محله نیوساید اهواز

صفحه 1:


صفحه 2:


صفحه 3:


صفحه 4:
کوی فدائیان اسلام یا همان نیوساید یکی از محلات بالاشهری نسبتا قدیمی اهواز در ساحل شرقی رود کارون می‌باشد. این منطقه متعلق به شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب بود و بیشتر این منطقه را خانه‌های ویلایی نسبتاً بزرگ شرکتی پر کرده ولی در ‎ul‏ ادارات» مراکز مهم دولتی و خصوصی, درمانگاه» انواع سالن‌ها و زمین‌های ورزشی, چند سالن غذاخوری کتابخانه بزرگ» ویدیوکلوب و ... قرار دارد که مکان مناسبی را برای زندگی اشخاص فراهم می‌کند. این نکته را هم در نظر داشته باشید که اگر نیوسایت منطقه شرکتی نبود و شخصی بود, قيمت‌های بالایی برای هر متر و يا هر خانه در نظر گرفته می‌شد. تاریخچة معماری صنعت نفت در متاطق نفتخیز جتوب: منازل و سایر ساختمان ها درآن زمان استاندارد مدون و مشخصی نداشتند و به دلیل کمبود وسایل نقلیه سعی می شد از مواد و مصالح طبیعی منطقه که سنگ وگچ 1054 .استفاده شود 

صفحه 5:
پس از مدتی به دلیل ادامه و گسترش عملیات اکتشافی و طبعا ورود تعدادی کارشناس خارجی, نیاز به واحدهای مسکونی و اداری بنشتز: کاملا محسوس بود ولى تفكر اصلى غالب بر مسخولین وقت (عملیات اکتشاف, حفاری و بهره برداری) مجالی برای مسائل رفاهی کارکنان باقی نمی گذاشت. به هر حال علی رغم احداث چندین ساختمان: هنوز تمامی کارگران بومی و تعدادی از کارشناسان و کارمندان رده پائین وو چادز بستز قن بزدندد اما حدریجا با افرایش:داهتة: فعالیت: هاز لزوم خانه سازی و راهسازی به صورت نامحدود اجتناب ناپذیر شد و از آنجا که شرکت نفت در آن زمان فاقد اداره و هر گونه تشکیلات دیگر در خصوص خانه سازی بود, لذا ساخت چندین باب ساختمان را به پیمانکاران محلی واگذار نمود. طبق شواهد و قراین موثق مبتنی بر آنچه در پیش گفتار به آن اشاره شد. اولین پیمانکار که قرارداد خانه سازی با وی منعقد گردید فردی به نام "حاج محمد تقی هادی زاده" بود که در افواه .عمومی و شرکت, به "نفتی" معروف شده بود 

صفحه 6:
منازل صنعتكران در منطقه يشت برج مسجد سليمان. (1337 خورشيدي) 

صفحه 7:
منازل ويلابي لبنكله) شركت نفت ليران: و لنكليس ‎Ea er eae eae‏ 22111101011111 

صفحه 8:
ساختمان های اولیه شرکت نفت با سبك و سیاق معماری متداول ‎ul‏ زمان خوزستان دارای دیوارهای بسیار قطور از سنگ و لاشه و ملات گل یا مخلوطی از خاك و گج بود. در مواردی که دیوارها هم ترديك وابه عبازین دهنه دیوارها بنگ ‎sags‏ عموما ان سقف طاق زین استفاده عت شدو در غیر این متوزت با قرازدادن لوله های فولادی قطور با فواصل معینی روی دیوار ها و چیدن ورق های موجدار فلزی روی آنهاء نسبت به ايجاد سقف ساختمان اقدام می شد.درباره نوع اول طاق ضربی به دلیل محدودیت در ایجاد داربست و عدم ضرورت آن» سقف ها نسبتا کوتاه بود و در مورد دوم به دلیل جلوگیری از تبادل گرما از ‎YL‏ ‏به پایین سقف ها را بلند طراحی می کردند. در هر صورت پس از ايجاد سقف به ضخامت نسبتا زیادی خاك رس روی آن ريخته و پس از شیب بندی پشت بام با کاهگل اندود می شد. در این گونه ساخت و سازها که نسل اول ساختمان های مسکونی و اداری شرکت نفت بودند و عمدتاً در مسجد سلیمان احداث گردید, هیچ گونه اثری از معماری خاصی دیده نميشد, ءزیرا همان طور که در ابتدا به آن اشاره شد 

