت
ر_آب سريعتر از ساير محتويات معده را ترك ميكند و يس از آن به ترتيب كربوهيدراتهاء يروتئينها و بالاخره جربي قرار دارند كه بسيار
آهسته از معده خارج ميشود..
بهطور كلي, عمل معده را به شرح زیر میتوان خلاصه کرد: ی سدی
1 معده غذا را دریافت میکند و براي مدت كوتاهي به منزلة مخرن آن درمیآید. Lana
2. تمام غذاها به صورت مایع در میآیند و با اسید کلريدريك معده آغشته میشوند تا براي گوارش رودهاي آمادم شون
3. پروتئینها در معده به پیتون تبدیل میشوند.
4 شیر دلمه میشود و کازئین آن آزاد ميشود.
5. گوارش (هضم) مواد چربي در معده آغاز میشود.
/-6. يك عامل ضدکم خوني در معده ساخته میشود.
/2 7. مواد غذايي که در معده به مايع تبديل ميشود کیموس نام دارد.
| كيموس بس از تشكيل شدززورد دوزدهمشود. ۳
صفحه 19:
19
شيرة معده
شيرة معده از سلولهاي اصلي, جداري و مخاطي لاية داخلي جدار معده تولید
و ترشح ميشود. ببسين يك آنزيم تجزيهکنندة پروتليني است که به شکل
پیشاهنگ غیرفعال پپسینوژن ذخیره ميشود. پپسینوژن غیرفعال بر آثر اسید
كلريدريك با مقادیر کم به پیسین فعال تبدیل میشود. اسید كلريدريك تجزية
پیسینوژن را آغاز میکند, اما پس از آنکه از این طریق مقدار کمي پپسین آزاد
0 میشود, خود پیسین عمل تجزیه را ادامه میدهد پیسین در پروتئینها اثر
ZS ميكذارد و آنها را تا حد يبتونها تجزيه ميكند.
ار “SJ Ci OX
صفحه 20:
ee هأ
20 تا
موكوس در ياسخ به تحريكات شيميايي و مكانيكي مخاط معده ترشح ميشود و به جدار معدي ميجسبد و
كا
همجون محافظ عمل ميكند. يعني مانع آن ميشود كه اسيد كلريدريك و يبسين مخاط را هضم كنند. 6
شيرة معده داراي يك عامل داخلي است كه در ساختمان عوامل سازندة خون مؤثر است. وجود اين عامل
براي جذب ویتامین- 128 که خود از عناصر مهم در خونسازي (بلوغ گويچههاي سر-خ) بدن است
ضروري است و فقدان آن موجب کم خوني مفرط میشود.
يك نوع لیپاژ در شيرة معدي وجود دارد که در هضم جربيها مؤثر است, اما در محيط اسيدي معدي اثر
زيادي ندارد. گوارش غذاي چرب از معده شروع ميشود و بعداً ليبارٌ لوزالمعده آن
9
صفحه 21:
21
a
مراحل ترسح معدي
فعالیت ترشحي در معده را میتوان به سه مرحله تقسیم کرد:
1 مرحلة مخفي: در این مرحله و در پاسخ به تحریکات ديداري, بويايي, چشايي و
فکر کردن دربارة غذا و, با ارسال تحریکات عصبي پاراسمپا قدار LoS 015
میلیلیتر. شيرة معده ترشح ميشود. این تحريك قبل از آنکه هرگونه غذايي وارد معده
شود حادث میگردد و از اين رو مرحله مخفي نامیده ميشود.
2 مرحلة معدي: غذايي که باعث انبساط لاية مخاطي معده ميشود, بهعلاوة تجزية
يروتئينهاء سبب رها شدن مادة محركي به نام «كاسترين» ميشود كه اين عامل باعث
ترشح 6هه تا 75 ميليليتر شيرة معدي ميشود.
3. مرحلة رودهاي: پس از اينکه کیموس دوازدهه (اثبیعشر) وارد رودة اثنیعشر شد,
باعث تحريك و آزادي «گاسترین رودهاي» میشود. این عامل به تولید اضافي مقدار
كمي از شيرة معدي ميانجامد.
يخبي
صفحه 22:
مت ر
22
VY
ودة کوچك شش
رودة کوچك براساس وظیفه و ساختما به سه قسمت دوازدهه (دودنوم) ژوژنوم و ایلئوم تقسیم فيشود.
