صفحه 1:
به نام خدا
فصل سوم
مدولاسيون و انواع آن
مقدمه
براى انتقال صوت به فواصل دور به شرليط ويزه اى نياز داريم. در اين فصل با انواع
مدولاسيون و سيكنال حامل و ضریب مدولاسیون و طیف فرکانسی (960) آشنا خواهيم شد.
صفحه 2:
سیگنال صوتی و نحوه انتقال آن
یکی از مهم ترین لمواج ۰ امواج صوتی می باشد که انسان با آن سرو کار دارد. از طریق این
امولج ما گفتگو می کنیم یا با به صدا در آوردن بوق به عابرین هشدار می دهیم. برای |
صوت به محیط مادی نیاز داریم. در واقع صوت ارتعاشات مکانیکی است. این ارتعاشات از
طریق ارتعاشات ملکول های هوا منتقل می شوند. ارتحاشات ملکول های هوا از طریق حفره
كوش به پرده گوش برخورد کرده و صدا شنیده می شود.
نکته امواج صوتی در محدوده 000 هرتز تا 000 کیلو هرتز قرار دارند.
فركانس كم صوتي
فرکانس متوسط صوتی
صداها تقريباً بدطور همزمان. _ کب 68
به گوش شنونده میرسد
شكل ا امواج صوتی با فرکانسهای مخلف
صفحه 3:
||| || أ ااا»هه))) E
7 اس نجوهی برخورد: 3
Se سین اجان بت ی a تحومى برغوره ملكولهلى هوا به يردى كو اسان
صفحه 4:
سرعت صوت
سرعت انتشار صوت در یک محیط به ویژگی های محیط انتشار بستگی دارد.
صوت در محیط های گازی و مایع و جامد منتشر می سرعت صوت در هوا در صفر
درجه 000 متر بر ثانیه است و در دمای 000 درجه سانتی گراد 0680 متر بر ثانیه می
باشد.
جدول اس سرعت صوت در اجسام مختلف
واحد | سرعت صوت | محیط انتشار صوت
m/sec ۳۳ هواى صفر درجه سانتى كراد
ل ال ا
as m/sec آب در دمای ۲۵ درجدى سانتى كراد
m/sec ۶ | آهن
صفحه 5:
اگر سرعت صوت 0680 متر بر ثانیه در نظر گرفته شود و اين صوت در نقطه 9) تولید
شود پس از یک ثانیه در فاصله 00*00 متری شنیده می شود. طول موج از رابطه زیر بدست
می آید.
در این رابطه () سرعت صوت و *) فرکانس صوت می باشد و ۸ طول موج
می باشد.
صفحه 6:
به عنوان مثال طول موج کمترین و بزرگ ترین فرکانس صوتی *26) برابر است با:سرعت
صوت در هوا 0600 متر در ثانیه می باشد.
انتقال صوت به فواصل دور توسط سیم یا کابل
حنجره انسان به گونه ای است که نمی تواند دامنه های تارهای صوتی را بيش از حد زياد كند.
این محدودیت باعث می شود برای انتقال صوت به فواصل دور (0000©متر) از دستكاه تقويت
كننده (آمپلی فایر) استفاده کند. برای پخش صوت نیاز به یک بلند گو ضروری است وهمچنین
برای انتقال » به سیم یا کابل نیاز داریم.
نکته: استفاده از سیم و کابل برای انتقال صوت برلی فواصل دور موجب افت ولتاژ و توان می
شود.
صفحه 7:
منوت راتفي نوانبهفراصلل تو لیکو شنهز) توسط اميل ین و بلتگو معل کرد زیر
الف تلفات توان و ولقار زیاد است.
بد به سبب طولانى بودن ميستم آسیب پذیرتر است.
ج- هرينه نصب و راه اندازى ٠ تعمير و نكهدارى زياد است.
د- بيام نمى تواند محرمانه باقى بمائد.
نکته: اگر صوت مستقیما" در فضا يخش شود موجب آلودكى صوتى مى شود.