صفحه 9:
هدف ایجاد سرپناهی مطمئن و ثابت برای مسوولین وقت شرکت نفت در مرکز مناطق نفت خیز و سایر نواحی بود که بسیاری از این ساختمان ها تاکنون تخریب و نوسازی شده اند یا در شرف ویرانی هستند. البته ساخت اینگونه بناها مختص مسجد سلیمان نبود, بلکه تدریجا به ساير مناطق از جمله اهواز که در آن زمان به علت موقعیت سوق الجیشی عون مرکز تدارکات مسجد سلیمان و سایر مناطق نفت خیز شده بود سرایت کرد. در همین راستا چندین انبار و کارگاه در محله خرمکوشك برپا گردید. (اگر چه در مقاله حاضر به ساختمان سازی در مسجد سلیمان و اهواز اشاره شده است ولی باگشت و گذاری اندك در سایر مناطق درمی پابیم نحوه ساخت و ساز در تمامی نواحی به همین سبك و سیاق بوده است.) در تاريخ یکصد و اندی ساله عملیات ساختمانی که عمری همتراز با پیدایش نقت دارد می توان کلیه ساختمانهای اداری و مسکونی را به چهار دوره یا چهار نسل متفاوت از یکدیگر تقسیم نمود :بدون مرزبندی زمانی بین آ 

صفحه 10:
نسل اول: 2 در نسل اول كه ساختمان ها عجولانه جايكزين جادر هاى صحرايى شده بودندء علاوه براينكه هيج كونه سبك معمارى در آنها مشاهده نمى شد از استحكام كافى نيز برخوردار نبودند و تجهیزات رفاهی در آنها وجود نداشت, فقط در بعضی ادارات و منازل جهت تهویه هوا بادبزن های بزرگی از برزنت, حصیر يا ترکیبی از هر دو تهیه و در فاصله معینی به سقف ساختمان آویزان می شد و طنابی را به قسمت تحتانی و وسط آنها متصل نموده و مستخدمی در امتداد طناب ایستاده با کشیدن و رها نمودن منظم این بادبزن» هوای گرم و طاقت فرسای محیط را قابل تحمل می نمود. البته در مراحل بعدی ساختمان سازی جهت قلبه بیشتر بر گرمای تابستان ایجاد و احداث زیرزمین با الهام گرفتن از سرداب های دزفول و شوشتر در دستور کار معماران قرار گرفت که آثار و بقاياي آن را می توان در چند ساختمان .با قیمانده مسجد سلیمان مشاهده نمود 

صفحه 11:
نمليي از منازل ۳-۹3 0 

صفحه 12:
نسل دوم: 2 در نسل دوم با دوره بعدی ساختیان سازی: نگاه مسقولان به مسکن سرفا ایجاد.سرپناه نبود و سعی شد هنر معماری و ظرافت در طراحی و ساخت منازل دیده شود. در این دوره ایتدا آهك و سپس سیمان پرتلند به كمك سایر مصالح ساختمانی آمد و حاصل کار بسیار دلپذیرتر از نسل قبل از خود شد. در بسیاری از اين بناها ردپایی از معماران اصفهانی دیده می شود. سنگ نماهای ساختمانی صیقل خورده درب های تمام چوب با کنده کاری و در بعضی از قسمت های ساختمان آثاری از گچبری 53 سفف و دیوارها دیده من شد- این عنازل که محضوس رسا بو مديران خارجن شرکت نفت در مسجد سلیمان بود: به گله شهرت یافتند: از دیگر خصوصیات دیگر این گونه اماکن پوشش ایوانی در جلو ساختمان و قسمت های دیگر آن بود که در معرض مستقیم تابش آفتاب قرار داشت. از تجهیزات رفاهی قابل توجه جدید در اين منازل یخچال های نفتی بود که به تازگی وارد مناطق نفتخیز .(مسجد سلیمان) شده بود 