۲ به 25 سانتیمتر میرسد. دودنوم از اسفنگتر
ناحية دودنوم ژوژنوم ادامه مییابد. سر. غدة لوزالمعده در ناحية فرورفتة دودنوم واقع میشود. اين ز
باريك دریافتکنندة ترشحات صفرا از طریق «مجراي مشترك صفرا» از كبد و كيسة صفرا و ترشحات پانکراس
از طریق «مجراي پانکراس» است JSS) 6.6). غدههاي ترشحي دودنومي (غدد برونر) بيشماري در لاية زیر
مخاطي دودنوم يافت ميشوند.
ژوژنوم از دوازدهه تا ایلئوم ادامه دارد. ساختمان ژوژنوم از چينهاي عميقي در لاية مخاطي و زيرمخاطي روده تشکیل
آمپول واتر (مجرای اصلی)
5
af شكل 6و نحوة هدايت ترشحات صفرا و لوزالمعده به رودة كوجك
صفحه 23:
23
بررسي ويژگي ساختمان رودة کوچك
ساختمان رودة کوچك از طرح كلي ساختماني لولة گوارش تبعیت میکند, ولي
ساختمان روده مربوط به لاية مخاطي است. این چینها نيز از
برآمدگي (پرزاهاي انگشت مانندي به نام «ویلی-» پوشیده شدهاند (شکل
6 هر ويلي از يك شبكة مويرگي, عضلة صاف و يك رگ لنفاوي مخصوص,
به نام «لاكتئال» تشكيل شده است. جذب از طریق ورود مواد غذايي به رگهاي
کوچك ويلي به نام «ميكروويلي» به انجام میرسد. در پايههاي ويلي, غدههاي
رودهاي (ياكريپتهاي لیبرکون) وجود دارند که آنزيمهاي گوارشي را ترشح میکنند.
اف
صفحه 24:
24
شش
حركات روده كوجك 31
انقباضات عضلات طولي و حلقوي روده سه نوع حركت مجزا دارند. 3
1. حركات قطعهاي منظم بين 12 تا 16 بار در دقيقه در مناطقي كه كيموس
وجود دارد انجام ميشود. اين حركات سبب مخلوط شدن كيموس با شيرة
كوارشي روده ميشود و تماس آن را با ويلي برقرار ميكند و از اين راه عمل
جذب را تسهيل ميكند
2 حرکات ناهماهنگ آونگی شلاق مانند
امواج انقباض ابتدا در يك جهت حرکت
میکند و سپس به عقب برمیگردد و
بالاخره با کیموس مخلوط میشود.
3 حرکات دودي بین 15 تا 18 بار در
دقیقه است و موجب خروج کیموس از
رودة کوچك میشود.
سرخرگهای کوچک
9 ky Cy
صفحه 25:
Se گفتار 3 مت
25 5
۱ كوارش شيميايي در روده
مس هدف ی
انتظار میرود که پس از مطالعة این گفتار بتوانید:
1 دو عمل گوارش شيميايي و جذب را که اعمال گوارشي رودة کوچکاند مشخص کنید.
رة روده را در مواد غذايي رودة کوچك مشخص کنید.
2. تأثير مواد شيميايي موجود د ازالمعده, صفرا و
3. راههاي جذب مواد هضم شده از رودة كوجك مشخص كنيد.
كوارش شيميايي در روده
رودة كوجك اعمال كوارشي متنوعي را انجام ميدهد. در موادغذايي موجود در كيموس كه معده را ترك ميكند بايد
= لصوي سام بي
قبل از عمل جذب تغییرات بيشتري صورت گیرد. پیسین پروتئین. معده را بهطور نسبي تجزیه میکند. در اين حالت هضم نشاسته
عملاً آغاز نشده است.
ناکامل است و هضم
در رودة کوچك, غذاها تحتتأثي
0 (تقسيم و شكستن جربيها به ذرات بسيار ريز) درمیآورد تا با سهولت بيشتري هضم و جذب شوند.
تزيمهاي شيرة لوزالمعده و شيرة روده قرار میگیرند. علاوه بر آن, لیپیدها صفرا را به حالت امولسیون
سه منبع شيرههاي كوارشي كه به داخل رودة كوجك تخليه ميشوند تا اين اعمال كوارشي را به انجام برسانند عبارتائد از:
3 لوزالمعده (شيرة لوزالمعده), كبد و كيسة صفرا (صفرا) و يوشش روده (شيرة روده).
=i 1 يخبي
صفحه 26:
مد رسب
26 تا للها
شيرة لوزالمعده
لأ
لوزالمعده دو نوع شيره ترشح ميكند. يكي شيرة آبدار و ديكري شيرة آنزيمدار. شيرة آبدار ازنظر 2 ”
حجمي بین. 2هه تا 8هه میلیلیتر. در روز ترشح ميشود. اين شيره داراي مقدار زيادي بيكربنات
است كه براي خنثي كردن اسيد معدي هنكام ورود به دوازدهه به كار ميرود.
أ
شيرة انزيمي محتوي آنزيمهاي اصلي براي هضم مناسب جربيها وكربوهيدراتها است. اين آنزيمها
عبارتاند از:
1. آميلاز: اين آنزيم به مراتب قويتر. از آميلاز بزاق است و عمل آن تجزية نشاسته و كليكوين به
مالتوز است.
2. ليباز: اين آنزيم جربيها را در حضور املاح صفراوي هيدروليز ميكند. محصولات نهايي اين آنزيم,
اسيدهاي جرب آزاد و كليسرول است.
3. تريبسين: آنزيم تجزيهكنندة يروتئينهاست. اين آنزيم در لوزالمعده به صورت تريبسينوزن است
Cs که پس از ورود به روده تحتتأثیر- أنزيم ديگري به نام آنتروکین تبديل به تريبسين ميشود.
1 رترییسین بهمراتب قويترازيهسين معده است و يروتئينها و يبتونها را به كروه يليبيتيدها تبديل
"\ دصت
صفحه 27:
27
صفرا
صفرا, که شامل املاح صفراوي است, در کبد تولید ميشود. سلولهاي كبدي
در روز به تدریج در حدود 8 میلیلیتر صفرا ترشح میکنند. كيسة صفرا اندامي
است که صفراي ترشح شده از کبد را ذخیره میکند. صفرا تحتتأثیر. هورمون
محرك کيسة صفرا به نام «کوله سیستوکینین» از کيسة صفرا به درون مجراي
مشترك صفرا وارد میشود.
نقش صفرا در هضم عبارت است از: امولسیون طبيعي چربیها (بدینترتیب به
قرار دادن چربیها در معرض آثر لیپاز کمك میکند), جذب اسيدهاي چرب,
کلسترول و برخي ویتامینها.
ha) تبرت
صفحه 28:
28 6
م١ شيرةروده
آماده شدن نهايي غذا براي عمل جذب را آنزيمهاي موجود در ترشحات رودهاي به انجام ميرسانند.
هضم و تجزية يروتئينها بايد كامل شود و تجزية نشاسته كه ناكامل است بايد تكميل كردد و
هضم چربیها که تازه شروع شده باید ادامه یابد. شيرة روده از آلب: الکترولیتها و موادآلي- به
صورت تعداد زيادي آنزیم تشکیل شده است.
شيرة رودة محتوي آنزيمهاي زیر است:
. پیتیداز, پروتئینها را به اسید آمینه تبدیل میکند.
. سوکراز (مالتوز و لاکتاز), دي ساکاریدها را تبدیل به مونوساکاریدها میکند.
لیپاز, باعث تجزية چربیها به اسيدهاي چرب و گلیسرول میشود.
. آمیلاز, نشاسته و گلیکوژن را مبدل به دي ساکاریدها میکند.
. نوکلاز, اسيدهاي نوكلئيك را به نوکلئوتیدها تبدیل میکند.
a ua WN نا
. آنتروکیناز, تریپسین را که از پانکراس ترشح میشود فعال میکند.
مت يب سا ۶
0
أ
صفحه 29:
29 8
رودة بزرگ سف
انتظار میرود که پس از مطالعة این
بتوانید فعاليتهاي رودة بزرگ را مشخص کنید و فعالیت حركتي
آن را توضیح دهید.
رودة بزرگ, در امتداد رودة کوچك, از دریچه ایللوسکال تا مقعد گسترش یافته است و طول تقريبي
آن در حدود ۵15 سانتیمتر میرسد. رودة بزرگ از رودة کور, کولون, رکتوم و مجراي مقعد تشکیل
شده است (شکل 86).
رودة کور, که در سمت راست شکم قرار گرفته, به طرف بالا امتداد مییابد و کولون صعودي (بالارو) را
تشکیل میدهد. رودة كور در ناحية پشت کبد خميدگي پیدا میکند و کولون افقي را در حد بالاي
ناف بهوجود میآورد. آنگاه در سمت چپ شکم از ناحية بالاي طحال مجدداً خم ميشود و به طرف
~
pee. SE ۲
oe و
۳
صفحه 30:
30
تب
ست
عمل جذبي روده كوجك 8
هدف نهايي عمل كوارش آماده كردن مواد خورده شده براي عمل جذب است. محصولات كوارشي.
