معرفی کشورهای همسایه ایران

صفحه 1:


صفحه 2:
3 را 

صفحه 3:
کننده: 

صفحه 4:
به هرکدام از خانه های ما »خانه هایی متصل هستند, عااين كات ها را فمساكان جودمان مى اسم اكر خوب به نقشه ى ايران نكاه كنيم, کشورهایی هستند که به کشور ما چسبیده اند, ما این کشدرها را مسا ان کش ار ار هركدام ار ابن كشورها انند كشور ماءزبان و دين و اداب و رسوم مخصوص به خود دارن آن ها هم مانند ما برای بهبود کشور خودشان می کوشند, آن ها هم کشور خودشان را دوست دارند. مى خواهيم با اين کشور ها بیشتر آشنا شویم... 

صفحه 5:


صفحه 6:
مشرق اسلام آباد آردو ‎Sue‏ کابل دری و پشتو شمال شرقى عشق آباد ‎ee‏ 0 باكو ۳ شمال غربی ایروان آرمنی آنکارا ترکی غدا عربی مغرب 

صفحه 7:


صفحه 8:
برركترين كشور ممسايه ما ياكتسان است: ان كسور در مسرق إنران فرار گنه ارت نام پاکستان (پاک + ستان) به زبان‌های اردو و فارسی یعنی سرزمین پاکی. + پاکستان به رهبری محهدعلی جناح استعلال خود را باریافت بد ظور رسیی این کلش ور ند عنوان قرو اسان ال ۱ ۱ ار و در سال ۱۳۳۶ (۱۹۵۷) به «جمهوری اسلامی پاکستان» تغییر نام داد. پاکستان از لحاظ بزرگی نپروهای مسلح در رده هفتم جهان است و تنهاکشوراسلامی دارنده سلاح‌های هسته‌ای می‌باشد. این کشور مرز آبی هزار کیلومتری با دریای مرت در ‎DD aes‏ و ا غرب نا ايران. از ‎Glee‏ اسان ار روا مر ته - ,و از شمال شرق با جمهورى خلق جين هم مرز است. 0 پاکستان با جمعیتی در حدود ۱۷۲ میلیون تن ن کشور پر جمعیت دنیابه شمار می‌رود و دارای نرخ رشد جمعیت بالایی است. 

صفحه 9:
پاکستان از چهار آنالت, یک متطقم حودفتتار قبایلی یک منطف. فدرال ۱ ار ار لمر مير كيل 2 انواع مجتلف وزكر هاى طبيفى ار سواخل شتن ترداب (تالآنيها) و بالا هات دارای منگرو ساجل جنویی تا جتكلهاى معتدل و مرطوب زيباى حفاظك شده و قلمروهاى يخى كوههاى (هيماليا) كاراكورام, هندوكش در شمال همكى به جشم مي خوريد: و ی یی یا ۱ ا ليد داردکه با برف و یخچال‌ها پوشیده شده‌اند. ۵ کوه در پاکستان 1۲ (بلتستان )و بانگا پاربات بیش ار ۸۰۰۰ مفر ارتباع دارنها در قسمتی از کشمیر که توسط هند اداره می‌شود تا تواحى شهالى ياكستان رودخانه 100105 در طول كشور. جریان دارد. هر ساله قسمت‌های شمالی پاکستان(بلتستان) تعداد زيادى جهانكرد خارجى را به خوذ حلب مئكتلد. كوهنور دان از سرتاسر دنا ياكستان [لتستان) را يه وان مقصد ما ل ناتك بت هبوت در غرب ایندوس بیابان‌های خشک و تبه‌ای بلوچستان پاکستان وجود دارند؛ ‎cla aah 8 5‏ ای ‎is Gees‏ بت تياس ای ی هی ات ای حاصل بر سس کشاورزی در آنجا از اهمیت زیادی برخوردار است. 

صفحه 10:
‎sae of bi aha us)‏ اس رمسان‌های مر تابستانهاى كرم در شمال و آب و هواى معتدل درجنوب كه متأثر از ‎tout ee juga gal‏ 0 ‏نواحی مرکزی تابستان‌های بسیار گرم دارند و دمای آنها به بیش از ۵ درجه سانتی گراد می‌رسد و زمستان‌های سردی که دمای هوا کمتر از دمای انجماد می‌رسد. ‏میزان بارش باران نیز کم است وار ‎70١‏ ميلى مدرو نا ۱۳۵ ميلى متر كه بيشتر با دماى مانسون غير قابل اطمينان جنوب غربى در اواخر تابستا همراه هستند در نوسان است. ‏فساله کمبود ان بر توسط ‎au‏ ۳ برروی را و استقارة از آب چاه‌هادر مناطق خشک تر تا حدی حل شده‌است. ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 11:
گروههای قومی اصلی پاکستان؛ بلوج(صورتی). پشتون(سبز), پتجابی(قهوه‌ای), سندی(زرد)پاکستان زبان اردو زبان پاکستانی و زبان مشترک این کشور است. اما زبان انگلیسی زبان رسمی است که در قاتون اساسی پاکشتان و بر ارت واهمچنین اطلقه خاص ‏ تحصیل کرده و شهری و بسیاری از دانشگاه‌ها به کار برده می‌شود. زبان پنجابی نیز زبان بیش از ۶۰ میلیون نفر است, اما رسمیتی از سوی کشور ندارد. پاکستانی‌ها از نژادها و گروههای قومی متعددی تشکیل یافته‌اند که بيشتر آتها از نوع مردم هندواروپایی هستند و به همین دابل بسیار متفاوت از افراد بومی ساکن این بخش از ‎Bem esl enh‏ از جمعیت پاکستان مسلمان هستند (۸۷۷/ سنی و ‎7۱٩‏ شیعه). به علاوه ۱,۸۵/ هندوء ۶را/ مسیحی و ۴.ر7۰ سیک نیز در کشور می‌زیند. پاکستان پس از ابران دومین کشور دارای جمعیت شیعه در جهان ات شب حوعیت باكستان را مستحنت, هندویسم: بهودی‌هار شکو بارش نا اخیدی‌ها و آیمندت‌ها (کد عمدتا کالاشای چیترال هستند) تشکیل می‌دهند, مسجد پادشاهی؛ كه در النده هفدهم میلادی ربط درق زيب امبراتور مغولها در لاهور ساخته شد. 

صفحه 12:
جانوران و گباهان گونه‌های مختلف مناظر و آب و هوا در پاکستان به این ناحبه اجازه می‌دهد تا از گونه‌های مختلف حیواتات و پرندگان وحشی برخوردار باشد. در جنگلها درختهای سوزنی شکل آلبی و شبه آلپی از قبیل کاج فرنگی و کاج و سدر دودار در کوههای شمالی و درختهای برگ پهن مانند شیشم توت- شکل در رشته کوههای سلیمان در جنوب وجود دارند. تیه‌های غربی دارای سرو کوهی و تمرسیک و علفهای خشن و گیاهان خاردار هستند. در طول ساحل جنگل‌های پوشیده از منگرو کة بیشترزمینهای مرطوب ساحلی را تشکیل می‌دهند به چشم می‌خورد. در حتوت يدر أبهاف ی و ‎Gl ales‏ ای مما وی ار را که در سواحل رودخانه گراز, آهور خاریشت و جوندگان کوچک به چشم ‎a‏ ‏در زمينهاى شنى يوشيده ار جار مركي باكستان شفال ‎aS las‏ حشر سن هات ای ما ‎Gln eee ae‏ جتوب.عریی چیتای ‎hes‏ آسیایین نیز وحود دارد: در کوههای شمالی گونه‌هایی از جیوانات در حال خطر از قبیل قوج و میش مارکویولو, قوج و ميش اوزيال؛ مارخور, بز کوهی, خرس سیاه آسیایی: خرس قهوه‌ای هیمالبایی و پلنگ برفي وجود دازند. در آگوست ۲۰۰۶ پاکستان یک بچه پلنگ ‎se I a‏ هی كرد كويه با گرم دلفین رودخاته ايتدوس أنتنت كه تضور می‌شود1000 غدد دیگر از آن باقی باشد که ‎LL‏ اه ی كورارى عون در شا على اخير با یات ری کم با کار ره کت برش ار ‎sb‏ خخ شكار خيوانات و بريدكان وی بر بای عفاطت میات رحس مرش 

صفحه 13:
روزهای تعطیل در پاکستان روزهای تعطیل و جشنواره‌های بسیاری سالانه در پاکستان جشن گرفته می‌شوند. دز حالیکه پاکستان یک ملت مسلمان است روزهای تعطیل غیر مذهبی نیز دز پاکستان وجود ادارد که عبارتيد رد روز پاکستان (۲۳ مارس), روز استقلال (۱۴ آگوست), روز دفاع پاکستان ۶ سپتامبر, روز نیروی هوایی پاکستان۷ دسامبر سالگرد تولد (۵دسامبر), و مرگ (۱۱ سپتامبر) محمد علی ile ‏نوامبر) و تولد (۳۰ جولای) و فوت (۸ جولای) فاطمه جناح (مادر ملت)‎ ٩( ‏علامه اقبال لاهوری‎ ‏و نت کک نی نی قاتهای پاکسنانی در طول سال گرامی‎ داشته می‌شوند که وانستم بغ تقویم اشلامی است. در رمضان که لهمین ماه تقویم است ‎۲٩‏ یا ۲۰روز را روزه می‌گیرند و سپس جشن عبد فطر است. در یک جشن دیگر عبد قربان انشت که مسلمانان قربانت می‌کنند و كوشب ائرا بين دوستان و غانواده و فقرا تفستم مرکند هر دهع ان تعطیلات عمومی هستند و مردم می‌توانند در این دو زوز از خانواده و وتان دیدن کتنو و نها ‎ee opel aan ot ols)‏ ی از ‎ie‏ حضرت محقد(ص) زا دز شمان لكر قوير اون جشن می‌گیرند. مسلمان‌های شعه رور فاطاورا زا در روزهاف هم و دهم ۳ اولین ماه تقویم (ماه معزم) گرامی: می‌دازند مسجد شاه فبصل در اسلام آباد كة از برركترين مسكرهات خهان اسينة هندوهاء بودایبها, سیکها و مسیحیان پاکستان نیز جشن‌های خودشان را برگزار می‌کنند. یه سا وا ‎ee‏ تا موس ‎el Ge ue) eu‏ ناس اتوى و مجل تولد اد تانكانا صاحب را ديدن ‎ee‏ د سا د ريم سار ا نشان می‌دهد وبا هوا کردن باد بادک‌ها همراه است, نیز جشن گرفته می‌شوند. 

صفحه 14:
اقتصاد پاکستان پاکستان کشوری در حال توسعه‌است که در جبهه‌های سیاسی و اقتصادی با چالش‌هایی روبرو بوده‌است. با وجود اینکه در سال ۱۹۴۷ این کشور بسیار فقیر بود نرخ رشد اقتصادی پاکستان در طول ۴ دهه بعد از آن بهتر از مپانگین جهانی بوده‌است. اما سیاست‌های ناآگاهانه به پایین آمدن این نرخ در دهه ۱۹۹۰ منجر ‎Lisl, ty‏ تغییرات گشترده اقتصادی به اقتصادی قدرتمندتر منجر شده‌اند و به ترخ رشد بویژه در زمینه‌های ساخت و تولید و بخش‌های خدمات مالی (اقتصادی) سرعت بحشیده‌اند. پیشرفت‌های بزرگی نیز درموقعیت ارز خارجی و رشد سریع در منابع ارز ثابت در سالهایاخیر شاهد بوده‌ایم. تخمین بدهی خارجی در سال ۲:۰۵ در حدود ۴۰ میلیارد دلار آمریکا بود. با اين حال اين بدهی با کمک‌های صندوق بین‌المللی پول (۱۸۴) و بخشودگی بدهی از طرف ابالات متحده آمریکا کاهش بافته‌است. تولید ناخالص ملی (داخلی)(6۵۴) ور سال ۲۰۰۵ حدود ۶/۴۰۴ میلیارد دلار پرآورد شد و تولید سرانه ناخالص ملی آن ۲۳۰۰ دلار آمریکا بود.پس از چین دومین نرخ رشد اقتصادی در میان پرچمعیت‌ترین کشورهای جهان دارد. با این حال فشارهای تورمی و میزان ذخیره کمتر از مقدار لام و همجنین عوامل اقتصادی دخیل دیگر امر نگه داشتن نرخ رشد به این میزان را مشکل می‌سازد.رشد بخشهای غیرکشاورزی ساختار اقتصاد را تغیبر داده‌است و اکنون اقتصاد نها 7 را تشکیل می‌دهد. ‎ ‏بندر کراجی بزرگ‌ترین شهر باکستان 

صفحه 15:
بخش خدماتی حدود /۵۳ 6۳0۳ کشور که تجارت عمده و خرد کشور حدود. 7۳۰ ابن خش زا تشكيل من دهد. اخيرأ بازار تور نز ‎sls‏ هجرای ی دیگر بازازها ل حال اناد دبا اوج گرفته‌است. مقادیر هنگقتی از سرمایه گذاری‌های خارجی در صتاح متعددی به کاز گرفته شده‌اند با این حال شرانه بازار ورس هممتان مخابرات, نرم‌افزار, اتومبیل. نساجی, سیمان, کود, فولاد و ساخت کشتی هستند. صنعت مهم دیگزی که در گذشته از دسترسی خارجی محروم مانده‌است, هوافضا است. ثیب‌های مختلف تویخانه در آرتش از پیش به گسترده شدن میزان مهمات نظامی پاکستان کمک کرده‌اند. خبرهایی از احتمال مشارکت عمومی یا خصوصی در برنامه‌های آینده موشکی به گوش می‌خورد که می‌تواند با برنامه فضایی پاکستان همراه ‎ae‏ ‎Lo‏ توانایی‌های کنونی این کشور شامل ‏موشک‌هایبالستیک میان برد و تحقيقاتى بر روی موشكهاى بالستيى قاره با سس ده ساختاری برای اسفاده از این توانای‌های هواهساین ممکن است باعث رونق سریعتر اقتصادی پاکستان شود زیرا صنعت هوانوردی پیش تر هم شاهد رشد كشمكيرى در لثاليات كدشعة لورواست كه نا عصور شرکت‌های هواپیمایی متعددی همراه بوده‌است. ‎ 

صفحه 16:
ورزش در پاکستان ورزش رسمی و ملی پاکستان هاکی روی چمن است. با وجوداینکه اسکواش و کریکت نیز بسیار محبوب هستند. تیم ملی کریکت پاکستان یکبار جام جهانی را در مسابقات ‎wiles‏ کریکت ۱۹۹۲ از آن خود کرد. یکبار هم در جام جهانی کریکت ۹ نایب ب قهرمان شد و دوبار میربان بازبهای ‎AD‏ جهانی کریکت ۱۹۸۷ و جام جهانی کریکت ۱۹۹۶ شده‌اند. ای تب یی اه سا را ‎Sl‏ ار دعاست تحوه بازی کریکت کریکت یک بازی گروهی در فضای باز می باشد که بین دو تیم 1نفری بر روی زمین چمن به صورت گرد که یک مستطیل خاکی ههوارة به طول 22 يارد (20.12متر) كه زر مركر رمي واقع شذه ‎OS gous Ge ob cul‏ شامل سه عدد جوب ‎TL cul a‏ سانتى متر و با فاصله ی 6 سانتی متر از هم قرار دارند روی زمین کوبیده شده اند تیم مهاجم برای زدن توب 2 نفراز بازیکنان خود را داخل زمین می فرستد که آنها می بایست توپ را زده وطول مستطیل خاکی را طی کنند و یا با زدن توپ به خارج از محدوده ی زمین امنیاز به دست آورند پس از اوت شدن 10 نفر از مهاجم تیم ها جابجا می شوند . 

صفحه 17:
S| ‏قرهنگ پاکستان‎ پاکستان دارای فرهنگ منحصر به قرد و غتی است که سنت‌های خوذ را در طول تارية حفظ كزدواست. واقعيت بيش از ورود اسلام بسيارق ان بتجابى ها و ستددها: هندو و بوداي بود آما این رفتد در طول دوزه توس ‎٩‏ ‏اسلام: توسط جاكمان اقوى. محمد بن قفاشم: سلطان محفود غزنوى وي 9 ديكران تغييز يافت. بسيارى از فعاليتهاء غذاها بقایای تاریخی و مکان‌های مقدس از خکومت ‎Jess‏ مشلمان و فرمانروایان افغان‌ها برجای مانذه که شاعل ‎le ot‏ قمار کم ‎ele ce Gly sete Ge)‏ فا و رنگ‌های شاد می‌پوشند. در حالی که مردان شلوارهایی با رنگ‌های ثیره تر می‌پوشند و معمولاً شیروانی با اچکان (توعی کت بلتد) که برروی لباس‌ها می‌آید برتن می‌کنند. انواح موسیقی پاکشتانی مقوع اس موسيقئ معل (فولک و گونه‌های سنتی مانند قوالی و غزل گایاکی و گونه‌های جدید که موسیقی سفن و غرییآ را در هم می‌آمیرند مات اسراف فمزمان كوالى 5 موسیقی غربی که توسط نصرت فتح علی خان مشهور انجام می‌شود. دیگر خوانندگان عمده ‎Jit‏ مهدی حسن, غلام علی و فریده خانم طاهره, سید عبید پروین و اقبال بانو هستند. کانال‌ها و فیلم‌های متعدد آمزيكابى. أرفيانى م اسياس نير برات اكلريت جمعيث ياكستان ار طريق ماهواره قابل دسترسى هستند. همجنين صنايع فیلم سازی بومی کوچکی نيز در لاهور رو بوشاور وجود دارند. با وجود اينكه فيلمهاى باليوود امروزة ممبوع مسد ستاره شاى يضاق هند ذر باكلكان بسيار مخيوت هستلد. 

صفحه 18:
شرق اسلام آباد یلام اردو Ef é 

صفحه 19:


صفحه 20:
افقاستان با ‎ous, cl‏ یوری اسلامی افعاستان: کشوری دز آسبای فیانه است که حد فاضل آسبای میانه: جنوب باختر آسیا و خاورمیانه می‌باشد و ‎SG‏ ‎ol‏ کابل است. همسایگان افغانستان, پاکستان در جنوب و خاور (شرق)؛ ابران در باختر (غرب)؛ تاجیکستان و ازبکستان و ترکمنستان در شمال؛ و چین در شمال خاوری ‎sian‏ آفعاستان یک که تا در سک است جلی در کشت براط را اسان ها بازرگانی فراوانی از ان کشور گذر می‌کردند. همچنین اقغانستان ‎ol les ces Ses BEG cous‏ که دانشمندان و شاعران گرانقدری را به جهانیان عرضه کرده است. ایران با افغانستان 936 کیلومتر مرز مشترک دارد. ورود به افغانستان از طریق مرز دوغارون انجام می شود. 

صفحه 21:
ناهمواریها کشور افغانستان, همچون اغلب کشورهای آسیای میانه محصور در کوهیتان‌ها و فتگی‌ها است لیر امتاطی این کشورز کوهستانی است اما در جنوب و چنوب باختری, مناطق پستی بر وید ‎ou.‏ قله توح هبلندی ۷۳۸۵ متر از سطح درب پست‌ترین ز در شمال افغانستان رود أمودريا به بلندى ۲۵۸ عراز سح درا کوه کوتل سالنگ 

صفحه 22:
پرجمعیت‌ترین شهرهای افغانستان به ترتیب کابل, قندهار, مزار شریف و جلال آباد هستند. 7 مردم افغانستان مسلمان هستند که حدود ۸۸۰ آنان سنی و ‎71٩‏ ‏بر اساس قانون اساسی افغانستان. زبانهای پشتو و دری زبان‌های رسمی دولت افغانستان می‌باشند و در مناطقی که گویش‌وران زبانی ديكر زياد باشند, آن زبان به عنوان زبان رسمی سوم تلقی می‌شود. افغانستان به لحاظ ارتياطى و وضعيت جادهها و بزركرامها نسبت به كذشته ييشرفت نموده است. به طور كلى 50 فرودكاه در اين كشور وجود دارد. نام ‎ho‏ بین المللی افغانستان ‎bur‏ ات دو فرودكاة بين المللى كايل و قتدهار و میدان هواین نظامی بگرام از فهم‌ترین فرودگاه‌های این کشور است. 

صفحه 23:
افغانستان به دلیل عدم دسترسی به آب‌های آزاد فاقد بندر و کشتیرانی است و تنها رودخانه مرزی آمودریا از این قاعده مستثنا است که آن هم به سبب عدم توجه کافی هیچ بهره‌ای برای این کشور ندارد. در افغانستان راه آهن وجود ندارد. در کشور افغانستان بنا بر آمار سال ۲۰۰۴ حدود ۳۵ هزار کیلومتر جاده وجود دارد که تنها ‎٩‏ هزار کیلومتر آن آسفالت و ریگ اندازی شده است. ۱۲۰۰ کیلومتر تنها مسير رودخانداى و ابى اين كشور است كه در مجدوده امودريا يا سد كشور تاجيكستان و ازبكستان و تركمنستان واقع است. از بنادر نزديك به اين رودخانه مىتوان به شيرخان بندر و خير اباد اشاره كرد. ‎ct‏ ترين شهر مهم به اين رودخانه مزارشريف واحد يول افعانستان ای ار 

صفحه 24:


صفحه 25:


صفحه 26:
ترکمنستان کشوری در آسیای میانه و پایتخت آن شهر عشق آباد است این كشور عا سال 1591 يا نام جمهورى شورايى تركمتستان يكى از جمهورىهاى تشكيل دهنده اتحاد شوروى بود. ترکمنستان از جنوب با افغانستان و ایران. از شمال با ازبكستان و قزافستان و از غرب با دربای خزر همسایه است و از طریق این دریا با کشورهای جمهوری آذربایجان و روسبه نیز همسایه است. بیشتر جمعیت ترکمتستان در جتوب و غرب کشور (کناره ی دریای خزر) زندگی می‌کنند. 

صفحه 27:
نام کشور «ترکمنستان» از دو بخش ترکمن و ستان تشکیل شده است, که به معنای «سرزمین ترکمن‌ها» است: مردم اين كشور اكثرا تركمن هستند و به زبان تركمنى زبان تركمنى شاخه‌ای از زبان های ترکی تبار است, ۰ درصد کشور ترکمنستان را صحرای قره قوم تشکیل می‌دهد که دارای لب و هوای خشک است پلی‌ بات رست كوه كيه داغ در جنوب کشور و نزدیکی مرز ایران لب و هوای متاسبی دارد و عشق آباد و سایر شهرهای مهم در این ناجیه پاینخت ترکمنستان شهر عشة آناد است 

صفحه 28:
بیشتر مردم ترکمنستان, ترکمن هستند و اقلیت قابل توجهی روس و ازیک نیز در این کشور حضور داند. سایر اقوام قزاقهاء تاتارهاء اوکرابنی‌ها. ارمتی‌هار آذربایجانی‌ها و بلیچ‌ها هستند. براساس آمار دولت ترکمنستان در سال ۲۰۰۱ ترکمن‌ها ‎,/٩۱‏ ازیک‌ها 1۳ و روس‌ها 7۲ جمعیت را شکل داده‌اند. جمعیت ترکمن‌ها در ترکمنستان از ۱۹۸۹ تا ۲۰۰۱ حدود دو برابر (از ۲,۵ میلیون به ٩ر۴‏ میلیون نفر) شد. اما شمار روس‌ها به کمتر از یک‌سوم (از ۳۲۴ هزار به ۱۰۰ هزار نفر) کاهش بافته‌است. مذهب اسلام مذهب اکثر مردم کشور است. ‎/۸٩‏ ترکمن‌ها مسلمان (اکترا پیرو مکتب ختفن از مذهب اهل سنت) و ‎٩‏ بيرو كليساى ارتدوكس روسيه هید واجد يول كشور تركمنستان منات تركمن مى باشد, طبق بيمان آخال در سال ‎١15١‏ فجرى خورشيدى (8.۰۱۲۹۹-/۱۸۸۱م۰] و در زمان ناصضرالدین شاه فاجار رسما از ايران جدا شد و حرنى از روشية تزارى كشت. در ‎WYN jal‏ (أكتبر 1551) يا زلى عردم در همه پرسی استقلال, موجودیت خود را به عنوان یک اكشور مستقل اعلام ترد و رلسها نام ریس ان رآ برای کشور خود برگزید . ن در شهریور ۱۳۸۴ (سپتامتر ۲۰-۵) رسما از جركه كلانه رهاق لفل ‎Soules‏ خارج شد. صفرمراد نيازف اولين رئيس جمهور كشور بود. 

صفحه 29:
اقتصاد ترکمنستان در فهرست چهار کشور بزرگ تولید کننده گاز طبیعی و چهار کشور توليد كتتدن نقت ذر شوروى سایق قرار دارد. دخائر اثبات شده نقت و كار لين كشدور ‎١. ٠١‏ ميلبارد مثر مكفب كار مضام جهاردهم حيان د 017 یت ات بيشتر ذخاير نفتى كشور در غرب تركمنستان از جمله در يهنه درياى خزر متمركز شده‌است. = دای کار ‎lp) Weer Ge‏ تا كشور براكتد الس ‎Olly cane ee ee hoo, cls Sabi aly Sar sl,‏ در خلیج قره بوغاز متمرکز است. در اين منطقه موادی همچون میراپیلیت و دیگر مواد پر ارزش وجود دارد. کناره ی دریای خزر 

صفحه 30:
بیشتر زمین‌های کشاورزی ترکمنستان را دشت قره قوم تشکیل می‌دهد که اغلب برای چراندن گوسفند قره‌گل مورد استفاده فراز ‎PS ne‏ در زمین‌های ‎oe‏ رف کشاورزی کرم بریشم نیز شور تو 0 در همحون ی سل ها اضر ‎oo‏ و تره بار تولید گندم نیز و ان ‎ae lel‏ ‎Ske‏ داشته‌است. می‌شود. 

صفحه 31:
ترکمنستان اقتصادی رو به رشد دارد و با توجه به منابع سرشار نفت ور رب از ری مراد گداری ری له بان ی ا گسترش داده‌است و جزو معدود کشورهایی است که فراورده‌های نفتی صادر می‌کند. و با فراوری محصول پنبه و با اتکابه نیروی کار خی سا ال سای را ار ار ‎ee‏ ‏سطح جهان برخوردار می‌باشد و با فروش سالانه مقدار زیادی گاز به کشورهایی چون اوکراین و روسیه و چند کشور دیگر از جمله ایران؛ اقدام به کسب درآمدهای سرشار می‌کند از انیا که ترمسان یک کی باس بر کی ات رای ارت لا ارات راد لسرا ای خط آهن ترکمنستان به شهر سرخس (در شمال خاوری ایران) مثصل است و از آنجا تا بندرعباس امتداد دارد. 

صفحه 32:
شمال شرق آمودریا اترک فره بغاز مسلمان 

صفحه 33:
4.جمهوری آذربایجان انقسدى كدور ‎ease‏ اجان 

صفحه 34:
جمهوزی آذربایجان جمهوری آذربایجان (به آذربایجانی: 565۵۵۱۱۲۵5۱ ۸29۳۵۵۷۵۲) کشوری در منطقة- جغرافیایی قفقاز و در گذرگاه ارویا و آسیای جنوب غربی و در کنار دریای خزر می‌باشد. کشورهای همساية خمهوری آذزبایجان عبارت‌ان از: ایران در جنوب, ارمستتان و ترکیه در غرب, گرجستان در شمال غربی, و روسیه در شمال. همچنین این کشور دارای مرز آبی با کشورهای ترکمنستان و قزاقستان در کنارة دربای خزر نیز هست جمهوز ی خورمفتا: تخجوان > ‎ol Sls la‏ لی جفهوری آدرپلنجان جدا اند و اسان خودمختار قره‌باغ کوهستانی نیز واحدهای فدرال جمهوری آذربایجان هستند. ‎Aol‏ قره‌باغ و هفت بخش پیرامون آن واقع در جنوب غربی جمهوری آذربایجان در جرپان جنگ قره‌باغ؛ به اشغال توقای ازمتستان دراعدداست. پایتخت جمهوری آذربایجان شهر باکو دین ال بیشتر جمعیت جمهوری آذربایجان ن شیعه هستند. . _ زبان رسمی کشور ترکی آذربایجانی می‌باشد.در کنار زبان ترکی آذربایجانی, زبان‌های روسی, ارمنی, ۷ کردی, تالشی, تانی, عبری, و لزگی نیز صحبت می‌شود. ترکی آذربایجانی از نظر تقسیمات زبانی, جزئی از ثرکی غربی و یا ترکی اوغوز می باشد . ترکی آذربایجانی, ترکی ترکیه و ترکی ترکمنی در گروه ترکی غربی و یا ترکی اوغوز قرار می گیرند . 

صفحه 35:
جمهوری آذربایجان در جنوب رشته کوه‌های قفقاز و شمال رودخانه ارس و در كنار دریای خزر واقع شده‌است. سه رشته‌کوه قفقاز بزرگ در شمال, قفقاز کوچک در غرب, و کوه‌های تالش در جنوب این کشور را احاطه کرده‌است. این ‎aur‏ ‏۰ درصد از مساحت جمهوری آدربایجان را در برگرفته است و قله کوه بازاردوزو (8323۳012) با ارتفاع ۴۴۶۶ متر بلندترین نقطه آن است. نواحی میانی شامل جلگه‌های آران مرکزی, مغان و ميل و سواحل دریای خزر کم ارتفاع و پست بوده و ارتفاع در پست‌ترین قسمت ۸ متر پایین‌تر از سطح دریاهای آزاد است. جمهوری آذربایجان یک کشور محاط در خشکی است. این کشور در پیرامون دریای خزر, که یک دریای بسته‌است, واقع شده و طول خط ساحلی آن ۸۰۰ کیلومتر است. تنوع زیستی و گیاهی آذربایجان به دلیل تنوع آب و هوا ‎DU ere a‏ بیش از ۰ ۴۵۰ گونه گیاه در کوهستانهای آذربایجان دیده می‌شود. پوشش گیاهی کوهستان مورو: 

صفحه 36:
آب و هوا از لخاط لب و قواني: جمهورة اذربايجان ذارات عندين نوع لب وهوات نكا است ب طوری كه أن 11 تاحية آن و هوابى 5 كوه ناحيه در ادربايحان وجو دار درك واه بیط رسای ی ال شرف ی زمستان و ۶ ۲ درجه سانتیگراد در تابستان می‌رسد در حالیکه در مناطق کوهستانی غربی زمستانها تا ‎-٩‏ در زمستان و ۱۲ درجه سانتیگراد در تابستان می‌رسد.پایین‌ترین دمای مطلق در اردوباد به میزان ۳۳- درجه سانتیگراد و بالاترین دمای مطلق در جلفا به میزان ۴۶ درجه سانتیگراد ثبت شده‌است. به طور کلی شمال و شرق کشور __ دارای اب و هوای نی نا خی و کوهب اتی ات در حالیک م اه 2 جنوب شرقی اب و هوای مرطوب و ملایم تری دارد. مناطتق غربی و شمالی و جنوبی شام ل قره باغ و شمال شرقی جمهوری خودمختارنخجوان, دامنه کوههای قفقاز و ناحیه لتکران-استارا و کوههای تالش بسیار مرطوب هستند. 

صفحه 37:
بیشترین میزان بارش سالانه در لتکران و به ميزان ۱۶۰۰ تا ۰ میلیمتر و کمترین میزان بارش سالانه به میزان ۰ ‎Yo:‏ ‏میلیمتر در ابشوران زوی می‌دهد. مناطق مرکزی شامل جلگه‌های وسیع مس تعد: ‎a‏ ‏کشاورزی است که توسط رود کورا و رود ارس ارس آبرسانی می‌شوند. 

صفحه 38:
اقتصاد جمهوری آذربایجان در مقایسه با جمهوریهای تازه استقلال يافته اطراف خود در اثر بهره برداری از منابع نفتی و سرمايه كزارى يس از استقلال توسعه بيشترى بيدا کرده‌است. با وجود اين بعد از استقلال این كشورء تورم فزاینده ناشی از آثار جنگ قره‌یاغ همراه با سیاست‌های آزادسازی قيمت‌ها و خصوصی سازی اقتصاد موجب شد که مردم جمهوری آذربایجان تحت فشارهای شدید اقتصادی قرار گیرند و قدرت خرید آنها به‌سرعت کاهش يابد ولی از سال ۱۹۹۶ میلادی, افزایش درآمدهای حاصل از قراردادهاى نفتى بین‌المللی, روند رو به رشد سرمايه كذارى خارجى: اعتبارات صندوق بين القللى بول و بانى جهانی و مساعدت کشورهای اروپایی موب شد تا اقتصاد نابسامان این کشور کمی رو به بهبود گذارد. 

صفحه 39:
به‌دنبال استقلال, فعالیت‌های سیاسی در جمهوری آذربایجان به‌شدت افزایش یافت. یکی از بزرگ‌ترین سازمانهای سیاسی اپوزیسیون ‎Age‏ خلق آذربایجان حول ملی گرایی ملی و دفاع در مقابل حملات ارمتستان تشکیل شد.این سازمان در مراحل بعدی حاوی فراکسیونهایی با اندیشه‌های پان ترکیستی نیز بوده‌است. در اولین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری ابوالفضل ایلچی‌یگ با اندیشه‌های قومكرانانه اين مقام رسد راتسا ای ی هرا وزیر کشور خود اسکندر حمیدف در چندین نوبت خواستار تشکیل ترکبه بزرگ که شامل ‎ae ile oll Gla Gols) pls‏ بسن از شکست‌های پیایی در جنگ با ارمسستان. و شکست تقریا تمایی سیاستهای وی, و چندین قیام خونین در چند شهر از جمله گنجه, حيدر علىاف رئيس وقت پارلمان طی یک کودنای بدون خونریزی قدرت را به دست آورد و ایلچی‌بیگ به تبعید فرستاده شد. 

صفحه 40:
در زمان ریاست‌جمهوری حیدر علی‌اف و ویسرش روابط با ایران به‌تدریج گرم و گرست نا جاين كه روساى تمهور هن دو كشور در جندين نوبت به كشور يكد سفر كردهاندء و جمهوری کنسولگری‌ای نیز در شهر تبریز افتتاح کرد و علی‌اف پسر به ‎ol‏ شهر سفر کرده و با تجار آن ديدار كرد. موافقتنامههاى زیادی نیز در زمینه‌های تجاری, ورزشی, فرهد و مرزى بين دو ‎ea Sus‏ ارت و از ۱ سفر به کل جمهوری خودمختار نخجوان و در بخش اصلی جمهوری نا چندین کیلومتر از مرز بدون ویزا امکان‌پذيیر است و تقریبا تمامی احتیاجات نخجوان (گاز, برق, مواد غذایی و...) به علت بسته بودن مرز با آرمنستان از طریق ایران انجام می‌شود. 

صفحه 41:
مردم پر اشاس سرشماری سال ‎۱۹۹۹٩‏ میلادی ۶ ۸۹۰۰ از جمعیت این کشور را آذربایجانی, ۸۲.۲ لزگی (داغستانی). ۱.۸/ روس و ۱.۵/ ارمنی می‌باشند. البته ‎a | tee‏ متفه جیار قرو أرفساي ردك ‎a‏ ‏اساس سرشفارى سال 1545 شوروى حذود ‎١‏ 2" هار قوميت مختلف. در اين كشور زتدكى مركردهاند كد از إدن ميان ‎|٠١٠١‏ لفر لركى و ‎١١‏ هزار نفر تالش بوذهاتدء اما تالش‌ها جمعیت خود را حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر برآورد می‌کنند. 3 از جمعیت ۸۲۳۸۶۷۲ نفری جمهوری آذربایجان 7۵۱ شهرنشین و ۸۴۹ در روستاها زندگی می‌کنند. ترخ رشد جمعیت این کشور ۸۰,۷۶۲ است. ۸ از مردم این کشیر مسلمان (۶۵ تا ۷۵ درصند شیعه),/۵ز۲ ارندوکس روش و ۲,۳ ارمتی می‌باشند. جفهوری آذربایسان به همراه ایران عراق و بحرين جهار کشوری هستند که در آن شیعیان اکثریت جمعیت را تشکیل می‌دهند. کردها یکی از اقوام ایرانی هستند که زیرفشار سخت آسیمیله تعداد آنها در دوران شوروی و پس از آن کاهش یافته است. به گونه‌ای که اگر نی قزد كرد يه جاى ابنكه عَود را بك اذرق مقرفى كند بر هویت قومى خويش پافشاری می‌کرد قادر ‎a‏ پیدا کردن شغل نبود. 

صفحه 42:
فرهنگ مردم جمهوری آذربایجان با موقعیت جغرافیایی و میرات تأريعى متأثر از فرهتكهاى محتلف منطقه قفقاز و خاورميانة آر ‎clk ae‏ یرس ای ات ار فرهنگ غربی با شدت بسیار رایج می‌گردد. بجز اکثریت آذربایجانی اقدام ‎tes | sees costes‏ كردها و تالش ها و د نی و لزگی‌ها و بهودی هاو تات‌ها در شمال به رنگارنگی زبانها و فرهنگ رایج افزوده‌اند. دروازه‌های شهر قبله پایتخت آلبانیای قفقاز 

صفحه 43:
نرخ باسوادی در اين کشور ۷۵۹۸ ذکر شده‌است. برگزاری جشن نوروز و موسیقی مقام نشانه‌های تزديكى و ای اهر و ارت ره ۱ هستند. از لحاظ ادبیات نیز شعرایی مانند خاقانی شروانی و نظامی گنجوی از خاک جمهوری آذربایجان فعلی بر خواسته‌اند و تاثیرهای اساسی در ادبیات فارسی داشته‌اند. کاخ شروانشاهان باکو 

صفحه 44:
جمهوری [ ۳ شمال غرب باکو ارس و كورا اسلام | : انگور توتون ابریشم 

صفحه 45:


صفحه 46:
جمهوری ارمنستان با 29800 کیلومتر مربع وسعت کوچکترین جمهوری به جای مانده از اتحاد جماهیر شوروی سایق می باشد اين کشور از شمال با گرجستان. از جنوب با ایران. از شرق با آذربایجان. از غرب با ترکیه و از سمت جنوب غربی با جمهوری خودمختار نخجوان مرز مشترک دارد. 

صفحه 47:
آرمنستان کشوری کوهستانی و پرباران است. به لحاظ جغرافیایی کشوری محصور در خشکی است و ارتباطی با آبهای ‎fhe‏ ندارد. بزرگ‌ترین دریاچه این کشور دریاچه سوان است که آب شیرین دارد و پهنه نسبتا بزرگی از بخش میانی کشور را پوشانده است. 

صفحه 48:
زبان ارمنی, زبان رسمی مردم کشور ارمنستان است. سفر زمینی به ارمنستان از طریق نوردوز در مرز آرمنستان انجام میشود وزمان نسبتا زیادی صرف مى شود به طوری که بعد از جلفا تا ایروان حدود 8 ساعت به طول مى انجامد. مسير اين سفر جاده ای کوهستانی و پر پیچ و خم و در عين حال زيبا و مسحوركننده است. 

صفحه 49:
واحد پول ارمنستان درام است. دریافت ویزا برای اتباع تمام کشورها به استثنای کشورهای مشترک المنافع جهت ورود به ارمنستان ضروری است. داشتن گذرنامه با حداقل 4 ماه اعتبار نیز از شرایط لازم دریافت روادید است.رانندگی در کشور ارمنستان نیازمند داشتن گواهبنامه ملی این کشور و يا یک گواهینامه بین المللی (۱0۳)می باشد. قیمت بنزین در ارمنستان 0 درام است. 

صفحه 50:
‎Ss GCMs osu ule lls Gala ol‏ مليون بغر ات مت مر جمهوری ارمنستان سه و نیم ملیون است. یعنی بیش از نیمی از ارمنیان بیرون از سرزمین اجدادی خود به سر می‌برند. یکی از کشورهایی که جمعیت قابل توجهی از ‎ules‏ بای جهان تاراسك انان است دآ سيصد هرا ‎Gee ke a‏ كه جمعيت ازفنى تيار دارند غيارثانه از ايالات متخدم ‎gee oS) al‏ یی روسيه (يك ميليون و دويست هزار)ء فرانسه (تیم میلیون), لبنان (دویست هزار) ‎ee‏ ا در جمهوری خودخوانده قره باغ زندگی می‌کنند. ارمنیان خود برای زبانشان نام‌های هایرن و آشخاری را بکار مق بريد ‎eal‏ نام اشخارى يشت ان وی آنیان بکرم و ‏در آرمنستان همچنین اقلیت کرد, بزیدی و روسی زندگی می‌کنند. ‎ ‎ 

صفحه 51:
شمال غرب ارمنی غلات زمینی چغندرقند 

صفحه 52:


صفحه 53:
ترکیه ترکیه کشوری اوزاسیایی است که بعش يررك كشور يعنى آناتولب ا اسياى كوجى در جنوت غرب آشيا و خاورمياتة واقة است و بش كوجكن تبر يه نام تراك دن ‎gl ae‏ تا رت شرل ارول را تركيه از شرق با کشورهای ایران. جمهوری آذربایجان (نخجوان), ارمنستان» و جستان؛ در جنوب شرقی با غراق و سوریه؛ و در شمال غربی (بخش اروپایی) با بلغارستان و یونان همسایه است. همچنین ترکیه از شمال با دریای سیاه, از باختر با دو دریای کوچک مرمره و اژّه. و از جتوب غربی با دریای مدیترانه مرز آبی در ‎alee‏ ل ار نيز در اختبار ی ادر ‎ag ann‏ ای ركيد ‎Ge ei, has ae‏ مستطيل است که ار سوی شرق و غرت اشتداد ‎ast‏ ست ترکیه با قرار گرفتن در یکی از حشاس ترين مناطق جهان كازاى ‎ie ey Goal, i Sb‏ است وگذرگاه جنوب غرش ‎Glas a lest bul‏ می‌آید و كشورهاق تسيارى: به ويزه ايران آز خاى تركيه براق ترانزیت کالا و اتروی استفاده می‌کنند. 

صفحه 54:


صفحه 55:
‎Ob)‏ رسمی ترکیهء ترکی (استانبولی) ایست که در گذشته با خط عربی (عتمانی) توشته میشد و از زمان تشکیل جمهورى تركية توسظ آاتاتركى در سال ۱۳۲ هجری خورشیدی (۱۹۲۳) با خط لاتین نوشته می‌شود. ‏ترکیه در میانه دو فرهنگ شرقی و غربی است, این کشور از نظر علمی و اس كاد در تا ار ‏سال ۸۱۳۲ ۰.خ. (۱۴۵۳میلادی), سلطان محمد فاتح توانست به زندگی هزار ساله امپرانوری بیزانس (روم شرفی) بایان دهد. فتح درخشان او, تسخیر قسطنطنیه (کنستانتین) پایتخت بیزانس بود که از آن پس استانبول (اسلامیول) نامیده شد. این فتح مبدا قرون جديد در تاريخ ارويا ‎ 

صفحه 56:
کسی که حکومت عنمانی زا به امیراتوری تبیل کرد: سلطان نایم یکم ملقب به یاووز (مهیب) بود. وی در اوایل سده نهم هجری قمری ‎a‏ پادشاهی رسید. او در طول پادشاهی ‎٩‏ ساله خود شام, ‎spas‏ ‎YS b>‏ غرب کردستان, عراق, حجاز (غرب عربستان), و بخشهایی از بالکان (در جنوب شرق اروپا) را به تصرف درآورد و خود را خلیفه مسلمانان نامید. همچنین او کتابهای بسیاری را از مناطق متصرف شده بدست آورد. که اکنون زینت بخش کتابخانه‌های ترکیه است. سلطان سلیم یکم در سال ‎۸٩۲‏ ه.خ. (۱۵۱۴/.8۹۲۰م.) شاه اسماعیل یکم را در جنگ چالدران شکست داد. اوج قدرت عثمانی در زمان سلطان سلیمان یکم (قانونی/باشکوه) پسر سلطان سلیم رخ داد. او مناطق بیشتری را به تصرف درآورد و جتی به مجاصره ودر رات ار بر هی ۲ هاش با شاه طهماست یی ]لصا بيش آمد يس آر ‎Oe Sele‏ رو تا ار 

صفحه 57:
امپراتوری عثمانی در جنگ اول جهانی از هم پاشید و مورد تهاجم بریتانیا و متحدانش واقع شد. مصطفی کمال پاشا به دلیل سازماندهی مقاومت ملی علیه دول خارجی قهرمان ملی ترکیه گردید و توانست جمهوری ترکیه را در سال ۱۳۰۲ (۱۹۲۳) بر پایه اصل جدابى دين از سياست بنا كند و ملقب به اتاترى شد. وى خظ لان را را توشيتن زبان تركى مرسوم كرد و اقدامات بسيارى را براى صنعتى و غربى شدن تركيه انخام داد .در نمی ار بر که بر وجوذ اورف بعد از یک دوران تک‌حزیی در سال ۱۳۲۹ (۱۹۵۰) حزب دمکرات از گروه سیاسی مخالف قذرت را بدست گرفت و به عداد اجزات ابافه شد ولی آرادی سیاسی ۲ دوره‌هایی از کودناهای بظامیان در سالهای ۱۳۳۹ ۱۳۵۰ ۰ ۱۳۵۹ شکست شد. در شال 18078 تركيه با دخالت نظامى جود عليه كوؤدتاى يوانيان در قرس مانغ از ‎sine uP Jy sat ube gy os Sill‏ اف بت رات ۲ بزنامة هاق اسلامى روى كار آمذه بود: شاقط کرد از سال ۱۳۶۳ (۴ ۱۹۸) تاکنون حزب کارگران کردستان و حکومت ترکیه درگیری‌های نظامی بسیاری داشته‌اند که باعث مرگ بیش از 45 هزار تن گردیده است. ترکیه در سال ۱۳۲۵ به عضویت سازمان ملل درآمد و در سال ۱۳۳۱ به ناتو پیوست. ترکیه عضو جنبی جامعه آروپا است و اکنون با اجرای اصلاحانی ستعی در تحکیم و تقویت مردم سالاری و اقتصاد خود زا دارذ تا بتواند مذاگرات ‎sls‏ عضویت در انحادبه ازهنا را آغاز ماید: مصطفی کمال پاشا آتاترک 

صفحه 58:
زبان بیش تر مردم در ترکیه ترکی است ولی در کنار آن زبانهای کردی(بیشتر) و ارمنی در میان گروه‌های قومی استفاده می‌شود. گروه‌های قومی کوچک‌تری چون لازها, زازاهاء عربها و چرکس‌ها به تنقع زبانی و فرهنگی این کشور افزوده‌اند. کردهای ترکیه بیش تر در جنوب شرقی و شرق کشور زندگی ترک‌های ترکیه از اقوام ترکمن سلجوقی بودند که از آسیأی مپانه به فلات آناتولی کوج کردند و پس از غلبه بر امپراتوری بیزانس (روم شرقی), امپراتوری عثمانی را در آنجا بنا نهادند. پاینخت جمهورق ترکیه شهر آنکارا و از دیگر شهرهای مهم ‎ae ue‏ استانبول. ازمیر, آداناء بورساء ارضروم, آنتالیا | وان و آغری را نام برد. 

صفحه 59:
نخستین قانون اساسی جمهوری ترکیه که در سال ۱۹۲۴ میلادی نهیه شده‌است ‎yy‏ رسمی ترکیه را اسلام تعیین نموده‌است. لیکن در اصلاحات قانون اساسی سال ۱۹۲۸ این ماده قانونی حذف و با تاکید بر جدایی ‎ow‏ از سیاست, ترکیه کشوری با دولت و حکومت سکولار (جدايى دين سیاست) معرفی گردیده‌است. بنابر آخرین امار موجود در ترکیه حدود ۹۸ درصد جمعیت اين كشور را مسلمانان و ۲ درصد را مسیحیان و کلیمیان و پیروان دیگر ادیان تشکیل می‌دهند. مسلماتان تركيه اكثرا ‎ae ab‏ وا کار ميان انها جنفی‌ها بزرگترین گروه محسوب می‌گردند که عمدتا در مرکز و غرب ترکیه ساکن می‌باشند. شافعی‌ها با جمعیتی کمتر در مناطق شرقی ترکیه مستقراند و اکثرا کرد هستند. شمار پیراوان مذاهب دیگر بسیار کم می‌باشد. 

صفحه 60:
روی هم رفته پیروان ادیان در ترکیه به دو قسمت اصلی تقسیم می‌ شوند: الف) پیروان دین اسلام, که خود به چند مذهب تقسپم می‌شود و اهم أنها ار ار ۱- حنفی‌ها: جمعیت قابل ملاحظه‌ای از اهل سنت تركيه را تشکیل می‌دهند. 1 ۲- شافعی‌ها: شاخه‌ای از اهل سنت است که پیروان لن را بیشتر کردها تشکیل می‌دهند. ۳- پیراوان سایر فرق اهل سنت. ۴ علویان که خود به جهار دست سیم می‌شود و بنایر امار رنسمی دولت ترکیه حدود ۱۲ میلیون نفر پیرو دارد. ‎a‏ ادیان دبگر ‎sel‏ = در کل ۲ درصد از جمعیت ‎ 

صفحه 61:
ترك دن علوت طريف قارة آنتا هرا کرفه او ای رای که رکه و أن قرار ده آناتولی و آسیای کوچک (آسیای صفیر) ‎cael jo‏ می‌شود ترکیه پیوندگاه دو قارف مهم آسیا و اروپا است. ترکیه در جنوب شرقی اروبا و جنوب غريى آسيا واقع اد ۶ و ۴۲ درجه عرض شمالی و ۲۶ و ۳۵ درجه طول شرقی در نیم کرة شمالی قرار گرفته‌است. 0 سرزمین ترکیه به صورت مستطیلی قابل تصور است که طول آن از شرق تا غرب ۶۰ کیلومتر و عرض آن به طور متوسط ۵۵۰ کیلومتر است: ترکیه از سه طرف به دریا احاطه شده‌است. از دیدگاه وسعت ترکیه با ۷۸۳۰۵۶۲ کیلومتر مربع سی و پنجمین کشور جهان بشمار می‌آید. ترکیه شش همساية آسیایی و دو همساية اروپایی دازد. کشورهای هم مرز ترکیه عبارت‌اند از: در خاور با ایران ‎۴۹٩۹‏ کیلومتر, جمهوری آذربایجان ‎٩‏ کیلومترء آرمنستان ۲۶۸ کیلومتر, و گرجستان ۲۵۲ کیلومتر؛ در جنوب خاور با عراق ۳۵۲ کیلومتر و سوریه ۸۲۲ کیلومتر؛ در شمال باختر با یونان ۲۰۶ کیلومتر و بلغارستان 0 Yr: ‏اسان دارد باکر هید استان‌ها‎ ۱ eee ‏به جز سه استان با خود استان همنام هستند.‎ ‏(مركرة‎ Sle ‏شه استان نامير عبارثاند ار‎ ‏آنتاکبا), كوجاالى (مركز: ايزميت). سقارية‎ ‏(مركد: ادابارارى). هركدام اد استانهاى تركيه‎ به جندين بخش تقسيم شده است. 

صفحه 62:
اقتصاد ترکیه ترکیبی از صنایع بومی و مدرن است که روز به روز بر دامنه اش افزوده می‌شود. تولیدات فراوان کشاورزی ترکیه درسال ۲۰۰۵ رتبه هفتم جهان را بدست آورد و در سال ۲۰۰۶ ‎AVY sly‏ از مردم ترکیه اشتغال ایجاد کرد. بخش خصوصی اقتصاد ترکیه نیز قوی و به سرعت در حال رشد است و نقش مهمی در بانکداری. حمل و نقل و ارتباطات دارد. در سال‌های اخیر اقتصاد ترکیه رشد خوبی داشته و رشد ‎UMA‏ 9 ۷۴ را در سالهای ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ به دست آورده‌است. ليره حديد تركيه واحد يول تركزة اس 

صفحه 63:
شمال غرب آنکارا اسلام ترکی 

صفحه 64:


صفحه 65:
عراق بانام رسمی جمهوری عراق (به عریی: الجمهورية العراقیة) (به کردی: کوماری عیراق) کشوری در خاورمیانه و جنوب باختر آسیا است. این کشور از جنوب با عربستان سعودی و کویت, از باختر با اردن. ستوریه و از خاور با ایران و از شمال باترکیه همسایه‌است. عراق در جنوب مرز آبی كوجكي با خلیج فارس دارد و دو رود مشهور دجله و فرات که منشا تمدن‌های باستانی مپان‌رودان (بین‌النهرین) در طول تاریخ کهن این کشورند از کشررابه خنوب ادن زوان هستند و نا ييوستن به رود کاره اردندین دا تشكيل مىدهند و به خليج فارس مىريزند. يايتخت عراق شهر بغداد است. 

صفحه 66:
پهناوری عراق ۷ ۴۳۸,۳۱ کیلومتر مربع (۵۸ام, حدود یک چهارم ایران) است. بیشتر سرزمین عراق پست و هموار و گرمسیری است. غرب عراق کویر است . شرق آن جلگه‌های حاصلخیز, بخشی از کردستان عراق (شمال خاور) کوهستانی و 

صفحه 67:
جمعیت عراق حدود ۳۰ میلیون تن (آمار ۱۳۸۶) است. حدود ۷۵ درصد مردم عرب. ۲۰ درصد کرد و ۵ درصد آشوری, ترکمن و سایر اقوام هستند. همچنین حدود ۶۰ درصد مردم عراق شیعه, ۳۸ درصد سنی و ۲ درصد مسیحی و پیروان ساير ادیان هستند. عراق محل زندگی و مرگ ۶ امام شیعه است و شهرهای نجف, کربلا, کاظمین و سامرا زیارتگاه شیعیان جهان است. عراق دارای تمدن و فرهنگ دیرینه و پرباری است. سومربان, اکدی‌ها و آشوری‌ها نخستین تمدن‌های باستانی عراق را چند هزار سال پیش از میلاد بنیاد نهاد 

صفحه 68:
در دوران پیش از اسلام. عراق کنونی جزئی از ایا مس ان ابملام غراف ‎eee ae‏ درازمدت خلاقت عباسی شد. از میانه سده دهم تاپایان سده سیزدهم هجری خورشیدی, ‎OLE‏ ‏تحت حکومت امپراتوری عثمانی قرار داشت. عراق در سال ۱۲۹۸ (۱۹۱۹) از عثمانی جدا شد ونه ری برعایا راید و در سا ۱۳۱۱ ۳ (۱۹۳۲) استقلال یافت. ‎Ml‏ در سال ‎۱۳۵٩‏ (۱۹۸۰) جنگ ایران و عراق با حمله غافلگیرانه صدام به مرزهای ایران آغاز شد که تاسال ۸ ادامه یافت. در همان دهه عملیات انفال که در مناطق شمالى رای لجرا درديامة به فتل و کشتار بیش از ۱۸۲ هزار از کردها گردید و از جمله لن می‌توان به بمباران شیمیاز ی شم ر حلبو داشاره نمود. 

صفحه 69:
به دنبال پورش ارتش عراق به کویت و جنگ خلیج فارس کشور عراق با تحریم‌های اقتصادی روتره شند و فسسمت شمالی لن منطقه بروار ممنوة اعلام تند تهاعا در تَهاجم نظامى ايالات متحده آمريكا و قدييماناتش در سال ‎١88100‏ ۲۱۳۲ مبلادى)ء تكومت صذام حسين شركون شد هم أكون ذولت ‎Bo Sli ols oh abr‏ عراق است, مسئوليت اداره امور عراق را برعهده دارد. رئیس جمهور جلال طالبانی و نخست وزیر توری مالکی است. كفتنى الست که ار زمان إشتال عراق توسظط آمریکا و همپیمانانش, بیش از یک میلیون تن عراقی دریی خشونتهای فرقه‌ای, جنگهای داخلى ميان عزاقىها و كروههاى خارجى حاظر در عراق از جمله القاعده عراق و حملات اشغال كزان كشته شنده‌اند. 

صفحه 70:
عراق کشوری است با قومیت‌های گوناگون و ساکنان آن را عرب, کرد. ترکمن, آسنوری؛ کلدانی: مندابی و صابئین و غیره تشکیل می‌دهند. کردها در نواحی شمال و شمال شرقی عراق که به کردستان عراق مشهور است زندگی می‌کنند و از لحاظ فرهنگی. زبانی و طرز پوشش با عرب‌ها متقاوتند: پس از جنگ کوبت و عراق و وضع ممنوعیت پرواز عراق به بالای خط ۲۳ درجه در سال ۱ کردهای عراق عملاً توانستند حکومت خود را تأسیس نمایند و با حل اختلافات گروهی و ‎a le gl‏ را 1 فرایهشی» می‌نامند. پش ‎eae ol tee leo Gry lw onl‏ راو در تال تسمال شرفی عراق که به کردستان عراق معروف است کردها ت خود مختار در جمهوری فدرال غراق به طور رسمی تشکیل دادند: در سال ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ نیز ریاست جمهوری و وزارت امور خارجه عراق توسط کردها اداره رد واحد پول عراق دینار است. ارتباط زمينى بين ايران و افغانستان از طریق مرز خسروی انجام می شود. 

صفحه 71:
بخش بزرگ عراق صحرا است اما مناطق مابین دو رود دجله و فرات حاصلخیز است. قسمت‌های شمالی کشور به عمدناً کوهستانی است و بلندترین قلّه لن حاجی عمران (هممرز با بلندیهای پیراتشهر ایران) با ارتفاع ۳۶۰۰ متر است. عراق مرز ساحلی کوچکی با خلیج فارس دارد. در مجاورت شط العرب که نزد ایرانبان با نام اروندرود شناخته شده‌است, مرداب‌ها قرار داشتند اما بیشتر آنان ‎nb‏ سالهای دهه ۷۰ خشکانیده شدند. آب و هوای کشور (به جز شمال) عمدتاً صحرایی است با زمستان‌های خنک و گاه سرد و تابسثانهای خشک و گرم و آقتابی. مناظق کوهستانی شمال اغلب ا زمستاتهات سرد يا بارش برقو اران لرخوردار است که گاهی موجب طغیان رودخانه‌ها می‌شود. شهر بغداد که پایتخت کشور است در مرکز کشور و در ساحل رود دجله قرار دارد. شهرهای بزرگ دیگر اریبل و موصل در شمال و بصره در جنوب هستند. کشور عراق را گهواره تمدن بشریت دانسته‌اند. عراق محل زندگی و مرگ 0 امام شيعه است 9 شهرهاى نجف, كربلاء كاظمين و سامرا زيارتكاه شيعيان جهان است. 

صفحه 72:
زین عریی و کردی زبان‌های رسمی عراق هستند. میزان باسوادی بین ۸۶۰ تا 7۷۰ است. علاوه بر اين دو زیان‌های دیگری نیز در اين کشور گویشورانی دارند: ‎ies:‏ ۰ اه هزار تفر (۱۹۸۲ شیر گرکوی ارس مقراد تا مندلی و ناحیه موصل) فارسی : ۲۲۷ هزار نفر (1۹۹۴) کلداتی نو (از زبان‌های آرامی): ۰ ۱۲ هزار نقر (۴ ۱۹۹) (موصل, بقداد بصره, جنوب شرقی عراق) ارمنی: حدود ۶۰ هزار آشوری: ۳۰ هزار تفر (شمال عراق, بغداد و بصره) دوماری (از زبان‌های هندوآریائی): ۲۳ هزار نفر (۲۰۰۰) گورانی (از شاخه شمال غربی زبان‌های ایرانی): ۲۱ هزار نفر (۲۰۰۰) باجلانی (از شاخه شمال غربی زبان‌های ایرانی): ۰ ۲ هزار نفر (۶ ۱۹۷) (شمال خانقین و استان موصل) سارلی (از شاخه شمال غربی زبان‌های ایرانی): کمتر از ۲۰ هزار نفر (۱۹۹۵) (شمال موصل, استان کرکوک) آیداغی (از زبان‌های قفقازی): ‎۱٩‏ هزار نفر (۱۹۹۳) شبک (از شاخه شمال غربی زبان‌های ایرانی): ۱۰ تا ۲۰ هزار نفر (۱۹۸۹) (شمال موصل ‎a Me‏ (از زبان‌های آرامی): ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ نفر (۱۹۹۵) (کوی سنجق, شمال عراق 

صفحه 73:
ایران غرب پایتخت بغداد رودهای دجله فرات بندرهای اكلام زبان ‎wot‏ ‏کردی محصولات. 

صفحه 74:


صفحه 75:


ک ش و ر ه ای ه م س ا ی ه م ع ّر ف ی ی ا ی را تهّیه کننده: سارو رحیمی نیا به هرکدام از خانه های ما ،خانه هایی مّتصل هستند، ما این خانه ها را همسایگان خودمان می نامیم. اگر خوب به نقشه ی ایران نگاه کنیم، کشورهایی هستند که به کشور ما چسبیده اند، ما این کشورها را همسایگان کشور خودمان می نامیم هرکدام از این کشورها انند کشور ما،زبان و دین و آداب و رسوم مخصوص به خود دارند آن ها هم مانند ما برای بهبود کشور خودشان می کوشند، آن ها هم کشور خودشان را دوست دارند. می خواهیم با این کشور ها بیشتر آشنا شویم.... نقشه ی ایران و همسایگان آن کشورها ی همسایه ی ایران نام کشور ها موقعیت پایتخت دین زبان 1 پاکستان مشرق اسالم آباد مسلمان اردو 2 افغانستان مشرق کابل مسلمان دری و پشتو 3 ترکمنستان شمال شرقی عشق آباد مسلمان ترکمنی 4 جمهوری آذربایجان شمال باکو مسلمان ترکی 5 ارمنستان شمال غربی ایروان مسیح ارمنی 6 ترکیه مغرب آنکارا مسلمان ترکی 7 عراق مغرب بغداد مسلمان عربی مج م و ع ک ش و ر ه ای ه م ه سا ی ف ه ت ی ت ا ه س ت ایران ن د . . .  .1پاکستان پرچم پاکستان نقشه ی پاکستان پاکستان بزرگترین کشور همسایه ما پاکستان است. این کشور در مشرق ایران قرار گرفته است. م ح مد ع لی جن اح نام پاکستان (پاک +ستان) به زبان‌های اردو و فارسی یعنی سرزمین پاکی. پاکستان به رهبری محمدعلی جناح استقالل خود را بازیافت. به طور رسمی این کشور به عنوان قلمرو پاکستان در سال )۱۹۴۷( ۱۳۲۶بنا نهاده شد و در سال )۱۹۵۷( ۱۳۳۶به «جمهوری اسالمی پاکستان» تغییر نام داد. پاکستان از لحاظ بزرگی نیروهای مسلح در رده هفتم جهان است و تنهاکشوراسالمی دارنده سالح‌های هسته‌ای می‌باشد. این کشور مرز آبی هزار کیلومتری با دریای عرب در قسمت جنوب دارد و از غرب با ایران ،از شمال با افغانستان،از شرق با هندوستان ،و از شمال شرق با جمهوری خلق چین هم مرز است. کشور پاکستان با جمعیتی در حدود ۱۷۲میلیون تن، ششمین کشور پر جمعیت دنیابه شمار می‌رود و دارای نرخ رشد جمعیت باالیی است. پاکس__تان از چه__ار ای__الت ،ی__ک منطق__ٔه خودمخت__ار قب__ایلی ،ی__ک منطق__ه ف__درال پایتخت(اسالم آباد) و دو منطقه مربوط به جامو و کشمیر تشکیل شده‌است. انواع مختلف ویژگی‌های طبیعی از سواحل ش__نی م__رداب (تاالب‌ه__ا) و باتالق‌ه__ای دارای منگرو ساحل جنوبی تا جنگل‌های معتدل و مرطوب زیبای حفاظت شده و قلمروهای یخی کوههای (هیمالیا) کاراکورام ،هندوکش در شمال همگی به چش__م می‌خورند. به طور تقریبی ۱۰۸قله با بلن__دی بیش از ۷۰۰۰م__تر ( ۲۳۰۰۰ف__وت) وج__ود داردک__ه ب__ا ب__رف و یخچال‌ه__ا پوش__یده ش__ده‌اند ۵ .ک__وه در پاکس__تان K۲ (بلتستان) و نانگا پاربات بیش از ۸۰۰۰متر ارتفاع دارند. در قسمتی از کشمیر که توسط هند اداره می‌شود تا نواحی شمالی پاکستان رودخانه Indusدر طول کشور جریان دارد .هر ساله قسمت‌های شمالی پاکستان(بلتستان) تعداد زیادی جهانگرد خارجی را به خود جلب می‌کنند. کوهنوردان از سرتاسر دنیا پاکستان (بلتستان)را به عنوان مقصد نهایی خود می‌دانند. دومین كوه بلند جهان ،کی ۲ در غرب ایندوس بیابان‌های خشک و تپه‌ای بلوچستان پاکستان وجود دارند؛ در قسمت شرق هم شنهای روان بیابان tharوجود دارد. بیشتر نواحی پنجاب و قسمت‌هایی از سند دشتهای حاصل خیز هستند. کشاورزی در آنجا از اهمیت زیادی برخوردار است. آب وهوا نیز به مثابه مناظر آن متفاوت است؛ زمستان‌های سرد و تابستان‌های گرم در شمال و آب و هوای معتدل درجنوب ک__ه مت__أثر از تأثیر اقیانوس هند است. نواحی مرکزی تابستان‌های بسیار گرم دارن__د و دم__ای آنه__ا ب__ه بیش از ۴۵درجه سانتی گراد می‌رس__د و زمس__تان‌های س__ردی ک__ه دم__ای ه__وا کمتر از دمای انجماد می‌رسد. میزان بارش باران نیز کم است و از ۲۵۰میلی م___تر و ت___ا ۱۲۵۰ میلی م__تر ک__ه بیش__تر ب__ا دم__ای مانس__ون غ__یر قاب__ل اطمین__ان جنوب غ__ربی در اواخ__ر تابس__تان همراه هستند در نوسان است. مسأله کمبود آب نیز توسط ساخت سدها برروی رودخانه‌ها و استفاده از آب چاه‌هادر مناطق خشک تر تا حدی حل شده‌است. گروههای قومی اصلی پاکستان؛ بلوچ(صورتی) ،پشتون(سبز) ،پنجابی(قهوه‌ای)، سندی(زرد)پاکستان زبان اردو زبان پاکستانی و زبان مشترک این کشور است ،اما زبان انگلیسی زبان رسمی است که در قانون اساسی پاکستان و در تجارت و همچنین طبقه خاص و تحصیل کرده و شهری و بسیاری از دانشگاه‌ها به کار برده می‌شود .زبان پنجابی نیز زبان بیش از ۶۰ میلیون نفر است ،اما رسمیتی از سوی کشور ندارد .پاکستانی‌ها از نژادها و گروههای قومی متعددی تشکیل یافته‌اند که بیشتر آنها از نوع مردم هندواروپایی هستند و به همین دلیل بسیار متفاوت از افراد بومی ساکن این بخش از شبه قاره هند هستند. ۹۶٪از جمعیت پاکستان مسلمان هستند ( ٪۷۷سنی و ٪۱۹شیعه) .به عالوه ٪۱٫۸۵هندو، ٪۱٫۶مسیحی و ٪۰٫۰۴سیک نیز در کشور می‌زیند. پاکستان پس از ایران دومین کشور دارای جمعیت شیعه در جهان است .بقیه جمعیت پاکستان را مسیحیت ،هندوئیسم ،یهودی‌ها ،سیکها ،پارسی‌ها ،احمدی‌ها و آنیمیست‌ها (که عمدتا کاالشای چیترال هستند) تشکیل می‌دهند. مسجد پادش__اهی؛ ک_____ه در س_____ده هف______دهم میالدی توس____ط اورن____گ زیب ام_______پراتور مغول‌ها در اله__ور ساخته شد. جانوران و گیاهان گونه‌های مختل_ف من_اظر و آب و ه_وا در پاکس_تان ب_ه این ناحیه اج_ازه می‌دهد تا از گونه‌ه__ای مختل__ف حیوان__ات و پرن__دگان وحش__ی برخ__وردار باشد .در جنگلها درختهای سوزنی شکل آلپی و شبه آل__پی از قبیل ک__اج فرنگی و کاج و سدر دئ__ودار در کوهه__ای ش__مالی و درخته__ای ب__رگ پهن مانند شیشم توت– ش__کل در رش__ته کوهه__ای س__لیمان در جن__وب وج__ود دارند .تپه‌های غربی دارای سرو ک__وهی و تمرس__یک و علفه__ای خش__ن و گیاهان خاردار هستند .در طول ساحل جنگل‌های پوشیده از منگرو که بیشترزمینهای مرطوب ساحلی را تشکیل می‌دهند به چشم می‌خورد. مارخور حیوان ملی پاکستان در جنوب در آبهای تیره در دهانه رودخانه ایندوس تمساح نیز وج__ود دارن__د .در ح__الی که در سواحل رودخانه گراز ،آهو ،خارپشت و جوندگان کوچک ب__ه چش__م می‌خورن__د، در زمین‌های شنی پوشیده از خار مرکز پاکستان شغال ،کفتار ،گربه وحشی ،پلنگ و در آسمان‌های آبی شاهین ،قوش (قرقی) ،باز و عقاب دیده می‌شوند .در بیابان‌ه__ای جنوب غربی چیتای کمیاب آسیایی نیز وجود دارد. در کوهه__ای ش__مالی گونه‌ه__ایی از حیوان__ات در ح__ال خط__ر از قبیل ق__وچ و میش مارکوپولو ،قوچ و میش اوریال ،م__ارخور ،ب__ز ک__وهی ،خ__رس س__یاه آس__یایی ،خ__رس قهوه‌ای هیمالیایی و پلنگ برفی وجود دارند .در آگوست ۲۰۰۶پاکستان یک بچه پلنگ برفی یتیم کمیاب را که لئو نام داش__ت ب__ه آمریک__ا هدی__ه ک__رد .گون__ه کمیاب دیگ__ری دلفین رودخانه ایندوس است که تصور می‌شود 1000عدد دیگر از آن باقی باشد که در ۲منطقه حفاظت شده نگهداری می‌شوند.در سالهای اخیر تعداد حیوانات وحشی که برای تجارت چرم کشته می‌شدند به ایجاد قانون منع ش__کار حیوان__ات و پرن__دگان وحشی در مناطق حفاظت شده حیات وحش منجر شد. روزهای تعطیل در پاکستان روزهای تعطیل و جشنواره‌های بسیاری ساالنه در پاکستان جش__ن گرفت__ه می‌ش__وند .در حالیک__ه پاکستان یک ملت مسلمان است روزه_ای تعطیل غ_یر م_ذهبی ن_یز در پاکس_تان وج_ود دارد ک_ه عبارتند از: روز پاکس__تان ( ۲۳م__ارس) ،روز اس__تقالل ( ۱۴آگوس__ت) ،روز دف__اع پاکس__تان ۶س__پتامبر ،روز نیروی هوایی پاکستان ۷دس__امبر س__الگرد تول__د (۵دس__امبر) ،و م__رگ ( ۱۱س__پتامبر) محم__د علی جناح، عالمه اقبال الهوری ( ۹نوامبر) و تولد ( ۳۰جوالی) و فوت ( ۸جوالی) فاطمه جناح (م__ادر ملت) مس_ ۱می‌. توسطروز کارگردر همچنین _لمانهای پاکس__تانی در ط__ول س__ال گ__رامی سند مهم جشنواره و چند داشته می‌شوند که وابسته به تقویم اسالمی است .در رمضان ک__ه نهمین ماه تقویم است ۲۹یا ۳۰روز را روزه می‌گیرند و سپس جشن عید فط__ر است .در یک جشن دیگر عید قربان است که مسلمانان قربانی می‌کنند و گوشت آنرا بین دوستان و خانواده و فقرا تقسیم می‌کنند .ه__ر دو عید از تعطیالت عم__ومی هس__تند و م__ردم می‌توانن__د در این دو روز از خ__انواده و دوستان دیدن کنند و بّچ ه‌ها لباس نو هدیه و شیرینی می‌گیرن__د .بعض__ی از مسلمانان میالد حضرت محّمد(ص) را در س__ومین م__اه تق__ویم ربیع االول جشن می‌گیرند .مسلمان‌های شیعه روز عاشورا را در روزهای نهم و دهم مسجد شاه فیصل در اسالم آباد اولین ماه تقویم (ماه محرم) گرامی می‌دارند. که از بزرگترین مسجدهای جهان است. هن__دوها ،بوداییه__ا ،س__یکها و مس__یحیان پاکس__تان ن__یز جش_ن‌های خودش__ان را برگ__زار می‌کنن__د. سیک‌ها از سراسر جهان می‌آیند تا مکان‌های مقدس_ی را در پنج_اب ،مانن_د مقبره‌ه_ا گ_ورو نن_ک موسس سیکسیم در حسن عبدلی واقع در ناحیه اتوک و مح__ل تول__د او نانکان__ا ص__احب را دی__دن کنند .فستیوال‌های محلی و منطقه‌ای نیز مانن__د فس__تیوال بس__نت در پنج__اب ک__ه ش__روع به__ار را نشان می‌دهد وبا هوا کردن باد بادک‌ها همراه است ،نیز جشن گرفته می‌شوند. اقتصاد پاکستان پاکستان کشوری در حال توسعه‌است که در جبهه‌های سیاسی و اقتصادی با چالش‌هایی روبرو بوده‌است .با وجود اینکه در سال ۱۹۴۷این کشور بسیار فقیر بود نرخ رشد اقتصادی پاکستان در طول ۴دهه بعد از آن بهتر از میانگین جهانی بوده‌است .اما سیاست‌های ناآگاهانه به پایین آمدن این نرخ در دهه ۱۹۹۰منجر شد.اخیرًا تغییرات گسترده اقتصادی به اقتصادی قدرتمندتر منجر شده‌اند و به نرخ رشد بویژه در زمینه‌های ساخت و تولید و بخش‌های خدمات مالی (اقتصادی) سرعت بخشیده‌اند .پیشرفت‌های بزرگی نیز درموقعیت ارز خارجی و رشد سریع در منابع ارز ثابت در سالهایاخیر شاهد بوده‌ایم .تخمین بدهی خارجی در سال ۲۰۰۵در حدود ۴۰میلیارد دالر آمریکا بود .با این حال این بدهی با کمک‌های صندوق بین‌المللی پول ( )IMFو بخشودگی بدهی از طرف ایاالت متحده آمریکا کاهش یافته‌است .تولید ناخالص ملی (داخلی)( )GDPدر سال ۲۰۰۵حدود ۶/۴۰۴میلیارد دالر برآورد شد و تولید سرانه ناخالص ملی آن ۲۴۰۰دالر آمریکا بود.پس از چین دومین نرخ رشد اقتصادی در میان پرچمعیت‌ترین کشورهای جهان دارد .با این حال فشارهای تورمی و میزان ذخیره کمتر از مقدار الزم و همچنین عوامل اقتصادی دخیل دیگر امر نگه داشتن نرخ رشد به این میزان را مشکل می‌سازد.رشد بخشهای غیرکشاورزی ساختار اقتصاد را تغییر داده‌است و اکنون اقتصاد تنها GDP ۲۰٪را تشکیل می‌دهد. بخش خدماتی حدود GDP ۵۳٪کشور که تجارت عمده و خ__رد کش__ور ح__دود ٪۳۰ این بخش را تشکیل می‌دهد .اخیرًا بازار بورس کراچی هم__راه ب__ا دیگ__ر بازاره__ای در حال ایجاد دنیا اوج گرفته‌است .مقادیر هنگفتی از سرمایه گ__ذاری‌های خ__ارجی در صنایع متعددی به کار گرفته شده‌اند .با این حال سرانه ب__ازار ب__ورس همچن__ان مخ__ابرات ،نرم‌اف__زار ،اتومبیل ،نس__اجی ،س__یمان ،ک__ود ،ف__والد و س__اخت کش__تی هستند. صنعت مهم دیگری که در گذشته از دسترسی خارجی محروم مانده‌است ،هوافضا اس__ت. تیپ‌های مختلف توپخانه در ارتش از پیش به گسترده شدن میزان مهمات نظامی پاکستان کمک کرده‌ان__د .خبره_ایی از احتم_ال مش_ارکت عم_ومی ی_ا خصوص_ی در برنامه‌ه_ای آین_ده موشکی به گوش می‌خورد که می‌تواند با برنامه فضایی پاکستان همراه شود. زی_____را توانایی‌ه_____ای کن_____ونی این کش_____ور ش_____امل موشک‌هایبالس___تیک میان ب___رد و تحقیق___اتی ب___ر روی موش___کهای بالس___تیک ق___اره پیم___ا می‌ش___وند .رویک___رد ساختاری برای اس__تفاده از این توانایی‌ه__ای هوافض__ایی ممکن اس__ت ب__اعث رون__ق س__ریعتر اقتص__ادی پاکس__تان شود زی__را ص__نعت هوان__وردی پیش ت__ر هم ش__اهد رش__د چشمگیری در سالهای گذشته بوده‌اس__ت ک__ه ب__ا حض__ور شرکت‌های هواپیمایی متعددی همراه بوده‌است. ورزش در پاکستان ورزش رس__می و ملی پاکس__تان ه__اکی روی چمن اس__ت ،ب__ا وجوداینکه اسکواش و کریکت نیز بس__یار محب__وب هس__تند .تیم ملی کریکت پاکستان یکبار جام جهانی را در مسابقات جه__انی کریکت ۱۹۹۲از آن خود کرد .یکبار هم در جام جهانی ک__ریکت ۱۹۹۹نایب قهرمان شد و دوبار میزبان بازیهای جام جهانی کریکت ۱۹۸۷و جام جهانی کریکت ۱۹۹۶شده‌اند. این تیم همچ___نین ج___ام اس___ترالیا را در س___الهای ۱۹۸۶و ۱۹۹۰و ۱۹۹۴از آن خ___ود کرده‌است. نحوه بازی کریکت کریکت یک بازی گروهی در فضای باز می باشد که بین دو تیم 11نفری بر روی زمین چمن به صورت گرد که یک مستطیل خاکی همواره به طول 22یارد (20.12متر) که در مرکز زمین واقع شده است بازی می کنند.ویکت شامل سه عدد چوب به ارتفاع 71سانتی متر و با فاصله ی 6سانتی متر از هم قرار دارند روی زمین کوبیده شده اند تیم مهاجم برای زدن توپ 2نفراز بازیکنان خود را داخل زمین می فرستد که آنها می بایست توپ را زده وطول مستطیل خاکی را طی کنند و یا با زدن توپ به خارج از محدوده ی زمین امتیاز به دست آورند پس از اوت شدن 10نفر از مهاجم تیم ها جابجا می شوند . فرهنگ پاکستان پاکستان دارای فرهنگ منحصر به فرد و غنی است ک__ه س__نت‌های خ__ود را در ط___ول ت___اریخ حف___ظ کرده‌اس___ت .واقعیت پیش از ورود اس___الم بس___یاری از پنجابی‌ها و سندی‌ها ،هندو و بودایی بودند؛ اما این روند در طول دوره توسعه اسالم ،توسط حاکم__ان ام__وی ،محم__د بن قاس__م ،س__لطان محم__ود غزن__وی و دیگران تغییر یافت .بسیاری از فعالیت‌ها ،غذاها بقای__ای ت__اریخی و مکان‌ه__ای مقدس از حکومت مغول مسلمان و فرمانروایان افغان‌ه__ا برج__ای مان__ده ک__ه شامل لب__اس ملی ش__لوار کم_یز (تم__یز) می‌ش__ود .زن_ان ن__یز ش_لوار قم_یز ب_ا رنگ‌های شاد می‌پوشند. در حالی که مردان شلوارهایی با رنگ‌ه__ای ت__یره ت__ر می‌پوش__ند و معم__وًال ش_یروانی ی_ا اچک_ان (ن_وعی کت بلن_د) ک_ه ب_رروی لباس‌ه_ا می‌آی_د ب_رتن می‌کنند .انواع موسیقی پاکستانی متنوع است؛ موسیقی محلی (فولک) و گونه‌های سنتی مانند قوالی و غزل گایاکی و گونه‌های جدید که موس__یقی س__نتی و غ__ربی را در هم می‌آمیزن__د مانن__د اج__رای همزم__ان ق__والی و موسیقی غربی که توسط نصرت فتح علی خان مش__هور انج__ام می‌ش__ود. دیگ__ر خوانن__دگان عم__ده غ__زل ،مه__دی حس__ن ،غالم علی و فری__ده خ__انم طاهره ،سید عبید پروین و اقبال بانو هس__تند .کانال‌ه__ا و فیلم‌ه__ای متع__دد آمریکایی ،اروپایی و آسیایی نیز برای اکثریت جمعیت پاکس__تان از طری__ق ماهواره قابل دسترسی هستند .همچنین صنایع فیلم سازی بومی کوچکی نیز در الهور و پیشاور وجود دارند .با وجود اینکه فیلم‌های بالیوود ام__روزه ممنوع هستند ستاره‌های سینمای هند در پاکستان بسیار محبوب هستند. دختران پاکستانی پاکستان موقعیت نسبت به ایران پایتخت رودهای مهم جلگه مهم دین شرق اسالم آباد سند سند اسالم زبان محصوالت مهم برنج اردو پنبه کنف  .2افغانستان پرچم افغانستان افغانستان افغانستان با نام رس__می جمه__وری اس__المی افغانس__تان، کش__وری در آس__یای میان__ه اس__ت ک__ه ح__د فاص__ل آس__یای میانه ،جنوب باختر آسیا و خاورمیانه می‌باش__د و پ__ایتخت آن کابل است .همسایگان افغانستان ،پاکستان در جنوب و خاور (ش__رق)؛ ای__ران در ب__اختر (غ__رب)؛ تاجیکس__تان و ازبکس__تان و ترکمنس__تان در ش__مال؛ و چین در ش__مال خاوری هستند .افغانستان یک کش__ور مح__اط در خش__کی است ،ولی در گذشته به خاطر راه ابریشم ،کاروان‌ه__ای بازرگانی فراوانی از این کشور گذر می‌کردن__د .همچ__نین افغانستان کشوری با تاریخ و فرهنگ کهن و پربار اس__ت، که دانشمندان و شاعران گرانقدری را به جهانیان عرضه ک__رده اس__ت .ای__ران ب__ا افغانس__تان 936کیلوم__تر م__رز مش___ترک دارد .ورود ب___ه افغانس___تان از طری___ق م___رز دوغارون انجام می شود. نقشه ناهمواری های افغانستان ناهمواریها کشور افغانستان ،همچون اغلب کشورهای آسیای میانه محصور در کوهس__تان‌ها و خش__کی‌ها اس__ت .بیش__تر من__اطق این کش__ور کوهستانی است اما در جنوب و جن__وب ب__اختری ،من__اطق پس__تی نیز وجود دارد. بلندترین نقطه: قله نوشاخ به بلندی ۷٬۴۸۵متر از سطح دریا پست‌ترین نقطه: رود آمودریا به بلندی ۲۵۸متر از سطح دریا کوه کوتل سالنگ در شمال افغانستان پرجمعیت‌ت__رین ش__هرهای افغانس__تان ب__ه ت__رتیب کاب__ل ،قن__دهار ،م__زار شریف و جالل آباد هستند. ۹۹٪مردم افغانستان مسلمان هستند که حدود ٪۸۰آنان س__نی و ٪۱۹ شیعه‌ هستند. بر اساس قانون اساس__ی افغانس__تان ،زبانه__ای پش__تو و دری زبان‌ه__ای رسمی دولت افغانستان می‌باشند و در مناطقی که گویش‌وران زب__انی دیگر زیاد باشند ،آن زبان به عنوان زبان رسمی سوم تلقی می‌شود. افغانس__تان ب__ه لح__اظ ارتب__اطی و وض__عیت جاده‌ه__ا و بزرگراه‌ه__ا نس__بت ب__ه گذش__ته پیش__رفت نم__وده‌اس__ت .ب__ه ط__ور کلی ۴۵فرودگ__اه در این کش__ور وج__ود دارد .ن__ام هواپیمایی بین المللی افغانستان آریانا است .دو فرودگاه بین المللی کابل و قندهار و میدان‌ هوایی-نظامی بگرام از مهم‌ترین فرودگاه‌های این کشور است. افغانس__تان ب__ه دلیل ع__دم دسترس__ی ب__ه آب‌ه__ای آزاد فاق__د بن__در و کشتیرانی است و تنه__ا رودخان__ه م__رزی آمودری__ا از این قاع__ده مس__تثنا است که آن هم به سبب عدم توجه کافی هیچ بهره‌ای برای این کش__ور ندارد .در افغانستان راه آهن وجود ندارد .در کش__ور افغانس__تان بن__ا ب__ر آمار سال ۲۰۰۴حدود ۳۵هزار کیلومتر جاده وجود دارد که تنها ۹ه__زار ه اس__ت ۱۲۰۰ .کیلوم__تر تنه__ا کیلوم__تر آن آس__فالت و ری__گ ان__دازی ش__د ‌ مسیر رودخانه‌ای و آبی این کشور است که در محدوده آمودریا ب__ا س__ه کشور تاجیکستان و ازبکستان و ترکمنستان واقع است .از بنادر نزدیک به این رودخانه می‌توان به شیرخان بندر و خیر آباد اشاره کرد. نزدیک ترین شهر مهم به این رودخانه مزارشریف است. واحد پول افغانستان ،افغانی می باشد. افغانستان موقعیت نسبت به ایران پایتخت شرق کابل رودهای مهم کوهستان مهم هیرمند هریرو د هندوکش دین محصوالت زبان مهم فارسی دری غالت پنبه اسالم و پشتو خشخا ش  .3ترکمنستان ترکمنستان ترکمنستان کشوری در آسیای میانه و پ__ایتخت آن ش__هر عش__ق آب__اد است .این کشور تا سال ۱۹۹۱با نام جمهوری شورایی ترکمنس__تان یکی از جمهوری‌های تشکیل دهنده اتحاد شوروی بود. ترکمنستان از جنوب با افغانستان و ایران ،از شمال با ازبکس__تان و قزاقستان و از غرب با دریای خ__زر همس__ایه‌ اس__ت و از طری__ق این دریا با کشورهای جمهوری آذربایجان و روسیه نیز همسایه‌ است. بیشتر جمعیت ترکمنستان در جنوب و غرب کشور (کناره ی دریای خزر) زندگی می‌کنند. ن__ام کش__ور «ترکمنس__تان» از دو بخش ت__رکمن و س__تان تشکیل شده‌است ،که ب__ه معن__ای «س__رزمین ترکمن‌ه__ا» است. مردم این کشور اکثرٌا ترکمن هستند و ب__ه زب__ان ترکم__نی صحبت می‌کنند. زبان ترکمنی شاخه‌ای از زبان های ترکی تبار است، ۸۰درصد کش__ور ترکمنس__تان را ص__حرای قره قوم تشکیل می‌دهد ک__ه دارای آب و هوای خشک است .ولی ناحیه رشته ک__وه کپه داغ در جنوب کش__ور و ن__زدیکی م__رز ایران آب و هوای مناس__بی دارد و عش__ق آباد و س__ایر ش__هرهای مهم در این ناحیه هستند. پایتخت ترکمنستان شهر عشق آباد است. کوه های کپه داغ بیش_تر م_ردم ترکمنس_تان ،ت_رکمن هس_تند و اقلیت قاب_ل ت_وجهی روس و ازب_ک ن_یز در این کشور حضور داند .سایر اقوام قزاقها ،تاتارها ،اوکراینی‌ها ،ارمنی‌ها ،آذربایجانی‌ها و بلوچ‌ه__ا هستند. براساس آم__ار دولت ترکمنس__تان در س__ال ۲۰۰۱ترکمن‌ه__ا ،٪۹۱ازبک‌ه__ا ٪۳و روس‌ه__ا ٪۲ جمعیت را شکل داده‌اند. جمعیت ترکمن‌ه__ا در ترکمنس__تان از ۱۹۸۹ت__ا ۲۰۰۱ح__دود دو براب__ر (از ۲٫۵میلیون ب__ه ۴٫۹ میلیون نفر) شد .اما شمار روس‌ها ب__ه کم_تر از یک‌س_وم (از ۳۳۴ه__زار ب__ه ۱۰۰ه__زار نف_ر) کاهش یافته‌است. مذهب اسالم مذهب اکثر م__ردم کش__ور اس__ت ٪۸۹ .ترکمن‌ه__ا مس__لمان (اک__ثرا پ__یرو مکتب حنفی از مذهب اهل سنت) و ٪۹پیرو کلیسای ارتدوکس روسیه هستند. واحد پول کشور ترکمنستان منات ترکمن می باشد. طبق پیمان آخال در سال ۱۲۶۰هجری خورشیدی (۱۲۹۹ه.ق۱۸۸۱/.م ).و در زمان ناصNNرالدین شNNاه قاجار رسمًا از ایران جدا شد و جرئی از روسNNیه تزاری گشت .در آذر ( ۱۳۷۰اکت__بر )۱۹۹۱ب__ا رأی م__ردم در همه پرسی استقالل ،موجودیت خود را ب__ه عن__وان ی__ک کشور مستقل اعالم نمود و رس__ماً ن__ام «ترکمنس__تان» را برای کشور خود برگزید . ترکمنستان در شهریور ( ۱۳۸۴سپتامبر )۲۰۰۵رسمًا از جرگه کشورهای مستقل همسود خارج شد. صفرمراد نیازف اولین رئیس جمهور کشور بود. دخت ر ت رکم ن با ل ب ا س سن تی اقتصاد ترکمنستان در فهرست چهار کشور بزرگ تولید کنن__ده گ__از ط__بیعی و چه__ار کش__ور تولید کننده نفت در شوروی سابق قرار دارد. ذخائر اثبات شده نفت و گاز این کشور ۲۰۰۰میلیارد متر مکعب گاز مقام چهاردهم جهان و ۵۴۶میلیون بشکه نفت است. بیشتر ذخایر نفتی کشور در غرب ترکمنستان از جمله در پهنه دری_ای خ__زر متمرک__ز شده‌است. ذخایر گاز طبیعی تقریبًا در سراسر خاک کشور پراکنده‌است. معادن نمک کلسیم در منطقه قویرداق وجود دارد .ذخایر نمک‌های ط__بیعی دری__ایی در خلیج قره بوغاز متمرکز است .در این منطقه موادی همچون م__یرابیلیت و دیگ__ر مواد پر ارزش وجود دارد. کناره ی دریای خزر بیشتر زمین‌های کشاورزی ترکمنستان را دش__ت ق__ره ق__وم تشکیل می‌ده__د ک__ه اغلب ب__رای چران__دن گوس__فند قره‌گ__ل مورد استفاده قرار می‌گیرد. در زمین‌ه____ای کش________اورزی کش_____________ور محص_______والتی همچ__ون پنب__ه، میوه و تره ب__ار و انگ___________ور پ___________رورش می‌شود. ام___ور پ___رورش کرم ابریشم نیز توس_____________عه یافته‌است. طی در سال‌های اخ__یر، تولید گن__دم ن__یز افزایش خوبی داشته‌است. ترکمنستان اقتصادی رو به رشد دارد و با توجه به من__ابع سرش__ار نفت و گاز و پنبه از طریق سرمایه گ__ذاری مش__ترک ص__نایع پ__ایین دس__ت را گسترش داده‌است و جزو مع__دود کش__ورهایی اس__ت ک__ه فراورده‌ه__ای نفتی صادر می‌کند .و با فراوری محصول پنبه و با اتک__ا ب__ه ن__یروی ک__ار خود صنایع فعال نساجی پیشرفته‌ای دارد که از بازار فروش ب__االیی در سطح جهان برخوردار می‌باشد و با فروش ساالنه مقدار زیادی گاز ب__ه کشورهایی چون اوکراین و روسیه و چند کشور دیگ__ر از جمل__ه ای__ران، اقدام به کسب درآمدهای سرشار می‌کند. از آنج__ا ک__ه ترکمنس__تان ی__ک کش__ور مح__اط در خش__کی اس__ت ،ب__رای ترانزیت کاال از خاک کشورهای همسایه استفاده می‌کند. خط آهن ترکمنستان به شهر سرخس ّ (در شمال خاوری ایران) متّصل است و از آنجا تا بندرعباس امتداد دارد. ترکمنستان موقعیت نسبت به ایران پایتخت رودهای مهم خلیج مهم دین زبان محصوالت مهم آمودریا شمال شرق عشق اترک آباد تجن قره بغاز مسلمان ترکمنی پنبه .4جمهوری آذربایجان جمهوری آذربایجان جمه__وری آذربایج__ان (ب__ه آذربایج__انی )Azərbaycan Respublikası :کش__وری در منطق _ٔه جغرافیایی قفقاز و در گذرگاه اروپا و آسیای جنوب غربی و در کنار دریای خزر می‌باشد. کشورهای همسایٔه جمهوری آذربایجان عبارت‌اند از :ایران در جنوب ،ارمنستان و ترکیه در غرب ،گرجستان در شمال غربی ،و روسیه در شمال .همچنین این کشور دارای م__رز آبی ب__ا کشورهای ترکمنستان و قزاقستان در کنارٔه دریای خزر نیز هست. جمهوری خودمختار نخج__وان ک__ه از خ__اک اص__لی جمه__وری آذربایج__ان ج__دا مان__ده و اس__تان خودمختار قره‌باغ کوهستانی نیز واحدهای فدرال جمهوری آذربایجان هستند .ناحیٔه قره‌باغ و هفت بخش پیرامون آن واقع در جنوب غربی جمهوری آذربایجان در جریان جنگ قره‌باغ ،ب__ه اشغال نیروهای ارمنستان درآمده‌است. پایتخت جمهوری آذربایجان شهر باکو دین و است. زب____ان بیش____تر جمعیت جمه____وری آذربایج____ان مسلمان شیعه هستند. زبان رسمی کشور ترکی آذربایجانی می‌باشد.در کن__ار زب__ان ت__رکی آذربایج__انی ،زبان‌ه__ای روس__ی ،ارم__نی، ک__ردی ،تالش__ی ،ت__اتی ،ع__بری ،و ل__زگی ن__یز ص__حبت می‌شود .ترکی آذربایج__انی از نظ__ر تقس__یمات زب__انی، ج__زئی از ت__رکی غ__ربی و ی__ا ت__رکی اوغ__وز می باش__د . ت__رکی آذربایج__انی ،ت__رکی ترکیه و ت__رکی ترکم__نی در گروه ترکی غربی و یا ترکی اوغوز قرار می گیرند . جمهوری آذربایجان در جنوب رشته کوه‌های قفقاز و شمال رودخان__ه ارس و در کنار دریای خزر واقع شده‌است. س__ه رش__ته‌کوه قفق__از ب__زرگ در ش__مال ،قفق__از کوچ__ک در غ__رب ،و کوه‌های تالش در جنوب این کشور را احاطه کرده‌اس__ت .این کوهه__ا ۴۰درصد از مساحت جمهوری آدربایجان را در برگرفته است و قل__ه کوه بازاردوزو ( )Bazardüzüبا ارتفاع ۴۴۶۶متر بلندترین نقط__ه آن است. نواحی میانی شامل جلگه‌های آران مرکزی ،مغان و میل و س__واحل دریای خزر کم ارتفاع و پست ب__وده و ارتف__اع در پس_ت‌ترین قس__مت ۲۸متر پایین‌تر از سطح دریاهای آزاد است .جمهوری آذربایج__ان ی__ک کشور محاط در خشکی است .این کش__ور در پ__یرامون دری__ای خ__زر، که یک دریای بسته‌اس__ت ،واق__ع ش__ده و ط__ول خ__ط س__احلی آن ۸۰۰ کیلومتر است. تنوع زیستی و گیاهی آذربایجان ب__ه دلیل تن__وع آب و هوا بسیار زیاد است به گونه‌ای ک__ه تنه__ا بیش از ۴۵۰۰گون____ه گیاه در کوهس____تانهای آذربایجان دیده می‌شود. پوشش گیاهی کوهستان مورو آب و هوا از لحاظ آب و هوایی ،جمه_وری آذربایج_ان دارای چن_دین ن_وع آب و ه_وای مختل_ف است .به طوری که از ۱۱ناحیه آب و هوایی ۹گونه ناحیه در آذربایجان وجود دارد. درجه هوای متوسط در مناطق جلگه‌ای ش__مال و ش__رق کش__ور ت__ا ۶س__انتیگراد در زمس___تان و ۳۶درج___ه س___انتیگراد در تابس___تان می‌رس___د ،در حالیک___ه در من___اطق کوهس__تانی غ__ربی زمس__تانها ت__ا -۹در زمس__تان و ۱۲درج__ه س__انتیگراد در تابس__تان می‌رسد.پایین‌ترین دمای مطلق در اردوباد به میزان -۳۳درجه سانتیگراد و باالترین دمای مطلق در جلفا به میزان ۴۶درجه سانتیگراد ثبت شده‌است. ب__ه ط__ور کلی ش__مال و ش__رق کش__ور دارای آب و ه____وای نس____بتًا خش____ک و کوهس__تانی اس__ت در حالیک__ه منطق__ه جنوب ش__رقی آب و ه__وای مرط__وب و مالیم ت____ری دارد .من____اطق غ____ربی و ش__مالی و جن__وبی ش__امل ق__ره ب__اغ و ش________مال ش________رقی جمه________وری خودمختارنخجوان ،دامنه کوههای قفقاز و ناحیه لنکران-آستارا و کوههای ت__الش بسیار مرطوب هستند. بیشترین میزان بارش ساالنه در لنکران و به میزان ۱۶۰۰تا ۱۸۰۰میلیمتر و کمترین میزان بارش ساالنه به میزان ۲۰۰ت__ا ۳۵۰ میلیمتر در آبشوران روی می‌دهد .مناطق مرک__زی ش__امل جلگه‌ه__ای وس__یع مس__تعد کش__اورزی اس__ت ک__ه توس__ط رود ک__ورا و ارس آبرسانی می‌شوند. رود کورا رود ارس اقتصاد جمهوری آذربایجان در مقایسه با جمهوریهای تازه اس__تقالل یافت__ه اط__راف خ__ود در اث__ر به__ره ب__رداری از من__ابع نف__تی و س__رمایه گ__زاری پس از اس__تقالل توس__عه بیش__تری پیدا کرده‌است .با وجود این بع__د از اس__تقالل این کش__ور ،ت__ورم فزاینده ناشی از آثار جن__گ قره‌ب__اغ هم__راه ب__ا سیاس_ت‌های آزادسازی قیمت‌ها و خصوصی س__ازی اقتص__اد م__وجب ش__د ک___ه م___ردم جمه___وری آذربایج___ان تحت فش___ارهای ش___دید اقتصادی قرار گیرند و قدرت خری__د آنه__ا به‌س__رعت ک__اهش یابد ولی از سال ۱۹۹۶میالدی ،اف__زایش درآم__دهای حاص__ل از قراردادهای نفتی بین‌المللی ،رون__د رو ب__ه رش__د س__رمایه گذاری خ__ارجی ،اعتب__ارات ص__ندوق بین‌المللی پ__ول و بان__ک جهانی و مساعدت کشورهای اروپایی موجب شد تا اقتص__اد نابسامان این کشور کمی رو به بهبود گذارد. به‌دنبال استقالل ،فعالیت‌های سیاسی در جمهوری آذربایجان به‌شدت اف__زایش ی__افت .یکی از بزرگ‌ت__رین س__ازمانهای سیاس__ی اپوزیس__یون جبهٔه خلق آذربایجان حول ملی گرایی ملی و دف__اع در مقاب__ل حمالت ارمنس___تان تش___کیل ش___د.این س___ازمان در مراح___ل بع___دی ح___اوی فراکسیونهایی با اندیشه‌های پ__ان ترکیس__تی ن__یز بوده‌اس__ت .در اولین دوره انتخابات ریاس _ت‌جمهوری ابوالفض__ل ایلچی‌بیگ ب__ا اندیش _ه‌های قوم‌گرایانه این مقام رسید ،بعد از انتخ__اب ایلچی‌بیگ وی ب__ه هم__راه وزیر کشور خود اسکندر حمیدف در چن__دین ن__وبت خواس__تار تش__کیل ترکیه بزرگ که شامل تمام نواحی شمالی ایران می‌ش__د ش__دند .پس از شکست‌های پیاپی در جنگ با ارمنستان ،و شکس__ت تقریب _ًا تم__امی سیاستهای وی ،و چن__دین قیام خ__ونین در چن__د ش__هر از جمل__ه گنج__ه، حیدر علی‌اف رئیس وقت پارلمان طی ی__ک کودت__ای ب__دون خ__ونریزی قدرت را به دست آورد و ایلچی‌بیگ به تبعید فرستاده شد. در زم__ان ریاس__ت‌جمهوری حیدر علی‌اف و وپس__رش رواب__ط ب__ا ای__ران به‌ت__دریج گ__رم و گرمتر شد ،تا جایی که روسای جمهور هر دو کش__ور در چن__دین ن__وبت ب__ه کش__ور یک__دیگر سفر کرده‌اند ،و جمهوری کنسولگری‌ای ن__یز در شهر تبریز افتتاح کرد و علی‌اف پس__ر ب__ه آن شهر سفر کرده و با تجار آن دی__دار ک__رد. موافقتنامه‌ه___ای زی___ادی ن___یز در زمینه‌ه___ای تج__اری ،ورزش__ی ،ف__رهنگی و م__رزی بین دو کشور بسته شده‌است .طب__ق این معاه__ده‌ها سفر به کل جمه__وری خودمخت__ار نخج__وان و در بخش اصلی جمهوری ت__ا چن__دین کیلوم__تر از مرز بدون ویزا امکان‌پذیر اس__ت و تقریب__ًا تمامی احتیاجات نخج__وان (گ__از ،ب__رق ،م__واد غ__ذایی و )...ب__ه علت بس__ته ب__ودن م__رز ب__ا ارمنستان از طریق ایران انجام می‌شود. حیدر علی‌اف مردم ب___ر اس___اس سرش___ماری س___ال ۱۹۹۹میالدی ٪۹۰.۶از جمعیت این کش___ور را آذربایجانی ٪۲.۲ ،ل__زگی (داغس__تانی) ٪۱.۸ ،روس و ٪۱.۵ارم__نی می‌باش__ند .البت__ه تقریبًا تمامی ارمنی‌ها در منطقٔه خودمختار قره‌باغ کوهس__تانی زن__دگی می‌کنن__د.بر اس__اس سرش__ماری س__ال ۱۹۸۹ش__وروی ح__دود ۲۶۲ه__زار غ__یر آذربایج__انی از ۹ قومیت مختلف در این کش__ور زن__دگی می‌کرده‌ان__د ک__ه از این میان ۱۷۱.۰۰۰نف__ر لزگی و ۲۱هزار نفر تالش بوده‌اند ،اما تالش‌ها جمعیت خود را ح__دود ۲۰۰ت__ا ۳۰۰ هزار نفر برآورد می‌کنند. از جمعیت ۸٬۲۳۸٬۶۷۲نفری جمهوری آذربایجان ٪۵۱شهرنشین و ٪۴۹در روستاها زندگی می‌کنند. نرخ رشد جمعیت این کشور ٪۰٫۷۶۲است. ۹۳٫۴٪از مردم این کشور مسلمان ( ۶۵تا ۷۵درصد شیعه) ۲٫۵٪،ارت__دوکس روس و ٪۲٫۳ارمنی می‌باشند .جمهوری آذربایجان به همراه ایران ،عراق و بحرین چه__ار کشوری هستند که در آن شیعیان اکثریت جمعیت را تشکیل می‌دهند. کردها یکی از اقوام ایرانی هستند که زیرفش__ار س__خت آس__یمیله تع__داد آنها در دوران شوروی و پس از آن ک__اهش یافته‌اس__ت .ب__ه گ__ونه‌ای ک__ه اگر یک فرد کرد به جای اینکه خود را یک آذری مع__رفی کن__د ب__ر ه__ویت قومی خویش پافشاری می‌کرد قادر به پیدا کردن شغل نبود. فرهنگ فرهنگ مردم جمهوری آذربایجان بنا به موقعیت جغرافیایی و میراث ت__اریخی مت__أثر از فرهنگه__ای مختل__ف منطق__ه قفق__از و خاورمیان__ه از جمله فرهنگه__ای ای__رانی ،ت__رکی ،روس__ی و اس__المی اس__ت .ام__روزه فرهنگ غربی با شدت بسیار رایج می‌گردد .بجز اک__ثریت آذربایج__انی اقوام متفاوتی همچون ارمنی‌ها ،کردها و تالشی‌ها در جنوب و شرق و لزگی‌ها و یهودی هاو تات‌ها در شمال به رنگارنگی زبانها و فرهنگ رایج افزوده‌اند. . دروازه‌های شهر قبله پایتخت آلبانیای قفقاز نرخ باسوادی در این کشور %۹۸ذکر شده‌است. برگزاری جشن نوروز و موس__یقی مق__ام نش__انه‌های نزدیکی و تأثیر ماندگار و تاریخی به فرهن__گ ای__رانی هستند. از لحاظ ادبیات نیز شعرایی مانند خاقانی ش__روانی و نظامی گنجوی از خاک جمهوری آذربایج__ان فعلی بر خواسته‌اند و تأثیرهای اساسی در ادبیات فارسی داشته‌اند. کاخ شروانشاهان باکو جمهوری آذربایجان موقعیت نسبت به ایران پایتخت شمال غرب باکو رودهای مهم ارس و کورا دریاچه مهم مینگه چاو دین زبان محصوالت مهم پنبه اسالم ترکی انگور توتون ابریشم .5ارمنستان جمه__وری ارمنس__تان ب__ا 29800کیلوم__تر مرب__ع وسعت کوچک__ترین جمه__وری ب__ه ج__ای مان__ده از اتح__اد جم__اهیر ش__وروی س__ابق می باش__د .این کشور از شمال با گرجستان ،از جنوب با ایران، از ش__رق ب__ا آذربایج__ان ،از غ__رب ب__ا ترکیه و از س__مت جن__وب غ__ربی ب__ا جمه__وری خودمخت__ار نخجوان مرز مشترک دارد. ارمنستان کشوری کوهستانی و پرباران است. به لحاظ جغرافیایی کشوری محصور در خشکی است و ارتباطی با آبهای آزاد ندارد .بزرگ‌ت__رین دریاچه این کشور دریاچه سوان اس__ت ک__ه آب شیرین دارد و پهنه نسبتًا بزرگی از بخش میانی کشور را پوشانده‌ است. زبان ارمنی ،زبان رسمی مردم کش__ور ارمنس__تان اس__ت. س__فر زمینی ب__ه ارمنس__تان از طری__ق ن__وردوز در م__رز ارمنستان انجام میش__ود وزم__ان نس__بتٌا زی__ادی ص__رف می شود به طوری که بعد از جلفا تا ای__روان ح__دود 8س__اعت به طول می انجامد .مسیر این سفر جاده ای کوهس__تانی و پر پیچ و خم و در عین حال زیبا و مسحورکننده است. واحد پول ارمنستان درام اس__ت .دری__افت وی__زا ب__رای اتب__اع تم__ام کش__ورها ب__ه اس__تثنای کش__ورهای مش__ترک المن__افع جهت ورود ب__ه ارمنستان ضروری است .داشتن گذرنامه ب__ا ح_داقل 4م_اه اعتب_ار ن__یز از ش__رایط الزم دری__افت روادی__د اس__ت.رانندگی در کش__ور ارمنس__تان نیازمن__د داش__تن گواهینام__ه ملی این کش__ور و ی__ا ی__ک گواهینامه بین المللی ()IDPمی باش__د .قیمت ب__نزین در ارمنس__تان 370درام است. امروزه شمار ارمنی زبانان جهان پیرامون هشت تا ده ملیون نفر است .جمعیت خ__ود جمهوری ارمنستان سه و نیم ملیون اس__ت .یع__نی بیش از نیمی از ارمنیان ب__یرون از سرزمین اجدادی خود به سر می‌برند .یکی از کشورهایی ک_ه جمعیت قاب_ل ت_وجهی از ارمنیان را در جهان داراست ایران است با سیصد هزار نفرارم__نی .س__ایر کش__ورهایی که جمعیت ارمنی تبار دارند عبارت‌اند از :ای__االت متح__ده آمریک__ا (ی__ک و نیم میلیون)، روسیه (یک میلیون و دویس__ت ه__زار) ،فرانس__ه (نیم میلیون) ،لبن__ان (دویس__ت ه__زار) شمار دیگری نیز در بسیاری کشورها و مناطق جهان از جمله در جمهوری خودخوان__ده قره باغ زندگی می‌کنند .ارمنیان خود برای زبانشان نام‌های هاِیرن و آش__خاری را بک__ار می‌برند .البته نام آشخاری بیشتر از سوی ادیبان بکار می‌رود. در ارمنستان همچنین اقلیت کرد ،یزیدی و روسی زندگی می‌کنند. ارمنستان موقعیت نسبت به ایران شمال غرب پایتخت رودهای مهم ایروا ارس ن دریاچه مهم دین زبان محصوالت مهم غالت سوان مسیح ارمنی سیب زمینی چغندرقند .6ترکیه ترکیه ترکیه کشوری اوراس__یایی اس__ت ک__ه بخش ب__زرگ کش__ور یع__نی آن__اتولی ی__ا آس__یای کوچک در جنوب غرب آسیا و خاورمیان__ه واق__ع اس__ت و بخش ک__وچکی ن__یز ب__ه ن__ام تراکیه در منطقٔه بالکان (منطقه‌ای در جنوب شرق اروپا) قرار دارد. ترکیه از شرق با کش__ورهای ای__ران ،جمه__وری آذربایج__ان (نخج__وان) ،ارمنس__تان ،و گرجستان؛ در جنوب شرقی با عراق و سوریه؛ و در شمال غ__ربی (بخش اروپ__ایی) با بلغارستان و یونان همسایه است .همچ__نین ترکیه از ش__مال ب__ا دری__ای س__یاه ،از باختر با دو دریای کوچک مرمره و اژه ،و از جنوب غربی با دریای مدیترانه مرز آبی دارد .دو تنگه راهبردی بسفر و داردانل نیز در اختیار ترکیه است. پهناوری ترکیه ۷۸۳،۶۵۴کیلومتر مربع است. ترکیه کشوری کوهستانی و پرباران اس__ت .ش__کل این کش__ور مانن__د ی__ک مس__تطیل است که از سوی شرق و غرب امتداد یافته است .ترکیه با قرار گ__رفتن در یکی از حّس اس‌ترین من__اطق جه__ان ،دارای م__وقعّیت جغرافیایی راه__بردی و بس__یار خ__وبی است و گذرگاه جنوب غربی آسیا و اروپا به حساب می‌آید و کشورهای بسیاری ،به ویژه ایران از خاک ترکیه برای ترانزیت کاال و انرژی استفاده می‌کنند. ترکیه حدود ۷۲میلیون تن (براورد )۱۳۸۷جمعیت دارد ،ک__ه ح__دودًا ۷۵ درص__د م__ردم س__نی و ۱۵ت__ا ۲۵درص__د هم عل__وی هس__تند .ب__ا این ک__ه حکومت ترکیه الئیک است ولی بسیاری از م__ردم هن__وز ب__ه دین اس__الم پایبند هستند و عید فط__ر و عید قرب__ان در این کش__ور تعطیل رس__می است. در ترکیه حدود ۷۵درصد مردم ترک و ۲۰درصد ن__یز ک__رد هس__تند ک__ه بیش تر در جنوب غرب کشور زندگی می‌کنند اّما به تدریج با مه__اجرت در ن__واحی دیگ__ر مخصوص _ًا اس__تانبول و آنک__ارا جمعیت چش__مگیری را تشکیل داده اند. زبان رسمی ترکیه ،ترکی (استانبولی) است که در گذشته با خط ع__ربی (عثم__انی) نوش__ته می‌ش__د و از زم__ان تش__کیل جمه__وری ترکیه توس__ط آت__اترک در س__ال ۱۳۰۲ هجری خورشیدی ( )۱۹۲۳با خط التین نوشته می‌شود. ترکیه در میان__ه دو فرهن__گ ش__رقی و غ__ربی اس__ت .این کش__ور از نظ__ر علمی و دانشگاهی در سطح باالیی قرار دارد. س___ال ۸۳۲ه.خ۱۴۵۳( .میالدی) ،س___لطان محمد فاتح توانست به زندگی هزار س__اله ام__پراتوری ب__یزانس (روم ش__رقی) پای__ان دهد .فتح درخشان او ،تسخیر قس__طنطنیه (کنستانتین) پایتخت بیزانس بود ،که از آن پس استانبول (اسالمبول) نامیده شد .این فتح مب___دا ق___رون جدی___د در ت___اریخ اروپ___ا شناخته شده است. کسی که حکومت عثمانی را به امپراتوری تبدیل کرد ،سلطان س__لیم یکم ملقب به یاووز (مهیب) بود .وی در اوایل سده نهم هجری قم__ری به پادشاهی رسید .او در ط__ول پادش__اهی ۹س__اله خ__ود ش__ام ،مص__ر، دیاربکر ،غرب کردستان ،عراق ،حجاز (غرب عربس__تان) ،و بخش__هایی از بالکان (در جنوب شرق اروپا) را به تصرف درآورد و خود را خلیف__ه مسلمانان نامید .همچ__نین او کتابه__ای بس__یاری را از من__اطق متص__رف شده بدس_ت آورد ،ک_ه اکن_ون زینت بخش کتابخانه‌ه_ای ترکیه اس_ت. سلطان سلیم یکم در سال ۸۹۳ه.خ۹۲۰( .ق۱۵۱۴/.م ).شاه اسماعیل یکم را در جنگ چالدران شکست داد. اوج قدرت عثمانی در زمان سلطان س__لیمان یکم (ق__انونی/باش__کوه) پسر سلطان سلیم رخ داد .او مناطق بیشتری را ب__ه تص__رف درآورد و ح__تی ب__ه محاص__ره وین پ__رداخت .او در یکی از جنگه__ایش ب__ا ش__اه طهماسب صفوی ،تا سلطانیه پیش آمد .پس از او امپراتوری عثم__انی رو به انحطاط گذاشت. ام__پراتوری عثم__انی در جن__گ اول جه__انی از هم پاش__ید و م__ورد ته__اجم بریتانیا و متحدانش واقع شد. مصطفی کمال پاشا به دلیل سازماندهی مقاومت ملی علیه دول خ__ارجی قهرم__ان ملی ترکیه گردید و توانست جمهوری ترکیه را در سال )۱۹۲۳( ۱۳۰۲ب__ر پای__ه اص__ل جدایی دین از سیاست بنا کند و ملقب به آتاترک شد .وی خط التین را برای نوشتن زبان ترکی مرسوم کرد و اقدامات بس_یاری را ب_رای ص_نعتی و غ_ربی ش_دن ترکیه انجام داد و دوره نوینی را در ترکیه به وجود آورد. بعد از یک دوران تک‌حزبی در سال )۱۹۵۰( ۱۳۲۹حزب دمکرات از گ__روه سیاس__ی مخالف قدرت را بدست گرفت و به تعداد احزاب اضافه شد ولی آزادی سیاس__ی ب__ا دوره‌هایی از کودتاهای نظامیان در س__الهای ۱۳۵۰ ،۱۳۳۹و ۱۳۵۹شکس__ته ش__د .در سال ۱۳۵۳ترکیه با دخالت نظ__امی خ__ود علیه کودت__ای یونانیان در ق__برس م__انع از الحاق قبرس ب_ه یون_ان ش_د .در س_ال ۱۳۷۵ب_از نیروه_ای نظ_امی دول_تی را ک_ه ب_ا برنامه‌های اسالمی روی کار آمده بود ،ساقط کرد. از س___ال )۱۹۸۴( ۱۳۶۳ت___اکنون ح___زب ک___ارگران کردس___تان و حکومت ترکیه درگیری‌های نظامی بسیاری داش__ته‌اند ک__ه ب__اعث مرگ بیش از 45هزار تن گردیده است .ترکیه در سال ۱۳۲۵به عضویت سازمان ملل درآم_د و در س_ال ۱۳۳۱ب__ه ن__اتو پیوس_ت. ترکیه عضو جنبی جامعه اروپا است و اکنون با اجرای اص__الحاتی سعی در تحکیم و تقویت مردم ساالری و اقتصاد خ_ود را دارد ت_ا بتواند مذاکرات برای عضویت در اتحادیه اروپا را آغاز نماید. مصطفی کمال پاشا آتاترک زبان بیش تر مردم در ترکیه ترکی اس__ت ولی در کن__ار آن زبانه__ای کردی(بیشتر) و ارمنی در میان گروه‌های قومی استفاده می‌ش__ود. گروه‌های قومی کوچک‌تری چون الزها ،زازاه__ا ،عربه__ا و چرکس‌ه__ا به تنّوع زبانی و فرهنگی این کشور افزوده‌اند. کردهای ترکیه بیش ت__ر در جن__وب ش__رقی و ش__رق کش__ور زن__دگی می‌کنند. ترک‌های ترکیه از اقوام ترکمن سلجوقی بودند که از آسیای میان__ه به فالت آناتولی کوچ کردن__د و پس از غلب__ه ب__ر ام__پراتوری ب__یزانس (روم شرقی) ،امپراتوری عثمانی را در آنجا بنا نهادند. پ__ایتخت جمه__وری ترکیه ش__هر آنکارا و از دیگر ش__هرهای مهم آن میت__وان اس__تانبول ،ازم__یر، آدانا ،بورس__ا ،ارض__روم ،آنتالیا، وان و آغری را نام برد. نخستین قانون اساسی جمهوری ترکیه که در سال ۱۹۲۴میالدی تهیه شده‌اس__ت دین رس__می ترکیه را اس__الم تع__یین نموده‌اس__ت .لیکن در اصالحات قانون اساسی سال ۱۹۲۸این ماده قانونی حذف و با تاکید بر جدایی دین از سیاست ،ترکیه کشوری با دولت و حکومت س__کوالر (جدایی دین از سیاست) معرفی گردیده‌است. بنابر آخرین آمار موجود در ترکیه حدود ۹۸درص__د جمعیت این کش__ور را مسلمانان و ۲درصد را مسیحیان و کلیمیان و پ__یروان دیگ__ر ادی__ان تشکیل می‌دهند. مسلمانان ترکیه اکثرا تابع مذهب تس__نن می‌باش__ند ک__ه از میان آنه__ا حنفی‌ها بزرگ__ترین گ__روه محس__وب می‌گردن__د ک__ه عم__دتا در مرک__ز و غرب ترکیه ساکن می‌باشند. شافعی‌ها با جمعیتی کمتر در مناطق شرقی ترکیه مس__تقراند و اک__ثرا کرد هستند .شمار پیراوان مذاهب دیگر بسیار کم می‌باشد. روی هم رفت__ه پ__یروان ادی__ان در ترکیه ب__ه دو قس__مت اص__لی تقس__یم می‌شوند: الف) پیروان دین اسالم ،که خود به چند مذهب تقسیم می‌شود و اهم آنها عبارتند از: -۱حنفی‌ها :جمعیت قابل مالحظه‌ای از اه__ل س__نت ترکیه را تش__کیل می‌دهند. -۲شافعی‌ها :ش__اخه‌ای از اه__ل س__نت اس__ت ک__ه پ__یروان آن را بیش__تر کردها تشکیل می‌دهند. -۳پیراوان سایر فرق اهل سنت. -۴علویان که خود به چهار دسته تقسیم می‌شود و بن__ابر آم__ار رس__می دولت ترکیه حدود ۱۲میلیون نفر پیرو دارد. ب) پیروان ادی__ان دیگ__ر به‌ج__ز اس__الم ،ک__ه در ک__ل ۲درص__د از جمعیت ترکیه را تشکیل می‌دهند. ترکیه در جنوب غربی قاره آسیا قرار گرفته است .منطقه جغرافیایی ک__ه ترکیه در آن قرار دارد آناتولی و آسیای کوچک (آسیای صغیر) نیز نامیده می‌شود. ترکیه پیوندگاه دو ق__ارٔه مهم آس__یا و اروپ__ا اس__ت .ترکیه در جن__وب ش__رقی اروپ__ا و جنوب غربی آسیا واقع شده‌است و بین ۵/۳۶و ۴۲درج__ه ع__رض ش__مالی و ۲۶و ۴۵ درجه طول شرقی در نیم کرٔه شمالی قرار گرفته‌است. سرزمین ترکیه به صورت مستطیلی قابل تصور است که طول آن از شرق تا غ__رب ۱۶۶۰کیلومتر و عرض آن به طور متوسط ۵۵۰کیلومتر است .ترکیه از س__ه ط__رف به دریا احاطه شده‌است .از دیدگاه وسعت ترکیه با ۷۸۳٬۵۶۲کیلوم__تر مرب__ع س__ی و پنجمین کشور جهان بشمار می‌آید. ترکیه شش همسایٔه آسیایی و دو همسایٔه اروپایی دارد .کش__ورهای هم م__رز ترکیه عبارت‌ان__د از :در خ__اور ب__ا ای__ران ۴۹۹کیلوم__تر ،جمه__وری آذربایج__ان ۹کیلوم__تر، ارمنس__تان ۲۶۸کیلوم_تر ،و گرجس_تان ۲۵۲کیلوم_تر؛ در جن_وب خ_اور ب_ا ع_راق ۳۵۲ کیلومتر و سوریه ۸۲۲کیلومتر؛ در شمال باختر ب__ا یون__ان ۲۰۶کیلوم__تر و بلغارس__تان ۲۴۰کیلومتر. کشور ترکیه ۸۱استان دارد .مراکز همه استان‌ها به جز سه استان با خ__ود اس__تان همن__ام هس__تند. سه استان ن__امبرده عبارت‌ان__د از :خت__ای (مرک__ز: آنتاکیا) ،کوج__االی (مرک__ز :ای__زمیت) ،س__قاریه (مرکز :آداپازاری) .هرک__دام از اس__تان‌های ترکیه به چندین بخش تقسیم شده است. استانبول اقتصاد ترکیه اقتصاد ترکیه ترکیبی از صنایع بومی و مدرن است که روز ب__ه روز ب__ر دامنه اش افزوده می‌شود. تولیدات فراوان کش__اورزی ترکیه درس__ال ۲۰۰۵رتب__ه هفتم جه__ان را بدست آورد و در سال ۲۰۰۶برای ٪۱۱٫۲از مردم ترکیه اشتغال ایجاد کرد .بخش خصوصی اقتصاد ترکیه نیز قوی و به سرعت در حال رشد است و نقش مهّم ی در بانکداری ،حمل و نقل و ارتباطات دارد. در سال‌های اخیر اقتصاد ترکیه رشد خوبی داشته و رشد ٪۸٫۹و ٪۷٫۴ را در سالهای ۲۰۰۴و ۲۰۰۵به دست آورده‌است. لیره جدید ترکیه ،واحد پول ترکیه است. منطقه تجاری ماسالک استانبول ترکیه موقعیت نسبت به ایران شمال غرب پایتخت رودهای مهم بندرهای مهم دین زبان دجله و استانبول آنکارا فرات ازمیر اسالم ترکی و قزل ایرماق محصوالت مهم پنبه .7عراق عراق ع__راق ب__ا ن__ام رس__می جمه__وری ع__راق (ب__ه ع__ربی :الجمهوری__ة العراقیة) (ب__ه ک__ردی :کۆم__اری ع__ێراق) کش__وری در خاورمیان__ه و جنوب باختر آسیا است. این کشور از جن__وب ب__ا عربس__تان س__عودی و ک__ویت ،از ب__اختر ب__ا اردن ،سوریه و از خاور با ایران و از شمال با ترکیه همسایه‌است. عراق در جن__وب م__رز آبی ک__وچکی ب__ا خلیج ف__ارس دارد و دو رود مشهور دجل__ه و ف__رات ک__ه منش__أ تم__دن‌های باس__تانی میان‌رودان (بین‌النهرین) در طول تاریخ کهن این کشورند از شمال کش__ور ب__ه جنوب آن روان هس__تند و ب__ا پیوس__تن ب__ه رود ک__ارون ،ارون__درود را تشکیل می‌دهند و به خلیج فارس می‌ریزند. پایتخت عراق شهر بغداد است. پهناوری ع__راق ۴۳۸،۳۱۷کیلوم__تر مرب__ع (۵۸ام ،ح__دود ی__ک چهارم ایران) است .بیشتر سرزمین عراق پس__ت و هم__وار و گرمسیری است. غرب عراق کویر است . شرق آن جلگه‌های حاصلخیز. بخش__ی از کردس__تان ع__راق (ش__مال خ__اور) کوهس__تانی و سردسیر می‌باشد. جمعیت عراق حدود ۳۰میلیون تن (آمار )۱۳۸۶است .حدود ۷۵درصد مردم عرب ۲۰ ،درصد کرد و ۵درصد آشوری ،ت__رکمن و س__ایر اق__وام هستند .همچنین حدود ۶۰درصد مردم عراق شیعه ۳۸ ،درصد س__نی و ۲درصد مسیحی و پیروان سایر ادیان هس__تند .ع__راق مح__ل زن__دگی و مرگ ۶امام شیعه است و شهرهای نج__ف ،ک__ربال ،ک__اظمین و س__امرا زیارتگاه شیعیان جهان است. ع__راق دارای تم__دن و فرهن__گ دیرین__ه و پرب__اری اس__ت .س__ومریان، اکدی‌ها و آشوری‌ها نخستین تم__دن‌های باس__تانی ع__راق را چن__د ه__زار سال پیش از میالد بنیاد نهادند. در دوران پیش از اسالم ،ع__راق کن__ونی ج__زئی از ای_ران ب_ود .پس از اس_الم ع_راق مرک_ز حک_ومت درازمدت خالفت عباسی شد .از میانه س__ده دهم تا پایان سده سیزدهم هج__ری خورش__یدی ،ع__راق تحت حکومت امپراتوری عثمانی قرار داشت. عراق در سال )۱۹۱۹( ۱۲۹۸از عثمانی ج__دا ش__د و ب__ه سرپرس__تی بریتانیا درآم__د و در س__ال ۱۳۱۱ ( )۱۹۳۲استقالل یافت. در س___ال )۱۹۸۰( ۱۳۵۹جن___گ ای___ران و ع__راق ب__ا حمل__ه غافلگیران__ه ص__دام ب__ه مرزه__ای ای__ران آغ__از ش__د ک__ه ت__ا س__ال ۱۹۸۸ادامه یافت. در هم__ان ده__ه عملیات انف__ال ک__ه در مناطق شمالی عراق به اجرا درمی‌آم__د ب__ه قت__ل و کش__تار بیش از ۱۸۲ه__زار از کردها گردید و از جمل__ه آن می‌ت__وان ب__ه بمب__اران ش__یمیایی ش__هر حلبچ__ه اش__اره نمود. شهیدان حلبچه به دنبال یورش ارتش عراق به کویت و جنگ خلیج فارس کشور عراق ب__ا تحریم‌ه__ای اقتصادی روبرو شد و قسمت شمالی آن منطقه پرواز ممنوع اعالم ش__د .نهایت__ا درپی ته__اجم نظ__امی ای__االت متح__ده آمریک__ا و همپیمان__انش در س__ال ۲۰۰۳( ۱۳۸۲میالدی)، حکومت صدام حسین سرنگون شد .هم اکنون دولت عراق که برآم__ده از آرای م__ردم عراق است ،مسئولیت اداره امور عراق را برعهده دارد. رئیس جمهور جالل طالبانی و نخست وزیر نوری مالکی است. گفتنی است که از زم__ان اش__غال ع__راق توس__ط آمریک__ا و همپیمان__انش ،بیش از ی__ک میلیون تن ع___راقی درپی خش___ونتهای ف___رقه‌ای ،جنگه___ای داخلی میان عراقی‌ها و گروه‌های خارجی حاظر در ع___راق از جمل___ه القاع___ده ع___راق و حمالت اشغال‌گران کشته شده‌اند. مام جه الل رئیس جمهور عراق کشوری است با قومیت‌ه__ای گون__اگون و س__اکنان آن را ع__رب ،ک__رد ،ت__رکمن ،آس__وری، کلدانی ،مندایی و صابئین و غیره تشکیل می‌دهند. کردها در نواحی شمال و شمال شرقی عراق که ب__ه کردس__تان ع__راق مش__هور اس__ت زن__دگی می‌کنند و از لحاظ فرهنگی .زبانی و طرز پوشش با عرب‌ها متفاوتند. پس از جنگ کویت و عراق و وضع ممنوعیت پ__رواز ع__راق ب__ه ب__االی خ__ط ۲۳درج__ه در س__ال ۱۹۹۱کردهای عراق عمًال توانستند حکومت خود را تأسیس نمایند و با حل اختالفات گروهی و قیام علیه حک__ومت بعث حک__ومت منطق__ه را ب__ه عه__ده گرفتن__د ک__ه کرده__ا این خ__یزش را «راپه‌رین» می‌نامند .پس از ده سال و ب__ا حمل__ه مج__دد آمریک_ا ب_ه ع__راق در ش_مال و ش_مال شرقی عراق که به کردستان عراق مع_روف اس_ت کرده_ا حک_ومت خ_ود مخت_ار در جمه_وری فدرال عراق به طور رسمی تشکیل دادند. در سال ۲۰۰۵و ۲۰۰۶نیز ریاست جمهوری و وزارت امور خارج__ه ع__راق توس__ط کرده__ا اداره می‌گردد. واحد پ__ول ع__راق دین__ار اس__ت. ارتب___اط زمینی بین ای___ران و افغانس___تان از طری___ق م___رز خسروی انجام می شود. بخش بزرگ عراق صحرا است ام__ا من__اطق م__ابین دو رود دجل__ه و ف__رات حاص__لخیز اس__ت. قسمت‌های شمالی کشور ب__ه عم__دتًا کوهس__تانی اس__ت و بلن__دترین قل__ه آن ح__اجی عم__ران (هممرز با بلندیهای پیرانشهر ایران) با ارتفاع ۳۶۰۰متر است. شط العرب که نزد ایرانیان ب__ا ّ عراق مرز ساحلی کوچکی با خلیج فارس دارد .در مجاورت نام اروندرود شناخته شده‌است ،مرداب‌ها قرار داش__تند ام__ا بیش__تر آن__ان طی س__الهای ده__ه ۱۳۷۰خشکانیده شدند. آب و هوای کشور (به جز شمال) عمدتًا صحرایی است با زمستان‌های خن__ک و گ__اه س__رد و تابستانهای خشک و گرم و آفتابی. مناطق کوهستانی شمال اغلب از زمستانهای سرد با بارش برف و باران برخ__وردار اس__ت که گاهی موجب طغیان رودخانه‌ها می‌شود. ش__هر بغ__داد ک__ه پ__ایتخت کش__ور اس__ت در مرک__ز کش__ور و در س__احل رود دجل__ه ق__رار دارد. شهرهای بزرگ دیگر اربیل و موصل در شمال و بص__ره در جن__وب هس__تند .کش__ور ع__راق را گهواره تمدن بشریت دانسته‌اند. عراق محل زندگی و م__رگ ۵ام___ام ش___یعه اس___ت و ش___هرهای نج___ف ،ک___ربال، کاظمین و سامرا زیارتگ__اه شیعیان جهان است. زبان عربی و کردی زبان‌های رس__می ع__راق هس__تند .م__یزان باس__وادی بین ٪۶۰ت__ا ٪۷۰ است .عالوه بر این دو زبان‌های دیگری نیز در این کشور گویشورانی دارند: ترکمنی ۳۰۰ :تا ۹۰۰هزار نفر (( )۱۹۸۲ش__هر کرک__وک ،اربیل ،مقدادی__ه ،خ__انقین، مندلی و ناحیه موصل) فارسی ۲۲۷ :هزار نفر ()۱۹۹۴ کلدانی ن__و (از زبان‌ه__ای آرامی) ۱۲۰ :ه__زار نف__ر (( )۱۹۹۴موص__ل ،بغ__داد ،بص__ره، جنوب شرقی عراق) ارمنی :حدود ۶۰هزار آشوری ۳۰ :هزار نفر (شمال عراق ،بغداد و بصره) دوماری (از زبان‌های هندوآریائی) ۲۳ :هزار نفر ()۲۰۰۰ گورانی (از شاخه شمال غربی زبان‌های ایرانی) ۲۱ :هزار نفر ()۲۰۰۰ باجالنی (از شاخه شمال غ__ربی زبان‌ه__ای ای__رانی) ۲۰ :ه__زار نف__ر (( )۱۹۷۶ش__مال خانقین و استان موصل) سارلی (از شاخه شمال غ__ربی زبان‌ه__ای ای__رانی) :کم__تر از ۲۰ه__زار نف__ر ()۱۹۹۵ (شمال موصل ،استان کرکوک) آیداغی (از زبان‌های قفقازی) ۱۹ :هزار نفر ()۱۹۹۳ شبک (از شاخه شمال غربی زبان‌های ایرانی) ۱۰ :تا ۲۰هزار نفر (( )۱۹۸۹ش__مال موصل) کوی سنجق (از زبان‌های آرامی) ۸۰۰ :تا ۱۰۰۰نفر (( )۱۹۹۵ک__وی س__نجق ،ش__مال عراق) عراق موقعیت نسبت به ایران غرب پایتخت رودهای مهم بندرهای مهم دین زبان محصوالت مهم عربی دجله بصره اسالم خرما و و بغداد کردی فرات به امید موفقیت شما خدا نگه دار