صفحه 1:
FF 27 772 2 2 2 7
مدل توليد علم دینی =
۳ ۰ 7
ارائهدهنده: مرتضی خادمی
با همکاری: سعیده باقری
٩۸ بهار
see
صفحه 2:
صفحه 3:
مقدمه
1777۳۲۳۲۲۷۲۷۷۷۱۷
عذرخواهی !
٠ معرفی جناب آقای دکتر ایمان (استاد تمام دانشگاه شیراز)
0 محدوده موضوع
اهميت موضوع
wwe
صفحه 4:
ا كا | 3۶
معرفی سلسله مراتب معرفتی
صفحه 5:
معرفی سلسله مراتب معرفتی
wwe
صفحه 6:
ویژگی های مدل
براساس اصل ضرورت نزول معرفت
استفاده از چهار منبع مشهور فقهی
سازگار با تجربه بشری در تولید علم
پوشش کاستیهای مدلهای قبلی
" سازگار با بیانات حجج الاسلام و المسلین خسرویناه و 77
مير باقرى بازگشت
0
00
0
00
ل
ate
صفحه 7:
ال ست ست ست ست ست ست ست ست مس
" مسائل كلى وجود: عدم و ماهيت (هستى, نيستى و جيستى» و
77 اقسام هستى: تقسيم به عينى يا ذهنى؛ واجب يا ممكنء حادث یا Bs
قدیم واحد يا کثین جوهر و عرض. قوه و فعل. علت و معلول
قوانين حاکم پر هستی: قانون علیت. قانون سنخیت علت و
معلول. اصل ضرورت. تقدم و تاخر
see
صفحه 8:
عناصر اصلی معرفت فلسفی
طبقات یا عوللم هستی: عللم طبیعت. عللممثال. عللم عقول. عالم
الوهیت يا لاهوت
رابطه عللم طبیعت با عوللم مافوق خود: سیر نزولی از لاهوت تا
ناسوت و سیر صعودی از ناسوت تا لاهوت (معاد)
وحدت و کثرت. زمان و مکان؛ اختیار و آگاهی
هستیشناسی. علمشناسی و نفسشناسی
wwe
صفحه 9:
عناصر اصلی معرفت پارادایمی
sO ۵"
95
300
تعريف يا ادايم
تا را
و ماه اسان
ار علم
wwe
صفحه 10:
تعريف بارادايم م
» هويت تئوری مسير حركت و
بساكم در
نكى استفاده از ابزارهاى تحقيق را مشخص میکند.
0
PP
۶ پارادايم گفتارهای منطقی است که در ارتباط gad Ge اندیشمندان توسط
اجتماعات علمی به عنوان هدایتگر تحقیقات علمی پذیرفته شده است.
OG
پيشنهاد فلسفه ارلئه میشود. در پارادايمها؛ زیربنای فلسفی نظریات علمی
که مربوط به هستیشناسی و معرفتشناسی آنهاست. ارائه میگردد.
a
_
1 بارادايم يك مدل منطقى است که در آن پیشفرضهای علم براساس
a
=
0
0
صفحه 11:
تعریف پارادایم
٠ پارادلیم یا چارچوب مرجع یا الگوی مفهومی مشتمل است بر مفروضات کلی
ic مفاهیم و روشها و فنون کاربرد آنها که اعضای یک جامعه علمی
آنها را میپذیرند و به آن رفتار میکنند.
٠ پارادایم را میتوان مجموعهای از باورها و پیشفرضهای بنیادی تصور کرد
ل دام و روشنامی ی یبود
پارادليم معیارهای مجاز علم و پژوهش را درون علمی که ناظر ن است و به
هدایت آن مشغول است تعیین میکند. همچنین بین دانشمندان مشغول در یک
حیطه علمی ارتباط برقرار نموده. آنان را هماهنگ و هدایت می کند.