صفحه 13:
در اواخر این دوره راه آندازی نیروگاه برق تمبی و تأسیسات ‎Ls ‘lal‏ ۳۳ (با فاصله زمانی جند ساله) تتروى الكتويكى وات لوله کشی به منازل [۱ tee here apre ein Des ED pee enee Nin OP ‏ا‎ ee ee eres Ceo rare etre ee eB nec ‏.استفاده قرار مي گرفت‎ 

صفحه 14:
درردوزه سوم به توا زاب گسبویتن عطلیات اقیخاف وآنسحرام تقت:و افزانش جولبد و حقویت بنبه مالی: سازماندهین جدیدی :در تشکیلات آدازی صورت گرفت ایجاد شد و بخش ساختمان ‎(CONSTRUCTION)‏ ‏در این مقطع که می نوان آن را دوره سوم نامید, انبوه سازی منازل کارگری و کارمندی در تمامی مناطق در دستور کار قرار گرفت. هر چند محور و ملاك ساخت و ساز در اين مقاله تواحی مسجد سلیمان و اهواز در نظر گرفته شده است ولی با اندکی تحص در اقصی تقاط مناملق نقت. فیز جنوب و نگاهی کوتاه به نوع ساختمان هاء مصالخ به کار رفتهء شکل ظاهری و بالاخره نوع معماری آنهاء در می یابیم همه با اندك فاصله زمانی از بکدیگر و تقریبا ‎dios‏ ذوره خاض وبايك سياست و عدیریت متفر کز ساعنه سنده اند اين دورد [دوره تتتوم) که ‎Vole‏ ترین زمان را ‎ai‏ خود.احتضاض مي دهد از نظر تعداد منازل ساخته شده و سایر اماکن عمومی مانند مجتمع های آموزشتی, ادازیه زفاهی: دزماگاهن وند: بر رکورد دار هن .باشد 

صفحه 15:
در این سناقت:و:سازهاه معمازق ستتّی جاق ودرا نه مهندسی داده تقریبا بام تمام ساختمان های اداری و منازل کارگری و کارمندی از حالت سنتی خود خارج و سقف کاذب و شیروانی فلزی جایگزین آن شد. اين كونه ساختمان ها که در تیب های:متفاوت: ساخته: شنده بود يك هدف اساسی خاص را در طراحی خود دنبال می کردند و آن در امان بودن از تابش نور مستقیم و عمودی خورشید در تابستان طاقت فرسای خوزستان بوده است. هر چند که در زمستان ها نیز در مقابل نزولات آسمانی که بعضاً به صورت رگبار ظاهر می شد, ساختمان را مانند چتری محافظت می نمود. ۴ از نظر فنی هم امتیازاتی را می توان به آن داد از جمله بخشی از تأسیسات خانه مانند سیم کشی برق و بعضاً لوله کشی آب بر روی سقف کاذب و زیر شیروانی نصب می شد. 53 این نشتیستم در:دو طرف ساختمان و زیر شبروانی در بنچه .هایی جهت تهویه فضای بالای سقف کاذب تعبیه شده است 

صفحه 16:
> مان جود بهره می برد. ‎ls ey‏ تر عمق ديوار شرار گرفته ب2 طوری که حداقل گرما به داخل نفوذ می کرد. در موقع باز بودن آن, فضایی از داخل اتاق ها اشغال نکرده و مشکلی برای ساکنین ایجاد نمی کرد.در سالن هاي پذیرایی» شومینه زیبا و گچبری ساده پیرامون آن و آجر کاري نسوز در داخل آن از تجربه معماران و مهندسان آن دوره حکایت داشت. دودکش شومینه در عمق دیوار به بالای ساختمان هدایت شده و با ارتفاع حدود دو متر از شیروانی به صورت آجرکاری نمایان مي شد که بعد از سالیان بسیار به رغم استفاده نکردن از شومینه همچنان برقرار است.بسیاری از کارشناسان "سیویل" اين نوع معماری را الهام گرفته از منازل قدیمی در انگلستان می دانند, با اين تفاوت که کاریرد 

صفحه 17:
فضای داخلی ساختمان نیز با خانه های سنتی ایرانی که دارای اندرونی و بیرونی بوده اند, تفاوت اساسی داشت. آنچه مسلم است با توجه به اشراف کامل مسئولین خارجی به ویژه انگلیسی ها بر امور کلیدی و ارکان صنعت تفت, همه ساخت و سازها با طراحی و نظارت آنها صورت می گرفت. خیابان بتدی و ایجاد معابر در بخش های مختلف مسکوتی و اداری تبز با همان نبك و سباق ازوپایی است: کوی نیوسایت (فداییان اسلام) در اهواز نمونه بارز اين گونه معماری است. در محوطه «خرم کوشك» که ساختمان ها از قدمت و پیشینه بالاتری برخوردارند. ساختمان ها بدون سقف کاذب و شیروانی بوده و نکته قابل توجه اين است که تعدادی از فتازل شنت روابظ عنومی دارای‌آبادگیز انتنت. با توجه به اینکه تعبیه این گونه بادگیرها مختص منازل در مناطق کویری ‎alae jlo‏ نتتهر‌یزد ‎«cual‏ طراخی و نفاخت این تقداد خانه زا .می توان به معماران یزدی نسبت داد 

صفحه 18:
منال كلرمندي شرکت نفت در خرمکوشك. لهواز (1351 خورشيدى) 

صفحه 19:
مسوولان مربوطه ر به ازل بیشتری در سطح شهر شدند. اين در حالی بود که منازل شرکتی نواحی دیگر مانند هفتکل و مسجد سلیمان به دلیل تخلیه و نداشتن متقاضی شرکتی در اختیار ادارات و بعضا افراد متفرقه قرار گرفت. در این مقطع از زمان» فعالیت های اداره ساختمان بیشتر معطوف به احداث, نوسازی و توسعه اماکن رفاهی عمومی, اداری؛ بهداشتی و آموزشی در منطقه اهواز بود, به طوری که باشگاه نفت کارمندان در باغ خرمکوشك, تخریب و به جای آن ساختمان نوبنیاد روابط عمومی شرکت ملی مناطق نفت خیز احداث شد.همچنین باشگاه اهواز در منطقه مسکونی کارون و باشگاه گلف در بالای تیه ای مشرف به جاده ماهشهر راه اندازی شد. باشگاه ساحل که قبل از آن به قایقرانی معروف بود, به ساختمان کنوني خود منتقل شد و 

صفحه 20:
منازل معروف به بیست فوتی ها در كنار كتاب هاى رسمى تاريخ نفت که به بازگویی» تشریح و تحلیل پیشینه این صنعت و بررسی حوادث و وقایع مهم و سرنوشت ساز آن می پردازد» بخش مهمي از اتقافات را باید در لابه لای خاطرات کارکنان صنعت نفت جستجو کرد. اين افراد در حقیقت تاریخ زنده صنعت نفت به شمار می روند و اهميت اين خاطره ها به عنوان تاريخ شفاهی, آن است که به مسائل عامترى مي بردازد كه كمتر مورد توجه تاريخ نوشته هاى رسمى قرار كرفته است. به عبارتي از اين رهكذر ناكفته ها و كوشه هاى تاريك بسياري در تاريخ باز مى شود. آقاى محمدرضا دادكرء همكار با ذوق و اهل قلم كه روزكار كودكى خويش را در خانه هاى سازمانى شركت نفت در مسجدسلیمان سپری کرده است, خاطره هاى خود را از زندكى كاركنان صنعت نفت در دهه 1340 خورشيدي (1960م) در قالب خاطره داستان هاى زيبايى تحت عنوان «بيست فوتى ها» به دست جاب سيرده كه اشاره به بخش هايي از آن خالي :از لطف نيست 

صفحه 21:
در آن زمان شرکت سه نوع منزل سازمانی برای کارگران ساخته بود كه به ترتيب اهميت عبارت بؤدند از: تؤع ذرجه اول: منازل سه اتاقی؛ نوع درجه دوم, منازل دو اتاقی؛ نوع درجه سوم: منازل بیست فوتی شامل دو اتاق و هر اتاق به مساحت 0 فوت مربع بودند. نوع اول و دوم همان منازل معروف به«سی برنج» بود که به کارگران باسابقه, استادکاران و ارشدها تعلق داشت. این منازل از سنگ ساخته شده و دارای سقف ‎silo sats‏ حیاطء حمام» توالت و بخاری گازسوز بود. اغلب این منازل, علاوه بر حیاط سنگفرش شده, باغچه ای هم در پشت ساختمان داشت: از این نوع.متازل مسکونی بیشتر در نواحن نفتون؛ چشمه علی, انبار خوراکی (کولرشاپ) و ... ساخته و تحویل کارکنان شده بود. نوع سوم, که ابتدایی ترین و ساده ترین نوع منازل سازمانی بود در منطقه کلگه, چشمه علی, مال کریم و نفتك قرار داشت. در ناحیه پشت برج, نوع کوچکتر آن یعنی ده فوتی .(جمعاً برای دو اتاق) برای مجردها درنظرگرفنه شده بود 

صفحه 22:
00000 0 LON FF BaraC Dever ‏سلیمان. معروف به 20 قوتي ها (1292 خورشیدی)‎ 

صفحه 23:
منطقه بیست فوتی ها کلاً از هشت ساختمان هفت واحدی (لين) تشکیل می شد. یعنی دو ردیف چهارتایی موازی به صورت شرقی و غربی که پا در خاك سفت و چغر مسجدسلیمان فرو کرده بودند. چهار واحد شرقی که به سمت باشگاه کاوه بودند هر کدام هفت خانواده و چهار لین غربی که به سمت دره حسین قصاب قرار داشتند. هر کدام 6 خانواده را در خود جای داده بودند. علت اینکه ‎sla gil‏ غربی يك باب خانه کمتر داشتند اين بود كه شركت براى پخت ویز نان و غذای خانواده ها و استحمام و خشك کردن لباس های آنهاء نبش هر کدام از لين های غربی را به «بخاری» (پخار در زبان محلی با ضمه حرف پ) یا مطبخ اختصاص داده و عملاً چهار باب خانه را حذف کرده بود. در یکی از اتاق های بخار يك حمامك کوتاه بیست سانتی وجود داشت که اهالی پس از به جوش آوردن سطل های بزرگ به وسیله اجاق هاء با آویزان کردن یك پرده با چاذرشب به دور حمامك و دو طرف ورودی آن و گماردن یکی از اعضای خانواده به عنوان دیده بان استحمام می کردند, برای شستشوی لباس .ها هم از همان حمامک استفاده می شد 