فقط در صورتي میتوانند منظور خود را که همان تأمين مواد غذايي براي سلولهاي بدن باشد به انجام
برسانند كه بتوانند جذب شوند و با خون به بافتها برسند. معدة مقادير كمي آب و كلوكز جذب
میکند. مخاط معده براي عمل جذب تکامل پیدا نکردهاند. عمل جذب بیشتر در رودة کوچك انجام
میشود. پوشش مخاطي رودة کوچك براي عمل جذب طراّحي شده است.
حرکت مواد جذب شده به داخل جریان خون از راه مويرگهاي خوني و لنفاتیکها به انجام میرسد. براي
این منظور وجود يك جریان خون زیاد در روده اهمیت دارد و تخمین- زده شده که در حدود سي-
درصد بازده قلب از روده عبور میکند (شکل 54). موادي که به داخل جریان خون جذب میشوند.
عبارتاند از آب, يونهاي موی > مونوساکاریدها و اسيدهاي آمینه. در حالي- که رگهاي لنفاوي
~ =
ck a ap ال
صفحه 31:
31
جدار رودة بزرگ مانند رودة کوچك متشکل از چهار لایه است, با اين تفاوت که لاية
مخاطي و لاية زیر مخاطي آن چین و چروك ندارد ولي در سراسر طول آنها کيسههايي
کوچك (غارها) وجود دارند. لاية مخاطي رودة بزرگ حاوي مقدار زيادي غدد لنفاوي,
غدد مترشحه و سلولهاي گوبلتاند که عمل ترشحي آنها براي لیز كردن و تسهيل عبور
مدفوع است.
علاوه بر این, براي محافظت مخاط کولون تحریکات شيميايي و مکانيکي- به کار
میرود.
صفحه 32:
32
YS
7/
حرکات کولون
فعالیت حركتي رودة بزرگ را میتوان به دو دسته تقسیم كرد: اول حركاتي
که براي تسهیل جذب انجام میشوند و دوم حركاتي که به جلو راندن
حركاتي- كه براي تسهرطتوجانتبرإنههامرموشاؤفد عبارتاند از حركات
قطعهاي که مشابه حرکات همنام در رودة کوچکاند و بیشتر- در
کولون صعودي و اققي که در آنجا جذب قسمت اعظم آب از
مخاط روده حادث میشود, مشاهده میگردد.
نوع دوم حركت كه براي جلو راندن طرح شده شامل حرکات دودي
كولوني و حرکات دستهجمعي است. حركت دودي در كولون داراي
نيروي زيادي است. حرکات دستهجمعي به فواصل زماني. طولاني.
۳ ارت ١ ونيا | وات محتويات كولون را به طرف انتهاى
شکل 8-6 ساختمان روده بزرگ
صفحه 33:
~~ رسب
33 2 للها
=a فعالیت رودة بزرگ =
وک در مل کوارش و جذب غذاها شرکت نمیکند. زماني که ۱۰-۶ ۰ ۱۳
رودة كور ميرسد, تقريباً تمام عناصر. مغذي و مفید آن جذب شده است. با این وجود رودة
بزرگ محل فعاليتهاي زیر است:
1 رودة بزرگ محل ذخيرة مواد غیرقابل استفاده است که در موقع مناسب به صورت مدفوع
دفع میشود.
2. آب موجود در محتویات رودة کوچك در رودة بزرگ جذب میشود و مدفوع قوام سفت پیدا
= میکند.
5 3. تخمیر کربوهیدراتها و گندیده شدن پروتئينهاي گوارش نیافته بر اثر عمل باکتریها.
كك
Lac, SPB nao NEA le cea ۸ نكت بها
صفحه 34:
a گفتارد مت
34 آپاندیس 9 |
4
*_آپاندیس زاندهای کوچک و انگشتی شکل است که از روده بزرگ منشعب میشود. این زائده به انتهای بنبست در سکوم (روده کور) متصل اشت.
در جدار این عضو بافت لنفاوی فراوانی موجود است.[۱] طول آپاندیس بین ۲ تا ۲۰ سانتیمتر متفیر است و قطر آن نیز بین ٩ تا ۸ میلیمتر است.
عفونت و التهاب در آن منجر به آپاندیسیت میشود.
آپاندیس عضو وستیجیال محسوب میشود. کارکرد آن در بدن انسان کمک به از بین بردن آلودگیهای بدن است.
برخی از دانشمندان به تازگی نظریاتی ابراز دا ات ساینتیفیک آمریکن حاکی از آن است که
آپاندیس در نوزادان به تولید هورمون و در افراد بزرگسال به تولید پادگنهای (آنتیژنهای) مفید برای ایمنی بدن و مبارزه با بیماری کمک میکند.
اند که نشان از کارایی این عضو دارد.
