صفحه 1:
2
ا شه
2
age
0
as ۰ 86
صفحه 2:
اهداف وانتظارات
دانشجو بتواند شاخص هاي مهم بهداشتي جامعه را شرح
دهد
دانشجو بتواندمیزان موالید وباروري را شرح داده ومحاسبه
نماید
دانشجو بتواند انواع میزان مرگ ومیر را براي جمعیت
هدف محاسبه نماید
دانشجو بتواند میزان ابتلا را توضیح واصطلاحات مهم در
بیان میزان ابتلا را شرح دهد
صفحه 3:
* دانشجو بتواند مفهوم امید به زندگي وبقا را شربح بدهد
* دانشجو بتواند میزان كشندگي را شرح داده ومحاسبه نماید
* دانشجو بتواند مسئله ارائه شده را بدرستي حل نماید
صفحه 4:
DIS مهم در مورد نشانگر در سلامت
* اندازه گیری سطح سلامتی یک جامعه مشکل است و لذا یک نشانگر خاص
را نمی توان برای این منظور در نظر گرفت.
* همانطور که سلامت شامل ابعاد گوناگون است. نشانگرهای گوناگونی نیز برای
اندازه گیری سطح سلامت لازم است.
* تعداد اندکی از نشانگرها واجد تعام ویژگیهای لازم برای یک نشانگر هستند.
* لذا برای بررسی سطح سلامت یک جامعه باید چندین نشانگر را در نظر
كرفت و در مجموع تصمیم گیری نمود.
* انواع نشانگر سلامت:(۱)
- نشانگرهای مرگ و میر (Mortality)
انگرهای ابتلا (morbidity)
انكرهاى ناتوانى disability)
- نشانگرهای تغذیه (nutrition)
- نشانگرهای کیفیت زندگی (66:| 0۴ (quality
صفحه 5:
موضوعات اصلي کنفرانس
موضوعاتي که ارائه خواهد شد:
میزان ابتلاوحمله
ميزان مرك و مير
ميزان مواليد
ميزان بقا
ميزان كشندكى
ميزان اميد به زندكي
صفحه 6:
اندازه گیریهای میگ و میر(۴)
میزان خام مرگ
* میزانهای اختصاصی مرگ
* میزان کشندگی بیماری (8۵۲6 (Case Fatality
* میزان مرگ نسبتی (۱۵۲۳۲۵۱۱۲۷ Proportional
(Rate
sob ۷/3 Rate) We babi سدس مف
ApS cag lagi bail, لتقيس Mien, gS ساله
صفحه 7:
فرایندهای موثر بر تغییر جمعیت(۵)
میزان موالید خام (68)
* میزان باروری عمومی (2۳۲))
* میزان باروری اختصاصی سنی (۸۵5۳۲)
* میزان باروری کلی (۲۴۴)
* نسپت چنسی
درصد مرده زایی
صفحه 8:
* میزان موالید خام 8۵۲68۵ 86۱۳۲۳ ۲۸۵6ن)):
(تعداد موالید زنده در یک سال تقسیم بر جمعیت منطقه در وسط
سال) ضربدر ۱۰۰۰
صفحه 9:
نكاتي درباره میزان موالید خام(3)
این شاخص معلوم مي کند که در يك منطقه در سال به
GLI هر 0)000))جمعیت چند بچه زنده به دنیا مي آيد
برنامه هاي تنظیم خانواده در کاهش این شاخص تاثیر
فراواني دارد
عوامل موثر ديكر در اين میزان:تحصیلات؛وضعیت
اقتصادي؛ساختار سني :اكر افراد زير ١0 سال يا سالمند زياد
باشند 081]5) يايين خواهد بود
صفحه 10:
باروری(2)
* قابلیت تولید مثل با توانایی بالقوه برای باروری
(fecundity)
* عمل حقیقی تولید مثل یا توانایی بالفعل برای باروری
(fertility)
* تعداد موارد باروری بستگی دارد به:
* سن ازدواج
* سطح تحصيلات
* سطح اجتماعى اقتصادى (51:31:115 ©50©6106©01101101)
7 تنوع و دسترسی به وسایل پیشگیری از بارداری
صفحه 11:
* میزان باروری عمومی (Gross Fertility Rate=GFR)
(تعداد موالید زنده در يك سال تقسيم بر تعداد زنان ۱۵ تا
٩ساله در وسط سال) ضربدر ۱۰۰۰
در ایران: ۶۱
۳ بیازمیک ند که از هر هزار زندر سرب اروریچند
فرزند زنده متولد میشسود
صفحه 12:
* میزان باروری عمومی نکاحی
:(Marital General Fertility Rate=MGFR)
از آنجا که همه زنان ۱۵-۴۵ سال در معرض باروری قرار ندارند لذا در این
میزان جمعیت مخرج کسر به زنان ۱۵-۴۵ ساله ازدواج کرده محدود ميشود.