صفحه 24:
هاون سردو اني موادت يك منبع فلزی مکعبی روی نى تعبيه شده بود كه آب مصرفی ارسالى از مخازن بالاى كوه جشمه علی را در خود جاى مى داد و به مصرف منازل سازمانى مى رساند. هيجيك از منازل بيست فوتى جيزى به نام حياط نداشتء ولى هر كاركر به فراخور بودجه و سليقه خود حفاظ هایی از چوب» ورق گالوانیزه يا پلیت, حصير و غيره ساخته بود كه جون موقت و کوتاه بودند استتاری به وجود نمی آوردند. در منازل بیست فوتی خانواده هایی 10 تا 16 نفره بودند که در این دو اتاق زندگی می کردند. (نشریه مشعل- بیست فوتی هاء محمدرضا دادگر) 

صفحه 25:
0 

صفحه 26:
برسى ستکلات پیوساند به طور کلی مجموغه نیوساید نسبت به سایر مناطق اهواز از اوضاع بسیار مطلوبی برخوردار است اما با این وجود مشکلاتی هر چند کم و کوچک هم دارد که میتوان با برطرف کردن انها امی موثر در جهت بهتر شدن و بیشتر شدن آسایش ساکنان این مجموعه برداشت. در ادامه به این مشکلات اشاره فیکنیم؛ در قسمت انتهایی نیوساید جنب اداره گاز مکانی که به سیل بند معروف است محلی برای تجمع آب فاضلاب و راکد شده و به تبع آن برای انتشار بوی بسیار نامطبوع و انواع میکروب ها و آلودگی ها وهمچنین موجوداتی همچون قورباغه و انواع خشرات معیطی مناسب. شته است که,مینوان با رسینگی و ساخت محیطی مناسب و سرپوشیده از انتشار الودگی ها و .بوی نامطبوع برای محیط اطراف آن جلوگیری کرد 

صفحه 27:


صفحه 28:
همچنین روبروی این قسمت,جوبی عریض و طولانی نیز می باشد که منشا آن اب ‎sla‏ فاظلاب است که میتوان با پوشش .روی آن از انتشار آلودگی ها به اطراف جلوگیری کرد 

صفحه 29:


صفحه 30:


صفحه 31:


صفحه 32:
در نزدیکی همان محیط فاظلاب زمینی با متراژ بالا و بدون استفاده قرار گرفته که میتوان به بهترین شکل از آن استفاده شود. می توان از آن در جهت رفع کمبود کاربری هایی که ساکنان دارند .استفاده شود 

صفحه 33:


صفحه 34:


صفحه 35:


صفحه 36:
جوب هایی که در پیاده رو ها هستند همگی رو باز می باشند که میتوان با ایجاد پوشش روی انها علاوه بر ایجاد ظاهر بهتر از خطراتی همچون افتادن کودکان و یا بالا آمدن فاظلاب جلوگیری 7 

صفحه 37:


صفحه 38:
بسیاری از خانه ها برای پوشش دیوار حیاط از ورقه های فلزی و فنس استفاده کردند که ظاهر چندان مطلوبی ندارد و میتوان با استفاده از یک نوع مصالح هماهنگ برای پوشش دیوار حیاط خانه ها .ظاهر بهتری را ایجاد کر 

صفحه 39:
el: Be ey ee ry Bye yee) NU ‏ار‎ ‎ENE en a IAS Rar ress OR pn ay) ‏0م‎ 003 Se eer ‏ا لا لل‎ eS ane ey 030 3 ‏ها ل‎ RAMA VE ‏لات‎ eerie Condition in the Oil Industry in Iransniygolowoli Syulwl— BUSTIN cme) Merv pce IN La eve, - 4a,,u5 Abadan Today Published, .100 5 83slz o,law ‏ا رت‎ mr - ‏منتشر شده توسط‎ ANSE ‏كد رت‎ a ایران ‎aN SECTS SU,‏ الل ا 0 ‎Pd‏ م ا ار كك .امروزء تتهران هیرمند ‎PE Fag‏ ااا ين الك ب ال 10 1 مر .تهران سايه هور ‏ا 6 ترا رت( ‎Babies ‏رک‎