صفحه 8:
انتقال سیگنال صوتی به فواصل دور توسط لمواج الکترومغناطیسی
is تی » تبدیل لین لمواج به امواج
به نظر مى رسد ساده ترين روش براى التق لمواع =“ بدی
للكترو مغناطيسى مى باشد و آنها را توسط BK ple Gal
دكل اك تديل امواج صونى به
امراج الكو ستاطيسي
صفحه 9:
به دلایل زیر نمی توان لمواج صوتی را توسط امواج الکترومغناطیس انتشار داد.
الف- فرکانس امواج صوتی کم و طول موج آنها بزرگ است لذاانتال نها تقریبا" غير
ممکن است.
ب- در صورتیکه انتقال امواج صوتی توسط آنتن ممکن باشد نیاز به آنتن طویل داریم.
ج- با فرض اینکه آنتن طویل ساخته شود به دلیل آنکه صوت ترکیبی از فرکانس ها است
نیاز به آنتن های متعددی می باشد.
د- با فرض پذیرفتن آنتن های متعدد در هر منطقه نمی توان بیش از یک ایستگاه داشت زیرا
به دلیل مشابهت طیف فرکانسی افراد تداخل بوجود می آ
با توجه به موارد فوق نمی توان صوت را مستقیما" در فضا فرستاده پس چه بايد كرد؟
انسان براى مسافرت به مکان های دور از یک وسیله نقليه استفاده مى كند. كه وسيله مى
تواند یک حیوان یا ماشین یا هواپیما باشد.
اگر وسیله نلیه امواج للکترو مغناطیس باشد. با توجه به اينکه این امواج با سرعت نور
حرکت می کنند ۰ فواصل زیاد را کمتر از ثایه طی می کند.
صفحه 10:
مثلا" اگر فاصله تهران از مشهد 00000 کیلومتر باشد داریم:
فاص - زمان مسافرت با پای پاده
=
۹۶-6
شبانه روز ۸< ساعت ۱۹۲<
901
_ km فاصله _ _ زمانطی ند» وسط
ee Yooesskm/sec امواج الکترومقناطیسی
صفحه 11:
یمد مدا
وت =
“NING hate
در فاصلهی طولانی فرد خسته میشود و ممکن است ed ببیند
2
om,
وسيلدى نقليه امواج الكترو oa
طی کردن مسافت با وسیله قلیهای مانند هو بیما موجب خستگی و فرسودگی
أقرد تمى شود.
صفحه 12:
اگر سیگنال صوتی را بتوان روی یک وسیله نقلیه سوار کردلامواج الکترومغناطیس) و
در فضا منتشر کرد لشکال روش ارسال مستقیم حل می شود.به ابن روش مدولاسیون
گویند. مسد+0)
سیگنال پیام را سیگنال مدوله کننده گویند. م2 ,سل
سیگنالی که پیام روی آن سوار می شود را سیگنال حامل بیس یا سیگنال مدوله شونده
گویند. امه سل
به مدار يا دستگاهی که عمل مدولاسیون را انجام می دهد مدولاتور گویند. م74(
صفحه 13:
کل Sl fle Sp tk
تحومى أتجام مدر لاسيون
صفحه 14:
مزایای استفاده از سیگنال *۲6) به عنوان حامل
جدول ale SP استفاده از سیگال 11 به عنوان حامل
| اتشارپااتفاده ازسیگل :۳ ]
با سیب زد ون فرکن: طول تن بهشدت کاهش
he
واگ ولآ وهای نی را زین مود |
ده از odie alg postin ble galt
بستكا وی را دبک من دا کرد
| أركانسي موت ترخلى عد يأؤاسته
tel با
صفحه 15:
چگونگی عمل مدولاسیون ملس
در سوار کردن لنسان در هواپیما هیچ گونه تغییری در ماهیت انسان لیجاد نمی شود ولی در عمل
مدولاسیون شکل سیگنال ارسالی و پیام متفاوت می باشد.