MGFR= ۱۰۰۰
x a
"چا میزان باروری عمومی نکاحی بیشتر از میزان باروری عمومی
است؟
صفحه 13:
تفاوت میزان باروري عمومي ومیزان باروري نكاحي(3)
در میزان باروري عمومي مخرج کسر کلیه زنان در سن
باروري يعني زنان 10-6۳0ساله هستند.در صورتیکه در
مخرج کسر میزان باروري نكاحي زنان 9-6۳0 ساله
همسر دار هستند
صفحه 14:
* میزان باروری اختصاصی سنى
«Age Specific Fertility Rate=ASFR)
(تعداد موالید زنده یک سال در هر گروه سنی تقسیم بر تعداد زنان
همان گروه سنی در وسط سال) ضربدر ۱۰۰۰
به صورت تک سال با گروههای سنی ۵ ساله
نشاندهنده الگوی باروری جامعه است(باروری در کدام گروه سنی
بیشتر انجام شده است)
با داشتن این میزان آموزش تنظیم خانواده آسان تر می شود
صفحه 15:
(Tota مرو دناد ات هگ eh.
* مپزان باروری کل محمن مزا 2 1۳۸
مجموع میزانهای بار,, _ LL 2 میم بره۱۰۰
این میزان عبارت است از تعداد فرزندانی که یک زن در طول باروری خودمتولد می کند
این شاخص مرکب از شاخص های باروری اختصاصی سنی است وشامل تمام سنین می
باشد
در ایران: ۲ (کشورهای در حال توسعه ۳.۳و در توسعه یافته ها ۱۶)
صفحه 16:
(231)(Morbidity) sux! نشانكرهاي
توصیف سلامتی فقط در قالب نشانگرهای مرگ ومیر گمراه کننده
خواهد بود.
جراكه بار سنكين برخى بيماريها كه مرگ زیادی نمی دهند
(روانی-مزمن و ...) مشخص نخواهد شد.
لذا نشانگرهای ابتلا به عنوان مکمل نشانگرهای مرگ برای تعیین
وضعیت سلامت یک جامعه به کار می روند.
انواع :
- میزان بروز (6۵۸6 ۱0610606
- شیوع (۳۳۵۷۵۱6066)
- میزان غیبت از کار يا مدرسه به خاطر بیماری
7 مدت بستری در بیمارستان
صفحه 17:
ابزارهای اندازه گیری ۲۲۵0۱16۲۱6۱
te (
11
What, who is in the denominator ? ???
صفحه 18:
تست cvy)(Ratio)
۱ حاصل تقسیم دو عدد
* صورت کسر جزئی از مخرج کسر نیست
* می توان کمیت های متفاوت را با هم قياس كرد
eee < 18
۳ |
صفحه 19:
مثال هایی از نست
* نسبت تخت به ازای پزشک:
۸۵۰ تخت تقسیم بر ۱۰ پزشک:
۸۵ تخت به ازای هر پزشک
؟ نسبت شرکت کننده به ازای هماهنگ کننده کارگاه
۲۸-۲ نفر تقسیم بر ۲
۱۴ نفر به ازای هر هماهنگ کننده
-تعداد مردان /تعداد زنان
(Odds ratio) sls cus *
صفحه 20:
(Frequency measures) ¢¢ oj)! lal}!
Ratio 5
Proportion cu.
Rate میزان
Ratio: value obtained by dividing one quantity by
another
:The ratio of male to female birth in U.S. in 1979
4,069 < ٩/۴۵9, / ۵
Proportion: a ratio where the
numerator is always part of
denominator
The proportion of males among all birth in
:1979
60.996 < 9,696,000 / 0,9 0,000«
صفحه 21:
(Proportion) ewhs
حاصل تقسیم دو عدد
صورت کسر لزوماجزئی از مخرح کسر است
* صورت و مخرج کسر از یک جنس هستند
ارتباط جزء به کل را بیان می کند
بين صفر و يك تغيير می کند
st fractions in epidemiology are proportions.
44
هء 6 5 76
009
صفحه 22:
مثال تناسب Proportion
* تناسب دانشجویان مقطع علوم پاید:
فرضاً ۲۰ نفر از ۵۰۰ نفر
۴/۰
۰ درصد
صفحه 23:
(Frequency measures) ¢¢ oj)! lal}!
