منشاء فرهنگی مجتمع های زیستی

صفحه 1:
| آمس راپاپوزت نام.درس : ميان برنامه ريزى كالبدى شهر استاد : دکتر 20 دانشجویان: 00 امید: شمسن 0 

صفحه 2:


صفحه 3:


صفحه 4:
۳ اشکالات نظریه"های موجود ی ‎open reek err Seo)‏ ۱ ‎meen eet Ag‏ و ارزش قائل نبودن برای بعد تاریخی | ‏یلفتن شیوه ها و نظریات قابل تیم ۳ ‏حول بر اساس روندهای ثابتی است. ‏قرم هائ به ظاهر نامربوط در واقع يكى بود و ب نفيجه أى مشالةإوسيده و حاضل سير تفكرى /مشابه است. 

صفحه 5:


صفحه 6:
Fate ee) pee eee at Rea HOS reer Nokon rere ۲ شبات ا ا 1 1 ‎ae ten‏ رقم ‎POS ‏ا‎ te neon SE Se cr Peon) Oe aor Na ‎UME RNC ere dsr ae a ecg ti rte Sonne eter oe bane at aT pee eee er re ‎OTe oer ae ae or ‏ا‎ eee tie ee ae nee pe 

صفحه 7:
تعاریف شهر ‎ee, oar‏ شهرهاى اروباي" 9 ‎١‏ مسته و متتصور تود شهرهاى اسلامي ‎yous‏ ‏0 Perce 

صفحه 8:


صفحه 9:
عملكردهاى أتتظام بخش : منشاء 0000 ce eee leaner 0 | ‏جنبه ی هی‎ ROMP Re ogres 6 ‏ای ری‎ ذهن انسان به جهان نظم مَی بخشن و مدلی آگاهانه برای جهان به وجود می آورد Rew pel Foren ‏ا‎ ep ee Foor Ee ene ac ‏:بتلیراین میتوان محیط مصنوع و مجتمع های زیستی/راریکی از شیوه‎ 

صفحه 10:
ا ۱ 0 

صفحه 11:


صفحه 12:
۳ بنایراین مجتمع های زیستی نه تنها به منطته ای وسینتر سازمان داذه و نظم می بخشند ‎pres eee torture vet‏ همه مجثمع های زیستی نظم داشته و سازمان دارند ام.از آنجا که شهرها به مناطق 7 

صفحه 13:
نظام محیط زیست : مفهوم نظم فضایی و نظم مفاهیم را تتها می توان بصورت ذهنی از هم تفکیک کرد.هرچند نظم فضایی خود بیانگرمفاهیم بوده و دارای ویژگی های ارتباطیو تمادین است ولی ذر و ‎ee et eee ea en)‏ | 1 tinge er 

صفحه 14:


صفحه 15:
نظام محیط زیست ۱۹ 99 | ge) ie oe sien ones onde ae Ree از ديد مفهوم ا ۱ باشد.نزديكى به مركر مى.تواند نشائكر موقعيت اجتماعىٍ ‎Re eae ue aes arena ne‏ 

صفحه 16:
نظام محیط زیست ۱ a مفاهیمی که به وسیله ی محیط زیست و زمینه آن القا می شود می تواند ارتباطات اجتماعی میان نردم را.تقویت نماید و آین در حالیست که ارتباط ی ‎aed‏ ا ‎eee Le RC‏ ‎ee Se ee ge ree ree ne Sy]‏ 1۱ .را بیان نماید ‎ee ae se‏ ی > رفار لوب 

صفحه 17:
نظام محیط زیست :زمان .محيط ريست خاوئ زمان بوده وأبْه عنوان نظام زَمَآنَ نيزا مى ,توان به آن ‎me‏ ‎rca av arte‏ ا 01 ‎Sie eee ion ear‏ نتظم دهی] گاهانة زماندر تیا س‌وسیع+1 ‎Omen oye‏ ا ا 1 | 

صفحه 18:
سيستم هاى مقايسه اى نظم دهي eres ea eon | MeN eet fears ae ark cama ee Re oe شكل إنؤاع نظم ها بر اساس فرهتك ها متفاوت مئّ باشد. 

صفحه 19:
سيستم هاى مقايسه أى نظم دهى مجتمع های زيستق سنتى ١ a ‏اا لل‎ ren ۳ ‏ها سس هسام‎ ae Re ca eer ‏به عنوان مراکز مخصوضض عراسم شکل, گرفته اند)‎ تجلى ايده مك جهان در فرم شهرىٍ *جرا مجتمع هائ) ريست براى اكثر مردم ستتى. بايد مقلاين واتقديسس _شده باشلاو( ااا ا 00 Pee ‏ا ا‎ et iss Se ase yen et ere Be eee ee ae eine eee Mee le Meare green ‏اس‎ 

صفحه 20:
سيستم هاى مقايسه اى نظم دهي مجتمع هاى زيستق سنتى ‎ee‏ شيوه ائ:عمده برائ توجيه و حفظ يك فرهنى ‎ ‏هر فرهتك سئتى مبين نوعى نظم ا مسکوئی ‎Ere eo‏ 0 | ‎Pe nese an eee) ‏مى بايستى به عنوان تيان كالبديٍ‎ 10 ‏فضاهای‎ ‎ 

صفحه 21:
سیستم های مقایسه ای نظم دهی ‎eed‏ ‏۱ ‎ee‏ ك1 *تقتیم شدن جهان در این شهر به چهار بخش "پایه گذاری شهر طئ مراسمى| مشخص وبیچیده ‎see‏ ا ل ‎ee‏ ‏در زمین ایچاد می کرد.) 9 "مزتبط ساختن آچهار بخشن به هم از طریق آبناظیر و طی مراسمی خاض بو ۱ For on ETL Seer ap ‏ا‎ 

صفحه 22:
سيستم هاى مقايسه أى نظم دهى ۱ از اهمیت کمتری پرخوردار بود(چنین مساله ای در مورد 000 ‎I Pas pce angen‏ 0 00 پنیانگذاری مرکزی بزای جها بوده است. 

صفحه 23:
| ‏ل‎ nee cere شهرهای چین باستان 0 gee ree enc ere ree ‏*بافت, دروازه هاء مصارها: نظم خیابان ها. مُحل مرکز شهر و ماهیث آن.‎ ‏همگی جنبه هایی از استروبیولوژی (بررسی بیولوژیک موجودات ماوراءالطبر‎ 5-7 0000 ‏ا‎ ‎1 ‏ا ال‎ NSEC Cw nce تشهرها. وسيل أ جهت به حداكثر رسانتت «أزتباط ميان ‎Reese‏ ا 0 Se ge (با ایجاد اين ازتباط. قبل از آنکه مکانی مسکوئیگرود: تقدیس مس 

صفحه 24:
سيستم هاى مقايسه أى نظم دهى ‎Renta ye)‏ ی ۳ #تأكيد بر جهَاتِ اصلىي “مرك كرابي *ؤجود حضازي كه اهميثٌ آن به |عنوان يك نماد مقدسن بيش از 0 pie rte Per One CR can Rng pepe yn oree ene ‏ا‎ ‎irccd SUT eae Cone Tey Ao Mee دركع واشناجت عفن مجتمع هاى :زسئبتى ابلا عتوان' "فضاى هندسئى” ميحر نبوذه ‎Pe ica ee‏ عنوان "فضای مقدس" نگریست. 

صفحه 25:
۱ aR ceed 0 ‏دن جين تفاؤت هابي ميان, مناطق شمالى وجلوبى شههر وجود‎ 0 شهرهاى شمال جين: *توچه خاص به فرم هندسی[و جهات اعتلی. محورگزایی ۳ ‎eae on aes earn ae Se reer‏ لإزرك ‎Feat ye cede rear gy ee eae)‏ كه توسط حصارى ازاجهان .ب نظم و دنيايى جدا شده ‎re‏ ‏م 207 ترین بخش 00 ‎ 

صفحه 26:
۱ aR ceed *اژای حضار. جهت صحیح, شکل مربع و ۱۲ دروازه به نشانه ۱۳ ماه تبال بوده است, 0 لس شتا ‎Bre oreo Cre) Sea ery eres‏ اه بوده است. *دو مکانمُقدس: معبد سلطنتی و محراب زمین در دوسوی خیابان اصلي ۳ Raver Brey gery tates Tes oc erg forever, fen recom Ren Repent won gener Brea Fea reese pore ae es nee) *جاكم در تالا بارعام رو به جنوب واعملاً پشت بة بازار می ایستادةاست. و كوياى اوج | 1 تسخير نيروهاى كيهانى و توزيع"آندرٌ 1 

صفحه 27:
Fee eC cer ORCC conrad شهرهای هندی شهر های خمر کاموج چون آنقورتم تمایانگر,اقسانه های هند در رابطه باانظم ,کائثنات است. ‎Pee ee aoe eC Sere‏ قعید کوه مقدس در مرکرَهز اسيستم نظم ذهى آن به صورتى است كه سَعَى دارد مجتفع هاى زيستى, كوجكتر و مراكز مخصوض مراسم ومعابد را به وسیله ی‌یک الگوی عظیم از نمادهای مقدس نظم بخشد. 

صفحه 28:
1 DONTE, Pee gy aU ES fee Fes ‏ا‎ Geer a veri nex or nena eee eee Nee Ba eee ir Dene aed آسکتي داشتند. 

صفحه 29:
سیستم های مقایسه ای نظم دهی ۳ په طور کلی شهرهای هندی مبین این نکته هستند که مقدسات در فضا, ‎Pita psec pe oly ene el oe ea Pee‏ را قابل ریت می کند. هر محیطیبة منظور بیان مدلی از نظم کائنات به وجود آمد: در اینجا هم مُحدوده ها. تقازن و مركزيت از ‎on‏ ‎Opener Es‏ 

صفحه 30:
| acer ae ere ‏شهرهای هندی‎ ا ۱ ‎pene tere ear‏ ۱[ ا ا د غرب *تلاقی دو خیابان عریفن در مرکز شهر و محلی که معید. 5 

صفحه 31:
Fee eC cer ORCC conrad ‏شهرهای هندی‎ fom err vceonc ieee Ear em nie rae geen ord Paros ese Car fen 0a perma Thc POR rie een Lae yearn 6 ‏مقدس قراز گرفته انسث.‎ 

صفحه 32:
۱ aR ceed شهرهای هندی Poy ea tae eat Wry Ray ee wees ec ice Oe nea ee ker ee ‏هانى آن ارا درب ركرفتة)‎ | 1 Ee 300 ‏ا اا ااا ا ا ا اا‎ ew) Rom eve Rel ete ee or IP EYRE ene Nee Ree Sergey) See ene cr Reena RB Ey oar emilee ee ‏ال‎ ag 

صفحه 33:
۱ aR ceed eRe me eed 1 VE Ie ‏“اين شهرها را مى توان‎ 0 كبتك ‎eee‏ ا ا 010 ean 

