معماری و تمدن بین النهرین

صفحه 1:
بسم الله الرّحمن الرحّيم نام يروزه : معرفى تمدن و معمارى بين النهرين نام درس : تاريخ معمارى جهان نام استاد : نام دانشجويان : 

صفحه 2:


صفحه 3:
اصطلاح بين النهرين به معناى سرزمين ميان دو رود است و اساسا به دشت هاى مسطح ميان دو رود دجله و فرات اطلاق مىشود كه سرزمين كنونى عراق را در بر مى كيرد . بخش اعظم دشت ها و تيه هاى ييرامون اين دو رود كه مجموعا بخش مركزى خاور نزديك را تشكيل مى دهد نيزبخشى از بين النهرين محسوب مىشدند . بين النهرين از شمال به كوههاى ارمنستان , از شرق به رشته كوه زاكرس , از جنوب به خليج فارس و صحراى عربستان و از غرب به كوير شام محدود مى كردد . به علاوه كلمه بين النهرين نيز به طور کلی به تک تک مردمانی که . در دوران باستان ساكن يا حاكم اين سرزمين بودند اطلاق مىشد 

صفحه 4:


صفحه 5:
تك ی ل را 

صفحه 6:
جنوب بین النهرین را سومر می نامیده اند . کشفیات باستان شناسان نشان می‌دهد که سومر از هزاران سال پیش ساکنان مکی داشته . در حدود 0 سال بيش مردمى به اين سرزمين مهاجرت كردند كه سومرى ناميده مىشوند .طبق افسانه هاى قديمى آنها از طريق دريا يعنى خليج فارس به سومر وارد شده اند .شهرهاى اور , ارک , گاش , نیپور , کیش , و اریدو از مهمترین شهر های سومر باستان . هستند 

صفحه 7:
دجله حعنب:ز۳ 

صفحه 8:


صفحه 9:
City mentioned in 8 ۱۱۵۳۳۵۲۵۵۵ ۱۵۷ ۵۵ Extent of Babylonian kingdom under Hammurabi ِ ‘@ Babylonian tablet find 1780-1700 BC ‏تست‎ 7 Uncertain location of site Ancient coastline Ancient course of iver Possible ancient course of river Scale 1: 6 500 000 0 200 سپس( ‎miles‏ 150 0 

صفحه 10:
© المخاطق الآثرية 0 المدن الحديقة 

صفحه 11:
ad یشتر مورخان و باستان شناسان عقیده دارند بين النهرين محل بيدايش تمدن بوده است وجود رودخانه پر لب آنرا مهد مهمترین تمدنهای رودخانه ای ساخت و موقعیت ارتباطی بسیار مناسب لُن موجب تماس با سرزمین های دیگر و درنتیجه پیشرفت و انتشار تمدن گردید . چنانچه بعضی از علوم و از همه محمتر پیدایش خط از بین النهرین باستان می‌باشد . نخستین شهرهای مهم تاريخ نيز در همین سرزمین بوجود آمدند و به دنبال خود قواعد زندگی مدنی را پدید آوردند . 

صفحه 12:


صفحه 13:
از آنجا که سنگ در بین النهرین به خصوص قسمتهای جنوبی کمیاب بود ه خانه ها و اغلب بناهای کهن با گل و خشت خام ساخته شده و آجرهای پخته و ملاط نیز خاص معابد و قصرها بوده است از اين رو طی هزاران سال خشت ها و دیوارهای گلی در معرض فرسایش قرار گرفته و اکنون از بقایای شهرهای بزرگ جز تله خاکی باقی نمانده است aa 

صفحه 14:


صفحه 15:
مردان بین النهرینی 

صفحه 16:


صفحه 17:


صفحه 18:
گاهشماری بین النهرین (دولتها در بین النهرین) دوران سومر (در حدود ۸۵۵۰۰سال پیش تا حدود ۴۱۰۰ سال پیش) دوران اكد ( در حدود۴۱۰۰ سال پیش تا حدود ۴۰۰۰ سال پیش) دوران سلسله سوم اور (از حدود ۴۰۰۰ تا ۳۵۰۰ سال پیش) دوران بابل (از حدود ۳۵۰۰ تا حدود ۳۰۰۰ سال پیش) دوران آشور ( از حدود ۳۰۰۰ سال پیش تا حدود ۲۵۵۰ سال پیش) 06 

صفحه 19:
طبقه‌های اجتماعی در دوران سومر 

صفحه 20:


صفحه 21:
eq که اکدی‌ها از 4, 3 33 4, اجداد عربها هستند. 

صفحه 22:


صفحه 23:
بزرگ آ فرماندةٌ بزر ود - اور 

صفحه 24:
حمورابی فرمانده بزرگ بابلی‌ها 

صفحه 25:
آشوربانی‌پال فرماندة بزرگ آشوری‌ها es 

صفحه 26:
‎Rene)‏ ل ‎ 

صفحه 27:
*_شواهد باستان شناختی متعلق به حدود 2000000 سال قبل از میلاد مسیح , حکایت از آن می‌کند که معابدی در اين شهرها ساخته شده است . اين معابد برای پرستش خدایانی خاص احداث می شده , مخاطره بودن زندگی ایجاب می‌کرده که خدایانی از شهر ها محافظت کند و مسئول شهر و مردم آن شهر باشد .خدایان مهمتر و معروف تر به دفعات بیشتر در اسطوره ها ظاهر می شدند . اين خدایان به شرح زیر بودند : ۶ انو : خدای آسمان ۰ ایشتر : الهه عشق ‎٠‏ ال ليل : يسر انو ‏© سين : خداى ماه ‎٠»‏ ان نوناكى ها : خدايان سومرى 

صفحه 28:
اتره خسیس پسر او بروتوتو پادشاه ۰ شوروپک بود , در واقع اتره خسیس به معنای ( خرد بیش از حد ) بود . این اسطوره از آنجا آغاز می شود که خدایان همه کارهای سخت را انجام می‌دهند در حالیکه اين کار را دوست ندارند .پس از گذشت 200000 سال به اين نتيجه مىرسند كه به اندازه كافى كار كرده اند و خود را در مقابل ال ليل مسلح مىكنند .ال ليل ناراحت شده و همه خدايان بزرك را كرد هم جمع می‌آورد و حرف آنها را می‌شنود و آنها تصمیم می‌گیرند که بیلیت لیلی را بیافرینتد و از آن پس او همه ... کارهای سخت را انجام می‌دهد و ©6 

صفحه 29:


صفحه 30:


صفحه 31:
زیگورات شهر اور بناي فعسي زیگورات بیش از 40 متر ارتفاع دارد. یه هاي این بتا نیز در حال حاضر در 00 كيلومتري شمال بغداد + در اسستان قادسیه و در غرب رود فرات (©0 کیلو متري جنوب شهر ناصریه ) واقع شده است. رونق اين زیگورات ها تا سال 000 (ب .م) که عصر ايراني بین اللیرین آغاز شد » ادامه پافت. 50 از اين معبد تنها چند نمونه در جهان باقي مانده است که شامل زیگورات اور » چغازنبیل در شوش (ایران) و زیگورات هاي اریدو » اورك و نیب پور هستند. این زیگورات را اور-نامو پادشاه شهر اور (۵00 تا 606) براي نانا خداي ماه و محافظ شهر ساخت. این بناي عظیم که 200000 سال از عمر أن مي گذرد » در سه طبقه ساخته شده است. اور- نامو 07 سال بر آنجا حکومت کرد. با توجه به بقاياي این بناي بزرگ » ارتفاع واقعي آنرا 000 متر تخمین زده اند. همچنین این معبد سومري ها بعدا در عصر نبونید ( آخرین پادشاه بابلي سال 0 تا 600 پ . م ) مرمت .شده است 

صفحه 32:
زیگورات چغازنب رنبیل»تبلور معماری مقدس اي مقس بر مايفهاي که از بان برمي‌خيزده ساخته مي‌شوند. 10 همین دست بناهاي مقدس است که عناصر تفکر آميخته با تقدس در آن دیده مي‌شوند زیگورات چغازنبیل بنايي است چندطبقه و به صورت مربع که بقه اول آن از طبقات بالايي بزرگتر و وسیعتر است. اطراف اين بناي مربع شكل؛ حصارهاي دايره‌اي وجود دارند كه تداعي ترکیب مریع و دلیره در وجود این بناي مقدسند. از این لحاظ زیگورات چغازنبیل شبیه به خانه کعبه است. خانه کعبه بنايي سیاه و مربع (مکعب) شکل است که مسلمانان با لباس سفید احرام به تور آن دايرموار ميجرخند .فهرست جهانی قرار ‎‘os‏ 

صفحه 33:


صفحه 34:
از جمله آثاري که در نیمه دوم قرن بیستم در عراق کشف شد » بقاياي شهر و زیگورات آگارگوف است. این شهر سومري که تقریبا بیشتر قسمت هاي آن ویران شده است » داراي زيگوراتي کهن است. این زیگورات 0*0 متر ارتفاع دارد که بخش هاي فوقاني آن ویران شده و خود زیگورات از زير تپه اي خاك بیرون آمد است و بیش از 20000 سال از عمر آن مي گذرد. اين شهر در حال حاضر در 0 كيلومتري شمال غربي بغداد قرار دارد or 

صفحه 35:
© خط و نكارش در بين النهرين سومریان نخستين قومى بودند كه موفق به اختراع خط شدند خط سومریان خط میخی بود و پیدایش لن به دلیل رشد و رونق زندگی شهری و گسترش تجارت بود .خط بابلیها و آشوریها نیز از خط سومری ها تبعیت می‌کند . خط میخی سومری ها دارای 00000 علامت بود و با وسیله ای نوک تیز به لوح گلی نقش می‌شد ‏ 

صفحه 36:
wigs, ‎٩‏ تا ع ‏ار ‎ 

صفحه 37:


صفحه 38:


صفحه 39:
شهر بایل در 00 كيلومتري جنوب بغداد و شمال حله قرار گرفته است. ‎ae‏ ‎alle FOOD‏ دارد و ا (قدرتمندترین پادشاه بابل) پایتخت وي در 6 سال سلتتطت خود تا 0060 پ. م ) اين شهر را ‎ee‏ ‏قدرت رساند. مجموعه قوانین حمورابي که توسط عيلامي ها از این شهر غارت رفته بود ؛ در قرن حاضر در خرابه هاي شوش کشف گردید. نام اين شهر در تورات نیز آمده است. در زمان آشوري ها اين شهر توسط سناخریب پادشاه آشوري ویران شد ولي بعدها نبوکدنصر دوم پادشاه كلداني سال 0008 تا ۰ (پ. م ) آترا آباد کرد هه برج بابل براى انکار خدای واحد ساخته شده بود و بنا به نقل کتاب مقدسء خداوند برای رسوا کردن ملحدان کاری کرد که زبان هرکدام از افرادی که بر کنار برج گرد آمده بودند به نوع منحصر به فردی تغییر کند تا دیگر زبان .يكديكر را نفهمند و به اين ترتيب توطئه أنها را ناكام نمود 

صفحه 40:
۱ ایلیا مق اناا 4 بيهر 

صفحه 41:
در متون قديمي آمده است که تمرود يكي از پادشاهان دوره کین میان رودان را » غرور فرمانروايي چنان فرا گرفت که تحمل هیچ قدرت ديگري را نداشت. او ستور دا برچ بندي بسازند.آنقدر بلند که به درهاي آسمان نزديك شود. بس از اتمام برج بر فراز آن ایستاد و تيري را به سوي خداوند پرتاب کرد. ناگهان طوفاني عظیم برخاست و بخش هايي از برج خراب شد و از آن پس بود که اتسان ها به زبان هاي مختلف صحبت کردند تا بيش از أن همه مردم به يك زبان سخن مي گفتد و زبان یکدیگر را مي فهمیدند ؛ اما پس از آن بود که جدايي حاصل شد. امروزه بسياري بر سر كاربرد اين برج اختلاف نظر دارند. گروهي از باستان شناسان مي گویند كه اين برج يكي از زيكورات هايي است كه بادشاهان بين الهنريني مي .ساختند و نمونه هاي ديكري از أن نيز وجود دارد eq 

صفحه 42:
محل به آتش انداخته شدن حضرت ابراهیم(ع) در زمان نمرود(ترکیه-اورفا) 

صفحه 43:
در پایان هزاره چهارم پیش از میلاد بناهاي سنكي و خشتي بزركي در نقاط ميان رودان بنا شدند. اين بنا ها در كانون توجه و اهميت ساختار شهر قرار مي كرفتند. از ميان شهرهاي سومري » اور بیشتر از بقیه یادگارهایش را حفظ کرده است. زیگورات شهر اور از معدود پرستشگاه هايي است که همچنان رو به آسمان (نیایش گونه) ایستاده لست. ساخت زیگورات ابتکار سومري ها است. آنان ب خدایان خود پرستشگاهاي مرتفعي مي ساختند كه شبیه هرم و داراي طبقات متعدد بود. کاهنان در این معابد به قرباني و نیایش مي پرداختند. چرا که جایگاه خدایان بین النهريني عموما در کوهستان هاي شرقي بود و شاید ساختار این بناها یاد آور جایگاه اين خدایان بوده است. آخرین طبقه معبد مكاني بود که مجسمه رب النوع یا الهه در آن قرار مي گرفت و هیچ كس ‎otf.‏ 3 جز بلاترين مام روحاني كير حق 3050 معماری در بین النهرین آنجا را نداشت eo soe WUE 

صفحه 44:
ee معماری بین النهرین: معماری سومر؛ معماری دوره آکاد» معماری بابل کهن» معماری آشور؛ معماری بایل جدید معماری سومر: مكان آن: بين النهرين در خدمت معاید بود -از مصالح آجر و كل وقير وخشت براى زيركار استفاده ميشد. آجر جوش وكاهى آجرهاى لعابدار براى روكار(نما) استفلده ميشد. -اساس و پایه ی معماری سومری از جرز و قوس و طاق گهواره ای بوده است. آثار معمارى سومر: -معبد انانا واقع در " اروك" بزركترين شهر سومر. -معبد آنو واقع در" اروك " بزركترين شهر سومر. -معبد سنگ آهک قدیمترین معبد حفظ شده مجموعه أنأنا -معبد ستون كه جانشين معبد سنك آهك شد. -بوجود آمدن زيكورات هاء كه در زمان سومرى ها به معناى كوه بود. -زيكورات اور يكى از زيكورات هلى اين دوره بوده است. 

صفحه 45:
معماری دوره آکاد: ویژگی های اين معماری: -استفاده از آجرهای بزرگ راستگوشه یا چهار گوشه به ابعلا 60*00 سانتی متر -تداوم روش کندن پی دیوارها -تهيه نقشه خانه هاى مسکونی شهروندان طبق نظر کارفرما -كهن ترين نقشه ساختمانی مربوط به این دوره می باشد. آثار معماری دوره آکاد: -کاخی در تل براک: که هر ضلع آن حدود 4020 متر است. دارای دیواری ضخیم به قطر 00 متر است که آن را در برگرفته است. دارای دو حیاط کوچک و یک حیاط بزرگ و هشتی واتاق های جانبی است. کاخ آشور: بنایی‌چهار گوشه با یکورودیکه در ضلم شماارآن قرار دارد . داراویکحیاط مرکزوب زرگچهار گوشه با چند حیاط ,کوچکتر و لتق‌هیک وچکبه دور آنها 

صفحه 46:
9 معماری بابل کهن: آثار لين معماری: الف) معايد: -معبد آشور: اين معبد بر فراز بلندترين نقطه شهر قرار دارد و نقشه آن عبارتست از يك حياط مركزى و سه حياط كوجكتر -معبد ايشجالى: قراركيرى اين معبد بر روى مصطبه اما محراب اصلى كه در انتهاى بخش غربى آن قرار دارد بر روى سكويى بلندتر استوار شده. معبد داراى يك حياط بزرك و سه حياط كوجك است. ب) کاخ ها: -کاخ ماری: مجموعه ای از تالارهای پذیرایی و بارعام است. قرارگیری آن بر روی مصطبه؛ دسترسی به تالار بارعام از طریق یک پله نیم دایره ای شکل. تزئینات: نقاشی های دیواری در شرح وقایع دوران حکام بين النهرین. 

صفحه 47:
en معماری آشور: ویژگی های این معماری: -استفاده مصالح از سنگ بیش از خشت وآجر در بناهای اين دوره -ایجاد بناهایی محکمتر از ساختمانهای بابل به دلیل وجود سنگ -محصور کردن شهرها با دیوارهای عریض -ساخت معابد چند طبقه -منقوش کردن دیوارها با کاشی لعابدار -قرارگیری مجسمه خدایان و پادشاهان در بناها آثار معماری آشور: ارگ ناتمام سارگون: -مساحت این کاخ نزدیک به 6۳0000 هزار متر مربع و دارای بیش از 0000 حیاط و اتاق -کاخ مجموعه ای از اتقق ها وتالارهای چهار گوش را که گرداگرد حیاط های چهار گوش ساخته شده اند را در برمیگیرد. -اتاقها با تاق های گهواره ای خشتی پوشانده شده اند. ای مجموعه حباط هاء اتاق تاجگذاری» اتاق های دولتی» حرم» آبریزگاه هاء حمام ها و اتاق -استفاده از کاشی لعابدار دورتادور برج های کاخ -قرار گیری دو گاو بالدار غول پیکر با سر آدمی در کنار دروازه کاخ 

صفحه 48:
زیگورات خورس آیاد: -واقع در ارك -دارای هفت طبقه که ارتفاع هر طبقه پنج و نیم متر است -هر طبقه دارای رنگی متفاوت مى باشد. -پلکان خرپشته ای حلزونی شکل پیوسته ای دورتادور ساختمان برای دستیابی به زیگورات ساخته -ایجاد نقوش برجسته بر سطوح دیوارها با موضوح صحنه های صلح و آرامش, معمارى بابل جديد (كلداتى ): ویژگی ها: دارای عظمت و زیبایی بسیار چیروی از فرم معابد عرضی مانند قدیم آثار معمارى اين دوره: کاخی در شهر بابل: طول و عرض کاخ 600*600 پا بوده است. -دیوار بیرونی کاخ با کاشی لعابدار رنگارنگ و نقشهایی از حیرانات وگیاهان پوشیده شده بود, زیگورات معروف بابل ( برج بابل ): دارای سه ردیف پله که به طبقات بالا دسترسی داشته است. دروازه ایشتار: نمای بیرون آن با کاشی لعایدار به رنگ آبی تیره يوشيده شده است. eo 

صفحه 49:
باغهای معلق بابل در عراق باغهای معلق از بحث برانگیزترین عجایب باستانشناسان در وجود داشتن آنها ش ارند. بعد از بدست آمدن اسناد اصلی و خرابه. های برجامانده از آن زمان وجود داشتن آنها ثابت شد البته آنچه تضوز ‎Sik‏ مطرح است که این باغهای معلق چرا سا شدند؟ در پاسخ این سوال می توان گفت که موثق ترین سند حاکی از آن است که شاه نبوچاد نزار دوم که دارای شهرت مذهبی می بلشد این بنای عجیب را برای خوشحال كرد همسرش از دیدن چشم انداز صحرا مانند بابيلون دچار دلتتگی برای محل زندگی اش شده بود جایی که دارای کوهیا و جنگلهای سرسبزی بود به همین خاطربه دستور شاه تپه مصنوعی سبز و خرمی ساخته شد که دارای درختان و گلها و گیاهان زیبایی بود . بعضی ها می گویند که یک ملکه آشوری قدرتمند باغهای معلق بابل را برای ساخته است و اقراد 

صفحه 50:


صفحه 51:
اشور و نینوا شهر آشور در (006) كيلومتري جنوب موصل و در سمت راست دجله قراز دارد. اين شهر از سال 000000 تا (0©000 (ب. م ) بايتخت بادشاهان آشور بود. پس از اين تاریخ پایتخت آشور به کالاه ( نمرود ) و سپس به نینوا منتقل شد. در اين شهر آثار معابد آشوریان » برج هاي شهر و قلعه اي .معروف به شرقاط باقي مانده است نینوا آخرین پایتخت آشوریان در بین النیرین است که خرابه هایش در ساحل رود دجله و مقابل شهر موصل واقع شده است. این شهر در 10000 (پ .م ) پایتخت شد. از اين رو آثار کاخ ها ؛ پرستشگاه ها و مجسمه هاي اساطيري در آن کشف شده است. امروزه برج و بارو و ديوارهاي آن به گونه اي قرار كرفته كه جاده ورودي به شهر موصل ار ميان أن ع كرد «کماندار پرپوش» نو-آشوری, نماد خدا أشور. دست بالا آمده و با دست چپ نیز بمفروهرراست أشور همائند جای حلقه یک کمان را نگاه داشته است.(نقش برجسته مربوط به سده ۸ یا ‎٩‏ پیش از میلاد) 

صفحه 52:
9 ژ 

صفحه 53:
هه 

صفحه 54:


صفحه 55:


صفحه 56:
The objects discovered at Jiroft date from between the fousth and third millennium BC. M made of chlorite, a soft stone from local quarries. They are finely worked and engraved with images of animals, flowers and trees are 

صفحه 57:
نخستین شهرهای بین النهرینی 

صفحه 58:
: اونوگ در انجيل: إرِخ؛ پونانی: اورخویه؛ در عربی: وركة یا آورک) ..,,آوروک )4 . (جنوب عراق امروزی) بودمیانرودان‌شهرهای باستانی سومر و بعداًبایل در منطقه Eanna District of Ur Ill ماما هخا ‎Anu District of Uruk lll‏ ويد ‎Date‏ 

صفحه 59:


صفحه 60:
oe «اشوریان کاخ «خرساباد )+ ‘Eanfa District of Uruk IVb 

صفحه 61:
برج بابل (بابل جدید) 

صفحه 62:
ارگ خورس آباد 

صفحه 63:
ارگ سارگون i 

صفحه 64:


صفحه 65:
وه