مشخصه سیگنال حامل
سیگنال حامل سینوسی یا مربعی می باشد. ولی در فرستنده های محلی از سینوسی استفاده می
شود. سيكنال سينوسى داراى سه مشخصه مى باشد كه عيارئتد:
@roplinde als 1
Preqeay US -O
5 sf 5 hoe 34 -O
رد ش =
شکل ۲-۱۰ مشخصههای اصلی سبگنال حامل و معادلدی موج.
صفحه 16:
مدولاسیون
مدولاسیون عبارت است کنترل یکی از مشخصه های اصلی حامل توسط پیام به طوریکه گیرنده
بتواند اطلاعات ارسالی را مجددا" بازسازی کند. چون سیگنال حامل سینوسی می باشد لذا می
توان سه مشخصه دامنه ۰ فرکانس و فاز را با سیگنال پیام تغییر داده پس سه نوع مدولاسیون
دامنه» فرکانس و فاز وجود دارد.
مدولاسیون دامنه ما01 سب
در مدولاسیون دامنه فرکانس ثابت بوده و دامنه آن متناسب با دامنه بيام تغيير مى کند.
مدولاسیون دامنه را مدولاسیون (96) گویند.
خداکتر دامن ,5
Z
حداقل دام tee
He yt
صفحه 17:
در شکل های زیر شکل پیام سینوسی نیست.
سیگال مدوله کنده صوتی ۱ سیگال بیام i
eRe 1 de Je ۱
سیگتال مدوله شدء
صفحه 18:
سیگال ام ۱
سیگنال حامل ۱
سیگنال مدرله شده
صفحه 19:
نکته: سرعت تغییرات دامنه حامل بستگی به فرکانس پیام دارد.
الف) فركانس بيام ١10 هرتز ب) فرکانس بیام ۲۵۰ هرتز
صفحه 20:
معادله موج BO
اگر معادله پیلم و حامل یه صورت زیر باشند.
(pla) بر = Ep SIN yt ۳
(حامل) ¢, =B, sino,t ry
Cmod =(E, +E,, Sin@,t) ۳ دامنه موج مدوله
بلوک دیاگرام معادله موج مدوله شده به صورت زیر است.
دایعا
شکل ۳-۱۷ پلوک دیاگراممعدهموج ملد شده
صفحه 21:
ابره ممع يكال بيام
مسیون AM ا 2۳
بوچ حال
موج منوله شده ار
ی
sinx.siny =T[eos(x —y)—cos(x+ y}
Oma =(E, +E, SiN®,,t).sin@,t
mad =E, sin@,t+E,, sin@,,tsin@,t
صفحه 22:
1۵ - ۳0۹
شکل ٩ اس طیف موج مدوله AM ode
صفحه 23:
شاخص مدولاسیون سوه م0240
در شکل های زیر سه نوع مدولاسیون رسم شده است.
(wn
مدولاسیون ۱۰۰
©
cred صورت Sen
مدولاسیون پیت ۱۰۰74
صفحه 24:
مدولاسیون کمتر از صد در صد مرقلست تسم اسلا ما سا
در اين نوع مدولاسیون دامنه حامل هیچ وقت به صفر نمی رسد. به عبارت دیگر
دامنه پیام از حامل کمتر است.
poe huadred pervedi wodukitiog Sue pd due (y yuu) pte
در اين نوع مدولاسیون دامنه حامل در یک لحظه به صفر می رسد. به عبارت ديكر اين
نوع مدولاسیون وقتی اتفاق می افتد که دامنه پیام و حامل با هم برابر باشند.
مدولاسیون بیش تر ازصد در صد میلس Qore toa huedeed perved
در اين نوع مدولاسیون دامنه حامل مدتی برابر صفر می باشد. اين نوع مدولاسیون وقتی اتفاق
می افتد دامنه پیام از حامل بزرگتر باشد. این نوع مدولاسیون عملا" استفاده نمی شود زيرا در
بازسازی سیگنال قسمتی از پیام حذف می شود.
برای مقایسه درجه بندی مدولاسیون ۰ شاخص مدولاسیون تعریف می شود.