Ratio 5
Proportion تناسب
Rate میزان
Ratio: value obtained by dividing one quantity by another
‘The ratio of male to female birth in U.S. in 1979
1.088 = 4,706,000 / 4,700,000
Proportion: a ratio where the numerator is always part of denominator -
‘The proportion of males among all birth in 1979
1.8% = O,POF,00O / 4,724,000
Rate: a change in one quantity °
per unit change in another
The rate of developing lung cancer during a 5 year study
tis
persons*5 years or 7 / 250 person-years GQ /‘P
cases of lung cancer per person-year 6
صفحه 24:
(¥)(Rate) gf jo
* حاصل تقسيم دو عدد
*؟ وقوع يك ييامد در جمعيت خاص در زمان معين
* زمان را نيز شامل مى شود
* سرعت وقوع یک پیامد را در طى زمان نشان مى دهد
* صورت کسر
- تعداد پیامدهایی که در طی یک دوره زمانی اتفاق افتاده (تعداد افراد دارای پیامد)
* مخرج کسر
- تعداد جمعیتی که پیامد در آن اتفاق افتاده (جمعیتی که افراد دارای پیامد متعلق به آن هستند)
(جمعیت در معرض خطر)
١ 0966© لدصوو 0 1
oe لل ب نی
90004
صفحه 25:
مثال میزان(۱و۲)
* میزان مرگ ناشی از حوادث ترافیکی در ایران
- تعداد مرگ ها در سال ۸۲: ۲۲۰۰۰ نفر
- جمعیت در سال ۸۲: 1۸ میلیون نفر
- میزان مرگ در سال:
= م۲ مه م1 - م۰ ۷۵۵۲/۳۸/۱۰
* میزان ها را معمولاً در توانی از ۱۰ضرب می کنند Vor) ۰۱۰۰۰
)[
صفحه 26:
(Crude Rates ) p& say);
(Specific Rates) .& ckilj.
میزانهای استاندارد:
صفحه 27:
1332 eS 5» denominator ) <> ¢l5'!
به علت تغییرات روزانه درجمعیت به دلیل تولد و مرگ و مهاجرت معمولا
جمعیت وسط سال را انتخاب و قرار میدهیم.
کسانی هستند,که ممکن است واقعه ای در آنها رخ دهد (صرف نظر از اينکه
واقعاً رخ دهد یا ندهد) مثلا کسانی که از غذای مسموم خورده اند در معرض
خطر مسمومیت هستند (مخرج کسر میزان بروز مسمومیت)
ممکن است اشخاص در زمانهای متفاوت تحت مطالعه قرار گیرند لذا ترکیبی از اشخاص و
زمان در مخرج میزان قرار میگیرد (کاربرد در مطالعات کوهورت و محاسبه چگالی بروز)
رایج قرين: شخص — (person-year) Jl
صفحه 28:
در مخوج کسر گاهی شخص - فاصله مثل مسافر - کیلومتر قرار میگیرد
در مخرج کسر زیرگروههایی مثل سنء جنس با شغل و ... قرار میگیرد.
صفحه 29:
میزان حمله(۲۵16 01 1()۵110و2)
يكك نوع ميزان بروز
جمعيت در دوره زمانى محدود در معرض خطر يكك بيمارى
عفونى
بيانكر وسعت اييدمى
معمولا به صورت درصد
صفحه 30:
۰ تعداد افراد مواجهه یافته ای که در طی یک دوره کمون به
بیماربی مبتلا میشوند
تعداد افراد مواجهه يافته اى كه در طى يتك دوره كمون به يبمارى مبتلا ميشوند
00 لغلللل ل ----” مميزلنجمله ثانويا»1©ه1] :053 جم60 8
(rate
تعداد کل افراد مواجهه یافته(ستعد به بیماری)
صفحه 31:
Attack Rate (SAR) ° 5660۳05۲۷ میزگنحمله
نانویه:
--«تعداد افرادی که پس از مواجهه با مورد اولیه یک بیماری و در
طی زمانی معادل یک دوره کمون» مبتلا می شوند»
* مخرج کسن ۱
*همه افرادی که با مورد اولیه بیماری مواجهه یافته اند
رد در سار
(زمانی زا پر او
* مورد اولیه بیماری» نه در صورت و نه در مخرج» محاسبه نمی شود
صفحه 32:
* در یک خانواده ۶ نفری» پدر و مادر قباً نسبت یه
سرخک ایمن شده اند. یکی از فرزندان» جدیدا دجار
سرخک شده است و در یک فاصله کوتاه ۲ فرزند دیگر
از وی سرخک گرفته اند.
* میزان حمله انویه ؟ دوصد 66166
صفحه 33:
* میزان حمله انویه برای این به وجود آمد تا سرعت
و میزان انتشار یک عفونت را در خانواده» هم اتاقیها
و با در هر تجمع نزدیکی از افراد که با فرد مبتلا در
تماس بوده اند» اندازه گیری کند.
٠ ساير موارد کاربرد میزان حمله انویه:
- تعیین مسری بودن يا نبودن یک بیماری با علت ناشناخته
(مثل بیماری هوچکین)
-ارزیابی اثربخشی اقدامات انجام شده برای کنترل
بیماریها مثل قرنطینه کردن و ایمن سازی
صفحه 34:
* میزان حمله ثانوبه به بیماربهایی محدود می شود که
در آنها مورد اولیه فقط برای زمان محدودی (چند
روز) قدرت سرایت بیماری را دارد (برای مثال
سرخک و آبله مرغان).
* وقتی مورد اولیه برای مدت درازی عفونت را
سرایت دهد (مثل بیماری سل)» مدت مواجهه
dal 5 peo (Duration of exposure)
-و لذا در این موارد؛ 9۸۲ این گونه محاسبه می شود:
صفحه 35:
محدودیت دیگر Lis p23 SAR «افراد مستعد به بیماری»(او۲)
تعریف فقط در بیماریهائی مثل سرخک و آبله مرغان که با دانستن
بخچه فرد می توان مستعد بودن به بیماری را فهمید. آسان است.
اما در بیشتر موارد. تعریف فرد مستعد به بیماری به راحتی امکان پذیر
نیست (مثل آنفلوآنزا).
در چنین مواردی میزان حمله ثانوبه براساس همه افراد مواجهه یافته
خانواده می باشد و کماکان یک ابزار مفید محسوب می شود .
* در مواردی که بیماری. موارد تحت بالینی زیادی دارد. محاسبه 5۸5
مشکل است:
- زیرا انتشار بیماری (یا صورت کسر /5) را بدون بررسیهای
آزمایشگاهی نمی توان اندازه گیری کرد (تعبین افراد مبتلا با
آزمایشگاه)
صفحه 36:
مرگ ومیر(3)
* ميزان خام مرك و مير (01(015) يا ۲6۵۲6 ۱06۵10 ع0100)
تعداد مرگ در یک سال به ازاء هزار نفر جمعیت
اين شاخص که عبارت است از"تعداد مرگ های ناشی از کلیه علل در
هزارنفر جمعیت در وسط سال ودر یک منطقه معین"وبرای تعیین رشد
طبیعی جمعیت بکار برده می شود
صفحه 37:
* میزان مرگ نسبی (8۵۲6 ۵۲۲۵۱۵۷ اهمه 0ممءط)
-یا نسبت میرایی: تعداد مرگهایی که به علت یک بیماری خاص رخ داده
اند
-اهمیت نسبى یک علت اختصاصی مرگ را در رابطه با كل مركها در
جامعه بیان می کند.
-نسبتی از زندگیها را كه مى توان به وسیله ريشه کنی یک علت
اختصاصی مرگ نجات داد برآورد می کند.
-آسان ترین راه برای برآورد بار یک بیماری در جامعه
-(مثلاً ميزان مرگ نسبتی بیماریهای واگیر: مفید برای تعیین وسعت
مرگهای قابل پیشگیری با واکسن)
صفحه 38:
* میزان مرگ نسبتی Proportional Mortality)
Rate
آسان ترین راه برای برآورد بار یک بیماری در جامعه
(مثلا میزان مرگ نسبتی بیماریهای واگیر: مفید برای تعیین
وسعت مرگهای-قابل پیشگیری با واکسن)
* شاخص 10/۱1 : مناسب ترین راه برای محاسبه بار یک بیماری
در جامعه
Expectancy ۴ 76| لمیدبه زندگی
بهترین نشانگر رشد اقتصادی اجتماعی است
صفحه 39:
تعربف ۷۷۳۵ از مرگ مادری(۲۵۱)
مرگ یک زن در طول دوران بارداری تا ۴۲ روز پس از
زایمان, به هر علتی که به بارداری مرتبط باشد و یا در اثر
بارداری و تغییرات مربوط به آن تسریع شده باشد
* پس:
تصادف. سقوط سوختگی و .. مرگ مادری نیست
صفحه 40:
میزان مرگ مادران گویای موارد زیر است:
- درجه کفایت مراقبتهای دوره بارداری
- بازتابی از اوضاع اقتصادی و اجتماعی
— چگونگی مراقبتهای پزشکی در قبل و هنكام زايمان
- استفاده موثر یا ناموثر از وسایل تنظیم خانواده
نشانگری حساس برای عدالت و برابری در سلامت است
مرگ در ابتدا و انتهای سنین باروری بیشتر است.
چون ثبت موالید به صورت کاملتر و جامعتری در مقایسه با ثبت موارد
مرگ جنین انجام می گیرد اين میزان تنها بر اساس تعداد موالید زنده
(مخرج کسر) صورت می گیرد
صفحه 41:
نشانگرهای مرگ و میر(44)6۳۳۵۳۲۵۱۱۳۷)
* نقطه شروع ارزیابی سطح سلامتی جوامع هستند.
* به دلیل کنترل بیماریهای عفونی. میزانهای مرگ در اکثر
کشورها کاهش يافته اند.
* و لذا نشانگرهای مرگ و میر حساسیت خود را برای
نشان دادن سطح سلامتی جوامع از دست داده اند.
صفحه 42:
(Mortality) 0 9 5» ce Sli
* ميزان خام مرك 5 (Crude Death Rate t CDR) p+
- تعداد مرگ در یک سال به ازاء هزار نفر جمعیت
- ساده ترین وسیله اندازه گیری میرایی است
- برای ارزیابی فعالیتهای بهداشتی یک جامعه در طول زمانهای متوالی
مناسب است
- محدودیت:
* عدم امکان مقایسه در یک مقطع زمانی در بين جوامع مختلف از نظر ترکیب
سنی, جنسی, نژادی
- بالا یا پایین بودن آن در یک مقطع زمانی نشانه وضعیت بهداشتی جامعه
- در ایران: ۲۱۶
صفحه 43:
مستئله
در شهري با ده هزار نفر جمعيت در طي يك سال يكصد
نفر در اثر عوامل مختلف در گذشتند.در این شهرسي نفر
دچار سرطان ریه بودندودر طول سال(نفربه علت سرطان
ريه فوت شدندمرگ ومیر. خام در این شهر برابراست با:
الف) 00
00/0)
VO(e
د)4
جواب :گزینه ب صحیح است
صفحه 44:
IMR(a9¥)
-شامل دو جزء:
NMR (Neonatal Mortality Rate) ۰
-مرگهای نوزادی(۲۸ روز اول) در هزار تولد زنده
PNMR (Natal Mortality Rate-
Post)
-مرگهای پس از ۲۸ روزگی تا یک سالکی در هزار تولد
زنده
صفحه 45:
نشانگرهاي مرگ و (Mortality) j.»
۴ میزان مرگ نوزادان (۱۳8 با ۵۳۵۱۱۸۷ ۱۱600۵۲6
(Rate
- تعداد مرگ نوزادان زیر یک ماهه (یا ۲۸ روز) به ازای هر هزار
تولد زنده در یک دوره زمانی خاص ( معمولا یکسال)
- توجه بیشتر به مرگ های ۴هفته اول زندگی وبافتن علل آن
همراه با گسترش مراقبت های دوران بارداری می توانددر
کاهش این شاخص کمک نماید
صفحه 46:
(Mortality) po 9 Spo نشانكرهاي
* میزان مرگ مادران به علل ناشی از بارداری
(Maternal Mortality Rate .MMR)
تعداد مرگ دوران بارداری به ازای هر ۰ تولد زنده در طی یک دوره
صفحه 47:
میز آن میرایی حول زایمان
(Perinatal Mortality Rate=PMR)
- مرگهای از هفته ۲۸ جنینی تا هفت روز پس از تولد به ازای هر
هزار تولد زنده
- فرمول دقیقتر:
* مرگهای از هفته ۲۸ جنینی تا هفت روز پس از تولد با وزن بیش
از هزار گرم به ازای هر هزار تولد زنده بیش از هزار گرم
- با کاهش ۱۲۱۴۰۳۲۱۴ به عنوان معیار مراقبتهای بارداری و
اطفال اهمیت یافته است
PMR — بسهتر از ۱۹ نستیجه مولقبتهایسارداییرا نشان
مهد
صفحه 48:
میزان ميرايي نوزادان (4.5()0//۴)
7 در پسرها بیشتر (در کل دنیا)
* علت: آسیبپذیری بیشتر از نظر زیستشناختی
- وسیله اندازهگیری شدت تأثیر عوامل درونزاد بر نوزاد است:
* مثل ۰-8۷۷ صدمات حین زایمان و ...
7 ارتباط مستقیم با وزن تولد و سن بارداری
- کنترل ۸084#: دشوار ترین مداخله برای کاهش 1۳18
* علت: عدم تغییر آسان عوامل درونزاد با بپهبود شرایط محیطی
- کاهش ۱۷8۴ با پیشرفت تکنیکهای پزشکی
صفحه 49:
میزان ميرايي نوزادان (01۳/۲)
- علل عمده مرگ نوزادي:
۰ كم وزني» نارسي» صدمات حين زايمان» ناهنجاري
مادرزادي. بيماريهاي هموليتيك اختلالات جفت و بند
ناف گاستروانتریت» اسهال» تشنج و کزاز نوزادي
* كشورهاي در حال توسعه: کموزني» عفونت (اسهال»
ثتفسي) و سوء تغذیه
۰ كشور.هاي پیشر فته: ناهنجاري مادرزادي» کمبود یا
نبود اکسیژن (سندرم مرگ ناگهاني شیرخوار)
صفحه 50:
شاخصهاي حياتي در مراقبت کودکان(6)
* میزان میرایی شیرخواران (10۲):
-بسیار حساس برای وضعیت سلامت و سطح زندگی
مردم
-سه ویژگی:
* بزرگترین رقم مییایی در گروههای سنی (تا ۶۵ سالگی)
* علل مرگ با علل مرگ بزرگسالان متفاوت است
* با اجرای برنمههای بهداشتی, تأثیر بیشتر و مستقیم تر
نسبت به میزانهای دیگر میرایی میگیرد
صفحه 51:
عوامل موثر بر IMR
- عوامل بیولوژیک:
)
۷
۲
۳
۴
۵
۶
سن مادر (زیر ۲۰. بالای ۳۵)
وزن تولد
مرتبه زایمان (بیشترین میرایی در زایمان اول. کمترین در زایمان دوم)
فاصله بارداریها
چندقلویی
بعد خانوار
تعدد بارداریها
- عوامل اقتصادى (Socioeconomic status) clam!
- عوامل فرهنگی :
1
۲
آداب و رسوم
سواد
mad
صفحه 52:
IMR(554)
- روند نزولي در کل جهان طي قرن گذشته
- عامل اصلي کاهش در
* كشورهاي پیشرفته: بهبود اقتصادي اجتماعي و سپس خدمات پزشكي
* كشورهاي در حال توسعه: خدمات پزشكي و سپس پیشرفت اقتصادي
اجتماعي
- دشوارتر شدن کاهش ]1۳1 با ورود به قرن جدید : مستلزم
پيشگيري از بيماريهاي مادرزادي و ناهنجاریها
صفحه 53:
مرگ شیرخواران (کودکان زیر یک سال) (۱۳ با 8۵۸6 ۳۵۲۵۱۱0۷ ۱۳۲۵۳۸
- تعداد مرگ شیرخواران زیر یک سال به ازای هر هزار تولد زنده در سال
* از هزار تا تولد. چند تا به یک سالگی نمیرسند؟
- از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است
- نشانگر سطح سلامتی نه تنها شیرخواران, بلكه کل جامعه است.
- مناسبترین نشانگر شرایط اقتصادی اجتماعی جامعه است
- نشانگری حساس برای دسترسی. کاربرد و موثر بودن مراقبتهای بهداشتی خصوصاً مراقبتهای
قبل از تولد هم هست.
- بالا بودن این میزان نشاندهنده موارد ذیل است:
* نیازهای برآورد نشده بهداشتی
عوامل نامساعد محیطی
شرایط نامناسب اقتصادی, تغذیه» آموزش. بهداشت محیط و مرلقبتهای پزشکی
صفحه 54:
به عنوان مثال-8
وقتي مي گوییم میزان مرگ شیرخواران در
سال(19060)در کشورما 06 در,1)00()0)است بعني به
ازاي هريك هزارتولد زندهء(060کودك زیر یکسال در طول
سال(000مرگ ومیر. داشته ايم
صفحه 55:
مسئله-8
كشوري در سال 0 حدود 00میلیون جمعیت دارد وپیش
بيني مي گردددر سال 0 حدود)/(میلیون نوزادبه دنیا
بيايند وهمجنين بالغ بر 6()()()0)کودك زیر یکسال در
طول همین سال بمیرند.میزان مرگ ومير کودکان زیر یکسال
در اين کشور به کدام اعداد نزديك خواهد بود(دستياري28))
الف)بين0) © © ©در هزارتولدزنده
ب)حدود()0هزاردر تولد زنده
ج)بين PO LOO هزارتولد زنده
د)بالغ بر 06*0©در هزارتولد زنده
جواب:گزینه الف صحیح است
صفحه 56:
ميزان ميرابى حول زايمان
(Perinatal Mortality Rate=PMR)(*)
این میزان هم مرگ هاي جنيني(مرگ حاصل باروري قبل
از خارج شدن جنین یا قبل از خارج کردن کامل آن از مادر
بدون در نظر گرفتن دوره حاملگي که جنین فاقد ale
حياتي است) دیررس وهم مرگ هاي نوزادي زودرس را
شامل میشود
صفحه 57:
میز آن میرایی حول زایمان
(Perinatal Mortality Rate=PMR)
- تنها نیم درصد از کل طول عمر را شامل میشود اما میرایی آن
بیش از میرایی ۴۰-۳۰ سال بعد از تولد است
- ۳۷۱ حدود ٩۰ دیصد مرگهایجنینیو شیرخوایگیرا در
- علل:
* دوران بارداری: افزايش فشار خون. بیماریهای قلبیعروقی.
دیابت. سل, آنمی. ..
* هنگام زایمان: صدمات. خفگی, طول کشیدن زایمان و ...
* پس از زایمان: نارسی. سندرم زجر تنفسی (05). ناهنجاریها
صفحه 58:
میزان ميرايي جنيني
(FMR = Fetal’ “Mortality Rate)
(Stillbirth), 215 e240 *
* تعداد مرگ جنین با وزن بیش از ۱۰۰۰گرم پس از هفته
۸ بارداری به ازای هر هزار تولد زنده و جنین های
مردهای که هنگام تولد بیش از هزار گرم وزن داشتهاند
صفحه 59:
میزان ميرايي پس از نوزادي (PNMR)
7 در دخترها بیشتر (در برخی کشورهای در حال توسعه)
* علت: عدم توجه به تغذیه و مراقبت بهداشتی دختربچهها
- تحت تأثیر عوامل برونزاد (محیطی و اجتماعی)
* مثل اسهال و عفونتهای تنفسی, سوءتغذیه
- ساير علل در مرگ بعد از نوزادی:
* دیگر بیماریهای واگیر (سرخک و ..)
* ناهنجاریهای مادرزادی
* حوادث و سوانج
— علت اصلی در کشورهای پیشرفته: ناهنجاریهای مادرزادی
صفحه 60:
میزان مرگ کودکان یک تا چهار ساله
— تعداد مرگ در کودکان یک تا چهار ساله نسبت به هزار کودک در
إين سنين در يك سال
- در محاسبه آن: تعداد مرك شيرخواران حذف مى شود
- نشاندهنده وضعيت خدمات بهداشت مادر و کودک. تغذیه مناسب.
پوشش ایمنسازی و عوامل محیط زیست و سایر عوامل خارجی
صفحه 61:
میزان میرایی کودکان 1 تا 4 ساله(4)
(Child Death Rate = CDR)
- تعداد مرگ کودکان ۱ تا ۴ ساله در بکسال تقسیم بر
کل کودکان ۱ تا ۴ ساله
-خالصتر برای نشان دادن وضع اجتماعی یک کشور:
* انعکاس عوامل زیستمحیطی نامناسب (حوادث و
سوانح. سوءتغذیه. عفونت و ...)
* متأّثر از عوامل اقتصادی و فرهنگی و ...
-بیشترین میرایی در سال دوم زندگی
صفحه 62:
یزان مرگ کودکان زیر ۵ سال (۵16 (U5 Mortality
- محاسبه به دو طریق:
* مخرج کسر موالید زنده یک سال باشد
* مخرج کسر کودکان زیر ۵ سال باشد
- بالا بودن آن نشانه موارد ذیل است:
* میزان بالای تولد
* میزان بالای مرگ کودکان
* كم بودن اميد به زندكى
- كاهش به خاطر بهبود بهداشت. تغذيه. مسكن . واكسن و ...
صفحه 63:
(Mortality) po 9 Spo نشانكرهاي
۰ ميزانهاي اختصاصي سنی مرگ ومیر
(ASDR=Age Specific Death Rate) ٠
۰ سودمند برای بررسی مشکلات بهداشتی و اولوبت بندی در
برنامهریزیهای بهداشتی
هرجه ميزان مرك و مير اختصاصى سنى كمتر باشد اميد زندگی بیشتر
خواهد بود.
چگونه می توان با استفاده از ۸۵۸٩ ]2]٩ به بررسی علل Ses» CDR
صفحه 64:
۰ میزان اختصاصی-علتی مرگ (50660166 عوداهت)
(Death Rate
- تعداد مرگ ناشی از یک علت خاص طی یک سال در یک
ناحیه جغرافیایی خاص در ۱۰۰۰ نفر
- گویای خطرمرگ از شرایط خاص می باشد.
- کمک به بیان فرضیه هایی در زمینه علل بیماری می کند
صفحه 65:
(5)(Mortality) po 9 50 نشانكرهاي
Expectancy) (5.053 4 sl ° ۶6|) در بدو تولد:
متوسط تعداد سالهایی است که در صورت ادامه میزانهای مرگ
اختصاصی سنی فعلی (روند فعلی مرگ ومیر جامعه), کودکان
به دنیا آمده عمر خواهند کرد
به شدت تحت تأثیر ۱ است.
محاسبه جداگانه برای هر دو جنس
بهترین نشانگر رشد اقتصادی اجتماعی است
صفحه 66:
نكاتى درباره اميد به زندگی(3)
* مفهوم امید به زندگي مترادف با مفهوم عمر متوسط است
۰ این شاخص بهداشتي مهم براي كشور هاي توسعه يافته
ال برآورد شده است
» امید به زندگي معمولا در زنان بیشتر. از مردان مي باشد
صفحه 67:
کل ۱-۵ رابطة بین اهید به زندگی, بأرورى و مرك
صفحه 68:
* میزان کشندگی (۵۲6 (¥)(Case Fatality
تعداد افراد تلف شده. در بين تمامى افراد مبتلا به أت بیماری در
در بیشتر موارد برای همه گیریهای خاص بیماریهای حادی که
تمام بیماران در دوره زمانی مشخصی تحت نظر قرار می گیرند
به کار می رود تا بتوان مرگ های ناشی از آن بیماری را
محاسبه کرد.
میزان کشندگی را نباید با میزان مرگ نسبی اشتباه کرد
صفحه 69:
تعداد مرگهای ناشی از یک بیماری در دوره ای از زمان
x100 ميزل نك شندكمييمارع© 186 /(888118؟ ©85©)
مجموع تعداد مبتلایان به آن بیماری در طول همان دوره زمانی
تعداد مرگهای ناشی از یک بیماری در طول یکسال
0 ح درو 4 proportional mortality}eutis
(rate مجموع تعداد مركها به هر دلیلیدر طولهمانسلل
صفحه 70:
به عنوان منال:-6
گزارش 10]/الادرمورد بيماري سارس بیان مي داردکه
Gals! 56)مبتلا به سارس در اوایل ماه نوامبر سال
در کشور چین کشف شد.تاانتهاي ماه ژولاي سال
9 (يعني در در طي ()ماه)تعداد کل مبتلایان به
سارس در دنیا(0)(060 نفر وتعداد کل مرگ ناشي از اين
بيماريي ۵۵ نفر گزارش شده اندبدین ترتیب خواهیم
داشت
صفحه 71:
مستئله:-8
میزان بروز. سالیانه سرطان خون در سال» 0/90 :در میلیون
نفر ومیزان مرگ ناشي از آن در سال 0/060 در. میلیون نفر
است.میزان كشندگي سرطان خون برابر است باءرسسریوم)
الف)0/0در میلیون
ب) در صد
ج) 9©/ تدر ميليون
د)9/0(درصد
جواب:گزینه ب صحیح است
صفحه 72:
نكاتي درباره میزان کشندگي(3)
٠ ميزان كشندكي رابطه نزديكي با حدت بيماري(توانايي عامل
بيماري زا در ايجاد نوع شديد بيماري:موارد شديد بيماري
تقسیم بر كل موارد بيماري ضرب در (0000) داردوهر
قدر حدت بيماري بيشتر باشدميزان كشندكي بيشتر خواهد
شد
* میزان كشندگي يك بيماري ممکن است بعلت اختلاف در
امکانات وخدمات درماني دومنطقه با یکدیگر فرق داشته
باشد به همین علت بطور غیر مستقیم مي تواند نمایده
وضعیت درماني يك منطقه به حساب آید
صفحه 73:
براي مثال:از صدمورد بیمار مبتلا به وباکه در بیمارستان
دانشگاه شیراز بستري مي شوندممکن است به علت امکانات
قوي درماني حتي يك مورد هم به مرگ منجر نشود(میزان
كشندگي صفر است)لیکن همین تعداد بيماروبايي در
بیمارستان کوچك بدون امکانات يك شهر محروم مرزي
مکن است ده مورد منجر به فوت شود(میزان كشندگي آن ده
) درصد
eo
صفحه 74:
آخرین آمارشاخص هاي بهداشتی ۷۷۳۱۵
* کل POCPOOOD Ss
۰ امید به زندگی در بدو تولد 06/26
* احتمال مرگ زیر پنج سال OG
میزان تولد خام ©/©©-در سال ©0000©
ميزان مرك و مير خام ©/©-در SOOO Jee
References: World health statistics 2008-2009 ٠
صفحه 75:
۰ میزان تولد خام 0/0 در سال 600
میزان مرگ و میر خام 0/9 در سال 6009
۰ درصد جمعیت زیر 09 سال 2/90 لر سال 600
درصد جمعیت 60 سال و بالاتر 9/7در سال 6009
میزان باروری کل 0/9 در سال CODE
صفحه 76:
شاخص سالانه سلامت
امید به زندگی مردان در بدو تولد 9.9 6009
زن اميد به زندگی زنان در بدو SOOO PE. Ws
میزان مرگ و میر پری ناتال در هر 4000 تولد در کل 9.6 6009
میزان مرگ و مير نوزادان ۶2.0 6009
ميزان مرك و مير نوزادان (در هر (DOO 18 زنده(02.0 6009
زير پنج سال مرگ و میر میزان (در هر 000 تولد زنده(00,0 6009
نرخ مرگ و میر مادران (در هر 00000 تولد زنده(90 6000
صفحه 77:
: رفرنس مطالب ٠
فصل یک» جلد اول پارک (اطلاعات بهداشتی و -۱
آمارهای اساسی پزشکی) تا روشهای آماری
ترجمه دکتر رفایی) ۱٩ (ص ۷تا
فصل دوء جلد اول پارک (اصول اپیدمیولوژی و -۲
روشهای بالینی) تا روشهای اپیدمیولوژی
(ص ۵۰تا ۷۹ ترجمه دکتر رفایی)
صفحه 78:
3 -مباني وروشهاي اپیدمیولوژی-د کتر محمد حسین باقياني مقدم-
دکترمحمدحسین احرام پوش-دکتر سید سعید مظلومي "شاخص
هاي بهداشتي جامعه- فصل سوم-ص 58-41
Cuan ۰ شناسي وتنظیم خانواده-دکتر اکبر بربریان-
شاخص هاي جمعيتي-فصل سومص-660-8
جمعیت شناسي وتنظیم خانوادپریوش حلم سرشت-
اسماعیل دل پیشه-حرکات جمعيتي-ص 9-19
۰ 0-جمعیت شناسي وتنظیم خانواده-دکتر محمد تقي شيخي-
شاخص هاي جمعيتي-فصل چهاردهبص 19-09
صفحه 79:
Past ut tt ور 1 , wile.
.اللكترمنيكزير مولجعه فرملتید
صفحه 80:
٠ 0تند آموز اپيدميولوژي وآمار پزشكي-دکتر پیمان
سلامتي-سنجش سلامت وبيماري- ص-56-09
صفحه 81: