صفحه 1:
1 slat ie
| Te
کت
صفحه 2:
تاریخچه نظریه های تصمیم
گیری
O
* اگر تاریخچه نظریه های تصمیم گیری را مرور کنیم, میبینیم که در بخش زیادی از
تاريخ زندگی انسان, بحث تصمیم گیری بیشتر از فرایند تصمیم گیری بر
روی نتیجه تصمیم گیری تمرکز داشته است.
* اين را بهتر از هر کسی فالگیرها میدانستهاند و میدانند. b
“تاركب تصمیخ کیژی در هزاران سال گذشته سرشار از فالگیرهایی است کهبه
| ۶ دا آن و بای دیکران تصمیم3 کرفتند و هکس از آنهاد علت تصمیم گیری cle
و فرایند پیشگوییشان را نمیپرسید. 9°[
ولاگر چه در تاریخ بدنامی این نوغ فالگیرها بيشتر برای اوراکلهای معید دلفی باقی ۲ /
مانده است, اما این سبک تصمیم گیری بر اساس پیش گویی, هزاران سال در |
۰ 1 a oe و اه ae ۰ I
صفحه 3:
صفحه 4:
* «نظریه تصمیم» (۲۳6۵۵۲۷ 0615100), مطالعه در مورد گزینههای یک
تصمیم است. نظریه تصمیم را میتوان به دو شاخه تقسیم کرد: «نظریه
تصمیمگیری اصولگرا» Normative Decision Theory) که نتایج
تصمیمات را تجزیه و تحلیل یا تصمیمات بهینه را با توجه به محدودیتها و
فرضیات. مشخص و تعیین میکند. ولی نوع دوم, یعنی «نظریه تصمیم
توصیفی» (۳۳60۵۳۷ 065100 0650۲۱۵۲۷6) چگونگی فرآیند تصمیمگیری ن .
در افراد تحلیل را مورد بررسی قرار میدهد. همانطور که مشخص است
یکی به نتایج تصمیم و دیگری به نحوه اتخاد خود تصميم توجه دارد. /
lz ۳
صفحه 5:
ay bie تصمیم اصولگراء Ly حوزه ) «نظربه بازی»
Soi bLli,] Game Theory) دارد و یک موضوع میان رشتهای
محسوب میشود, که توسط اقتصاددانان, آمار شناسان,
دانشمندان داده, روانشناسان, زیست شناسان, دانشمندان pols
سیاسی, فیلسوفان و دانشمندان علوم رایانه, هر کدام به نوعی,
مورد مطالعه قرار گرفته است. کاربردهای تجربی این نظریه,
معمولاً با کمک روشهای آماری و اقتصادسنجی انجام میشود.
صفحه 6:
؟ نظريه تصمیم اصولگرا, با حوزه
Game Theory) «نظريه بازى» ارتباط
نزدیک دارد و یک موضوع میان رشتهای
محسوب میشود, که توسط اقتصاددانان.
آمار شناسان. دانشمندان داده,
روانشناسان, زیست شناسان, دانشمندان
علوم سیاسی, فیلسوفان و دانشمندان
علوم رایانه, هر کدام به نوعی, مورد
مطالعه قرار گرفته است. کاربردهای تجربی
این نظری». معمولا با کمک روشهاق آمارى
و اقتصادسنجی انجام میشود.