> ات دیگری نشان میدهد که آپاندیس نقش عمدهای در سیستم ایمنی بدن دارد. بافتهای لنفاوی جداره آپاندیس با حس کردن
میکروبهای موجود در مواد زاید در حال دفع از بدن, نوع خوب یا بد میکروبها را تشخیص داده و به بانک حافظهای سیستم ایمنی بدن اجازه میدهند.
تا در مقابله (و دفع) میکروبهای مضر و ساختن میکروبهای مفید برنامهریزی کرده و فعال گردد. آمار مرگ و میر در اثر اسهال مزمن در کشورهای فقیر
/م_یادر حال رشد نشان داده که آپاندیس سالم با ذخیره باکتریهای خوب در خود میتواند سیستم گوارشی افراد را پس از آلوده شدن به میکروبهای
ea میکروبهای مقید suet داده و از آمار مرگ و میر بکاهد.همچنین در بعضی آدمها وقتی آپاندیس آلوده شده به
a i OR Re Reh eae Seton
صفحه 35:
~~ رسب
YY 35 1
4
علل عفونت yas SL) ل
وقتی غذا از طریق مری به معده و روده بزرگ میرسد باکتریهاپی که در روده قرار
دارند نیمی از آن مواد غذایی را به خود جذب کرده و به داخل خون میریزند و اما
آپاندیس آن باکتریها را از پوست خارجی آپاندیس به خود جذب مىكند اين
باكترىها زياد مى شو
آپاندیس سالم
صفحه 36:
امج 5 مت
قخستین کسی که خودش آپاندیسش را جراحی کرد سف
YY
اواخر آوریل ۱۹۱۱, لئونید روگوزوف 27 ساله که جزو ششمین گروه اکتشافی شوروی سابق بود که به قطب جنوب ۲
میرفتند (تیمی دوازده نفره كه مأموریتشان ساختن پایگاهی جدید ply ایستگاه نووولازاروسکایا در واحهُ شیرماخر
بود), به دلیل ابتلا به آپاندیسیت حاد, وضع جسمانیش وخیم شد (کمی احساس ضعف و خستگی داشت, بعد حالت
تهوع شروع شد, و کمی بعد دردی شدید در سمت راست پهلویش حس کرد) و چون خودش پزشک جراح بود,
بلافاصله فهمید مشکل آپاندیس است اما از آنجا که هیچ اتاق عمل جراحی در آنجا وجود نداشت و امیدی هم به
کمکرسانی نبود و تنها پزشک گروه نیز خودش بود, بنابراین و به ناچار تصمیم گرفت که با بیحسی موضعی و عدم
بیهوشی کامل و توسط آینه, خودش را جراحی نموده و آپاندیس ملتهبش را خارج نماید که اين کار با موفقیت انجام و
خودش نیز زنده بماند؛ امروزه و پس از گذشت بیش از نیم قرن از آن زمان, برداشتن آپاندیس پیش از سفر به قطب
مک توب عادی و در يعضى كشورها مثل (Mua اجباری - است. بعضی از پزشکان هم معتقدند فضانوردانی که
/ بخواهند (درآینده) برای موتي طولانی)بههاه یا مریخ بروند, باید همین کار را نیز بکنند.
صفحه 37:
37 علل ابتلا به آپاندیس چیست ؟
لاب التهاب آپاندیس یا همان آياندي
بسته می شود و اغلب توسط مدفوع یک جسم خارجی یا سرطان
زمانی اتفاق می افتد که آپاندیس wy
مسدود می شود. ممکن است ناشی از عفونت باشد چون آپاندیس می
تواند در پاسخ به هر گونه عفونت در بدن ورم كند.
نشانه های اولیه و ثانویه آپاندیس
درد خفیفی نزدیک ناف یا شکم فوقانی که به هنگام حرکت شديد
.تر می شود . معمولا اولین نشانه است
ازدستدادناشتها. 1
اسهال2
استفرلغ سریع پسساز شکم درد.3
لذب افزليشتورم, تم102-99 درجه فارهایته
عدم تولناییدر عبور گاز.5 ©
SJ) = 1
نیمی از زمان, علائم دیگر ظاهر می شوند , از جمله
درد تیز یا خفیفدر ه جاییاز شکم بالاو یا پایین عقمویا.1
راستیودم
به سختیادرار کردن2
استفراغ که با درد شکمیهمراه لستة
گرفتگیشدید عضلانی4
یبوستیا اسهللپا گاز 5
صفحه 38:
38
روده بزرگ عرضع
oon oe
اروده بورك نزولى ل
رود حلقوى.
راست رود
صفحه 39: