صفحه 1:
صفحه 2:
صفحه 3:
نهحضت تنباکو
* در نیمه دوم قرن نوزدهم حوادث و اتفاقاتی در ایران رخ داد که جهره ی آینده کشورمان
راتاحدودی متحول ودگرگون کرد.هریک اراین حوادث برگهای زرینی در صفحات تاریخ این مرز و
بوم بوده درخشندگی خاص خود را دارند اما نههضت تنباکو در میان اینها ازجایگاه ویژه ای
برخوردار است.زیرا اين قیام از یک سو اولین تجربه ی مبارزه با استعمار با ماهیت اسلامی بوده و
از سوی دیگر,در اوج استبداد داخلی پادشاهان قاجاریه - ناصرالدین شاه- به وقوع پیوست و پرده
ی ظلمانی ترس و وحشت را از دل ملتی که شاهد چپاول و غارت ثروتهای مادی و معنوی
خود,بود بیرون انداخت.
صفحه 4:
نهحضت تنباکو
* قیام امت اسلامی به رهبری مرجع بزرگ آیت اه میرزا حسن شیرازي علیه توطنه مشترک داخلی و خارجی
ضربه محکمی بر پیکر استبداد داخلی و استعمار خارجی وارد کرد تا امتیاز ننگین و شرم آور تنباکو که پیش
از نفوذ کفار را در کشور اسلامی ایران توسعه می داد.لغو کنند.حمایت بی دریغ و همه جانبه ی مردم ایران
از حکم عالی بزرگثابت کرد که اسلام و روحانیت نفوذ عمیقی در دلهای مردم مسلمان ایران داشته و قادر
به مقاومت در برابر هر توطئه اي می باشند.قيام اسلامی تنباکو را می توان اولین نهضت بیداری مردم
ایران برای به دست آوردن حقوق خود از بیگانگان و استبداد پادشاهان ایران دانست که خود طلیعه ی
نهضت مشروطیت شدانهضتی که باعث تحولات سیاسی و اجتماعی چشمگيري در تاريخ ایران گردید.
صفحه 5:
صفحه 6:
©
زمینه ی واگذاری امتیاز تنباکو
* استعمال توتون و تنباکو از زمان صفويهءبويؤه از زمان شاه عباس كبيرءدر ايران رواج يبدا كرد .
وى هرجند مى خواست استفاده ازآن را منع كند اما موفق به اين كار نشد.از أن زمان كم كم
تعداد معتادان به توتون و تنباكو افزايش بيدا كرد تا اين كه در زمان ناصر الدين شاه به جند
ميليون نفر رسيد.به همين دليل يكى از وزيران) ناصرالدين شاه به فکر انحصار آن افتاد تا برای
افزایش مالیات.آن را در اختیار و كنترل دولت قرار دهد.وی قانون پیشنهادی خود را به نام (قانون
اداره انحصاریه توتون و تنباکو) ارایه داد که مورد تصویب ناصرالدین شاه قرار نگرفت.سرانجام
وی در سال بعد بعد مقررات دیگری را تهیه کرد و به تصویب ناصرالدین شاه رساند و شاه دستور
اجرای آن را به (میرزا علی اصغر خان امین السلطان) صدر اعظم داد.اما به علت مخالفت علما که
اين عمل را غير شرعى و بدعت در دين مى دانستند اجرا نشد.
صفحه 7:
©
زمینه ی واگذاری امتیاز تنباکو
* ناصرالدین شاه در سال ۱۲۸ د.ش/۱۸۸۹ میلادی برای سومین بار تصمیم گرفتبه بهانه
بازدید از پیشرفت کشورهای اروپاییاز طریتی خاک ۳ we اروپا شود.روسها ابتدا اجازه ی
چنین سفری را از خاک خود نمى دانندءاما با كرفتن جازه عبور به هیأت ایرانی داده شد.
انسیا اصرار داشتند که اي سفر انجام شود.هدف آنها گرفتن امتبازات بیشعر از شاه ایران
بود و به همین علت از شاه و همراهانش بویژه امین السلطان,وزیر اعظم.بگرمی استقبال و
پذیرایی کردند و بزرکترین نشانه های رسمی دولت انگلستان را به آنها اهدا کردند.در این سفر
انگلیسیها پیشنهادهای زیادی به شاه ایران دادند که از جمله آنها امتیاز توتون و تنباکوی ایران
بود. دولت آنگلستان مانند سایر امتیازات برای مصونیت از خطرهای احتمالی»خود بطور مستقیم
دخالت نکرد.بلکه یکی از افراد تبعه ی خودش به نام (مازور تالبوت) را به عنوان طرف معامله به
ایران معرفی کرد.تالبوت با پیشنهاد رشوه به شاه و صدر اعظم موافقت آنها را جلب
کردهناصرالدین شاه قبول کرد که پس از برگشت»وی را به ایران دعوت کند.
صفحه 8:
صفحه 9:
©
نهضت ملع شدن صنعت نفت
نهضت ملی به نوعی تکرار تجربه مشروطه بود. در هر دو اتتلاف گروههای مختلف به خصوص
روحانیان و روشنفکران به پیروزی انجامید و با بروز اختلاف و تفرقه زمینه شکست آنها فراهم شد
و در هر دو مورد مداخلة خارجی به عنوان عامل مکمل به شکست کمک کرد. در واقع تفرقه میان
نیروهای مذهبی و دولت مردان ملی, بزرگترین ضربه را به نهضت وارد کرد. انتلاف ملی گرایان
باآیت الله کاشانی که مهمترین حامی دولت ملی محسوب می شد بعد از ۲۰ تیر ۱۳۳۱ ه. ش و
در اوج پیروزی نههضت از هم گسست. مصدق با از دست دادن حمایت نیروهای مذهبی» حامیان
اصلی خود را از دست داد و در مقابل سیل دشمنان بی دفاع ماند.
صفحه 10:
©
نهضت ملع شدن صنعت نفت
پافشاری مصدق در کسب اختیارات ویژه آزادی حزب توده و به کار گیری سیاستمداران بدنام از
دلایل اصلی جدایی نیروهای مذهبی از مصدق به شمار می آ یند. در تنگنا قرار گرفتن مردم به دلیل
بحران اقتصادی و ضربة اقتصادی شورویها به نهضت از طریق ملی ذکر شده است.
با شکست نهضت ملی شدن صنعت نفت آخرین امیدها برای حفظ سلطنت در قالب نظام مشروطه
به یأس مبدل شد و حذف سیستم فاسد سلطنتی در رأس اهداف مبارزات بعدی قرار گرفت. در
جریان این نههضت. ملی گرایان لیبرال ناتوانی خود را در عرصه سیاست ایران نشان دادند و
موقعیت خود را در جریانات بعدی متزلزل کردند.
صفحه 11:
نهضت ملع شدن صنعت نفت
* هم جنين كودتاء شکست آخرین اثتلاف مقطعی روحانیان و روشنفکران ملی گرا را رقم زد در جنبش
مشروطه و نهضت ملی شدن نفت این دو قشر با هم اثتلاف کرده و نهضت را به پیروزی رسلندند. در هر دو
جنبش ياد شده توده های وسیع مردم و حمایت آنها از این حرکت ها غیر ممکن بود. اما در هر دو مورد پس
از پیروزی» روشنفکران لیبرال سعی کردند علما را به هر طریق از صحنه خارج کنند. در انقلاب مشروطه با
اعدام شیخ فضل الّه و ترور بهبهانی و سرانجام به قدرت رساندن رضا خان و اعمال سیاستهای ضد مذهبی
روحانیان را منزوی ساختند و در نهضت ملی شدن نف
آیت الله کاشانی را که سهم عمده ای در پیروزی
جنبش داشت کنار زده و با تهمتههایی که به او نسبت دادند در عمل نیروهای مذهبی را از خود دور ساختند.
صفحه 12:
کمیسیون نفت, کمیسیونی بود كه در اول تیرماه ۱۳۲۹ در دوره شانزدهم مجلس
شورای ملی ایران برای رسیدگی به لایحه نفت (معروف به لایحه گس-
گلشانیاناتشکیل شد. همین کمیسیون پيشنهاد ملی شدن صنعت نفت را در
اسفند ۱۳۲۹ به مجلس ارائه داد.
سرانجام با تلاش های دکتر مصدق و همراهان وی , ماده واحده ملی شدن
صنعت نفت در روز ۲۶ اسفند ماه سال ۱۳۲۹ در مجلس شورای ملی مطرح و در
روز ۲۹ اسفندماه همان سال به تصویب رسید.
ی رهب نو es
Lh BO ee! رس لمت !رازن
میاه ONS Se de yO
خر را 2 @ اه
دام طلم Cea pr Ed os,
ee a ۲ }=
عدوت اث اف تيزم وببر ودار درتام ”
در متن پیشنهاد تصویب شده » آمده بود: . ساس ررك مر
"به نام سعادت ملت ایران و بهمنظور کمک به تأمین صلح ilar امضاکنندگان
ذیل پیشنهاد مینمائیم که صنعت تفت ایران در تمام مناطق کشور بدون استتا
ملی اعلام شود یعنی تمام عملیات اکتشاف استخراج و بهرهبرداری در دست
دولت قرار كيرد. "
مجلس سنا نيز اين يبشنهاد را در 749 اسفند 17179 تصويب كرد و ييشنهاد به
قانون تبديل شد.