صفحه 25:
شاخص مدولاسیون
نسبت دامنه پیام به دامنه حامل را شاخص مدولاسیون یا ضریب مدولاسیون می
نامند.
ع
دامنهی بيام
Oo sls وإريوى Po
در صد مدولاسیون مسعلل() Pervedt oP
چون ضریب مدولاسیون کمتر از واحد می باشد لذا در صد مدولاسیون تعریف
می شود.
صفحه 26:
در شکل زیر ضریب مدولاسیون را بدست آورید.
E,=0-V pe wl
1 2 1 oul
شكل TON محاسيدى ضريب مدو لاسيون
صفحه 27:
طیف فرکانسی BD
در صورتی یک موج مدوله 960) با حاملی با فرکانس ۳ و با یک موج پیام با فرکانس
<) را به یک طیف نما وصل شود ۰ در طیف نما فرکانس های ۶) و )و
۳)+۳2) ظاهر می شود. به مجموعه فرکانس های فوق طیف (00) گویند.
در طیف Pr vals Adela BO برابر0) و دامنه فرکانس های م4 و م۳2
برابر 697/6 می باشد. (2/6»-6/6)
فرکانس تفاضل را فرکانس
کناری پایین گویند ۵0۶)را
renee 2 سسا
فرکانس مجموح را فرکانس
کناری بالا گویند 80۴
Gide Prequeay ]
شكل 71ت طيف فركانسي 131
صفحه 28:
در صورتیکه پیام از چند سیگنال سینوسی درست شده باشد» برای هر یک از موج های
سینوسی یک فرکانس کناری بالا و پایین ایجاد می شود در این حالت مجموعه ای از طیف
فرکانسی بدست می آید.
ع دامنه
1
شكل TOI مجموعدى طيف فركانسى
مثال ۳-۷
سیگنال بیامی شامل فرکانسهای 2۳1112 tay
< ,م۳ ر 2۲۰102 ,1۳ است. در صورتی که این
KHZ
سيكتالها را روی سابل ۳-۵۰-1602 دوه کم و سيكتال
مدوله ده راب دستگاه طیف نما بدهیم چه فرکانسهایی روی صفحه
دستگاه ظاهرمیشود؟ فرکانسهای کناری بالا و فرکانسهای کناری
بابين كدامائد؟ دا مندى طيف قركانسى يستكى به چه عواملی دارد؟
الكل ۰-۵۲ ۲ب
م
صفحه 29:
فرکانس حامل در
فركانسهاى Wests ج ,۳1۳
فرکانسهای کناری بایین > ,و۲
شکل ۳-۲۴ طیف فركانسى حاصل از سيكثال يبام مركب
صفحه 30:
نکته: اگر شکل پیام مریعی باشد. باند کناری بالا و پایین ازترکیب هارمونیک های
موج مربعی بدست می آید.
الف -سیگنال مدوله شده ۸
عامل
= ل
ب طیف فرکانسی
شكل 10 طيف فركانسى حاصل از مدولاسیون موج مربعی
صفحه 31:
پهنای باند سیگنال BD
در صورتی که سیگنال پیام از چند سیگنال سینوسی درست شده باشد» در صورت عمل
مدولاسیون هر یک از موج های سینوسی به تنهایی یک طیف فرکانسی دارد. در اين حالت
باند کناری بالا و باند کناری پایین بیش از یک فرکانس دارد. اگر تعداد فركانس هاى بيام زياد
باشد طیف فرکانسی پیام پیوسته خولهد بود.
ع دامن
شکل ۳-۲۶ باندهای کناری یلاو بایین
whe
tse use,
۱
شکل ۷آس ۳ باند فرکانسی پیوسته
صفحه 32:
پهنای باند سیگنال مدوله شده > له
پهنای باند موج 960) عبارت لست محدوده فرکانس های است که در فاصله کمترین
فرکانس باند کناری پایین و بیشترین فرکانس باند کناری بالا قرار دارد.
