مفاهیم سلامت، بیماری و پیشگیری

صفحه 1:
دکتر سید علیرضا مروجی استاديار يزشكى اجتماعى دانشكده يزث -دانشكاه علوم يزشكى كاشان 000 ae keene 

صفحه 2:
A ee ‏ا‎ ‏ا‎ ee Caw Cee 8) eae A) eee ae ‏(جلد دوم)‎ ۱۳۰ ‏صفحه ۱۵ تا ۶۲و ۷۵ تا‎ نوشته پارک- ترجمه دکتر خسرو رفایی شیرپاک 00 000 Or keene 

صفحه 3:
his ND ad) MN ee IES A قدیمی ترین تعریفی که از سلامت شده است عبار تست از بستار ۱۳۳۰ ‎eee cae lee es eee a eae‏ رت رت اعتقاد داشتندكه هركاه ابن جهار طبع مخالف در حال تعادل باشند فرد سالم اسك و رقاق كه تعادل ميان طبايع جهاركانه مختل شود بيمارى عارض مى شود ‎OD ‏ل‎ eed ‏ا ل‎ Be coats RSE NOLS MUS ate caer! ‏ا ‏اعمال بدن به موقع و مؤثر انجام شود مىداند. ‏ه06 مصمطة) لسريو ة) 32): سوه سسطه6 زوین 

صفحه 4:
تعاریف سلامتی ‎a‏ = Webster: * شرایطی که بدن ذهن و روان در امنیت قرار داشته و خصوصا اينکه از هر گونه بیماری پا درد جسمی رها باشد. * جالینوس: ۴ سلامتی عبارت است از وجود نسبت معینی از عناصر تشکیل دهنده گرمی سردی رطوبت و خشکی است. " ابن سينا: * سلامت سرشت يا حالتی است که در آن اعمال بدن به درستی سر مىزند. نقطه مقابل آن بيمارى است. ات موه Specialist 

صفحه 5:
تعریف نرمال(سلامت) ۳۹ * از منظر علم پزشکی قدیم * بر اساس الگوی آسیب شناسانه است و بر عملکرد غیرطبیعی تمرکز یافته است. * نرمال. طبقه‌ای از مردم است که علایم غیر طبیعی ندارند. پس سلامت يا نرمال به گونه‌ای منفی تعریف می شود. * الگوی آسیب شناسانه یک طرح دو قطبی است و افراد در طیف بين دو قطب دارند. Dr Seyyed Alireza Moravveji ‘Community Medicine Specialist 

صفحه 6:
تقاقصی الکو آسیب شتتاسانه ۳ * غفلت از جنبه های طبیعی * سایر عوامل مهم اجتماعی و فرهنگی فراموش شده‌اند. * بیماریهای جسمی پنهان و یا امراض روانی بدون اختلالات حیاتی جسمی از قلم می‌افتند. Dr Seyyed Alireza Moravveji ‘Community Medicine Specialist 

صفحه 7:
تعریف آماری نرمال (سلامت) ۳۹ " غير طبيعى بودن را بر اساس وضعیت فرد در یک توزیع طبيعى قرضى نسبت بة.ساير اقراد جامعه"تعريق مئكلف: * افرادی که در محدوده فاصله دو انحراف معیار در دو طرف میانگین قرار دارند (۹۵/ کل جمعیت) در محدوده نرمال قرار دارند. * دو حد غیر طبیعی را تعریف می‌کند. ‎Dr Seyyed Alireza Morawveji‏ ‘Community Medicine Specialist 

صفحه 8:
شیر ی محسوب مى سوك ‎PAS‏ رت رت ' * معایب تعریف آماری از سلامت (نرمال): ‎eee re eae‏ ا اا 00ر0 ‎I eee Me) CE ou‏ ‏* از اول فرض می‌کند توزیع نرمال است در حالیکه تمام صفات بیولور ی . ق ار ۱ ‎Fe ee ‏ا يي‎ ‏* گاهی شایع بودن یک صفت ناهنجار بخصوص در بعد روانی و با اجتماعی ‎۱ a ene) ee ere ‎ ‎ ‎ 

صفحه 9:
6 0 physical, mental, ‏اد‎ and spiritual well-being and not merely the absence of disease or infirmity. * وضعيت رفاه كامل جسمىء روانىء اجدماقى ١و‏ كدو 0 وجود رت 5 معلوليت *....به نحوی که فرد یک زندگی مولد از نطر افتصادی ۶ اجتماعی داشته باشد ‎(World Health Organization: WHO)‏ 00 000 Or keene 

صفحه 10:
نيافتنى است زيرا با توجه به ابن تعريف نمى نوان فردى را بيذ سه بعد جسمی روانی و اجتماعی کاملاً سالم باشد. * ضمن اين كه در عمل هم نمى توان مرزى بين سلامت و بيمارى در نطر كرفت ‎Br)‏ ل ل ا ‎Freie Pee er‏ ‎eS 261 feel Te Keen Ei ce Me Beles)‏ سطح سلامتی طیفی قائل شد. 007 ‏لجمرورة)‎ cea ee Oe cece ad 

صفحه 11:
سایر انتقادها به تعریف ۷۷۳۱6 از سلامت ۴ گسترده است. سلامتی را به عنوان هدف نهایی و ارمان گرایانه در نظر گرفته است. طبق این تعریف همه ما به نحوی بیمار هستیم. یک تعریف عملی نیست. یعنی به واسطه آن نمی‌توان سلامتی را مستقیم اندازه گرفت. سلامشن یک روضنعینکانیست بلکه یک فزایب انستخ» مقولفای,پویا انس لابه خودی خود ثمری نداشته, ارزش حقیقی آن در عالیتهای با ارزشی نهفته است که به وسیله آن میسر می‌گردد. به مردم کمک می‌کند خوب زندگی و کار کنند و از زندگی لذت ببرند. ۴ به هر حال این تعریف کاربرد بسیار گسترده و مثبتی دارد و استانداردهای سلامتی مثبت را تعیین می کند و مقصد و هدفی را بیان می‌کند که همه ملتها باید به سوی آن بشتابند. Dr Seyyed Alireza Moravveji Community Medicine Specialist 

صفحه 12:
مقهوم سلامتی ‎O‏ مضمونی مشترک در همه فرهنگها 0 بیمار نبودن(غییت بیماری) یکی از قدیمی تر ‎ole a) Sule 0‏ بودن با خود. اجتماع. خدایان و جهان) ‏. هندی ها و پونانیان پاستان پیماری را ! ‎ ‏لالی در ترازن جسمی(طبع) می نامیدند وارد به علم پزشکی نوین: اغلب به بیماری می پردازد و سلامتی را کنار می گذ ‎ ‏0 مبهم بودن تعريف سلامت ‎ ‏سلامت معمولا تحث الشعاع ديككر نيازهاى تعريف شده مالند ثروث. کب ‎ ‎ ‏هر سطح بین المللی در پیش نویس پیمان نامه مجمع ملل بعد از جنگ جهانی اول سلامت فراموش و تنها در لحظه آخحر اضافه شد. ‏یعد از عاتمه جنگ جهانی دوم وقتی منشور سازمان ملل تدوین شد باز هم سلامت فراموش شد تا سال ۱۹۶۵ ‎ ‏اما طی چند دمه گذشته بیداری مجد؛ ‎ ‏بعی رخ در سال ۱۹۷۷ در سی امین همایش بهداشت جهانی بهداشت برای همه تدوین شد. ‏در سال ۱۹۷۹ سازمان ملل بهداشت و سلامتی را به عنوان جزء اصلی توسعه اجتماعی- اقتصای و وسیله ای برای ایجادا ‎ ‏نظام اجتماعی جدید در نظر گرفت. 