صفحه 34:
۱ aR ceed شهرهای یوروبا در افریقا نکته قابل توجهه تداوم فرم ها دز فرص مقیاس بسیار وسیع و در دهکده امرژوزی تلاياكابان شهر تنوچتبتلان 

صفحه 35:
Fee eC cer ORCC conrad شهرهای یوروبا در افریقا و در اطراف این فضا,هستنّد 1 تلاقی می کنند. واحدهای,کوچکی به نام *کلپولی" را بوجود آورده اد "امپراتور در,مزکز, اشراف پیرامون وی؛ سَرداران نظامی در چهار گوشه ‎ap reesre nel er Pere Feed‏ 7 1 ‎er‏ اجتماع: هرم جهارضلغى كه سر آن بريداه شده و در هفت طبقة این فرم تکرار می شود. ‏سیستم دك مفهوم و ارتباط را یه هم پیوند ‎ey‏ 000 ‎eee eerste a‏ ‎ ‎ 

صفحه 36:
سیستم های مقایسه ای نظم دهی الكوى مايا ی که مجموعه مقهوم پیدا می کند. Be ‏نظِم حركات‎ « fo ere re Te og و ‎Fer‏ ‏بى تشکیل شده اند. "اقول هتر در كزومل به معناى زوال آن نبومبلکه ناگ و( ارزشهاً ۳ طرحي مُتبغت از'نظمى مقذس نبود. 1 

صفحه 37:
۱ aR ceed ‏شهرهای رنسانس‎ ۷ 1۳ eae meaty ere et Renner erm nr Ny طرخ هاي فيلازته و كامبائلا. 4-0 صحك این فزکتیه را نشان می دفید. شهر آفتا ‎De ae gr‏ اا ‎a TR REO U‏ ۲ ۲ 0000 5500000 : خورشیدی کبریک وعمدی ای داته طراحل ‎ee Ae‏ وی 

صفحه 38:
سيستم هاى مقايسه أى نظم دهى شهرهای رنسانس طوح فیلارتة براساس مریع تمودن ذایره است" 1 cole om ee cre geen a ‏سياهرگ های یدن اتان و باغ, جهن و نان را در‎ | | rege 9 eee Pate OER SET rel ceed Siecle Beet e canes ree) 000 | Fema eres car Fy co ‏بنابراین دو مربع متداخل مبین چهار عنصرٌ و چهار کیفیت یه و اسفورتسیندا شهری بوده که بدین صورت طراحی شده.‎ این طرح, بیان کالبدی شهری انسانی می باشد. 

صفحه 39:
۱ aR ceed بس'أز تايس “ايده جديدى مبتي بر اينكه طبيعتتنها لص أرزشمند ُوده.و شهرهاً منفوزميباشند. مطرج كشت. *مدل"شهر بةا'عنوان فضاى-انلياتى و طبيّعت به عنؤاتةقضاى خطرناى كاملا معكوس كرديد" 

صفحه 40:
سيستم هاى مقايسه أى نظم دهى 520-00 *در مجتمع هاى لأنستى سنت ‎ergs eS‏ 0 ‏ا ا ال ا‎ CRT el ea eed 0 ee ea Redon cee ae Perec omen. mele ne ‏*دز خارج از‎ ‏بريد‎ caer ney 211111111111 

صفحه 41:
سيستم هاى مقايسه أى نظم دهى سیستم تضادهای دوگاه ‎Oe es‏ و ۳ ‏*مركز با خأشية ‏*درون!- بروت ‏*شهر د طبيعت ‎۳ ‎ea Coal ‏*مرد - زن ‎۳ ‎۱۳۳۹ ‎Se Rare Re ene i EC ae kernel 

صفحه 42:
Fee eC cer ORCC conrad سیستم تضادهای دوگاه ذشکده فانک در افرقا 

صفحه 43:
0 *انواع مدل هایی که در گذشته ‎«a‏ ساده 0 520602 1 CONCEP BE Snel Roce og tp feet en ren ty Ramee ce err es ae me She te ce eg Rees ees Pee Pee Cane es ry ‎nce oe‏ ی * اساسا در کار شکل دهی به مکان هستند. ‎ 

صفحه 44:
0 مكان و قدمت مکان Fe ae re ene see ceo Oyo Reon re ee Fee oe! ‏دارای مفهومی خاص:اسست از سایر بخشها متمایز است.‎ 1 10101110 0 ‏ا ا ا اا‎ ONL Oa Ren باشد. قذمت ‎eg‏ ل ‎ROT‏ ‏*در گذشته های پسیار دور فضاهلی غمومی منظم و په شدت متراکم متطتیبراق مراسم اساطیری وجود داشته است. 

صفحه 45:
۱ البتسكي وير يوكسلاوي | ‎Se Ter any‏ 1۱ ‎Sayer Cees Mery Kerk cole Se‏ میباشد. *مجتمع زيُستى به صورت فضاى داخلى خانة ‎eee er eee ae‏ رودخانه قرار گرفته است. *اين مجتمع توسط سیستم ریاضتی نظم یافته 

صفحه 46:
*مجتمع زیستی محصور در جزیره ای ۵ آکرق ‎rent‏ 0 های مفروش با جوب احاطه ده است. *در مخل دزوازه وزودى شهرة بإزاراو محل اجتماعاث قزار داشت “در تمجمرع ‎٠١6‏ واحد.مسكونى و11 رديفا قرار داشتند. 

صفحه 47:
0 ریل آلتو در اکوادور *روستآها فرمى مدور داشته اندو اين فرم از جتان 0 ‏ا‎ ‎Berne eer sl oe eee] 0 eae al ee dae ‏مشعص منتتطیلیداشتند"‎ ۸۵ : مر کزبرگزاری جشنها :وتان ملق مسکوني اج 96 هه واه وه ee en 

صفحه 48:
۱ لونتا ساحل جنوبی و راکروز در مکزیک ۱ | اه 1 ناهل اورن بخش غربی"کارمل رنج اسرائیل ‎Freee Ion Fone oe xe ce‏ 7 1 /ِ 2 9 3 3 4 5000 WF 0.5 pS p92 1 a 1 | 4 g 1 1 0 ۱0۹ ی 

صفحه 49:
۱ ae Ne Caer ease cart 2 ce etl rege Ca acco ancy ae oe ee ‏میباشد.‎ *ممه فرهنگ ا په محیظ زیست 0 زیست خود به صورت پمادی ارتباط برقرامی سازند. Fee ‏ی‎ nee TP mE NCS SUSIE TE Sev CCG [0 an) “دز فرهنك هاى سنتى:نظم إصولا-نظمى مقدبلل'بوده است. *شهر هنكامئ به وجود مى آيْد كه مجتمع هأى زيستي مناطق وسيع ترىالزابيه شكلى خاص نظم بخشند. 

صفحه 50:


منشاء فرهنگی مجتمع های زیستی آمس راپاپورت نام درس :مبانی برنامه ریزی کالبدی شهر استاد :دکتر مطلبی دانشجویان : مهدی عزیزی امید شمس عادل کبیری مقدمه با بررسی و شناخت رفتار انسانی (به عنوان عاملی مهم و تاثیرگذار بر تاریخ شهروشهرسازی) بر اساس بینشی فرهنگی و مردم شناسانه می توان به زیربنای تمدن شهری پی برد. مبدا شهرها حجم زیاد اطالعات یک نظریه ساختهای ذهنی +ارزش اطالعات .اعتبار هر نظریه به وسعت نمونه ها بستگی دارد اکثر نظریه های مربوط به معماری و شهرسازی بر سنت روشنفکرانه ی غرب طراحی و پایه ریزی شده است. مبدا شهرها اشکاالت نظریه های موجود . 1نظریه های موجود همگی بر اساس شیوه های طراحی غربی است (عدم توجه به شیوه های دیگر نقاط چون آفریقا آسیا )... . 2تاکید بر دوره ی اخیر و ارزش قائل نبودن برای بعد تاریخی موضوع و گذشته بسیار دور و فرهنگ غیر مدون غیر غربی. یافتن شیوه ها و نظریات قابل تعمیم درک مسئله ثبات و تحول بر اساس روندهای ثابتی است. فرم های به ظاهر نامربوط در واقع یکی بوده و به نتیجه ای مشابه رسیده و حاصل سیر تفکری مشابه است. تعاریف شهر تعریفی کالسیک :شهر اسکان دائمی نسبتا بزرگ و متراکمی است متشکل از افرادی که به لحاط اجتماعی با هم متفاوت هسنند. گوردون چایلد : آغاز شهرنشینی را به عنوان انقالب شهری یاد کرده و معیارهای آن را چنین بیان می کند : . 1وجود تمرکز جمع کثیری از مردم در یک مکان .2عضویت در گروه بر اساس محل سکونت و نه تبار و نژاد تعاریف شهر هاردوی 10معیار در تعریف شهر: ..1وسعت و جمعیت زیاد با توجه به زمان و مکان خود .2ثبات .3داشتن حداقل تراکمی خاص در رابطه با زمان و مکان خاص خود . 4ساخت و بافت مشخص و خوانا به وسیله ی خیابان ها و فضاهای شهری .5محلی برای کار و زندگی مردم . 6وجود حداقلی از عملکردهای خاص شهری چون بازار،مراکز اداری و یا سیاسی،مراکز نظامی،مراکز مذهبی، .7وجود سلسله مراتب اجتماعی ناهمگن و متفاوت . 8وجود یک مرکز اقتصادی شهری در زمان و مکان خاص خود که یک حوزه نفوذ کشاورزی را به هم پیوند داده .9مرکز خدماتی برای مناطق همجوار . 10مرکز اشاعه ی فرهنگ که از یک شیوه ی زندگی شهری با توجه به زمان و مکان خاص خود برخوردار باشد تعاریف شهر شهرهای آمریکایی بازبودن و بی پایانی شهرهای اروپایی بسته و محصور بودن شهرهای اسالمی شهرهای اروپایی ساختی مشخص محدودیت حرکت برای کنترل رفتار اختالف در ماهیت نظم و سلسله مراتب ت این شهر هاست )میزان اهمیت مکان ها( شهرهای اسالمی شهرهای آمریکایی تعاریف شهر یک مجتمع زیستی نه بر اساس ویژگیهای خاص بافت آن و یا حتی مجموعه ای از این عناصر بلکه شهر . بر اساس عملکردی خاص که همان بخشیدن نظم به یک منطقه و ایجاد فضای مفید می باشد میتوان واژه شهر اطالق نمود. شهر مجتمع زیستی است که به طریقی سرزمین و یا منطقه وسیعتری را به نظم درآورد. عملکردهای انتظام بخش :منشاء عملکردهای انتظام بخش جنبه ی اکولوژیکی جنبه ی جمعیتی جنبه ی تکنولوژیکی در رابطه با محیط مانند :تولید مثل غیر عادی در رابطه با جمعیت و اعداد در رابطه با مکان انجام فعالیت .ذهن انسان به جهان نظم می بخشد و مدلی آگاهانه برای جهان به وجود می آورد .مجتمع های زیستی و ساختمان ها و مناظر حاصل این فعالیت ذهن انسان است .بنابراین میتوان محیط مصنوع و مجتمع های زیستی را یکی از شیوه های نظم بخشی به جهان دانست طرح،نظام ومدل :طرح مجتمع های زیستی محیط های مصنوع گزینش یک طراحی با فرهنگ مردم مطابقت دارد1. بیان کننده ی مدل آرمانی می باشد .2. تصمیمات انسان طرح،نظام ومدل :فرهنگ به مجموعه ارزشها و عقاید مردمی که ایده آلها و آرمانهای آنها در یک جهان بینی شکل گرفته اطالق .می شود :به فرهنگ می توان از سه دیدگاه مختلف نگریست .1شیوه ی زندگی خاص یک گروه .2سیستمی از نمادها و مفاهیم و مدل های آگاهانه . 3مجموعه راهبردهائی به منظور حفظ و بقاء که با اکولوژی و منابع تطابق دارد طرح،نظام ومدل بنابراین مجتمع های زیستی نه تنها به منطقه ای وسیعتر سازمان داده و نظم می بخشند بلکه خود دارای نظم خاصی می باشند. همه مجتمع های زیستی نظم داشته و سازمان دارند اما از آنجا که شهرها به مناطق وسیعتر و پیچیده تری نظم می بخشند از سایر محیط های مصنوع جدا می باشند. نظام محیط زیست :مفهوم نظم فضایی و نظم مفاهیم را تنها می توان بصورت ذهنی از هم تفکیک کرد.هرچند نظم فضایی خود بیانگر مفاهیم بوده و دارای ویژگی های ارتباطی و نمادین است ولی در بسیاری موارد مفاهیم از طریق عالئم و رنگها و فرم ها و ...بیان می شود .برای مثال : چراغ های نئون و تابلوها و پیام های کالمی و مصور و ...بیانگر یک سیستم مفاهیم .خاص است نظام محیط زیست شهرها وسایرمجتمع های زیستی نمونه های خاص محیط زیست مصنوع .هستند بنا به دیدگاهی نظم دهی به محیط زیست نظم دهی به چهارعامل زیراست: -1فضا -2مفهوم -3ارتباط -4زمان نظام محیط زیست :از دید فضا مسئله ارتباط مکانی (مرکز با حومه شهر) و ارزش و موقعیت اجتماعی :از دید مفهوم یک فرم شهری می توانددارای سه مفهوم متفاوت باشد.نزدیکی به مرکز می تواند نشانگر موقعیت اجتماعی .باال با پایین بوده و یا می تواند فاقد اهمیتی خاص باشد نظام محیط زیست :ارتباط مفاهیمی که به وسیله ی محیط زیست و زمینه آن القا می شود می تواند ارتباطات اجتماعی میان مردم را تقویت نماید و این در حالیست که ارتباط بین محیط زیست و مردم از طریق مفاهیم برقرار می شود .بنابراین محیط زیست ازز طریق روابط فضایی و مفهومی می تواند بر نظام ارتباطات تاثیر گذارد و آن .را بیان نماید مفاهیم ارتباطی و عالئم محیطی درک و توجه و عمل به آن توسط مردم رفتار مطلوب نظام محیط زیست :زمان .محیط زیست حاوی زمان بوده و به عنوان نظام زمان نیز می توان به آن نگریست یعنی به عنوان عاملی که رفتار را در طی زمان نشان داده و بر آن تاثیر می گذارد که :ممکن است به دو صورت انجام پذیرد نظم دهی آگاهانه زمان در مقیاس وسیع1. سرعت ( تعداد وقایع در یک واحد زمان) و نظم (توزیع فعالیت ها در طول زمان)2. سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي محيط هاي مصنوع بيان كالبدي سيستم هاي نظم دهي بعضي از مجتمع هاي زيستي به مناطق وسيعي نظم مي بخشند و به همين دليل به آنها ”شهر“ اطالق مي شود. شكل انواع نظم ها بر اساس فرهنگ ها متفاوت مي باشد. سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي مجتمع هاي زيستي سنتي در مجتمع هاي زيستي سنتي ،از آنجا كه مذهب و مراسم مذهبي از اهميت بسيار برخوردار است؛ شهر براساس مقدسات نظم يافته است( .شهرها به عنوان مراكز مخصوص مراسم شكل گرفته اند). •چرا مجتمع هاي زيستي براي اكثر مردم سنتي ،بايد مقدس و تقديس شده باشد؟ تجلی ایده مرکز جهان در فرم شهری .محيط هاي زيست بايستي بيانگر جهان بيني و آرمان ها باشند1. .مقدسات و مراسم مربوطه ،مؤثرترين وسيله براي وادار كردن انسان ها به انجام كاري و توجيه آن ها مي باشد2. .هرگاه به شهرها به عنوان عنصري مقدس نگريسته شود ،شهر بهتر و كاراتر عمل مي كند سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي مجتمع هاي زيستي سنتي مراسم افسانه ای شیوه ای عمده برای توجیه و حفظ یک فرهنگ هر فرهنگ سنتی مبین نوعی نظم مقدس می باشدکه از واحد مسکونی تا مجتمع زیستی و از آن به تمامي منظر و منطقه کشیده شده است. برای درک مجتمع های زیستی سنتی، می بایستی به عنوان بیان کالبدی فضاهای مقدس نگریست. سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي شهر رومي •بيانگر تصويري آسماني در زمين •دربرگرفتن محور جهان •تقسيم شدن جهان در اين شهر به چهار بخش •پايه گذاري شهر طي مراسمي مشخص و پيچيده • مهمترین مرحله کار :شخم زدن محدوده شهر (موسس شهر ،اولین شیار را در زمین ایجاد می کرد). • مرتبط ساختن چهار بخش به هم از طریق اساطیر و طی مراسمی خاص به وجود آمدن شهر با تطهیر و تقدیس زمین پس از پایان مراسم شخم زدن ،مجتمع زیستی به وجود آمده و قابل سکونت می شد. سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي شهر رومي فضا همچون طرحی مقدس ایجاد شده وشکل دادن فیزیکی آن از اهمیت کمتری برخوردار بود(چنین مساله ای در مورد شهرهای اتروسک صادق است) تاسیس شهر ،تکرار عمل الهی بوده و آن همان بنیانگذاری مرکزی برای جهان بوده است. سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي شهرهای چین باستان •این شهرها به عنوان نمادی از نظم کائنات توصیف شده اند. • بافت ،دروازه ها ،حصارها ،نظم خیابان ها ،محل مرکز شهر و ماهیت آن، همگی جنبه هایی از استروبیولوژی (بررسی بیولوژیک موجودات ماوراءالطبیعه) بوده اند. • در این بینش تنها مقدسات واقعی بوده و در نتیجه تنها مقدسات امن هستند. •مجتمع های زیستی وساختمان ها شبیه نمونه های آسمانی خود هستند. شهرها ،وسیله ای جهت به حداکثر رساندن ارتباط میان آسمان ،زمین و عالم اموات و نیز وسیله ای برای رسیدن به آن می باشند. (با ایجاد این ارتباط ،قبل از آنکه مکانی مسکونی گردد؛ تقدیس می شود(. سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي شهرهای چین باستان ویژگی های خاص این مدل ها: •محورگرایی •تأکید بر جهات اصلی •مرکزگرایی •وجود حصاری که اهمیت آن به عنوان یک نماد مقدس بیش از اهمیت دفاعی آن است. •هیچ شهری بدون حصار نمی توانسته وجود داشته باشد •در درون شهر ،نظام اجتماعی خاصی حکمفرما بود. •در محالت گوناگون ،گروه های مختلف مردم سکنی داشتند. درک و شناخت چنین مجتمع های زیستی به عنوان ”فضای هندسی“ میسر نبوده بلکه بایستی آن ها را به عنوان ”فضای مقدس“ نگریست. سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي شهرهای چین باستان در چین تفاوت هایی میان مناطق شمالی و جنوبی شهر وجود داشته است. شهرهای شمال چین: •توجه خاص به فرم هندسی و جهات اصلی •محورگرایی •اهمیت سمبلیک مرکز •وجود نوعی تطابق میان جهان کوچک و جهان بزرگ (جهان کوچک شهر ،مبین خرد جهانی منظم و خاص بود که توسط حصاری از جهان بی نظم و دنیایی جدا شده بود). •بنیانگذاری شهر طی مراسمی خاص (حصارها ،مقدس ترین بخش شهر) مدل ایده آل شهرهای شمال چین Aبازار Bقصر Cمعبد اجداد Dمحراب زمین سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي شهر سلطنتی چین •دارای حصار ،جهت صحیح ،شکل مربع و 12دروازه به نشانه 12ماه سال بوده است. •چهار بخش گنبد آسمان در هر چهار جهت اصلی تجلی یافته بود. • هر ضلع مربع در رابطه با یکی از چهار فصل و موقعیت خورشید در آسمان بوده است. • دو مکان مقدس :معبد سلطنتی و محراب زمین در دو سوی خیابان اصلی قرار داشته است. • قصر و اقامتگاه سلطنتی و تاالر بار عام در مرکز شهر واقع بودند. •قصر ،مرکز فعالیت های دنیوی (بازار) را از مرکز فعالیت های مذهبی (معبد اجدادی و محراب زمین) جدا می نمود. •حاکم در تاالر بارعام رو به جنوب و عمال پشت به بازار می ایستاده است. • خیابان اصلی از دروازه جنوبی شهر تا دروازه جنوبی قصر کشیده شده و گویای اوج آسمان و ستاره قطبی بود. Aبازار Bقصر Cمعبد اجداد Dمحراب زمین شهر ،بیانگر اعتقادات کیهانی بوده است و مدلی از نظم و تمدن جهانی میباشد .شهر چینی ،وسیله ای برای تسخیر نیروهای کیهانی و توزیع آن در سرتاسر زمین بوده است. سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي شهرهای هندی شهر های خمر کاموج چون آنغورتم نمایانگر افسانه های هند در رابطه با نظم کائنات است. شهر در منطقه ای با وسعت 6مایل مربع معبد کوه مقدس در مرکز شهر سیستم نظم دهی آن به صورتی است که سعی دارد مجتمع های زیستی کوچکتر و مراکز مخصوص مراسم ومعابد را به وسیله ی یک الگوی عظیم از نمادهای مقدس نظم بخشد. سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي شهرهای هندی •شهرهای هندی مبین نمادهای مقدسی هستند. • این شهرها بعد اجتماعی تقدیس را از طریق رابطه طبقات اجتماعی و تمرکز مطرح کرده؛ به طوریکه براهمائیان در مرکز ،طبقات پایین تر اجتماعی در فاصله بیشتر از مرکز و نجس ها در اطراف شهر سکنی داشتند. آنغورتم کاموج سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي شهرهای هندی به طور کلی شهرهای هندی مبین این نکته هستند که مقدسات در فضا، زمان و ماده تجلی یافته و بنابراین فضا و ماده آشکار ،فضای غیر آشکار را قابل رؤیت می کند. هر محیطی به منظور بیان مدلی از نظم کائنات به وجود آمده است. در اینجا هم محدوده ها ،تقارن و مرکزیت از اهمیت خاصی برخوردارند. سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي شهرهای هندی •حاکمیت نمادگرایی مذهبی بر طرح تمامی شهرها و روستاهای هندی و فضاهای آن ها • وجود خیابان های عریض از شمال به جنوب و از شرق به غرب •تالقی دو خیابان عریض در مرکز شهر و محلی که معبد قرار گرفته است سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي شهرهای هندی در اینجا مکانی که شهری در آن استقرار یافته ،به اندازه ی یک معبد مقدس است. فضای اجتماعی یعنی مکان استقرار کالبدی طبقات ،تبارها و قبایل و حرف گوناگون مشخص شده و در رابطه با نظم مقدس قرار گرفته است. سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي شهرهای هندی • در کانون و مرکز شهر ،معبد قرار گرفته (از نوع معبد-کوه یا از نوع فضای خالی که حصار و دروازه هایی آن را دربرگرفته) • از این فضای مربع یا مستطیل شکل ،نظمی به همه فضا راه یافته و به تمامی مجتمع های زیستی براساس یک شبکه شطرنجی که توسط دو خیابان متقاطع که در جهات اصلی کشیده شده اند ،نظم می بخشد. •نظم محیط در هند ،تجلی از ماده الهی است که در تمامی جهان نفوذ کرده است. • نظم کائنات الگوی نظم بخشی به محیط زیست مصنوع می باشد. • موفقیت یک فرم تنها در صورتی است که با نماد کیهانی ،همگون و سازگار باشد. سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي شهرهای یوروبا در افریقا •این شهرها را می توان تجلی از مدل مقدس شناخت. •جهان طبیعی مبین جهان ماوراءالطبیعه است • قصر در مرکز قرار گرفته و تقاطع جاده و حصارها به عنوان تجلی از نظم کیهانی می باشد. مدل آرمانی شهرهای شمال یوروبا سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي شهرهای یوروبا در افریقا نکته قابل توجه: تداوم فرم ها در تنوچتیتالن در مقیاس بسیار وسیع و در دهکده امروزی تالیاکاپان شهر تنوچتیتالن سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي شهرهای یوروبا در افریقا • پیرامون معبد مقدس ،قصر امپراتور و بازار تمرکز یافته و ویالهای اشراف در اطراف این فضا هستند. • دو خیابان اصلی شمالی-جنوبی و شرقی-غربی که در مرکز شهر با هم تالقی می کنند ،واحدهای کوچکی به نام ”کلپولی“ را بوجود آورده اند. • امپراتور در مرکز ،اشراف پیرامون وی ،سرداران نظامی در چهار گوشه میدان و نمایندگان منتخب در کلپولی ها مستقر بودند. تصویر اجتماع :هرمی چهارضلعی که سر آن بریده شده و در هفت طبقه این فرم تکرار می شود. سیستم کلپولی ،فضا ،زمان، مفهوم و ارتباط را به هم پیوند می داد و اساس آن اعتقادات و مراسم مذهبی بوده است. نقشه شملتیک تنوچتیتالن سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي الگوی مایا •در مایا مرکز تجمع زیستی فاقد عنصر کالبدی خاصی بوده و تنها از طریق مراسم اساطیری خاص است که مجموعه مفهوم پیدا می کند. نظم حرکات •نظمی پیچیده در تمامی سطوح محدوده ها را تعیین و تقدیس می نماید. • همه این مراکز از پالزاها ،مجموعه معابدی که بر روی اهرام قرار داشتند ،کاخ ها و واحدهای مسکونی چندی تشکیل شده اند. • افول هنر در کزومل به معنای زوال آن نبوده بلکه نشانگر تغییر ارزشها و اهمیت به تجارت بوده است. در اینجا هنوز یک مدل نظم دهی وجود داشت ،اما دیگر این طرحی منبعث از نظمی مقدس نبود. طرح های مطلوب مایا در امریکای مرکزی سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي شهرهای رنسانس در این دوره ،ساختمان ها به جز آنها که بر اساس اصول زیبایی شناسانه طراحی شده اند ،نمادهای کیهانی در رابطه با فلسفه نئوافالطونی بوده اند و این شهرها نمادهای کیهانی را در برگرفته اند. طرح های فیالرته و کامپانال شهر آفتاب کامپانال که بر اساس مدل سیستم خورشیدی کپرنیک و کمدی الهی دانته طراحی شده صحت این فرضیه را نشان می دهند. مدلی که طرح اسفورتسیندای فیالرته براساس آن به وجود آمده نقشه شهر فیالرته برای شهر اسفورتسیندا سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي شهرهای رنسانس طرح فیالرته براساس مربع نمودن دایره است. باغ چون نقشه زمین است ،آب جاری چون سرخگها و سیاهرگ های بدن انسان و باغ ،جهان و انسان را در ابعادی کوچک بیان می کند. •نمادهای دیگری مانند چهار عنصر (خاک ،آتش ،آب و هوا) که پیرامون یک محراب در مرکز زمین که به مربع هایی تقسیم شده تمرکز یافته اند ،وجود دارند. • چهار گوشه دیگر مبین چهار کیفیت ارسطویی یعنی خشکی ،رطوبت ،سرما و گرما بوده است. بنابراین دو مربع متداخل مبین چهار عنصر و چهار کیفیت بوده و اسفورتسیندا شهری بوده که بدین صورت طراحی شده. این طرح ،بیان کالبدی شهری انسانی می باشد. سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي پس از رنسانس • ایده جدیدی مبنی بر اینکه طبیعت تنها عنصر ارزشمند بوده و شهرها منفور میباشند ،مطرح گشت. • مدل شهر به عنوان فضای انسانی و طبیعت به عنوان فضای خطرناک کامال معکوس گردید. سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي مجتمع های زیستی سنتی •در مجتمع های زیستی سنتی غالبًا مذهبی •تنها مکان های مقدس ،بامعنا ،قابل سکونت و انسانی هستند و تنها آنها مکان هستند. •در خارج از این مکانها انسان در محدوده ای نامقدس ،خطرناک و غیر انسانی قرار دارد. دهکده اماراکاما و جزایر تروبریاند سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي سیستم تضادهای دوگانه ضمن بررسی محیط زیست ،تضادهای دوگانه بسیاری را می توان مشاهده نمود: •مقدس – نامقدس •مرکز – حاشیه •درون – برون •شهر – طبیعت •جلو – عقب •عمومی – خصوصی •مرد – زن •بزرگسال – بچه •ما – آنها اساس بسیاری از این تضادهای دوگانه تمایزی میان فرهنگ و طبیعت می باشد. سيستم هاي مقايسه اي نظم دهي سیستم تضادهای دوگانه دهکده فانگ در افریقا زاپوتک در مکزیک پیبلو در تئومکزیکو مجتمع های زیستی نمونه • انواع مدل هایی که در گذشته ساده تر نبوده بلکه تنها متفاوت بوده • مجتمع های زیستی در طی زمان رشد کرده و وسعت سازمان آن ها افزایش یافته است. • برای ظهور یک فرم می بایستی نوعی الگو وجود داشته باشد .این فرم ها معموال مبین درجه ای از سازگاری میان سازمان فضایی کالبدی و سازمان فضایی اجتماعی می باشند. •تمامی مجتمع های زیستی ،همچون تمامی محیط زیست مصنوع • اساسا در کار شکل دهی به مکان هستند. طرح کلی محدوده های مهم شناختی مجتمع های زیستی نمونه مکان و قدمت مکان • هر مکان بخشی از سطح زمین است که قبال جزو فضای غیر متمایز بوده و این بخش در عین حال که دارای مفهومی خاص است از سایر بخشها متمایز است. • آنچه یک مکان را به وجود می آورد اصول و قواعد نظم دهی مشتمل بر مدلی است که در میان فرهنگهای مختلف متفاوت است. • هدف از مکان در همه موارد ایجاد فضایی مفید و قابل استفاده براساس معیارهای آن فرهنگ خاص می باشد. قدمت •قدمت امری نسبی است و مطلق نمی باشد. • در گذشته های بسیار دور ،فضاهای عمومی منظم و به شدت متراکم و منطقی برای مراسم اساطیری وجود داشته است. مجتمع های زیستی نمونه لپنسکی ویر یوگسالوی: •در اینجا مجتمع زیستی ،بازار و واحدهای مسکونی از فرم ذوزنقه ای پیروی می کنند. •گو اینکه این فرم” ،فرمول و جوهره جهان“ میباشد. •مجتمع زیستی به صورت فضای داخلی خانه ای عظیم محسوب می گردد که در رابطه با رودخانه قرار گرفته است. •این مجتمع توسط سیستم ریاضی نظم یافته است. مجتمع های زیستی نمونه بیسکوپین لهستان •مجتمع زیستی محصور در جزیره ای 5آکری •خاکریز و پرچین چوبی توسط دریاچه و خیابان های مفروش با چوب احاطه شده است. •در محل دروازه ورودی شهر ،بازار و محل اجتماعات قرار داشت. •در مجموع 105واحد مسکونی در 13ردیف قرار داشتند. مجتمع های زیستی نمونه ریل آلتو در اکوادور •روستاها فرمی مدور داشته اند و این فرم از چنان اهمیتی برخوردار بود که تا زمان حیات فرهنگ جامعه این روستاها فرم خود را حفظ کرده بودند •مراکز مخصوص مراسم و تشریفات بزرگتر فرم مشخص مستطیلی داشتند. مجتمع های زیستی نمونه لونتا ساحل جنوبی و راکروز در مکزیک •این مرکز منطقه وسیعی مشتمل برر کلبه ها، مزارع و روستاها را به نظم در آورده است. ناهل اورن بخش غربی کارمل رنج اسرائیل •مجتمع زیستی مشتمل بر چهار سکو است و در مجموع دربرگیرنده 14کلبه است. •در تمامی کلبه ها رو به جنوب باز می شود و این وجود یک سیستم نظم دهی را نشان می دهد. نتایج •ذهن انسان نیازمند نظم بخشیدن به جهان میباشد و نظم بخشیدن به محیط زیست یکی از جلوه های این نیاز میباشد. •همه فرهنگ ها دارای سیستم نظم دهی به محیط زیست هستند ،یعنی آن ها بوسیله نظمی خاص با محیط زیست خود به صورت نمادی ارتباط برقرار می سازند. • دو سیستم عمده نظم دهی در فرهنگ های سنتی می یابیم :نخست نظمی است هندسی براساس روابط اجتماعی و دیگری نظمی مقدس است. •در فرهنگ های سنتی نظم اصوال نظمی مقدس بوده است. • شهر هنگامی به وجود می آید که مجتمع های زیستی مناطق وسیع تری را به شکلی خاص نظم بخشند. پایان