نکته پهنای باند 000) تجاری 400 کیلو هرتز می حداکثر فرکانس پیام 0 کیلو هرتز نباید
بیشتر باشد.
صفحه 33:
توان موج مدوله شده 60)
با توجه به طیف فرکانسی 960) توان موج (96) بیشتر از حامل می باشد.
۳
شکل ۲۸سآس تمابش مرج حامل و فركانسهلى جاتبى بالا و بابيين
مقدار كل توان از رابطه زير بدست مى آيد.
در ابن شكل مقادير دلمنه به سورت موثر
مى باشد و ۲ مقاومت تابشی آنتن است.
| توأذفركاتس |
an le
صفحه 34:
ثبات می شود 00 درصد توان در موج حامل و 07 درصد توان در باند های کناری قرار
دارد.لذ! بازده کم می شود و برای افزایش بازده روش های مدولاسیون 060) مطرح می شود.
با توجه به اين که موج پیام سینوسی خالص نیست [ذا موج 960) دارای طیف فرکانسی می
باشد.
ع دامن
Wee ak باند جاتى بايين
روش OD cops pie Sly) cola
در صورتى كه در ارسال موج (00) قسمتى از موج (96) حذف شود 0 نوع
مدولاسيون (000 داريم.
صفحه 35:
ارسال مدولاسیون دلمنه به صورت کامل 00-4۳0)
Ourrter ۳۵ - م0 ابو
در اين روش فرکانس حامل و فرکانس های جانبی بالا و پایین ارسال می شود.
> ©000-6. لينروشدر فرستندم تجارءإستفادم میشود.
شکل ۳۱ طيف موج مدرله شد بد روش 81-100
صفحه 36:
ارسال مدولاسیون 00) به روش دو باند کناری 6000-90 یا 0680 با حذف سیگنال حامل
Ouppreseed Ourter ۱
در این روش فقط باند کناری بالا و پایین فرستاده می شود و سیگنال حامل حذف می شود.
سم 6-(30) و رلندمانزیاد
دامن
شكل TOIT طیف موج مدوله شده به روش 158
صفحه 37:
ارسال مدولاسیون (90) به روش یک باند کناری COO (Grade vide Bed)
در اين روش یکی از باند های کناری و حامل فرستاده می شود
»000-02. رلندمانزياد و پهناوباند کم دلرد.
هه |
5 tothe
شکل ۳-۲۲ پنه ای باه رون 88 طیف ye مداد
|
شکل الاك بق جانى اين هر طيف موج مول هد يه رون ال
صفحه 38:
ارسال مدولاسیون 900) با باند کناری مستقل :(2074) )4160
در اين روش یکی از باند های جانبی بالا یا پاین ارسال می شود و سیگنال حامل حذف می
aul اع
شکل ۲۵س "بان جانی بینبدونحامل
ع دامن
بان جانى بال
الا
Tet
ew
شکل ۳۲۶ س پاندجانی بالابدون حامل
صفحه 39:
ارسال مدولاسیون 00) به روش (0774) 6 02۷) 086
در این روش تمام باند کناری بالا و مقداری از باند کناری پایین ارسال می شود.
این روش در ارسال تصاویر تلویزیون استفاده می شود. پهنای باند کمی بیشتر از
es Pon باشد.
——
شکل ۳۷ طیف موج موه ند به روش 1
صفحه 40:
تعداد ایستگاه رادیویی
با توجه به پهنای باند در فرستنده رادیویی تعداد ایستگاه رادیویی محدود می شود. اگر
پهنای باند BO تجاری را 000 کیلو هرتز در نظر بگیریم این بدین معنی است هر
ایستگاه رادیویی (00 60) کیلو هرتز لشغال می کند.
وا وا ,4 fe
۱
شکل ۳-۳۸ تقسیم بندی فاصله ۵۳۰ تا ۱۷۰۰ کیلوهرتزبه چندین ایستگاه رادیوبی
صفحه 41:
منال ۳-۹
در باندفرکانسی ۱ تا ۲ مگاهرتز چند ایستگاه رادیوبی
AM میتوان جای داد؟ (بدون باند محافظا
7 ی باد Uebel alas = FMVS
اص الام
XI HZ بهنای باه سیگال ۸06"
alas = ایستگهها
عملا" برای جلوگیری از تداخل بین ایستگاه از باند محافظ استفاده می شود. 94) لسع( مقدلر
باند محافظ 4.0 (90) كيلو هرتز در نظر می گیرند.
er ی
er Balled ae Seer قن ی
“ER, SE wel, دس
be PA ایستگاه ردببیهمراه اد محنظ
صفحه 42:
مثال ۳-۱۰
در فاصله ۷۵۰ ۲ ۱۲۰۰ کیلوهرتز جند ایستگاه رادیوبی
با باند محافظ جای میگیرد؟
کار ير
١ اد محافظ + بنای باه سبکال Sales
۲۵۰12 - تعداد ایستگاه رادبوی
۱۰۷۱/۲۵۱۲ ۵ 5
صفحه 43:
مدولاسیون فرکلس (0) لت بسحپم
در صورتی که فرکانس سیگنال حامل متناسب با تغییرات دامنه پیام تغییر
کند مدولاسیون فرکانس به وجود می آید.
pe ike دامن
(۷
سیکنال مدوله شد» FM
شکل - سب مدو لاسیون PM
صفحه 44:
شکل ۲-۴۲ مدو لاسيون 731 باسيكنال بيام مربعي
صفحه 45:
شكل 6# مدولاسيون 281 با سيكثال بيام دتدانه ارهاى
صفحه 46:
مدولاسیون فاز(۲0) ملد ۳
اگر فاز سیگنال حامل متناسب با تغييرات دامنه سیگنال پیام تغییر کند مدولاسیون فاز به وجود
می آید.
LNA 3
1
دامن
ب, ۱۸۱/۸۸۸/۰
ا انا
شكل 7-1 مدرلاسيون فاز
نکته سه مدولاسیون (۳6) ۰ (00) و (6*) از انواع مدولاسیون پیوسته و آنالوگ می باشد.
در صورتیکه حامل یا پیام موج مربعی باشد مدولاسیون دیجیتال یا پالس شکل می گیرد.
صفحه 47:
مدولاسیون پالس میلس ۳
اولین قدم در مدولاسیون پالس تبدیل سیگنال آنالوگ به سیگنال دیجیتال می باشد.
ات
شكل ٠0س بلوك ديأكرام تبديل سيكنال آنالوگ به دیچبتال
در تبديل سيكنال آنالوكه به ديجيتال از روشى به (0000) استفاده مى شود.
دصند 4ه () جلعماده9) ون<) در لينروشاز يكسيكنا/نا كدر فاصله هاى
زمانويكساننمونه بردارىمىشود.
ال نلرگ
3
TO) JSS سيكتال نلوك و بالسهلى نموتهيردارى ده از أن
صفحه 48:
سیگنال (۳696) برای مخابره مفید نیست. زیرا اگرچه 6060*) شکل سیگنال اصلی را به یک سری
پالس تبدیل می کند. اين پالس ها هر مقداری دارند و هنوز مانند سیگنال آنالوگ می باشند.
گام بعدی اصلاح پالس های ۳69602 و تولید یک سیگنال کاملا" دیجیتال است. در اين حالت مقادیر
60 به کد باینری تبدیل می شوند. به این مرحله POO یا مدولاسیون رمز پالس گویند.
(Baar ck ی temps
شكل /اناس”ا تمونداى از سیگنال آناتوگ و بالسهای تولید ده از آن
صفحه 49:
تمان
سيكال نارگ
a J
mae
ol نمنبای از سیگال ناگ و پالیهایتولید ند OF
ای ادر سيت گنل ام او رای در
منفى سيكتال 8311 علامت را در نظر wid
ب تبديل عده دامن بهكد بينزى "بين
عد يالى gl POM ده راید موز
کل ۳-۵۴ سيكتال 10د تيديل أن بد كد POM ny sg Ab