wees
صفحه 12:
ماهیت واقعیت
ae
" مستقل يا وابسته به انسان؟
عينى یا ذهنی؟
٠ قابل بررسی داخل یا خارج از اراده انسان؟
شناخت با روشهای کمی يا کیفی؟
wwe
صفحه 13:
ماهبت انسان
" اراده آزاد و مستقل یا تسلیم شرایط و جبر؟
تجربه گرا است یا واکنش گرا؟
کدامیک: Kite انتخاب گر اجتماعی. خلاق. زیباپسند؟
ذاتاً كرايش به نیکیها دارد و یا پلیدیها؟
2 ذاتاً خوب است یا بد؟
wwe
صفحه 14:
ماهیت علم
" از روش عقلی بدست میآید یا نقلی؟
ی قیاسی بر آن حاکم است يا منطق استدلالی؟
از روشهای کمی بدست میآید یا روشهای کیفی؟
ae
" حصولی است يا حضوری؟
٠ ملاک تمایز با غیرعلم چیست؟
wwe
صفحه 15:
عناصر اصلی معرفت علمی
۲
wwe
صفحه 16:
هدف از تحقبقات علمی
توضیح و تفسیر واقعیت
یافتن پاسخ برای پرسشهای پیرامون موضوعات و پدیدهها (واقعیات)
ایجاد بهبود و پیشرفت در زندگی انسانها
a
2 ی ..
wwe
صفحه 17:
i
a Sa
GO < <<»
1 بر اه 00 5 a 5
" تئورى را میتوان چارچوب نظری منطقی دانست که محقق جهت ر...
درک ا 0 ل
" در توری نگرشی به هستی و چگونگی آشکار نمودن پیچیدگیهای 7
آن ارائه میشود.
تلوریها در تحقیقات نقش هدایتگری و راهنمایی را در عبور از مسیر
بکارگیری روشهای مناسب در طول تحقیق بر عهده دارند.
see
صفحه 18:
a
روس
" ۳" " <<
در هر تئوری ابزار یا روشهلیی وجود دایند که جهت جمعآوری و
تحلیل اطلاعات بکار گرفته میشوند که اصطلاحاً آنها را روشهای
تحقیق مینامند.
انواع روشهای تحقیق
| از منظر روش: کمی و کیفی
" از منظر هدف: اکتشافی. توصیفی و کاربردی
٠ از منظر استراتژی: پیمایشی. آزمایشی. اسنادی. تاریخی و مطالعه موردی
باركدت
wwe
صفحه 19:
مدل و واقعيت
cc
مثالى از يك مدل (در حوزه علوم سیاسی)
ولایت فقیه
مثالی از واقعیت
. نظام اجتماعی ایران
wwe
صفحه 20:
1
سلسله نظامهاى معرفتى مطرح در جهان 3#
SSS
wwe
صفحه 21:
نظام اثباتی
SSS
اثباتگرلیی در علوم انسانی, متعلق به تفکر فلسفی آغاز قرن نوزدهم است كه به
واسطه اگوست کنت (۱۷۹۷-۱۸۵۷) پایهگذاری گردید و اندیشمندان دیگری مانند
امیل دورکیهام (۱۸۵۸-۱۹۱۷) ن را بسط و گسترش دادند. در اين رويكرد با
بکارگیری نگرشها و روشهای علوم طبیعی.به طراحی و انجام تحقیقات علوم
انسانی پراساس روشهای کمی افدام میخود. علوم انسای به مله مصموعه
سازمانیافتهای از روشهایی است که درصدد ترکیب منطق قياس با مشاهدات
تجربی دقیق از رفتار فردی است برای کشف و تائید قوانین علی احتمالی برای
پیشبینی الگوهای عمومی از رفتار انسان است.
wee
صفحه 22:
٠ دیدگاه نظام اثباتی به عناصر اصلی معرفت پارادایه
_
i
٠ دیدگاه نظام اثباتی به عناصر اصلی معرفت عله |
>
_
oe
صفحه 23:
اا
دیدگاه نظام اثباتی به عناصر اصلی معرفت فلسفنی a
سس
oo هد Ge لط
2
2
2
صفحه 24:
17
دیدگاه نظام اثباتی به عناصر اصلی معرفت پار ادایمی 8۳
»<< <«<« _ عصظ-
ماهیت واقعیت
بات اسان
3 eee
صفحه 25:
ماهبت واقعیت at
در اين ديدكاه؛ واقعیت اجتماعی به عنوان چیزی که بتوان بواسطه
حواس درک کرد. تعریف میگردد.
واقعیت اجتماعی خارج از شعور و آگاهی انسان قرار دارد و کاملا ۳
عینی و نظام یافته و الگومند است و به وسیله قوانین طبیعی غیرقابل
بر اداره مین ود
واقعیت بر اساس قوانین عام مبتنی بر رولبط علی احتمالی (اعتبار ۴
قانون به صحت آن در رابطه با اکثر مردم مربوط است) اداره میشود. بي
صفحه 26:
ماهيت واقعيت
SSS
Et) cass علی احتمالی به مترله شناحت واقعیت و پشبینی
رویدادها است.
واقعیت مجرد. عینی. یک وجهی. منظم و بر طبق الگو است.
رافع ار از دراد رحرد دار و باید کشف شود
رافه نایبت ( و در طول مان ده ی کت
wee
صفحه 27:
ماهبت انسان
0 انسان منفعت طلب. لذت جو و منطقی است.
ve Ue ع Be feat Spies)
هار اسان ری فان و داتان CS eels Cee
واقعیت قابل قبول.
٠ انسان از جبر اجتماعی و محیط پییامونی تاثیر میپذیرد.
wwe
صفحه 28:
ماهبت انسان
" " " " " <" <<
9 رفتار انسانها را فوانن علی احتمالی تس میک
wy رفار اسان رام توان از طری روط علی ملاع
و کتترل کرد.
wy راما برونی بر ان تشر مر oh) ل
مرک راما مس رات متا را مر کر
ki
wees
صفحه 29:
i
= ماهیت ملم
٠ علم معرفتی است که به طریق سازمانیافته و قابل دفاع در اجتماعات اندیشمندان
بدست مىآيد و توانمندى ورود به واقعيت و تغيير آن با خطاى كم را ذارد. 7
شناعت علمی توسط مردم عادی تولید نمیشود و صرفاً توسط کارشناسان: نخبكان و
محققين ارائه و كسترش مىيابد. 7
۵ حل از از آرزشهای شحعي انس و Se ees a
755 غیرعلم به کلیه معرفتهای عامینه میتی بر شعور عاميانه اطلاق می شود. معرفت غیرعلمی ٠
ازبی سازمانی و تعارضات منطقی برخوردار است (مانند افسانه مذهپ. طالعبینی و
77۳ تجربیات شخصی) و بنابرلین قلبل اطمینان در فرایند تصمیمسازی نمیباشد. لين معرفت
توسط توده مردم تولید میگردد و باید توسط معرفت علمی مهار گردد.
صفحه 30:
اا
دیدگاه نظام اثباتی به عناصر اصلی معرفت علمی ی
ال ست ست ست ست ست ست ست ست مس
2 دنا ات
0-00 0
۲ دش
nt
wwe
صفحه 31:
ل
دیدگاه نظام اثباتی به عناصر اصلی معرفت علمی 8#
هدف از تحقیقات علمی
" محور تحقیقات علمی رفتارهای خارجی و قابل مشاهده میباشد.
مطالعه و شناسایی وقایع اجتماعی از طریق ارتباط درونی آنها
" کشف و تبیین قوانین علی احتمالی عام
كشف و مستند كردن قوانين حاکم بر رفتار انسان
کنترل محیط فیزیکی و اجتماعی
" پیشبینی و کنترل آینده و رفتار انسانها
wwe
صفحه 32:
اا
دیدگاه نظام اثباتی به عناصر اصلی معرفت علمی ی
7 eS
روس
' مبتنى بر مشاهده سيستماتيك و منطق قياس
مبتنی بر رویکرد کمی
" استفاده از اندازهگیریهای آماری و آزمونها
عدم دخالت ارزشها و آرمانهای محقق در جمعآوری دادهها
" استفاده از آزمایشهای کنترلشده و رویههای قابل تکرار
0
" تثورى
بعنوان مثال در حوزه علوم سیاسی نظریه لیبرالیسم که a
دموکراسی از آن استخراج شده است.
See
صفحه 33:
نظام تفسيرى
روششناسی تفسیری در علوم انسانی به نحوی به مباحث نظری
ا ل ۱۱۳ ۱۸۱۶ مربوط ات که
تمليز بين علوم انسانی از علوم طبیعی و مطالعه کنش اجتماعی
در علوم انسانی اعتقاد دارد. این رویکرد یک تحلیل منسجم و
سازمانبافته از کنشس اما مات و همچین فهم و تفسیر
این نکته که چگونه مردم دنیای اجتماعی خودشان را خلق میکنند و
به آن معنا میبخشند.
wwe
صفحه 34:
نظام تفسيرى
٠ دیدگاه نظام تفسیری به عناصر اصلی معرفت فلسفه
٠ ديدكاه نظام تف ue eee ی هت اد
pals a SK سا فت
wwe
صفحه 35:
aA
a دید گاه نظام تفسیری به عناصر اصلی معرفت فلسفنی
ال ست ست ست ست ست ست ست ست مس
لط Ge هد لذ
ه.
2
2
صفحه 36:
اا
ديدكاه نظام تفسيرى به عناصر اصلى معرفت بارادايمى88
و سای وا
و اه
ماهيت علم
wwe
صفحه 37:
ماهيت واقعيت
ال ست ست ست ست ست ست ست ست لسع
واقعيت وجود خارجى ندارد و مجرد نيست.
واقعيت جندكانه و متكثر است.
واقعيت تفسیری» تعبیری» سازه و استنباطی است.
واقعیت در درون ذهن انسان شکل گرفته است.
واقعیت مقولهای نسبی, قابل تغییر و سیال است.
رفتار خارجی انسانها یک معنای غیرمستقیم و مبهم از واقعیت است.
wwe
صفحه 38:
ماهيت واقعيت
نیای اجتماعی بر خلاف دنیای فیزیکی, خارج و مستقل از آگاهی
اسان وود شار
نله که متقان نا ان را كنك كد
هويت واقعيت؛ به تعريفى كه مردم به آن مىدهند بستكى دارد و
توضيح آن صرفاً از زاويه ديد آنها امكانيذير است.
فرد و واقعیت قلبل تفکیک از یکدیگر نیستند. خود فرد بخشی از
واقعیت را تشکیل میدهد.
wwe
صفحه 39:
ماهبت انسان
177777772777777۳ .
۲ زنلدگی اجتماعی از کنش سابل معیدر انسانها حلن میسود.
اسان محط رام سرد وه کون ساعت و سار سای با مان دار
اسان آزاه آگاء و توانمندی علن دنبای اجتماعی خوه را دارد.
تور جوامع انسانی سیستم انعطافپذیری از معنا توسط مردم خلق میشود.
افعال انسانی تلبع جهانیبینی اجتماعی و ذهنی خاصی هستند و بدون نفوذ به
درون جهان افراد بنا کردن هیچ علم اجتماعی میسر نیست.
رفتار انسانها شاید منظم و با قاعده باشد اما از قبل تعیین شده که بايد
کشف شود. نیست.
باركدت
ا
صفحه 40:
%
ماهیت ملم
شعور عامیلنه میتولند مبنای شناخت. درک ی
و زندگی اجتماعی قرار گیرد.
eee es سر
درک و فهمیدن شعور عامیلنه بسیار حیاتی است چراکه شامل معانی
رفتار افراد و کنش اجتماعی است.
قوانین علمی به تنهایی پاسخگوی نیازهای زندگی روزمره انسان 7۳
oe
صفحه 41:
اا
دید گاه نظام تفسیری به عناصر اصلی معرفت علمی ی
ال ست ست ست ست ست ست ست ست مس
wwe
صفحه 42:
ل
دید گاه نظام تفسیری به عناصر اصلی معرفت علمی ی
هدف از تحقیقات علمی
" درک یا فهم زندگی اجتماعی و کشف معنای اجتماعی است که مردم به
زندگی خویش میدهند.
" محور تحقیقات علمی معنای ذهنی مردم است که با کنشهای آنها پیوند
وه
تحقیقات ارزش ابزاری مستقیم ندارند.
wwe
صفحه 43:
ل
دید گاه نظام تفسیری به عناصر اصلی معرفت علمی ی
روس
بر مشاهدات مشارکتی پایهگذاری میشود. 1
7 تحقیقات بیشتر اکتشافی است.
بر رویکرد کیفی و استقرائی مبتنی است. 7
. به توصيف يديدهها مىيردازد (ماهيتاً توصيفى است.) 71
امکان پژوهش فارغ از ارزش وجود ندارد (پژوهشگر نقش مهمی دارد.)
« از مصاحبههای عمیق و مطالعات موردی استفاده میشود. _
" تلوری 7
بعنوان مثال: لوری معنا (هرمنوتیک) ؟ =
صفحه 44:
نظام انتقادى
م rr
سی به عقاید کارل مارکس (۱۸۱۸-۱۸۸۳
زیگموند فروید (۱۸۵۱-۱۹۳۹) مربوط میشود. رویکردهای
انتقادی تاکید میکنند که علوم اجتماعی در تحقیقات.
فرایندی انتقادی دارند. انتقادگرایان بعد از نقد و بررسی
واقعیت. با توسل به مفاهیم فلسفی از قبیل آزادی. حقیقت.
برابری و عدالت در پی ایجاد تحول اساسی در آن هستند.
wwe
صفحه 45:
" دیدگاه نظام انتقادی به عناصر اصلی معرفت پارادایه
2
=
ع
٠ ديدكاه نظام ااغادی ۰ تا ام ل تاه 0
ل
ا
ع
صفحه 46:
aA
a دید گاه نظام انتقادی به عناصر اصلی معرفت فلسفی
ال ست ست ست ست ست ست ست ست مس
لط Ge هد لذ
ه.
2
2
صفحه 47:
aA
AP coslot دیدگاه نظام انتقادی به عناصر اصلی معرفت پا
ال ست ست ست ست ست ست ست ست مس
اك
لاحم =e
و اه انان
25258 علم
wwe
صفحه 48:
1
ٍِ
3
واقعیت به واسطه مردم نه طبیعت خلق میشود.
واقعیت براساس تضاد و تعارض مبتنی است.
بین واقعیت و ظاهر تفاوت وجود دارد که ظاهر ن ملیه فریب و
نیرنگ است.
oe
واقعيت اجتماعی در زمان پیچیده شده است و تمسک به ظاهر آن
کاذب و مصنوعی است.
wwe
صفحه 49:
ماهيت واقعيت
واقعيت به واسطه ساختهاى غير قابل مشاهده. خلق مىشود.
است.
واقعیت سیال و پوی
" واقعیت لایههای متعددی دارد. پشت لایه ظاهری. ساختهای عمیق
یا مکانیزمهای غیرقابل مشاهده. وجود دارد.
واقعیت منعطف است و هالهای از عوامل اجتماعی, سیاسی. فرهنگی.
اقتصادی, اجتماعی و ... آن را احاطه کرده است.
wwe
صفحه 50:
= ماهبت انسان
17 ما ee Sle ee sl Ue Ul ع انان دارای
777 انسانها به واسطه شرایط و عوامل اجتماعی محدود میشوند و ٠
يكديكر را براساس توجيه شرايط موجود به خدمت مى كيرند.
انسانها با داشتن تواناییهای نهان و قدرت خلاقیت برتر در ایجاد
تغيبرات و قدرت انطباق با شرایط بین جبر و اختیار قرار دارند.
oe
صفحه 51:
ماهبت انسان
cy انسانها کرفتار محلودتهای فرهنگی و اجتماسی و
ادراکات خود هستند.
نه انسانها محبوس شبکهای از معانی اجتماعی, تواناییها و روابط
هستنك:
© انسانها میتوانند دنیای اجتماعی را تغییر دهند اما اغفال
(بیتوجهی). منزوی بودن و شرایط نامیدکننده در زندگی روزانه
اغلب در رسیدن و درک رویاهایشان مانع ایجاد میکند.
wwe
صفحه 52:
ماهیت ملم
ىه
٠ شعور عاميانه نوعى آگاهی کاذب است که مردم در پیروی از آن بر
ضد منافع واقعی خودشان, عمل میکنند.
" شناختی که با استفاده از تلوری, از سطح ظاهر به عمق توجه كنده
Cece
« علم عامل رهایی انسان و قدرتمندی اوست.
wee
صفحه 53:
اا
دیدگاه نظام انتقادی به عناصر اصلی معرفت علمی ی
هدف از تحقیقات علمب
روش
تثورى
wwe
صفحه 54:
اا
دیدگاه نظام انتقادی به عناصر اصلی معرفت علمی ی
سس »<<« شك
oo هدف از تحقیقات علمی
" توصیف. نقد و بررسی واقعیت به منظور ایجاد دگرگونی بنیادی
انتقاد از روابط اجتماعی به منظور ایجاد تحول
" کمک به افراد برای تغییر جهان برای (به نفع) خودشان
قدرتمند ساختن افراده مخصوصا افراد ضعیفتر
wwe
صفحه 55:
اا
دیدگاه نظام انتقادی به عناصر اصلی معرفت علمی ی
7 ۳
رد
3
مستلزم گفتمان بین پژوهشگر و آزمودنیهای پژوهش است.
مبتنی بر گفتگویی دیالکتیک است.
" از مشاهده مشارکتی. مصاحبه عمیق. گروههای کانون و پنلهای 77
دلفی استفاده میشود.
" تثورى
بعنوان مثال: تلوری تضاد
oo
صفحه 56:
مراجع
Social Research Methods, Qualitative and - 1
Quantitative Approaches- W. Lawrence Neuman-
University of Wisconsin at Whitewater
: رویکرد تطبیقی به
كثر حسن ذانابى فرد- دانشكاه
٠ بارادايوهاى رقيب در علم سازمان و مد
ااي ا ا ار اا
تربيت مدرمن
٠ تاملى بر اختلافات بارادايمى روشهاى كمى و كيفى در علوم اجتماعی-
دكتر سيد محمدصادق مهدوى- دانشكاه آزاد اسلامى و منصور شريفى- دانشكاه
آزاد اسلامى
مقایسه مبنای پارادایمی مردمسالاری دینی و دموکراسی غربى- دكتر
محمدتقی ایمان- دانشگاه شیراز seis
wwe
صفحه 57:
" ارزیلبی
ایمان- دانشگاه شیراز
" نگاهی به اصول روششناسیها در تحقیقات علمی- دکتر محمدتقی ایمان-
دانشگاه شیراز
" فلسفه معرفت- آیت... مصباح یزدی- مزسسه حکمت نوین اسلامی
٠ علم دینی- حجالاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه- موسسه فرهنگی
حكمت نوين اسلامى
a
7 ارزیایی پارادایمی ماهیت انسان- دکتر محمدتقي ایمان- دانشگاه شبراز
a
۷
ل
صفحه 58:
مراجع
عقل و دین- حجاالاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه
حکمت نوین اسلامی
علم و دین- حجالاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه- مسسه فرهنگی
حکمت نوین اسلامی
٠ آسیبشناسی فلسفه اسلامی- حجذالاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپ
موسسه فرهنگی حکمت نوین اسلامی
Eni
مژسسه فرهنگی
" فلسفه اسلامی و نیازهای معاصر- حجالاسلام و المسلمین محمد مهدی
میرباقری- فرهنگستان علوم انسانی
wwe
صفحه 59:
مراجع
مقدمات و مراحل تاریخی تحقق علم دینی- حجذالاسلام و المسلمین محمد
مهدی میرباقری- فرهنگستان علوم انسانی
٠ علم اسلامی یعنی چه؟- حجالاسلام و المسلمین محمد مهدی میرباقری-
فرهنگستان علوم انسانی
ووشنفکری دیتی (۱) و (۲)- حسذلاس ام و لمسلمین محما مهدی
میرباقری- فرهنگستان علوم انسانی
٠ تجدد (۱)- حجالاسلام و المسلمین محمد مهدی میرباقری- فرهنگستان
کی تشن
wwe
صفحه 60:
مراجع
روششناسی مطالعات دینی- احد فرامرز قراملکی- دانشگاه تهران- ۱۳۸۷
گامی به سوی علم دینی, ساختار علم تجربی و امکان علم دینی- حسین
بستان و همکاران- پژوهشگاه حوزه و دانشگاه- ۱۳۸۷
علم دینی, دیدگاهها و ملاحظات- حمیدرضا حسنی: مهدی علیپور: سید
محمدتقی موحد ابطحی, پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ۱۳۸۷
wee
صفحه 61:
11
1311-48 #3 ا
از حسن توجه شما سپاسگزارم " 7
see