صفحه 13:
مقهوم:سلامتی و تفیرات: ان 0 متهوم زست پرشکی 00۸1۵6001 ‎Biomedical‏ ‏0 _ مفهرم اکرلوژیک(بوم شناعنی) ‎Ecological Concept‏ ‎O‏ مفهوم روانشناختی 0 مقهرم کلی 5 ¢ ‎Holistic Concept‏ مفهوم زیست پزشکی 0 نبودن بیماری انفاد؛ تقغهای سیطیء اجتماعی. ررائی و مشخصه.های فرهنگی سلانتی را بسیار کم رنگ دب 0 ریشه در نظریه میکروبی در اوایل قرن ۲۰ 0 ‎O‏ موقق در در مان بيماريها 0 عدم موفقیت در حل برخعی مشكلات سلامتى مثل سوء تغذيه. بيماريهانى مزمن. تصادقات. اعتياد. بيماريهاى روا: آلودكى محيط و افزايش جمعيت مفهوم اکولوژیک(بوم شناختی) ِ! سلامتى توازلى بويا بين انسان و محيط اوست. 0 80 يك و ضعيت رفاهى كامل يايدار(متعادل) دزون اكرسيستم هاى يايدار هر داخل زيستكره ‎Oo‏ براین اساس یک اسان سالم انسانی 0 از نظر جسمی سالم. از نظر فکری بی عیب. از لحاظ اجتماعی فعال. از جنبه سیاسی آگا مولد و از نظر فرهنگی مسئول. از نظر اقتصادی 

صفحه 14:
10 عوامل اجتماعی روانی فرهنگی اقتصادی و سیاسی 1 پس سلامتی پدیده ای بیولوژیکی و اجتماعی است. 0 1 سلامنی شامل عقل سالم در بدن سالم در خانواده سالم و در محیطی سالم است. 0 دامداری غذا صنعت تحصیلات اسکان کارهای مردمی ارتباطات و دیگر 2 تاکید بر ارتقاه و حفظ سلامتی است. متسس( مذ ‎coe‏ المت ه00 فون 

صفحه 15:
‎eer ele ge‏ تست( ‎pet OR ear‏ 1 ‎ee ery career en)‏ و مکانهای مختلف ممکن است مفهوم آن متفاوت ناد ‎00 ‎000 Or keene 

صفحه 16:
7 زر و اه 00 000 Or keene 

صفحه 17:
رز ‎ey Vi‏ ل ‎ae‏ رز ‎proving quality of life‏ ‎Well-being sensation‏ © ۰ Increasing self-esteem ‏هس‎ ‏الود :سود وف‎ 

صفحه 18:
ليف ۳ تا سح زر ولا دراو تارمت —————— rey ‏واه‎ Hines: Life- Threatening Mlness ec eet) Seen ‏العم 6 اقلت‎ 

صفحه 19:
00 0ك 

صفحه 20:
«رصدی از اقراه جامعه آسیب ‎ily‏ Cet eae Oe eee 

صفحه 21:
سلامت سلامت تنها به پزشکان» خدمات اجتماعی و بیمارستانها مربوط نیست. سلامت به ءدالت اجتماعی هم مربوط می‌شود. 

صفحه 22:
Dr Seyyed Alireza Moravveji Community Medicine Specialist 

صفحه 23:
سر ‎RE iw‏ رسن ارت ذا اقدامات انجام شده برای ارتقای سلامت باید به تمام خواب ۳۱۳۰۲۰۰ و روانی و معنوی) و سلامت کلی جامعه توجه داسته باشد. متسس( مذ ‎coe‏ ‏المت ه00 فون 

صفحه 24:
see ty معمول ترین بعد سلامتيء سلامت جسمى است كه نسبت به ابعاا ‎Sop‏ سلامتي ساده تر م‌تون را ارزیابی کرد سلامت جسمی در حقيقت ناشی از عملکرد درست اعضاء بدن است. از نظر بیولوژیکی عمل مناسب سول‌ها و اعضاه بدن و هماهنگی نها با هم نانه سلامت جسمی است. بهعنون نموه بضی از نشانه‌های سلامت جسمی عبارنست از : اهر خوب و طیس. ون ماه ها كاف خوب راحت و منظم أجابت مزاج مني جلب توجة تكردن اعضاء بدن توسط خود فرد اندام مناسبء حرکات بدنی هماهنگ طبيعى بودن نبض و فار خون و ‎il‏ مناسب وزن در سین رشد و وزن نسبتا ثابت در سئين بالاترو. ‎ 

صفحه 25:
بعد روانى بدیهی است سنجش سلامت روانى نسبت به سلامت جسمى مشكل تر خواهد بود در اينجا تبها نداشتن بيمارى روانى مد نظر نييست بلكه قدرت تطابق ب| شرايط محبطى؛ داشتن عكس العمل مناسب در برابر مشكلات و حوادث زندگی جنبه مهمی از سلامت روانی را تشکیل مىدهد نكته ديكرى كه بايد در اينجا به أن اشاره كرد نک بای از يمار هلى روئى نظير افطرابه افسردكى و غيره بر روی سامت جسمى تائير كقار ست و أرتباط متقابلى بين بيمارىهاى روانى و جسمى وجود دارد. بعضى از نششانههاى سلامت روانى عبارتست از سازگاری فرد با خودش و دیگران, قضاوت نسبتا صحیح در برخورد با مسائل» داشتن روحيه انتقاا بذيرى و داشتن عملکرد مناسب در برخورد با مشکلات, 

صفحه 26:
بعد اجتماعی بعد اجتماعی سلامتی از دو جنبه قابل بررسی است یکی ارتباط سالم فرد با جامعه, خانولده مدرسه و محبط شغلی و دیگری سلامتی کلی جامعه که با توجه به شاخص‌های بهداشتی قابل محاسبه می‌توان سلامت جامعه را تعیین و با هم مقایسه کرد که بعدا در مورد شاخص‌های سلامتی اجتماع بحث خواهیم کرد. بعد معنوی یکی از زمینههای عمده بیماری‌ها و مشکلات روانی و عوارض جسمی و اجتماعی آن احساس پوچی» بهودگی و تزلزل روحی است که ناشی از فقدان بعد معنوی در افراد است. ایمان, هدفدار بودن زندگی, پای بندی اخلاقی» تعاون, داشتن حسن ظن و توجه بیشتر به مسائل معنوی زندگی باعث کاهش اضطراب؛ تزلزل روحی و عوارض ناشى از أن مى شود. جنبههاى معنوى زندكى باعث مىشود فرد همواره برای اهداف عالی‌تر زندگی تلاش نماید و در مقابل کمبودها و مشکلات تحمل و بردباری بیشتری داشته و همواره از رضایت خاطر برخوردار ‎god Ad‏ اينكه در رتباط با اراد دیگر جمعه نیز رفتر مناسب خواهد داشت. بنابرین قویت جنبه منوی به سلامت جسم و روح افرد و نهایتا سلامت جامعه بزرگ بشری کمک بسزایی خواهد کرد. 

صفحه 27:
عوامل موثر بر سلامتی (تعیین کننده‌های سلامتی - ۱۰۸۱۲ ۶ه دصجصنص) Age, sex & hereditary factors 

صفحه 28:
عوامل موثر بر سلامتی (تعبین کننده‌های سلامتی - ۸۱/۷ ۶ حاصجمصنصه) and hereditary factors 

صفحه 29:
۱-عوامل ژنتیکی و فردی بسيارى از بيمارىها تحت تاثير خصوصيات زنتيكى هستند. كرجه در مورد بيماريهايى كه ظاهرا جنبه ژنتیکی ندارند نیز ممکن است خصوصیات ژنتیکی قرد زمینه مساعد کننده‌ای برای بیماری قراهم آورد ‎wad (oye‏ نظیر سن»چنین» شفل طیقه اجتماغی: وغنع تقلیه و -- نقفن مهمن در ملامت آفراه-جامنه خواهد داشت که در اینجا بمنوان نمونه به شرح مختصر بعضی از عوامل فردی موّثر بر سلامت اکتفا می‌شود. پیشتر حالات مربوط به سلامت و بیماری به نحوی با سن افراه مرتیط است. مثلاً نوع بیماری‌ها؛ شدت بیماری‌ها و مرگ و میر ناشی از آن در سنین مختلف متفاوت است و بیماری‌های فایل انتقال در سنین پایین و بیماری‌های غیر قابل انتقال و مزمن در سنین بالا شیوع بیشتری دارد (۷). جنس: به طور کلی گزارش بیماری در زنان و مرگ و میر در مردان بیشتر است. به دلیل تفاوت‌های تشریحی. فیزیولوژیک و اجتماعی زن و مرد. نوع و شدت و فراوانی بیماری در دو جنس متفاوت است. در مورد افزونی مرگ و میر جنس مذکر در تمام موارد نمی‌توان دلیلی پیدا کرد ولی به طور کلی به نظر می‌رسد که نوع کار و حرفه و فعالیت‌های اجتماعی یکی از علل عمده اين تقاوت باشد. شغل و طبقه اجتماعی: سلامت افراد جامعه به نحو موثری تحت تغیبر شغل مىباشد زيرا انتخاب حرفه خاص در بسیاری از موارد مستقیما فرد را در معرض عوامل بیماریزای مربوط به آن حرفه و بیماریهای ناشی از آن قرار امی‌دهد ضمن اينکه با تاثیر گذاری بر سطح درآمد به صورت غیر مستقیم بر طبقه اجتماعی, تغذیه وضع مسکن و سایر فعالیت‌های فرد هم مؤثر خواهد بود كه همه آنها به نحوى در سلامت نقش دارند. بو ۳ Ke 

صفحه 30:
۲ عوامل محیطی محيط. نقش بیا مهمی در وضعيت سلامت و بيعارى خواهد داشت زيرا از يك طرف به عنوان يك عامل جداگانه بر سلامت فرد اثر مىكذارد و از طرف ديكر روى خصوصيات فردى نظير شيوههاى زندكى؛ وضعيت ايمنى و خصوصيات رفتارى فرد تاثير دارد. اثر عوامل محيطى نظير آب. خاک و شرایط جفرفیایی بر سلامت نیز بر كسى بوشيده نيست و علاوه بر آن عوامل بيولوزيك محيط نظير موجودات و جانوران محيط زندكى انسان نيز قش موثری بر سلامت افراد جامعه خواهند داشت. محیط اجتماعی اقتصادى : عوامل اقتصادی و اجتماعی از طریق اثراتی که بر جسم و روان افراد خواهند داشت در سلامت افراد جامعه موثرند. شرایط زندگی, امکنات» تسپیلات آموزشی, نحوه ارتباطات. أكاهىهاء وضعیت اشتفال, درآمد امنیت و ... همگی به طریقی بر سلامت فرد اثرگذار هستند و از طرفی ارتباط نامناسب اجتماعی باعث افزایش عوامل استرسزا و نهایا بیماری می‌شود. ar 0 

صفحه 31:
۲ - شیوه‌های زندگی مردم نظیر عادات غذایی, تحرک و عدم تحرک. نوع تفریحات و سركرمىهاء نحوه ارتباط با ساير افراد جامعه می‌تواند در سلامت افراد موثر باشد گرچه برخی از شیوههای زندگی در ارتباط با محیط زندگی انسان شکل ‎Worse‏ ‏- وسعت و کیفیت ارائه خدمات سیاست‌های بهداشتی جامعه و نحوه ارائه خدمات نیز در سلامت افراد جامعه نقش اساسی دارد. اقدامات پیشگیری از طریق افزایش پوشش واکسیناسیون, بهسازی محیطء تامین آب آشامیدنی سالم» مراقبت گروههای آسیب پذیر جامعه مثل مادران و کودکان و نظایر آن و نیز توزیع عادلانه خدمات, نقش عمده‌ای در سلامت کلی جامعه خواهد داشت. توانمند ساختن مردم برای ارتفای سلامت خویش یکی از وظایف عمده مسئولین بهداشتی کشور است. ۵ - عوامل دیگر عوامل متعدد دیگری در سلامت افراد جامعه نقش دارند نظیر سعلح سواد, وضعیت کشاورزی و تغذیه. سیستم ارتباطات و وسائل ارتباط جمعی؛ وضعیت جاده‌ها و شرایط اقتصادی اجتماعی, 

صفحه 32:
cee ‏صصص‎ OL 00 000 Or keene 

صفحه 33:
تصویر شماره 4 ۰ درصدسهم عوامل موثر بر سلامت سم مسا اروت ‎Oe eee‏ 

صفحه 34:
ل ار _ ‎i‏ ‏نحستين رن نوذه آنل د انان ‎see‏ ا ل ا را جن زدكى) 00 000 Or keene 

صفحه 35:
و ولا ار ره بر سس سح ار ير ار رس رس 020 نا -اولين دانش يزشكى سازمان يافته -اولین پیشگامان ایمن سازی (آبله کوبی) 00 000 Or keene 

صفحه 36:
بیترت بسانت رس شبترها *پزشکی روم: - ببهداشت قوى ‎plo>)‏ فاضلات و ...) ‎eed‏ ا ا ل ا ار ا 00 000 Or keene 

صفحه 37:
‎opp) oe us‏ 9 م - گیاه پزشک (پزشک داحلی) ار بر ۳۳ پزشکان افسونگر ( روانپزشک) ‏ول 9 له رضایت بیمار _ مجازات برای معالجه مضر) ‎ ‎ ‎00 ‎000 Or keene 

صفحه 38:
oS Be (treatment eres eet oe ‏ی‎ Peat ( ‏دو دختراو: هايجيا‎ ‏سلسله بهداشتکاران و درمانگران را ایجاد کردند.‎ ?-Hygiene=? ‏هم‎ ل ل یی 00 ۱ 

صفحه 39:
. ‏وس ورس‎ FES ane) 5 ‏ای ار ال كرون‎ ‏دن‎ are eg per Se ar ore re DSC a CTO cane Oo (Gari) ‏عدم تعادل این ۴ عنصر در بدن- بیماری‎ 00 000 Or keene 

صفحه 40:
ا ل -ايجاد مدارس و بيمارستانها -حفظ دانش يوتان و روم bj) ja ee ene ‏كتاب بيماريهاى اطفال‎ -ابن سینا -بزرگترین پیشرفت: داروسازی 00 000 Or keene 

صفحه 41:
۴ علوم بایه (۳۱۵۵۱016 39516 ۰ ۴- بزشکی بالینی (۳60۱00۱6 81116۵1 ‎-١ ©‏ يزشكى ی( قززی کزرر ریروی ‎(Medicine‏ ‎00 ‎000 Or keene 

صفحه 42:
ار تیاور ‎“Medicine‏ * علم و هنرى است كه 4 با نگرشی جامعه گرا و مبتنی بر اولوبت پیشک ۱ “از طريق كوششهاى سازمان يافته اجتماعى وكا دا قانون» ‎Sn ee BETO ESET ee ae‏ oO et Baca rece ee (edt el) Ps bn oy COPIES RUROUE TI Pn Ry iors cen tae ۱ eee Se We Ces ce eee ‏را اجرا مى كند.‎ Oe eee 

صفحه 43:
* جامعه را به آن حدی از سلامت برسانيم افراد شکوفا شود. 00 000 Or keene 

صفحه 44:
منبع برای امتحان: کتاب جامع بهداشت عمومی. فصل ۲. گفتار ۱۴ ص ‎۸٩‏ ۱۰۱۷ 1 ۱۳ 

صفحه 45:
باشدا بلکه کل ابن بد رده ‎sey‏ تعبیرات جمعت واقعیتی به نام گذار سلامت را تشکیل می دهد که در 7 به عنوان پدیده و واکنشی یک طرفه بلکه دوطرفه و پویا به و وس و همجنان ادامه خواهد يافت و هرجند رز ‎dee eee a Be deere‏ ال ا ‎CFE re ad al ce od cert a‏ ‎en Uy es eee ROS Caen yet‏ ‎ee ED Rl eT Ree ee‏ ‎Need MN Lm fae SE)‏ لا در 0 ‏ا‎ knee a] 

صفحه 46:
1 _— انسانها را می‌توان شابعترین دلیل کذار سلامت 3 * امروزه معضل بیماریهای عفونی نوپدید» بسیاری از باور ‎kr‏ و ی و علس را معطوف داشته است و جالب توجه است که بسیاری ار دا براین عقیده‌اند که نوپدیدی بیماربهای مُسری. صرف ‏ ۰ 3 جدید نیست بلکه بارها اتفاق افتاده و نقش عظیمی در تارج تحولات بهداشتی, ایفاء نموده است. تاکنون با سه گذار اپیدمیولوژیک (1۲۵۲5110۳0 2۰) عمده مواجه بوده‌ایم: 00 000 Or keene 

صفحه 47:
‎-١ ©‏ دوّمين كذارء با آغاز عصر جديد و اتفال 0 ‏۴- سومین گذار از حدود سه دهه فیل ۱ كرت است و همچتان ادامه دارد. ‎00 ‎000 Or keene 

صفحه 48:
رن ‎eae ea en Tone)‏ نیز مزید بر علت شده و باعث انتقال بیمارییای می گردیده است. = 00 000 Or keene 

صفحه 49:
حيوانات ‎eo‏ عظیمی داشته و زمینه را یا ‎eric‏ ل ل اا لا ز رز مساعد نموده و ‎eee‏ ‏اختصاص داده است. 00 000 Or keene 

صفحه 50:
۳-انباشنه شدن فضولات انسانی هم مزبد بر علت ‎Ire‏ ‏ماکروپارزیتها و عفونتهای گوارشی را فراهم نموده است. ۴-تا اینکه با تسلط بر حیوانات و اهلی کردن حبوانل طبري ‎ec eRe Otte ee‏ رد سر در اسان قرارگوفته وب ‎ae ey oon‏ ۳ ‎eee egies tle irey‏ اسان تشر كرد يدند. 8 بيماريهاى اصلى و عوامل مهم منجر به مرك انسانهاى أسن زمان رأ زئونوزهای مرتبط با حیوانات اهلی. تشکیل می‌دادند. 9 enero? ‏سوت سس( تسه‎ 

صفحه 51:
9۹ 1 as ‏پش‎ 0 oe TS) 1 ‏و نطیر سد‎ Ep eee pyre Wg Fag eg arse ree Oe] نسبتا وسیعی از مسمومیتهای غذانی. شده است. ‎ESE ICL CD Coal Cena bere grr CBC S NE IE)‏ سر زا ‎eS ere abe SCS TO onl‏ ‎Ssh ects‏ ی ‎jog be‏ حشرات ناقل نیز در تماس با وی قرار کرفتند ر ۳ تب زرد» تب دانگ و امثال اینها گردیدند 00 000 Or keene 

صفحه 52:
“ سرب ۰ ۱- زندگی در آن شرایط باعث بوجود آمدن طبقات اجتماعی ‎elie ewe ee CED el‏ را رس رات سر درا زر از رد ا بیماریهای بیشتری رنج می برده اند 3 در دوران نوسنكىء. مقايسه استخوانها با موارد مشابه مربوط به احداة آنان موارد.مرى و مير بيشتر. مشكلات دندانى و اختلال در ركد ا ا ‎RY‏ 00 000 Or keene 

صفحه 53:
ا ‎١‏ رش ارا ار لان سي شد ‎Gere‏ را نيز فلج مى كرده است. به طورى كه ابثلاء ره سكلا ‎Oe Rt RE gee TS‏ وت (طاعون) ‎yt ee errr eee eerie‏ ‎ey eee‏ ا اي وسیعتر برخی از بیماریها و ‎eeerer ares‏ 10 ا آبلى ره ال ۱( 3 0 ‎oe roe)‏ 

صفحه 54:
عثونی شده و ‎said‏ دار با 2 را به بیماریهای دژنراتبو و ساخته دست بشر داده‌اند. ‎OC eB Ne bree teal‏ رس رح تاثیر عوامل مختلف و از ‎ee‏ ۳ تکنولویی و ارتقاء سطح زندگی مردم» حاصل گردیده وس 5۳ کشورهای درحال توسعه نیز گسترش بافته است. ‎00 ‎000 Or keene 

صفحه 55:
سر بر از ارس رن ترس شرت سید و بر حرض سد باعث کاهش میزان مرگ ناشی از بیماربهای عفونی ۶ ۱ ‎eee NUN eG) pe EOE pet Car ee)‏ ی ۲-مرحله سوم با کشف آنتی بیوتیک ها در دهه ۱۹۲۰ آغار 5 5 ۱۶ ‏تس رح رل مر( بر عرش تردیدد ر دهة ۱۹۸۰ ادامه یافته است. ‎ ‎00 ‎000 ‎ ‎ 

صفحه 56:
بیماریهای م ريه هاء | مخصوصا در شهرها باعث آله ‎peas es Bere ere bene‏ ار اختلالات زایمانی و اختلال در رشد ‎j=) oe‏ گردید. میزان بروز بیماریهائی نظیر افزایش فشار خون» اک بىقرارى و امثال اينها به طور روز افزونى افزايش يافت. 00 000 Or keene 

صفحه 57:
9 طبقات محتلف اجتماعی گردیده 6 * سر 3 در در وت و ار از سر ‎OS Ee Oe Bees)‏ در شرایط غیرعادلانه ای که در اولین گذار اپیدمیولوزیک بر سر ۲ ‎pe‏ ا ‎Cp eter‏ ۱ دومین گذار نیز به شکل دیگری در طبقات ففیر جوامع غنی. ادامه بافته انست 00 000 Or keene 

صفحه 58:
ار ۱ ‎a)‏ ‏کشورها خدمات بهداشتی ار قبیل تجویر سره قاک واكسيناسيون و تجويز أنتى بيوتيكها اثرات انكارنايذ ‎ec)‏ ا مر نابرابريهاى اجتماعى و ياسخكو نبودن شالودة بهداشت عموفق افزايش ميزان بروز و بيماريهاى گردیده است . ‎ ‎00 ‎000 Or keene 

صفحه 59:
58 شاهد افزایش ره را بهداشتی, برخورداری از خدمات مربوطه 2:۶ ۴۳۳۹۳۹۲ ‎Cres)‏ ل ‎Se Cee‏ ا ۱ ا ‎eee Rey a Ore‏ سالمندانء افزوده و باعث افزاء بروز بيمار باق موافق رويط نا سالمندى و مرك ناشى از اين بيماريها در اين كروة سنى گردیده است. 00 000 Or keene 

صفحه 60:
كشورهاى توسعه يافته |-- کشورهای در حال توسعه (مرك كم) كشورهاى در حال توسعه (مرك زيادا .م 2000 2020 نمودار | - روند امید به زندكى در بدو تولد در سطح جهان 1980 [se ay Cee sh ‏رميس موك كج مج‎ 

صفحه 61:
[ ‏لت‎ 3 Same ( ‏رل‎ ee re ‏ل‎ ‏نيز در كشورهاى مختلف جهانء.با بكد بكر رت‎ ۴9۳۳۳ ‏که از تعداد ۵۷ میلیون مورد مركى كه در نك‎ ‏و هآ ره‎ re ‏ا‎ ‏تار‎ pen eer eel pee S) Ce ee re ee ae ee ‏ا ا‎ iad 00 000 Or keene 

صفحه 62:
۱ 60000 604 50 000 ۳ ۱ 2 goo 3 Bo % 30000 1 — & 0 10.000 | ot ‏قل‎ ‎US‏ جهان درحال توسته (مرگ زیاد) درحال توسعه (مرگ کم) ‏ توسعه یافته ‏نمودا ر 7 - توزيع سنى موارد مرگ در مناطق مختلف جهان ‎ ‎eee ‎۱ 0 ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 63:
*00 از الا تریسی ‎Sera)‏ وتوت اع و ۴ جالب توجه است که عمده تربن علل مرک در ار درحال توسعه را بیماریهای عفونی تشکیل می دهد. 00 000 Or keene 

صفحه 64:
احتمال مرگ در ستین قبل از ۵ سالگی 13 040 035 030 025 ‎O15‏ ‎O10‏ ‎E 7‏ 0.00 بو لیوی, بتگلادش تيجر تصودار © د تاتییر تس را یط اقتصادی ۲ جتصاحی پر مین موف كودكان در کتسورهای درحال توسعه Dorset eee cece ad 

صفحه 65:
13 ‏سقف وکا من حر‎ fuel ‏ان‎ — FP ‏حجدول‎ ‎Pee F fli 2 tags Sia, pele, gas علق مركب در صد ‎Soa tld‏ راعملات عرسي مي عخو تست های دستگاه تفس تحتاتی ۱ ییماری‌های اسهالی لقتست ‎LoL‏ ۱ ‎ae ==‏ تقایص مادم زاحدی هر رس = ‎ree TV AIDS‏ ‎rea ow Sia‏ ‎js‏ دا و سوت ‎Se‏ یه (پر د: ‎oo‏ ‏سایر علل, ‎ms‏ eee ۱۳۹0۹ 

صفحه 66:
a 4 = پیماری‌های غیرمسری خمودار ۵ -بار (10:۸1,9)تاشی از بیماری‌ها در بالغین بالاتر از ۱۵ ساله جهان در سال ۳۰۰۲ 1 کشورهای درحال توسعه (با مرگ بالا) کشورهای درحال توسعه (با مرگ پائین) کشورهای توسعه يافته © بيمارىهاى مُسِرى © شرایظ مادری و حول زایمان ۶ شرایط تغذیه‌ای 

صفحه 67:
تهران در سال ۱۳۵۰ (در ۱۰۰۰۰ نفر) عفونت‌های حاد دستگاه تتفس ‏ ۶۲ سب اسهال _ لل هه مننژیت و آنسفالیت ‎+r‏ ‏"توبر کولوز ‎٩‏ سس 4 سرخک و سس کزاز (تمام سنین) ۰ آبله سب دیفتری ! — انفارکتوس میوکارد و سکته «م 44 حوادث ۱ ۰ ur 2 ‏0ك‎ eee ۸ استان در سال ۱۳۸۰ (در ۰نفر) ‎IVY‏ ‏۰/۹۶ ‏۰/۷۶ ‎vey‏ ‏۲ ‏0 0 ۱۴۳۸/۴ ray 

صفحه 68:
‎ce ice ee ae‏ را دا و( ‎nies‏ بر میزان بروز و شیوع بسیاری از بیماریهانی که تصور می را کنترل می باشند افزوده شده است. ‎3۳337 ‏بسیاری از بیماریهاتی که قبلبه آنتی بیوتیکهای موجود. پات‎ - ٩ ‏ا ا ا ا ات 0 ‎RU 0 ‏ا ل‎ CTD) ‎00 ‎000 Or keene 

صفحه 69:
شناسائی شده است به طوری که بسیاری از آثها از نیز وجود داشته ولی تشخیص داده نشده بوده و تعداد 0 كذاشته اند كه از نظر تعريف كلىء تفاوتى بين ابن دو كروه نبوده و همكى جزو عوامل عفونت زاى نويديدء طبقه بندى مى شوند. 00 000 Or keene 

صفحه 70:
| Cec ett Sy CS ene TNS is CUO Cdn ey ie to ‏ال‎ ‏بیماری. مصون گردیده اند. باعث وقوع بزرگترین همه‎ ‏بیماری در سرزمین گسترده شوروی سابق شده است.‎ * نوبديدى بيماريهاى غيرمسرى قلب و عروق. ناشى از استعمال دخانيات و حوادث و سوانح رانندكى وامثال 7 تمدن ا ل زندگی هستند 00 000 Or keene 

صفحه 71:
تسین ‎genta‏ ی مبارزه ‎eas)‏ ا ا ات ‎is‏ 2 كاملاً موثرى بيردازد جندان دور از ذهن نمى يأف سرافرازى نصيب ملتهائى خواهد شد که با دوراند .۷ ۲ مك ا لحت لك ا ري اد زر مالك ل ا ا 00 000 Or keene 

صفحه 72:
‎Caras‏ ی اس طبیعی اعضای بدن ‎ ‎00 ‎000 Or keene 

صفحه 73:
5-2 لكات برداشت فرد نسبت به 156356 لا و تائير ار ۳ فرد 100 اختلال کارکرد اجتماعی فرد در اثر بیماری (نقش فرد در زمان بیماری) 00 000 Or keene 

صفحه 74:
تعریف بیماری از دیدگاه اکولوژی اختلال عمل اندام‌های انسانی در رابطه با محیط زیست ‎Ilness Disease‏ 5 معط 11[ اغلب به جای هم به کار برده می‌شوند ولی مناهیم منفاوتی دارند(۱۱) ‏1۴ مشتق می‌شود از ‎dis‏ و ‎Disease . discomfort cx ease‏ عبارتست از اختلال سلامتی به صورت عینی مثلاً وقتی از نظر میکروسکپی اختلال عمل سلولی مشخص شده که دلالت پر سرطان دارد. پس بیماری 1050090 عبارتست از وجود تغییرات پاتولوژیک یا غیر طبیعی بدن که قابل تشخیص است و ممکن است بدون نشانه‌های خاص باشد. ‏15 : یک تجربه ذهنی فقدان سلامتی است که به صورت نشانه‌های خاص نظیر درد تظاهر می‌کند. برای روشن شدن مطلب به ذکر یک منال مي‌پردازيم : ممکن است برای فردی از طريق غربالكرى تشخيص سرطان داده شود در حالیکه هیچ گونه علائمی ندارد در اینجا بدون اظهار هیچگونه ناراحتی اين فرد مبتلا به بیماری است(10158056) . بالعکس ممکن است فرد علاتمی را اظههار کند ولی در بررسی‌های بیشتر مشخص شود که هیچگونه عارضه‌ای ندارد (1110655) و بالاخره ممکن است فرد علائمی را اهار کند و بعد از تحشس بیشتر مثلاً انجام آزمایشات, بیماری وی به اثبات برسد. در اين حالت واژه ‎(Ill health)‏ به کار می‌رود. ‎cr ar ers ‎ ‎ ‎Oe eee ‎ 

صفحه 75:
تجربه ذهنى بيمارى ( 1112655 ) احساس ناخوشی احساس ناخوشی بدون بیماری )156056( ‏تشخیص بیماری‎ Malingering دارای بیماری ‎Screening‏ 00 0ك 

صفحه 76:
Gusceptibility) Sole cubation or Induction period) 405 o)95 . resymptomatic period) mde 3) [5 oy90 . ۰ دوره علامتدار(06۲100 5۷۲۳۵۲۵۲۹۵6) مد 4 مت مد و ۰ يبيامد (©017ع0105) شامل: Death, Recovery, Immunity, Carriage, Disability &... 00 000 Or keene 

صفحه 77:
-اهمیت شناخت عوامل خطر ۳- دوره کمون (0۵6۲۱۵0 ۱۱۵۵6۵0 ۵۲ 1391101 الل ا 2 ا ا ل ۱ ‎DCE 0 Cees‏ ل اه شود و بیماری با هیچ روش پاراکلینیک (آزمایشگاهیء تصویربرداری» ۰) 020 00 000 Or keene 

صفحه 78:
The natural history of disease 66 4: Cxsvepibiiy OECOCRIPMOD: — Rick Poors whik weet te ‏عم ورد‎ deur ext, bu ‏تحص‎ ‎ras wot developed هکم مس 6۵66006۵۰ a Dr Seyyed Alireza Morawveji ‘Community Medicine Sf 

صفحه 79:
رس (period تغییرات بیماریزایی شروع شده -علائم واضحى از بيمارى مشاهده نمى شود - مى توان با روشهاى ‎re‏ ‏ال ‎Tie peep erty com lng ee en‏ اسكن هسته اى يا روشهاى ديكر (قبل از بروز سكته قلبى) قابل تشخیص است) 00 000 Or keene 

صفحه 80:
The natural history of disease (cont'd) GTOGGE 9: Prespwpwulc dsr OEGECRICPTMOOD: — Okanges hwe voowred to lewd toward these but deur & wt pet تسه مسا ۵ عبط اسلا :000۶ Dr Seyyed Alireza Morawveji ‘Community Medicine Specialist 

صفحه 81:
ee > ‎.c)‏ , است) یر ور ‎Res‏ ‏(ذهتی و 661۷6 [مالا5 است) “معمولا به مراحل جَرئى تر تقسيم رد رس رس سود ‎(Outcome) sols -d‏ آثار باقيمانده بيمارى كه ممكن است طى يك دوره كوتاه يا طولائى فرد را تجار 9ات مفاوتی از نانوانی می کند ‎9 ‎ee cece a 

صفحه 82:
The natural history of disease (cont’d) GTOGE f: ‏حصحه) لسن‎ DEGCRICT1IOO: — Detectable signs wad/or spwpiws DE diseuwse Exist EXBOCLE: ‏جوا‎ detevied by pukpouarp Pucrfioa test De Sayyed senza Morse ‘ommunity Medicine Specialist 

صفحه 83:
The natural history of disease (cont’d) GTOGE S: Osubiliy the potat oP coustag a restdud efPect EX@OPLE: ‏وا موق‎ dPPiculy 

صفحه 84:
بیماری(6 695 1(15) (impairment)_..1 ۱9(- 2 (Handicap)cJle. 00 000 Or keene 

صفحه 85:
"5-2-5 ‎ee 0‏ ري ‎3 ‏تت‎ ۳ ae ca ‎ ‎ ‏اندازه با به ی در انجام كسمم سرد 1 مس لس در مد ‎ee ae‏ ام ار ‏حاصل از آسیب با ناتوانی می‌باشد و باعث محدودبت با ‎CS AE nerd‏ سس ‏سن. جنس و عوامل اجتماعی فرهنگی ) می‌شود ‎ ‎ ‎00 ‎000 Or keene 

صفحه 86:
ا ا م (تفکر یک عامل - یک را 0 ‎REE es SPOOR FOIE‏ زد * نظریه مولتی فاکتوربال(چند عاملی) م 00 000 Or keene 

صفحه 87:
صول کخ در تعیین ‎Coe‏ برای بیماری‌های عفونی در اثبات رابطه عیّتی برای بیماری‌های عفونی. جهت آن که بتوانيم یک رابطه علت و معلولی منطقی بن یک عامل بیماری‌زا و بیماری را اثبات كنيم از اصول کخ. دانشمند آلمانی استفاده می‌شود. AB AEN ‏عابل بیماری:ذر طز مورذبیمازی بان وچود‎ ='t ‏باید بتوان عامل بیماریز را از فرد مبتلا جدا کرد و در محیط مناسب کشت داد.‎ -۲ ۳ - عامل بیماریزا باید بتاند در هر فرد یا حیوان مستعد دیکر ایجاد بیماری با علایم یا شانه‌هاء بیماری اوّلیه ایجاد کند. بايد بتوان عامل بيمارىزا را مجدداً در اين فرد يا حيوان ثالث جدا كرده در محيط مناسب كشت داد. Bee eet eaten ee een 

صفحه 88:
00 000 Or keene 

صفحه 89:
| Epidemiologic Triad AGENT Disease is the result of forces within a dynamic system Consisting-Qfnt of infection * host »© environment HOST ENVIRONMENT Dr Seyyed Alireza Morawveji ‘Community Medicine Specialist 

صفحه 90:
۶ سالها مورد استفاده بوده است. * عامل بیمار بزا جدا از محیط در نظر کر ۳۵ ‎٠‏ در كذشته بيشتر براى بيماريهاى عفونى كاريرت داشته است. ‎El aS aC She TC Bd‏ سلف ‏00 ‏0ك 

صفحه 91:
محيط عامل مدل مثلث ايبدميولوزى شکل ۱ -مدل مثلث اپیدمیولوژی مدل مثلث ابيدميولوثى يك مدل اكولوزيك است که سالهاست مورد استفاده قرار مىكرقته و هتوز هم به آن توجه می‌شود. اين مدل نشان دهنده تعامل متقابل سه عامل ميزبان: عامل بيمارىزا و محيط در ‎Cale ust‏ بیماری‌ها است. در گذشته که مطالعات پیدمیولوژی منحصر به بیماری‌های واگیر بود عوامل بیماری‌زا جزئی مجزا و علتی لازم برای رخداد بیماری محسوب می‌شد. در صورتی که در مورد بیماری‌های غير واقيره مانتد «مصدوميتهاى تاقى ان ‎ashe‏ ‏بیماری‌های قلبی - عروقی نمی‌توان عامل بيمارىزاى بخصوصی را مورد توجه قرار داد. از اين رو عامل بیماریزا را جزئى از عوامل مرتبط با محيط يا ميزبان دانسته ويا از مدلهاى ديكر استفاده م‌کنند. ره و س3 مساح( بهد 

صفحه 92:
Factors Influencing Disease a Transmission Agent Environment ۰ Peony ‏سمل‎ ‎1 ‏میت‎ ده تشون ۰ سس ‎٠‏ ‎Onder‏ * ۳ شوه شتا لسن م6 ۰ Dr Seyyed Alireza Morave ‏از‎ Community Medicine Specialist 

صفحه 93:
Epidemiologic Triad Concepts Infectivity - ability to invade a host (# infected / # susceptible) X 100 Pathogenicity - ability to cause disease (# with clinical disease / # of infected) X 100 Virulence - ability to cause death (# of deaths / # with disease (cases) X 100 All are dependent upon the condition of the host + Immunity (active, passive) = Nutrition - Sleep - Hygiene Dr Seyyed Alireza Moravveji ‘Community Medicine Specialist 

صفحه 94:
مدل جرخ ‎(Wheel Model)‏ این مدل بر هماهنگی و تعامل ژن‌هاء و میزبان با محیط تاکید دار دارای یک هسته مرکزی است که حاوی ساختار ژنتیکی میزبان که در بروز بیماری نتش دارد. می‌باشد. در اطراف آن عوامل مربوط به میزبان و حول آن عوامل محبط اجتماعی. عوامل شیمیایی و فیزیکی و عوامل بیولوژیک محيط قرار دارند. اندازه نسبى اجزای چرخ با نوجه به نقش هر عامل در رخداد بیماری‌های مختلف فرق می‌کند. برای مثال در مورد بیماری‌های اسهالی هسته چرخ بسیار کوچک ولی در مورد بیماری هموفیلی یا تالاسمی که عامل ژنتیک نقش مهمی در رخداد بيمارى دارد هسته مركزى به نسبت بسيار بزرك خواهد بود. روى هم افتادن منطقه مربوط به اجزاى محيط تاكيد بر رجحان مطلق آنها دارد. اين مدل نیز برای تفسیر ساده‌تر رى فنيل كتونوريا كه يك بيمارى اتوزومال (غير وابسته به جنسيت) است از آن استفاده شد. کاربرد دارد و ابتدا برای بررسی علیّت 

صفحه 95:
مدل استخوان ماهی اين مدل نیز یکی از مدل‌های مربوط به تفسیر رابطه عّت و معلولی بیماری‌هاست که مجموعه عوامل ممکن که در ایجاد بیماری, ناتوانی یا مرگ. سهیم هستند را توضیح می‌دهد. دیاگرام استخوان ماهی یه آپیدمیولوژیستنها در زمانی که" می‌خواهند علل ممکن پیماری را تفیین .یا انداژهکیری کنند» کمک میکند. تنوین این مدل شامل چند. مرحله زیر است: » مرحله اوّل در اين مدل شامل فهرست کردن تمامى علل اساسی یا عوامل خطر موثر در ایجاد بیماری است. سپس قرار دادن کروه‌هایی از علل روی استخوان‌های دیاکرام است تا بتوان با قایل مشاهده كردن آنها علل را به آسانی برسسی و تجزیه و تحلیل کرد. © مرحله دوم کسترش زیر گرو +هایی (600601090500) از علل ایجاد کننده پیماری برای هرکدام از مناطق دیاگرام است. هر شاخه از استخوان ماهی یک برچسب ‎a5 (Label)‏ عوامل مرتبط با بیماری را نشان می‌دهد. خواهد كرقت. » سطح سوم علل را نیز ممکن است به استخوان‌ها اضافه کرد. © سر ماهی را معلول (بیماری, ناتوانی, مصدومیت یا مرگ) تشکیل می‌دهد. تعيين رابطه علّت و معلولى براى هر كدام از كرودها با پاسخ "بلی" مطالعه هر كدام از روابط مشخص مىشود. Category معلول |> Category شکل ۳ - مدل استخوان ماهی Subeatesory 1 Category | Category I Subeatezory Category Category Le “Not true” “Tre” LS" Subcategory Subcategory Tertiary category 

صفحه 96:
‎a‏ و ‎feb ae ion)‏ ‏ا ‎eMC eee CS)‏ سس را بلکه حاصل زنجیری از علل می باشد. : ‎eee cre RC) fei‏ ره ‎ee ee OL aS ce aed reed‏ ؟ میتوان زنجیره علل را در نقاط مختلف قطع و از پروز بيمارى جلوكيرى كرد. * براى يبشكيرى موفق از بروز بیماریها لت مل هام .اخزاء شبكه عليت نيست ‎mm ee ee Oe ae keene 

صفحه 97:
۱ | در مدل شبكه عنكبوتى معلول با بيمارى در مركز تار و علتها در اطراف آن رسم می‌وند ‎Ss the ۱‏ | ای ‎ie 7S‏ ین پیمارق "تا عد مواد غذایی ترلیهاک خون ‎aw,‏ فد و فلا ‏شکل ۶ -مدل شبکه عنکبوتی (ظ07:۷۵نج: ۳0) ‎ ‎ 

صفحه 98:
أ. ويزكى با مواجهداى ‎a‏ سار ايجاد بيمارى در ارتباط است. : | elie ‏ا ا‎ a "۷ ‏تغییر داد و در نتیجه احتمال وقوع بیعاری‎ ‏دیکر نتابج حاصل از آن را کم کرد.‎ 00 000 Or keene 

صفحه 99:


صفحه 100:
Is ‏ل ی رای درا‎ Ren ‏از‎ ese) eFC ogee |) * يعنى: ‎a ees‏ یر تا ‎Tey‏ ا ‎OSS‏ ‏كار كنان بهداشتى مى آيد در جامعه مخفى مى باشد. 00 000 Or keene 

صفحه 101:
Pe chy ee ites z ‏ينهان بيمارى است:‎ ee deer ed eR ‏ا‎ ‎= 0 ER CON ‏بخش روى آب أن نشانه بخشى از بيمارى اس‎ * 22326 - ‏كه در عمل يزشكان أن را مشاهدة‎ ‎Cees‏ 0ك 0ك 

صفحه 102:


صفحه 103:


صفحه 104:


صفحه 105:
3 ‏سل‎ I ee eee joped Countries pel eres pon) 00 000 Or keene 

صفحه 106:
* تعریف: جلوكيرى از به ی ار را ‎ee nS eee SD‏ 0 

صفحه 107:
ر طول تاریخ از بیماری‌های زیادی به طور موثر پیشکیری شده است. سابقه پزشکی پیشگیری نو واقع به قرن هیجدهم میلادی باز می‌گردد که در آن قرن به عنوان یک شاخه ‎plate‏ از بهداشت عمومی در آمد و شگفت تر آن که پزشکی پیشگیری حتی پیش از شناخته شدن عواصل بیماریزای زنده به وجود آمد. جیمزلیند ‎Spee (James Lind)‏ میوه و سبزی‌های تازه را در سال ۱۷۵۳ برای جلوگیری از بروز اسکوربوت ترغیب نمود. ادوارد جنر (ععسه 40 پزشک انگلیسی» در سال ۱۳۹۶ مایه کوبی علیه آبله را کف کرد. این دو کشف آغز عصر جدیدی را مشخص می‌کنند که در آن از بیماری‌ها با ‎eli‏ اختصاصی جلوگیری می‌شود ‎AV)‏ تنها پس از کشف عامل بیماری‌زای زنده برای بیماری‌ها و ثبات فرضیه میکروبی ایجاد بیماری بود که پزشکی پیشگیری پایه‌های مستحکمی را کسب کرد. ویژگی عمد؛ نيمه دوم قرن نوزدهم: كشفيّات در يزشكى پیشگیری است ازجمله : کشف درمان ضد هاری (۱۸۸۳)» واکسن وبا (۱۸۹۲) پادزهر دیفتری (۱۸5۴) واکسن ضد حصبه (۱۸۸)» مواد کندزدا و ضد عفونی (۱۸۲۷-۱۹۱۲) پیشرفت بعدی در پزشکی پیشگیری روشن شدن راه‌های انتقال بیماری بود. بروس ‎(Brace)‏ در ۰۱۸5۶ نشان داد که بیماری خواب آفریقایی توسط مگس تسه تسه منتقل می‌شود. راس (0010)» در ۱۸۹۸ نشان داد که مالاریا توسط پشه انوفل انتقال می‌یابد و والتر (۱801:0). و همکاران او نشان دادند که بیماری تب زرد توسط ‎aay‏ آیدس منتقل می‌شود (۱), با آگاهی‌های به دسبت آمده وید یاری میگزوب شناسی:: مبارزه: با بیماری‌هاً به وسیله آب:: حقظ مواد غذایی, دفع فضولات به روش بهداشتی. از بين بردن پشه‌ها و گندزدایی امکان پذیر گردید. تحول در روش‌های آزمایشگاهی در جهت تشخیص زودرس بیماری‌ها,پیشرفت مههم بعدی بود. پزشکی پیشگیری در گذشته معادل مبارزه با بیماری‌های عفونی بود. در آن سال‌ها هنوز مقایسه پیشگیری نخستین؛ پیشگیری سطح اؤل؛ پیشگیری سطح دوم و پیشگیری سطح سوّم ممکن نبود. 

صفحه 108:
غسرن بیستم شناخست مفهوم دیگری تحت عنوآن "غربالكرى "' ‎cs] (Screening)‏ غربالكرى به معنای تشخیص بیماری‌ها در مرحله پیش از بروز نشانه‌های بالینی است (۲). در دهه ۸۹۳۰ دو آزمون که بیش از همه به كار گرفته می‌شدند آزمون سرم شناختی از نظر سیقیلیس و پرتونگاری ققسه سینه برای سل بودند. با افزايش تعداد آرمون‌های غربالگری» مقهوم غربالگری برای بیماری‌ها به صورت انقرادی در اوایل دهه ۱۹۵۰ وارد عصر جدید غربالگری چند مرحله‌ای شد و علیرغم این که استفاده غربالگری در سال‌های اخیر روز به روز بیشتر مورد بحث قرار می‌کیرد باز هم غربالگری برای افراد به ظاهر سالم همچنان بخش مهمی از پزشکی پیشگیری را تشکیل می‌دهد. موضوع شاخه‌ای از غربالگری, شناسایی "عوامل خطر" و اشخاص در معرض خطر بیماری ! آنجایی که علیه بیماری‌های مزمن: اسلحه‌ای اختصاصی در دست نیست لذا غربالگری و مراقبت منظم در تشخيص زودرس بیماری‌هایی مانند سرطان, دیابت» روماتیسم و بیماری‌های قلبی - عروقی یعنی ‎oF gays low"‏ بن پزشکی پیشگیری با مشکلات "انفجار جمعیت " در کشورهای رو به پیشرفت» روبرو شده است. در این کشورها افزایش رشد جمعیت سبب مشکلات اجتماعی» اقتصادىء سیاسی و زیست محیطی شده است. این هم نوعی دیگر پیشگیری است. یعنی پیشگیری‌ای که یک بسیج همکانی را می‌طلبد تا بهره آن به نسل حاضر و نسل‌های آینده نتیجه پژوهش در باروری انسان و ‎Leake ob‏ پیشگیری از بارداری رشدی شتابان يافته است. مضاوره ‎(Diseases of Civilization) "‏ جاى مهمى به دست آورده است. هم أكنو ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏ژنتیک هم جنبه دیگری از مشكلات جمعيتى است كه مورد توجه قرار گرفته است. ‎ ‎ae‏ سس ‎eked‏ () ره 

صفحه 109:
پزشکی پیشگیری مسبب و محور رشد در پزشکی شده است (۲), پیشرفت‌هایی که در زمینه درمان به دست آمده است به هيج وجه نياز به مراقبت‌های پیشگیری و یا سودمندی آن‌ها را کم نکرده است و هنوز هم تدابير بيشكيرى نه تنها در بيمارىهلى مزمن: حاد و ارثى بلكه در دشوارىهاى مربوط به سالخوردكى هم كاريرد ‎jb‏ در واقع هرچه علم پزشکی پيشتر پیشرفت می‌کند اقامات پزشکی نیز بیشتر ماهیت پیشگیری به خود می‌گیر.پدید آمدن تخصص‌هایی همچون پیشگیری بیماری‌های کودکان. پیشگیری بیماری‌های سالخوردگان و پیشگیری از یمری‌های قلبی, خود مبین روندهای تازهتر در حیلههای پزشکی پیشگیری به شمار م‌آیند. پیشرفت‌های علمی. بهیود استنداردهای زندگی و آموزشی برای عامه مردم راه‌های تازدای برای پیشگیری كشودمائد متخصصان گوناگون, نظیر پیدمیولوژیست‌ها, مهندسان بهسازى و كنترل الودكى؛ شيمينانهاى زيست محیطی, پرستران بهداشت عمومی, جامعه شناسان پزشکی, روان شناسان و اقتصاددانان بهداشتی, همه در رامه پیشگیری نقش موثری را یف می‌کندا به دليل اين كه محدوديتهاى پزشکی نوین برای درمان بیماری آشکار شده و هزینههای مراقبت پزشکی به طور روزافزونى افزايش يافته و رو به تزايد استه لذا نیز به پیشگیری در تمام کشورها ‎plo!‏ می‌شود (5]. 7 س3 مساح( بهد 

صفحه 110:
مفهلوم پیشگیری اهداف علم پزشکی عبرتتد از حفظ سلامتی افراد سالم و بازگردندن آن به هنگام بیماری ارتقای سلامتی و کاهش و رفع رنج و نراحتی مردم. این اهداف در واژه "'بيسكيرى " كنجانده شدداند. ميزان موفقيت در يك برنامه يبشكيرى به عواملى نظير أكاهى از علت بيمارى» رادهاى انقال, شناخت عوامل خطر و گروه‌های در معرض خطره در دسترس بودن تدبیر پیشگیری یا تشخیص زودرس و درمان بیماری و سازمانی مناسب برای اجرای اين تدابیر در مورد اشخاص یا گروه‌های مربوطه و این روش‌ها بستگی درد 7 أكاهى كامل از سير طبيعى بيمارى براى اتخاذ تدايير پیشگیری گرچه مطلوب است ولی ضروری نیست. بيشتر اوقاته برداتين ويا حذف ب عامل أصلى معينى مىتوآند به اننازه كافى از بيمارى بيشكيرى نمايد هدف بزشكى ييشكيرى مقابله با "عامل" يا جدا كردن أن و تاثير كذارى بر فرايند بيمارى است. مفهوم همدكير شناختى ‎(Epidemiology)‏ امكان مىدهد كه درمان بيمارى به عنوان يكى از روشرهلى مداخلدلى در بيشكيرى» از بيمارى كتجائده شود. ابى مستمر روشهاى به كار كرفته شده و توسعه Faye ee een 

صفحه 111:
با توجه به مراحل گوناگون ایجاد بیماری. چهار سطح پیشگیری درنظر گرفته شده است: پیشگیری مقدماتی (يا نخستین» ابندایی» ریشه‌ای) لمم يرى سطح أوّل (/2111317) أييشكيرى سطح دوّم (/566©0170311) پیشگیری سطح سوم (6۲118۲۷) ام مد مت ل ‎eee‏ رت ور زا ا ا ا ‎ne‏ ل Oe 9 De 

صفحه 112:
پیشگیری شامل کلیّه اقداماتی است که به منظور جلوگیری از بروزه قطع یا کاهش سرعت سیر بیماری استفاده می‌شود. برپایه این مفیوم و با توجه به مراحل متفاوت سیر بیماری می‌توان برای پیشگیری سطوح متعددى قائل شد ۱) پیشگیری نخستین يا ابتدايى (لهذك«مسية:”)» كه موضوع أن جلوكيرى از ببدايش و برقرارى عوامل خطرزاى بيمارى است ؟) بيشكيرى سطح اؤل ‎(Primary)‏ كه بر بيشكيرى از بروز بيمارى در اشخاص سالم توجه دارد ") بيشسكيرى ‎SLI y aS (Secondary) 052 plow‏ که بیماری در آن‌ها ظاهر شده است توجه دارد و به عبارت دیگر به مرحله قبل از بروز علایم بالینی مربوط است و موضوغ آن کشف به موقع و درمان بیماری‌ها قبل از ایجاد علایم و نشانی‌های واضح بالینی است ‎(E‏ پیشگیری سطح سوّم ‎(Tertiary)‏ که مربوط به مراحل پیشرفته بیماری يا ایجاد ناتوانی است و عبارت است از کاهش نانوانی معلول بیماری و کوشش‌هایی که برای برگرداندن اعمال اعضاء و دستگاهها به حالت موثر به کار گرفته می‌شود. ‎or erry ‎ ‎ 

صفحه 113:
‎١ 0000‏ "ممانعت از ظهور يا رشد عامل خطر بیماری چگونه؟ 3 با حذف عوامل اجتماعى. قرهنكى و اقتسادى - 1 |" ‎Cer ae‏ ا ‎es‏ ‎EO ee ne eee as‏ بسته (افزايش آگاهی جامعه در مورد خطرات 39551۷6 ‎(smoker‏ ‎00 ‎000 Or keene 

صفحه 114:
بادگیری شیوه بد و مضر زندگی باز دارند. مهمترين اقدام مداخله اى در ‎en‏ سح رت همكانى است. = ‎IP ENN See)‏ را ا 0 ‏را ا 0 ‎ ‎ ‎2 ‎ ‏۹ ‏ا ‎ran‏ و 

صفحه 115:
۳ peng tit UPR cer ren eT) ee Oe ee ‏ل‎ ea ‏ل رد وا قفص‎ 1 ern e ee OS IS ‏شکل می گیرد (مانند سیگار کشیدن,‎ ‏بدنى).‎ 00 000 Or keene 

صفحه 116:
26 سور سور رد از ب ‎Tea Aes Sp eee we Nt eS)‏ و فرهنگی زندگی (سبک زندگی با 5۱۷/۱6 1176 است كه نقش آنها درافزايش خطر بيمارى؛ سَنَاحَته شدهاست. 00 000 Or keene 

صفحه 117:
شورق 0 ‎suis‏ ساز بيمارى تود دارند و هر ‎set‏ ار ا لك ‏* تمام كشورها بليد ازترويج عادات غ ‎Sy es chs‏ تل ا از نظر ‎SED See re ‏ا‎ ‏در اين موارد زودتر انجام شود هزينه هاى ناشى از ابن عادات ‏و الكوها كمتر خواهد بود . ‎00 ‎000 Or keene 

صفحه 118:
io all Primary, ‏انم‎ تفاوت با پیشگیری مقدماتی: يبشكيرى مقدماتى: عوامل زمينهاى كلى بيمارى (به منظور حذف عامل خطر ) ‎Socal‏ ا كت در پیشگیری سطح اول آگاهی از مرحله پیش از بروز علائم بالینی. از جمله عامل ببهار بر زيست ضرورت دارد. 00 000 Or keene 

صفحه 119:
» Risk modification cee eet eee 

صفحه 120:
و ا نسح درد توصيه مى كند. اين دو غالبا مكمل يكديكرند. *الف) راهبرد جمعيتى (همكانى) ‎(UES‏ 900191007 ‎Strategy‏ ‎pe epee CNT pom yeep oie‏ ا لكا ‎00 ‎000 Or keene 

صفحه 121:
a ۳ ‏سرم در جمعیت‎ 0 a - عروقى خواهد كرديد . 5 * راهبرد جمعینتی در سطح ا ل 0 ار و ‎Sipe ita‏ ‎eee RC ne Ane ee bd‏ سر ور رت دود از اتومبيلها. صنايع و وسايل كرم كننده خانكى است. 00 000 Or keene 

صفحه 122:
معرض خطر بالاتر برای بیماری های 1 | ۴مستلرم شناسایی افراد در معرص 1 ۱۳۳۲۳۳ روشهای زارت و محافظت آنان اه 2 00 000 Or keene 

صفحه 123:
مزیت اصلی خط مشی جمعیتی این است که نیازی به شناسایی گروه پرمخاطره نیس مشی جمعیتی این است که برای هر فرد فایده کمی دارد. زیرا خطرات فردی بیماری کاملا پا اینکه اکثر مردم در تمام عمر رانندگی خود از کمربند ایمنی استفاده می‌کنند بدون اينکه برایشان تصادفی روی دهد. استفاده وسیع از کمربند ایمنی برای جوامع زیادی سودآور بوده است ولی به غیر از افرادی که مسنقیما گرفتار حادثه رانندگی شده‌اند. برای غالب افراد دیگر جامعه منفعت آشکار کمی داشته است. این پدیده "پیشگیری مغایر " نامیده می‌شود. به عبارتی پ‌یشکیری ممکن است برای جامعه منفعت زیاد دائنته ‎anil‏ اما منفعت ظاهر یآن بای فرد دک باشد. مزیت راهبرد گروه‌های پرمخاطره برای اين است که اقدامات بر روی گروه‌های پرمخاطره انجام می‌گیرد. برنامه‌های ترک سیگار برای سیگاری‌ها بسیار مناسب است زیرا اغلب سیگاری‌ها مایل به ترک سیگار سید و این ‎belly‏ سیب ترغیب افراد قاری گرمدو خواید آن زیاد استد از معایب راهبرد زوسن پرمخاطره این است که برای شناسایی این افراد نیز به غربالگری است که خود غالبا مشکل و پرهزینه است. 0ك 0ك 

صفحه 124:
_ #6۹ رت Table 6.2. Advantages and disadvantages of strategies for primary prevention Population strategy High-risk individual strategy Advantages © Radical © Appropriate to individuals @ Large potential for whole © Subject motivation population © Physician motivation © Bohaviourally appropriate © Favourable benelil-to-tisk ratio Disadvantages @ Small benefit to indivicuais @ Difficulties identifying hign-risk © Poor motivation of subject individuals © Poor motivation of physician © Temporary effect © Benefit-to-risk ratio may be low © Limited e‘ect © Bohaviourally inappropriate Adapted from Rose, 1985, مس تسروت ۳۳ لح( رون 

صفحه 125:
مرحله 21ظ2ظ مرف موی 0 CD roe CS eR aes ‏موقع و مناسب بیماری‎ 00 000 Or keene 

صفحه 126:
عوارض جلوکیری و تاو را محدود ‎we‏ از ‎ay‏ | راد بر رد سر * مثال: پاپ اسمیر و سایر آزمونها برای سرطانهای بنهان: ‎ete elie eae‏ ل ‎FC AOD‏ ‎CaN ENO CORN Pe EE ESD‏ ار امه ‎Ramee)‏ ل ‎acd Resear‏ ا ل ‎NC es ea Dy lected‏ ۱ دبگران خواهد بود. 00 000 Or keene 

صفحه 127:
vn eae مانده است. ال چم ‎ee ees eS ed‏ شامل اقدام برای کاهش با محدود کردن ضعف و نانوانى ونه حدَإفل ‎NCS eB Reel cd)‏ لت ‎Berri (a\ Sere 1 Cper re eo)‏ فیریوترابی. برای برگرداندن حرکت به یک عضو غارضه دیده از ‎sci) lls js FS) OO‏ 00 000 Or keene 

صفحه 128:
از دست داده است. 3 ‎py‏ ری رد زر استفاده حداکثر کند. * نوتواني بیماران مبتلا به بیماربهایسی چون فلح کودکان: ا ا ‎eC‏ اه ‎eo eT Pe ane esp rel‏ = ‎See perce eae re ener eee ae 16 is‏ اجرلیییک فرد خارج است و بلیدیک گروه از افراد حرفه‌ای در اجرای لن همکاری 00 000 Or keene 

صفحه 129:
جدول | - ایجاد بیماری و مراحل پیشکیری ايجاا يبمارى ‏ | سطوح پیشگیری هدف شرابط اصلي ‎le‏ | ابتدابي کل جامعه / گروه‌هایانتخاب شده عوامل ‎ya gle‏ | سطع ال كل جامعه / كرودهاى انتخاب شدة افراد مراحل اؤليه ييمارى سطع دوم پیماران مراخل ييشرفته بيمارى | سطح سوم ييماران (درمان» نوتواني) - متخصصان پزشکی پیشگیری با تعیین مرز های دقیق بین 00100 1 

صفحه 130:
Target Total population and selected groups Total population, selected groups and healthy individuals Patients Patients Levels of prevention Level of prevention Phase of disease Primordial Underlying conditions leading to causation Primary Spacitic oausal factors Secondary Early stage of disease Tertiary Late stage of disease (treatment, rehabilitation) 00 0ك 

صفحه 131:
Natural history of disease Ovwset oF Osu toe oP Dr @Byyed Alireza Moravve}i Co mifunity Medicine Specialist 

صفحه 132:
محدود شدن ناتوانی استقرار عامل يا محرک و تکثیر آن در انسان مپزبان پیشگیری سطح دوم rived lye Doranve تشخیص درون ودمواینا ری ]7 پیش از ابتلاء انسان ۳ ‎Ob ine‏ عامل بیماریزا ‎ ‏عوامل محیطی |__ (شناخته و ناشناخته) كه عامل بيماريزا و ميزبان را باهم مواجه يا سیب یک ‎ ‏محرك يبمارى ميشوند ‏جا ‎ ‎> ‏پیشگیری سطح ال ‏ور بحفاظت اختصاصی 7 ارهاءبهداشت: ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 133:
؟ ربشه‌کنی بیماری (6۲001601101)از بین برد عاا ۱۳ ا ا ۱ ی زارت زرا باقیماندن در جامعه تا حدی که باعث مشکل سلامتی نس * مراقبت از بیماری (5۱1۲۷6۱۱8۲۱66): جمع آوری نحزبه 5 تحلیل و انتشار اطلاعات مربوط به بیماربها در جهت کنترل و مبارزه با انها 00 000 Or keene