صفحه 7:
اصولکرا و توصیفی
“كل تصمیم گیری اصول گزاا, مربوط یه شناسایی تصمیمات بوي ۱ ۳۲۳۳
در اغلب مواردا با در نظ كرفتن يى تصميم كيرنده ايده [ل, 76 2059 1
دقت کامل محاسبات را انجام دهد (يا به تعبيرى كاملا منطقى باشد),
بهینهسازی و اتخاد تصمیم مناسب رخ میدهد. کاربرد عملی این رویکرد,
ران اهكان تلیلی برای اتخاد تصمیم است. به لین رب منوا 0
چگونگی تصمیم گیری را به دیگران آموزش داد تا نسبت به اتخاد مناسب يا 0
مطلوبترین prow اقدام کنند و بیشترین منفعت از نتلیج تصمیم, نصیبشان"
شود. از اين منظرء نظریه تصمیم اصوگراء با نظریه بازیها موی |
تقابل بین نظریه تصمیم ۷"
IN
خواهد بود. روشن کردن هدف, یافتن ابزارهای مناسب, روشها و نرم
افزارهایی مانند «سیستمهای پشتیبانی تصمیم» (5۱۵۵0۲6 Pecision
صفحه 8:
| 2
"در مقابل, نظريه تصميمكيرى مثبت يا توصيفى مربوط به توصيف رفتارهاى نت
مشاهده شده است که غالباً با اين فرض انجام میشود که «عوامل ۱۳
تصمیمگیرنده» (۸96۳5) با افراد. بر اساس برخی قوانین سازگار و ۲ ۲
یکسان, رفتار میکنند. برای منال, این قوانین ممکن است دارای یک
چارچوب رویهای مانند روش «حذف آموس تورسکی» (۲۷6۲5۱5 ۸۵۳۵5
۵۲ بوده يا دارای دیدگاهی شامل اصول اولیه مانند «اصول
(Stochastic Transitivity Axioms) «.d.bei wlbb يا «اصول
a .xuvl (Neumann-Morgenstern Axioms) «y ,imiS jg0-Wlargi
عنوان مثال میتوان به موضوع «تخفیف شبه-هذلولی ن
oj9> yl > (Laibson’s Quasi-hyperbolic Discounting)«y gs.) ~
نار كرد. W/o
۲ 0۳
0
صفحه 9:
Guy? بینیهای مربوط به رفتاری که نظریه تصمیم مثبت
(توصیفی) ایجاد میکند, این امکان را به محقق میدهد که نتایج
حاصل از تصمیم را نیز مورد بررسی و تحقیق قرار دهد. در
دهههای اخیر, علاقه به «نظریه تصمیم گیری رفتاری»
Decision Theory) 6۳۵۷۱0۲۵۱ظ) نیز افزايش یافته است كه به
ارریایی مجدد آنچه تصمیم گیری مور نیاز دازد, کمک میکند.
صفحه 10:
\
0 | |
عدم اطمینان یا
*مسئله انتخاب در حالب دم اطمینان, اساس و قلب نرب ت۳۳
تشکیل میدهد. شناخته شدهترین تعریف در این حوزه, در قرن هفدهم
توسط jab» پاسکال» (۳۵56۵۱ 56اد8۱) ارائه شد. از نظر او, هنگامی که ۱
با تعدادی از تصمیمات روبرو مىشويم | ار رد ار
sl» Expected Values) نتایج حاصل از اجرای آنها, میتواند زمینه ۲
ساز روش منطقی برای شناسایی همه نتایج احتمالی و تعیین و انتخاب"
ضرر) مقدار مورد انتظار را داشته باشد., میتواند به عنوان سیم
1 ی 1 if
صفحه 11:
3
0 |
*در سال 1738, «دانیل برنولی» (االا86۳0 0۵016۵۱) مقاله تأثیرگذاری با بل
| عنوان «نقش نظریه جدید در مورد اندازه گیری ریسک» (3 0۴ ۶0050 ۳
Theory on the Measurement of Risk ۱۱6۷) منتشر کرد که در آن با و ۸
استفاده از «پارادوکس سن پترزبورگ» («03۳3060 olis (St. Petersburg 9
میدهد که نظریه مقدار مورد انتظار, باید از نظر اصولی, اشتباه باشد.
* اومتالی میزند که در ان یک تاجر هلندی در تلاش است تصصی یرد کت
محمولهای که از آمستردام به سن پترزبورگ در زمستان ارسال میشود را
بیمه کند یا خیر. وی در de ob خود. یک .سس ن
Utility Function) ,| تعریف کرده و به جای «مقدار مورد انتظار مالی» ن
/ ۵ «مطلوبیت مورد انتظار» |) ) 0 Financial Value)
| ( ° US x0 auvlro L, expected utility)
( ۳ | 4
صفحه 12:
۳
* در قرن بیستم. این مقاله توسط «آبراهام والد» (۷۷۵۱۵ ۸۵۲۵۵۲0) در سال
9 مجد9] مورد توجه قرار کرفت و به این موصوع اشاره کرد که دو رو
(Statistics Theory) Wel ۰ .. ۰ مبتنی بر توزیع نمونهگیری؛ یعنی
آزمون فرض و برآورد بارامترهاء موارد خاص مسئله تصمیم گیری در حالت کلی
هستند. مقاله والد. بسیاری از مفاهیم نظریه آمار را به روز و با یکدیگر تركيب كرد.
از جمله میتوان Loss Function) aisle srylgo a: ۰.۰ ...۰ , «توایع ریسک»
(ممأعغعصنط >اوذا), «قوانين تصميم يذيرفتنى» (و5عانا8 500زع6ظ عاطعک۸۵0۳9),
«توزیعهای (Prior Distribution) «gui, «رویههای بيزى» (30أ5علاة8
5 و «روشهای مینیماکس» (0۵۳۵66۵۱۲65 (minimax 52 اين رابطه
اشاره کرد. ولی به هر جال. عبارت یا اصطلاح «نطریه تصمیم» در سال 1950
توسط «اریک لهمن» (۶۰۱۰۱۵۳۱۵۳۳), آمارشناس سرشناس آمریکایی, استفاده
صفحه 13:
صفحه 14:
| 4
۳
۳ وال L (Surjective Probability) «SuwWS ye *احیای نظریه «احتمال
|
5| oS, «iw LI» (Bayesian Satsitics) aS «ora با دیدگاه
شاخههای آن محسوب میشود, توسط کارها و فعالیتهای «فرانک رمزی» ١
(Frank Ramsey ) «برونو دو فينتى» (Bruno de Finetti) «لتونارد
Savage) «wel ۱60۳0۵۲0) و دیگران صورت پذیرفت و دامنه «نظریه
مطلوبیت مورد انتظار» (۲۳6۵۲۷ ۱0۱۱۷ ۴<۵660) را به موقعیتهایی
رساند که میتوان از تعبیر احتمال شخصی (به مانند نظریه بیز), استفاده
كرد.
٠ در آن زمان, نظريه «مطلوبيت مورد انتظار» كه توسط «فون نويمان» ر
(Morgenstern’s theory) «wy imiS 50 a. ,bi» 5 (von Neumann)
مورد اشاره قرار میگیرد. ثابت کرد که حداکثرسازی سودمندی مورد ن/
ار از مفروصا اناسى بوده و رفتلقفة طفی را در پی دارد. 7 |
7
صفحه 15:
*سه قاعده اصلی كه در اين نظریه g ab
و
1 ضررهای بزرگتر از سود.
2 تمرکز روی تغیبر وضعیت مطلوب به جای تمرکز روی میزان
وت
3. پافشاری روی رخدادهای با احتمال کوچک که باعث اریبی در تصمیم
میشوند.
صفحه 16:
\\ \
انتخاب دورهای مربوط به نوعى انتخاب يا تصمیم است که در o of
اقدامات مختلف حاصل از تصمیمگیری, منجر به نتایجی شود aS > ©
دورههای مختلف گذشت زمان, تحقق مییابند. چنین تصمیماتی را به
عنوان «تصمیمگیری هزینه و سود» Cost-Benefit Decision)
9 )| نيز توصيف مىكنند, زیرا شامل انتخاب بین پاداشهایی است
که با توجه به میزان و زمان اتخاذ تصمیم (درست مانند ...و ت
مارتنکلها) متقاوت است.فرض کنید کسی چندین هزار دلار درآمد ٩
ناگهانی دریافت کند (مثلا در یک بازی شانسی, برنده شده باشد), او
دونش را ۳9 انشست خرج کند و بلافاصله ازر//
دراك كه كرده. لدب برد بازممکنپاق پول دریافتی را ادك ضع ||
ا ory ار و VAMOS aka
صفحه 17:
۳
۶ پاسخ تا حدودی به عواملی از جمله نرخ بهره و تورم مورد انتظار, امید به زندگی
فرد و اطمینان وی از صنعت بازنشستگی, بستگی دارد. با این وجود حتی با در نظر
گرفتن همه ysl عوامل, رفتار انسان ممکن است از پیش بینیهای تثوری تصمیم
گیری بسیار دور ort و منجر به ایجاد مدلهای دیگری شود که در آن, به عنوان
مثال, نرخ بهره یا نرخ تخفیف, باعث شود که فرد پولش را در سفر دور دنیا, هزینه
کند.
* از طرفی, فعالیتها و تحقیقات «موریس آلائیس» (5ادا۸۱ 6ع۱2۷۲) و «دانیل
السببرگ» (۴۱506۲9 030/6۱) نشان داد که رفتار انسان, سیستماتیک نبوده و گاهی
ات :نافيك از اصول حداکثر ساری مطلوبیت دارد. «نظریه کشم انداره
Lawes a5 (Prospect Theory) «دانیل کانمن» (۲۵۳۳6۵۲۳۴۵۳ ۳16۱ظ) و «آموس
توورسکی» (/۳۷۵۲5۱ ۸۳۵5) ارائه شد, تجربیات رفتار اقتصادی افراد را با تأکید
کمتر بر پیش فرضهای عقلانیت مورد بررسی قرار دادند. ایشان الگویی را برای
تصمیمگیری توصیف کردند که هنگام اتخاد تصمیم برای همه افراد رخ میدهد.
صفحه 18:
دیگران
تصمیم برمبنای تضاد در منافع 3
* اتخاذ برخی از تصمیمات, به دلیل در نظر گرفتن نحوه واکنش ule افراد به نتایج
حاصل از آن. شرایط دشواری ۳ پدیده میآورد. تجزیه و تحلیل اینگونه تصمیمات,
در رویکرد اجتماعی, اغلب تحت عنوان نظریه بازی به جای نظریه تصمیم به کار
برده میشوند. البته مفاهیم ریاضی و اصول اولیه در آن باز هم وجود دارد. از
دیدگاه نظریه بازی, بیشتر مسائل نظریه تصمیم به بازیهای یک نفره اختصاص دارد
یا فرد به عنوان بازیگر در پس زمینه, تلقی میشود. در حوزه جدیدی به نام
«مهندسی اجتماعی-شناختی» (۴091066۲۱۴9 50610-6090[۷6), تحقیق به ویژه ©
بر روی انواع مختلف تصمیمهایی صورت میگیرد که در سازمان يا اجتماعات ن ,
انسانی. در شرایط عادی يا غیر عادی. اضطراری و بحرانی رخ میدهند. /o
0
0
|
صفحه 19:
صفحه 20:
ly © جوزههای نظریه تصعيم, مربوط به تصمیماتی است که صرفا ۳۲۰۰
بیچیدگی آنهایا پیییدگی سازمانی که مجبور به اتحاذ آنها اس ۳۱۰۰۰
دشوار یا پیچیده محسوب میشوند. افرادی که تصمیمگیرنده هستند, از نظر
منابع (یعنی وقت و هوش), محدودیت داشته و بنابراین باید بسیار منطقی
عمل كنند. به اين ترتيب مسئله در اين جاء تعيين درجه دشواری رفتار یا
تصمیم بهینه است. تعیین الگو و پيشنهاد تصمیم در این حیطه کار مشکلی 1
است ولی موسسهای به نام «باشگاه رم» (۵۳6 Jao S (Club of رشد
افتگادی و اس تا رانا يراى كلك به سياستمداران در WV
تصمیمگیریهای واقعی در شرایط پیچیده تهیه کرده است. 5 |(
if
۳
صفحه 21:
ابتکار در تصمیم گیری ۱۷
"در تصمیمگیری, «کشف و شهود» يا «ابتکاری» (50دا۲6),
توانایی تصمیم گیری بر اساس تفکر غیرعقلی یا روتین است. هر
چند اين مبنای تصمیمگیری سریعتر از پردازش گام به گام است ۱
ولی تفکر شهودی يا ابتکاری احتمالاً دارای دقت پایین و خطای 0
بيشترى در ارزيابى نتايج حاصل از د تصمیم خواهد داشت. 7
صفحه 22:
| 4
*اصلی ترین کاربرد تصمیم ابتکاری, در کارهای روزمره ماء کاهش 0
میزان تفکر ارزیابی است که هنگام تصمیمگیریهای ساده انجام ,۱
میدهیم, در عوض آنها را براساس قوانین ناخودآگاه و با تمرکز بر ۲ ۱
برخی از جنبههای تصمیمگیری, اجرا میکنیم. واضح است كه در اين a
حالت بسیاری از قواعد تصمیم عقلانی را کنار گذاشتهایم.
*یک مثال از یک روند فکری و البته اشتباه که از طریق تفکر کشف و ۰
شهود یا ابتکاری ممکن است رخ دهد شرکت در یک بازی شرطبندی ۵
یا شانسی است که در آن فرد. تصور میکند. پیشامدی که تا حال 0
حاضر با فراوانی بیشتر از حالت عادی رخ داده, احتمالا در آینده كمتر ب 01
رخ میدهد و با احتمال زیاد متمم آن به زودی رخ خواهد داد.
صفحه 23:
هستند را در نظر بگیرید. اگر gal Glin سکه برای چند نوبت نتیجه «خط» "7
داشته باشد, شرکت کننده در بازی, احتمال مشاهده «شیر» را در دفعات بعدی
بیشتر میداند در حالی که با فرض استقلال پرتابها و احتمال یکسان و برابر
در مشاهده شیر پا خط, نشان میدهد که دیدن هر بار شیر یا خط به نتایج
قبلی ارتباط ندارد.
* ولی به دلیل تفکر ابتکاری يا شهودی, فرد اين احتمال را نادیده میگیرد و بر 0
نسبت یا فراوانی رخدادها تمرکز میکند. به این معنی که فرد انتظار دارد که
در دراز مدب نسبت شیرها به.»خطها برایر باشند پس در آینده روی شیر ه [
شرطبندی خواهد کرد. البته اين امر باعث شکست او در بازی شده ولی او ۲ ,
خی ربدشانس تلفی :۱ 9/
( lz If <
, *بازی پرتاب یک سکه و مشاهده شیر یا خط که نتایج این آزمایش تصادفی \\
|
0
صفحه 24:
ا *۶به عنوان یک مثال دیگر سوالات و گزینههای ترتیبی (مثل کم, متوسط, زیاد) که
أغلت در تظطرسجىها به كار رونة را ٠ نظر بكيريد. فرض کنید که پدون ۳
از موضوع. میخواهید یکی از گزینهها را به عنوان پاسخ سوالات. انتحاب کنید. از
آنجایی که اين اختمال را وی هید کهپاست متوسط کمترین ميزان ریس ۳۳۰۱
شما چه برای محقق) را دارد, پرسشنامه را با گزینه متوسط پر میکنید تا به طور
متوسط, ریسک (سود یا زیان) زیادی نکرده یا ضرر زیادی به شرکت وارد نکنید.
* افراد. در سناریویهای تصمیمگیری که اغلب شامل اطلاعات ناقص هستند. از اين
۳
رور تفه هم کنند و انتخاب گزینهها ابتدایی با انتهلیی را کنسل کرده و راه
اعتدال در پیش میگيرند.
صفحه 25:
۱ ۱ ۱
صفحه 26:
9 تصمیم به عنوان جابگزین ۱
* بسیاری از طرفداران نظریههای دیگر مانند (عذوما ۴۷22۷ تمتطن ٠
و «نظریه امکان» (۲۳6۵۳۷ ۳۵55[۵[1:0), همچنین «نظریه دمپستر-شیفر»
(۲۳6۵۵۲۷ ۱6۳۱۵5۲6۲-5۵۴6۲) اعتقاد دارند که نظریه احتمال یکی از
گونههای مختلف نظریه در مورد تصمیمهای غیرقطعی یا احتمالی است. البته
مثالهای متعددی در نظریه تصمیم وجود دارد که کاربرد روشهای غیر
قطعی (مانند روش مینماکس-۱6۲۳00 «۳۱۳۱۵) یا تصمیم بدون داده,
بهترین پاسخ را میدهند.
* به همین جهت گاهی نظریه تصمیم را به عنوان جایگزینی برای نظریه . ن/
اسمال وحتی اور ار ان Poo) Ei, م /
if
۳
صفحه 27: